Lập Trình Python Tổng Quan Về Python: Nguyễn Hải Triều

LẬP TRÌNH PYTHON
TỔNG QUAN VỀ PYTHON
NGUYỄN HẢI TRIỀU1

1 Bộ môn Kỹ thuật phần mềm,
Khoa Công nghệ thông tin, Trường ĐH Nha Trang
NhaTrang, February 2022
Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 1 / 56

Tại sao sv cần phải biết Python?
Hình 1: Most Popular Programming Languages

Ưu điểm
Python là một ngôn ngữ phù hợp cho tất cả mọi lứa tuổi:
câu lệnh và cấu trúc của Python thật sự rất đơn giản, gần
gũi với ngôn ngữ tự nhiên
hệ thống thư viện mã nguồn mở đồ sộ, cộng đồng hỗ trợ rất
lớn
áp dụng được trong nhiều lĩnh vực như AI, web–backend,
game, IoT...

Nhược điểm
Vì Python là một ngôn ngữ LT đa nền tảng, nên:
có một số nền tảng chưa được tối ưu
tốc độ thực thi còn chậm so với C/C++, Java
hệ thống thư viện cồng kềnh, chiếm dụng bộ nhớ lớn

Tổng quan
1 Cài đặt môi trường và sử dụng Python
2 Lập trình Python căn bản
3 Hàm

Cài đặt môi trường và sử dụng Python
3 Hàm

Cài đặt môi trường và sử dụng Python Cài đặt môi trường
Cài đặt môi trường

Có rất nhiều cách cài đặt môi trường để lập trình Python, tuy
nhiên trong phạm vi môn học này, ta có 3 phương pháp phổ biến
để lập trình Python
Phương pháp 1: sử dụng Jupyter notebook trực tuyến như
Google Colab.
Phương pháp 2: sử dụng Jupyter notebook trực tiếp trên
máy. Khuyến khích sinh viên sử dụng cách này.
Phương pháp 3: code trực tiếp không thông qua Jupyter
notebook.
Yêu cầu OS
Tất cả các hướng dẫn trong môn học này được thực hiện bằng
Python 3.x trên Ubuntu 20.04. Khuyến khích sv sử dụng Linux.
Google Colab
Để sử dụng được google Colab, sinh viên truy cập link

https://colab.research.google.com/. Ưu điểm:
được miễn phí sử dụng các tài nguyên của google như CPU,
GPU, RAM... trong vòng 12h
sử dụng kết hợp các dịch vụ khác của google như drive để
lưu trữ
Để kết nối Colab với Drive của bạn, sử dụng các lệnh sau:
1 from google . colab import drive
2 drive . mount ( ’/ content / drive ’)
3 % cd / content / drive / ’ My Drive ’/ NTU / b er t _c lu s te ri n g # di den thu
muc NTU / b e r t _ c l u s t e r i n g tren drive cua ban

Jupyter notebook trực tiếp trên máy
Cài đặt
Python tại https://www.python.org/downloads/. Lưu ý,
nên chọn version 3.6 hoặc 3.8.
VScode tại https://code.visualstudio.com/
Jupyter notebook thông qua pip. Bật terminal và gõ lệnh:
pip install jupyter

Jupyter notebook trực tiếp trên máy
Hình 2: Kết quả sau khi cài đặt

Code trực tiếp

Sau khi đã hoàn thành cài đặt Python và VScode. SV có thể tạo
các file *.py để code chương trình bằng Python.

Môi trường ảo Virtualenv
Sử dụng Virtual Environments (Virtualenv)

để quản lý môi trường làm việc độc lập cho từng dự án
(project)
đồng bộ môi trường làm việc giữa các lâp trình viên
đồng bộ môi trường khi triển khai (deployment)
Đặc biệt, để tránh xung đột giữa các phiên bản Python, giữa các
thư viện giữa các project khác nhau. SV cần phải sử dụng
Virtualenv

Để cài đặt môi trường ảo, SV có thể chạy lệnh sau đây trong
terminal (hoặc Cmd trên Windows): pip install virtualenv
Kiểm tra xem Virtualenv đã được cài đặt chưa:
virtualenv –version
Đi đến thư mục của project và tạo môi trường ảo cho project
bằng lệnh:
virtualenv thư_mục_chứa_môi_trường_ảo . Thư mục đó
chứa các file thực thi của Python và module pip
Nếu có nhiều phiên bản Python ở local, thì có thể chỉ định rõ
phiên bản Python mà bạn muốn sử dụng:
virtualenv -p /usr/bin/python3.8 my_project

Tạo một Virtualenv sạch, không có các gói, module đã được

cài đặt sẵn từ trước:
virtualenv –no-site-packages my_project_env
Kích hoạt sử dụng VirtualEnv

Kích hoạt virtualenv đã tạo:
source my_project_env/bin/activate
Thoát khỏi VirtualEnv

Thoát khỏi virtualenv đang làm việc:
deactivate

Đồng bộ môi trường ảo VirtualEnv

Để đồng bộ môi trường ảo của dự án giữa các lâp trình viên
hay triển khai mã nguồn lên máy mới. Chúng ta sử dụng lệnh
freeze để xuất danh sách các gói (packages), modules của
môi trường hiện tại cùng với phiên bản của chúng
pip freeze > requirements.txt
Sử dụng file requirements.txt này để tạo lại môi trường dự án
thông qua lệnh sau:
pip install -r requirements.txt
Ngoài ra, chúng ta có thể tạo môi trường ảo và code bằng

Anaconda hoặc PyCharm rất tiện lợi và đơn giản.

Lập trình Python căn bản
3 Hàm

Lập trình Python căn bản Hello world
Hello world
Python là một ngôn ngữ có cú pháp rất đơn giản. Bắt đầu với
chương trình in ra màn hình chữ Hello world. Lệnh đơn giản nhất
để in là print.
1 print ( " Hello world " )
Lưu ý có sự khác biệt giữa Python version 2 và 3

Ở Python 2 chỉ thị print không phải là hàm nên không có dấu
ngoặc ()

print()
Escape sequence
Escape sequence giúp in kí tự đặc biệt ra màn hình
\\: print(’\\’) ->in ra kí tự \
\’: print(’\’ ’) ->in ra kí tự ’
\n: print(’\n ’) ->in ra kí tự xuống dòng
\t: print(’\t ’) ->in ra kí tự dấu tab
Ví dụ 2.1
Hãy viết chương trình in các dòng sau đây lên màn hình:
1 C :\\ some \ name

print()
Escape sequence
Escape sequence giúp in kí tự đặc biệt ra màn hình
\\: print(’\\’) ->in ra kí tự \
\’: print(’\’ ’) ->in ra kí tự ’
\n: print(’\n ’) ->in ra kí tự xuống dòng
\t: print(’\t ’) ->in ra kí tự dấu tab
Ví dụ 2.1
1 C :\\ some \ name
đáp án:
1 print ( " C :\\\ some \\ name " )
2 # or
3 print ( r " C :\\ some \ name " )
print()
Ví dụ 2.2
1 Usage : thingy [ OPTIONS ]
2 -h Display this usage message
3 -H hostname Hostname to connect to

print()
Ví dụ 2.2
đáp án:
1 print ( """ \
5 """ )
Khi chuỗi kí tự kéo dài nhiều dòng, chúng ta có thể sử dụng

triple-quotes
1 """ ... """ or ’’’ ... ’’’

Comments
Để ghi chú, bình luận lại những thông tin và muốn trình thông
dịch Python bỏ qua phần nội dung đó, ta sử dụng ký tự #
Ví dụ 2.3
1 print ( " Hello world " ) # chuong trinh in ra dong Hello world

Indentation
Ví dụ 2.4
1 x = 1
2 if x == True :
3 # indented four spaces
4 print ( " x is 1. " )
5 else : print ( " x is 0. " ) # in case x =0
Lưu ý
Python sử dụng thụt đầu dòng cho các khối, thay cho dấu ngoặc nhọn
{}. Có thể sử dụng cả tab và dấu cách nhưng tiêu chuẩn sử dụng bốn
dấu cách.
Sử dụng dấu : phía sau tên hàm, vòng lặp, cấu trúc điều khiển
True/False viết hoa chữ cái đầu
Không có dấu ; sau các lệnh, chỉ thị
Lập trình Python căn bản Biến và kiểu dữ liệu
Biến và kiểu dữ liệu

Mọi biến trong Python là một đối tượng ⇒ không cần phải khai
báo biến hay kiểu dữ liệu của biến trước khi sử dụng. Python có
hai loại biến: toàn cục và cục bộ (sẽ nhắc lại trong phần Hàm).
Chuỗi kí tự (str) Số nguyên (int) số thực (float)

các kí tự được đặt
trong cặp dấu nháy gồm các số nguyên gồm phần nguyên và
Định nghĩa
đơn ’ ’ hoặc nháy kép dương, nguyên âm và 0 phần thập phân
""
’ký tự’ 123 123.4
Ví dụ "he’s" -123 -123.0
’1234’
Hàm chuyển đổi str(123) ->’123’ int(’123’)->123 float(123)->123.0
về kiểu dữ liệu str(23.5)->’23.5’ int(12.3)->123 float(’12.3’)->12.3
Bảng 1: Các kiểu dữ liệu cơ bản trong Python

Toán tử + trong Python

Đối với các kiểu dữ liệu số nguyên, số thực toán tử cộng chỉ đơn
giản là thực hiện phép toán cộng. Đối với kiểu dữ liệu chuỗi, toán
tử cộng sẽ thực hiện nối các chuỗi lại với nhau.
Ví dụ 2.5
1 hello = " hello "
2 world = " world "
3 helloworld = hello + " " + world
4 print ( helloworld )

Thao tác với chuỗi
Python cung cấp cho chúng ta một loạt phương thức (method)
thao tác với chuỗi kí tự. Truy xuất kí tự trong chuỗi dựa vào chỉ
số theo cả hướng bắt đầu và kết thúc chuỗi. Chỉ số chuỗi bắt đầu
bằng 0.
0 1 2 3 4 5
p y t h o n
-6 -5 -4 -3 -2 -1
Ví dụ 2.6
1 text = " python "
2 print ( text [ - 6 ]) # ->p
3 print ( text [ 2 ]) # ->t
4 print ( text [ 2 :]) # -> thon


Ví dụ 2.7
1 text = " python "
2 text [ 0 ]= ’c ’


Ví dụ 2.7
1 text = " python "
2 text [ 0 ]= ’c ’
-> TypeError: ’str’ object does not support item assignment
Chuỗi trong Python là bất biến, vì vậy không thể thay đổi được
ký tự riêng lẻ trong một vị trí bộ nhớ khi đã khởi tạo.
Giải pháp cho ví dụ 2.7


Ví dụ 2.7
1 text = " python "
2 text [ 0 ]= ’c ’
-> TypeError: ’str’ object does not support item assignment
Chuỗi trong Python là bất biến, vì vậy không thể thay đổi được
ký tự riêng lẻ trong một vị trí bộ nhớ khi đã khởi tạo.
Giải pháp cho ví dụ 2.7

Tạo ra một chuỗi khác.
1 text = " python "
2 ’c ’+ text [ 1 :] # -> cython

Định dạng chuỗi

sử dụng f-strings: đặt tiền tố f ở trước chuỗi, các biến đặt
trong dấu {}
1 name = ’ trieu ’
2 age = 2 2
3 print ( f " Hello , My name is { name } and I ’m { age } years old . " )
sử dụng str.format(), tương tự như f-strings

1 print ( " Hello , My name is {} and I ’m {} years old . " . format (
name , age ) )


Định dạng chuỗi
có thể định dạng chuỗi theo kiểu ngôn ngữ C bằng toán tử %.
1 name = " John "
2 age = 2 3
3 print ( " % s is % d years old . " % ( name , age ) )
ngoài ra, bất kì đối tượng nào không phải là chuỗi thì đều có
thể sử dụng %s để chuyển định dạng kiểu chuỗi khi in.
1 KDL_list = [ 1 ,2 ,3 ]
2 print ( " kieu du lieu danh sach : % s " % KDL_list )
Bài tập
Hãy in ra chuỗi có định dạng như sau: Hello John Doe. Your
current balance is $53.44. Với data = ("John", "Doe", 53.44)
Method Ý nghĩa Ví dụ
.strip() loại bỏ tất cả khoảng trắng 𝑠1.𝑠𝑡𝑟𝑖𝑝()
ở đầu và cuối của chuỗi
.upper() trả về một chuỗi hoa 𝑠.𝑢𝑝𝑝𝑒𝑟()
.lower() trả về một chuỗi thường 𝑠.𝑙𝑜𝑤𝑒𝑟()
s=’Khoa CNTT’
.replace() thay thế một chuỗi cho chuỗi khác s1 = ’Khoa’; s2 = ’Lop’
print(s.replace(s1,s2))
s=’Khoa-CNTT’
.split() dùng để tách chuỗi thành print(s.split("−"))
chuỗi con #kq: [’Khoa’, ’CNTT’]
đếm số lần xuất hiện một
.count() s.count(’K’)
chuỗi con trong chuỗi
Bảng 2: Một vài phương thức thao tác với chuỗi

Để lặp lại các chuỗi, ta có thể sử dụng toán tử * với số lần lặp
mong muốn.
Ví dụ 2.8
1 seq = " xin chao \ n " * 3
2 print ( seq )
3 # dap an
4 xin chao
5 xin chao
6 xin chao

Gán giá trị cho biến
Có thể gán nhiều giá trị cho từng biến trên một dòng như sau:
1 a, b = 3, 4
2 print (a , b )
Quy tắc đặt tên biến

chỉ được chứa chữ cái từ a->z, A->Z, các số 0->9 và dấu
gạch dưới _
tên biến không nên bắt đầu bằng kí tự số
đặt tên biến gợi nhớ, khoa học

Hàm type()
Trong một số trường hợp muốn kiểm tra kiểu dữ liệu của biến, ta
sử dụng hàm type(tên_biến).
Ví dụ 2.9
1 h = " hello "
2 w = ’ world ’
3 c=h+w
4 type ( c ) # -> str

Hàm Nhập dữ liệu từ bàn phím

Để lấy được dữ liệu nhập từ bàn phím, chúng ta dùng lệnh
input(). Kết quả trả về của lệnh này là một giá trị thuộc kiểu
chuỗi (string).
Ví dụ 2.10

Lập trình Python căn bản Thư viện tính toán số
Thư viện tính toán số: import math

Các phép toán cơ bản +, -, *, /, % đều giống với các ngôn ngữ
lập trình khác. Phép chia lấy nguyên ta có thể dùng toán tử //
(kết quả được làm tròn xuống). Tuy nhiên để thao tác được với
nhiều hàm toán học hơn, ta sử dụng thư viện math.
Khai báo thư viện trước khi sử dụng

import math
1 # vi du su dung thu vien math
2 import math
3 x=4
4 math . pi
5 math . sin ( x )
6 math . tan ( x )
7 math . sqrt ( x )
8 math . ceil ( x )
9 math . floor ( x )
Lập trình Python căn bản Kiểu dữ liệu danh sách-List
Lists
list giúp ta có thể khai báo, lưu trữ, truy xuất một dãy gồm các
đối tượng thuộc bất kì kiểu dữ liệu nào. Bản chất của list rất
giống array. Khai báo danh sách như sau:
Cú pháp 2.1
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ >= [< 𝑝𝑡1 >, < 𝑝𝑡2 >, ..., < 𝑝𝑡𝑛 >]
Ví dụ 2.11
𝑎 = [′ ℎ𝑒𝑙𝑙𝑜′ , 1, 3, ”ℎ𝑖”, 𝐹 𝑎𝑙𝑠𝑒, 3.14]
Truy xuất các phần tử trong danh sách thông qua chỉ số (giống
mảng)
𝑎[−6] −→′ ℎ𝑒𝑙𝑙𝑜′ ; 𝑎[2] −→ 3; 𝑎[4 :] −→ [𝐹 𝑎𝑙𝑠𝑒, 3.14]
Các thao tác với danh sách
Cú pháp 2.2
thay đổi giá trị của một phần tử
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > [< 𝑐ℎ𝑖_𝑠𝑜 >] =< 𝑔𝑖𝑎_𝑡𝑟𝑖_𝑚𝑜𝑖 >
thêm phần tử vào cuối danh sách, sử dụng hàm append()
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > .𝑎𝑝𝑝𝑒𝑛𝑑(< 𝑔𝑖𝑎_𝑡𝑟𝑖 >)
thêm phần tử vào vị trí bất kì của danh sách
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > .𝑖𝑛𝑠𝑒𝑟𝑡(< 𝑣𝑖_𝑡𝑟𝑖 >, < 𝑔𝑖𝑎_𝑡𝑟𝑖 >)
xóa phần tử ở cuối danh sách
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > .𝑝𝑜𝑝()
xóa phần tử ở vị trí bất kì của danh sách
𝑑𝑒𝑙 < 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > [< 𝑣𝑖_𝑡𝑟𝑖 >]

Cú pháp 2.3
xóa phần tử đầu tiên trùng với giá trị cho trước
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > .𝑟𝑒𝑚𝑜𝑣𝑒(< 𝑔𝑖𝑎_𝑡𝑟𝑖 >)
đếm số lần xuất hiện của một giá trị trong danh sách
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > .𝑐𝑜𝑢𝑛𝑡(< 𝑔𝑖𝑎_𝑡𝑟𝑖 >)
để tạo một list khác độc lập và giống với hệt với list hiện có
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ > .𝑐𝑜𝑝𝑦()
nôí hai danh sách thông qua toán tử +
< 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ1 > + < 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ2 >
kiểm tra 1 phần tử có thuộc list, kq trả về True/False
< 𝑝ℎ𝑎𝑛_𝑡𝑢 > in < 𝑡𝑒𝑛_𝑑𝑎𝑛ℎ_𝑠𝑎𝑐ℎ >

Lưu ý với phép gán danh sách

Việc gán một danh sách đã cho vào một danh sách mới không
thực sự tạo ra một danh sách mới, độc lập với danh sách cũ mà
chỉ đơn thuần là tạo ra một biến danh sách mới tham chiếu đến
danh sách cũ.
Ví dụ 2.12
1 a =[ ’ hello ’ , 1 , 3 , " hi " , False , 3 . 1 4 ]
2 b = a ; b [ 0 ]= ’ xin_chao ’
3 print ( a [ 0 ])

Lưu ý với phép gán danh sách

Việc gán một danh sách đã cho vào một danh sách mới không
thực sự tạo ra một danh sách mới, độc lập với danh sách cũ mà
chỉ đơn thuần là tạo ra một biến danh sách mới tham chiếu đến
danh sách cũ.
Ví dụ 2.12
1 a =[ ’ hello ’ , 1 , 3 , " hi " , False , 3 . 1 4 ]
2 b = a ; b [ 0 ]= ’ xin_chao ’
3 print ( a [ 0 ])
Đáp án: xin_chao

Sử dụng toán tử + với các danh sách

Với KDL danh sách, toán tử + có vai trò nối các danh sách lại với
nhau.
Ví dụ 2.13
1 even_numbers = [ 2 ,4 ,6 ,8 ]
2 odd_numbers = [ 1 ,3 ,5 ,7 ]
3 all_numbers = odd_numbers + even_numbers
4 print ( all_numbers )
Đáp án: [1, 3, 5, 7, 2, 4, 6, 8]

Sử dụng toán tử * với các danh sách

Giống như chuỗi, Python hỗ trợ tạo danh sách mới bằng cách sử
dụng toán tử nhân với một danh sách đã có:
Ví dụ 2.14
1 print ([ 1 ,2 ,3 ] * 3 )
Đáp án: [1, 2, 3, 1, 2, 3, 1, 2, 3]

Sử dụng toán tử in, not in với các danh sách

Các toán tử này dùng để kiểm tra một phần tử có ở trong list hay
không, kết quả trả về True hoặc False.
Ví dụ 2.15
1 a 1 =[ " b " ,2 ,3 ]
2 print ( 1 0 0 in a 1 )
Đáp án: False

Vì lists có thể chứa các đối tượng thuộc bất kì kiểu dữ liệu nào
nên các lists có thể lồng được vào nhau. Truy xuất đến các phần
tử thông qua chỉ số tương tự mảng.
Ví dụ 2.16
2 lists lồng vào nhau:
1 a 1 =[ " b " ,2 ,3 ]
2 a 2 =[ 1 ,1 . 4 ," ws " ,a 1 ]
3 print ( a 2 [ 3 ][ 0 ])
4 # -> b

Lập trình Python căn bản Kiểu dữ liệu tuple
Tuples
Cú pháp 2.4
tên_biến_tuple = (item1, item2,..,itemn)
Kiểu dữ liệu tuple là một danh sách có kích thước cố định,

các phần tử trong tuple được sắp xếp theo thứ tự và không
thể thay đổi ⇒ không được thêm, sửa hoặc xóa các phần tử
sau khi tuple được khởi tạo.
Thường được dùng để lưu trữ các đối tượng không thay đổi
Tuples được viết bằng dấu ngoặc tròn
Giống như lists, tuples có thể lồng vào nhau.
1 a 1 =( " b " ,2 ,3 )
2 a 2 =( a 1 ,1 , ’c ’ ,a 1 )
3 print ( a 2 [ 0 ])

Lập trình Python căn bản Kiểu dữ liệu tuple
Tuples
Các hàm thao tác với tuple

Hàm tuple() dùng để khởi tạo tuple hoặc dùng để chuyển list
thành tuple
1 a 1 =[ " b " ,2 ,3 ]
2 a 2 =( tuple ( a 1 ) ,1 , ’c ’ ,a 1 )
3 print ( type ( a 2 [ 0 ]) )
4 # -> < class ’ tuple ’>
bên cạnh đó còn có: hàm len() trả về số phần tử trong tuple;
hàm max(), min() trả về giá trị lớn nhất, nhỏ nhất; phương
thức .index() trả về vị trí xuất hiện đầu tiên của phần tử cần
tìm.
các toán tử +, *, in, not in tương tự như list

Lập trình Python căn bản Kiểu dữ liệu set
Sets
Cú pháp 2.5
tên_biến_set = {item1, item2,..,itemn}
Kiểu dữ liệu set là một tập hợp các phần tử không có thứ tự,
không thể thay đổi giá trị các phần tử và không tồn tại chỉ số.
Mỗi giá trị của phần tử trong set là duy nhất (các phần tử
trùng sẽ bị lược bỏ).
1 a 1 ={ " b " ,2 ,3 ,2 }
2 print ( a 1 )
3 # -> {2 , 3 , ’b ’}
set được viết bằng dấu ngoặc {}
các sets không thể lồng vào nhau.
có thể thêm (phương thức .add()), cập nhật (phương thức
.update()), xóa phần tử trong set (phương thức .remove())
Lập trình Python căn bản Kiểu dữ liệu từ điển Dictionary
Dictionary
Cú pháp 2.6
Từ điển được sử dụng để lưu trữ các giá trị dữ liệu trong các cặp
key:value. Từ điển được viết trong dấu ngoặc nhọn và có các
khóa và giá trị
1 ten_tu_dien ={ key 1 : value 1 , key 2 : value 2 ,... , keyn : valuen }
từ điển là một tập hợp được sắp xếp theo thứ tự (lưu ý:
Python 3.6 trở về trước, từ điển không có thứ tự), có thể thay
đổi và các phần tử không được phép trùng lặp.
1 a 1 ={ 1 : ’ hello ’ ,2 : ’ hi ’ ,2 : ’ xinchao ’ , ’ hi ’: ’ xinchao ’}
2 print ( a 1 ) # - >{1: ’ hello ’, 2: ’ xinchao ’, ’ hi ’: ’ xinchao ’}
các khóa phải là bất biến: số hoặc chuỗi

Dictionary
để truy cập vào từ điển, ta sử dụng dấu ngoặc [] hoặc phương

thức .get()
2 print ( a 1 [ 1 ]) # -> hello
3 print ( a 1 . get ( ’ hi ’) ) # -> xinchao
xóa một mục của từ điển dùng từ khóa del ten_tu_dien[key];
hàm len(ten_tu_dien) trả về độ dài của từ điển.
để lấy một danh sách các cặp giá trị key:value, ta sử dụng
phương thức .items()
2 print ( a 1 . items () )
3 # -> d i c t _ i t e m s ([(1 , ’ hello ’) , (2 , ’ xinchao ’) , ( ’ hi ’, ’ xinchao
’) ])
có thể sắp xếp từ điển theo key hoặc value.

So sánh 4 tập kiểu dữ liệu trong Python
ordered changeable Allows duplicate indexed

√ √ √ √
List
√ √ √
Tuple ×
Set × × × ×
√ √ √
Dictionary (Python version ≥ 3.7) ×
Bảng 3: Four collection data types in the Python

Hàm
3 Hàm

Hàm Hàm trong Python
Hàm trong Python

Cú pháp 3.1
Hàm trong Python có cú pháp như sau
1 def < ten_ham > ( < tham_so_ 1 >,< tham_so_ 2 > ,... , < tham_so_n >) :
2 < cau_lenh > # cac cau lenh tinh toan xu ly ben trong ham
3 return < ket_qua_tra_ve >
Lưu ý:
hàm không bắt buộc phải có tham số truyền vào hay kết quả
trả ra.
hàm không được gọi thì không được thực thi
Ví dụ 3.1
1 def msg_hello () :
2 print ( " xin chao " )
3 msg_hello ()
Hàm trong Python

Ví dụ 3.2
Viết hàm tính tổng hai số nguyên a, b. Trong đó a,b là tham số
truyền vào.

Hàm trong Python

Ví dụ 3.2
Viết hàm tính tổng hai số nguyên a, b. Trong đó a,b là tham số
truyền vào.
1 def tong (a , b ) :
2 return a + b
3 a=1;b=2
4 c = tong (a , b ) # goi ham de tinh tong 2 so a , b
5 print ( " tong {}+{}={} " . format (a ,b , c ) )
Trong trường hợp chưa xác định số lượng tham số cần truyền vào
có thể sử dụng dấu * trước tham số đầu vào.
1 def tong (* n ) :
2 return n [ 0 ]+ n [ 1 ]
3 a=1;b=2
4 c = tong (a , b ) # goi ham de tinh tong 2 so a , b
5 print ( " tong {}+{}={} " . format (a ,b , c ) )
Hàm main trong Python

Python packages
Tạo mới một package có tên là my_package theo cấu trúc như sau
inside_package.py
2 print ( " in thong bao ben trong package " )
3 msg_hello ()
demo.ipynb
1 from my_package import ins ide_pa ckage
3 print ( " in thong bao ben NGOAI package " )
4 msg_hello ()
Chú thích: câu lệnh from my_package import inside_package

trong file demo.ipynb sẽ liên kết đến file inside_package.py
để sử dụng được các hàm, biến của inside_package.py
Ở lần đầy chạy notebook demo.ipynb thu được kết quả

in thong bao ben trong package
in thong bao ben NGOAI package
Vì sao thu được kết quả này?

Ở lần đầy chạy notebook demo.ipynb thu được kết quả

in thong bao ben trong package
in thong bao ben NGOAI package
Vì sao thu được kết quả này?

Khi chạy file demo.ipynb, đầu tiên trình thông dịch của Python
sẽ thực thi lệnh import inside_package nên lời gọi hàm
msg_hello() ở file inside_package cũng được thực thi. Sau đó lời
gọi hàm msg_hello() ở file demo.ipynb sẽ được thực thi tiếp
theo.


Giải pháp
Để tránh trường hợp này, chúng ta sử dụng thuộc tính
__name__ có giá trị là __main__ như sau:
inside_package.py
2 print ( " in thong bao ben trong package " )
3 if __name__ == ’ __main__ ’:
4 msg_hello ()
demo.ipynb
1 from my_package import ins ide_pa ckage
3 print ( " in thong bao ben NGOAI package " )
4 if __name__ == ’ __main__ ’:
5 msg_hello ()
-> khi chạy trực tiếp demo.ipynb, chỉ hàm msg_hello() bên
trong nó mới được thực thi.
Hàm Phạm vi hoạt động của biến
Phạm vi hoạt động của biến

Giống như các ngôn ngữ hướng đối tượng khác, biến toàn cục và
biến cục bộ có phạm vi và thời gian hoạt động.
Biến toàn cục: có tác dụng lên toàn bộ chương trình.
1 # vi du bien toan cuc
2 def vd_bien () :
3 print ( ’ gia tri cua bien cuc bo la : % d ’% x )
4 x=1
5 vd_bien ()
6 # -> gia tri cua bien cuc bo la : 1
Biến toàn cục với từ khóa global

1 # vi du bien toan cuc voi tu khoa global
2 def vd_bien () :
3 global x # x la bien toan cuc .
4 x=100
5 vd_bien ()
6 print ( " gia tri cua x la : % d " % x )
7 # -> gia tri cua bien cuc bo la : 1
Hàm Phạm vi hoạt động của biến
Phạm vi hoạt động của biến
Biến cục bộ: chỉ bên trong hàm hoặc trong khối (sau dấu :)
và chỉ có tác dụng trong bản thân hàm hoặc khối đó. Biến
cục bộ sẽ bị xóa khỏi bộ nhớ khi kết thúc khối đó.
1 # vi du bien cuc bo
2 def vd_bien () :
3 x=100
4 return x
5 vd_bien ()
6 print ( " gia tri cua x la : % d " % x )
7 # -> N a m e E r r o r : name ’x ’ is not defined

Hàm Tài liệu tham khảo
Tài liệu tham khảo
V.H. Quân, C.X. Nam, H.T. Hiếu, N.H. Triều, V.C. Tài
Tự học lập trình Python căn bản. NXB ĐHQG Tp.HCM,
2019.
Mark Lutz
Learning Python (5th Edition). O’Reilly Media, Inc, 2013.
Luciano Ramalho
Fluent Python (2nd Edition). O’Reilly Media, Inc, 2021.
Python Software Foundation
https://docs.python.org/3/tutorial/

Lập Trình Python Tổng Quan Về Python: Nguyễn Hải Triều

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lập Trình Python Tổng Quan Về Python: Nguyễn Hải Triều

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LẬP TRÌNH PYTHON

TỔNG QUAN VỀ PYTHON

NGUYỄN HẢI TRIỀU1

NhaTrang, February 2022

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 1 / 56

Hình 1: Most Popular Programming Languages

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 2 / 56

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 3 / 56

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 4 / 56

1 Cài đặt môi trường và sử dụng Python

2 Lập trình Python căn bản

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 5 / 56

1 Cài đặt môi trường và sử dụng Python

2 Lập trình Python căn bản

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 6 / 56

Cài đặt môi trường

Để sử dụng được google Colab, sinh viên truy cập link

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 8 / 56

Jupyter notebook trực tiếp trên máy

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 9 / 56

Jupyter notebook trực tiếp trên máy

Hình 2: Kết quả sau khi cài đặt

Code trực tiếp

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 11 / 56

Môi trường ảo Virtualenv

Sử dụng Virtual Environments (Virtualenv)

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 12 / 56

Môi trường ảo Virtualenv

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 13 / 56

Môi trường ảo Virtualenv

Tạo một Virtualenv sạch, không có các gói, module đã được

Kích hoạt sử dụng VirtualEnv

Thoát khỏi VirtualEnv

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 14 / 56

Môi trường ảo Virtualenv

Đồng bộ môi trường ảo VirtualEnv

Ngoài ra, chúng ta có thể tạo môi trường ảo và code bằng

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 15 / 56

1 Cài đặt môi trường và sử dụng Python

2 Lập trình Python căn bản

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 16 / 56

Lưu ý có sự khác biệt giữa Python version 2 và 3

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 17 / 56

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 18 / 56

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 19 / 56

Khi chuỗi kí tự kéo dài nhiều dòng, chúng ta có thể sử dụng

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 19 / 56

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 20 / 56

Biến và kiểu dữ liệu

Chuỗi kí tự (str) Số nguyên (int) số thực (float)

Bảng 1: Các kiểu dữ liệu cơ bản trong Python

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 22 / 56

Toán tử + trong Python

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 23 / 56

Thao tác với chuỗi

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 24 / 56

Thao tác với chuỗi

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 25 / 56

Thao tác với chuỗi

-> TypeError: ’str’ object does not support item assignment

Giải pháp cho ví dụ 2.7

Trieu Hai Nguyen Python programming BM. KTPM–Khoa CNTT 25 / 56

Thao tác với chuỗi