Tshivenda Wordlist

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 33

2019 TSHIVENḒA WORDLIST

Ipfi Thinwaipfi ya Vhuimo Ṱhalutshedzo Ipfi fhungoni


luambo
vhuludu ḽiiti 1 Musi muthu a si na tshi mu dzinzaho Ndo farwa nga vhuludu.
tshanḓa dzina 1 Muraḓo wa muvhili u no shuma u fara Tshanḓa tshanga tshi na tshivhevhe.
Lufo nga luambo lwa musanda Nṋetshedzeni tshanḓa ndi nyongelele khali.
goṅoṅo dzina 3 Muthu a sa lengi u lila Masindi ndi goṅoṅo.
ṱombonyisa ḽiiti 3 U vhonana nga murahu ha tshifhinga tshilapfu Khe ri tshi tou ṱombonyisa thovhele.
khongoḓoli dzina 2 Zwiḽiwa zwa mudzadze Ni bikele Mulalo khongoḓoli.
mulambatai dzina 2 Muthu ane a si fune u fhirwa nga tshithu Ni tou vha mulambatai iṱo ḽa mmbwa.
davha dzina 2 Mushumo u no shumiwa nga vhathu vhanzhi Matshelo hu na davha musanda.
ṱhufhana dzina 3 Makumba o salaho musi khuhu i tshi thothonya Khuhu yo sia ṱhufhana tharu.
lutandani dzina 2 Musadzi ane a malwa o ḓihwala Ṅwana uyu ndi uḽa wa lutandani?
dzwuguḓa dzina 3 Kholomo ya mavhala matshena na matswu Vho ṱhavha kholomo ya dzuguḓa.
mutuli dzina 2 Tshivhaḓiwa tshine tsha shumiswa u sinḓelwa khatsho Vhana vha khou ṱohola mavhele mutulini wa Vho
Masindi.
shuvhuru dzina 2 Mutukana kana munna a so ngo tshinaho ngoma Mutukana uyu ndi shuvhuru.
tshiṱaṱari dzina 2 Nnḓu ya thanda yo fhaṱiwaho sa ḓulu fhedzi i si Vheani mavhele ayo tshiṱaṱarini.
fulelwe
phaṱhi dzina 2 Munna a shavhaho muḓini wawe Munna uyu ndi phaṱhi.

1
ṱaha ḽiiti 1 Musidzana o ya vhuhadzi hu si na ndzudzanyo ya Musiwalo o ṱaha madekwe.
vhabebi.
xela ḽiiti 2 Musi tshithu tshi sa vhonali Mbudzi yanga yo xela.
ṱalingwane dzina 2 Muthu ane a vha muṱali Ṅwana uyu ndi ṱalingwane.

tshiḽei dzina 2 Danda ḽine ḽa kokodzwa nga kholomo kana mbelesa Kholomo dzo pana tshiḽei
(phulu)
kulutedza ḽiiti 2 U kulutedza tshithu uri tshi suvhelele Ni tshi vhaḓa lufo ni fhedze ni kulutedze.
tshiphaswi dzina 2 Muroho wa thanga wa u fhedzisela Makhulu vho bika tshiphaswi.
shere dzina 1 Mafhi a sa athu khaṱhesa / vhibva Mafhi aya a kha ḓi vha shere ha athu u swika u
sevhea.
magalangafhasi dzina 3 Mahuyu a no aṋwa nga fhasi ha midzi Mahuyu aya ndi mangalangafhasi.
tshilendele dzina 2 Muthu kana tshifuwo tshi no tshimbila tshi tshoṱhe Mutukana uyu u tou vha tshilendele.
tshinyamadoli dzina 3 Ṋama yo omiswaho, ya otshiwa ya sinḓiwa yo Ndo hwala mbuvha ya tshinyamadoli.
ṱanganyiswa na thebvu
mukoki dzina 2 Ndi nama yo vhengiwaho ya omiswa Makhadzi vho vhenga mukoki wa mbudzi.
tshinange dzina 2 Miroho yo fhambanaho i no bikiwa yo ṱanganyiswa Makhadzi vho bika tshinange.
khwakhwa dzina 3 Ndi mathukhwi a maṱari o omaho ane a shumiswa sa Ni tshi ṱavha muroho ni ṱanganyise mavu na
manyoro khwakhwa.
murula dzina 1 Halwa vhu no ḓiselwa vhakwasha kana khonani Ngei ha Masindi hu na murula.
mapwapwalala/ ḽiiti 3 U sea nga nḓila ine ya sumbedza dakalo vhukuma Afha nḓuni hu pfhala mapwapwalala.
mapyapyalala Afha nduni hu pfala mapyapyalala.
damba dzina 1 Tsheṋe ine ya navha i ḽiwaho nga nguluvhe Nguluvhe dzi khou ḽa damba.
duthwa dzina 2 Ndi muthu a so ngo thanyaho Ṅwana uyu u tou vha duthwa.
danana dzina 1 Ndi muthu a so ngo thanyaho Mutukana uyu ndi danana.
mbodza dzina 2 Ndi vhuswa ho bikiwaho ha si vhibve Masala o bika vhuswa ha mbodza.
ngwaniwapo dzina 3 Mukegulu/mukalaha ane o no lalamesa vhathu vha Mukalaha avha vha tou vha ngwaniwapo.
sokou bebwa vha mu wana
mugobe dzina 2 Munna wa iṱo ḽithihi Munna uyu ndi mugobe.
mushingidzhane dzina 3 Mahatsi ane a shumiswa u luka Vhasidzana vha haḓa mushingidzhane.
zwimba ḽiiti 3 Musi muvhili wa muthu wo kukumuwa wa fhira zwine O luṅwa nga ṋotshi a zwimba khofheni.
wa tea u vha zwone
dzwatata ḽiiti 3 Ndi ṱhafu dzo ḓalelaho dza dovha dza lapfha Mukovhe u na ṱhafu dza madzwatata.
swenda ḽiiti 3 Musi muthu a tshi khou tshimbila nga magona Ṅwana u khou swenda.

2
kanamarahu
tanzhe dzina 3 Ṅwana wa u thoma u bebiwa kha vhabebi vhawe Maṱodzi ndi tanzhe.
swiela ḽiiti 2 Musi hu tshi khou bvisiwa mashika fhasi nga luswielo Ni tshi vuwa ni tea u swiela muṱa.
migwabere dzina 3 Ṱhamu dzi no fariwa nga vhatukana vha tshi bva Vho mu rwa nga migwabere.
mulani kana malisoni
hwaya ḽiiti 3 U ṱanzwa tshithu nga nḓila ya u shumisa maanḓa Ni hwaye muṱa nga bulatsho.
manzhi nahone nga tshithu tshi sa suvheleli
hwihwidza ḽiiti 3 U kokodza tshithu nga nḓila i si yavhuḓi Litshani u hwihwidza ṅwana vheiwe
pwaṱuwa/pyaṱula ḽiiti 3 U kanda tshithu nga nḓila ine tsha sala tshi si tsheena Bola yo kandiwa nga goloi ya pwaṱuwa/
tshivhumbeo Bola yo kandiwa nga goloi ya pyaṱuwa
phiranawe dzina 2 Muthu wa mbeu ya tshisadzini ane a sokou fhira na Musadzi uyu ndi phiranawe.
munna munwe na munwe
bokoṱo dzina 2 Mbudzi ya mbeu ya tshinnani Ni tshi fuwa mbudzi ni fuwe bokoṱo ḽithihi fhedzi.
thophi dzina 1 Mafhuri kana magwaḓi ḽi no bikwa ḽo ṱanganyiswa na Mmawe vho bika thophi.
vhukhopfu
ḓema dzina 1 Nnḓu yo fhaṱiwaho i sa fhele Iḽi ḓema ḽi ḓo fulelewa lini?
tshipofu dzina 2 Musidzana a so ngo yaho ngomani Ni so ngo tsha tshimbila na musidzana wa
tshipofu ha ḓivhi mulayo.
mutshelukwa dzina 2 Musidzana o no fhirelwaho nga tshifhinga tsha u Ṱovhowani o no ḓi vha khomba ya mutshelukwa.
malwa
gungupea ḽiḓadzisi 3 U dzula nga nḓila ine ya si vhe yavhuḓi ha vhonala na Ṅwananyana uyu o dzulagungupea.
zwa nga ngomu nga maanḓa kha vhasidza
vongori dzina 2 Ndi thanda yo omohaho ya dovha ya fheṱiwa kana u Ni so ngo ḓitika nga thanda iyo ndi vongori.
sina
dzwatata dzina 3 Ndi ṱhafu dza mulenzheni dzo ḓalelaho nahone ndapfu Musidzana uyu una ṱhafu dza madzwatata.
luphwaphwa/ dzina 3 Ndi ḽivhele ḽi so ngo khwaṱhaho O bika tshikoli tsha luphwaphwa.
luphyaphya O bika tshikoli tsha luphyaphya.
Muswonḓa dzina 2 Munna mulapfu mudenya o dziaho Rembuluwani u tou vha muswonḓa vhukuma.
tseremuwa ḽiiti 3 U suvha nga lutombo kana vhuredzi Muṱhannga o tseremuwa e bi!
dyambila dzina 3 Ṋowa ine ya wanala thavhani Dyambila ḽo gomba mbudzi tharu.
dzhidzhiriba dzina 3 Munna mulapfu o ḓiimiho wa maanḓa Ho ḓa munna wa ḽidzhidzhiriba.
Matlava dzina 3 Ndi fhethu hune ha vha na ṱhavhela hune mavu a hone Ndo phirimela matlavani.
a dzula o ṋukala
pfheṋe dzina 3 Ndi tshipuka tshi no wanala thavhani kana ḓakani tsha Pfheṋe ḽo tswa mavhele tsimuni.

3
maveve muvhili woṱhe
kupfeṋe dzina 3 Ndi ṅwana wa pfheṋe Kupfeṋe kwo takuliwa nga mme.
mmbwa/mmbya dzina 3 Ndi tshifuwiwa tsha hayani tshine vhathu vha ḓilinda Mmbwa dzi khou huvha.
ngatsho Mmbya dzi khou huvha.
ṱambaṱuwa ḽiṱaluli 1 Ndi muvhala wa khofheni wa muthu ane ha ngo tou Mulalo a si mutswu u tou vha muṱambaṱuwa.
swifhala a dovha a si vhe mutswuku
lutshetshe dzina 2 Ndi ṅwana ane a kha ḓi vha muṱuku a re fhasi ha Mme vha mamisa lutshetshe.
miṅwedzi ya rathi
vhuriha dzina 1 Khalaṅwaha ya ṅwaha hune ha vha hu na phepho Vhuriha hu a rothola vhukuma.
mushidzhi dzina 2 Muroho wa mupo une wa wanala masimuni u no mela Mukegulu vho ka mushidzhi.
tshilimo
muṅwadzi dzina 3 Ndi tshiambaro tsha ṱhohoni Mukalaha vho ambara muṅwadzi.
tshixwatudzi dzina 3 Ndi tshithu tshine tsha shumiswa u rothodza zwiḽiwa Vheani maḓi kha tshixwatudzi.
na zwinwiwa
gulungwa dzina 3 Tshivhumbeo tsha tshitendeledzi Olani gulungwa ḽavhuḓi.

khulungwasote dzina 3 Tshinungo tsha muvhili wa tshithu O piḓea rambo ḽa bva kha khulungwasote.
swaru dzina 3 Muthu wa ḓabaḓaba Musidzana uyu u tou vha swaru.
tshelevhete dzina 3 Musadzi wa u ambesa Musadzi uḽa u tou vha tshelevhete.
ngwazi dzina 3 Muthu ane a ḓiita khunzi Munna uyu u ḓiita ngwazi ya vhaṅwe vhanna.
ṱhuno dzina 3 Ṱhuno ndi ṋama ine ya salela kha mukumba Vhengani ṱhuno yo salaho kha mukumba.
Matuli dzina 3 Makumba a mukukulume Matuli ha ḽiwi.
khwanḓa dzina 2 Mulenzhe wa u kanda wa tshifuwo Ho kanda khwanḓa ya mbudzi.
kokota ḽiiti 1 U fhedzisa tshiḽiwa wa tou swalingedza O kokota vhuswa bodoni.
khwaṱhi dzina 2 Muthu wa zwiito zwi si zwavhuḓi Musidzana uyu u tou vha khwaṱhi.
veveru dzina 1 Muthu wa zwiito zwa vhuḓabaḓaba Mutukana uyu ndi veveru.
pfhuma ḽiiti 3 U vha na thakha kana tshelede nnzhi Munna uyu o pfhuma.
pfhumo dzina 3 Tshishumiswa tsha nndwani Vhanna vha lwa nga mapfhumo.
phoḽa dzina 1 Muthu a sa dini kana o lugaho Musadzi uyu u tou vha phoḽa.
phorelele dzina 2 Musidzana a sa athu eḓela na mutukana Musidzana uyu ndi phorelele.
phoswo dzina 2 U ita vhukhakhi Muthu muṅwe na muṅwe u a ita phoswo.
pfhunzi dzina 3 Muthu ane a gudisa vhaṅwe zwiito zwi si zwavhuḓi Musadzi uyu ndi pfhunzi ya vhasadzi vhoṱhe.
phanzi dzina 2 U vha na mashudumavhi Ṅwana uyu u na phanzi.
panyula ḽiiti 2 U ṱuwa nga u shavha Litshani u sokou kupanyukupanyu vhukati ha

4
vhathu.
kwatzha ḽiiti 3 Tshithu tsho omaho tsha fhedza Mukumba wo oma wa tou kwatzha!
nṱhu dzina 2 Mutshelo muṱuku une musi wo vhibva wa vha mutswu Vhana vha khou ḽa nṱhu.
une wa wanala kha muṱu
mazwilu dzina 2 Mutshelo une wav ha mudala u sa athu vhibva Vhatukana vha fula mazwilu ḓakani.
mulaxwa dzina 3 Mulwadze ane a khou ilafhiwa Maine u ilafha mulaxwa wawe.
muṋunzwu dzina 3 Muri muhulu une wa aṋwa maluvha matswuku ane a Vhasidzana vha fula ṋunzwu.
vha na mutoli u no ḽiwa nga vhathu, ṋotshi na zwiṋoni
nengwa ḽiiti 3 Tshithu tshine tsha silinga Ndi nengwa ṋama ya nguluvhe.
muomva dzina 3 Mutshelo mutete wa maṱari madenya une musi wo Vhafumakadzi vha rengisa miomva.
vhibva makanda a vha ṱaḓa
mvalo dzina 3 Ndi zwipiḓa zwa nga ngomu ha muvhili zwine zwa u Vhana vha maḓuvha ano a vha na mvalo.
kaidza muthu a tshi khakha
ngozwi dzina 2 Ndi labi kana mukumba une wa vha na nnzwa nṋa une Mme vho beba vhana nga ngozwi.
wa shumiswa u beba vhana
mvuko dzina 3 Maṱari ane a shumiswa u thivhela maḓi uri a so ngo Mukegulu vho mvuka gokoko ḽavho.
tevhuwa muthu o hwala gokoko
zhakaṱila dzina 3 Fhethu hune ha vha na mitambo hune ha vha hu tshi Ndo wana vhathu vhoṱhe vha tshi khou
khou tshiniwa na u dzhaiviwa zhavhazhela vhoṱhe nga dakalo.
zhavhazhela ḽiiti 3 U lila muthu a tshi khou tshinatshina nga u pfha Ṅwana u khou hzavhahzela musi a tshi rwiwa.
vhuṱungu
muvoni dzina 2 Fhethu hune ha ṱhavhelwa hone kholomo Ṋama i ḽiwa muvoni.
nnzwa dzina 3 Mukumba wo randiwaho wa ita mabannda masekene a Ni vhofhe nnzwa dzi khwaṱhe.
u vhofha
malwelavanḓa dzina 2 Ndi vhana vho bebiwaho vhe vha vhili, nga tshifhinga Phophi na Muofhe ndi malwelavanḓa.
tshithihi nahone nga mufumakadzi muthihi
bandaulu dzina 2 Musi ṋowa yo katana yo ḓiphomba ya ita thuli Masiari ndo vhona bandaulu musi ndo ya khunini.

tshilikadzi dzina 1 Mufumakadzi o lovhelwaho nga munna Ndo vhona uḽa mufumakadzi wa tshilikadzi
namusi.
shenga ḽiiti 1 Ṅwana ane a thoma u medza mano a ntṱa Ṅwana wa Hangwi ndi shenga.
ṱhase dzina 1 Musidzana wa lunako Thendo u tou vha thase maḓuvhano.
tseramisiamelo dzina 2 Musadzi a sa dzuli vhuhadzi Mufumakadzi uyu u tou vha tseramisiamelo.
dzenganamuḓi dzina 3 Muthu a sa bvi ane a dzula a hayani Mashudu ndi dzenganamuḓi.

5
munamba dzina 1 Vhuswa ha u bikiwa nga mafhi Makhulu vho bika munamba.
vhalavhala ḽiiti 1 Muthu o no sokou amba a so ngo vhudzisiwa Musidzana u yu u ya vhalavhala.
fhafhaḓa ḽiiti 1 Muthu o no amba a eṱhe musi o eḓela Maṱodzi u eḓela a tshi fhafhaḓa vhusiku o eḓela.
goswi dzina 1 Muthu ane a ofha Munna uyu ndi goswi.
phedzi dzina 1 Ṅwana wa u fhedzisela u bebwa muḓini Masala ndi luphedzi ya Hulisani.
phedza dzina 1 Ndi zwifuwo zwa musanda Mutukana a lisaho phedza dza musanda o ṱuwa.
khono dzina 1 Thanda ye kale ya vha i tshi shuma u vala nnḓu Mukalaho vho vhuya na khano thavhani.
sheledza ḽiiti 1 U shela maḓi kha zwimela zwo ṱavhiwaho Maemu u khou sheledza zwimela zwa khotsiawe.
dzedza ḽiiti 1 Musi ḽo kovhela vhathu vho dzula muliloni vha sa athu Ri dzedza ri tshi anetshelwa ngano nga makhulu.
eḓela
fula ḽiiti 1 U bvisa tshithu tsho vhewaho muliloni {khali} Mulalo o fula khali tshivhasoni.
dzimamuḓi ḽiiti 2 U ṱuwa wa ya u alafhiwa kule na hayani Vho–Masindi vho bva dzimamuḓi.
phangami dzina 1 Muthu ane a ranga vhathu phanḓa Vhaḽa mukalaha vha phangami vho ri sia.
biso dzina 1 U lwala ha vhamusanda Vhamusanda vho farwa nga biso.
vhuhwavho ḽiiti 1 Muthu wa u luga a sa funi zwa dzikhakhathi Ṅwana uyu u na vhuhwavho.
ndele dzina 1 Muthu a sa funi mashika Nkhumeleni ndi ndele.
mathuthu dzina 1 Mavhele o kadzingiwaho o ṱanganiswa na nḓuhu Makhulu vho ri kadzingela mathuthu.
philiphise dzina 1 Ndi tshilonda tshe muthu a tou ḓi ṱoḓela Iyo i tou vha philiphise.
thanga dzina 1 Vhathu vha murole muthihi vhathu vhane vha langana Mushudu na Tshilidzi ndi thanga nthihi.
sinda ḽiiti 1 Musi hu tshi khou shuma mutuli na musi Ndo renga musi wa u sinda mavhele
sima ḽiiti 1 u ṱavha tshimela u thoma u imba luimbo Mulalo o sima luimbo
mabokoliko dzina 2 Ndi mavhele o sinaho Naṅwaha makhulu vho kana mabokoliko fhedzi
vhutsha liiti 1 Muthu o no dzulela u semana Mufumakadzi uyu u na vhutsha
mukumbi dzina 1 Halwa vhu no ingwa nga mafula Ndo nwa mukumbi masiari
mavhiḓani dzina 1 Fhethu hune vhafu vha vhulungwa hone Ndo wana vhatukana vha tshi khou haḓa ḓaka
mavhiḓani
ngwaniwapo dzina 3 Muthu we vhathu vha ri vha tshi pfulutshela vha mu Mukalaha uyu ndi ngwaniwapo
wana a hone
dzinga dzina 1 Ndi ṋowa ntswu ine ya penya I sa lumi Ndo vhona dzinga namusi thavhani
tsikuhuvhili dzina 2 Ndi ṋowa ya thoho mbilu Ṅwana o lumiwa nga tsikuhuvhili.

6
vuledza ḽiiti 1 Musi muthu o fhedza zwine a khou ita Mukhulu vho vuledza kudima kwavho.
nyamungozwa dzina 3 Muhulwane wa domba Nyamugozwa o laya vhasidzana.
nyamatei dzina 1 Muhulwane wa khomba Vhasidzana vha laiwa nga nyamatei.
mutei dzina 1 Musidzana a ne a khou imbelwa zwezwo Mutei u do kama maḓautsha.
tshivhambo dzina 2 Nnḓu ine ha imbelwa khayo dzikhomba Musanda vho fhaṱa tshivhambo tshiswa.
mudzadze dzina 1 Mufumakadzi ane a kha di tou bva u beba Vho-Maria ndi mudzadze.
mbava dzina 1 Muthu ane a tswa Mulalo ndi mbava.
madzhinda dzina 2 Vhana vhatukana vha musanda Musanda hu na madzhinda manzhi.
tshilendele dzina 2 Ndi muthu ane a tshimbila a ethe Mulume vha tou vha tshilendele.
mulisa dzina 1 Muthu o no thogomela zwifuwo Mbulungeni ndi mulisa wa phedza dza musanda.
luvhundi dzina 1 Ndi mavu o ṱanganiswaho na mapfura a no dodzwa Vhatei vho ḓodzwa luvhundi muṱanani.
kha vhatei musi vha tshi bva vhushani
tshidakwa dzina 1 Muthu ane a dzula o kambiwa Malume wa Zwoluga ndi tshidakwa.
ḽikhambi dzina 2 Muthu ane a funesa nama Azwihangwisi ndi ḽikambi.
tshiendeulu dzina 2 Fhethu hune ha vhulungwa vhathu vha musanda Ndo vhona vhida ḽa khosi tshiendeulu.
gomelelo dzina 1 Ṅwaha une ha sa vhe na mvula, zwimela na zwipuka Mahola ho vha na gomelelo.
zwa fa
dzolokwe dzina 3 Ndi nanga I no konesa u ilafha Vho- Masindi ndi dzolokwe.
mukwasha dzina 1 Ndi muṱhannga ane a khou ḓa u mala musidzana afho Tshanduko ndi mukwasha wa vho- Raphalalani.
muṱani
tsiwana dzina 1 Ndi ṅwana o lovhelwaho nga vhabebi vhoṱhe Mpho ndi tsiwana.
khombe dzina 1 Ndi munna a si na musadzi Mudzulatsini wanga ndi khombe.
thovhela dzina 1 Ndi mahosi a musanda Thovhela vho-Mphephu ndi muthu wa vhathu.
muselwa dzina 1 Musidzana ane a khou ḓi bvaho u vhingwa Mulalo ndi muselwa wa Nndwakhulu.
dzunde dzina 1 Ndi tsimu ya musanda Dzunde ḽi khou limiwa nga vhasiwana vha
muvhundu wa Thondoni.
museni dzina 1 Ndi tsimu ya hayani Makhulu vha khou lima museni.
khobvu dzina 1 Ndi muthutho u no vha hone musi ho bikiwa mafhuri Mafhuri aya a na khobvu i no ḓifha.
mashubini dzina 2 Ndi fhethu hune vhathu vha vha vha tshi dzula hone Fhaḽa seli ndi mashubini a ha Mashau.
kale kale
dzingandevhe dzina 2 Ndi muthu ane nḓevhe dzawe dza si tsha pfa Mashudu ndi dzingandevhe.
mudabe dzina 1 Muthu ane a thogomela vhatukana musi vhe ngei Maemu ndi mudabe wa Zwoluga.
murunduni

7
zwanga ḽisala 1 Ndi ḽisala ḽisumbavhune, ḽi sumba mune wa tshithu Zwikoli zwanga zwo vhibva
mulamboni ḽibulafhethu 1 Fhethu hune ha vha na maḓi Hangwi o ya u ka maḓi mulamboni
vhuongeloni dzina 1 Fhethu hune vhulwadze ha alafhiwa hone Mulalo o valelwa vhuongeloni ha Tshilidzini
lushie dzina 1 Ṅwana ane a kha tou bva u bebiwa Mashudu u na lushie lwa mulovha
Muhoṱa dzina 1 Muthu ane a dzulela u lwala Mulalo ndi muhoṱa
khusha dzina 1 Ndi muthu ane a ḽesa Maemu ndi khusha
tshiswitulo dzina 1 Zwiḽiwa zwine zwa ḽiwa nga madekwana Muṱa wo kuvhangana hu khou ḽiwa tshilalelo
mageḓa dzina 2 Ndi khuni dzi no reḓiwa dzi so ngo oma Mme vho ya u reḓa mageḓa thavhani
maphinde dzina 1 Muthu ane a vha na mano o phiringaho Mpho u na maphinde
tshimeno dzina 2 Muthu ane maṋo awe mavhili a phanḓa ha ngo Tshivhidzo u na tshimeṋo.
kwamana
manzelu dzina 1 Maḓi a no wanala kha mutuku musi wo vhila Ndaedzo o bika vhuswa nga munzelu.
pfunzi dzina 1 Musidzana ane o no fhiraho kha u vha mutei ane khou Musi ndi mutei Mpho o vha a pfunzi yanga.
gudisa vhatei mulayo
pomoka ḽiiti 1 Musi u tshi ambelwa tshithu uri wo tshi ita ngeno u so Mulalo o pomoka Zwoluga uri u funanana na
ngo tshi ita Mulindakhotho.
sinyuwa ḽiiti 1 Ndi musi muthu o dinalea Mbulungeni o sinyuwa a rwa mufumakadzi wawe.
thungamamu dzina 2 Musidzana ane a khou thoma u thunga maḓamu Shonisani ndi thungamamu.
tsetshela dzina 2 Zwiḽiwa zwi no ḓa na vhakekugulu musi vho ḓa u Vhakegulu vha khou dzudzanya tsetshela ya
vhona ṅwana o bebiwaho muṱani ṅwana wa Mbulungeni
tshisese dzina 1 Vhuswa vhune ha bikiwa ha shelwa mase manzhi Makhulu vho bika tshisese namusi
vivho ḽiiti 1 Muthu ane a sa fune tsha muṅwe tshi tshi naka Vhangani u na vivho kha murathu wawe
gosha dzina 1 Mukegulu kana mukalaha a sa fhirwi nga vhulwadze Vho-Masindi vho no tou vha gosha
tshifhango dzina 1 Matombo matshena o no wa musi mvula I tshi khou na Ṋamusi yo na na tshifhango
tshivhimbili dzina 1 Ndi munna wa muloi Vho-Mabidi ndi tshivhimbili.
ntangiwakugala dzina 3 Muthu we vhathu vhanzhi vha mu wana musi vha tshi Mukalaha hafha vh tou vha ntangiwagugala.
bebwa
khwanyamiti dzina 3 Ṅwana ane a funesa u gonya muri Nndwakhulu u tou vha khwanyamiti.
ṅangakhadzi dzina 3 Mitalotalo i no bva kha muthu u sumbedza uri o aluwa Thafu dzanga dzo bva nangakhadzi.
mapfangannyi dzina 2 Tshelede i no thoma u bviswa musi muthu a tshi mala Ndanganeni o bvisa mapfangannyi ha Khosa.
vongovhiḓa dzina 3 Musidzana a si na mikhwa a re na vhuaḓa Zwoluga u tou vha vongovhiḓa.
ṱhuvhule dzina 2 Mavhele o toholiwaho o lindelaho u sindiwa a ita Makhulu vhoṱanzwa ṱhuvhule uri vha kone u isa
vhukhopfu tshigayoni matshelo.

8
ṱhalane dzina 1 Mavhele o no sala a tshi dobedzwa nga murahu ha Mukhulu vha khou ṱala ṱhalane.
musi ho no kaniwa
Vhina ḽiiti 1 Muthu o gumaho u aluwa Mulalo o vhina a nga kha ḓi vhingwa.
tshilombe dzina 1 Muthu ane a dzula a tshi khou imba Ṅwananyana uyu u tou vha tshilombe.
pheleha dzina 2 Ṅwana o tshinyalaho lwa u bva nḓilani Muḓuhulu wa Vho-Phophi u tou vha pheleha ya
mutukana.
tshiṱamboni ḽibulafhethu 2 Fhethu ho dzumbaho hune ha vha mulamboni hune ha Khotsi a Mashudu vho ya tshiṱamboni.
tambala vhathu vha vhanna fhedzi
mmvi dzina 1 Mavhudzi matshena a anzelaho u bva kha vhathu Nkhumeleni u na mmvi.
vhahulwane
tshivhotshwa dzina 2 Muthu o valelwaho dzhele Mulalo ndi tshivhotshwa tsha Maṱatshe
mutshelukwa dzina 2 Musidzana o lengaho u malwa a vhu ya fhirelwa nga Londani ndi mutshelukwa
tshifhinga
masheleni dzina 1 Ndi thanga dza mafhuri musi dzo hadzingiwa ha Muofhe u khou sevha nga masheleni
sevhiwa ngadzo
sevha liiti 1 U vhudza muthu mafhungo e a vha a sa a divhi Zwoluga wa mu sevha mafhungo u a amba
muladza dzina 1 Ndi vhuswa ho salaho nga madekwana hu tshi ḽiwa Mulalo u khou ḽa muladza

akhamala Liiti 1 Ndi musi muthu a tshi khou mangala Ndo akhamala musi Takalani a tshi bvelela
ananyisi dzina 1 Ndi nyala Ndi rengisa ananyisi na maṱamaṱisi
babaria dzina 2 Muthu wa tshiḓahela Mpho u tou vha babaria
balavhukoko dzina 3 Ndi gunwe Balavhukoko ḽanga ḽo vhaisala
bufhomurutshe dzina 3 Ndi helikhophutha Ndi khou ya Durban nga bufhomurutshe
Ndi khou humbela bugupfarwa ndi yo ṅwala
bugupfarwa dzina 2 Ndi thesitebugu tshuṅwahaya

Mapulo ane a vha hone musi mukapu musekene u tshi


bwobwotela ḽiiti 3 khou xaxara Mukapu u khou bwobwoṱela
ḓana dzina 1 Ndi ṅwana a sa pfi Ḓana heḽi ḽi a nengisa
feḓa dzina 1 Munukho u si wa vhuḓi Mpho u na feḓa

fhoma ḽiiti 1 Ndi u ḓodza Mpho o tou fhoma mapfura khofheni.

9
fogola ḽiiti 2 Muthu a tshi khou lwalwa Nkhumeleni u khou fogola.
fobvu dzina 2 Muthu ane a tswa Vho dzhelelwa nga fobvu.
galatshane dzina 2 Muthu ane a vha na vhufhura Muṱhannga houḽa ndi galatshane.

gaga dzina 2 Ndi mutshelo u so ngo vhibvaho Ṅwana u khou ḽa gaga ḽa ḽingo.
gonobva dzina 2 U bvafha Ṋamusi ndo vuwa ndi na gonobva.
gonyongo dzina 2 Denga ḽa mugayo O hwala gonyongo ḽa mugayo.

gwagwagwa ḽinyanyu 3 U ṱangana na muthu Ndo tou gwagwagwa nae moloni wa Thavhani.
hona ḽiiti 2 U khiela vothi Mpho o mbo ḓi hona vothi.

khangamutupo dzina 3 Ṅwana o daho na mme awe vhuhadzi Ndi ene ula ṅwana wa khangamutupo.
kekea ḽiiti 2 U sea u nga khuhu Tshifhiwa u tou kekea musi a tshi sea.

danga dzina 1 Nnḓu ine kholomo dza eḓela khayo Danga ḽa kholomo.

ḓihwa ḽiiti 2 Musi muthu a tshi khou ḓivhiwa U naka a hu fani na u ḓihwa.

deri dzina 1 Fhethu hune kholomo dza hamelwa hone U khou kulumaga deri.
gudedzi dzina
Fhethu hune mutshudeni a funziwa hone u gudela
1 mushumo U dzhena gudedzini ḽa Venḓa.

gwangwangwa dzina 2 Tshithu tshine tshi si tsha shuma Laṱani gwangwangwa heḽi.

kholwa dzina 2 Munna o ṱuwaho a ya makhuwani a sa tsha vhuya Khotsi a Maṱodzi vho kholwa.

khundavhalai dzina 2 Ṅwana a sa thetshelesi musi a tshi laiwa U tou vha khundavhalayi.

10
Khungumuṱavha yo ḓiswa tsini na nnḓu nga
khungumuṱavha dzina 2 Muṱavha musekene mvula.
Mpheni tshikete tshanga tsha muvhala wa
khwivhilu ḽiṱaluli 3 Muvhala mutswuku khwivhilu.
Vho bvisa kosekose uri vha lifhe mulandu
kosekose dzina 2 Tshelede thukhu Ine ya bvisiwa musanda musanda.
U ṱanza ha ṅwana muṱuku Ṅwana o mbo ḓi kovhola musi mme awe vho
kovhola ḽiiti 1 mutakula.
kwangwala ḽiiti 2 Muthu o no ḓowela vhuṱungu Masindi o no tou kwangwala.

kwengeledza ḽiiti 3 U luvhelela muṅwe muthu Ro tou mu kwengeledza uri a swike hafha.
ḽiswuhana dzina 1 Muthu wa Muṱhannga Ndi ḽiswuhana ḽa ha Booi.
totoya dzina 2 Nḓuhu dzi sa athu vhibva U khou ḽa matotoya.

Ḽara dzina 1 Ṅwedzi wa vhu fuminthihi kha ṅwaha O ṅwala mulingo nga Ḽara.

axennde dzina 3 Muimeleli wa zwa milayo kana vho ramilayo U ḓo tea u wana axennde uri mulandu u fe.
Vho-Makhadzi vho dzula murunzini na vho-
maiwashe dzina 2 Mme a khosi maiwashe.
makombikombi dzina 2 Nḓila yo songanaho O ḓa nga nḓila ya makombikombi
luphwaphwa dzina 3 Zwikoli zwi so ngo vhibvaho Takalani o mpha tshikoli tsha luphwaphwa.

zwiendedzi dzina 2 Goloi dzine dza endedza vhathu Vho ḓa nga zwiendedzi zwivhili.

Maipfi o shumisiwaho zwi siho mulayoni musi muthu Vha so ngo shumisa vhutswamaipfi musi vha
vhutswamafhungo dzina 3 a tshi khou nwala bugu kana asainimente ṅwala asainimente yavho

shomo dzina 2 Ṅwana ane a fana na khotsi awe Takalani u tou vha shomo ḽa khotsi awe
shaya ḽiiti 2 Muthu ane asa vhe na tshawe Mpho u a shaya

11
teketela ḽiiti 2 Muthu a tshi khou semana Vho-Masindi vho vha tshi khou teketela

thakha ḽiiti 2 U rwa tshithu nga thanda tshire ntha O thakha maswiri

thowa ḽiiti 2 Muroho wo bikiwaho u fhira ndungano Muroho uyu wo ṱhowa

tshihole dzina 2 Muthu ane asa kone u tshimbila kana u amba Mpho ndi tshihole kana muholefhali
A hu na muthu ane a khou nthusa, ndi tou vha
woga dzina 2 Musi muthu a eṱhe muima woga.

tshivhonelo dzina 2 Zwiliwa zwino bikiliwa vhatukana vho ya mulani Ndi ḓuvha ḽa u isa tshivhonelo namusi.

tshivhambo dzina 2 Ndi hune ha imbelwa hone khomba U khou swiela tshivhambo.

Ndi mapfura ane ra shela kha goloi uri I kone u


tshivhaswa dzina 2 gidima/petiloro Ndo shela tshivhaswa garatshini ya Engen.
mahola ḽidadzisi 2 Ṅwaha wo fhelaho Ndo phasa murole wa fumi mahola.

mahodzhane dzina 2 Mitalo ino bva kha lukanda musi hu vhuria O bva mahodzhane kha milenzhe.

mahandana dzina 2 Mafhungo a sa pfali Mpho u khou tou amba mahandana fhedzi.

Mutambo ino tambiwa nga vhana vha tshi khou ḓi ita


mahunḓwane dzina 2 vhathu vhahulwane Vhana vha khou tamba mahunḓwane.
marumbuḓane dzina 3 Maṱamaṱisi a daka O vhuya na marumbudane.

Zwilonda zwine zwa vuwa zwo bva musi muthu a tshi


maswavhusiku dzina 3 vuwa nga matsheloni O vuwa o bva maswavhusiku khofheni.

12
mbuyavhuhadzi dzina 3 Musadzi o ṱalaho munna wawe a vhuya hayani Ndi uḽa musadzi wa mbuyavhuhadzi.

muhalivho dzina 1 Ndi khaladzi a munna kana Mufumakadzi wa khaladzi Ndo ḓa na muhalivho wanga.

mukonde dzina 1 Vhuswa ha vhutete ho avhiwa O avha mukonde kha ndilo.


mukololo dzina 2 Ṅwana wa Musanda Takalani ndi mukololo ngei musanda wa Thathe.
mukoki dzina 2 Ṋama yo omiswaho Ndo sevha nga mukoki wo gotshiwa.
muladza dzina 2 Vhuswa ha mulovha O ḽa vhuswa ha muladza he ha sala madekwe.
Mpho ndi mulidzi, ndi ngazwo o ambara nguvho
mulidzi dzina 1 Mufumakadzi o felwaho nga munna nntswu.
Lutendo ndi ṋambi, a sima na zwinoni zwi a
ṋambi dzina 1 Muthu ane a kona u imba bvumela.
Ramaremisa niwa ngauri ha na tsha u thivha
niwa ḽiitwa 2 U neliwa nga mvula mvula.

ṋekana ḽiitana 2 U fhana tshithu Maṱamela na Takalani vho ṋekana tshelede.

ṋenya ḽiiti 2 Muthu ane a tshimbila nga u ongolowa Thendo o ḓa a tshi tou ṋenya.

pamba ḽiiti 2 U hadzima tshelede kha muṅwe Ndo pamba tshelede kha Mpho.
sambelo dzina 2 Ndishi ya u tambela Ndo tambela kha sambelo.

tshiila dzina 2 zwithu zwine a zwongo tendelwa u itiwa U dzula munamgoni wa nnḓu ndi tshiila

Zwipundu zwituku zwine zwa bva kha muvhili musi


tshiṱungu dzina 2 muthu a tshi khou pfa phepho O bva tshiṱungu

tshitovhosakhombe dzina 3 Ndebvu dzine dza mela nga fhasi ha mulomo O medza tshitovhosakhombe.

13
Musi muthu o vheula mavhudzi a matungo a sia a
tshiundu dzina 3 vhukati. Takalani o vheula tshiundu.

Mukapu musekene une wa bikeliwa lutshetshe wo


tshiunza dzina 2 ṱangana na midzi na mishonga Ṅwana wa Dakalo o fhodziwa nga tshiunza

tyetyenea ḽiiti 3 Musi muthu a tshi khou sea nga maanḓa/ntha O vha a tshi khou tou tyetyenea.

ṱwa ḽiitisa 3 Musi muthu a tshi khou ita tshithu ḓuvha ḽoṱhe O ṱwa a tshi lila.
vengo dzina 2 Muthu ane a vhenga munwe Tshifhiwa una vengo kha Mpho
vhifhelwa ḽiiti 2 Muthu o kwataho Lufuno o vha o vhifhelwa tshothe

vhoxwa ḽiiti 3 U farakenyiwa ha zwithu. O vhoxwa zwanḓa nga thambo.


vhinga ḽiiti 2 U mala musadzi O vhinga Mugivhela wo fhelaho.
vhuhwavho dzina 2 U luga Vhuhwavho ha Tshililo ndi vhuhulu.

vokovoko dzina 3 Tshifhaṱo tshine a tsho ngo fhaṱiwa tsha kwaṱha Nnḓu ya hone i tou vha vokovoko.
vuva ḽiiti 2 Ṋama yo sinaho Nama heyi yo vuva.
voḓa dzina 2 Musidzana wa musanda Heḽi ndi voḓa ḽa Ha-Ramovha.

vili dzina 2 Feisi ine muthu a rwa ngayo muṅwe O mu rwa nga vili ḽithihi a wela fhasi.
zhota ḽiiti 3 U ṱafuna nga u ṱavhanya O zhota nama yoṱhe.

zwala ḽiiti 2 Musi muthu a tshi khou ṱavha muroho O zwala muroho wa mutshaini.
zwimuṋemuṋe dzina 3 Maḽegere o fhambananaho O vhuya na zwimuṋemuṋe ḓoroboni.
Masindi ha ṱoḓi u kaidzwa ngauri u na
zwiṅalaṅala dzina 3 Muthu asa lengi u sinyuwa zwiṅalaṅala.
dada ḽiiti 2 Muthu a sa ḓivhi uri a ite mini O vha o ḓa ḓa vhukuma.

14
bwerepwere dzina 3 Munna wa goswi Munna uyu ndi bwerepwere.
bwanda ḽiiti 3 U guma O bwanda mafhi oṱhe.
dambi dzina 2 Zwithu zwi sa tendisei Ndi uḽa munna wa u ita madambi.

dakaila ḽiiti 2 Muthu a tshi khou balelwa u fema O vha a tshi vho tou dakaila.

khobvu dzina 2 Muthotho wa mafhuri musi o bikiwa U khou nwa khobvu.


mmvi dzina 2 Mavhudzi matshena O bva mmvi ṱhoho yo tshena yoṱhe.
Ndi nyito ine ya itea musi mulomo wo vulea ha bva Mulalo u khou amba na khonani yawe.
amba ḽiiti 2 maipfi
andisa ḽiiti 2 Nyengedzedzo ya tshithu kana nyito Mulalo o andisa miri ya maswiri.
bannga ḽiiti 2 Ndi u vhulunga masheleni kana u vhea tshelede Mulanga o bannga masheleni.
banngani Dzina 2 Ndi fhethu hune ha dzula masheleni Mulalo o vhungana masheleni banngani.
Ndi maḓi a dungaho muno a no bva muvhilini wa Mushoni u khou bva biko ngauri o vha a tshi khou
biko Dzina 1 muthu gidima.
muomva Dzina 1 Ndi mutshelo Maemu u khou ḽa muomva.
bomo dzina 1 Ndi dzhikhemikhala dzo itelwaho u tshinyadza Vhatshena vho ita bomo ine ya thuthuba.
Mulalo u na bono ḽa bindu ḽa u rendisa
bono ḽiiti 1 Ndi u vhona zwa phanḓa zwiambaro.
Ndi musi thavha yo korea nga lwa mupo ya vha na buli Ntsa yo ri i tshi khou pandamedzwa ya mbo ḓi
bako dzina 1 line muthu kana zwivhanda zwa nga kona u dzhena. dzhena bakoni.
Ndi fhethu hu sa dzuliho vhathu kana hu sin a
ḽidadzisi ḽa zwifhaṱo, hu wanala miri hu dzulaho zwipuka na
ḓakani fhethu 2 zwikokonono Maemu o fasha muvhuḓa ḓakani mulovha.
Malume vho humbela uri ndi vha kele muroho wa
delele dzina 1 Ndi muroho mudala u suvhaho delele tsimuni.
Mulalo ndi ḓabaḓaba, u vhuya hayani vhusiku
ḓabaḓaba dzina 2 Ndi muthu ane matshilele awe a solisea kha lushaka vhuhulu.
dodo dzina 1 Ndi muthu wa tsilu Mashudu u tou vha dodo ḽa u fhedzisela.
dinga dzina 2 Ndi tombo ḽihulu Mulanga o rwa khaladzi awe nga dinga.
andisa ḽiiti 2 Nyengedzedzo ya tshithu kana nyito Mulanga u khou andisa masheleni nga u lomba

15
vhathu.
Zwo luga u ḓi ita a tshi bula mibvumo ya
bailabiala dzina 2 Ndi mubvumomu u no bva bailabiala.
Vhaṱhannga vha Univen vha tamba bola nga
bola dzina 1 Ndi gumba ḽo itelwaho u rahiwa kana u tambiwa tshifhinga tsha u awela.
Ndo vhona uḽa ṅwana wa zwiito zwa dithu li sa
dithu dzina 3 Ndi muthu munwevho ane a ita zwi soliseaho ḓivhelekani.
ḓula dzina 2 Ndi tshikhokhonono tshi re na gwati na phaḓi Ndo bvisa ḓula maḓini.
Makhulu vho vhudza ṅwana wavho uri kha elelwe
zwe vha vhuya vha mu vhudza nga ha u tshimbila
elelwa dzina 2 U humbula vhusiku.
Makhulu vho enda vha tshi vhudzisesa vhathu
enda ḽiiti 1 U tshimbila arali vho vhona khuhu dzavho.
Muofhe uri mavhengeleni a zwiambaro vha a
edzisa ḽiiti 2 U lingedza tendeliwa uri vha edzise zwiambaro.
Makhulu vho renga maḽegere a vhana vha
engedza ḽiiti 2 U andisa engedza nga u renga na makipukipu.
founu dzina 1 Ndi luṱingo/ tshithu tsho itelwaho u founa Mulanga o xedza founu badani ya u ya kerekeni.
funga ḽiiti 1 U vhaisala ha tshikunwane tsha bva malofha Vele u ḓifunga mulenzhe.
funguvhu dzina 2 Tshinoni tshihulu Funguvhu ḽo ḽa khukhwana dza makhulu wanga.
fanywa ludadadzo 3 U lingedza Ni so ngo vhuya na fanywa na ya tsimuni.
fobvu dzina 1 Ndi muthu wa mbava a no tswa Masindi ndi fobvu o wanala o tswa maḽegere
farwa ḽiiti 2 U waniwa Malume vho farwa vho rwa mufumakadzi wavho
fanyisa ḽiiti 1 U vhambedza Mutukana uyu ndi mu fanyisa na vhana vha

16
malume anga.
fagi dzina 1 Ndi gumbu ḽihulu ḽo itelwaho u shelwa zwithu Nthutheni o ka maḓi a ḓadza fagi.
Ndi lupuse lwa ḓiraga lwa u daha. Lu a wanala lwo
fola dzina 1 gidelwa na kha lupaipi. Makhulu vha khou daha fola.
gamela dzina 1 Ndi tshipuka tshine kha thunda tsho hwala gumbu Makhulu vho renga gamela u bva Botswana.
Mavhungu o khou ṱoḓa gamu uri a kone u gama
gamu dzina 1 Ndi tshithu tsha u dzudzanya mavhudzi mavhudzi.
Makhulu vho goda thundu dzavho dzoṱhe
goda ḽiiti 2 U bvisa kana u dzhia. mulovha.
Lindelani u ri lukokola lwa Masindi lu khou mu
gogona ḽiiti 1 U ṱhavhiwa gogona.
Hangwani u khou gera makhulu mavhudzi.
gera ḽiiti 1 U bvisa / hu nga vha mavhudzi
Nkhumeleni o dzula guḓani ngauri u khou shavha
guḓa dzina 1 Fhethu ho khudaho u rwiwa.
Shandukani u khou hama kholomo dza makhulu
hama ḽiiti 1 U bvisa mafhi hu nga vha kha kholomo wawe.
holedza ḽiiti 2 U sa amba zwavhuḓi Tshavhuḓi o wa thama yawe ya mu holedza.
Mutondi uri molomo wawe u a hwasa musi a tshi
hwasa ḽiiti 2 U sa suvhelela. ḽa tsuma dza magaga.
Malume wanga vha hwenya luṅwe musi vha tshi
hwenya ḽiiti 2 U tshimbila nga u ṱavhanya ya mushumoni.
hwesa ḽiiti 2 U vheiwa ntha ha ṱhoho hu nga vha gokoko. Mulanga o hwesa makhulu tshigubu tsha maḓi.
hanya ḽiiti 2 U tshila Makhulu vho hanya miṅwaha ya ḓana.

17
Bammbiri ḽi no sumbedza maḓuvha a ṅwaha na
khalenda dzina 3 dziholodei Vele o vhuya na khalenda tshikoloni.
Kholomo dza makhulu wa Murangi dzo ḽa
kholomo dzina 1 Tshipuka tshihulu tsha mananga na milenzhe miṋa mavhele.
U thusa muthu wa mu bvisa kha thaidzo nga u tou Tshisikhawe o khuthadza Malindi sa izwi o
khuthadzo ḽiiti 1 amba nae. lovhelwa nga makhulu wawe.
lulimi dzina 1 Muraḓo wa muvhili u re vhukati ha mulomoni Mashudu uri lulimi lwawe lwo swa nga tie.
ovhola ḽiiti 2 Ndi u bvisa makanda. Makhulu vha khou ovhola mphwe.
Vhagudiswa vha tshikolo tsha Mutshipisi nga
Ḽavhuna dzina 3 Ndi ḓuvha ḽa vhuna kha vhege Ḽavhuna vha tamba bola.
Khaladzi anga uri u do vhuya nga ṅwedzi wa
Ḽara dzina 2 Ndi dzina ḽa ṅwedzi wa vhufuminthihi. Ḽara.
Ṅwedzi uyu ndi ṅwedzi wa Luhuhi hu na mvula
Luhuhi dzina 1 Ndi dzina ḽa ṅwedzi wa vhuvhili kha ṅwaha. nnzhi.
Mutukana o lamba u dzhia tshelede kha malume
lamba ḽiiti 1 Ndi u hana tshithu nge vha thoma vha mu rwa.
Vho-Mutsepe vho lambedza tshikolo tsha Hanani
lambedza ḽiiti 2 Ndi u fha vhane vha khou shaya. nga u vha fhaṱela mabunga.
lwala ḽiiti 2 Ndi u sa takala ha muvhili wa muthu Makhulu vha khou lwala mukhushwane.
Mulalo o laedza makhulu uri vha vhudze ṅwana
laedza ḽiiti 2 U rumela u fhiriselwa tshithu kana thundu uri a bike vhuswa ha mavhele.
linda ḽiiti 1 U tsireledza Vele u shuma u linda tsimu ya musanda.
U sa vha na mikhwa ya vhuḓi/ u ita zwithu nga nḓila
lemala ḽiiti 1 ine wa funa Ṅwana wa malume anga o lemala.
ngano dzina 1 Ndi nganetshelo dzine dza anetshelwa vhana nga Makhulu vha anetshela vhana ngano nga

18
madekwana vho dzula tshivhasoni madekwana.
ngade dzina 1 Ndi fhethu hune ha ṱavhiwa miroho kana mitshelo Mutukana o lima ngande ya miroho.
Makhulu vho ri u lwala vha ya ha ṋanga u
ṋanga dzina 2 Ndi muthu o no alafha malwadze ilafhiwa.
Musandiwa u ḓo vhuya nga ṅwedzi wa
Nyendavhusiku dzina 3 Ndi dzina ḽa ṅwedzi wa u fhedzisa kha ṅwaha. Nyendavhusiku.
Ndi tshilidzo tshine tsha itiwa nga thanda yo
vhaḓiwaho tsha ombelwa mukumba nga nṱha une wa Makhulu vha lidza ngoma musi tshikona tshi tshi
ngoma dzina 1 lidziwa. lila.
Ndi ṋaledzi khulwane ine ya bva vhukovhela ya
masase dzina 1 kovhela musi ḽi tshi tsha Phuluso u ri o vhona naledzi masase.
Ndi thinwaipfi ya muambo ine ya sumbedza nyito ine Vhana vho fhiwa tshunwahaya ya u ṅwala maiti a
maiti dzina 1 ya khou bvelela. Tshivenḓa.
Ndi kuambele kwo dzumbamaho kune kwa
mirero dzina 1 tshimbilelana na tshenzhemo ya vhutshilo Mirero ya Tshivenḓa i ya tsivhudza.
ṋowa dzina 2 Ndi tshikokovhi tshi si naho milenzhe Mulanga o lumiwa nga ṋowa kha mulenzhe.
Ndi muraḓo wa muvhili une wa thusa u fema, muraḓo
ningo dzina 1 uyu u wanala khofheni Vele o swotowa ningo nge a wa nṱha ha muri.
ṋaṋa ḽiiti 3 Ndi musi nyito i tshi khou hulela Vhulwadze ha makhulu ho ṋaṋa vhusiku.
Ndi mutsheṱo wo fhaṱwaho nga mavu, hune ha dzula
guvha dzina 1 vhathu Makhulu vho dzula nṱha ha guvha
Ndi u ṱutshela tshithu kana u fhedza tshifhinga Vhatendi vhanzhi vho gunea nga u funesa zwa
gunea ḽiiti 1 tshilapfu u si tsha tshi ita. shango.
gaba ḽiiti 1 Ndi u humisa zwiḽiwa kana u ṱanza Malume vho ri u ḽa munamba vha gaba.
U tevhuwa ha musi zwithu zwo ḓalesa. Nkho ya maḓi yo hwalwaho nga Seani i khou

19
gaba.
aravhela ḽiiti 1 Ndi u ḓivala tshifhaṱuwo nga nguvho wo vala uri u hu Ntevheleni u khou lwala, makhulu vha ri kha
sa dzhene muya musi u tshi khou fema mutsi wa muya aravhele u ḓo fhola
kana mushunga wo vhiliswaho.
akhamala ḽiiti 2 Ndi u mangala Tshifhiwa u khou akhamala, musi makhulu vha
tshi vho vhuya vha so ngo renga tshithu
mundendeni.
U vula mulomo kanzhi zwi tshi itwa nga u neta kana
alamula ḽiiti 1 khofhe Mulalo u khou alamuwa u na khofhe.
bada dzina 1 Ndi fhethu hune ha tshimbila vhathu kana goloi Goloi dzo ḓadza bada ya u ya Ṱhohoyanḓou.
bodo dzina 1 Ndi tshishumiswa tshi no shuma u bika. Masindi o renga bodo khulwane ya u bika halwa.
baḓama ḽiiti 2 U shuvhama nga thumbu fhedzi u so ngo fara khofhe Munzhedzi o badama kha thovho.
ganama ḽiiti 1 Ndi u lala nga muṱana tshifhaṱuwo tsho sedza nṱha Mutukana o ganama mahatsini uri u pfa o neta.
alamela ḽiiti 2
Ndi musi khuhu yo dzula nga nṱha ha makumba Khuhu i khou alamela makumba ayo.
aliṱare dzina 2 Ndi hune mufunzi a funza o ima hone kerekeni Takalani u khou phumula alitare.

amara ḽiiti 1 Kholomo i na thumbu Kholomo iyi yo amara ṅwedzi wo fhelaho


ambusa ḽiiti 2 Musi vhafuwi vha tshi khou tamba Vhafuwi vha khou ḓiambusa.
Musi muthu a tshi khou ṱalutshedza tshiṱori kana Mpho o vha a tshi khou anetshela zwo iteaho musi
anetshela ḽiiti 2 zwithu zwo iteaho o ua u dala ha makhulu wawe.
avhela ḽiiti 2 U kovhekanya O vha avhekanya thopi i tshi khou fhisa.
Tshifhiwa o bebwa nga ṅwaha we vho Mandela
bebwa ḽiitwa 2 U vha hone ha ṅwana vha bva khothoni.

20
bemu dzina 1 U gera mavhudzi wa sia maṅwe. Raulisa o gera bemu.
Mpho o tou binalala musi a tshi khou tshimbila
binalala ḽiiti 2 U kwatamela fhasi
birima dzina 2 Mukapu une wa shumiswa u tomba halwa Vho Tshinakaho vha khou bika birima
biselo dzina 2 Fhethu hune ha fhiselwa hone bodo U khou fhisa bodo mabammbiri biseloni.
Vhafuwi vha na biso.
biso dzina 1 Ndi vhulwadzwe
bomowa ḽiiti 2 U ṅwata nga tshipiḓa tshihulu O tou bomola vhuḽa vhurotho.
U pembela nga murahu ha musi ho itea zwithu
dakalo dzina 1 zwavhuḓi Ho ḓala dakalo.
ḓaleḓale dzina 2 Fhethu hune ha laṱiwa hone mashika Laṱani makanda a khavhitshi ḓaleḓaleni.
danze dzina 2 Mahatsi madenya malapfu O hada danze.
Ho itea madembe kerekeni musi mulwadze a tshi
ḓembe dzina 2 Zwithu zwine zwa mangadza vhukuma rabelelwa a fhola.
Takalani o devha nḓuhu
devha ḽiiti 1 U kwasha tshithu
ḓifha ḽiiti 2 Mutshelo kana tshiḽiwa tshi re na swigiri Ḽinngo heḽi ḽi khou ḓifha
Mugudiswa u ita ḓivhazwakale tshikoloni nga u
ḓivhazwakale dzina 3 Zwithu zwo iteaho kale phasa thero ya mbalo o wana maraga dzoṱhe.
ḓowela ḽiiti 2 Musi muthu a tshi vho ḓivha tshithu O no tou ḓowela u reila nga u ongolowa.
dubisa ḽiitisa 2 U vhanga buse Tshifhiwa o ri a tshi takusa goloi a dubisa buse.
ḓuḓumela ḽiiti 3 U ima nga zwikunwane O tou ḓuḓumela uri a kone u vhona musi hu tshi

21
khou tshiniwa malende.
dzangalelo dzina 3 U vha na lutamo lwa ita tshithu Ha na dzangalelo ḽa u vhala bugu.
dzekiso dzina 2 Musadzi ane a mbiselwa munna kana vhafuwi Vho-Tshavhungwa ndi musadzi wa dzekiso.
dzema dzina 1 Zwiito zwine muthu o ḓowela u zwiita Konanani u na dzema ḽa u sema mme awe.
dzidzivhala ḽiiti 2 Musi muthu o ṋoka kana o fhelelwa nga muya Ṅwana o wela fhasi a dzidzivhala.
Tshifhiwa o dzika vhukuma nga murahu ha u
dzika ḽiiti 1 U fholisa muya semiwa nga muzwala wawe.
Rendani o hana a dzungudza na ṱhoho.
dzungudza ḽiiti 2 U hana nga ṱhoho
dzwala ḽiiti 3 Musi kholomo i tshi vha na ṅwana Mbudzi yanga yo dzwala mulovha.
farafara ḽiiti 2 U fara tshithu lunzhi lunzhi O vha a tshi khou farafara vhurotho vhengeleni.
fogola ḽiiti 2 Musi muthu a tshi khou lwala Zwoluga u khou fogola.
fungula ḽiiti 2 Musi muthu a tshi khou fhungudza khuni tshivhasoni O fungula khuni tshivhasoni.
Vhuswa vhunzhi
gaku dzina 1 O la gaku lothe la vhuswa
Muthu ane a shuma makhuwani a tshi vhuya hayani
garaba dzina 2 ndi garaba Vuledzani ndi garaba
O nemela gungwa
gungwa dzina 2 Ndi tshikepe
gwademela ḽiitela 3 U rabela Ndi gwadamela Mudzimu a tshilaho
hanedza ḽiiti 2 Musi muthu asa khou tenda uri o ita tshithu O hanedza uri o rwa nwana
hangwisa ḽiitisa 2 Musi muthu o u itisa uri u hangwe. O hangwisa takalani bugu yawe.

22
hanyisa ḽiitisa 2 Musi muthu o tshidza munwe. O hanyisa mukegulu
huṱa ḽiiti 1 U tambisa muṅwe nga tombo O mu huṱa muṱana nga tombo
khothoni ḽibulafhethu 2 Ndi hune muthu o tshinyaho kana o fariwaho aya hone Takalani u khothoni
khombathivhingwi dzina 3 Khomba i so ngo maliwaho Mulalo ndi khombathivhingwi
Nkhumeleni ndi khundavhalai.
khundavhalai dzina 3 Muthu a sap fi musi a tshi laiwa
Takalani o bika mathuthu.
mathuthu dzina 2 Mavhele o omisiwaho a kadzingwa.
muḓuhulu dzina 2 Ṅwana wa khaladzi Tshifhiwa o tuwa na muḓuhulu wawe.
lugu dzina 2 Muroho wa vhuṱari ho itaho matsharatshra u no vhavha
Ni tshi bika delele ni shele na lugu.
lugwe luṱofu dzina 3 Ndi lushaka lwa nngwe fhedzi ha yone yo sekena
Ntsa yo pandamedzwa nga lugwe nṱofu.
luhura dzina 2 Ndi luvhondo/miri yo tingeledzaho muḓi
Ha Masindi hu na luhura lwa luanakha.
lumilaḓi dzina 2 Ndi maduda masekene a ne a nga maḓi
O bvisa lumilaḓi nga dziningo.
lunako dzina 1 Muthu wa vhuḓi khofheni
Musidzana ula u na lunako luhulu vhukuma.
maḓagala dzina 3 Matshakatshaka /Matshakaṱi
Ni bwe dindi ḽa u shela maḓagala.
mafhuwe dzina 2 Nyimbo dzi no imbiwa vhafumakadzi vha khou shuma Mmawe vha ṱohola vha tshi khou imbelea
mafhuwe.
madele-mapfani dzina 3 Vhathu vhavhili vhane vha anḓana nga maanḓa
Takalani na Masindi ndi madele mapfani.
khosi dzina 1 Muthu ane a vhusa shango/muvhundu
Vho Tshivhase ndi khosi ya Tshidimbini.
makhulu-kuku dzina 3 Ndi mme a makhulu wau
Vho Tshamaano ndi makhulukuku wanga.
makhadzi dzina 2 Khaladzi a khotsi au
Ndi khou ya u dala ha makhadzi wanga
makhokha ḽiiti 2 U ṱuwa tshoṱhe Baba vho namba vho ya makhokha.

23
makokosha dzina 3 Zwiḽiwa zwo siiwaho nga vhakwasha
Lindelani ni ḓo ḽa makokosha.
mukumba dzina 2 Lukanda lwa u putela zwipuka
Vho adza mukumba wa kholomo.
maḽiwa dzina 2 Zwiḽiwa zwinzhi vhukuma
Munyanyani ro ḽa maḽiwa manzhi.
maḽele ḽiḓadzisi 1 Nḓila ine muthu a ḽisa zwone
Vho Mudau vha na maḽele maṅwe vho.
malinga dzina 2 Zwiḽiwa zwa vhamusanda
Vhamusanda vha khou ambara malinga.
manaka-naka ḽiṱaluli 2 Tshithu tsho nakaho nga maanḓa
No ambara rokho ya manakanaka.
maruḓa dzina 2 Vhulwadze vhune na bva mapundu a u ṱhoṱhona
muvhili woṱhe
Ṅwana o bva maruḓa.
mavhadzi dzina 1 Vhala ḽine ḽa sala muthu o bva mapundu kana zwilonda
Aḽa malonda o mu sia na mavhadzi.
muvhuḓa dzina 2 Tshipuka tshiṱuku tshi no dzula ḓakani tshi na luvhilo
luhulwane
Muvhuḓa u na luvhilo luhulu.
nḓou dzina 1 Phukha khulwane i no dzula ḓakani ine ya vha na
musingo
Nḓou yo hwala ṅwana nga musingo.
nḓohwana dzina 2 Ṅwana wa nḓou
Nḓohwana dzi khou ḽa mavhele.
ndaelaini 2 Ndi mulayo uno fhiwa muthu uri a u tevhedze Vho ṋewa ndaela ya u nwa mushonga nga
matsheloni fhedzi.
ndongwana dzina 3 Ndilo ya u avhela zwiḽiwa ṱhukhu
Ni avhele ṅwana kha ndongwana.
ndozwo dzina 2 Ndi u luzea/ tshinyaleleo ya u xelelwa zwihulwane
Tshifhango tsho sia ndozwo khulwane masimuni.
ngade dzina 2 Tsimu ine ya lima miroho
Ni ṱavhe khavhishi ngadeni.
ngwena dzina 2 Tshikokovhi tshi no dzula maḓini
Ngwena yo fara tshibudzana mulamboni.
minidzhara dzina 2 Ḓuvha ḽa u thoima ḽa ṅwaha
Vhana vho thuthubisa khirikhethe nga minidzhara.

24
ṅanga dzina 3 Muthu a ne a lafha lwa tshirema
Mukegulu vho lwala vha isiwa ṅangani.
ṅangakhadzi dzina 3 Mavhala ane a bva kha dziṱhafu kana zwirumbi zwa
musidzisana o no vhinaho. Tondani u ambara rokho ndapfu uri a thivhedze
ṅangakhadzi.
ṅwahola dzina 2 Ṅwaha wo fhiraho
O vhala murole wa vhufumi ṅwahola.
nwando dzina 3 Maḓi ane a wa maḓautsha
Ambarani zwienda ni sa ḓo kanda nwando.
nwata ḽiiti 3 U bvisa tshipiḓa kha zwi re hone
Ndo nwata vhuswa ndiloni.
nwatekanya ḽiiti 3 U ṱhukhukanya tshithu tsha bva zwipiḓa
Ndo nwatekanya vhurotho nda fha vhana.
ṅo! ḽinyanyu 2 Ndi musi hu si na phosho
Ni fhumule ni tou ṅo!
ṅuṅuna ḽiiti 3 Ndi u vhilahela / lugungulo lu sa fheli
Inwi ni dinwa nga u dzulela u ṅuṅuna.
ṅaṅa ḽiiti 2 Tshithu tshine tsha tou vhamba
Bvulani tshikete hetshi tshi khou ni ṅaṅa.
ombana Ḽiiti 1 Musi vhathu vha sa khou pfana hu khou lwiwa
Ha Vho Masindi yo ombana.
omba-omba Ḽiiti 1 U khokhonya munangoni
Ni fanela u omba-omba vothi ni sa athu u vula.
pima Ḽiiti 2 U kala muelo wa tshithu
Ni pime ṱhanga ya nnḓu ni sa athu fulela.
pilivhili ḽinyanyu 2 Musi tshithu tsho tswukala tsha fhira mpimo
Maḓi o tswuka e pilivhili.
pila ḽiiti 2 U shavha tshithu nga thungo
Ndo pila goloi nga kupiḓa kuṱukuṱuku.
pofula ḽiiti 2 Musi iṱo ḽi si tsha vhona
Makhulu vho pofula maṱo oṱhe.
pomoka ḽiiti 2 U shata muthu nga mulandu
Vho mu pomoka vhuvhava a sa zwi ḓivhi.
rafha ḽiiti 2 U bvisa mazhna hune ṋotshi dza dzula hone
Vhatukana vha khou rafha ṋotshi.
ramba ḽiiti 1 U vhidza vhathu u ḓa tshiimimani/muṱanganoni
Ndo ramba vhathu vhanzhi muṱanganoni.
rambiwa ḽiiti 2 U vhidziwa tshimimai/muṱanganoni
Ndo rambiwa munyanyani wa mbingano.
ranga ḽiiti 2 U vha wa phanḓa /u thoma Kha dzhene we a ranga u swika.

25
rangisa ḽiiti 2 U vhea muthu a vha wa u thoma /phanḓa
Ni rangise a re an luvhilo mbambeni.
rathisela ḽiiti 2 U fhirisela tshithu phanḓa
Ni do rathisela bugu iyi kha Mulalo.
redza ḽiiti 2 U suvha
Ni sa kanda zwavhuḓi ni do redza.
sambi dzina 2 Phukha dzi khou tshimbila dzi nnzhi
Ndo vhona sambi ḽa nḓou.
sekwa dzina 2 Tshinoni tshi no nga khuhu tsha khwnḓa dzi
paṱekanaho
Ro sevha nga nama ya sikwa.
sevha ḽiiti 2 Tshine wa vha u tshi khou ḽa vhuswa natsho
Ro sevha nga muroho wa thanga.
sengisa ḽiiti 2 Vhudzisesa nga ha mafhungo u itela u wana ngoho
Mashudu sengisa Takalani mafhungo.
sevha ḽiiti 2 U vhudza muthu mafhungo lwa tshiphiri
Ndo sevha makhulu mafhungo aḽa.
shamula ḽiiti 3 U vhofha khundu nga luzwa/bannda
O ḓishamula khundu nga bannda.
shanda ḽiiti 2 U ambra tshiambaro nga lurumbu lu si lwone
Ṅwana o shanda rokho.
sheledza ḽiiti 2 U shela maḓi kha zwo ṱavhiwaho
Mutukana u khou sheledza muroho.
shomo ḽiiti 2 Muthu ane a fana na khotsi

Mutukana uyu u tou vha shomo ḽa khotsi awe.


shula ḽiiti 2 U ḓodza vhitoko ha kholomo fhasi
Ndo shula muṱa mulovha.
shuvhuru dzina 3 Muthu a so ngo ya ho ngomani
Mutukana uyu ndi shuvhuru.
sika ḽiiti 3 U fa nga nḓala hu sina zwiliwa
Mme vha khou sika nga nḓala.
silaha dzina 2 Fhethu ha u rengilsewa ṋama
Ndo renga ṋama silahani.
sima ḽiiti 1 U thoma luimbo
Lufuno o mbo ḓi sima luimbo kerekeni.
siṱa ḽiita 2 Vhuswa ho lalaho ha vuwa ho tshinyala nga mufhiso Vhuswa uhu ho siṱa.

26
suma ḽiiti 2 U swikisa mafhungo kha vhahulwane
Ni fanela u suma mafhungo aya musanda.
suṱa ḽiiti 2 Mvula i tshi khou na nga marotha masekene
A fho nnḓa hu na vhusuṱo.
swotola ḽiiti 2 U bvisa makanda kha tshithi/mutshelo
Ndo swotola maswiri maṱanu.
tala ḽiiti 2 U bambela wa papamala u tshiya nnṱha ha maḓi
Musidzana o mbo ḓi tala a wela mulambo.
ṱahala ḽiiti 2 Tshiambaro tsho no vhaho tsha kale( u tshenula na
mabuli)
Ni renge vhurukhu vhunwe uhu ho ṱahala.
ṱalela ḽiiti 2 U lavhelesa tshithu
Vhana vho ṱalela bola mudavhini.
ṱana ḽiiti 2 U vhea tshithu khagala uri vhathu vha vhone
Mudavhini namusi vho ṱana zwiambaro.
tambula ḽiiti 2 U shaya muthu a si na tshithu. Vho Mudau vha khou tambula nga maanḓa na
zwiḽiwa a vha na.
tekesha ḽiiti 3 U ambesa/semana u tshi khou amba maipfi a si a
vhuḓi
Mukegulu avha tshe ḽa tsha vha khou tekesha.
ṱhama dzina 2 Vhathu vhane vha anḓana vhane vha vha dzikhonani
Maluṱa na Malondi ndi ṱhama khulu.
timatima ḽiiti 1 U sa kona u dzhia tsheo kha zwine wa toḓa u ita
Ndi khou timatima uri ndi ṱuwe namusi naa.
tshamudane dzina 3 Ndi fhethu ha u bikela musanda
Vhaṱanuni vha bika vhuswa tshamudaneni.
tshifhango dzina 2 Mmvula i tshi na na matombo matshena
Mvula i khou na na tshifhango.
tshifumbu dzina 3 Vhulwadze vhune muthu a bva vhupundu vhusekene
muvhili woṱhe
Ṅwana uyu u khou lwala tshifumbu.
tshigayo dzina 2 Fhethu ha u gayela mavhele
Mavhele aya o sinḓwa tshigayoni tsha Tshikambe.
tshikalo dzina 2 Tshithu tshine tsha sumbedze tshileme Ni namedze ṅwana kha tshikalo ri vhone tshileme
tshawe.
Tshinwi Dzina 2 U bammbela nga fhasi ha maḓi
Mutukana o mbo ḓi dia tshinwi a thunyuwa phanḓa

27
tshinya ḽiiti 2 U ita vhukhakhi/ zwi so ngo tendelwaho
Mvula yo tshinya nga maanḓa
tshiphiri dzina 2 U dzula na mafhungo wa si a vhudze muthu Mmawe vha na tshiphiri a vho ngo mmbudza uri
Musiwalo o huvhala.
tshitumbu dzina 2 Muvhili wa muthu o faho
Tshitumbu tshi vhulungwa mavuni
tshiulu dzina 2 Mavu o itaho thulwi ane a bva
madzhulu/ṋemeṋeme/nṱhwa
Vhana vho fhemba madzhulu kha tshiulu
tshivhi dzina 2 Maitele a so ngo tendelwaho uya nga vhurereli ha
tshikhreste
Ni so ngo tswa ndi tshivhi
vhekanya ḽiiti 2 U dzudzanya zwithu nga nḓila ya vhuḓi
Ni thome ni vheekanye mafhungo ni sa athu u amba
vhibva ḽiiti 2 Musi tshithu tsho no swika u ḽiwa
Manngo aya o vhibva
vhivha ḽiiti 2 U vha na vhutshivha kha tshithu
Ni so ngo vhivha zwiḽiwa izwo
xaya ḽiiti 3 U ḽa tshithu nga nḓila ya u tou tambisa
Ni so ngo xaya tshelede yoṱhe
zhinda dzina 3 Mutukana nga luambo lwa musanda
Zhinda iḽi ndi la gai?
zwifha ḽiiti 2 U sa amba ngoho
Munna uyu u zwfha nga maanḓa
zwala ḽiiti 2 U ṱavha mbeu mavuni
Ṋaṅwaha ndo zwala na muroho wa thanga
zhuvhula ḽiiti 3 U dzhia tshithu nga nḓila i si ya vhuḓi
O mbo dzi zhuvhula vhuḽa vhurotho
zwikula ḽiiti 3 U takula tshithu wa tou tshi bvisa tshoṱhe
Muya wo zwikula uḽa muri
tzhema ḽiiti 3 U ṱavha mukosi
Ṅwana o vuwa a mbo ḓi tzhema mukosi
tzhipa ḽiiti 3 Musi tshithu tsho thivha kha mukulo u sa tsha kona u
fema
Magevhenga o tzhipa ṅwana mukulo
malwelavanḓa dzina 2 Ndi vhana vho bebiwaho vhe vhavhili, nga tshifhinga Mpho na Mphonyan ndi malwelavanḓa
tshithihi nahone nga mufumakadzi muthihi
bandaulu dzina 2 Musi ṋowa yo katana yo ḓiphomba ya ita thuli Masiari ndo vhona badaulu musi ndo ya khunini

28
tshilikadzi dzina 1 Mufumakadzi o lovhelwaho nga munna Ndo vhona uḽa mufumakadzi wa tshilikadzi ṋamusi
shenga ḽiiti 1 Ṅwana ane a thoma u medza maṋo a ntha Ṅwana wa Hangwi ndi shenga
ṱhase dzina 1 Musidzana wa lunako Thendo u tou vha ṱhase maḓuvhano.
tseramisiamelo dzina 2 Musadzi a sa dzuli vhuhadzi Mufumakadzi uyu u tou vha tseramisiamelo.
dzenganamuḓi dzina 3 Muthu a sa bvi ane a dzula a hayani Mashudu ndi dzenganamuḓi o ṱwa o dzula hanefha
hayani.
munamba dzina 1 Vhuswa ha u bikiwa nga mafhi Makhulu vho bika munamba.
vhalavhala ḽiiti 1 Muthu o no sokou amba a songo vhudzisiwa Musidzana u yu u ya vhalavhala.

fhafhaḓa ḽiiti 1 Muthu o no amba a eṱhe musi o eḓela Maṱodzi u eḓela a tshi fhafhaḓa vhusiku musi o
eḓela.
goswi dzina 1 Muthu ane a ofha Munna uyu ndi goswi u tou ofha u vhulaya na
lusunzhi lwa lusunzhi.
phedzi dzina 1 Ṅwana wa u fhedzisela u bebwa muḓini Masala ndi phedzi ya Hulisani.
phedza dzina 1 Ndi zwifuwo zwa musanda Mutukana a lisaho phedza dza musanda o ṱuwa.
khono dzina 1 Thanda ye kale ya vha i tshi shuma u vala nnḓu Mukalaho vho vhuya na khano thavhani.
sheledza ḽiiti 1 U shela maḓi kha zwimela zwo ṱavhiwaho Maemu u khou sheledza zwimela zwa khotsiawe.
dzedza ḽiiti 1 Musi ḽo kovhela vhathu vho dzula muliloni vha sa athu Ri dzedza ri tshi anetshelwa ngano nga makhulu.
eḓela
fula ḽiiti 1 U bvisa tshithu tsho vhewaho muliloni {khali} Mulalo o fula khali tshivhasoni.
dzimamuḓi ḽiiti 2 U ṱuwa wa ya u alafhiwa kule na hayani Vho Masindi vho bva dzimamuḓi.
phangami dzina 1 Muthu ane a ranga vhathu phanḓa Vhaḽa mukalaha vha phangami vho ri sia.
biso dzina 1 U lwala ha vha musanda Vhamusanda vho farwa nga biso.
vhuhwavho ḽiiti 1 Muthu wa u luga a sa funi zwa dzikhakhathi Ṅwana uyu u na vhuhwavho.
ndele dzina 1 Muthu a sa funi mashika Nkhumeleni ndi ndele.
mathuthu dzina 1 Mavhele o kadzingiwaho o ṱanganiswa na nḓuhu Makhulu vho ri kadzingela mathuthu.
philiphise dzina 1 Ndi tshilonda tshe muthu a tou ḓiṱoḓela Humbelani u nga si mu pfele vhuṱungu kha zwo
iteaho khae, i tou vha philiphise.
thanga dzina 1 Vhathu vha murole muthihi vhathu vhane vha lingana Mushudu na Tshilidzi ndi thanga nthihi.
sinḓa ḽiiti 1 Musi hu tshi khou kanḓa nga mutuli na musi Ndo renga musi wa u sinḓa mavhele.
mabokoliko dzina 2 Ndi mavhele o sinaho Ṋaṅwaha makhulu vho kana mabokoliko fhedzi.

29
vhutsha ḽiiti 1 Muthu o no dzulela u semana Mufumakadzi uyu u na vhutsha.
mukumbi dzina 1 Halwa vhu no ingwa nga mafula Ndo nwa mukumbi masiari.
mavhiḓani dzina 1 Fhethu hune vhafu vha vhulungwa hone Ndo wana vhatukana vha tshi khou haḓa ḓaka
mavhiḓani.
dzinga dzina 1 Ndi ṋowa ntswu ine ya penya i sa lumi Ndo vhona dzinga ṋamusi thavhani.
tsikuhuvhili dzina 2 Ndi ṋowa ya ṱhoho mbilu Ṅwana o lumiwa nga tsikuhuvhili.
vuledza ḽiiti 1 Musi muthu o fhedza zwine a khou ita Mukhulu vho vuledza kudima kwavho.
nyamungozwa dzina 3 Muhulwane wa domba Nyamugozwa o laya vhasidzana.
nyamatei dzina 1 Muhulwane wa khomba Vhasidzana vha laiwa nga nyamatei.
mutei dzina 1 Musidzana a ne a khou imbelwa zwezwo Mutei u ḓo kama maḓautsha.
tshivhambo dzina 2 Nnḓu ine ha imbelwa khayo dzikhomba Musanda vho fhaṱa tshivhambo tshiswa.
mudzadze dzina 1 Mufumakadzi ane a kha ḓi tou bva u beba Vho-Maria ndi mudzadze
mbava dzina 1 Muthu ane a tswa Mulalo ndi mbava o dzhia bugu yanga a si na
thendelo.
madzhinda dzina 2 Vhana vhatukana vha musanda Musanda hu na madzhinda manzhi
tshilendele dzina 2 Ndi muthu ane a tshimbila a eṱhe Mulume vha tou vha tshilendele
mulisa dzina 1 Muthu o no thogomela zwifuwo Mbulungeni ndi mulisa wa phedza dza musanda
luvhundi dzina 1 Ndi mavu o ṱanganiswaho na mapfura a no dodzwa Vhatei vho ḓodzwa luvhundi muṱanani
kha vhatei musi vha tshi bva vhushani
tshidakwa dzina 1 Muthu ane a dzula o kambiwa Malume wa Zwiitwaho ndi tshidakwa
ḽikhambi dzina 2 Muthu ane a funesa nama Azwihangwisi ndi ḽikambi, a sa wana ṋama ha ḽi
vhuswa.
tshiendeulu dzina 2 Fhethu hune ha vhulungwa vhathu vha musanda Ndo vhona vhiḓa ḽa khosi tshiendeulu
gomelelo dzina 1 Musi mvula i sa ni, shango ḽo oma. Mahola ho vha na gomelelo ḽe ḽa vhulaya zwifuwo
zwinzhi.
dzolokwe dzina 3 Ndi nanga i no konesa u ilafha Vho- Masindi ndi dzolokwe, hone vhulwadze ha
phaḓi a vha vhu vhoni.
mukwasha dzina 1 Ndi muṱhannga ane a khou ḓa u mala musidzana o fho Tshanduko ndi mukwasha wa vho- Raphalalani
mutani
tsiwana dzina 1 Ndi ṅwana o lovhelwaho nga vhabebi vhothe Mpho ndi tsiwana
khombe dzina 1 Ndi munna a si na musadzi Ṋevonḓo ndi khombe ngauri ha athu u mala ngeno
e munna muhulu.
thovhela dzina 1 Ndi mahosi a musanda Thovhela vho- Mphephu ndi muthu wa vhathu

30
muselwa dzina 1 Musidzana ane a khou ḓi bvaho u vhingwa Muselwa o vhingwa nga Mugivhela.
dzunde dzina 1 Ndi tsimu ya musanda Dzunde ḽi khou limiwa nga vhasiwana vha
muvhundu wa Thodoni.
museni dzina 1 Ndi tsimu ya hayani Makhuli vha khou lima museni.
khobvu dzina 1 Ndi muthutho u no vha hone musi ho bikiwa mafhuri Mafhuri aya a na khobvu i no ḓifha.
mashubini dzina 2 Ndi fhethu hune vhathu vha vha tshi dzula hone kale Fhaḽa seli ndi mashubini a ha Mashau ndi hone
kale hune nda dzula hone.
dzinganḓevhe dzina 2 Ndi muthu ane nḓevhe dzawe dza si tsha pfe Mashudu ndi dzinganḓevhe, ha pfi na luthihi.
mudabe dzina 1 Muthu ane a ṱhogomela vhatukana musi vhe ngei Maemu ndi mudabe wa Zwoluga.
murunduni
zwanga ḽisala 1 Ndi ḽisala ḽisumbavhune, ḽi sumba muṋe wa tshithu Zwikoli zwanga zwo vhibva.
mulamboni ḽibulafhethu 1 Fhethu hune maḓi a wanala hone a tshi khou elela. Mulamboni wa Luvuvhu hu na ngweṋa.
vhuongeloni dzina 1 Fhethu hune vhulwadze ha alafhiwa hone Mulalo o valelwa vhuongeloni ha Tshilidzini.
lushie dzina 1 Ṅwana ane a kha tou bva u bebiwa Mashudu u na lushie lwa mulovha.
Muhoṱa dzina 1 Muthu ane a dzulela u lwala Mulalo ndi muhoṱa, ha lengi u valelwa sibadela.
khusha dzina 1 Ndi muthu ane a ḽesa Maemu ndi khusha, zwiḽiwa zwine a ḽa zwi nga
ḽiwa nga vhathu vhararu.
tshiswiṱulo dzina 1 Zwiḽiwa zwine zwa ḽiwa nga madekwana Muṱa wo kuvhangana hu khou ḽiwa tshiswiṱulo.
mageḓa dzina 2 Ndi khuni dzi no rediwa dzi so ngo oma Mme vho ya u reḓa mageda thavhani.
maphinde dzina 1 Muthu ane a vha na maṋo o phiringaho Mpho ha koni u amba zwavhuḓi ngauri u na maṋo a
maphinde.
tshimeṋo dzina 2 Muthu ane maṋo awe mavhili a phanḓa ha ngo Seani u na tshimeno kha maṋo a vhukati.
kwamana
munzelu dzina 1 Maḓi o no wanala kha mutuku musi wo vhila Ndaedzo o bika vhuswa nga munzelu.
pfunzi dzina 1 Musidzana ane o no fhiraho kha u vha mutei ane khou Musi ndi mutei Mpho o vha a pfunzi yanga.
gudisa vhatei mulayo
pomoka ḽiiti 1 Musi u tshi ambelwa tshithu uri wo tshi ita ngeno u so Mulalo o pomoka Phophi uri u funanan na Malindi.
ngo tshi ita
sinyuwa ḽiiti 1 Ndi musi muthu o dinalea Mbulungeni o sinyuwa a ṅala na u ḽa zwiḽiwa.
thungamamu dzina 2 Musidzana ane a khou thoma u thunga maḓamu Shionisani ndi thungamama.
tsetshela dzina 2 Zwiḽiwa zwi no ḓa na vhakekugulu musi vho ḓa u Vhakegulu vha khou dzudzanya tsetshela ya ṅwana
vhona ṅwana o bebiwaho muṱani wa Mbulungeni.
tshisese dzina 1 Vhuswa vhune ha bikiwa ha shelwa mase manzhi Makhulu vho bika tshisese ṋamusi.

31
vivho ḽiiti 1 Muthu ane a sa fune tsha muṅwe tshi tshi naka Vhangani u na vivho kha murathu wawe.
gosha dzina 1 Mukegulu kana mukalaha a sa fhirwe nga vhulwadze Vho-Masindi vho no tou vha gosha, a vha lengi u
farwa nga vhulwadze.
tshifhango dzina 1 Matombo matshena o no wa musi mvula i tshi khou na. Ṋamusi mvula yo na na tshifhango.
tshivhimbili dzina 1 Ndi munna wa muloi Havhaḽa munna Vho-Mabidi ndi tshivhimbili.
ntangiwakugala dzina 3 Muthu we vhathu vhanzhi vha mu wana musi vha tshi Mukalaha hafha vha tou vha ntangiwagugala
bebwa
khwanyamiti dzina 3 Ṅwana ane a funesa u gonya muri Nndwakhulu u tou vha khwanyamiti, ha lengi u
mbo ḓi gonya muri.
ṅangakhadzi dzina 3 Mitalotalo i no bva kha muthu u sumbedza uri o aluwa Thafu dzanga dzo bva ṅangakhadzi.
mapfangannyi dzina 2 Tshelede i no thoma u bviswa musi muthu a tshi mala Ndanganeni o bvisa mapfangannyi ha Khosa.
vongovhiḓa dzina 3 Musidzana a si na mikhwa a re na vhuada Zwoluga u tou vha vongovhiḓa.
ṱhuvhule dzina 2 Mavhele o ṱoholiwaho o lindelaho u sinḓiwa a ita Makhulu vho ṱanzwa ṱhuvhule uri vha kone u i sa
vhukhopfu tshigayoni matshelo.
ṱhalane dzina 1 Mavhele o no sala a tshi dobedzwa nga murahu ha Mukhulu vha khou ṱala ṱhalane.
musi ho no kaniwa
vhina ḽiiti 1 Muthu o gumaho u aluwa Mulalo o vhina a nga kha ḓi vhingwa.
tshilombe dzina 1 Muthu ane a dzula a tshi khou imba Ṅwananyana uyu u tou vha tshilombe.
pheleha dzina 2 Ṅwana o tshinyalaho lwa u bva nḓilani Muḓuhulu wa Vho-Phophi u tou vha pheleha ya
mutukana.
tshitamboni ḽibulafhethu 2 Fhethu ho dzumbaho hune ha vha mulamboni hune ha Khotsi a Mashudu vho ya tshiṱamboni.
ṱamba vhathu vha vhanna fhedzi
mmvi dzina 1 Mavhudzi matshena a anzelaho u bva kha vhathu Nkhumeleni u na mmvi.
vhahulwane
tshivhotshwa dzina 2 Muthu o valelwaho dzhele Mulalo ndi tshivhottshwa tsha Maṱatshe.
mutshelukwa dzina 2 Musidzana o lengaho u malwa a vhuya fhirelwa nga Londani ndi mutshelukwa.
tshifhinga
masheleni dzina 1 Ndi thanga dza mafhuri musi dzo hadzingiwa ha Muofhe u khou sevha nga masheleni.
sevhiwa ngadzo
sevha ḽiiti 1 U vhudza muthu mafhungo e a vha a sa a ḓivhi Zwo luga wa mu sevha mafhungo u a amba.
muladza dzina 1 Ndi vhuswa ho salaho nga madekwana hu tshi ḽiwa Mulalo u khou ḽa muladza wo salaho madekwe.

32
33

You might also like