TAKTİKSEL OYUN MODELİ

(TOM)
‘‘Söylersen (anlatırsan), unuturum... Gösterirsen,
öğrenirim... Oyuna katılırsam, hatırlarım.’’
 Oyun Merkezli Yaklaşımlara Giriş

21. yy’a gelindiğinde oyun, pedagojik bir yenilik olarak okullardaki

geleneksel beceri temelli öğretimin aksine, öncelikle taktiksel yapının
öğretilmesi gereken «Oyun merkezli yaklaşım (OMY)» olarak
çalışılmaya başlanmıştır.

OMY, beceri öğretiminden önce taktiksel yapı öğretiminin dersin

başından itibaren branşların oyun yoluyla öğretilmesi gerektiğini
savunmaktadır.
 Oyun Merkezli Yaklaşımlara Giriş

Beden eğitimi ve spor öğretmenleri genellikle derslerinde önce temel

becerileri öğretip daha sonra bu becerileri oyunda kullanmaya
yönelik bir öğretim yaklaşımı izlemektedir.

İlgili spor dalına ait beceriler taktiksel bağlamın dışında izole bir
şekilde öğretildiği için öğrenciler teknik ve taktiğin oyuna transfer
edilmesinde sorunlar yaşamaktadır.

Öğrenciler, oyunu oynamak için gerekli becerileri (örn: top sürme,

şut, pas vb.) öğrenmiş olsalar bile bu becerilerin oyun içerisinde ne
zaman ve nasıl kullanılacağı ile ilgili sorunlar yaşayabilmektedir.
 Oyun Merkezli Yaklaşımlara Giriş

Bu noktada da Bunker ve Thorpe (1982) tarafından ilk olarak

“Oyunları Anlamayı Öğretme Modeli” olarak isimlendirdikleri
öğretim modeli ile birlikte ilk defa “Taktiksel Oyun Modelinin”
temelleri atılmış oldu (Metzler, 2005).
 Geleneksel yaklaşımla sportif oyun ve beceri
öğretiminde, öğretmen öğrencilere;

➢ Açıklama yapar,

➢ Becerileri gösterir,

➢ Temel alıştırmaları yaptırır ve

➢ Dersin sonunda oyun oynatır (Thorpe, 1983:12).

Geleneksel yaklaşımın dezavantajı, gelişime uygun olmaması
ve becerilerin oyuna transfer edilememesidir. Ayrıca, oyun
içerisinde kullanılmayan izole edilmiş (ayrıştırılmış) becerilerin
oyunda aynı şekilde kullanılamamasıdır (Baily, 1982:135).
 Geleneksel yaklaşımın dezavantajları şöyle sıralanabilir;

❑ Çalışmalarda performans üzerine yoğunlaşılması nedeniyle,

öğrencilerin büyük bir bölümünün başarı düzeyinin düşük olması,

❑ Esnek olmayan tekniklere sahip, karar verme kapasitesi zayıf ve

yeteneği sınırlı olan öğrencilerin yetişmesi,

❑ Karar verirken öğretmenlerine ya da antrenörlerine bağlı kalan

oyuncuların yetişmesi,

❑ Gençlerin büyük bir çoğunluğunun oyunlar hakkında çok az

bilgiyle sahip olmalarıdır (Bunker ve Thorpe, 1982:5).
“Söylersen (anlatırsan) unuturum,
gösterirsen öğrenirim,
katılırsam hatırlarım”
Bu model geleneksel öğretim modelleriyle kıyaslandığında
öğrencinin gelişimine ve oyun anlayışına odaklanan bir
yaklaşıma sahiptir. Bu modelde “Neden yapıyorum?” sorusu
“Nasıl yapıyorum?” sorusunun önünde yer almaktadır (Koca ve
diğerleri, 2007).
Modelde genel amaç, bilginin anlamlı olarak yapılandırılmasıdır.

Oyunu anlamanın en derin düzeyde gerçekleştirilmesi, sentez, karar

verme ve bilgiyi farklı oyun ortamlarında ve durumlarda kullanabilme
yeteneğinin kazanılması bu modelin genel amacını oluşturur.

Öğrenci, dışarıdan gelen bilgiyi her zaman içselleştiremeyebilir ve

gözlem yoluyla bir öz düşünme yaratabilir.

Bu yaklaşım, öğrencinin kendisinin deneyimlediği problemleri

gözlemlemesine, tanımlamasına ve değiştirmesine yardımcı olacaktır
(Koca ve diğerleri, 2007).
TOM’un merkezinde isminden de anlaşılacağı gibi «taktikler»
yer alır. Bunlar da oyun ve oyun benzeri ortamlarda
yapılması gereken strateji ve becerilerin bileşimidir (Metzler, 2011).

Modelin gerekçeleri;
• öğrencilerde ilgi ve heyecan yaratılması,
• oyun bilgisinin güçlendirilmesi ve
• aynı oyun sınıfındaki branşlar arasında taktiksel anlayışın
transfer edilebilmesi olarak söylenebilir (Griffin, 2002).
 Taktiksel Oyun Modelinin Kuramsal Temelleri
TOM, yapılandırmacı yaklaşımın birçok özelliğini taşımakla birlikte
aynı zamanda öğrenenlerin bir önceki öğrendiklerinin üzerine
yenilerini koydukları, bilişsel öğrenme kuramının özelliklerini de
taşımaktadır.

Bununla birlikte bu model, öğrenilen statik becerileri hatırlamak

yerine anlamayı da geliştirmektedir.

Kısaca, uyarlanmış oyun formlarında taktiksel problemi kullanma ve

motor performanstan önce bilişsel öğrenmeye vurgu yapma,
yapılandırmacı öğrenme kuramının güçlü şekilde temel alındığını
göstermektedir.
 Modelin Özellikleri
Taktiksel problemin ortaya konulması (sunulması)
Taktiksel problemi yansıtacak uyarlanmış oyun
seçilerek öğrencinin bu çalışmaya katılması
Öğrencilerin konu ile ilgili özel problemlere özel
tepki (yanıt) verebilecekleri bir seri sorularla
yönlendirilmesi
Modelin geliştirilmesine neden olan geleneksel oyun öğretimi
modelinde yer alan problemler;
Öğrencilerin çoğunluğunun performansa odaklanılması nedeniyle
oyunlarda başarı sağlayamaması,
Okullardan mezun olduklarında oyunlara ilişkin bilgi ve beceri
düzeylerinin azlığı,
Öğretmen ya da antrenör merkezli performansın ortaya konması,
Oyunlarda serbest zaman etkinliklerinin önemi bir parçası olduğu
durumlarda iyi bir seyirci ya da iyi bir yönetici olunamamasıdır (Koca ve
diğerleri, 2007).
Taktiksel Oyun Modelinin Kuramsal Temelleri
 Modelde Uyarlanmış Oyun Basamakları
1. Oyun: Öğrencilerin gelişim düzeylerine uygun oyunu en üst düzeyde
temsil eden uyarlanmış bir oyunla başlanmalıdır.
2. Oyun duyusu: Öğrenciler oynayacakları oyunun kurallarını anlamaya
odaklanırlar (saha ölçüleri, skor vb.)
3. Taktiksel farkındalık: Öğrenciler oyuna özgü taktikleri (savunma alanı,
boş alan yaratma vb.) gözetirler. Bu onların taktiksel farkındalıklarının
artmasına yardımcı olur.
4. Uygun karar verme: Öğrencilerin oyun esnasında uygun karar
vermelerine yardım etmek amacıyla ne yapmaları (taktiksel farkındalık)
ve nasıl yapmaları (uygun beceri seçimi) gerektiği sorulmaktadır.
5. Beceri uygulaması: Oyuna özgü becerilerin ve hareketlerin nasıl
uygulanacağına (geliştirileceğine) odaklanılır.
6. Performans: Elde edilen performans oyunun ve dersin amaçlarına göre
belirlenmiş özel ölçütlere dayanmaktadır.
 Taktiksel Oyun Modelinin Kuramsal Temelleri
Bunker ve Thorpe (1982) tarafından geliştirilen bu altı aşamalı model, Mitchell ve
arkadaşları tarafından daha anlaşılır hâle getirilerek “Taktiksel Oyun Modeli”
(TOM) olarak bilinen üç aşamalı bir model (bknz. Şekil 3.5) olarak sadeleştirilmiştir.
 Taktiksel Oyun Modelinin Kuramsal Temelleri

✓ İlgi ve heyecan uyandırması: Tüm düzeylerdeki öğrencilerin ilgi,

istek ve heyecanlarının sağlanması, özellikle yeni başlayan
öğrencilerin oyuna katılmaya istekli olmaları.

✓ Bilginin güçlendirilmesi: Yeni başlayan öğrencilerin taktik

bilgilerinin gelişmesi.

✓ Performans ve anlamanın transfer edilmesi: Oyun oynama

becerisinin derinlemesine anlaşılması ve bunun diğer sportif
becerilere pozitif olarak transfer edilmesi (Griffin, Mitchell ve Oslin, 1997:
10).
 Taktiksel Oyun Modeli Bileşenleri

Oyun şekli: İlk oyunun bir uyarlaması olmalıdır. İki ana özelliği
içermelidir. Oyun, kendi özelliğini temsil etmesi ve cazip olmasının
sağlanmasıdır. Oyunun uyarlanmasında oyunun, tam oyun olarak
sunulması ve taktik içeriğinin muhafaza edilmesi dikkate alınmalıdır.
Oyun ile ilgili uygulama (taktik odaklı): Öğretmen, ilk oyunda
öğrenciden gelebilecek soruları ve bazı zayıf taktikleri çıkarabilmelidir.
Beceri uygulaması (teknik odaklı – gerekli ise): Taktik çözüm için
gerekli olan beceriye ihtiyaç var ise uygulanır.
Oyunun uyarlanması/tam oyun: Öğrenci ilk oyun şeklinden geri döner.
Bazen yeni durumları veya kuralları oyuna ekler.
 Model İle İlişkili Pedagojik İlkeler
Oyun Örneklendirme: Öğrencilerle oyunlar arasındaki benzerlikleri ve
farklılıkları anlama fırsatı tanımayı sağlar. Farklı oyun biçimlerine katılım,
öğrencilerin öğrenmiş oldukları becerileri bir oyundan diğerine
aktarabilmelerine de yardımcı olmaktadır.
Temsil Etme: Oyunun en üst düzeyde oynanan biçimindeki taktiksel
yapısına uygun, uyarlanmış (oyuncu sayısını azaltma, malzemelerde
değişiklik yapma vb.) oyunlar geliştirmektir.
Abartma: Oyuna ait ikincil kuralları değiştirerek özel taktiksel problemlerin
üstesinden gelebilmeyi içermektedir (sahanın boyunu – enini kısaltma,
kaleleri genişletme vb.).
Taktiksel Karmaşıklık: Oyun ile öğrencinin gelişim düzeyini birbirine uygun
hale getirmeyi içerir. Bazı oyun taktikleri deneyimsiz çocukların gelişim
düzeylerine göre çok karmaşık olabilir. Ancak öğrencilerin taktiksel gelişimleri
arttıkça ve oyuna ilişkin problemleri çözebilme düzeyi geliştikçe üst düzey
taktiksel oyun anlayışları artacaktır. Sonuçta bütün oyun tasarımları ve
biçimleri gelişimlerine uygun olmalıdır.
 Öğrenme öncelikleri
• İlk öncelik :
Bilişsel alan
• İkinci öncelik :
Psikomotor alan
• Üçüncü öncelik :
Duyuşsal alan

(Metzler, 2005)
Hangi Düzeylere uygulanabilir?

• Anaokulu ??
Hayır

• İlköğretim okulu ??
Evet

• Lise ??
Evet

• Üniversite/ Yetişkin ??
Evet (Metzler, 2005)
 Model Nasıl İşlemektedir?

Oyunları Uyarlarken;

Oyun alanında değişiklik yapabilirsiniz.

Oyun kurallarında değişiklik yapabilirsiniz.
Oyun sürecinde değişiklik yapabilirsiniz.
Araç kullanımında (top sayısı) değişiklik yapabilirsiniz.
Rakibin baskısında değişiklik yapabilirsiniz.
 Model Nasıl İşlemektedir?

Oyunları Planlarken ve Yönetirken;

Oyun şeklinin kurulmasına,

Oyunun gözlemlenmesine,
Taktik sorunların araştırılması ve oyun ile ilgili uygulama
içerisinde muhtemel çözümlerin araştırılmasına,
Beceri öğreniminin gelişmişlik düzeyine uygun olmasına,
Oyunda rekabet unsurunun bulunmasına,
Uyarlanmış oyunu gözlemek ve oyun sorunlarını temel
alarak beceri ve taktik öğrenimine müdahale edilmesine
dikkat edilmelidir.
 Model Nasıl İşlemektedir?

Oyunları Öğretirken;
Çeşitli oyun biçimlerine özel taktik ve becerilerin ilk önce öğretmen
tarafından anlaşılmasına,
Daha sonra taktik ve stratejik sorunların uyarlanmış oyunlarla öğrencilere
tanıtılmasına,
Öğretmenin bunu yapabilmesi ve oyunda neler olup bittiğini öğretebilmesi
için oyun konusunda biraz bilgisinin olmasına,
Oyun oynanırken, oyuncularınızı gözlemeye ve değerlendirmeye (taktik
düzeyleri ve eksiklikleri, becerileri gösterme düzeyleri, hataları vb.),
Baktınız ki problem var; oyunu durdurup sorular sormaya,
Sorularla, başarılı olmak için nelere ihtiyaçları olduğunu ve kendi
düzeylerini anlamalarına yardımcı olmaya,
Çoğu oyunda başarılı bir katılımcı olabilmek için kişinin tepki verebilmesi,
düşünmesi ve harekete geçme tarzının değişmesine önem verilmelidir (Koca ve
diğerleri, 2007).
Öğretmen ve öğrenci rol ve sorumlulukları
Dersi başlatma Öğretmen bir oyun ve taktiksel problem ile dersi başlatır

Görevlerin Öğretmen görev sunumunu yapar

anlatımı
Taktiksel Öğretmen tüm öğrenme durumlarını öğretmen oluşturur
problemi ortaya ve taktiksel problemi ortaya koyar gerekirse teknolojiyi
koyma kullanır
Taktiksel Öğrenciler kendi kendilerine ya da küçük gruplar halinde
problemi çözmek taktiksel problem üzerine düşünürler
Malzeme dağıtma Öğrenciler malzemelerden sorumludur
/ toplama
Görev yapısı Öğrenciler öğretmenin yönergelerine göre öğrenme
durumlarını oluştururlar
Değerlendirme Öğretmen değerlendirme tekniğini tasarlar. Daha sonra
Öğrenciler ya da Öğretmen tarafından kullanılır
 Oyun sınıflandırması
Hedef Alan/Vuruş File/Duvar Saldırı/Mücadele
Oyunları Oyunları Oyunları Sporları

Okçuluk Beyzbol Badminton Basketbol

Bilardo Kriket Masa tenisi Futbol
Bowling Softbol Tenis Hentbol
Atıcılık Voleybol Hokey
Hentbol Rugbi
Raketbol Amerikan futbolu
Squash Firizbi
Su topu

(Bunker and Thorpe 1982)

 Taktik Oyun Yaklaşımının Avantajları

1. Taktik oyun yaklaşımıyla öğretim, sportif beceriye ilgiyi arttırır.

2. Öğretmenler, geleneksel yaklaşımla islenen derslerde çoğu

zaman öğrencilerin “ne zaman maç yapacağız?” şeklindeki
sorularıyla karşı karşıya kalır. Taktik oyun yaklaşımı, öğrencilerin
bu tür sorularını engelleyerek dersten daha fazla zevk almalarını
sağlar.

3. Öğrenciler, oyunları stratejik açıdan daha kolay anlayabilirler bu

durum onların oyun performansını arttırır (Griffin, Mitchell, ve Oslin, 1997: 8-10).
 Taktik Oyun Yaklaşımının Avantajları

4. Öğrenciler, hangi sportif becerinin oyun içinde ne amaçla

yapıldığını daha iyi kavrarlar.

5. Bu yaklaşımda oyun bilgisi, bir sportif becerinin ne zaman ve nasıl

kullanılacağı gibi kavramlarla birleşerek daha önemli hale gelir.

6. Belirli sportif oyunların, file oyunları, saha oyunları, hücum oyunları

ve hedef oyunları seklinde sınıflandırılması, benzer sportif
beceriler ve oyun stratejileri arasında pozitif transfer etkisi sağlar
(Griffin, Mitchell ve Oslin, 1997: 8-10).
 Taktik Oyun Yaklaşımının Dezavantajları

1. Yeni başlayan öğrencilerin beceri düzeyleri düşükse, direk olarak

oyun oynamakta zorlanabilirler.

2. Taktik oyun yaklaşımı yeni bir yaklaşım olduğundan bu alanda ders

planı hazırlamak öğretmenler açısından karmaşık olabilir.

3. Bu yaklaşımın uygulanmasında malzeme ve salon ihtiyacı diğer

yaklaşımlara göre daha fazla olabilir.

4. Ölçme ve değerlendirme süreci diğer yaklaşımlara göre daha uzun

zaman alabilir.

5. Oyunların zorluk düzeyleri arttıkça, öğretmenin sınıf yönetimi

açısından görev ve sorumlulukları artabilir (Griffin, Mitchell ve Oslin, 1997:
8-10).
 ,

Taktiksel Oyun Modeli Öğretim Yapısı

TOM ile ders planlanması aşamasında;

• ünitede işlenmesi düşünülen branşın oyun kategorileri

içerisinden seçimi,
• oyun odağının belirlenmesi,
• seçilen oyundaki taktiksel problemler ve
• bu problemlerin çözümünde gerekli olan hangi taktiksel
karmaşıklık seviyesinde çalışacağı ortaya konulur.
 ,

Taktiksel Oyun Modeli Öğretim Yapısı

1. Oyun kategorilerinden hangisinin kullanılacağı seçilir.
2. Oyun odağı belirlenir.
3. Seçilen branşın taktiksel yapısı ortaya koyulur.
4. Derse girişte uyarlanmış bir oyun formu (görev, ekipman, mekan, insan
koşullarında uyarlamalar ile) hazırlanır.
5. İlk oyun sonrasında ders başında belirlenen ama öğrencilere söylenmeyen
taktiksel problemi çözmeye yarayacak becerilerle ilgili öğrencilere
keşfettirmek için sorular sorulur.
6. Ders odağını oluşturan beceri ya da harekete yönelik olarak oyun temelli
etkinlikler çalışılmaya başlanır.
7. Beceri çalışması da tamamlandıktan sonra ilk baştaki oyuna tekrar dönülür.
 Ölçme ve Değerlendirme
Oyun performansını değerlendirmek için bir çok ölçek geliştirilmiştir;

(Safrit, 1990, Schmidt, 1991, Strand, 1993, Mitchell, Griffin, ve Oslin,

1995). French ve diğerleri, 1996 (a), French ve diğerleri, 1996 (b),
Mitchell, 1996, Griffin, Mitchell ve Oslin,1997, Grehaigne, Godbout ve
Bouthier, 1997, Harrison ve diğerleri, 1997, Grehaigne ve Godbout,
1998, Grifin, Oslin ve Mitchel, 1998, Richard ve diğerleri, 1999, Kirk
ve MacPhail, 2002, Richard, Godbout ve Griffin, 2002, Brown ve
Hoper, 2003, Harvey, 2003, Tallir ve diğerleri, 2003, Griffin, Butler,
2005).

Ancak takım sporları için en uygun ölçek; Griffin, Mitchell, Oslin

tarafından geliştirilen Oyun Performansı Değerlendirme Ölçeği
(Game Performance Assesment Instrument, GPAI) dir. GPAI geçerli
ve güvenilir bir ölçektir (Griffin, Mitchell ve Oslin,1997).
 Ölçme ve Değerlendirme
OPDÖ, öğretmen ve araştırmacıların oyun performansı
davranışlarını gözleyebilmeleri ve kodlayabilmeleri amacıyla
geliştirilen bir ölçektir.

OPD Ölçeği, karar verme, uygun şekilde hareket etme ve

becerileri oyunlardaki taktik sorunları çözmede kullanılan
davranışları içerir.

OPDÖ’nin geliştirilmesindeki amaç, oyun kategorilerinde

mümkün olduğu ölçüde uygulanan oyun performansının
gözlemlenebilen bileşenlerini tanımlamaktır
Oyun Performansı değerlendirme Ölçeği (GPAI) Bileşenleri

1. Temel: Oyuncunun iki beceri girişimi arasında uygun yere

dönmesi.
2. Ayarlama: Oyuncunun savunma veya hücum pozisyonuna
göre uygun hareket performansını göstermesi.
3. Karar verme: Oyun sırasında topla ne yapması gerektiği
konusunda uygun kararı vermesi.
4. Beceri gelişimi: Seçilen becerilerde performans verimliliği.
5. Destekleme: Topsuz olarak pas almak ve atış yapmak için
uygun pozisyon alması.
6. Yardım: Toplu ve topsuz olan hücum oyuncusuna destek
olması.
7. Koruyucu: Toplu veya topsuz oyuncuyu savunması (Mitchell , Griffin, ve
Oslin, 2003 s.147-168, Griffin ve Butler 2005 s. 160-162, Metzler 2005 s. 420-425).
 OYUN PERFORMANSI DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ

Öğrenci Karar Verme Beceri Gelişimi Destekleme

Uygun Uygun Değil Etkili Etkili Değil Uygun Uygun Değil

Karar verme: Öğrencinin, oyun sırasında topla ne yapması gerektiği seçenekleri arasında

uygun kararı vermesidir.

Beceri Gelişimi: Öğrencinin seçilen becerilerde performans verimliliği

Destekleme: Öğrencinin topsuz olarak, pas almak ve atış yapmak için uygun pozisyon alması
 Öğrencinin uygun kararlarının sayısı
Karar Verme İndeksi (KVİ) =
Öğrencinin uygun olmayan kararlarının sayısı

Öğrencinin doğru beceri gösterimlerinin sayısı

Beceri Performansı İndeksi (BPİ) =
Doğru olmayan beceri gösterimi sayısı

Öğrencinin uygun olan destek davranışlarının sayısı

Destekleme İndeksi (Dİ) =
Öğrencinin uygun olmayan destek davranışlarının sayısı

KVİ + BPİ + Dİ

Oyun Performansı =
3
Karar Verme Yüzdesi: [100 ÷ (etkili + etkisiz)] x etkili

Boşluğa gitme yüzdesi: [100 ÷ (etkili + etkisiz)] x etkili

Modeli Farklı Öğrenci Gruplarına Uyarlama

• Duyma bozukluğu olan öğrenciler

• Görme bozukluğu olan öğrenciler

• Fiziksel engeli olan öğrenciler

• Yabancı uyruklu öğrenciler

• Düşük yetenekli öğrenciler

• Davranış bozuklukları olan öğrenciler

 BEDEN EĞİTİMİ DERSİ GÜNLÜK PLANI–1

OYUN İÇİNDE TOP ÇEVİRME

Ders: Beden Eğitimi

Sınıf: 6
Süre: 40 dakika
Öğrenme Alanları: A) Hareket Bilgi ve Becerileri
B) Etkin Katılım ve Sağlıklı Yaşam
Alt Öğrenme Alanları: A.1. Spor Bilgi ve Becerileri
B.1. Düzenli Fiziksel Etkinlik
Temel Beceriler: Problem çözme, katılım, paylaşım, işbirliği, takım
çalışması ve öz yönetim
Kazanımlar:
A.1.2.Seçili spor dallarını yaparken spor dalına özgü ilke ve kuralları
bilerek uygular.
A.1.7.Sportif etkinliklerde karşılaştığı problemlere çözüm/çözümler üretir.
B.1.1.Fiziksel uygunluğunu geliştirmek için düzenli olarak fiziksel
etkinliklere katılır.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri: Taktik Oyun Yaklaşımı Modeli, Komut,
Gösteri, Soru Cevap ve Düz Anlatım
Araç ve Gereçler: Voleybol topları, voleybol filesi, renkli koli bandı,
huniler
Kaynaklar:
• Eralp, F., Yoruç Çotuk, M. (2005). Voleybolda Temel Beceriler.
İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Griffin, L. L., Mitchell, S. A. and Oslin, J. L. (1997). Teaching Sport
Concept and Skills A Tactical Game Approach. Champaign IL:
Human Kinetics
• Mosston, M., Ashworth, S. (2000). Beden Eğitimi Öğretimi.
Çev.:Eda Tüzemen. Düzenleme: Gıyasettin Demirhan. Ankara:
Bağırgan Yayınevi
• Sönmez, V. (2001). Öğretmen El Kitabı.Ankara: Anı Yayıncılık
• Spor Eğitimi Grubu (2005). Taktiksel Oyun Yaklaşımı Öğretimi.
Koca, C., Çiçek, Ş., Şahin, R., Bulca, Y. ve Altay, F. Beden Eğitimi
ve Spor Öğretiminde Yeni ve Yaratıcı Yaklaşımlar Sempozyum
Kitabı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Şahin, R. (2007). Hentbolun Öğretiminde Taktik Oyun Yaklaşımının
Etkisi, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
 SÜREÇ
Hazırlık:
Voleybol sahası renkli koli bantları ile dikey olarak ikiye bölünür.
Isınma:
Öğrenciler iki takıma ayrılır ve voleybol sahası içinde paslaşma oyunu oynarlar. Aynı takım
oyuncuları arasında peş peşe yapılan 10 paslaşma o takıma bir sayı kazandırır. 5 sayıya ulaşan
takım galip gelir. Esnetme hareketleri bir öğrencinin yardımı ile yaptırılır (5 dakika).
İşleniş:
Öğrenciler üçerli eşleştirilir. Savunma alanında bulunan öğrenci filede duran pasöre manşet ile pas
verir, pasör filede duran smaçöre pas kaldırır ve smaçör topu tekrar manşet ile oyuna sokar.
Öğrenciler dönüşümlü olarak her pozisyona geçerler. 4 takım aynı anda voleybol sahası içinde
çalışır (5 dakika).

O S S O

P P
P P

O S S O

Öğretmen oyunu durdurarak öğrencilere şu soruları sorar:

Sana pas atan arkadaşının nasıl davranmasını beklersin?
Vuruşlarının arkadaşına düzgün gitmesi için neler yapmalısın?
Öğretmen “Manşet pas vuruşlarınızın arkadaşınıza daha düzgün gidebilmesi ve böylece de oyunun
kesintiye uğramadan oynanabilmesi için manşet pas tekniğini daha iyi uygulayabilmeniz gerekir.
Bu nedenle bu tekniği çalışacağız” diyerek manşet pas tekniğini anlatır ve gösterir (5 dakika).
Öğrenciler üçerli eşleştirilir. Bir öğrenci karşısındaki öğrencilere filenin karşısından 3 metre
mesafeden top atarak oyunu başlatır, gelen topa manşet vuruşu yapan öğrenciler karşılarındaki
huniyi vurunca puan alır. Öğrenciler 10 top atışında bir dönerler ve top atarak oyunu başlatan ve
manşet alan pozisyona geçerler. Öğretmen öğrenciler arasında dolaşarak dönüt verir. Öğrenciler
alıştırmaya öğretmenin komutu ile başlarlar ve öğretmenin komutu ile alıştırmayı bırakırlar (10
dakika).

Öğretmen önceki alıştırmadaki üçerli gruplar ile mini bir maç yaptırır. Oyuna top atışı ile başlanır,
sadece manşet ve parmak pas teknikleri kullanılır. Her takım en fazla üç pas yapma hakkına sahiptir
ve her sayı kazanıldığında öğrenciler saat yönünde dönerler. Oyun sonunda en fazla sayı yapan
takım kazanır. Öğretmen bu alıştırma sırasında her bir takımın maçını 5’er dakika süre ile tüm
oyuncuları görecek şekilde videoya kaydeder (10 dakika).

O O

O P P O

O P P O
O O
 DEĞERLENDİRME

Öğretmen öğrencileri yarım daire pozisyonunda oturtarak manşet pas

tekniğinin ve voleybol oyunu içerisinde savunmanın önemli noktalarını
özetler ve dersi bitirir (5 dakika).

Öğretmen dersten sonra son alıştırmanın videoya kaydını izleyerek her

öğrenciyi Oyun Performansı Değerlendirme Envanterini (GPAI)
doldurarak değerlendirir.
 Sonuç olarak….
1. TOM, bir öğretim ve problem çözme yöntemidir.

2. TOM’da oyunlar taktiksel benzerliklerine göre sınıflandır.

3. TOM’a göre oyunlar, taktik problemlere bölünür (planlamanın ve

öğretimin temeli).

4. TOM’a göre oyuncular, taktik problemleri oyun sırasında verdikleri

kararlarla öğrenmelidir (Mitchell, Oslin ve Griffin, 2002:13).
5. TOM’da, taktiksel problemleri ve çözümleri
belirlendikten sonra, basitten zora doğru modüller hazırlanır.

6. TOM dersleri için şu format kullanılmalıdır:

a. Derse bir oyunla başla,
b. Öğrencilerin, taktiksel problemleri ve becerileri uygulaması
c. Dersi, diğer bir oyunla bitir ve yeni öğrenilen becerileri oyun
içerisinde uygulat,
d. Dersin değerlendirme kısmını taktik problem ve çözümü ile
sözlü olarak bitir (Mitchell, Oslin ve Griffin, 2002: 13).
DİNLEDİĞİNİZ

İÇİN

TEŞEKKÜRLER