1 Ksiazka Nauczyciela Muzyka

Książka
Nauczyciela
Scenariusze zajęć muzycznych
1
Nabyta przez Ciebie publikacja jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy o przestrzeganie
praw, jakie im przysługują. Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom
bliskim lub osobiście znanym, ale nie umieszczaj jej w internecie.
Jeśli cytujesz jej fragmenty, to nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz,
czyje to dzieło. Możesz skopiować część publikacji jedynie na własny użytek.
Szanujmy cudzą własność i prawo.

Więcej na www.legalnakultura.pl
©Copyriht by Nowa Era Sp. z o.o. 2020

ISBN 978-83-267-3771-8
Autorki: Monika Gromek, Grażyna Kilbach

Muzyka i słowa powitanek: Grażyna Kilbach
Opracowanie redakcyjne: Agnieszka Krasnodębska
Redakcja merytoryczna: Katarzyna Wlaźlińska
Redakcja językowa: Magdalena Pabich, Grażyna Oleszkowicz
Nadzór artystyczny: Kaia Pichler
Projekt okładki: Logoteka Piotr Rudź, Projekt graficzny: Anna Wielbut
Realizacja projektu graficznego: Rafał Wieczorek
Wydawnictwo dołożyło wszelkich starań, aby odnaleźć posiadaczy praw autorskich do wszystkich utworów
zamieszczonych w publikacji. Pozostałe osoby prosimy o kontakt z Wydawnictwem.
Nowa Era Sp. z o.o.

Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa
www.nowaera.pl, e-mail: nowaera@nowaera.pl, tel. 801 88 10 10,
Centrum Kontaktu 801 88 10 10, 58 721 48 00
Druk i oprawa:
3
WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA

Lekcje muzyki wprowadzają ucznia w tajemniczy świat dźwięków. W najmłodszych klasach z jednej
strony są kontynuacją zajęć, które dzieci miały w przedszkolu, z drugiej – przygotowują do szerszego
zdobywania wiedzy i nabywania umiejętności na kolejnych etapach edukacyjnych. Nie chodzi o to, by
wykształcić podczas nich biegłych instrumentalistów lub wybitnych wokalistów, lecz o to, by aktywizo-
wać uczniów, uczyć ich wyrażania emocji, ośmielać we wspólnych zabawach, a zatem – by stymulować
obie półkule mózgowe, co służy lepszemu przyswajaniu wiedzy i zdobywaniu umiejętności w zakresie
przedmiotów niezwiązanych bezpośrednio z muzyką.
Dzięki przedmiotom artystycznym proces dydaktyczno-wychowawczy jest wielokierunkowy, wymaga za-
angażowania nie tylko umysłu, ale także emocji i wyobraźni. Dlatego dla wszechstronnego rozwoju dziecka
konieczne jest umożliwienie mu częstego kontaktu z muzyką.
Oto kilka wskazówek metodycznych i podpowiedzi, które kierujemy do nauczycieli. Mamy nadzieję, że
będą pomocne w prowadzeniu zajęć.
Wskazówki ogólne:
• Dzieci powinny mieć kontakt z muzyką codziennie! Oprócz 45-minutowej jednostki lekcyjnej, przy-
padającej raz w tygodniu każdego dnia, powinien się znaleźć czas na „momenty muzyczne” służące
utrwalaniu poznanej piosenki lub zabawy, będące rodzajem przerywnika w lekcjach, wymagających
wytężonej pracy umysłowej.
• Nauczyciel powinien aktywnie uczestniczyć w zajęciach, prowadzić je na zasadzie zabawy; dopuszczal-
ne są niewielkie niedociągnięcia w realizacji zadania, jednak należy dążyć do jak najlepszego wykona-
nia. Dzieci mają naśladować nauczyciela, powtarzać wykonywane przez niego czynności. Nauczyciel
z kolei powinien uważnie obserwować uczniów – ich reakcje mogą być cenną wskazówką; czasem
jeden gest, wykonany nieświadomie, może zainspirować nauczyciela.
• Niezwykle ważne jest utrzymanie dyscypliny na lekcjach, choć jej rygorystyczne przestrzeganie nie
powinno tłumić spontaniczności, dlatego należy ustalić z uczniami zasady współpracy i sformułować
„kontrakt”, np.:
1. Gdy muzyka „mówi”, wszyscy słuchamy.
2. Szanujemy wzajemnie nasze dokonania.
3. Używamy ustalonych gestów i sygnałów, np. uniesiona w górę ręka nauczyciela oznacza, że prosi
on o ciszę.
4. Każdy instrument traktujemy jak narzędzie, a nie zabawkę.
5. Witamy i żegnamy się muzycznie (śpiewamy lub rytmizujemy słowa powitania i pożegnania).
6. Zajęcia muzyczne traktujemy jak święto, coś wyjątkowego.
7. Przestrzegamy zasad bezpieczeństwa podczas zabaw ruchowych, gry na instrumentach oraz posłu-
giwania się rekwizytami.
8. Współpracujemy ze sobą, pomagamy sobie i wzajemnie się wspieramy.
• Nie należy mówić uczniom, że śpiewają nieczysto lub źle wykonują rytmy. To pierwszy krok do zablo-
kowania ich muzycznych działań na całe życie! Oczywiście trzeba poprawiać błędy, zwracać uwagę, ale
w łagodny sposób: Teraz się nie udało, ale spróbujemy jeszcze raz (spróbujemy tzn. zrobimy to razem;
nie wolno zostawiać ucznia samego z problemem).
Wskazówki do realizacji poszczególnych aktywności muzycznych

1. Śpiew
 Zaczynamy od prezentacji piosenki z nagrania lub wykonania jej na instrumencie i zaśpiewania.
Wcześniej należy poprosić dzieci, by z uwagą słuchały tekstu, a po prezentacji nagrania zadać im zwią-
zane z nim pytania.
 W młodszych klasach tekst uczniowie opanowują przez powtarzanie z pamięci. Mówimy go głośno,
krótkimi fragmentami, a uczniowie powtarzają je na głos. Następnie powtarzają słowa w rytmie piosenki,
dopiero potem śpiewają fragmentami melodię piosenki (w tempie wolniejszym niż w nagraniu).
4
Najlepsze efekty przynosi rozpoczynanie nauki piosenki od refrenu. Gdy dzieci się go nauczą, możemy
wspólnie z nimi wykonać piosenkę – śpiewamy zwrotki, a uczniowie refren. Kolejny etap to nauka zwrotek.
W pierwszej klasie naukę piosenki należy rozłożyć na kilka dni – pierwszego dnia nauczyć refrenu, następ-
nego dnia go utrwalić, potem przez kilka dni wyćwiczyć zwrotki. Jeżeli korzystamy ze sprzętu odtwarzają-
cego, używajmy przycisku „pauza”, by sprawnie dzielić piosenkę na krótsze fragmenty.
 Naukę piosenki łączmy z wykonywaniem drobnych gestów; to pomaga w zapamiętaniu słów i zapobiega
znudzeniu towarzyszącemu nauce tekstu.
 Przekręcajmy czasem niektóre słowa, by dzieci musiały nas poprawiać. Gdy śpiewamy piosenkę niepra-
widłowo, uczniowie świetnie się bawią. Dla nich to atrakcja, a dla nas informacja o stopniu opanowania
tekstu.
 Ograniczajmy korzystanie z nagrania piosenki w całości. Na początku słuchanie piosenki jest atrak-
cyjne, ale z czasem się nudzi. Skorzystajmy z płyty podczas pierwszych prezentacji, potem, jeżeli nie śpie-
wamy i nie gramy z uczniami, wykorzystujmy jedynie fragmenty. Dopiero gdy dzieci nauczą się piosenki,
odtworzymy ją w całości.
 Łączmy wykonanie piosenki z układem ruchowym, z akompaniamentem gestodźwiękowym lub wyko-
nywanym na instrumentach perkusyjnych. Gdy uczniowie opanują piosenkę w stopniu zadowalającym,
niech wykonają ją w grupach lub z wyznaczonymi solistami.
 Wracajmy do poznanych wcześniej piosenek. Dzieci bardzo to lubią, a my stymulujemy ich pamięć.
 Piosenka może być doskonałym punktem wyjścia do wprowadzenia różnych działań, terminów i pojęć
muzycznych, może „komponować się” z tematem dnia itp. – starajmy się zatem te możliwości wykorzystać.
2. Gra na instrumentach
 Zanim rozdamy dzieciom instrumenty, nauczmy je muzyki własnego ciała, czyli gestodźwięków – dajmy
im szansę odkrywania gestów, które łączą się z dźwiękiem. Uczniowie mogą wymyślać akompaniamenty
lub wzory rytmiczne złożone z gestodźwięków.
 Pozwólmy uczniom na wymyślanie własnych „instrumentów” z przedmiotów codziennego użytku (gum-
ka recepturka, pudełko, łyżeczki, klocki itp.). Chwalmy i nagradzajmy ich pomysłowość, wykorzystujmy
ich wynalazki przy realizacji ćwiczeń.
 Należy dzieciom przybliżyć instrumenty perkusyjne – pokazać je, nazwać, zaprezentować brzmienie,
wyjaśnić, w jaki sposób wydobywa się dźwięk. Od samego początku musimy uczyć dzieci, że instrumenty
są narzędziami pracy muzyków, nie są zabawkami. Oczywiście, pozwólmy im na wypróbowanie, jak się na
nich gra, nawet kosztem chwilowego hałasu i zamieszania. Dopilnujmy, by uczniowie często wymieniali się
instrumentami. Niektórzy z nich boją się różnych instrumentów, ich kształtu, faktury, dźwięku; przecze-
kajmy to i nie twórzmy problemów.
 Gra na instrumentach może towarzyszyć śpiewaniu piosenki (pierwsza grupa śpiewa, druga – gra, po-
tem następuje zmiana), może być realizacją krótkiej partyturki – zapisu rytmu ułożonego przez uczniów
z różnych rekwizytów (np. rytm ułożony z koralików dla bębenka, z kolorowych cukierków dla trójkąta,
z guzików dla drewienek), narysowanej różnymi kolorami i symbolami, wreszcie zapisanej za pomocą nut.
Wówczas dzieci podzielone są na grupy instrumentalne i realizują swoje partie, które najpierw ćwiczymy
oddzielnie, potem zestawiamy po dwie grupy, a w końcu dzieci mogą wspólnie zagrać całość. Przy konstru-
owaniu partytur rytmicznych należy pozwolić dzieciom na realizowanie własnych pomysłów.
• Już od pierwszej klasy uczniowie powinni grać na dzwonkach.
Uwaga! Należy zrobić wszystko, aby dzieci nie nazywały ich cymbałkami. Cymbały są instrumentem
strunowym, więc nie mają nic wspólnego z dzwonkami.
Dzwonki mogą być diatoniczne (pojedyncze) lub chromatyczne (podwójne). Niezależnie od rodzaju instru-
mentu technika gry na nich jest taka sama. Każdy instrument ma płytki opisane nazwami solmizacyjnymi
i literowymi, które ułatwiają poznanie instrumentu i grę na nim.
Zacznijmy od rozpoznania i zlokalizowania pierwszych dźwięków. Posadźmy uczniów przed dzwonkami
i zaśpiewajmy: sol – mi, sol – mi.
Dobrym sposobem na nauczenie dzieci posługiwania się w czasie gry obydwiema rękami jest „zagranie”
na tablicy. Narysujmy na tablicy kilka płytek dzwonkowych dużych rozmiarów i podpiszmy je tak samo,
5
jak są podpisane na instrumencie. Następnie ułóżmy dłonie tak, aby tylko palce wskazujące były proste –
jak pałeczki (pozostałe palce są zgięte, zaciśnięte w pięść). Stojąc tyłem do uczniów, a przodem do tablicy,
„zagrajmy” na narysowanych dzwonkach, łącząc grę ze śpiewem granych dźwięków. W płytkę sol (g) ude-
rzajmy palcem prawej ręki, w płytkę mi (e) – palcem lewej. Dzieci razem z nami „grają” w powietrzu na
dużych dzwonkach, utrwalając poprawny układ i ruch rąk.
Następnie polećmy uczniom, aby znaleźli płytkę sol (g) na swoich dzwonkach (w połowie instrumentu)
i położyli na niej palec wskazujący prawej ręki. Później niech odszukają płytkę mi (e) i położą na niej palec
wskazujący lewej ręki. Palce są proste jak pałeczki. Teraz wspólnie z dziećmi gramy palcami – pałeczkami
i śpiewamy: sol – mi, sol – mi.
Po chwili razem z uczniami wyszukujemy leżącą tuż obok g płytkę la (a) i śpiewamy: sol – la, sol – mi, sol
– la, sol – mi, wybijając sol i la prawą ręką, zaś mi lewą. I już możemy zagrać i zaśpiewać razem: sol – la,
sol – mi, sol – la, sol – mi.
Gra na dzwonkach, w przeciwieństwie do gry na flecie, utrudnia śledzenie zapisu nutowego. Dlatego, za-
nim uczniowie dojdą do wprawy w grze z nut, przed zagraniem utworu odśpiewajmy go wraz z nimi wie-
lokrotnie – solmizacją oraz literami. Po pierwsze – melodię, którą się zna, łatwiej odtwarza się na instru-
mencie; po drugie – jeśli dziecko zapamięta kolejne dźwięki, będzie mogło z większą swobodą je zagrać.
• Do wprowadzania kolejnych dźwięków przez pewien czas stosujmy granie na tablicy. Możemy dzięki
temu utrwalić prawidłowe nawyki naprzemiennego używania obydwu pałeczek i rąk. Pamiętajmy
jednak i dopilnujmy, by owa naprzemienność nie była udziwniana. Nie chodzi o to, aby przy każdym
dźwięku zmieniać rękę, lecz by te zmiany były logiczne, uzasadnione i ułatwiały wykonanie utworu.
Taka oburęczna gra znakomicie rozwija koordynację ruchową, wzrokowo-ruchową oraz słuchową.
Grajmy więc na „wielkich dzwonkach” narysowanych na tablicy wspólnie z uczniami, śpiewając melodie.
Bawmy się razem z dziećmi, wprowadzajmy nowe pojęcia i umiejętności powoli, aby wszyscy nadążyli,
i stopniujmy trudność ćwiczeń. Niech każdy uczeń osiągnie sukces na miarę swoich możliwości.
3. Ruch przy muzyce

W klasach 1–3 ruch jest najważniejszą formą aktywności muzycznej, wynikającą z naturalnej potrzeby
na tym etapie rozwoju. Należy więc właściwie ją wykorzystać, tzn. pozwolić uczniom na ruch swobodny,
improwizowany, ale wprowadzić do niego porządek, zapanować nad nim, kontrolować. Ruch wpływa zna-
cząco na doskonalenie sprawności manualnej i motorycznej dzieci. Będzie ona przydatna także na innych
zajęciach.
 Na lekcjach muzyki ruch należy wykorzystywać w następujących zakresach:
– rozwijanie małej motoryki,
– ćwiczenia palców (tzw. zabawy paluszkowe) dłoni, stóp,
– kinezjologia w zakresie małej motoryki,
– rozwijanie motoryki ogólnej,
– organizowanie przestrzeni – marsz w różnych kierunkach,
– integracja grupy podczas zabaw integracyjnych, tańca w kręgu,
– taniec w grupie, w parach, w małych grupach,
– improwizacja ruchowa z rekwizytem lub bez niego,
– pantomima wyrażająca formę utworu, jego nastrój lub opowiadająca historię wymyśloną przez uczniów
(wykonywana do muzyki).
 Wychodząc od tego, co znajduje się blisko dziecka, stopniowo poszerzamy przestrzeń dziecka i jednocze-
śnie podnosimy poziom trudności zadań ruchowych. Pamiętajmy, by często wracać do zabaw pomagających
rozwijać małą motorykę, szczególnie wtedy, kiedy dzieci uczą się pisać!
 Prezentujmy polską muzykę ludową, a także muzykę innych narodów. Muzyka ludowa, jako mniej
skomplikowana, jest doskonałym materiałem do nauki śpiewu, grania i tańca.
 Szczególną rolę w zabawach i ćwiczeniach rytmicznych odgrywa rekwizyt. Może to być apaszka, paski
krepiny, wstążki, piłeczki,woreczki z grochem, kubki po jogurcie, pluszowe zabawki, papierowe zwierzątka
lub postacie, które dzieci wcześniej wykonały własnoręcznie na zajęciach plastycznych (dzięki temu lepiej
zidentyfikują się ze swoim rekwizytem).
6
 Rekwizyt powinien być przez ucznia oswojony, tzn. dziecko staje się jego przewodnikiem, identyfikuje
się z nim, akceptuje go. Przez zapoznawanie rekwizytu z najbliższym otoczeniem uczeń sam porządkuje
przestrzeń wokół siebie i ćwiczy orientację w przestrzeni. Ta umiejętność przyda się przy nauce tańca.
 Zabawę z rekwizytem warto poprzedzić krótką, wymyśloną na poczekaniu historyjką, w której gra on
główną rolę. Dzieci nieśmiałe, z niską samooceną, dzięki schowaniu się za rekwizytem łatwiej poradzą
sobie z zadaniami ruchowymi. Można także poprosić dzieci o dokończenie naszej opowieści. To ćwiczenie
doskonale stymuluje i rozwija wyobraźnię uczniów.
4. Percepcja
Aktywność ta często jest niewłaściwie wprowadzana lub, co gorsza, pomijana. Prowadzi to do postrzegania
muzyki artystycznej jako zbyt skomplikowanej, trudnej w odbiorze, nie mającej szans w konfrontacji z mu-
zyką rozrywkową, nie zawsze wartościową. Tymczasem, podobnie jak w przypadku innych przedmiotów,
początki są niezwykle ważne. Nauczyciel zniechęcający ucznia do słuchania muzyki artystycznej robi mu
nieodwracalną krzywdę na całe życie! A przecież uczniowie klas 1–3, ciekawi świata, są otwarci także na
percepcję muzyki. Trzeba im to tylko umożliwić.
 Niezwykle cenne jest aktywne słuchanie muzyki zapoczątkowane przez Battię Strauss. Metoda ta pole-
ga na wyrażaniu muzyki ruchem rąk, nóg lub całego ciała, czasami przy użyciu rekwizytu.
 Inną formą aktywnej percepcji jest towarzyszenie słuchanej muzyce wyrażane przez uzupełnienia lub
podkreślenia rytmiczne wykonywane gestodźwiękami lub na instrumentach perkusyjnych.
 Percepcję dzieci należy ukierunkować pytaniami związanymi ze słuchanym utworem. Jest to ważne,
gdy prezentowany utwór jest wykorzystywany do wprowadzenia pojęć muzycznych, takich jak rodzaje
głosów wokalnych, instrumenty, formy muzyczne. W tym przypadku czas słuchania utworu nie może prze-
kroczyć pięciu minut, a najlepiej, gdy ograniczy się do trzech minut. Przy percepcji wyrażanej ruchem czas
słuchania można trochę wydłużyć.
 Po wysłuchaniu utworu (niezależnie od tego, czy percepcja była aktywna, czy ukierunkowana) trzeba
z dziećmi porozmawiać o jego nastroju, charakterze, tempie, skojarzeniach itp. Dzięki temu rozwijają one
słownictwo, potrafią powiedzieć o muzyce coś więcej niż tylko to, że była „fajna”.
 Słuchaną muzykę dzieci mogą także wyrażać środkami pozamuzycznymi – tworząc kompozycje pla-
styczne lub opowiadania na kanwie wysłuchanego utworu.
 Uczniowie bardzo lubią quizy związane z percepcją muzyki: rozsypanki, układanki, krzyżówki. Wymaga
to dodatkowej pracy nauczyciela związanej z ich przygotowaniem, ale rezultaty są warte tego wysiłku.
5. Twórczość
Dzieci uwielbiają tworzyć, a muzyka idealnie się do tego nadaje. Muzyczna twórczość przejawia się w im-
prowizacji swobodnej lub ukierunkowanej. Może ona dotyczyć także wykonania rekwizytów, prostych in-
strumentów, opracowania partytur rytmicznych albo konkretnej tematyki. W każdej z powyższych ak-
tywności jest miejsce na twórczość i powinniśmy ją uczniom umożliwić. Podczas realizowania twórczych
działań utrwalamy wprowadzone wcześniej pojęcia muzyczne (np. dośpiewanie następnika do wykonanego
wcześniej poprzednika przy omawianiu okresowej budowy utworu; rytmizowanie podanego krótkiego tek-
stu w celu utrwalenia wartości rytmicznych).
Oczywiście, zanim dojdziemy do wysokiego poziomu kreatywności uczniów, pozwólmy im najpierw impro-
wizować ruch (np. z rekwizytem), który będą powtarzać inni uczniowie. Potem przejdźmy do gestodźwię-
ków i improwizowania z instrumentami perkusyjnymi, by dojść do innych działań.
Wprowadzanie pojęć muzycznych

Muzyka jest przedmiotem, który odwołuje się przede wszystkim do działań praktycznych. Nauczyciel nie
powinien jednak pomijać wprowadzenia podstawowych, niezbędnych pojęć lub treści muzycznych ujętych
w podstawie programowej. Bez nich nie da się zrozumieć muzyki ani prawidłowo zrealizować muzycznych
zadań.
 Pojęcia i wiedzę muzyczną wprowadzajmy stopniowo, w formie zabawy, pamiętając, że zaczynamy od
praktyki, a kończymy na teorii: podaniu nazwy, określenia, sformułowania zasad czy definicji.
7
 Korzystajmy ze sprawdzonych i atrakcyjnych zabaw z fonogestyką i tataizacją; dzięki nim uczniowie

przyswoją sobie nazwy i położenie nut oraz ich wartości rytmiczne i zależności czasowe.
 Korzystajmy z dostępnych i prostych pomocy naukowych: jabłek, kubeczków po jogurcie, guzików, ko-
lorowych cukierków, klocków rytmicznych.
Klocki rytmiczne to naklejki wielokrotnego użytku, które znajdują się w wyklejance w zeszycie ćwiczeń.
Pomagają wizualizować zagadnienia rytmiczne, zrozumieć relacje czasowe pomiędzy poszczególnymi war-
tościami rytmicznymi. Wprowadzając dzieci w świat rytmów, umożliwiamy im zabawę, uświadamiamy
je przy tym, że istnieją dźwięki dłuższe i krótsze oraz przerwy między nimi. Na lekcji często omawiamy
zagadnienia rytmiczne i zachęcamy do korzystania z klocków. Uczniowie wklejają je w odpowiednie miej-
sca, układają rytmy, które za pomocą recytacji, wystukiwania, grania na instrumentach oraz ćwiczeń ru-
chowych później realizują. Dla utrwalenia można wykorzystać dodatkową stronę zamieszczoną na końcu
zeszytu do wielokrotnego układania schematów rytmicznych. Jest to świetny sposób na utrwalenie pojęć
związanych z rytmem.
Pamiętajmy, że przede wszystkim od nas, nauczycieli, zależy, czy do następnego etapu edukacyjnego przej-
dą uczniowie świetnie przygotowani w zakresie przedmiotów humanistycznych i matematyczno-przyrod-
niczych, o rozwiniętej wrażliwości estetycznej i rozmiłowani w muzyce.
8
Temat: Spotkanie z muzyką
Scenariusz jest propozycją lekcji wstępnej (dodatkowe zajęcia) lub propozycją rozłożenia zawartego w niej
materiału na pięć kolejnych dni w pierwszym tygodniu nauki (z wyjątkiem pierwszej lekcji muzyki, któ-
ra przebiega według scenariusza 1). Podstawowym założeniem niniejszego scenariusza jest zintegrowanie
uczniów, wzajemne poznanie się oraz poznanie szkoły i formuły zajęć muzycznych.
ZAPIS W DZIENNIKU
– Muzyczne powitanie uczniów przez nauczyciela.
– Nauka pierwszej zwrotki i refrenu piosenki „Wesoło nam”.
– Zabawy integracyjne.
CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

– potrafi zaśpiewać pierwszą zwrotkę i refren piosenki „Wesoło nam”
– rytmizuje imiona i proste zdania
– aktywnie uczestniczy w zabawach integracyjnych
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 4–5, „Piosenki dla ucznia” CD 1, nr 1, „Piosenki w wersji instrumental-
nej. Utwory do słuchania i zabawy” CD 3, nr 51–53
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Śpiewanka 1 „Chodźcie tu do mnie” – muzyczne powitanie.
Chodźcie tu do mnie, podajmy sobie ręce.

Jest tak wesoło, niech będzie nas tu więcej!
Opis zabawy:
Nauczyciel wita dzieci, śpiewając: Chodźcie tu do mnie, podajmy sobie ręce. Jest tak wesoło, niech będzie
nas tu więcej! Rozkłada szeroko ręce i tym gestem zaprasza dzieci do utworzenia kręgu. Śpiewankę po-
wtarza wiele razy, aż wszystkie dzieci ustawią się w kręgu. Zaprasza dzieci do wspólnego śpiewania. Dzieci
w kręgu przesuwają się w prawą stronę.
2. Śpiewanka 2 „Tu mam rączkę” – muzyczne powitanie.
9
Tu mam rączkę, a tu drugą,

tu mam nóżkę, drugą też.
Tu bioderka, tu kolanka,
zatańcz ze mną, jeśli chcesz.
Opis zabawy ruchowej:
Uczniowie ustawieni w kręgu śpiewają powitankę z nauczycielem i naśladują jego ruchy.
Tu mam rączkę – cztery wymachy wyciągniętą w przód prawą ręką.
A tu drugą – cztery wymachy wyciągniętą w przód lewą ręką.
Tu mam nóżkę – cztery wymachy wysuniętą w przód prawą nogą.
Drugą też – cztery wymachy wysuniętą w przód lewą nogą.
Tu bioderka – cztery razy naprzemienne kołysanie biodrami.
Tu kolanka – dwa razy ugięcie i wyprostowanie kolan (obydwu jednocześnie).
Zatańcz ze mną – obrót czterema krokami w prawo, wokół własnej osi.
Jeśli chcesz – trzy klaśnięcia (dzieci stoją twarzą do środka koła).
3. Śpiewanka 3 „Cześć! Hej!” – powitanka integracyjna.
Cześć! Hej! Witam wszystkich w koło.

Dzień dobry, bawmy się wesoło.
La la la, la la la, la la la la la.
Opis zabawy:
Uczniowie stoją w sali w rozsypce i wykonują układ ruchowy do powitanki.
Cześć! Hej! – machanie w różne strony raz jedną, raz drugą ręką.
Witam wszystkich wkoło – obrót ze wskazaniem ręką dzieci dookoła.
Dzień dobry, bawmy się wesoło – podanie prawej ręki koledze stojącemu najbliżej, przywitanie się z nim.
La la la, la la la, la la la la la – obrót w parach w prawą stronę.
La la la, la la la, la la la la la – obrót w parach w lewą stronę.
4. „Wesoło nam” – nauka piosenki.
• Nauczyciel odtwarza nagranie piosenki.
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem.
• Następnie w podobny sposób uczą się pierwszej zwrotki – fragmentami, metodą powtarzania za na-
uczycielem.
• W podobny sposób przebiega nauka drugiej zwrotki.
• Dzieci wykonują refren z układem ruchowym.
Uczniowie, ustawieni naprzeciwko siebie parami, śpiewają:
Podaj rękę lewą – podanie lewych rąk.
Podaj rękę prawą – podanie prawych rąk (trzymanie się oburącz skrzyżowanymi rękami).
Zaczniemy zajęcia wesołą zabawą – cwał boczny (trzymanie rąk jak przy „drobnej kaszce”).
• Na koniec dzieci wykonują jedną zwrotkę piosenki i refrenu z układem ruchowym.
Uwaga! Każdego kolejnego dnia dzieci powinny uczyć się jednej zwrotki, żeby piątego dnia zaśpiewać całą
piosenkę.
5. Rytmizowanie imion i krótkich zdań.
• Nauczyciel wymawia swoje imię i jednocześnie rytmicznie klaszcze. Dzieci w podobny sposób, jeśli
trzeba, to z pomocą nauczyciela, rytmizują swoje imiona.
10 I krąg tematyczny
• Dzieci stoją w kręgu; każde z nich kolejno przedstawia się koledze z prawej strony – podaje mu rękę
i mówi w dowolnym rytmie np. Jestem Zuzia, Mam na imię Franek lub To ja – Ania.
6. Muzyczne pożegnanie – zabawa ruchowa.
• Zaśpiewanie jednej zwrotki piosenki „Wesoło nam”.
• Wykonanie układu ruchowego do refrenu piosenki „Wesoło nam”.
I krąg tematyczny
Temat 1. Hej, ho, pierwsza klasa!
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka śpiewanki „Hej, ho, pierwsza klasa!”.
– Wykonywanie gestów ze śpiewem.
– Wykonanie „tańca wesołych pierwszaków”.
– Zabawy „Orkiestra z tornistra” i „Plecakowy teatrzyk”.
– Muzyczna gimnastyka.

– wykonuje śpiewankę
– aktywnie uczestniczy w zabawach ruchowych
– improwizuje prosty akompaniament rytmiczny, posługując się szkolnymi przyborami szkolnymi
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 6–7, „Piosenki dla ucznia”, CD 1, nr 3, „Piosenki w wersji instrumental-
nej. Utwory do słuchania i zabawy”, CD 2, nr 3–4, CD 3, nr 51; plecak, przybory szkolne: kredki,
długopis, gumka, linijka, nożyczki, piórnik
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Śpiewanka 1a – muzyczne powitanie.
Wykonanie śpiewanki 1a (druga wersja śpiewanki nr 1).
Chodź tutaj do mnie, podajmy sobie ręce.

Opis zabawy:
Uczniowie stoją w kręgu w swobodnej postawie. Nauczyciel wykonuje śpiewankę, podchodzi do jednego
ucznia i podaje mu dłoń w geście powitania. Podczas wspólnego śpiewu wykonują obrót. Przy powtórzeniu
melodii zapraszają do środka kręgu kolejne dziecko i tworzy się koło z trzech osób. W ten sposób powstaje
coraz większy krąg. Wszyscy wspólnie śpiewają powitankę.
2. Rytmizowanie imion – ćw. 1, s. 6.
Uwaga! Na pierwszych zajęciach z pierwszoklasistami nauczyciel powinien skupić się bardziej na swo-
bodnej aktywności uczniów, ich otwarciu i chęci działania oraz nieskrępowanej zabawie muzycznej niż na
I krąg tematyczny 11
precyzyjnej realizacji rytmów. Takie działania mają zachęcić uczniów do lekcji muzyki, a mniej przygoto-
wanym muzycznie nauczycielom zapewniają komfort podczas prowadzenia zajęć.
Opis ćwiczenia:
Uczniowie siedzą lub stoją w kręgu i w dowolny sposób wymawiają rytmicznie swoje imiona. Nauczyciel
nie ingeruje, zezwala na spontaniczność; zwraca jedynie uwagę na to, by poszczególne sylaby wypowiadane
przez dzieci różniły się długością, np.:
3. Nauka śpiewanki „Hej, ho, pierwsza klasa!”.

• Dzieci uczą się piosenki krótkimi fragmentami, metodą powtarzania za nauczycielem, a następnie
wykonują całą śpiewankę.
4. Ilustrowanie ruchem śpiewanki „Hej, ho, pierwsza klasa!” (ćw. 2, s. 6).
Opis ruchu:
Nauczyciel poleca, by uczniowie utworzyli krąg. Wspólnie wykonują śpiewankę.
W pierwszej części (takty 1–8) od początku do słów: …różne na plecakach wzory nauczyciel wskazuje na
twarz, włosy, uszy, nos, oczy i plecy (jakby wskazywał na swój plecak), a uczniowie powtarzają te gesty.
W drugiej części (takty 9–16) od słów: To dobrze, że każdy do końca – nie wykonują żadnych gestów, tylko
śpiewają.
5. Taniec wesołych pierwszaków – zabawa ruchowa do śpiewanki (ćw. 3, s. 6).
Opis tańca:
Nauczyciel poleca, by uczniowie ustawili się parami w różnych miejscach sali. Najpierw (takty 1–8)
dzieci stoją naprzeciwko siebie i śpiewają, wykonując te same gesty co w poprzedniej zabawie. Później
(takty 9–16) podają sobie ręce i tańczą w kółko. Na słowach: Hej, ho, pierwsza klasa! – podskakują trzy
razy z uniesionymi rękami.
6. Orkiestra z tornistra – wykonanie improwizowanego akompaniamentu do śpiewanki
(ćw. 4, s. 7).
• Na początku nauczyciel wyjaśnia, że akompaniament to towarzyszenie melodii, którą wykonuje śpie-
wak lub muzyk na instrumencie. Towarzyszyć można również tancerzowi, grając na dowolnym in-
strumencie.
• Nauczyciel odtwarza nagranie z CD i poleca, by wszyscy w dowolny sposób akompaniowali na swoich
przyborach. Uczniowie kierują się wskazaniami i ilustracjami zamieszczonymi w ćwiczeniu, wybiera-
ją przedmiot i sposób „gry” na nim. Dzieci mogą potrząsać wybranym przedmiotem lub stukać nim
o ławkę, tak jak im podpowiada wyobraźnia.
• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy: śpiewającą i akompaniującą. Po wykonaniu śpie-
wanki grupy zamieniają się rolami.
Uwaga! Podczas zabawy improwizowanej można poprosić chętnego ucznia o solowy występ. Innym
wariantem zabawy jest odejście od improwizacji i ustalenie z uczniami różnych schematów rytmicznych
przypisanych do poszczególnych przedmiotów, na których będą akompaniować, bądź założenie, że wszy-
scy, niezależnie od tego, na czym „grają”, będą realizować ten sam rytm, np.
Uwaga! Śpiewanka rozpoczyna się przedtaktem, zatem akompaniament należy zacząć na raz, na począt-
ku pierwszego pełnego taktu.
12 II krąg tematyczny
7. Plecakowy teatrzyk – zabawa z rekwizytem (ćw. 5, s. 7).

• Nauczyciel zachęca uczniów, by za pomocą animacji przyborów szkolnych przedstawili swoje wrażenia
z pierwszych dni pobytu w szkole.
• W zabawie biorą udział wyłącznie chętni uczniowie, ponieważ ma ona charakter spontaniczny. Na-
leży najpierw dać wszystkim czas na chwilę zabawy wybranym przedmiotem, a potem wybrać chęt-
nych do występu.
Uwaga! Jeżeli w klasie znajduje się przenośny teatrzyk kukiełkowy lub są pomoce naukowe imitujące
kurtynę bądź scenę, należy je wykorzystać. Jeśli nie, uczniowie biorący udział w przedstawieniu powin-
ni usiąść na podłodze za stolikiem w taki sposób, by nad blatem widoczne były animowane przez nich
przedmioty.
8. Muzyka i zdrowie – muzyczna gimnastyka (s. 7, kącik edukacji prozdrowotnej).
Celem zabawy jest wywołanie reakcji ruchowej podczas zmiany rytmu i wysokości dźwięków, kształtowa-
nie nawyku utrzymania prawidłowej postawy podczas wykonywania zadań ruchowych oraz rozwój koor-
dynacji słuchowo-ruchowej.
Wskazówka realizacyjna: Utwór Sergiusza Prokofiewa jest miniaturą fortepianową. Składa się
z dwóch melodii. Przy pierwszej, wykonywanej w niższym rejestrze, uczniowie powinni maszerować,
przy drugiej, brzmiącej w rejestrze wyższym z dodawanymi wysokimi dźwiękami, powinni wykonywać
przysiady, skłony i podskoki (dźwięki wysokie). Ćwiczenie można powtórzyć kilkakrotnie.
9. Muzyczne pożegnanie – wykonanie tańca wesołych pierwszaków do śpiewanki „Hej, ho,
pierwsza klasa!”.
II krąg tematyczny
Temat 2. W drodze do szkoły
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka śpiewanki „W drodze do szkoły”.
– Ruch przy muzyce – reagowanie na sygnały.
– Improwizacje dźwiękowe.
– Ćwiczenia oddechowe.

– śpiewa śpiewankę „W drodze do szkoły”
– zapamiętuje podstawowe zasady ruchu drogowego
– aktywnie uczestniczy w zabawach wykorzystujących improwizację
– rozpoznaje odgłosy związane z ruchem ulicznym
– poprawnie wykonuje ćwiczenia oddechowe
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 8–9, CD 1, nr 4, CD 2, nr 5–7, CD 3, nr 51; plastikowe butelki napełnione pia-
skiem, miski z wodą, gazety, papierowe kółka imitujące sygnalizację świetlną w kolorze czerwonym,
pomarańczowym i zielonym, gwizdek, piłeczki pingpongowe, piórka
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – śpiewanie piosenki powitalnej połączone z układem ruchowym
(patrz scenariusz „Witaj w szkole”, s. 10).
II krąg tematyczny 13

2. Dźwiękowe pocztówki z wakacji – improwizowanie dźwięków za pomocą dostępnych
przedmiotów domowego użytku (ćw. 1, s. 8).
• Nauczyciel z dziećmi przygotowuje: plastikowe butelki napełnione piaskiem do połowy lub do 1⁄3 wyso-
kości; miski z wodą, gazety z cienkiego, szeleszczącego papieru. Ustalają, jakie odgłosy wakacyjne mogą
naśladować te przedmioty: potrząsanie butelką z piaskiem kojarzy się z chodzeniem po plaży lub szelestem
liści na drzewach; plusk wody w misce to fale na jeziorze, deszcz, chodzenie po kałużach, kąpiel w morzu
czy w jeziorze. Mięcie gazety kojarzy się z szumem wiatru, ze stąpaniem po suchych liściach w parku lub
lesie, ze spadającymi kroplami letniego deszczu itp.
• Ilustracje dźwiękowe powinny być wykonywane całkowicie spontanicznie, dlatego nauczyciel nie na-
rzuca rytmów i tempa, w których uczniowie mogą improwizować odgłosy. Głównym celem ćwiczenia
jest przedstawienie odgłosów kojarzących się z wakacjami, a nie realizowanie schematów rytmicznych.
Uwaga! Zabawie można nadać formę zgadywanki: wybrani lub chętni uczniowie improwizują na wybra-
nych przedmiotach różne odgłosy; pozostali – na podstawie usłyszanych dźwięków – rozpoznają miejsce,
w których spędzali wakacje ich koledzy.
3. Nauka śpiewanki „W drodze do szkoły” (s. 8).
• Nauczyciel odtwarza nagranie; przed włączeniem CD prosi uczniów, by uważnie wsłuchali się w słowa
śpiewanki.
• Po wysłuchaniu piosenki nauczyciel zadaje pytania o zasady ruchu drogowego, o których mowa w tek-
ście, np. Jakie sygnały świetlne regulują ruch drogowy?; Jakie zasady zachowania obowiązują na ulicy?
• Dzieci uczą się śpiewanki metodą ze słuchu – powtarzają fragmenty melodii śpiewanej przez nauczyciela.
4. Czerwone – stój! Zielone – idź! – wyrabianie prawidłowej reakcji na sygnały świetlne
(ćw. 2, s. 9).
• Nauczyciel przypomina zasady „zabawy komunikacyjnej” zapisane w ćwiczeniu 2.
• Nauczyciel odtwarza nagranie – podczas przygrywki uczniowie przygotowują się, robiąc kilka kroków
w miejscu. Melodia marsza Johanna Straussa ma bardzo wyrazisty charakter, narzuca tempo i pozwa-
la utrzymać równy krok.
• Dzieci maszerują w dowolnych kierunkach według wskazań kółek sygnalizacyjnych: poruszają się po
sali, maszerują w miejscu lub stają nieruchomo. Określony ruch trwa do kolejnej zmiany kółka (sygnału
kolorystycznego).
• Po chwili zabawy rolę nauczyciela może przejąć chętny uczeń.
5. Muzyczni detektywi – rozpoznawanie odgłosów ruchu ulicznego (ćw. 3, s. 9).
• Dzieci rozpoznają i nazywają usłyszane dźwięki, a potem naśladują je głosem lub za pomocą instru-
mentów.
• Następnie dzieci wymyślają sposób naśladowania tych odgłosów. Mogą to być onomatopeje lub
odpowiednio dobrane instrumenty perkusyjne, np. trójkąt naśladujący dzwonek rowerowy lub
tramwajowy, kołatki i bębenki naśladujące kroki przechodniów, dzwonki – sygnały na przejściach
z sygnalizacją dla niewidomych, grzechotki – gwar ulicy. Za ich pomocą uczniowie wykonują ilu-
strację dźwiękową „Odgłosy mojej ulicy”.
Uwaga! Percepcja, czyli słuchanie, jest w tym przypadku ukierunkowana na doświadczenia związane
z rejestrowaniem przez dzieci odgłosów pochodzących z otoczenia (ruch uliczny). Prezentację nagrania
warto poprzedzić krótką rozmową na temat źródeł tych odgłosów – skąd pochodzą, jakie przedmioty je
14 III krąg tematyczny
wytwarzają. Nauczyciel niczego nie sugeruje, odwołuje się do spostrzeżeń uczniów, może je uzupełnić,
np. zwraca uwagę na różnice między krokami różnych osób – kobiety, mężczyzny, dziecka (stukanie ob-
casami, cięższe kroki mężczyzny, szybkie kroki lub podskoki dziecka). Można zaproponować uczniom, by
przez minutę w ciszy posłuchali odgłosów dobiegających z pobliskiej ulicy, a potem próbowali je nazwać.
6. Dziecko na ulicy – improwizacja głosowa i ruchowa (ćw. 4, s. 9).
• Nauczyciel czyta dzieciom polecenie z zeszytu muzycznego. Wszyscy wspólnie ustalają, którzy
uczniowie za pomocą jakich przedmiotów i jakich gestów będą naśladowali jazdę samochodów, poli-
cjanta, pieszych itd.
• Za pomocą taśmy malarskiej nauczyciel wyznacza miejsce na chodnik, jezdnię, przejście dla pieszych
itp. Na ustalony sygnał uczniowie przedstawiają ruch uliczny według wcześniejszych ustaleń. Na-
uczyciel (policjant) jako pierwszy kieruje ruchem, potem tę rolę przejmuje wyznaczony uczeń. Do
naśladowania sygnalizacji świetlnej można wykorzystać kolorowe krążki z ćwiczenia 2.
7. Muzyka i zdrowie – ćwiczenia oddechowe (s. 9, kącik edukacji prozdrowotnej).
Celem zadania jest poprawa wydolności oddechowej uczniów. Dzięki ćwiczeniom wydłużającym i pogłębia-
jącym frazę oddechową uczniowie mają lepszą płynność oddechową. Ćwiczenia pomagają w kształtowaniu
prawidłowej mowy i śpiewu, jak również w profilaktyce wad wymowy, np. jąkania.
Uwaga! Należy obserwować dzieci wykonujące to ćwiczenie. Żeby uniknąć hiperwentylacji (przetlenie-
nia), objawiającej się zawrotami głowy, a nawet omdleniem, nie należy powtarzać go więcej niż trzy razy.
8. Muzyczne pożegnanie – wykonanie śpiewanki „W drodze do szkoły”.
III krąg tematyczny

Temat 3. Trzeba bardzo mocno chcieć
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Trzeba bardzo mocno chcieć”.
– Gra na instrumentach perkusyjnych.
– Ćwiczenie koncentracji – zabawa ruchowa typu „kotylion”.
– Rytmizacja wierszyków o szkodliwości hałasu.

– śpiewa piosenkę „Trzeba bardzo mocno chcieć”
– wykonuje akompaniament perkusyjny do refrenu piosenki
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 10–11, CD 1, nr 5, CD 2, nr 8, 9, CD 3, nr 51; instrumenty perkusyjne:
trójkąty, bębenki, kastaniety, tamburyny, grzechotki, talerze
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – śpiewanie piosenki powitalnej połączone z zabawą ruchową.
III krąg tematyczny 15

Opis zabawy:
Uczniowie stoją w kręgu w swobodnej postawie. Nauczyciel wykonuje śpiewankę, podchodzi do jednego
ucznia i podaje mu dłoń w geście powitania. Podczas wspólnego śpiewu wykonują obrót. Przy powtórzeniu
melodii zapraszają do środka kręgu kolejne dziecko i tworzy się koło. W ten sposób powstaje coraz większy
krąg. Wszyscy wspólnie śpiewają powitankę.
2. Nauka piosenki „Trzeba bardzo mocno chcieć” (s. 10).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki i prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania do jej treści, np. Jakie imiona mają bohaterowie pio-
senki?; Co najbardziej lubią robić?; Jakie mają hobby?, oraz wyjaśnia znaczenie wyrażeń: mieć
swojego konika itp.
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem wykonu-
ją piosenkę: nauczyciel śpiewa zwrotki, uczniowie – refren.
• Następnie dzieci uczą się zwrotek piosenki, tak samo jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami,
powtarzając za nauczycielem.
• Wszyscy śpiewają całą piosenkę z akompaniamentem nagrania.
Uwaga! Piosenka ma trzy zwrotki, zatem na lekcji należy nauczyć refrenu i pierwszej zwrotki, a pozosta-
łych zwrotek – w kolejnych dniach. Oczywiście, z powodu wykorzystania całego tekstu piosenki jako głów-
nego wątku lekcji dzieci powinny poznać ją w całości, ale nie oznacza to, że muszą umieć ją całą śpiewać.
3. Piosenkowe kalambury – ruchowa ilustracja treści piosenki (ćw. 1, s. 10).
• Nauczyciel wraz z dziećmi ustalają, w jaki sposób można pokazać ruchem i gestem hobby wymienione
w piosence, np. zbieranie komiksów – dziecko trzyma kilka zeszytów, udaje, że czyta i mimiką wyraża
zaciekawienie, rozbawienie; zbieranie piosenek – przekłada kartki książki i udaje, że śpiewa; robienie
zielników – pokazuje zrywanie kwiatów, wąchanie ich i wklejanie do zeszytu itd.
• Chętni uczniowie naśladują wybrane hobby, pozostali odgadują, o którą pasję chodzi.
4. Wykonanie akompaniamentu do refrenu piosenki (ćw. 2, s. 11).
• Dzieci rytmicznie recytują słowa refrenu i jednocześnie klaszczą.
• Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup, przydziela każdej z nich: trójkąty, bębenki, kastaniety, tambu-
ryny, grzechotki, a jednej osobie talerze.
• Nauczyciel recytuje tekst refrenu dla każdej grupy; poszczególne grupy instrumentalne ćwiczą z na-
uczycielem swoje rytmy (zgodnie z zapisem w ćw. 2).
• Grupy instrumentów włączają się w zespołowe wykonanie akompaniamentu. Nauczyciel czuwa nad
płynną realizacją rytmu całego refrenu przez poszczególne grupy.
Uwaga! Jeżeli w klasie jest więcej uczniów, należy utworzyć również grupę śpiewającą; można kilkakrot-
nie powtarzać piosenkę, za każdym razem zmieniając grupy.
5. Znajdujemy swoją parę – zabawa „kotylionowa” (ćw. 3, s. 11).
Opis zabawy:
Zrytmizowany utwór Juliusa Fučíka „Marsz florentyński” sprzyja działaniom ruchowym związanym
z przemieszczaniem się w przestrzeni. Dzieci maszerują do muzyki w różnych kierunkach. Nauczyciel
za pomocą przycisku „pauza” na odtwarzaczu CD co jakiś czas zatrzymuje muzykę i prosi o łączenie się
w pary dzieci, które np. mają ten sam kolor bluzy, ten sam kolor włosów, lubią zbierać znaczki. Za każ-
dym razem część dzieci zostaje bez pary, wtedy maszerują dalej same. Jeśli jest więcej niż dwoje dzieci
spełniających określone kryteria, wtedy tworzą kilka par; nie powinny ustawiać się trójkami lub czwór-
kami. Pary zmieniają się w zależności od zmiany polecenia nauczyciela.
6. Muzyka i zdrowie (realizacja polecenia ze s. 11, kącik edukacji prozdrowotnej).
Od najmłodszych lat dzieci powinny być świadome szkodliwości hałasu. Wykonanie ćwiczenia należałoby
poprzedzić krótką rozmową na temat hałasu i jego szkodliwości, odwołując się do przykładów z życia co-
dziennego oraz do doświadczeń dzieci.
Wskazówka realizacyjna: Obydwa wierszyki mają po osiem sylab w wersie, zatem naturalną rzeczą jest
wykonanie ich w rytmie ósemek bądź ćwierćnut, równymi wartościami.
16 IV krąg tematyczny
7. Muzyczne pożegnanie – śpiewanie refrenu piosenki „Trzeba bardzo mocno chcieć” z jed-
noczesnym rytmicznym klaskaniem.
Wskazówka realizacyjna: Klaskanie w rytmie ćwierćnut do melodii piosenki jest dosyć trudne, propo-
nujemy więc, by dzieci klaskały w rytmie piosenki (czyli w rytmie, w którym śpiewają).
IV krąg tematyczny
Temat 4. Świat na ekranie
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka śpiewanki „Świat na ekranie”.
– Poznanie dźwięków krótkich i długich – wprowadzenie klocków rytmicznych.
– Improwizacje dźwiękowe do obrazków filmowych.
– Akompaniament perkusyjny.

– wykonuje śpiewankę „Świat na ekranie”
– układa proste rytmy z klocków rytmicznych i je realizuje
– potrafi wykonać improwizacje dźwiękowe do obrazków filmowych
– wykonuje akompaniament perkusyjny
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 12–14, CD 1, nr 6, CD 2, nr 10–11, CD 3, nr 52; rekwizyty: klocki
rytmiczne, figurki z wyklejanki, instrumenty perkusyjne: drewienka, trójkąty, materiały
do ilustracji dźwiękowych: torebki foliowe, kasza, piasek, chrupki, styropian
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Tu mam rączkę”, s. 7–8.

IV krąg tematyczny 17

2. Nauka śpiewanki „Świat na ekranie” (s. 12).
• Nauczyciel odtwarza nagranie śpiewanki (CD 1, nr 6).
• Uczniowie uczą się piosenki krótkimi fragmentami, metodą powtarzania za nauczycielem.
• Uczniowie wykonują całą śpiewankę z akompaniamentem nagrania.
3. Klocki rytmiczne – dźwięki krótkie i długie (ćw. 1, s. 13).
• Uczniowie rytmicznie recytują fragment rymowanki, klaszcząc równocześnie.
• Nauczyciel prosi, żeby cztery początkowe sylaby dzieci wymawiały krótko, a dwie końcowe – dłużej.
• Zgodnie z sugestią w poleceniu 1. dzieci dopasowują z wyklejanki odpowiednie klocki i wklejają je
pod sylabami. Nauczyciel przypomina, że widoczne na ilustracji dłuższe i krótsze kreski odpowiadają
dłuższym i krótszym dźwiękom.
• Uczniowie wklejają klocki rytmiczne z wyklejanki w odpowiednie miejsca.
4. Wykonanie rytmicznego akompaniamentu do rymowanki (ćw. 2, s. 13).
• Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy, otrzymują drewienka i trójkąty – na drewienkach powin-
ni grać krótsze dźwięki, na trójkątach – tylko dłuższe.
• Nauczyciel z każdą grupą recytuje rytmicznie słowa rymowanki krótkimi fragmentami, a następnie
uczy schematu rytmicznego.
• Uczniowie starają się płynnie połączyć poszczególne fragmenty akompaniamentu i wykonują go ze-
społowo.
• Uczniowie, dla których zabrakło instrumentów, stanowią grupę wspomagającą i rytmicznie wymawia-
ją słowa rymowanki o kinie.
5. Tworzymy własną kreskówkę – improwizacja ruchowa z rekwizytem (ćw. 3, s. 13).
• Dzieci przygotowują figurki ptaków z wyklejanki, według ilustracji na s. 13. Po skończeniu tej pracy
mogą przez chwilę swobodnie się nimi pobawić.
• Uczniowie animują figurki do słuchanej muzyki (CD 2 nr 11). Przedtem mogą sami przez krótką chwilę
pobawić się w berka.
• Następnie uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają podział na grupy oraz sposób, w jaki będą
realizować zabawę, np. grupy 4-, 6-osobowe: dwa, trzy ptaszki uciekają, pozostałe ptaszki je gonią.
Należy zwrócić uwagę, by dzieci nie biegały z figurkami po całej sali, tylko skupiły się na wymy-
ślaniu ruchu animowanego ptaszka.
Uwaga! Ćwiczenie to jest przykładem aktywnego słuchania muzyki połączonego z improwizacją ruchową
wykorzystującą rekwizyt do animacji. Uczniowie powinni wysłuchać utworu pod kątem jego ilustracyjnego
charakteru, zatem przed prezentacją nagrania nauczyciel pyta, w jaki sposób kompozytor muzyką opisał
bawiące się ptaki.
6. Komponujemy muzykę filmową (ćw. 4, s. 14).
• Uczniowie oglądają historyjkę obrazkową pt. „Strachy na strychu”; w tym czasie nauczyciel czyta
wierszyki zamieszczone pod obrazkami.
• Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala, jakie odgłosy mogą towarzyszyć sytuacjom przedstawionym
na każdej klatce filmowej.
• Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy – każda z nich ilustruje odgłosami jedną klatkę filmową.
Uwaga! Do wykonania odgłosów można wykorzystać różne przedmioty lub zrealizować ćwiczenie onoma-
topeicznie, np. za pomocą kroków, tupania, sypania kaszy, straszenia, pisku, drapania.
Celem zabawy jest kształtowanie postawy dbałości o własne zdrowie. Dzieci łączą prosty tekst z muzyką, za
pomocą mnemotechniki zapamiętują ważne hasła.
• Uczniowie improwizują do haseł dowolne melodie. Mogą też wykorzystać poniższe przykłady.
18 V krąg tematyczny
8. Muzyczne pożegnanie – wykonanie śpiewanki „Świat na ekranie”.
V krąg tematyczny
Temat 5. Jesień w ogrodzie
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Jesień w ogrodzie”.
– Rytmizacja nazw warzyw.
– Zabawa „Muzyczny pomidor”.
– Teatrzyk kukiełkowy do piosenki „Urodziny marchewki”.
– Taniec do piosenki „Kapuściana piosenka”.

– śpiewa piosenkę „Jesień w ogrodzie”
– rytmizuje nazwy wybranych warzyw
– aktywnie uczestniczy w zabawach muzyczno-ruchowych
– zapamiętuje rymowanki propagujące jedzenie warzyw i owoców
V krąg tematyczny 19
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 15–17, CD 1, nr 7, 38, 39, CD 2, nr 12, CD 3 nr 52, papierowe warzywa
z wyklejanki; tekst wiersza Jana Brzechwy „Pomidor”
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Tu mam rączkę”.

2. Nauka piosenki „Jesień w ogrodzie” (s. 15).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki i prosi o uważne słuchanie tekstu. Po wysłuchaniu piosen-
ki zadaje pytania, np. O jakich warzywach jest mowa w tekście?; Jakie czynności związane z pracą
w ogródku są wymienione w refrenie?
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem, a potem wszy-
scy śpiewają piosenkę: nauczyciel – zwrotki, uczniowie – refren.
• Następnie dzieci uczą się zwrotek, w taki sam sposób jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami,
Uwaga! Piosenka ma trzy zwrotki, zatem na lekcji należy nauczyć refrenu i pierwszej zwrotki, a pozo-
stałych zwrotek w kolejnych dniach. Ponieważ podczas lekcji jest wykorzystywany cały tekst piosenki,
dzieci powinny poznać ją w całości, ale nie oznacza to, że muszą umieć ją całą śpiewać.
3. Rytmizowanie nazw warzyw (ćw. 1, s. 16).
• Dzieci rozpoznają i nazywają warzywa znajdujące się na ilustracjach (kapusta i gruszka nie występują
w piosence).
• Uczniowie dzielą nazwy warzyw na sylaby, po czym wypowiadają poszczególne sylaby zgodnie z dłu-
gością kresek pod ilustracjami.
4. Zabawa „Muzyczny pomidor” (ćw. 2, s. 16).
Uczniowie realizują polecenie – układają melodie i śpiewają słowo pomidor. Aby ich zachęcić, nauczyciel
może wykorzystać przykładowe proste melodie, na których można zaśpiewać słowo pomidor.
20 V krąg tematyczny
Uwaga! Zadania wymyślone przez klasę na wykupienie fantów powinny być muzyczne, np. zaśpiewanie
fragmentu poznanej wcześniej piosenki lub śpiewanki, wyklaskanie rytmu.
5. Zabawa z wierszem „Pomidor” (ćw. 3, s. 16).
• Dzieci słuchają wiersza Jana Brzechwy „Pomidor” (CD 2, nr 12) i wypowiadają razem powtarzający
się fragment tekstu Jak pan może, Panie pomidorze?!
• Wspólnie z nauczycielem odczytują fragment wiersza zgodnie ze wskazówkami dotyczącymi czasu trwania
poszczególnych sylab (krótsze i dłuższe) oraz przebiegu linii melodycznej (wyżej i niżej).
• Uczniowie śpiewają fragment Jak pan może, Panie pomidorze?! zgodnie z zapisem kresek, np. tak:
• Nauczyciel czyta wiersz „Pomidor”; uczniowie śpiewają powtarzający się fragment: Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Jan Brzechwa
Pomidor
Pan pomidor wlazł na tyczkę
I przedrzeźnia ogrodniczkę.
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Oburzyło to fasolę:
– A ja panu nie pozwolę!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Groch zzieleniał aż ze złości:
– Że też nie wstyd jest waszmości!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Rzepka także go zagadnie:
– Fe! Niedobrze! Fe! Nieładnie!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Rozgniewały się warzywa:
– Pan już trochę nadużywa.
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Pan pomidor, zawstydzony,
Cały zrobił się czerwony
I spadł wprost ze swojej tyczki
Do koszyczka ogrodniczki.
6. Warzywny teatrzyk – improwizacja z rekwizytem (ćw. 4, s. 17).
• Uczniowie przygotowują warzywne kukiełki z wyklejanki.
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki „Urodziny marchewki” i prosi, by dzieci zwróciły uwagę,
w jakiej kolejności pojawiają się w piosence nazwy warzyw. Uczniowie ustalają kolejność nazw warzyw.
VI krąg tematyczny 21
• Dzieci ponownie słuchają piosenki, której tym razem towarzyszy animacja kukiełek.
7. Kapuściany oberek – improwizacja ruchowa do „Kapuścianej piosenki” (ćw. 5, s. 17).
• Dzieci uczą się refrenu fragmentami ze słuchu, metodą powtarzania za nauczycielem.
• Dzieci dobierają się w pary i stają naprzeciw siebie.
Opis ruchu:
Podczas zwrotek pary podskakują w kółeczku.
Podczas refrenów na słowach:
Rach, ciach, ciach, obereczka – klaskanie sześć razy oburącz z góry na dół (ruch nożycowy).
Już kapusty pełna beczka – ręce pod boki, obrót.
Rach, ciach, ciach, obereczka – klaskanie sześć razy oburącz z góry na dół (ruch nożycowy).
Już kapusty pełna – ręce pod boki, obrót.
Beczka – dwa tupnięcia.
Celem ćwiczenia jest utrwalenie u dzieci zachowań prozdrowotnych oraz propagowanie zdrowego odży-
wiania.
Dzieci wspólnie z nauczycielem odczytują zdania: nauczyciel – wyrazy, dzieci – obrazki. Potem głosem
naśladują czynności, np. wciąganie soku przez rurkę, jedzenie marchewki – mniam, mniam, chrupanie
jabłka – chrup, chrup.
9. Muzyczne pożegnanie – śpiewanie pierwszej zwrotki i refrenu piosenki „Jesień w ogrodzie”.
VI krąg tematyczny
Temat 6. Wesoła rodzinka
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Wesoła rodzinka”.
– Improwizacje głosowe i ruchowe.
– Zabawa „Ojciec Wirgiliusz”.

– śpiewa piosenkę „Wesoła rodzinka”
– improwizuje głosem i ruchem
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 18– 21, CD 1, nr 8, CD 2, nr 13–15, CD 3, nr 52; wiersz Jana Tuwima
„O Panu Tralalińskim”, instrumenty perkusyjne, zdjęcia członków rodzin uczniów
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Tu mam rączkę”.
22 VI krąg tematyczny

2. Nauka piosenki „Wesoła rodzinka” (s. 18).
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania o członków rodziny, o których jest mowa w refrenie.
• Dzieci uczą się refrenu, fragmentami, ze słuchu, metodą powtarzania za nauczycielem, po czym wyko-
nują piosenkę razem z nauczycielem: nauczyciel – zwrotki, uczniowie – refren.
• Następnie dzieci uczą się zwrotek, tak jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za
nauczycielem.
Uwaga! Piosenka ma trzy zwrotki, zatem na lekcji należy nauczyć refrenu i pierwszej zwrotki, a pozo-
stałych – przez kolejne dni. Z powodu odwoływania się na lekcji do całego tekstu piosenki dzieci powinny
poznać ją w całości, ale nie oznacza to, że muszą umieć ją całą zaśpiewać.
3. Różne głosy różnych osób – śpiewanie zmiennymi głosami (ćw. 1, s. 19).
Nauczyciel ustala z dziećmi sposób wykonania piosenki. Każdą zwrotkę i refren chętni uczniowie mają
zaśpiewać głosem innego członka rodziny, np. głosem dziadka – czyli niskim, głębokim, babci – nieco
skrzeczącym, wyższym, dziecka – piskliwym. Można zaproponować wykonanie piosenki w grupach:
każda z nich będzie śpiewać jedną zwrotkę i refren ustaloną barwą głosu.
4. Rodzinny portrecik (ćw. 2, s. 19).
• Dzieci wklejają przyniesione z domu fotografie członków swojej rodziny lub rysują ich portrety.
• Następnie przedstawiają te osoby, podają ich imiona. Mogą to być wypowiedzi muzyczne – zaimpro-
wizowane melodycznie lub rytmicznie (wszystkie wypowiedzi są prawidłowe, nie podlegają ocenie).
Uwaga! Jeżeli uczniowie zapomną przynieść zdjęcia lub jeśli ich nie mają, mogą narysować małe portrety
członków swojej rodziny. Zadanie można potraktować jako pracę domową.
5. Rytmizowanie imion wesołej rodzinki (ćw. 3, s. 19).
Zadanie polega na rytmizowaniu wymyślonych imion członków wesołej rodzinki z portretu. Najpierw dzie-
ci wymyślają dla nich imiona, potem rytmicznie je wymawiają, wreszcie wymyślają do imion prostą me-
lodię. Aby zachęcić uczniów do zabawy, nauczyciel może skorzystać z zamieszczonych propozycji. Imiona
zostały podane przykładowo, dzieci wymyślają własne.
VI krąg tematyczny 23
6. Muzyczna rodzina (ćw. 4, s. 20).

Uczniowie według uznania łączą postać z jej ulubionym muzycznym zajęciem. Każda odpowiedź jest pra-
widłowa. Chętni uczniowie prezentują muzyczne hobby każdego członka rodziny.
7. Zabawa „Ojciec Wirgiliusz” (ćw. 5, s. 21).
• Nauczyciel prezentuje nagranie akompaniamentu do muzycznej zabawy „Ojciec Wirgiliusz”.
• Dzieci z nauczycielem śpiewają słowa piosenki.
• Podczas zabawy pierwszym ojcem Wirgiliuszem powinien być nauczyciel, potem jego rolę przejmują kolej-
no chętni uczniowie. Zadania wymyślane przez ojca Wirgiliusza powinny być muzyczne.
8. „Ojciec Wirgiliusz” – improwizowanie rytmów (ćw. 6, s. 21).
• Nauczyciel stoi przed dziećmi, w ręku trzyma dowolny instrument perkusyjny i gra na nim jeden takt
dowolnego rytmu, najlepiej w metrum parzystym, np. 44 .
• Uczniowie powtarzają go na swoich instrumentach.
Uwaga! Jeśli w klasie jest więcej uczniów niż instrumentów, uczniowie, którzy ich nie mają, wyklaskują
te rytmy. Zabawa polega na improwizacji, czyli na spontanicznym i swobodnym wymyślaniu rytmów (naj-
pierw przez nauczyciela, a następnie przez uczniów), które powinny być w miarę precyzyjnie powtarzane.
W zabawie można wykorzystać następujące przykłady:
9. Rodzinka Tralalińskich – improwizacje głosowe (ćw. 7, s. 21).

W piosence występują postacie o różnych głosach. Zadaniem dzieci jest włączenie się w odpowiednim miej-
scu wiersza z wymyśloną przez ucznia piosenką postaci. Improwizowanie głosem polega na naśladowaniu
brzmienia głosów członków rodziny w sposób całkowicie dowolny.
Propozycja piosenki rodziny Tralalińskich (dzieci uczą się jej przed słuchaniem wiersza):
Po opanowaniu przez uczniów piosenki nauczyciel proponuje, żeby zaśpiewali ją głosami różnych człon-
ków rodziny: żony, córki, synka, kotka, pieska, myszki, papużki. Nauczyciel odgrywa rolę pana Tralisława.
W oznaczonych miejscach w wierszu (/PIOSENKA/) dzieci wykonują piosenkę. Każde śpiewa wybranym
głosem solo lub w małych grupach.
24 VI krąg tematyczny
Julian Tuwim Wyśpiewują, tralalują,

O Panu Tralalińskim A sam mistrz batutę ujął
W Śpiewowicach w pięknym mieście, I sam w śpiewie się rozpala;
Na ulicy Wesolińskiej /PIOSENKA/
Mieszkał sobie słynny śpiewak,
Pan Tralisław Tralaliński. „Trala trala tralalala!’’
Jego żona – Tralalona,
Jego córka – Tralalurka, I już z kuchni i z garażu
Jego synek – Tralalinek, Słychać pieśń o gospodarzu,
Jego piesek – Tralalesek, Już śpiewają domownicy
No a kotek? Jest i kotek, I przechodnie na ulicy;
Kotek zwie się Tralalotek. Jego szofer – Tralalofer,
Oprócz tego jest papużka, I kucharka – Tralalarka,
Bardzo śmieszna Tralaluszka. Pokojówka – Tralalówka,
I gazeciarz – Tralaleciarz,
Co dzień rano, po śniadaniu, I sklepikarz – Tralalikarz,
Zbiera się to zacne grono, I policjant – Tralalicjant,
By powtórzyć na cześć mistrza I adwokat – Tralalokat,
Jego piosnkę ulubioną. I pan doktor – Tralaloktor.
Gdy podniesie pan Tralisław Nawet mała myszka,
Swą pałeczkę – Tralaleczkę, Szara Tralaliszka,
Wszyscy milkną, a po chwili Choć się boi kotka,
Śpiewa cały chór piosneczkę; Kotka Tralalotka,
/PIOSENKA/ Siadła sobie w kątku,
W ciemnym tralalątku
„Trala trala tralalala I też piszczy cichuteńko
Tralalala trala trala!” „Trala-trala-tralaleńko”.
/PIOSENKA/
Tak to pana Tralisława
Jego świetny chór wychwala.

Celem tej zabawy jest poprawa koordynacji słuchowo-ruchowej, kształtowanie plastyki ruchu oraz in-
tegracja grupy. Dzieci wykonują prosty ruch do refrenu piosenki „Wesoła rodzinka”. Powinna to być
swobodna improwizacja do muzyki, jednak można skorzystać z zamieszczonego poniżej opisu.
Uczniowie stoją w kręgu parami, zwróceni twarzami do siebie; trzymanie zamknięte (obydwie ręce podane).
Wesoła rodzinka, tu kuzyn, tam kuzynka – cwał w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara (w pierw-
szym kierunku ruchu), zatrzymanie
dziadek, babcia – klaśnięcie – najpierw we własne dłonie, potem prawymi dłońmi z partnerem
mama, tata – klaśnięcie – najpierw we własne dłonie, potem lewymi dłońmi z partnerem
siostra, która szczypie – klaśnięcie – najpierw we własne dłonie, potem oburącz z partnerem
brata – dwa tupnięcia
11. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie pierwszej zwrotki i refrenu piosenki „Wesoła ro-
dzinka”; realizacja zabawy ruchowej do refrenu (patrz pkt. 10).
VII krąg tematyczny 25
VII krąg tematyczny

Temat 7. O kochaniu misia
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „O kochaniu misia”.
– Improwizacja z rekwizytem.
– Zabawy rytmiczne.

– śpiewa piosenkę „O kochaniu misia”
– improwizuje ruch z użyciem ulubionej zabawki
– akompaniuje do piosenki na instrumentach perkusyjnych
– rytmizuje i dzieli wyrazy na sylaby
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 22–23, CD 1, nr 9, CD 2, nr 16, CD 3, nr 53, wyklejanka – klocki rytmiczne,
zabawki; instrumenty perkusyjne: kołatki, bębenki, trójkąty
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki 3 „Cześć! Hej!”.
Cześć! Hej! Witam wszystkich wkoło.

Dzień dobry, bawmy się wesoło.
Opis zabawy:
2. Nauka piosenki „O kochaniu misia” (s. 22).
• Nauczyciel prezentuje uczniom nagranie i prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Zadaje pytania do treści piosenki, np. Dlaczego kochamy misia?; Jaki jest miś?
• Dzieci uczą się refrenu fragmentami, ze słuchu, metodą powtarzania za nauczycielem.
• Klasa śpiewa piosenkę z podziałem: nauczyciel – zwrotki, uczniowie – refren.
• Dzieci uczą się zwrotek w taki sam sposób, jak refrenu, po czym śpiewają całą piosenkę.
3. Wykonanie akompaniamentu rytmicznego na instrumentach perkusyjnych do refrenu
piosenki (ćw. 1, s. 23).
• Uczniowie recytują rytmicznie słowa refrenu piosenki:
Miś ma u-szy do tar-ga-nia, po to mi-siem – klaszczą w rytmie ćwierćnutowym.
26 VIII krąg tematyczny
Jest – uderzają raz oburącz o uda (cała nuta).

Że-by mieć coś do ko-cha-nia i wy-tar-cia – klaszczą w rytmie ćwierćnutowym.
Łez – uderzają raz oburącz o uda (cała nuta).
I wy-tar-cia – klaszczą w rytmie ćwierćnutowym.
Łez – uderzają raz oburącz o uda (cała nuta).
• Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Uczniowie wykonują w rytmie ćwierćnutowym akompania-
ment gestodźwiękami: pierwsza grupa klaszcze, druga – uderza oburącz o uda.
• Następnie nauczyciel przydziela instrumenty (pierwszej grupie kołatki, drugiej bębenki i kilka trój-
kątów); jeśli nie wystarczy instrumentów dla wszystkich, dzieci bez instrumentów śpiewają refren
piosenki. Z każdą grupą nauczyciel ćwiczy akompaniament, a następnie łączy je w całość.
Uwaga! Grupy grająca i śpiewająca powinny zamieniać się rolami – wówczas każde dziecko będzie grać na
różnych instrumentach oraz śpiewać.
4. Rytmizacja nazw zabawek – wykorzystanie klocków rytmicznych (ćw. 2, s. 23).
• Dzieci dzielą nazwy zabawek przedstawionych na ilustracji na krótsze i dłuższe sylaby, po czym liczą
sylaby w poszczególnych wyrazach.
• Następnie uczniowie wklejają pod ilustracjami klocki z wyklejanki odpowiadające liczbie sylab (użycie
większego dla dłuższej lub małego klocka dla krótszej sylaby – zob. ćw. 1, s. 13).
• Rytmizacja nazw zabawek z jednoczesnym klaskaniem, zgodnie z wklejonymi klockami.
Uwaga! Dobór klocków można pozostawić dzieciom. Najważniejsze jest prawidłowe wykonanie rytmizacji
(uwzględnienie różnicy między dłuższymi a krótszymi wartościami rytmicznymi i odwzorowanie za pomo-
cą większych i małych klocków).
Zabawa z rekwizytem jest elementem muzykoterapii i odwołuje się do sfery emocjonalnej uczniów. Dzieci
wyrażają swoje uczucie przez zmiany ekspresji ruchu. Zabawie towarzyszy muzyka z CD 2 lub CD 3, np.
„Pizzicato polka” Johanna Straussa lub „Walc kwiatów” Piotra Czajkowskiego, w zależności od aktywności
grupy w danym dniu.
• Dzieci wybierają swoją ulubioną zabawkę i siadają w kręgu. Wskazane przez nauczyciela dziecko im-
prowizuje taniec swojej zabawki.
• Pozostałe dzieci naśladują ruchy i gesty dziecka, które prowadzi zabawę. Dzieci demonstrują ruch
zabawki tak długo, dopóki nauczyciel nie wskaże kolejnej osoby.
Uwaga! Uczniów niechętnie nastawionych do współpracy nie należy zmuszać do udziału w zabawie za
wszelką cenę; należy przeczekać przypadającą na nich sekwencję muzyczną.
6. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „O kochaniu misia”.
VIII krąg tematyczny

Temat 8. Idzie kot
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Idzie kot”.
– Improwizacje: głosowe, ruchowe, z rekwizytem.
– Wykonanie pacynki – kota.
– Reakcja ruchowa na zmianę tempa w muzyce.

– śpiewa piosenkę „Idzie kot”
– wykonuje własny rekwizyt
– improwizuje: głosem, ruchem oraz z użyciem rekwizytu
VIII krąg tematyczny 27
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 24–25, CD 1, nr 10, 40, CD 2, nr 17–19, CD 3, nr 53; piłeczki (niezbyt twar-
de, mieszczące się w dłoni) – po jednej dla każdego dziecka, materiały do wykonania pacynki:
piłeczki pingpongowe, kolorowy papier, rękawiczki z pięcioma palcami, nożyczki, klej, flamastry
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Opis zabawy:
2. Nauka piosenki „Idzie kot” (s. 24).
• Zadaje pytania do treści piosenki, np. Jak chodzi kot?; Jaki jest kot?; Jakie kocie zwyczaje opisują słowa
piosenki?
• Zwraca uwagę uczniów na zmiany tempa piosenki (przyspieszenie i zwolnienie).
• Dzieci uczą się refrenu fragmentami, ze słuchu, metodą powtarzania za nauczycielem, po czym wszy-
• Dzieci uczą się zwrotek (podobnie jak refrenu), a następnie śpiewają całą piosenkę.
Wskazówka realizacyjna: Piosenka zaczyna się nietypowo – od refrenu; jej melodia i słowa sugerują
określoną interpretację – szczególnie dotyczy to zmian tempa w zwrotkach (przyspieszanie i zwalnianie).
3. Kocie zabawy – reakcja na zmiany tempa (ćw. 1, s. 25).
• Zabawę należy poprzedzić rozmową o kocich zwyczajach – jak zachowuje się kot, jak się porusza i bawi.
Dzieci, które mają w domu kota, mogą opowiedzieć o swoich pupilach.
• Następnie nauczyciel rozdaje piłki i poleca, by dzieci śpiewały piosenkę i jednocześnie naciskały piłecz-
ki, dostosowując naciskanie do tempa liczenia.
• Nauczyciel liczy do czterech w umiarkowanym tempie z zachowaniem równych odstępów czasowych
między liczbami. To trwa dłuższą chwilę, a następnie przyspiesza (zwiększa tempo liczenia), potem
zwalnia. Fragmenty w danym tempie powinny trwać dłuższą chwilę, zanim nastąpi zmiana tempa, by
uczniowie mieli czas na zareagowanie na zmiany.
Uwaga! Jeżeli nie udaje się połączenie dwóch czynności – śpiewu i zabawy z piłką w zmiennym tempie –
można zwolnić dzieci ze śpiewania, a ćwiczenie zrealizować do piosenki zaprezentowanej z nagrania.
4. „Domowa piosenka” – ilustracja ruchowa muzyki (ćw. 2, s. 25).
• Nauczyciel prezentuje nagranie i prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Zadaje pytania do treści piosenki, np. O jakich zwierzętach domowych mowa w piosence?
• Nauczyciel wspólnie z uczniami naśladuje odgłosy tych zwierząt.
• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i ustala, odgłosy których zwierząt będą naśladować poszczególne
grupy.
28 IX krąg tematyczny
• Uczniowie wykonują odpowiedni ruch do piosenki odtwarzanej z nagrania.

Wskazówka realizacyjna: Piosenka jest wykonywana w dość szybkim tempie, zatem nazwy występują-
cych w niej zwierząt pojawiają się kolejno po sobie dość szybko. Warto wcześniej przećwiczyć (bez muzyki)
zsynchronizowanie między grupami, zaczynając od tempa wolnego i stopniowo przyspieszając.
5. Jakie to zwierzę? – ukierunkowane improwizacje ruchowe (ćw. 3, s. 25).
Wykorzystując umiejętności zdobyte podczas realizacji poprzedniego ćwiczenia, można zaproponować
uczniom udział w zgadywance: wybrane osoby naśladują głosem i ruchem domowe zwierzątko, pozostali
uczniowie próbują odgadnąć jego nazwę. Zabawę można uatrakcyjnić, wprowadzając losowanie karte-
czek z rysunkami lub nazwami zwierząt, które dzieci będą naśladowały.
6. Kocia pacynka – samodzielne wykonanie rekwizytu do zabawy (ćw. 4, s. 25).
Uwaga! Nauczyciel kilka dni wcześniej poleca dzieciom, by przyniosły materiały do wykonania pacyn-
ki: piłeczki pingpongowe, kolorowy papier, rękawiczki z pięcioma palcami, nożyczki, klej, flamastry.
Aby usprawnić pracę, można poprosić, by wraz z rodzicami przygotowały w piłeczkach otwór na palec
wskazujący (ucznia). Detale, czyli oczy, wąsy i uszy, nauczyciel może przygotować wcześniej i rozdać
do wycięcia lub naklejenia. Oczy i wąsy można narysować na piłeczce flamastrem.
• Dzieci wykonują pacynki i słuchają w tym czasie utworu pt. „Duet kotów”. Wybór tego utworu do
słuchania związany jest z jego atrakcyjną aranżacją oraz sposobem wykonywania budzącym określone
skojarzenia.
• Potem odpowiadają na pytania: Ile kotów było słychać?; O czym mogły rozmawiać?; Gdzie (sądząc
z efektów dźwiękowych) mogły przebywać podczas rozmowy?
• Po wykonaniu pacynek nauczyciel daje czas na zabawę pacynkami i na posprzątanie miejsca pracy.
Następnie prezentuje nagranie powtórnie, prosząc, by dzieci w parach odegrały scenkę kociej rozmo-
wy z wykorzystaniem wykonanych własnoręcznie rekwizytów.
Celem zabawy jest kształtowanie koordynacji słuchowo-ruchowej oraz doskonalenie koncentracji uwagi.
• Utwór „Kot i mysz” jednoznacznie sugeruje, o czym opowiada muzyka. Percepcja powinna być
poprzedzona pytaniem o to, jakie zwierzęta występują w utworze. Po ustaleniu, że chodzi o kota
i mysz, nauczyciel czyta uczniom polecenie. Do muzyki chłopcy mają wykonywać „kocie ruchy”,
natomiast dziewczynki mają biegać na palcach, naśladując myszki. W przebiegu utworu można ła-
two rozpoznać zmiany ruchu obu zwierząt, ale nauczyciel może ten fragment dodatkowo wzmoc-
nić krótkim sygnałem słownym, np. umówić się, że na hasło Kot! poruszają się chłopcy, a na hasło
Mysz! – dziewczynki.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Idzie kot”.
• Dla uatrakcyjnienia wykonania dzieci śpiewają refren, a słowa zwrotki piosenki zastępują sylabą miau.
IX krąg tematyczny
Temat 9. Rozśpiewany blok
Uwaga! Scenariusz obejmuje tematykę związaną z domem jako mieszkaniem oraz domem jako ojczyzną.
Ze względu na dość obszerny materiał nauczyciel może go podzielić – jedną część zrealizować na zajęciach
muzycznych, drugą – w ciągu tygodnia w ramach codziennych „chwil muzycznych”. Odpowiednio powi-
nien przystosować zapis w dzienniku.
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Rozśpiewany blok”.
– Nauka piosenki „Moja Ojczyzna”.
– Improwizacje głosowe i ruchowe.
– Maszerowanie do muzyki.
– Granie na instrumentach perkusyjnych.
IX krąg tematyczny 29

– śpiewa piosenkę „Rozśpiewany blok”
– śpiewa piosenkę „Moja Ojczyzna”
– rozpoznaje kierunek linii melodycznej oraz dźwięki wysokie i niskie
– potrafi wymienić polskie symbole narodowe i wie, że należy je szanować
– zachowuje odpowiednią postawę podczas słuchania hymnu polskiego
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 26–29, CD 1, nr 11–12, CD 2, nr 20–27, CD 3, nr 53
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Opis zabawy:
2. Nauka piosenki „Rozśpiewany blok” (s. 26).
• Następnie zadaje pytania do treści piosenki, np. Jakie odgłosy opisują słowa refrenu piosenki?
• Dzieci uczą się zwrotek, podobnie jak refrenu, a następnie śpiewają całą piosenkę.
3. Domowa muzyka – improwizacja z użyciem odgłosów (ćw. 1, s. 27).
• Nauczyciel wraz z uczniami ustala, jakimi odgłosami będą zastępowali słowa refrenu (swobodne im-
prowizacje, spontaniczne tworzenie podczas działania).
• Po wyborze odgłosów uczniowie wykonują refren. Na początku można wesprzeć się nagraniem, które
podpowie kolejność odgłosów, oraz zapisem partytury na s. 27 (przy okazji wyjaśnić, że termin party-
tura oznacza zapis wszystkich głosów utworu).
4. Dźwięki wysokie i niskie – ilustrowanie ruchem kierunku linii melodycznej (ćw. 2, s. 27).
• Nauczyciel prezentuje uczniom nagranie (CD 2, nr 21–24), prosząc, by podczas słuchania zaobserwo-
wali, jak „wędruje” melodia – w jakich kierunkach poruszają się dźwięki.
• Podczas ponownego słuchania uczniowie ruchem rąk i całego ciała ilustrują kierunek melodii. Na-
uczyciel zachęca, by pokazali także gestami dźwięki niskie i wysokie. Sposób pokazywania jest całko-
wicie dowolny, powinien jedynie prawidłowo odzwierciedlać kierunek melodii i wysokość dźwięków.
30 X krąg tematyczny
Uwaga! Stanowczo powinno się unikać określeń „dźwięki grube i cienkie” – doświadczenie wskazuje,
że nie zawsze dźwięki „cienkie” kojarzą się dzieciom z wysokimi, a „grube” z niskimi. Nie ma sensu
wprowadzanie zastępczych określeń teraz, by za jakiś czas zmienić nazewnictwo na poprawne – lepiej
wprowadzić poprawne od razu.
5. Nauka piosenki „Moja Ojczyzna” (s. 28–29).
• Nauczyciel prezentuje piosenkę i prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Po wysłuchaniu nagrania zadaje pytania, np. O czym opowiada tekst piosenki?; Jak wygląda opisany
w piosence ojczysty krajobraz?; Jakie polskie symbole narodowe opisane są w refrenie?
• Dzieci uczą się zwrotek podobnie jak refrenu, a następnie śpiewają całą piosenkę.
Wskazówka realizacyjna: Linia melodyczna refrenu ma falujący, zmienny kierunek – jej krótkie odcinki
(frazy) wznoszą się i opadają. Uczniowie, wykorzystując nabyte umiejętności rozpoznawania kierunku me-
lodii, mogą podczas śpiewu wskazywać ruchami rąk kierunek wykonywanych fraz – pomoże im to w utrzy-
maniu właściwej intonacji (czystości śpiewu).
6. Symbole narodowe ważne dla każdego Polaka – kształtowanie postawy patriotycznej (ćw. 1,
s. 29).
• Nauczyciel przeprowadza rozmowę z uczniami na temat polskich symboli narodowych oraz zacho-
wania szacunku dla nich. Odwołuje się do wiedzy i doświadczeń uczniów. Wspólnie ustalają, jakie są
polskie symbole narodowe, i rozmawiają o ich szanowaniu. W rozmowie należy podkreślić, że trzeba
szanować również symbole narodowe innych państw – można nawiązać do telewizyjnych relacji z od-
praw warty, powitań prezydentów i szefów państw, którzy przyjeżdżają do Polski, do relacji z imprez
sportowych z udziałem drużyn z różnych krajów itp.
• Uczniowie słuchają „Mazurka Dąbrowskiego” i zachowują właściwą postawę (postawa stojąca, wypro-
stowana, mężczyźni zdejmują nakrycie z głowy).
Uwaga! Przed słuchaniem hymnu polskiego należy omówić i zademonstrować prawidłową postawę oraz
podkreślić, że nieprzestrzeganie zasad jest w tym wypadku lekceważeniem nie tylko ojczyzny, ale także
brakiem szacunku dla kolegów, rodziców, nauczycieli i siebie.
7. Maszeruje wojsko… – zabawa ruchowa z instrumentami perkusyjnymi (ćw. 2, s. 29).
Słuchanie „Marsza na Dzień Podchorążego” jest aktywnym słuchaniem muzyki.
• Uczniowie podczas pierwszego słuchania maszerują w miejscu, a potem, na sygnał nauczyciela, naśladu-
ją rytmiczne uderzanie pałeczkami w bębenek (naprzemiennie prawą i lewą ręką). Nauczyciel powinien
wyjaśnić uczniom, kim jest dobosz (żołnierz grający na bębnie lub werblu w orkiestrze wojskowej).
• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Pierwsza gra na bębenkach rytm akompania-
mentu (równe ćwierćnuty w metrum na cztery), druga – maszeruje. Potem następuje zamiana ról.
Uczniowie mogą maszerować w różnych kierunkach pojedynczo lub parami, lub czwórkami. Wów-
czas, aby usprawnić poruszanie się po sali, nauczyciel powinien wydawać komendy: W tył zwrot!,
Naprzód marsz! Komendy dotyczące zwrotów w prawo lub w lewo często wprowadzają zamieszanie
(związane z myleniem tych kierunków przez niektóre dzieci), dlatego lepiej z nich zrezygnować,
pozostając przy kierunku w przód i w tył.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie pierwszej zwrotki i refrenu piosenki „Moja Oj-
czyzna”.
X krąg tematyczny
Temat 10. Jesienny deszcz
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Jesienny deszcz”.
– Realizacja akompaniamentu rytmicznego.
– Improwizowanie odgłosów za pomocą przedmiotów codziennego użytku.
X krąg tematyczny 31
– Aktywna percepcja muzyki z wykorzystaniem małej motoryki.

– Ćwiczenia dykcyjno-rytmiczne.

– śpiewa piosenkę „Jesienny deszcz”
– realizuje schemat rytmiczny
– tworzy ilustracje dźwiękowe
– aktywnie słucha muzyki
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 30–31, CD 1, nr 13, CD 2, nr 28, CD 3, nr 54; różne przedmioty do ilustracji
muzycznej: gazety, paski krepiny, torebki foliowe, plastikowe kubeczki jednorazowe, kasztany, kasza
lub piasek itp.
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – rytmiczne recytowanie słów powitanki „Podaj ręce dwie”.
Podaj ręce dwie, razem bawmy się.

Prawa lewa, lewa prawa i obróćmy się.
Opis zabawy:
Uczniowie stoją w kręgu w parach, zwróceni twarzami do siebie; trzymają ręce skrzyżowane.
Recytują powitankę i w rytmie ćwierćnut wykonują ruch naśladujący piłowanie. Na słowa i obróćmy się
dzieci puszczają ręce, robią obrót w prawo do następnego partnera i powtarzają z nim słowa powitanki.
2. Nauka piosenki „Jesienny deszcz” (s. 30).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki; prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Następnie nauczyciel zadaje pytania dotyczące piosenki, np. W jaki sposób piosenka opisuje padający
deszcz?; Jaki ma nastrój?
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem wszyscy
wykonują piosenkę: nauczyciel śpiewa zwrotki, uczniowie – refren.
• Wszyscy śpiewają całą piosenkę.
Wskazówka realizacyjna: Piosenka ma trzy zwrotki, ale jej melodia jest na tyle łatwa, że można się
jej nauczyć na jednej lekcji. Do nauki piosenki warto zastosować metodę ilustracyjną (rysunkową), tzn.
na tablicy wykonać do każdej zwrotki schematyczny rysunek, np. do pierwszej zwrotki: chmurkę, wiatr,
deszcz, do drugiej: dach z kominem, rynnę, piach, do trzeciej: kalosze, parasol. Rysunki będą przypominały
dzieciom tekst kolejnych zwrotek.
3. Wykonanie akompaniamentu do refrenu piosenki według podanego wzoru (ćw. 1, s. 31).
• Nauczyciel z uczniami analizuje schemat rytmiczny – zwraca uwagę uczniów na zróżnicowaną wielkość
kropli.
• Uczniowie rytmicznie (w rytmie piosenki; większa kropla – dłuższa sylaba, mniejsza – krótsza sylaba)
czytają tekst refrenu.
• Nauczyciel wyjaśnia, za pomocą jakich gestodźwięków dzieci mają odtwarzać rytm kropli: klaśnięcie
oznacza dużą kroplę, naprzemienne uderzanie dłońmi o uda – małe krople.
32 XI krąg tematyczny
• Uczniowie wykonują akompaniament gestodźwiękami, łącząc go z recytowaniem tekstu refrenu.

• Uczniowie wykonują akompaniament gestodźwiękami, tym razem śpiewając refren.
• Na końcu dzieci śpiewają piosenkę z akompaniamentem wykonywanym do refrenu.
4. Wykonanie ilustracji dźwiękowej „Odgłosy jesiennej pogody” (ćw. 2, s. 31).
Realizację ćwiczenia należy poprzedzić rozmową na temat dźwięków jesiennej pogody oraz sposobu na-
śladowania ich głosem. Następnie za pomocą zgromadzonych przedmiotów: gazet, pasków krepiny, tore-
bek foliowych, plastikowych kubeczków jednorazowych, kasztanów, kaszy lub piasku itp., dzieci naśladują
omawiane odgłosy, nazywając każdy z nich.
Wykonanie ilustracji dźwiękowych nauczyciel może zrealizować kilkoma sposobami, np.:
– po wypowiedziach uczniów o tym, jaka może być jesienna pogoda,
– do wybranego obrazu lub ilustracji,
– do wybranego tekstu; można przeczytać dowolny fragment wiersza lub prozy albo nauczyciel może
przedstawić zaimprowizowane przez siebie opowiadanie.
5. Aktywna percepcja muzyki połączona z małą motoryką (ćw. 3, s. 31).
Percepcja utworu „Malowanie deszczu” powinna być poprzedzona pytaniem skierowanym do uczniów:
O czym opowiada muzyka? Nie będzie to dla nich trudne zadanie, ponieważ muzyka jest bardzo sugestyw-
na i dobrze ilustruje opisywane zjawisko. Przykładem percepcji aktywnej jest połączenie słuchania muzyki
z ruchem, najczęściej wykonywanym w zakresie małej motoryki. Tego typu ćwiczenia powinny być powta-
rzane jak najczęściej, ponieważ wpływają na usprawnienie manualne dzieci. Nauczyciel, a za nim uczniowie,
w różnych płaszczyznach, w różnych kierunkach i na różnych wysokościach, poruszając palcami, pokazują
padający deszcz. Mogą także pokazywać krople deszczu padające na różne części ciała oraz rosnące kałuże.
Celem zabawy jest usprawnianie aparatu mowy, wprowadzanie elementów zabaw logopedycznych. Na począt-
ku ćwiczenia dzieci bardzo wyraźnie wymawiają poszczególne sylaby. Następnie tataizacją odczytują rytm kloc-
ków. Potem w tym samym rytmie wymawiają deszczowe odgłosy. Schemat należy powtórzyć kilka razy.
7. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Jesienny deszcz” z akompaniamentem wy-
konanym gestodźwiękami do refrenu piosenki.
XI krąg tematyczny
Temat 11. Idzie niebo ciemną nocą
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Idzie niebo ciemną nocą”.
– Reakcja na zmiany dynamiki (cicho – głośno).
– Percepcja muzyki ilustracyjnej.
– Wyrażanie muzyki za pomocą środków plastycznych.
– Gra na dzwonkach.

– śpiewa piosenkę „Idzie niebo ciemną nocą”
– rozpoznaje i określa dynamikę (głośność) w muzyce
– tworzy ilustrację plastyczną do słuchanej muzyki
– reaguje ruchem na zmiany dynamiki
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 32–33, CD 1, nr 14, CD 2, nr 29–33, CD 3, nr 54; instrumenty perkusyj-
ne: dzwonki, materiały plastyczne: kartka z bloku rysunkowego, kredki lub farby, słońce i księżyc
wycięte z kolorowego papieru lub narysowane na kartkach
XI krąg tematyczny 33
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – rytmiczne recytowanie słów powitanki „Podaj ręce dwie”.

Opis zabawy:
Uczniowie stoją w kręgu w parach, zwróceni twarzami do siebie; trzymają ręce skrzyżowane. Recytują
powitankę i w rytmie ćwierćnut wykonują ruch naśladujący piłowanie. Na słowa i obróćmy się dzieci pusz-
czają ręce, robią obrót w prawo do następnego partnera i powtarzają z nim słowa powitanki.
2. Nauka piosenki „Idzie niebo ciemną nocą” (s. 32).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki (która jest kołysanką); prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Następnie zadaje pytania do piosenki, np. W jaki sposób piosenka opisuje noc? Jaki ma nastrój? Jak
zachowują się gwiazdki?
• Dzieci uczą się piosenki metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem wszyscy
powtarzając z nauczycielem.
• Wszyscy wykonują całą piosenkę.
3. Śpiewanie piosenki ze zróżnicowaną dynamiką (ćw. 1, s. 33).
Celem tego ćwiczenia nie jest wprowadzenie pojęcia dynamika i znaków dynamicznych, lecz poznanie pod-
stawowych cech muzyki, określanych za pomocą prostych, przeciwstawnych określeń, np. cicho – głośno.
Nauczyciel ustala z uczniami oznaczenia gestów: obszerny ruch ręką – to sygnał do głośnego śpiewania,
niewielki, oszczędny ruch rąk (jak podczas dyrygowania) – to wskazanie do cichego śpiewu. Podczas wy-
konywania kołysanki „Idzie niebo” za pomocą tych gestów nauczyciel może podpowiadać uczniom sposób
interpretowania melodii.
4. Reakcja na zmiany dynamiki (ćw. 2, s. 33).
Podczas słuchania dwóch utworów o kontrastowej dynamice: „Pizzicato polki” Johanna Straussa i „Car-
men na wesoło” Georges’a Bizeta i Stefana Rachonia, nauczyciel wykorzystuje znane gesty. Dzieci re-
agują na nie zgodnie z poleceniem. O kolejności prezentacji utworów decyduje nauczyciel.
5. Cicho-głośna rymowanka (ćw. 3, s. 33).
A – a – a , pauza | ko – tki dwa. pauza |
– – – – – –
Sza – ro – bu – re, | sza – ro – bu – re | o by – dwa. pauza |
– – – – – – – – – – –
Uczniowie wymawiają słowa rymowanki w rytmie ćwierćnut. Podczas recytacji nauczyciel za pomocą
ustalonych gestów (patrz pkt 3) pokazuje uczniom, z jaką głośnością powinni wymawiać fragmenty
rymowanki. Nauczyciela może zastąpić wyznaczone dziecko i kontynuować ćwiczenie.
Uwaga! Zmiany dynamiki nie powinny następować zbyt szybko. Należy pozostawić chwilę na to, by dzieci
miały możliwość usłyszenia swojej interpretacji. Ćwiczenie uczy reakcji na zmianę głośności i doskonali
koncentrację uczniów.
6. Improwizacje melodyczne na dzwonkach (ćw. 4, s. 33).
Realizacja ćwiczenia powinna być poprzedzona krótką rozmową o tym, której porze dnia towarzyszą gło-
śne, a której ciche dźwięki i odgłosy. W ciągu dnia pracujemy, uczymy się, bawimy, rozmawiamy, natomiast
nocą odpoczywamy i śpimy. Krótka rozmowa wprowadza i uzasadnia wykorzystanie rekwizytów: słońca
i księżyca podczas wykonywania ćwiczenia.
34 XII krąg tematyczny
Rekwizyty można zastąpić rysunkami na tablicy, które należy wskazywać na zmianę. Nauczyciela może
zastąpić wybrany lub chętny uczeń.
7. Mała nocna muzyka – ilustracje dźwiękowe i plastyczne (ćw. 5, s. 33).
• Przed zaprezentowaniem nagrania (Wolfganga Amadeusza Mozarta „Eine kleine Nachtmusik”,
cz. II) nauczyciel poleca, by uczniowie posłuchali, o czym opowiada muzyka, a później o tym opowie-
dzieli i spróbowali to namalować dowolną techniką. Malowanie powinno przebiegać podczas wielo-
krotnego słuchania, by przebieg muzyki wpływał na pociągnięcia kredką lub pędzlem. Jeżeli na za-
jęciach muzycznych zabraknie czasu na to ćwiczenie, warto wygospodarować parę chwil na innych
zajęciach, np. na zajęciach plastycznych.
• Zadaniem uczniów nie jest rysowanie czegoś konkretnego, realistycznego. Powinny to być raczej
plamy lub kreski, które kształtem, długością, kolorystyką oddają nastrój nocy. Jeśli jednak ucznio-
wie wykonają realistyczne rysunki, nie należy uznawać ich za błędne. Każda praca przedstawiają-
ca dziecięcą wizję muzyki jest poprawna i wartościowa.
• Na zakończenie należy zorganizować wystawę wszystkich prac, układając je na stole lub na podłodze,
i podczas ich oglądania zaprezentować nagranie jeszcze raz.
Jest to zabawa inhibicyjno-incytacyjna (hamująco-pobudzająca), podczas której uczniowie kontrolują ruch
oraz napięcie mięśniowe.
Ćwiczenie wymaga od uczniów skupienia i spokoju. Należy dopilnować, by ruchy dzieci były powolne, pre-
cyzyjne „krąg po kręgu, mięsień po mięśniu”.
9. Muzyczne pożegnanie – recytacja rymowanki.
Uczniowie według wskazań nauczyciela recytują rymowankę (ćw. 3) ze zróżnicowaną dynamiką. Ćwicze-
nie powtarzają trzy razy.
XII krąg tematyczny

Temat 12. Pomaluję cały świat
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Pomaluję cały świat”.
– Percepcja muzyki ilustracyjnej.
– Konstruowanie wypowiedzi na temat słuchanej muzyki.
– Rytmizacja nazw kolorów.

– śpiewa piosenkę „Pomaluję cały świat”
– rytmizuje nazwy kolorów według schematów rytmicznych
– improwizuje na instrumentach perkusyjnych
– wypowiada się na temat słuchanej muzyki
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 34–35, CD 1, nr 15, CD 2, nr 34–37, CD 3, nr 54; kartki w kolorach:
czerwonym, żółtym, niebieskim, zielonym, białym, materiały plastyczne do wyklejanki: kolorowy
papier, kartka z bloku rysunkowego, nożyczki, klej, instrumenty perkusyjne
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – rytmiczne recytowanie słów powitanki „Podaj ręce dwie” połączo-
ne z realizacją ruchową.
XII krąg tematyczny 35

Opis zabawy:
Uczniowie stoją w kręgu w parach, zwróceni twarzami do siebie; trzymają ręce skrzyżowane. Recytują
powitankę i w rytmie ćwierćnut wykonują ruch naśladujący piłowanie. Na słowa i obróćmy się dzieci
puszczają ręce, robią obrót w prawo do następnego partnera i powtarzają z nim słowa powitanki.
2. Nauka piosenki „Pomaluję cały świat”.
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki i prosi o uważne słuchanie tekstu. Po wysłuchaniu piosenki
zadaje pytania do jej treści, np. Jakie żartobliwe obrazki opisuje piosenka?; O czym opowiada refren?
• Wszyscy śpiewają całą piosenkę z akompaniamentem z CD.
3. Kolorowa loteryjka muzyczna – ćwiczenie koncentracji (ćw. 1, s. 35).
• Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i każdej grupie przydziela określony kolor.
• Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala zasady zabawy.
Uwaga! Dobrze byłoby, aby pierwszą zwrotkę zaśpiewali wszyscy (nauczyciel może pokazać wszyst-
kie cztery kartki jednocześnie), a od refrenu – by śpiewały grupy (zgodnie z kolorami kartek poka-
zywanych przez nauczyciela). Zmiany nie powinny następować za często. Jeżeli realizacja ćwiczenia
będzie przebiegała sprawnie, można zadanie utrudnić, pokazując jednocześnie dwie lub trzy kolo-
rowe kartki.
4. Muzyka opowiada – percepcja muzyki ilustracyjnej (ćw. 2, s. 35).
• Nauczyciel prezentuje utwory Modesta Musorgskiego z cyklu „Obrazki z wystawy” („Gnom”,
„Taniec kurcząt w skorupkach”, „Chatka na kurzej stopce”). Przed odtworzeniem nagrania zada-
je pytanie: O czym opowiada muzyka?
• Po krótkiej rozmowie po wysłuchaniu utworu podaje tytuł utworu. Należy wyjaśnić słowo gnom (ba-
śniowa lub legendarna postać o niewielkim wzroście; karzełek, często mieszkający pod ziemią i strzegący
ukrytego skarbu).
• Po wysłuchaniu wszystkich utworów uczniowie zaznaczają ramkę z tytułem utworu, który spodobał
im się najbardziej. Wykonują do niego ilustrację – wyklejankę, którą mogą wyciąć lub wydrzeć z kolo-
rowego papieru.
• Na zakończenie lekcji można zorganizować wystawę wszystkich prac połączoną z rozpoznawaniem
tytułów utworów, które przedstawiają wyklejanki.
5. Rytm i kolory – rytmizacja nazw kolorów (ćw. 3, s. 35).
Najpierw dzieci rozpoznają kolory na pędzlach i podają ich nazwy. Następnie wymawiają je rytmicznie.
Nauczyciel przypomina, że duża kropla oznacza sylabę wymawianą dłużej, a mała – sylabę wymawianą
krócej.
6. Gra w kolory (ćw. 4, s. 35).
Uczniowie wybierają swój ulubiony kolor. Chętny uczeń na instrumencie perkusyjnym gra rytm przy-
porządkowany do nazwy tego koloru i jednocześnie recytuje tę nazwę. Ćwiczenie należy powtórzyć
trzykrotnie.
Uwaga! Ćwiczenie w formie zagadki: uczeń gra rytm nazwy wybranego koloru i nie wypowiada jej na głos.
Pozostali uczniowie odgadują jego nazwę.
36 XIII krąg tematyczny
7. Muzyczne pożegnanie – śpiewanie refrenu piosenki „Pomaluję cały świat” (zwrotki mogą
zaśpiewać chętni soliści).
XIII krąg tematyczny

Temat 13. Kraina czarów
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Kraina czarów”.
– Reakcja ruchowa na zmiany tempa.
– Rozpoznawanie nastroju słuchanego utworu muzycznego.
– Kształtowanie kreatywności – wymyślanie zakończenia słuchanej bajki muzycznej.

– śpiewa piosenkę „Kraina czarów”
– rozpoznaje i określa tempo muzyki (szybkie i wolne)
– dostosowuje ruch do zmian tempa
– określa nastrój słuchanej muzyki
– wymyśla zakończenie bajki muzycznej
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 36–37, CD 1, nr 16, CD 2, nr 38–41, CD 3, nr 55, wyklejanka; instru-
menty perkusyjne: trójkąt, bębenek
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Raz, dwa, trzy” połączone z układem ru-
chowym.
Raz, dwa, trzy, klaśnij ty!

Razem zróbmy koło, bawmy się wesoło.
Raz, dwa, trzy, teraz ty!
Opis zabawy:
Uczniowie ustawieni są parami w różnych miejscach sali i wykonują układ ruchowy do powitanki.
Raz, dwa, trzy – trzy tupnięcia.
Klaśnij ty! – trzy klaśnięcia w ręce partnera.
Razem zróbmy koło, bawmy się wesoło – w kółeczkach obracają się w prawo.
Raz, dwa, trzy, teraz ty! – wykonują sześć kroków w rytmie śpiewanki w poszukiwaniu nowego part-
nera.
2. Nauka piosenki „Kraina czarów” (s. 36).
XIV krąg tematyczny 37
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania do jej treści, np. Jakie postacie znane z bajek występują
w piosence?; Ile jest wróżek?
• Dzieci uczą się piosenki metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem, a następ-
nie śpiewają ją z akompaniamentem z CD.
3. Wyrażanie ruchem pulsu piosenki (ćw. 1, s. 37).
Celem ćwiczenia jest uwrażliwienie na metrum i wyczucie pulsu w metrum trójdzielnym i wyrażenie
go kołyszącym (tanecznym) ruchem. Podczas ruchu uczniowie zaznaczają pierwszą, mocną część taktu
uderzeniem w instrument.
Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy: jedna, stojąc lub siedząc, delikatnie się kołysze, druga w postawie
stojącej gra na trójkątach.
4. Muzyka ilustracyjna – skojarzenia muzyczno–plastyczne (ćw. 2, s. 37).
Kompozycja Piotra Czajkowskiego „Taniec Wieszczki Cukrowej” z baletu „Dziadek do orzechów” to
przykład muzyki ilustracyjnej o delikatnej, subtelnej melodii, którą podkreślają „kryształowe” dźwięki
czelesty brzmiące na tle dyskretnego pizzicato instrumentów smyczkowych.
Nauczyciel nie ujawnia tytułu utworu przed słuchaniem, by nie sugerować dzieciom, o czym opowia-
da muzyka. Dopiero po naklejeniu znaczka nauczyciel powinien podać tytuł kompozycji. Jeśli dzieci
nakleiły znaczek przy ilustracji przedstawiającej czarownicę, nie należy tego uznać za błąd, tylko po-
prosić ucznia o uzasadnienie takiego wyboru.
5. Marsz czy bieg? – reakcja ruchowa na rytm i tempo (ćw. 3, s. 37).
Uczniowie swobodnie poruszają się po całej sali w różnych kierunkach przy muzyce Piotra Czajkowskiego
„Marsz ołowianych żołnierzyków”. Dostosowują krok (maszerują lub biegają) do rytmu słyszanej muzyki.
6. Czarodziejski bębenek (ćw. 4, s. 37).
Nauczyciel gra na bębenku równy, marszowy rytm. Może stopniowo zwalniać lub przyspieszać tempo.
Należy jednak pamiętać, żeby tempo gry nie skłoniło dzieci do biegania.
7. Dokończ bajkę – wymyślanie zakończenia historyjki (ćw. 5, s. 37).
Streszczenie libretta:
„Piotruś i wilk” to muzyczna bajka o przygodach Piotrusia, który miał kilkoro przyjaciół: Ptaszka, Ka-
czuszkę i Kotka. Chociaż Piotruś był małym chłopcem, zachowywał się bardzo dojrzale. Często musiał
bronić swoich przyjaciół przed atakami złego Wilka. Dziadek Piotrusia nazywał go bohaterem.
• Nauczyciel opowiada uczniom treść bajki (przed prezentacją fragmentu nagrania). Może podać in-
formację, że kompozytor Sergiusz Prokofiew usłyszał tę historię w dzieciństwie i później zamienił
ją w dźwiękową opowieść.
• Nauczyciel powinien też zwrócić uwagę dzieci na to, że każda postać ilustrowana jest dźwiękami
innego instrumentu: fletu – Ptaszek, oboju – Kaczuszka, klarnetu – Kotek, fagotu – Dziadek, a sam
Piotruś – kwintetu smyczkowego (dwoje skrzypiec, altówka, wiolonczela, kontrabas).
• Percepcja utworu powinna być poprzedzona krótkim opowiadaniem wymyślonej i rozpoczętej
przez nauczyciela historyjki, do której zakończenie wymyślą dzieci. Mogą je opowiedzieć w klasie,
a w domu wykonać rysunek.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Kraina czarów”.
XIV krąg tematyczny

Temat 14. Bosy pastuszek
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Bosy pastuszek”.
– Śpiewanie i słuchanie znanych kolęd.
– Tataizacja – wyrażanie wartości rytmicznych za pomocą sylab.
38 XIV krąg tematyczny

– śpiewa piosenkę „Bosy pastuszek”
– realizuje schemat rytmiczny do akompaniamentu
– gra na instrumentach perkusyjnych
– odczytuje tataizacją rytmy ćwierćnutowo-ósemkowe
– określa nastrój słuchanych kolęd
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 38–41, CD 1, nr 17, CD 3, nr 55, wyklejanka: klocki rytmiczne;
instrumenty perkusyjne
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Raz, dwa, trzy” z układem ruchowym.

Opis zabawy:
Raz, dwa, trzy, teraz ty! – wykonują sześć kroków w rytmie śpiewanki w poszukiwaniu nowego partnera.
2. Nauka pastorałki „Bosy pastuszek” (s. 38–39).
• Nauczyciel prezentuje nagranie pastorałki i prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Po wysłuchaniu pastorałki zadaje pytania, np. Co robił pastuszek?; Jak wyglądał?; Co przynieśli mu
Aniołowie?; O czym opowiada refren?
wykonują pastorałkę: nauczyciel śpiewa zwrotki, uczniowie – refren.
• Następnie dzieci uczą się zwrotek, tak samo jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając
za nauczycielem.
• Wszyscy śpiewają całą pastorałkę z akompaniamentem z CD.
Uwaga! Piosenka ma skomplikowaną linię melodyczną, dlatego powinno się ją wprowadzać stopniowo,
przez cały tydzień, fragmentami, które należy codziennie utrwalać.
3. Akompaniament gestodźwiękowy (ćw. 1, s. 39).
• Nauczyciel wyklaskuje rytm podany w ćw. 1; uczniowie powtarzają za nim.
• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy – pierwsza śpiewa refren piosenki, druga wyklaskuje
akompaniament. Potem grupy zamieniają się rolami.
4. Tataizacja – odczytywanie rytmów za pomocą sylab ta i ti.
• Uczniowie wklejają klocki rytmiczne z wyklejanki w miejsca podpisane sylabami ta oraz ti (większe
kwadraty pozostają puste).
XV krąg tematyczny 39
• Potem wypowiadają rytmicznie sylaby. Sylaby ti wypowiadają dwa razy szybciej niż sylaby ta (małe
kwadraty odpowiadają rytmowi ćwierćnut, a prostokąty rytmowi ósemek). Odczytywanie schematu
tataizacją należy powtórzyć kilkakrotnie.
5. Realizacja akompaniamentu rytmicznego (ćw. 3, s. 39).
• Uczniowie wklejają dwie ikonki instrumentów perkusyjnych wybrane z wyklejanki w miejsca ozna-
czone wykropkowanymi dużymi kwadratami (ćw. 2, s. 39). Chętni uczniowie zgłaszają głośno swoje
propozycje.
• Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy: pierwsza śpiewa pastorałkę, druga gra rytm ćwierćnutowy
(ta) do refrenu, a trzecia gra do refrenu rytm ósemkowy (ti).
6. „Przybieżeli do Betlejem” – ilustrowanie ruchem słów kolędy (ćw. 4, s. 40).
Do realizacji polecenia nauczyciel wykorzystuje nagranie ze swoich zbiorów. Dzieci śpiewają kolędę, a na-
stępnie powtarzają ją, wykonując prosty układ ruchowy:
Zwrotka 1.:
Przybieżeli do Betlejem pasterze – marsz w miejscu.
Grając skocznie Dzieciąteczku na lirze – naśladowanie gry na małej harfie.
Refren:
Chwała na wysokości (2 x) – podniesienie rąk do góry,
a pokój na ziemi – opuszczenie rąk.
Zwrotka 2.:
Ukłony w różne strony, niezbyt głębokie, żeby nie utrudniały śpiewu.
Zwrotka 3.:
Anioł Pański sam ogłosił te dziwy – dłonie przy ustach jak podczas nawoływania.
których oni nie słyszeli jak żywi – kiwanie głową z niedowierzaniem.
7. Określanie nastroju kolęd (ćw. 5, s. 41).
Nauczyciel może zaprezentować nagrania kolęd „Przybieżeli do Betlejem” i „Jezus malusieńki” w do-
wolnym wykonaniu. Może także wykonać je samodzielnie. Po wysłuchaniu kolęd dzieci dopasowują
podane określenia do odpowiednich tytułów.
8. Śpiewanie kolędy „Jezus malusieńki” (ćw. 6, s. 41).
Śpiewaniu kolędy może towarzyszyć akompaniament lub może być ona wykonana a cappella (bez
akompaniamentu).
9. Miniquiz kolędowy (ćw. 7, s. 41).
Ilustracje mogą kojarzyć się z tytułami kilku kolęd (np. pierwsza – „Wśród nocnej ciszy”, „Cicha noc”,
druga – „Lulajże, Jezuniu”, „Jezus malusieńki”, trzecia – „Przybieżeli do Betlejem”, „Do szopy, hej, pa-
sterze”, „Pójdźmy wszyscy do stajenki”, czwarta – „Anioł pasterzom mówił”, „Gdy się Chrystus rodzi”).
Jeżeli uczniowie wymienią jeden z podanych tytułów, odpowiedź należy uznać za prawidłową.
10. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie pastorałki „Bosy pastuszek” lub innej dowolnej
kolędy.
XV krąg tematyczny
Temat 15. Wesoły Nowy Roczek
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Wesoły Nowy Roczek”.
– Improwizacja ruchowa do piosenki.
– Improwizacja rytmiczna: akompaniament do piosenki.
– Odczytywanie tataizacją schematów rytmicznych.
– Poznanie budowy i brzmienia gitary.

– śpiewa piosenkę „Wesoły Nowy Roczek”
40 XV krąg tematyczny
– odczytuje tataizacją schematy rytmiczne

– improwizuje ruch do piosenki
– improwizuje akompaniament do piosenki z użyciem rekwizytu
– rozpoznaje brzmienie gitary
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 42–44, CD 1, nr 18, CD 2, nr 42–43 CD, nr 55, wyklejanka: klocki
rytmiczne; rekwizyt: gumki recepturki do improwizowanego akompaniamentu
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Raz, dwa, trzy” z układem ruchowym.

Opis zabawy:
Raz, dwa, trzy, teraz ty! – wykonują sześć kroków w rytmie śpiewanki w poszukiwaniu nowego partnera.
2. Nauka piosenki „Wesoły Nowy Roczek” (s. 42).
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania do jej treści, np. Jakie plany ma Nowy Roczek?
• Następnie dzieci uczą się zwrotek, tak samo jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami, powta-
rzając za nauczycielem.
3. Wykonanie układu ruchowego do piosenki „Wesoły Nowy Roczek” (ćw. 1, s. 43).
Dzieci ruchowo interpretują słowa piosenki – indywidualnie, w parach lub w grupach, w dowolny sposób
według swojej fantazji. Nauczyciel może także zaproponować własny układ ruchowy do piosenki lub wy-
korzystać poniższy opis.
Opis układu ruchowego:
Uczniowie tworzą duże koło wiązane.
Zwrotki:
Szesnaście kroków cwału w prawo, szesnaście kroków cwału w lewo
Refren:
Nowy Rok, Nowy Rok idzie do nas w gości – osiem podskoków z nogi na nogę do środka koła.
Może nam przyniesie piękny dar radości – osiem podskoków tyłem z powrotem.
Do siego, do siego, do siego roku! – klaskanie w ręce w rytmie piosenki.
Dla każdego uśmiech, dla każdego spokój – osiem kroków obrotu w prawo.
XV krąg tematyczny 41
4. Słuchanie muzyki gitarowej (ćw. 2, s. 43).

Nauczyciel odtwarza nagranie. Przed zaprezentowaniem nagrania ukierunkowuje słuchanie. Prosi
uczniów, by nazwali instrument, na którym wykonany jest utwór. Po ustaleniu nazwy dzieci otaczają pętlą
ilustrację przedstawiającą gitarę.
5. Dokończ rysunek – dorysowywanie brakujących elementów gitary (ćw. 3, s. 43).
42 XV krąg tematyczny
główka śrubki
progi
gryf
pudło rezonansowe
otwór rezonansowy
struny
podstawek
strunnik
XVI krąg tematyczny 43
• Nauczyciel pokazuje dzieciom instrument lub jego ilustrację i omawia budowę. Informuje dzieci, że
gitara jest instrumentem strunowym szarpanym, ponieważ gra się na niej, szarpiąc struny. Następnie
wskazuje poszczególne części instrumentu i podaje ich nazwy.
• Dzieci dorysowują brakujące elementy instrumentu: podstawek (drewniana listewka, na której mo-
cuje się struny), otwór rezonansowy (kolisty otwór w korpusie instrumentu, który przenosi do we-
wnątrz instrumentu drgania strun, żeby je wzmocnić), sześć strun (od podstawka do kołków, które
służą do ich naciągania – struny mają różną grubość, co wpływa na wysokość i brzmienie dźwięków).
Następnie dzieci kolorują gitarę (na dowolny kolor – nie muszą trzymać się realiów).
6. Wykonanie „akompaniamentu gitarowego” do piosenki – improwizacja rytmiczna (ćw. 4,
s. 44).
• Dzieci zakładają gumkę recepturkę na kciuk i palec wskazujący. Podczas śpiewania refrenu piosenki
szarpią ją palcem drugiej ręki, tak jakby grały na gitarze. Mogą robić to w rytmie piosenki lub w do-
wolnym rytmie.
7. Rytmizacja noworocznych powiedzonek (ćw. 5, s. 44).
• Dzieci wklejają w odpowiednie miejsca klocki rytmiczne z wyklejanki, po czym wypowiadają nowo-
roczne powiedzonka według podanych schematów rytmicznych.
• Następnie dzieci odczytują te schematy tataizacją.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Wesoły Nowy Roczek” i wykonanie do jej
refrenu akompaniamentu na gumkach recepturkach.
XVI krąg tematyczny

Temat 16. Zimo, zimo
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Zimo, zimo”.
– Poznanie instrumentów perkusyjnych.
– Improwizacja rytmiczna: akompaniament do piosenki.
– Improwizacja ruchowa.

– śpiewa piosenkę „Zimo, zimo”
– realizuje schemat rytmiczny akompaniamentu
– rozpoznaje instrumenty perkusyjne i brzmienie niektórych z nich
– improwizuje ruchem i na instrumentach perkusyjnych
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 45–47, CD 1, nr 19, CD 2, nr 44–55, CD 3, nr 56, wyklejanka: instru-
menty perkusyjne; różne przedmioty do wykonania akompaniamentu: kartki papieru lub gazety,
pałeczki, szklane butelki lub szklanki, ołówki, instrumenty perkusyjne (dowolne)
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Zima zła” z układem ruchowym.
44 XVI krąg tematyczny
Hu, hu, ha! Hu, hu, ha!

Zima, zima, zima zła!
Marzną uszy, marzną nosy
i policzki, nawet włosy!
Podskakujmy ty i ja!
Opis zabawy:
Uczniowie stoją w kręgu w parach (partnerzy zwróceni bokiem do siebie), trzymają ręce złączone „koszycz-
kowo” (ręce podane skrzyżnie).
Takty 1–4 – osiem podskoków zmiennych (z nogi na nogę) w przód.
Takty 5–8 – zwrot twarzami do siebie, pokazywanie uszu, nosów, policzków i włosów.
Takty 9–10 – klaskanie oburącz w ręce partnera, w rytmie piosenki („Hu, hu, ha…”).
Takty 11–12 – dzieci stojące w kole środkowym wykonują cztery podskoki w miejscu; dzieci stojące w kole
zewnętrznym wykonują cztery podskoki, zmieniając przy tym miejsce (i jednocześnie partnera).
2. Nauka piosenki „Zimo, zimo” (s. 45).
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania do jej treści, np. Co tańczy w zimowym wietrze?; Na czym gra
mróz?; Jak się bawią śnieżynki?
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem razem
za nauczycielem.
3. Wykonanie akompaniamentu do piosenki na różnych przedmiotach codziennego użytku
– improwizacja rytmiczna i ruchowa (ćw. 1, s. 45).
Przed realizacją ćwiczenia należy podzielić dzieci na cztery grupy i trzem z nich rozdać kartki (najlepiej
gazety), szklane butelki lub szklanki z grubego szkła, pałeczki oraz po dwa ołówki na osobę. Czwarta gru-
pa będzie improwizowała taniec śnieżynek – dzieci mogą poruszać się w dowolny sposób albo animować
przygotowane wcześniej gwiazdki śniegowe wydarte lub wycięte z papieru.
4. Poznajemy instrumenty perkusyjne (ćw. 2, s. 46).
• Nauczyciel w kilku słowach omawia budowę i sposób gry na instrumentach perkusyjnych.
• Nazwa instrumentów perkusyjnych pochodzi od słowa percussio (czyt. perkusjo), oznaczającego ude-
rzanie, bicie. Wśród instrumentów wyróżnia się takie, na których można zagrać tylko rytm, oraz takie,
na których można zagrać melodię.
Grupa instrumentów niemelodycznych:
Tamburyn – obręcz, na której przymocowane są małe talerzyki. Podczas gry uderza się kantem instru-
mentu o dłoń lub potrząsa się nim. Odmianą tamburynu jest bębenek baskijski, który dodatkowo ma
naciągniętą na obręcz membranę – w wypadku tego instrumentu uderza się palcami w membranę lub
potrząsa się całym instrumentem.
XVI krąg tematyczny 45
Bębenek – obręcz, na której naciągnięta jest membrana (błona); uderza się w błonę palcami lub pałeczką
(najlepiej z filcową główką).
Janczary – dzwoneczki na drewnianym lub plastikowym korpusie albo na opasce z tkaniny lub gumki.
Można nimi potrząsać lub zakłada się je na przeguby rąk albo kostki u nóg i gra się na nich podczas
tańca.
Kołatki (kastaniety) – drewniane płytki w kształcie muszelek, osadzone na trzonku lub połączone sznur-
kiem (do założenia na palec). Uderza się nimi o wnętrze dłoni; jeżeli założone są na palec, można nimi
potrząsać, rytmicznie zginając palce.
Talerze (czynele, żele) – metalowe okrągłe płyty z uchwytami w postaci pętli ze skóry lub materiału. Gra-
jący na talerzach uderza na przemian jednym talerzem o drugi, z góry na dół, lub obydwoma jednocześnie;
można także trzymać poziomo jeden talerz i uderzać w niego pałką.
Uwaga! Nie jest wskazane przydzielenie talerzy dzieciom nadpobudliwym.
Guiro (czyt. głiro) – drewniana tarka z pokarbowanymi ściankami. Wzdłuż instrumentu przeciąga się
drewnianą pałkę; niektóre guiro mogą czasami zastępować pudełko akustyczne.
Pudełko akustyczne (block – czyt. blok) – drewniane pudełko w kształcie sześcianu, prostopadłościanu
lub walca z otworem. Uderza się w nie drewnianą pałką. Pudełka różnej wielkości (tempelblocki) mogą
wydawać dźwięki różnej wysokości.
Trójkąt (triangiel) – metalowy pręt wygięty w kształt trójkąta ze szczeliną na jednym rogu. Uderza się
w jeden bok (w podstawę, z góry na dół) metalową pałką; można także szybko naprzemiennie uderzać
w dwa jego boki (w jednym z rogów).
Drewienka (clavesy – czyt. klawesy) – drewniane pałeczki o cylindrycznym kształcie. Jedną pałeczkę
trzyma się ułożoną między kciukiem a pozostałymi palcami jednej z dłoni, tak aby utworzyła się prze-
strzeń rezonansowa w „rynience” zrobionej z dłoni; w tak trzymane drewienko uderza się drugim dre-
wienkiem.
Brzękadła – małe talerzyki na drewnianym lub plastikowym korpusie; gra się na nich jak na tamburynie.
Grzechotki (marakasy) – drewniane lub plastikowe kule z uchwytem lub bez, wypełnione sypkim mate-
riałem. Potrząsa się nimi rytmicznie.
Grupę instrumentów perkusyjnych melodycznych reprezentują dzwonki – metalowe płytki umo-
cowane na drewnianej lub plastikowej ramie, od najkrótszych do najdłuższych (dłuższe płytki wydają
dźwięki niższe, krótsze – wyższe), w jednym lub dwóch rzędach. Gra się na nich dwiema plastikowymi (lub
drewnianymi) pałkami, którymi uderza się w kolejne płytki lub które przesuwa się wzdłuż całego instru-
mentu (gra glissando, tzn. ślizgając się).
Uwaga! Należy egzekwować od dzieci granie dwiema pałkami oraz zwracać uwagę, by nie myliły nazwy
i nie nazywały dzwonków cymbałkami. Cymbały są instrumentem strunowym!
Oprócz dzwonków istnieją jeszcze inne perkusyjne instrumenty melodyczne, takie jak ksylofon, wibra-
fon lub dzwony rurowe – wszystkie łączy podobny sposób ułożenia sztabek lub rurek (od najdłuższej do
najkrótszej).
Omawianie budowy instrumentów można połączyć z prezentacją sposobu wydobycia dźwięku i brzmie-
nia na żywo lub z nagrania. Najlepiej byłoby, aby dzieci usiadły dokoła ułożonych instrumentów i same
mogły pograć na każdym z nich. Oczywiście, należy kontrolować działania z uwagi na bezpieczeństwo.
Dzieci na pewno dość szybko się zorientują, na którym instrumencie da się zagrać melodię.
5. Rozpoznawanie brzmienia instrumentów perkusyjnych (ćw. 3, s. 47).
Nauczyciel ustala kolejność prezentacji nagrań brzmienia wybranych instrumentów perkusyjnych: bęben-
ka, tamburynu, trójkąta.
6. Akompaniament perkusyjny – improwizacja instrumentalna (ćw. 4, s. 47).
Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki i zachęca dzieci do akompaniowania na różnych instrumentach
perkusyjnych. Naturalne jest, że niektóre dzieci będą odtwarzały puls utworu (trzy ćwierćnuty w tak-
cie), a inne rytm melodii – jest to jak najbardziej prawidłowe. Nauczyciel może podzielić uczniów na dwie
grupy: jedna będzie grała akompaniament do zwrotek, a druga – do refrenu. Jeżeli instrumentów jest
zbyt mało, można podzielić klasę na trzy grupy: dwie grające i jedną śpiewającą. Należy czuwać nad tym,
by akompaniament nie zagłuszał melodii.
46 XVII krąg tematyczny
7. Na tropach muzyki – improwizacja instrumentalna (ćw. 5, s. 47).

Po odnalezieniu instrumentu, do którego prowadzą ślady, chętni uczniowie grają dowolny rytm na tym
właśnie instrumencie. Rytmy mogą naśladować sposób poruszania się lub odgłosy zwierząt zamieszczo-
nych na ilustracji.
8. Kulig – improwizacja ruchowa (ćw. 6, s. 47).
• Nauczyciel odtwarza dzieciom nagranie Antonia Vivaldiego „Cztery pory roku” cz. II „Zima”.
Przed pierwszym słuchaniem utworu opowiada uczniom o tym, w jaki sposób kompozytor dźwię-
kami przedstawił zimowy pejzaż: padający śnieg, uśpioną przyrodę, kulig, tupot końskich kopyt
po śniegu (naśladują go w utworze instrumenty smyczkowe grające pizzicato).
• Podczas ponownego słuchania dzieci naśladują najpierw na siedząco rytm końskiego biegu, poruszając
rytmicznie płasko ułożonymi na ławce dłońmi.
• Następnie, w parach lub trójkami, tworzą zaprzęgi złożone z jednego lub dwóch koni i woźnicy. Wszy-
scy powinni poruszać się lekko, delikatnie, na palcach, w rytmie muzyki (pizzicato skrzypiec).
Celem zabawy jest usprawnianie aparatu mowy. Nauczyciel wprowadza do ćwiczeń elementy zabaw logo-
pedycznych. Proponowane odgłosy do wykonywania:
– kląskanie lub powiedzenie Patataj (naśladowanie biegu konia),
– gwałtowne wypuszczanie powietrza przez rozluźnione wargi,
– powiedzenie: Ihahaaa! (naśladowanie parskania i rżenia konia), Prr! (naśladowanie zawołania woźni-
ców), Dzyń, dzyń (naśladowanie dźwięku dzwonka przy uprzęży).
• Nauczyciel ustala z dziećmi hasła, np. na słowo Koń dzieci naśladują odgłosy parskania i rżenia, gdy
nauczyciel powie: Kulig – dzieci naśladują bieg koni, gdy powie: Woźnica – naśladują zawołania woź-
niców; na hasło Dzwonki dzieci naśladują odgłos dzwonków przy saniach.
• Uczniowie wielokrotnie powtarzają odgłosy.
• Ćwiczenie można zrealizować w grupach: nauczyciel przypisuje każdej grupie jedno hasło i je wypo-
wiada albo pokazuje odpowiednie schematyczne rysunki: konia, woźnicy, sań, dzwonków. Wówczas
kilka grup jednocześnie (lub kolejno się włączając) naśladuje odgłosy.
10. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Zimo, zimo”.
XVII krąg tematyczny

Temat 17. Mówię wam
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Mówię wam”.
– Realizacja akompaniamentu rytmicznego z partytury.
– Rytmizacja życzeń dla babci i dziadka.

– śpiewa piosenkę „Mówię wam”
– realizuje akompaniament rytmiczny według partytury
– rytmizuje życzenia dla babci i dziadka
– improwizuje taniec karnawałowy
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 48–49, CD 1, nr 20, 41, CD 2, nr 57, 58, CD 3, nr 56; instrumenty perkusyjne:
bębenek, tamburyn, trójkąt, grzechotki, guiro
XVII krąg tematyczny 47
PRZEBIEG ZAJĘĆ

Opis zabawy:
Uczniowie stoją w parach w kręgu (partnerzy zwróceni bokiem do siebie), trzymają ręce złączone „koszycz-
2. Nauka piosenki „Mówię wam” (s. 48).
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania, np. Jakie czynności wykonujemy z babcią?; Jakie z dziadkiem?
za nauczycielem.
3. Rytmizacja życzeń dla babci i dziadka (ćw. 1, s. 49).
Nauczyciel czyta z dziećmi treść życzeń. Następnie dzieci wypowiadają rytmiczne życzenia według przy-
kładowych schematów, np.:
Rytmy do życzeń dla babci w metrum 44
3
Rytmy do życzeń dla babci w metrum 4
4
Rytmy do życzeń dla dziadka w metrum 4
48 XVIII krąg tematyczny
Rytmy do życzeń dla dziadka w metrum 34
4. Koncert dla babci i dziadka – realizacja partytury rytmicznej (ćw. 2, s. 49).

• Nauczyciel dzieli klasę na kilka grup i przydziela im instrumenty perkusyjne zgodnie z propozy-
cją w zeszycie ćwiczeń. We fragmencie utworu Scotta Joplina „Entertainer” można wydzielić trzy
części: melodię A, melodię B, melodię A, do których akompaniament nauczyciel realizuje z ucznia-
mi według kolorowej partytury: część I i część III uderzeniami na zmianę w bębenek i tamburyn.
W części II grają na raz trójkąty, na dwa, trzy i na cztery grzechotki, a na końcu melodii B na raz
trójkąt, na dwa i na trzy guiro. Na cztery przypada pauza.
• Realizacja partytury z akompaniamentem nagrania rozpoczyna się po wstępie od melodii A.
Słuchanie piosenki „Karnawał to zabawa” połączone ze spontaniczną improwizacją ruchową.
Ta piosenka przeznaczona jest tylko do słuchania i zabaw ruchowych, dlatego nie zamieszczono zapi-
su nutowego w zeszycie dla ucznia. Decyzję o nauczeniu piosenki „Karnawał to zabawa” podejmuje
nauczyciel.
6. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Mówię wam” lub wykonanie karnawało-
wego tańca.
XVIII krąg tematyczny

Temat 18. Córka Gburka
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Córka Gburka”.
– Realizacja akompaniamentu rytmicznego gestodźwiękami.
– Improwizacje głosowe.
– Rytmizacja zwrotów grzecznościowych wykonywana głosem.
– Odczytywanie tataizacją schematów rytmicznych.

– śpiewa piosenkę „Córka Gburka”
– realizuje gestodźwiękami akompaniament rytmiczny do piosenki
– różnicuje intonację głosu podczas rytmizacji
– odczytuje rytmy tataizacją
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 50–52, CD 1, nr 21, CD 2, nr 1–2, CD 3 nr 56

XVIII krąg tematyczny 49

Opis zabawy:
Uczniowie stoją w parach w kręgu (partnerzy zwróceni bokiem do siebie), trzymają ręce złączone „koszycz-
2. Nauka piosenki „Córka Gburka” (s. 50).
• Po wysłuchaniu nagrania nauczyciel zadaje pytania do treści piosenki, np. Jakich trzech słów nie znosi
córka Gburka?; Kto poprawi maniery królewny i w jaki sposób?
• Dzieci uczą się piosenki metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem, a następnie
śpiewają ją od początku do końca.
Wskazówka realizacyjna: W zapisie nutowym piosenki znajdują się nietypowe nuty oznaczone krzy-
żykiem z laseczką. Nie są one związane z żadną wysokością dźwięku, nie służą więc do śpiewu, tylko
oznaczają, kiedy należy rapować, zawołać, tupnąć lub, jak w tym wypadku, klaskać.
3. Akompaniament gestodźwiękowy do piosenki (ćw. 1, s. 51).
• Najpierw uczniowie recytują rytmicznie tekst zwrotki z wyklaskiwaniem rytmu według zapisu.
• Następnie klaskanie zastępują innymi gestodźwiękami (pstrykanie, tupanie itd.). Potem rytmiczną
recytację należy zamienić na śpiew. W każdej zwrotce można wykonywać inny, wcześniej ustalony
gestodźwięk.
4. Grzecznościowe improwizacje głosowe (ćw. 2, s. 51).
Uczniowie sami powinni wymyślić krótkie melodie, na których zaśpiewają zwroty grzecznościowe. Nieza-
leżnie od tego, czy będzie to powtarzanie tego samego dźwięku, czy kilku, każdą melodię należy uznać za
dobrą.
5. Rytmizacja zwrotów grzecznościowych – improwizacje głosowe (ćw. 3, s. 51).
• Najpierw uczniowie odczytują poszczególne rytmy tataizacją.
• Następnie rytmicznie recytują poszczególne słowa, a na koniec wypowiadają je z określoną wysoko-
ścią głosu.
6. Realizacja schematów rytmicznych rytmizacją i tataizacją (ćw. 4, s. 51).
Jest to odwrotność poprzedniego ćwiczenia. Najpierw, korzystając ze schematu, należy rytmicznie powie-
dzieć poszczególne słowa, a następnie zamienić je na sylaby tataizacji.
7. Taniec grzecznej królewny – realizacja układu ruchowego (ćw. 5, s. 51).
50 XVIII krąg tematyczny
Uczniowie poznają kroki menueta, starodawnego francuskiego tańca pochodzenia dworskiego. Nauczyciel
prezentuje nagranie „Menueta G-dur” Ludwiga van Beethovena.
Utwór ma budowę ABA1.
Opis tańca
Dzieci stoją parami w kręgu, trzymają się za ręce.
Część A
Przedtakt
1–6 takt (6 taktów) – na raz dzieci wykonują osiemnaście kroków po okręgu, zaczynając od nogi prawej,
7–8 takt (2 takty) – sześcioma krokami zwrot do siebie w parach (w swoje prawo), ukłon, ręce puszczone
swobodnie,
9–14 takt (6 taktów) – partnerzy idą osobno, wykonują osiemnaście kroków po dwóch okręgach w przeciw-
nych kierunkach (jeden krąg w prawo, drugi w lewo), aż do spotkania partnera,
15–16 takt (2 takty) – w sześciu krokach ukłon,
17–20 takt (4 takty) – w 1. takcie podanie rąk prawych: trzema krokami na raz podanie prawych rąk i uniesienie
w górę, krok do siebie prawą nogą, zatrzymanie, w 2. takcie na raz przeniesienie ciężaru ciała na lewą nogę, krok
do siebie i krok od siebie, trzymanie za prawe ręce, opuszczenie rąk, odejście i ukłon,
21–24 takt (4 takty) – obrót pary w prawo, podanie prawych rąk i uniesienie,
25–32 (8 taktów) powtórzenie taktów 17–24.
Część B
33–40 takt (8 taktów) – dzieci stojące twarzą do środka koła dwunastoma drobnymi krokami na palusz-
kach kierują się do środka koła, powracają dwunastoma krokami,
41–48 takt (8 taktów) – dzieci stojące tyłem do środka koła wychodzą na paluszkach dwunastoma drobny-
mi krokami na zewnątrz koła i powracają tyłem dwunastoma krokami,
49–52 takt (4 takty) – pary stoją zwrócone twarzami do siebie, wykonują kroki w miejscu;
w 1. takcie wykonują ukłon w prawo, w 2. takcie ukłon w lewo, w 3. takcie wykonują ukłon w prawo, w 4.
takcie ukłon w lewo,
53–56 takt (4 takty) – ręce rozstawione w parach szeroko do boku, w trzech taktach dziewięcioma krokami
obrót pary w prawo, w czwartym takcie puszczenie rąk i ukłon do siebie (w parach),
57– 64 takt (8 taktów) – powtórzenie taktów 49–56, lecz z obrotem pary w lewo.
65–72 takt (8 taktów) – powtórzenie taktów 1–8,
73–80 takt (8 taktów) – powtórzenie taktów 17–24, w ostatnim takcie dzieci wykonują ukłon do siebie
w parach,
41–48 takt (8 taktów) – dzieci stojące twarzą do środka koła dwunastoma drobnymi krokami na palusz-
kach kierują się do środka koła, powracają dwunastoma krokami,
49–56 takt (8 taktów) – dzieci stojące tyłem do środka koła wychodzą na paluszkach dwunastoma drobny-
mi krokami na zewnątrz koła i powracają tyłem dwunastoma krokami,
57–60 takt (4 takty) – pary stoją zwrócone twarzami do siebie, wykonują kroki w miejscu;
w 1. takcie wykonują ukłon w prawo, w 2. takcie ukłon w lewo; w 3. i w 4. takcie – kroki w miejscu,
61–64 takt (4 takty) – powtórzenie taktów 57–60,
65–68 takt (4 takty) – pary obracają się w prawo przez trzy takty, w 4. wykonują ukłon,
69–72 takt (4 takty) – powtórzenie taktów 64–68.
Część A1
73–78 takt (6 taktów) – dzieci poruszają się parami, trzymając się za ręce, wykonują osiemnaście kroków
po okręgu, zaczynając od prawej nogi, zatrzymanie,
79–80 takt (2 takty) – sześcioma krokami zwrot do siebie w parach (w swoje prawo), ukłon; w 1. tak-
cie dzieci wykonują trzy kroki na raz, podają i unoszą prawe ręce i wykonują jednocześnie krok do siebie
prawą nogą, zatrzymanie; w 2. takcie na raz przeniesienie ciężaru ciała na lewą nogę, prawe ręce w trzy-
maniu opuszczone, odejście (i ukłon).
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Córka Gburka”.
XIX krąg tematyczny 51
XIX krąg tematyczny

Temat 19. Rap o alfabecie
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka śpiewanki „Rap o alfabecie”.
– Reakcja ruchowa na zmiany metrum.
– Reakcja ruchowa na zmiany wysokości dźwięków.
– Zabawa z odgłosami.

– wykonuje śpiewankę „Rap o alfabecie”
– reaguje na zmiany pulsu muzyki
– rozpoznaje i rozróżnia dźwięki wysokie i niskie
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 52– 53, CD 1, nr 22, CD 3, nr 3–4, 57; szklanki (z nietłukącego się szkła),
soki w różnych kolorach lub woda i kolorowe farby albo barwniki, pałeczki do dzwonków
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „A, B, C” z układem ruchowym.
A, B, C, A, B, C, zaczynamy naszą grę.

A, B, C, aż do Zet. To jest właśnie alfabet.
Opis zabawy:
Dzieci stoją w sali w parach, podają sobie obie ręce.
A, B, C – trzy naprzemienne tupnięcia.
A, B, C – trzy podskoki obunóż.
Zaczynamy naszą grę – siedem kroków obrotu w parach, w rytmie recytacji.
A, B, C – cztery naprzemienne tupnięcia.
Aż do Zet – cztery klaśnięcia w dłonie własne.
To jest właśnie – cztery klaśnięcia w dłonie partnera (oburącz).
Alfabet – trzy podskoki z nogi na nogę i zmiana partnerów.
2. Nauka śpiewanki „Rap o alfabecie” (s. 52).
• Nauczyciel prezentuje nagranie i prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Zadaje pytania do śpiewanki, np. O czym mówią słowa?; Jaka litera jest na końcu, a jaka na początku
alfabetu?
• Dzieci uczą się fragmentu śpiewanego (od słów: A co wy wiecie…) ze słuchu, metodą powtarzania za
nauczycielem lub nagraniem.
• Nauczyciel ponownie odtwarza nagranie, a dzieci włączają się ze śpiewem od słów: A co wy wiecie…
• Dzieci z pomocą nauczyciela recytują kilkakrotnie litery alfabetu z zakończenia śpiewanki, a następ-
nie recytują je w zapisanym rytmie oraz ćwiczą ostatnie takty zakończenia.
52 XIX krąg tematyczny
• Nauczyciel odtwarza nagranie i wskazuje uczniom, kiedy powinni się włączyć ze śpiewem: A co wy
wiecie… i rapowaniem.
• Dzieci uczą się pierwszego fragmentu rapowanki (pierwsza linijka) – kolejne frazy (linijki) powtarzają
za nauczycielem lub z nagraniem.
• Na zakończenie uczniowie powtarzają pierwszą część, a następnie wykonują całą śpiewankę.
Wskazówka realizacyjna: Recytację (rapowanie) należy ćwiczyć z uczniami najpierw w wolnym
tempie, a potem stopniowo zwiększać tempo, aż do osiągnięcia takiego jak w nagraniu.
3. Reakcja na metrum (puls) muzyki (ćw. 1, s. 53).
Dzieci akcentują klaśnięciem początkowe sylaby każdej linijki tekstu pierwszej części rapowanki: A, Ró-,
Baw-, Wy-. W części drugiej (na słowach: A co wy wiecie…) śpiewają, a w trzeciej (we fragmencie: A B C D
E F G…) recytują alfabet.
4
4. Marsz z akcentowaniem mocnej części taktu w metrum 4 (ćw. 2, s. 53).
• Dzieci maszerują swobodnie w sali.
• Nauczyciel gra rytm ćwierćnutowy na bębenku, w tempie marsza, i liczy do czterech. Na każde raz
wypowiedziane głośniej przez nauczyciela dzieci tupią nogą.
5. Rozpoznawanie dźwięków wyższych i niższych (ćw. 3, s. 53).
• Dzieci śpiewają na sylabie la dwa dowolne dźwięki: wyższy i niższy. Równocześnie ze śpiewem
pokazują ręką kierunek melodii: przy dźwiękach wyższych – unoszą rękę wyżej, przy dźwiękach
niższych – kierują rękę niżej.
• Następnie rytmicznie recytują tekst wiersza „Abecadło”.
• Na koniec zgodnie ze schematem śpiewają tekst wiersza, wykorzystując dwa dźwięki – wyższy
i niższy – i jednocześnie wskazują kierunek melodii.
Wskazówka realizacyjna: Nie należy powtarzać końcowych dwóch dźwięków w każdej linijce.
6. Reagowanie ruchem na zmiany wysokości dźwięków (ćw. 4, s. 53).
• Dzieci skaczą po całej sali, w rytm muzyki (Bruno Lüling: Galopka „Telegraf”).
• Nauczyciel zatrzymuje nagranie i w przerwie gra dźwięki wysokie lub niskie na dzwonkach lub na
instrumencie klawiszowym. Dzieci podnoszą ręce, gdy słyszą dźwięki wysokie; gdy słyszą niskie –
pochylają się. Czynność słuchania muzyki, zatrzymania nagrania i słuchania dźwięków powtarza
się kilka razy.
Uwaga! W realizacji tego ćwiczenia ważne jest, by nauczyciel, grając dźwięki, wyraźnie różnicował
ich wysokość, tzn. dźwięki wysokie grał na najkrótszych płytkach lub w górnym rejestrze klawiatury
(z prawej strony), a niskie – na najdłuższych płytkach lub w dolnym rejestrze klawiatury.
Wskazówka realizacyjna: Nie wszystkie dzieci w tej grupie wiekowej mają rozwinięty słuch wyso-
kościowy, dlatego, jeżeli nie radzą sobie z rozpoznawaniem dźwięków wysokich i niskich, nauczyciel
powinien na początku dyskretnie podpowiadać im odpowiednim gestem.
7. Kolorowa melodia – kreatywna zabawa z dźwiękami różnej wysokości (ćw. 5, s. 53).
• Nauczyciel wcześniej przygotowuje szklanki i soki lub rozpuszczone w wodzie barwniki czy farby.
Przestrzega uczniów przed próbowaniem tych płynów. Nie ma potrzeby „dostrajać” brzmienia
poszczególnych szklanek do gamy lub trójdźwięku – chodzi wyłącznie o zróżnicowanie wysokości
dźwięków.
• Chętne dzieci podchodzą do szklanek, uderzają pałeczką w dowolną szklankę i słuchają dźwięków;
próbują określić, które z nich są niższe, a które wyższe.
• Potem wykonują wymyśloną przez siebie melodię, uderzając w wybrane szklanki. Każda powstała
melodia jest prawidłowa.
Celem zabawy jest doskonalenie wymowy i ćwiczenie poprawnej artykulacji głosu za pomocą ćwiczeń
logopedycznych.
9. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie śpiewanki „Rap o alfabecie”.
XX krąg tematyczny 53
XX krąg tematyczny
Temat 20. Zimowa poleczka
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Zimowa poleczka”.
– Rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich.
– Improwizowanie ruchu do muzyki.
– Tworzenie ilustracji dźwiękowych.
– Rytmizowanie zdań związanych z zimą.
– Odczytywanie rytmów tataizacją.

– śpiewa piosenkę „Zimowa poleczka”
– wykonuje ruchową improwizację do muzyki
– wykonuje muzyczną improwizację – zob. pkt 5
– rytmizuje krótkie zdania
– odczytuje rytmy tataizacją
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 54–56, CD 1, nr 23, CD 3, nr 5, 57; kredki, instrumenty perkusyjne: grze-
chotki, klawesy, guiro, janczary, bębenek, tamburyn, kołatki, trójkąt, dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ

Opis zabawy:
aż do Zet – cztery klaśnięcia w dłonie własne.
alfabet – trzy podskoki z nogi na nogę i zmiana partnerów.
2. Nauka piosenki „Zimowa poleczka” (s. 54–55).
• Zadaje pytania do piosenki, np. Na czym wiatr gra zimową poleczkę?; Kto cieszy się z zimowej poleczki?
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem wszyscy-
54 XXI krąg tematyczny
za nauczycielem.
Wskazówka realizacyjna: W piosence, zarówno w zwrotkach, jak i w refrenie, występują krótkie moty-
wy melodyczne, oddzielone pauzami. Należy zwrócić uwagę na precyzyjne wykonanie rytmu.
3. Muzyczna uzupełnianka (ćw. 1, s. 55).
• Dzieci słuchają pierwszej zwrotki piosenki i rysują bałwankowi guziki. Wsłuchują się uważnie, jak
przebiega melodia, analizują, kiedy dźwięk jest wyższy, kiedy niższy, i dopasowują miejsce rysowania
guzików – raz niżej, raz wyżej, według melodii.
• Potem uzupełniają rysunek bałwanka o nakrycie głowy i miotłę.
Wskazówka realizacyjna: Nauczyciel sam decyduje, jak długi powinien być fragment do słuchania
(czyli ile guzików dzieci dorysują bałwankowi). Dzieci powinny dorysowywać poszczególne guziki raz
niżej, raz wyżej – jeżeli jakiś motyw się powtarza, nie oznacza to, że bałwan powinien mieć dwa guziki
koło siebie.
4. Taniec łyżwiarzy – improwizacje ruchowe do muzyki (ćw. 2, s. 55).
• Przed zaprezentowaniem utworu nauczyciel podaje jego tytuł. Prosi dzieci, by podczas słuchania
muzyki wyobraziły sobie, w jaki sposób tańczą łyżwiarze, jakie wykonują ruchy, jakie figury.
• Dzieci słuchają muzyki i improwizują ruchem taniec łyżwiarzy.
5. Tworzenie ilustracji dźwiękowych (ćw. 3, s. 56).
• Dzieci rozpoznają rodzaje sportów zimowych przedstawione na ilustracjach, nazywają je oraz naśla-
dują związane z nimi odgłosy.
• Następnie ilustrują je w dowolny sposób na pokazanych obok instrumentach.
6. Rytmizacja i tataizacja (ćw. 4, s. 56).
• Dzieci dopasowują rytmy do słów według liczby sylab i wpisują w kolejne okienka cyfry: 2, 3 oraz 1.
• Następnie odczytują kolejno rytmy za pomocą tataizacji, a potem ze słowami.
Celem zabawy jest wykonywanie ćwiczeń ruchowych do muzyki. Pierwsza grupa porusza się po sali
krokiem polki, a druga ilustruje ruchem słowa piosenki. Następnie grupy zamieniają się rolami. Dzieci,
które mają trudności z wykonywaniem kroków polki, mogą, mimo zamiany grup, ilustrować piosenkę
ruchem.
8. Muzyczne pożegnanie – na zakończenie zajęć muzycznych można przeprowadzić zabawę
ruchową z piosenką.
XXI krąg tematyczny

Temat 21. Zagram dzieciom
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Zagram dzieciom”.
– Improwizacje melodyczne na dzwonkach.
– Reagowanie na kierunek melodii.
– Odczytywanie rytmu tataizacją.
– Zapoznanie uczniów z budową i brzmieniem fortepianu i pianina.

– śpiewa piosenkę „Zagram dzieciom”
– wykonuje improwizacje melodyczne
– rozpoznaje kierunek melodii
– odczytuje tataizacją schematy rytmiczne
– rozpoznaje fortepian i pianino
XXI krąg tematyczny 55
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 57–59, CD 1, nr 24, CD 3, nr 6–9, 57; dzwonki, dowolne instrumenty perkusyjne
PRZEBIEG ZAJĘĆ

Opis zabawy:
aż do Zet – cztery klaśnięcia w dłonie własne.
alfabet – trzy podskoki z nogi na nogę i zmiana partnerów.
2. Nauka piosenki „Zagram dzieciom” (s. 57).
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania do jej treści, np. O jakich instrumentach jest mowa w piosen-
ce?; Jakie nazwy dźwięków występują w drugiej zwrotce?
za nauczycielem.
Wskazówka realizacyjna: Należy zwrócić uwagę na precyzyjne zrealizowanie znaków pauzy w refrenie.
3. Czarodziejskie pałeczki – improwizacja ruchowa (ćw. 1, s. 58).
• Nauczyciel prosi uczniów, by zademonstrowali, jak czaruje wróżka. Dzieci wymawiają słowa czary-
-mary i wykonują szerokie gesty rękami.
• Następnie nauczyciel rozdaje uczniom pałeczki do dzwonków i prosi, by podczas śpiewania piosenki
wykonywali gesty czarowania.
4. Czarodziejskie melodie – improwizacje dźwiękowe (ćw. 2, s. 58).
• Nauczyciel rozdaje dzwonki i prosi uczniów, aby zagrali na nich własne czarodziejskie melodie i wy-
myślili do nich tytuły. Podczas tworzenia i próbowania kompozycji na instrumentach dzieci uderzają
trzonkami pałeczek, trzymając je za kulki, wówczas dzwonki brzmią delikatnie i cicho.
• Podczas prezentacji swoich kompozycji dzieci powracają do trzymania pałeczek prawidłowo. Chętni
uczniowie zgłaszają się do występu.
5. Melodia wznosząca i opadająca – reagowanie ruchem na zmiany kierunku melodii (ćw. 3,
s. 58).
W utworze „Bułeczka z masłem” (przypisywanym małemu Wolfgangowi Amadeuszowi Mozartowi) moż-
na wyraźnie usłyszeć, kiedy melodia wznosi się, a kiedy opada. Uczniowie w skupieniu słuchają muzyki
56 XXI krąg tematyczny
i pokazują ruchem rąk kierunek poszczególnych fraz. Nauczyciel może podpowiadać uczniom kierunek
ruchu pałeczek.
Wskazówka realizacyjna: Przed zajęciami nauczyciel powinien kilkakrotnie posłuchać nagrania.
6. Melodia wznosząca i opadająca – improwizacje dźwiękowe (ćw. 4, s. 58).
Uczniowie ponownie słuchają nagrania utworu Mozarta. Zgodnie z poleceniem przesuwają pałeczkami po
płytkach dzwonków w prawo (jeśli melodia się wznosi) lub w lewo (jeśli opada).
Wskazówka realizacyjna: Przed wykonaniem ćwiczenia nauczyciel powinien sprawdzić, czy dzwonki są
ustawione prawidłowo (dłuższe sztabki z lewej strony – jak na ilustracji w zeszycie ćwiczeń).
7. Odczytywanie rytmów tataizacją (ćw. 5, s. 58).
Dzieci z pomocą nauczyciela kilkakrotnie czytają rytm tataizacją, następnie powtarzają go z klaskaniem,
a na końcu grają. Wskazane byłoby, żeby nauczyły się go bezbłędnie, prawie na pamięć, by podczas gra-
nia na dzwonkach nie było potrzeby spoglądania na schemat. Niezależnie od tego nauczyciel powinien
wspomagać uczniów, realizując rytm tataizacją, podczas gdy dzieci wykonują go na dzwonkach.
8. Fortepian i pianino (ćw. 6, s. 59).
• Nauczyciel prezentuje dwa nagrania: „Etiudę dziecięcą” L. Köhlera i fragment „Koncertu na fortepian
i orkiestrę” F. Liszta. Przed słuchaniem zadaje uczniom pytanie zawarte w ćwiczeniu 6. Stara się naprowa-
dzić na właściwą odpowiedź pytaniami pomocniczymi, np. Jak była zagrana melodia?
W etiudzie – podobnie jak w gamie, dźwięki następowały po sobie, były wykonywane w wolnym tempie, na
przemian, raz prawą ręką, raz lewą; w koncercie – zanim rozległy się dźwięki fortepianu, orkiestra zagrała
wstęp, instrumenty brzmiały z dużą siłą, głośno, chwilami dramatycznie. Melodia fortepianu grana była
jednocześnie obiema rękami, były to akordy, czyli jednocześnie brzmiące zestawy kilkunastu dźwięków.
Dźwięki następowały szybko po sobie, raz brzmiały wysoko, raz nisko, były krótkie i długie na przemian.
• Nauczyciel krótko omawia dwa nagrania.
Etiuda dziecięca jest formą o prostej budowie, charakteryzuje się nieskomplikowanym przebiegiem dźwię-
ków; przeznaczona jest dla młodego wykonawcy do ćwiczenia biegłości w grze. Słowo etiuda jest francuskiego
pochodzenia i oznacza ćwiczenie, studium. Natomiast słowo koncert wywodzi się z języka włoskiego i oznacza
współzawodniczenie. W przypadku koncertu rywalizują między sobą orkiestra i instrument solowy. Dzieci
słuchają tylko krótkiego fragmentu koncertu, gdyż jest to forma rozbudowana, składająca się z trzech części
i przedstawienie ich wypełniłoby niemal całą lekcję. Koncert wymaga od wykonawcy znakomitej sprawności
ruchowej i talentu, a od słuchacza skupienia.
• Następnie nauczyciel na podstawie ilustracji w zeszycie ćwiczeń i dodatkowych informacji omawia
budowę fortepianu i pianina, wskazuje na różnice i podobieństwa.
Fortepian – powstał ponad 300 lat temu, na początku XVIII w. Po raz pierwszy został zaprezentowany
we Włoszech, a za jego twórcę uważa się Bartolomea Cristoforiego (czyt. kristoforiego). Składa się z trój-
kątnego pudła, opartego na trzech nogach, wewnątrz którego na ciężkiej metalowej ramie naciągnię-
te są struny. W struny uderzają drewniane, obciągnięte filcem młoteczki, które uruchamiane są przez
klawisze. Dla zwiększenia głośności instrumentu czasem unosi się górną, ruchomą część pudła (która
kształtem przypomina skrzydło ptaka) i podpiera specjalną nóżką. Pod pudłem fortepianu umieszczone
są pedały, dzięki którym można zmieniać brzmienie instrumentu oraz skracać i wydłużać dźwięki. For-
tepiany, w zależności od przeznaczenia, mają różną długość: najdłuższe fortepiany to fortepiany koncer-
towe, mniejsze – to fortepiany gabinetowe. Odmianą fortepianu jest pianino.
Pianino – jest młodsze od fortepianu około 100 lat. Powstało w Niemczech, ale udoskonalone zostało w Anglii.
Ma inny kształt niż fortepian, ponieważ struny ustawiono w nim pionowo. Mechanizm gry oraz elementy budo-
wy są takie same jak w fortepianie. Pianino stało się bardzo popularne dzięki temu, że zajmuje niewiele miejsca;
jego dźwięki brzmią ciszej, co doskonale sprawdza się w mieszkaniach.
Pierwsze pianina były dość wysokie i dlatego nazywano je „żyrafami” lub „szafami”.
Obydwa instrumenty należą do grupy instrumentów strunowych młoteczkowych (uderzanych). Artystę –
zarówno tego, który gra na fortepianie, jak i tego, który gra na pianinie – nazywamy pianistą.
9. Klawiatura – odgadnij nazwę instrumentu (ćw. 7, s. 59).
Uczniowie analizują fotografię przedstawiającą klawiaturę fortepianu. Powinni zauważyć dwa rodzaje kla-
wiszy: białe – dłuższe i czarne – krótsze. Czarnych klawiszy jest mniej, ułożone są nieco głębiej, jak gdyby
XXII krąg tematyczny 57
w drugim rzędzie. Naciśnięcie klawisza powoduje uderzenie młoteczka w strunę i powstaje dźwięk. Drga-
jące struny wydają rozmaite dźwięki. Taki układ przypomina płytki dzwonków chromatycznych (dwurzę-
dowych). Jeżeli dzieci grają na dzwonkach diatonicznych (jednorzędowych), należy im pokazać dzwonki
chromatyczne, żeby mogły porównać z klawiaturą.
Celem zabawy jest improwizowanie melodyczno-rytmiczne, wykorzystujące hasła promujące zdrowy
tryb życia. Dzieci wymyślają własne melodie do wybranych haseł i prezentują je, akompaniując sobie
na dowolnym instrumencie perkusyjnym. Każda propozycja i każde wykonanie powinny być uznane
za poprawne.
11. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Zagram dzieciom”.
XXII krąg tematyczny

Temat 22. Kocham świat
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Kocham świat”.
– Rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich.
– Wprowadzenie pięciolinii i klucza wiolinowego.
– Wprowadzenie dźwięków sol i mi.
– Ćwiczenia oddechowe.

– śpiewa piosenkę „Kocham świat”
– poznaje dźwięki sol i mi
– pokazuje wysokość dźwięków za pomocą fonogestów
– odczytuje prosty zapis nutowy
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 60–62, CD 1, nr 25, CD 3, nr 10, 58; dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Wiosna wkoło” z układem ruchowym.
Wiosna, wiosna, wiosna wkoło.

Jak przyjemnie, jak wesoło.
Opis zabawy:
Dzieci ustawiają się parami w różnych miejscach sali.
Wiosna, wiosna, wiosna wkoło – pary tworzą „haczyki” prawymi rękami i obracają się, wykonując osiem
kroków.
Jak przyjemnie, jak wesoło – pary tworzą „haczyki” lewymi rękami z nowymi partnerami i obracają się,
wykonując osiem kroków.
58 XXII krąg tematyczny
2. Nauka piosenki „Kocham świat” (s. 60).

• Po wysłuchaniu nagrania zadaje pytania do piosenki, np. Co chcą zrobić dzieci, żeby świat był piękny?
za nauczycielem.
3. Naśladowanie kukułki – różnicowanie wysokości dźwięków (ćw. 1, s. 61).
• Nauczyciel prosi uczniów, by naśladowali głos kukułki; pyta, czy dwa dźwięki, które wydaje ptak, są
takie same, czy różne.
• Po udzieleniu prawidłowej odpowiedzi prosi o wskazanie, który z tych dźwięków jest wyższy, a który
niższy.
4. Wiosenne odgłosy (ćw. 2, s. 61).
• Dzieci słuchają utworu Leopolda Mozarta (ojca Wolfganga Amadeusza) „Symfonia dziecięca. Wiosna”.
Przed odtworzeniem nagrania nauczyciel pyta o nazwę ptaka, którego głos ilustruje muzyka.
• Podczas drugiego słuchania nagrania uczniowie naśladują głos kukułki. Nauczyciel powinien wcze-
śniej przesłuchać nagranie, by w odpowiednim momencie muzyki pokazać gestem, kiedy uczniowie
powinni się włączać. W tym celu pokazuje ręką wysokość dźwięków (wyższe – uniesienie ręki, niższe
– opuszczanie).
5. Realizacja schematu melodyczno-rytmicznego (ćw. 3, s. 61).
• Dzieci śpiewają powiedzenie według schematu na sylabie la; jednocześnie pokazują ręką wysokość
dźwięków, a następnie rytmizują hasło ekologiczne.
• Potem śpiewają je zgodnie z zapisanym schematem melodyczno-rytmicznym (wyżej, niżej, końcowe
sylaby należy wydłużyć).
6. Raz wyżej, raz niżej (ćw. 4, s. 61).
• Nauczyciel gra na dzwonkach dźwięki wyraźnie zróżnicowane pod względem wysokości (wysokie – na
skrajnych prawych sztabkach, niskie – na sztabkach leżących z lewej strony).
• Uczniowie stoją w różnych miejscach sali; wspinają się na palce – gdy słyszą dźwięki wysokie, a słysząc
dźwięki niskie – uginają kolana.
Wskazówka realizacyjna: Ćwiczenie to można zrealizować jako zabawę z fantami. Kto się pomyli w roz-
poznaniu dźwięków, daje fant, który potem musi wykupić, wykonując dowolne zadanie muzyczne.
7. Dźwięki sol, mi – gra na dzwonkach (ćw. 5, s. 62).
• Nauczyciel rozdaje dzieciom dzwonki i prosi, by wskazały płytki odpowiadające dźwiękom sol oraz mi.
• Następnie nauczyciel gra te dźwięki i prosi, by dzieci je śpiewały, jednocześnie uderzając w płytki
sol i mi.
• Dzieci grają na dzwonkach każdy dźwięk dwukrotnie, według instrukcji w ćwiczeniu, używając pa-
łeczek.
8. Nuty i ich mieszkanie – poznanie klucza wiolinowego, pięciolinii oraz nut sol, mi (ćw. 5, s. 62).
• Nauczyciel wyjaśnia dzieciom, że pięciolinia służy do zapisywania nut i zawsze jest otwierana klu-
czem; najczęściej jest to klucz wiolinowy.
• Następnie, przez analogię do budynku i mieszkań (podobnie do pięter w budynku linie pięciolinii liczy
się od dołu), wyjaśnia położenie nuty sol (na drugiej linii) oraz nuty mi (na pierwszej linii). Wskazuje
na podwójne nazwy nut (można porównać do dwóch imion dzieci) – do śpiewania (nazwy solmizacyjne,
np. sol, mi) i do grania (nazwy literowe, odpowiednio: g, e).
• Następnie nauczyciel wprowadza fonogesty odpowiadające dźwiękom sol i mi. Wspólnie z uczniami
śpiewa każdy dźwięk, pokazując go fonogestem; dzieci naśladują nauczyciela. Należy pamiętać, by
fonogest dźwięku sol był pokazany wyżej niż fonogest mi.
9. Czytanie nut – to całkiem proste (ćw. 6, s. 62).
• Najpierw nauczyciel w zabawie z uczniami utrwala poznane nuty, np. pokazując fonogesty, według
których dzieci śpiewają (potem nauczyciela może zastąpić chętny uczeń).
XXIII krąg tematyczny 59
• Następnie dzieci, z pomocą nauczyciela, odczytują nazwy nut leżących na pięciolinii i w wolnym tem-
pie je śpiewają.
• Po utrwaleniu grają zapisaną w ćwiczeniu melodię na dzwonkach.
10. „Piosenka kukułki” – nauka gry na dzwonkach (s. 91).
Nauczyciel gra utwór na dzwonkach, a następnie śpiewa melodię nazwami solmizacyjnymi i jednocześnie
pokazuje fonogesty sol i mi. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem. Odnajdują płytki sol
i mi i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na instrumencie jednocześnie śpie-
wały dźwięki solmizacją.
Najlepsze rezultaty w nauce osiąga się, dzieląc utwór na krótkie fragmenty, np. po dwa lub cztery takty.
Można zacząć od nauki po dwa takty, potem łączyć je w dłuższe fragmenty, po cztery takty.
3
Uwaga! Utwór ma metrum 4 ; dźwięki melodii powtarzają się, ale z innym zakończeniem (za pierw-
szym razem melodia kończy się wyżej, za drugim – niżej). Należy zwrócić uwagę na dokładną realiza-
cję pauzy ćwierćnutowej na trzy (wytrzymanie ciszy). Nauczyciel głośno liczy do trzech, by uczniowie
zachowali puls w grze. (Opis kursu gry na dzwonkach został zamieszczony we wstępie).
Celem zabawy jest wydłużenie frazy oddechowej uczniów, sprzyjającej lepszemu oddychaniu statycznemu
i dynamicznemu (zwłaszcza podczas śpiewu), czyli dotlenieniu mózgu.
Dzieci wykonują ćwiczenie według instrukcji. Nie należy przekraczać zaproponowanej liczby powtórzeń,
z uwagi na możliwość hiperwentylacji i związanych z tym zawrotów głowy.
12. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Kocham świat”.
XXIII krąg tematyczny

Temat 23. Maszeruje Wiosna
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Maszeruje Wiosna”.
– Poznanie ćwierćnuty i ósemki.
– Reagowanie ruchem na ćwierćnutę i na ósemkę.
– Realizacja schematów rytmicznych.
– Odczytywanie zapisu nutowego.
– Poznanie ludowych tradycji witania wiosny i nauka piosenki „Gaiczek zielony”.

– śpiewa piosenkę „Maszeruje Wiosna”
– śpiewa piosenkę „Gaiczek zielony”
– rozpoznaje ćwierćnutę i ósemkę
– odczytuje prosty zapis nutowy
– realizuje schematy rytmiczne gestodźwiękami i tataizacją
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 63–65, CD 1, nr 26, 42, CD 3, nr 10, 58; bębenek, dzwonki, materiały potrzeb-
ne do wykonania gaiku: gałązka, kolorowe wstążki, bibułkowe lub sztuczne kwiaty
PRZEBIEG ZAJĘĆ
60 XXIII krąg tematyczny

Opis zabawy:
Dzieci ustawiają się parami w różnych miejscach sali.
kroków.
2. Nauka piosenki „Maszeruje Wiosna” (s. 63).
• Zadaje pytania do tekstu, np. Jak wygląda Wiosna opisana w piosence?; Co trzyma Wiosna w ręce?; Co
się dzieje, gdy Wiosna wznosi w górę kwiat?
• Następnie dzieci uczą się zwrotek, tak samo jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami, powtarza-
jąc za nauczycielem.
3. Gestodźwiękowy akompaniament do piosenki (ćw. 1, s. 64).
• Najpierw dzieci odczytują tataizacją dwa schematy ułożone z klocków rytmicznych, a następnie reali-
zują je zgodnie z instrukcją w ćwiczeniu.
• Jeżeli śpiewanie z jednoczesnym wykonywaniem gestodźwięków sprawia uczniom trudności, na-
uczyciel dzieli dzieci na trzy grupy: śpiewającą, akompaniującą do zwrotek i akompaniującą do re-
frenów. Grupy powinny kolejno zamieniać się rolami (np. po każdej zwrotce z refrenem).
4. Rytm do marszu i do biegu (ćw. 2, s. 64).
Nauczyciel prosi, by dzieci wskazały, który z rytmów jest odpowiedni do marszu, a który do biegu.
W wyjaśnieniu może posłużyć się przykładem stawiania kroków przez osoby dorosłe i przez małe dzie-
ci, np. odnieść się do mamy idącej z małym dzieckiem (mama idzie, stawia większe kroki, a dziecko
biegnie, bo ma krótkie nóżki). Kroki mamy odpowiadają zapisowi rytmu z sylabą ta, a kroki dziecka
– z sylabą ti.
5. Reagowanie ruchem na zmiany rytmu: do marszu i do biegu (ćw. 3, s. 64).
Nauczyciel gra na bębenku na zmianę rytm do maszerowania i do biegania. Dzieci dostosowują ruch do
słuchanych rytmów.
6. Ćwierćnuta i ósemka – wprowadzenie pojęć (ćw. 4, s. 64).
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, co to jest rytm i w jaki sposób się go zapisuje. Może nawiązać do kroków
mamy i dziecka; na jeden krok osoby dorosłej przypadają dwa kroki malucha. Następnie dzieci postępują
zgodnie z instrukcją w ćwiczeniu.
Uwaga! Należy zwrócić uczniom uwagę na dwa sposoby zapisywania ósemek: do śpiewania (laseczka
z chorągiewką – zapis wokalny) i do grania (laseczki połączone poziomą kreską, tzn. pod jednym wiąza-
niem – zapis instrumentalny). Należy to dzieciom wyjaśnić, ale nie trzeba wymagać od nich zapamiętania
tej informacji. Zróżnicowany zapis będzie się pojawiał w toku zajęć, więc dzieci powinny się z nim oswoić.
Chodzi o to, by wiedziały, że w obydwu tych zapisach nuty zachowują swoją wartość rytmiczną, czyli pozo-
stają ósemkami.
• Najpierw uczniowie odczytują tataizacją rytm, klaszcząc w dłonie.
XXIV krąg tematyczny 61
• Następnie w tym rytmie wymawiają nazwy solmizacyjne nut, potem śpiewają dwa dźwięki: sol i mi
w podanym rytmie.
• Na zakończenie grają melodię na dzwonkach.
8. „Rozmowa nutek” – nauka gry na dzwonkach (s. 91).
pokazuje fonogesty sol i mi. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem. Odnajdują płytki sol i mi
i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na instrumencie jednocześnie śpiewały
dźwięki solmizacją.
Najlepsze rezultaty osiąga się, dzieląc utwór na krótkie fragmenty, np. po dwa lub cztery takty. Można
zacząć od nauki po dwa takty, potem łączyć je w dłuższe fragmenty.
2
Uwaga! Utwór ma metrum 4 ; dźwięki melodii powtarzają się, ale z innym zakończeniem (za pierwszym
razem melodia kończy się wyżej, za drugim – niżej). Należy zwrócić uwagę na inny zapis nut, tzw. zapis
instrumentalny, „do grania” (w odróżnieniu od zapisu wokalnego, tzn. nuty z chorągiewkami). (Opis kursu
gry na dzwonkach został zamieszczony we wstępie).
9. Na tropie wiosennych odgłosów (ćw. 6, s. 65).
• Nauczyciel prezentuje nagranie utworu Leopolda Mozarta „Symfonia dziecięca. Wiosna”. Przed słu-
chaniem prosi uczniów, by skupiły się i rozpoznały odgłosy wiosny.
• Po wysłuchaniu utworu dzieci wymieniają odgłosy wiosny w kolejności występowania w utworze. Na-
uczyciel notuje nazwy wiosennych odgłosów na tablicy. Podczas ponownego słuchania uczniowie kon-
frontują i weryfikują swoje spostrzeżenia.
10. Ludowe tradycje witania wiosny (ćw. 7, s. 65).
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat zwyczajów i obrzędów ludowych związanych z powitaniem wio-
sny, odwołując się do ich wiedzy i doświadczeń i ewentualnie je uzupełnia (opowiada np. o obrzędzie topie-
nia marzanny). Następnie mówi o zwyczaju chodzenia z gaikiem; wyjaśnia, co to jest gaik.
11. Nauka piosenki „Gaiczek zielony” (ćw. 7, s. 65).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki.
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem (piosenka
rozpoczyna się nietypowo – od refrenu). Potem razem z nauczycielem wykonują piosenkę: nauczy-
ciel śpiewa zwrotki, uczniowie – refren.
• Po utrwaleniu piosenki nauczyciel rozdaje dzieciom materiały potrzebne do wykonania gaiku. Po zro-
bieniu gaiku dzieci chodzą z nim po klasie i śpiewają piosenkę „Gaiczek zielony”.
Wskazówka realizacyjna: Można podzielić dzieci na grupy i przeprowadzić konkurs na najładniejszy
gaik.
12. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Maszeruje Wiosna”.
XXIV krąg tematyczny

Temat 24. Wieziemy tu kogucika
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Wieziemy tu kogucika”.
– Realizacja akompaniamentu melodycznego.
– Rytmizacja z użyciem gestodźwięków.
– Reagowanie ruchem na zmianę rytmu.
– Rytmizacja wyrazów związanych z Wielkanocą.

– śpiewa piosenkę „Wieziemy tu kogucika”
– realizuje akompaniament melodyczny
– rytmizuje teksty z użyciem gestodźwięków
– reaguje na zmiany rytmiczne
62 XXIV krąg tematyczny
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 66–67, CD 1, nr 27, CD 2, nr 36, CD 3, nr 12, 13, 58; dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ

Opis zabawy:
Dzieci stoją w parach w różnych miejscach sali.
kroków.
2. Nauka piosenki „Wieziemy tu kogucika” (s. 66).
• Zadaje pytania do piosenki, np. O co proszą chłopcy wiozący kogucika?; Czego życzą gospodarzom?
• Dzieci uczą się zwrotek fragmentami, metodą ze słuchu, powtarzając za nauczycielem.
• Potem wykonują piosenkę: nauczyciel śpiewa zwrotki, uczniowie wołają: kukuryku!
• Na koniec wszyscy śpiewają całą piosenkę.
Wskazówka realizacyjna: Nauka piosenki powinna być poprzedzona przekazaniem informacji o zwy-
czaju chodzenia z kogutem po domach. Wiozący go na wózku chłopcy zaglądali do każdej chaty i w zamian
za drobne datki (najczęściej jedzenie) składali gospodarzom życzenia zdrowia, pomyślności oraz urodzaju.
3. Wykonanie akompaniamentu melodycznego do piosenki (ćw. 1, s. 66).
• Nauczyciel w wolnym tempie liczy do dwóch; dzieci grają dźwięk sol na „raz” i na „dwa”. Nauczyciel
przyspiesza liczenie, uczniowie starają się dopasowac grę do podawanego tempa.
• Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Dzieci w grupach realizują zadanie (ćw. 1).
4. Wykonanie akompaniamentu gestodźwiękowego do piosenki (ćw. 2, s. 67).
• Dzieci w grupach odczytują rytmy tataizacją, następnie recytują sylaby rytmiczne.
• W dalszej kolejności recytowany tekst zamieniają na rytmiczne klaskanie (I grupa) i tupanie (II gru-
pa). Następnie uczniowie wskazują, który rytm nadaje się do maszerowania, a który do biegania.
Zabawę można kilkakrotnie powtarzać, zmieniając zadania grup.
5. Reagowanie ruchem na zmiany rytmiczne w muzyce (ćw. 3, s. 67).
Nauczyciel prezentuje uczniom na przemian dwa nagrania: muzykę do marszu i muzykę do biegania;
uczniowie maszerują lub biegają po całej sali, starając się możliwie szybko dostosować ruch do zmiany
rytmu.
Uwaga! Zabawa może mieć charakter konkursu z fantami, np. o nazwie „Mistrz orientacji” – kto się pomyli,
odpada z gry lub daje fant, który potem musi wykupić (wykonując jakieś muzyczne polecenie).
6. Rytmizacja słów związanych z Wielkanocą (ćw. 4, s. 67).
• Uczniowie dopasowują rytmy do wyrazów; kierują się liczbą sylab. Wpisują właściwą liczbę w kolejne
okienka: 4, 1, 2, 3.
• Następnie każdy rytm odczytują tataizacją, a potem recytują pasujące do rytmu słowa.
XXV krąg tematyczny 63

Zabawa przy muzyce Modesta Musorgskiego, „Taniec kurcząt w skorupkach” z cyklu „Obrazki z wysta-
wy”, aktywizuje dzieci do ruchu i połączona jest z aktywnym słuchaniem.
Opis ruchu:
Dzieci siedzą na krzesełkach lub na podłodze.
Utwór składa się z trzech części: A, B, A1. Do każdej części uczniowie wykonują inny układ ruchowy.
Część A (powtórzona dwa razy):
– osiem razy dotykanie palcami do kciuków (na wzór ptasiego dzióbka),
– osiem razy machanie zgiętymi w łokciach rękami (na wzór skrzydeł kwoki),
– osiem razy dotykanie palcami do kciuków (jw.),
– osiem razy machanie zgiętymi w łokciach rękami (jw.),
– dwa razy dotykanie palcami do kciuków (jw.),
– dwa razy machanie zgiętymi w łokciach rękami (jw.),
– dwa razy dotykanie palcami do kciuków (jw.),
– dwa razy machanie zgiętymi w łokciach rękami (jw.),
– jeden raz stopniowe opuszczanie rąk z rozstawionymi i zgiętymi palcami (na wzór kocich pazurków).
Część B:
– naśladowanie biegających kurczaków – podczas zmiany melodii (na synkopowaną kojarzącą się z kwoką),
– szesnaście razy naprzemienne uderzanie w kolana, potem szesnaście razy delikatne klaskanie w dłonie
(samymi palcami).
Część A1:
podobnie jak w części A, lecz ze zmianą zakończenia: zamiast jednego „kociego drapnięcia pazurkami”
należy wykonać dwa, a następnie raz klasnąć i położyć obie dłonie na kolanach.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Wieziemy tu kogucika”.
XXV krąg tematyczny

Temat 25. Jawor, jawor
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki i zabawy „Jawor, jawor”.
– Poznanie nuty la.
– Gra na dzwonkach.
– Utrwalenie ćwierćnuty i ósemki.

– śpiewa piosenkę „Jawor, jawor”
– rozpoznaje nutę la
– realizuje rytmy ćwierćnutowo-ósemkowe
– odczytuje proste zapisy nutowe
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 68–69, CD 1, nr 28, CD 3, 59; dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Raz i dwa” z układem ruchowym.
64 XXV krąg tematyczny
Raz i dwa, raz i dwa, do nóżki nóżka.

Tańczysz ty, tańczę ja dookoła raz i dwa.
Opis zabawy:
Uczniowie stoją parami w kręgu, zwróceni do siebie twarzami, podają sobie obie ręce w chwycie łódeczko-
wym (szeroko rozstawione na boki).
Raz i dwa, raz i dwa, do nóżki nóżka – cwał parami po kole w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek
zegara i zatrzymanie się z ułożeniem rąk na biodrach.
Tańczysz – wystawienie prawej nogi do przodu, oparcie na pięcie.
Ty – cofnięcie nogi.
Tańczę – wystawienie lewej nogi do przodu, oparcie na pięcie.
Ja – cofnięcie nogi.
Dookoła – czterema drobnymi kroczkami obrót w prawo.
Raz i dwa – trzema krokami zmiana partnera – każde koło w prawą stronę, do następnej osoby.
2. Nauka piosenki „Jawor, jawor” (s. 68).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki.
• Dzieci uczą się piosenki metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem, a następnie
śpiewają ją od początku do końca.
3. Zabawa ruchowa do piosenki (ćw. 1, s. 68).
Nauczyciel wykonuje ruchy odpowiednio do słów piosenki:
Jawor, jawor, jaworowi ludzie,
co wy tu robicie?
Budujemy mosty dla pana starosty – naśladowanie piłowania drzewa obiema rękami w rytmie ćwierć-
nut; ruchy piłowania można pokazać również w parach.
Tysiąc koni przepuszczamy – podniesienie obydwu rąk do góry.
a jednego zatrzymamy – gwałtowne opuszczenie obydwu rąk.
4. Śpiewanie piosenki z pokazywaniem położenia dźwięków melodii (ćw. 2, s. 68).
Podczas śpiewania dzieci wskazują ręką wysokość dźwięków.
5. Dźwięki sol, mi, la – granie na dzwonkach (ćw. 3, s. 68).
• Nauczyciel rozdaje dzieciom dzwonki i prosi, by wskazały płytki odpowiadające dźwiękom: sol, mi
oraz la.
• Następnie gra te dźwięki i prosi, by dzieci zaśpiewały je, uderzając jednocześnie w odpowiednie płytki.
• Dzieci za pomocą pałeczek grają dźwięki według instrukcji w ćwiczeniu.
6. Nuty i ich mieszkanie – położenie nuty la (ćw. 4, s. 69).
• Nauczyciel z uczniami określają położenie nuty la; nauczyciel wyjaśnia, że miejsca między liniami
pięciolinii nazywamy polami i podobnie do linii pięciolinii liczy się je od dołu, a zatem nuta la (a1) leży
na drugim polu.
• Następnie nauczyciel wprowadza fonogest odpowiadający dźwiękowi la. Razem z uczniami śpiewa
dźwięki: la, sol, mi i ilustruje je odpowiednimi fonogestami. Dzieci naśladują nauczyciela.
Uwaga! Fonogest nuty la należy pokazać precyzyjnie, nieco wyżej niż fonogesty nut sol i mi.
• Nauczyciel w zabawie z uczniami utrwala poznane nuty, np. pokazuje fonogesty, według których
dzieci śpiewają dźwięki (potem nauczyciela może zastąpić chętny uczeń).
XXVI krąg tematyczny 65
• Następnie dzieci, przy pomocy nauczyciela, odczytują nazwy nut na pięciolinii i próbują w wolnym
tempie je zaśpiewać.
8. Śpiewanie za pomocą nut (ćw. 5, s. 69).
• Dzieci odczytują rytm tataizacją, śpiewają sylabami rytmicznymi, a następnie solmizacją.
• Po utrwaleniu melodii grają ją na dzwonkach.
9. Ćwierćnuty i ósemki – utrwalenie wartości nut (ćw. 6, s. 69).
• Nauczyciel powtarza z uczniami rytmicznie tekst piosenki zamieszczony w ramce. Prosi, by
uczniowie wskazali, które sylaby mówili wolniej, a które szybciej.
• Po udzieleniu prawidłowej odpowiedzi pyta dzieci, jakie wartości nut zapiszą nad sylabami wy-
powiadanymi wolniej, a jakie – nad sylabami wypowiadanymi szybciej. Naprowadza uczniów, by
powiedzieli, że ósemki wykonuje się (gra i śpiewa) dwa razy szybciej niż ćwierćnuty.
• Na koniec uczniowie recytują tekst zgodnie z wpisanym w ramkę rytmem, jednocześnie klaszcząc.
10. „Marsz”– nauka gry na dzwonkach (s. 91).
pokazuje fonogesty sol, mi, la. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem. Odnajdują płytki
sol, mi, la i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na instrumencie jednocześnie
śpiewały dźwięki solmizacją.
4
Uwaga! Utwór ma metrum 4 ; melodia jest ruchliwa, zmiany dźwięków następują dość szybko, należy
więc pracować z uczniami w wolnym tempie, powtarzając melodię co dwa takty. Należy zwrócić uwagę na
końcowe takty, by precyzyjnie wyliczyć pauzę ćwierćnutową na „cztery”.
(Opis kursu gry na dzwonkach został zamieszczony we wstępie).
11. Muzyka i zdrowie – zabawa ruchowa z piosenką (realizacja polecenia ze s. 69, kącik edu-
kacji prozdrowotnej).
Celem zabawy jest usprawnienie aparatu ruchowego. Realizowanie uporządkowanego ruchu przy muzyce
zaspokaja potrzebę ruchu u dzieci.
• Nauczyciel wybiera dwoje uczniów (lub uczniowie zgłaszają się sami). Dzieci stają twarzami do siebie,
podają sobie ręce i podnoszą je do góry, tworząc most – bramę.
• Pozostałe dzieci ustawiają się przed mostem, pojedynczo, w kręgu, dziecko za dzieckiem. Te dzieci są
końmi.
• Śpiewając, biegną po okręgu w rytmie ósemkowym i przebiegają pod mostem. Na słowo: zatrzymamy
most opada – para uczniów opuszcza ręce, łapiąc w środku lub przed mostem jednego „konia”, który
odpada z gry. Wygrywa „koń”, którego nikomu nie udało się złapać.
12. Muzyczne pożegnanie – zagranie na dzwonkach melodii „Jawor, jawor”.
XXVI krąg tematyczny

Temat 26. Bawmy się
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka śpiewanki „Bawmy się”.
– Poznanie nuty re.
– Poznanie wartości rytmicznej – półnuty.
– Nauka kroku podstawowego i figur krakowiaka.
– Granie na dzwonkach.

– wykonuje śpiewankę „Bawmy się”
– rozpoznaje nutę re
– rozpoznaje półnutę
66 XXVI krąg tematyczny
– tańczy krakowiaka
– gra na dzwonkach
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 70–71, CD 1, nr 29, CD 3, nr 16, 59; dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ

Opis zabawy:
2. Nauka śpiewanki „Bawmy się” (s. 70).
• Nauczyciel prezentuje nagranie śpiewanki.
• Dzieci uczą się piosenki metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem.
• Dzieci śpiewają całą piosenkę, wykonując jednocześnie ruchy sugerowane słowami śpiewanki.
Wskazówka realizacyjna: Śpiewanka jest krótka, należy uczyć uczniów po jednym takcie, metodą po-
wtarzania, a potem dwukrotnie zaśpiewać całość.
3. Nuty i ich mieszkanie – położenie nuty re (ćw. 1, s. 70).
• Nauczyciel z uczniami określa położenie nuty re. Wspólnie ustalają, że nuta re (d1) leży pod pierw-
szą linią.
• Następnie nauczyciel wprowadza fonogest odpowiadający dźwiękowi re. Razem z uczniami śpiewa
dźwięki: re, mi, sol, la, pokazując je fonogestami. Dzieci uczą się przez naśladowanie nauczyciela.
Należy pamiętać, by fonogest dźwięku re był pokazany niżej niż fonogest dźwięku mi.
4. Gra na dzwonkach – utrwalenie czterech poznanych nut (ćw. 2, s. 70).
• Nauczyciel w zabawie z uczniami utrwala poznane nuty, np. pokazuje fonogesty, według których dzieci
je śpiewają (nauczyciela może zastąpić chętny uczeń).
• Następnie dzieci odnajdują dźwięki na płytkach dzwonków i je grają.
5. Wprowadzenie półnuty (ćw. 3, s. 70).
XXVII krąg tematyczny 67
• Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że poznają półnutę, która ma dłuższą wartość od ćwierćnuty. Graficznie
przedstawia ją najdłuższy klocek rytmiczny (z kolorowej wyklejanki). Nauczyciel informuje, że czas jej
trwania przedstawia sylaba ta–a.
• Następnie prosi, by dzieci odczytały tataizacją rytm śpiewanki „Bawmy się”.
6. Muzyczne rebusy – utrwalenie nazw poznanych nut (ćw. 4, s. 71).
Dzieci z pomocą nauczyciela rozwiązują muzyczne rebusy. Jest to jednocześnie sprawdzian znajomości
dotychczas wprowadzonych nut. Rozwiązania rebusów: rewolwer, parasol, miska, morela.
7. W rytmie krakowiaka – nauka kroku podstawowego i figur krakowiaka (ćw. 5, s. 71).
• Przed zaprezentowaniem nagrania krakowiaka pt. „Krakowiaczek ci ja” nauczyciel prosi o podanie
nazwy tańca ludowego.
• Następnie uczniowie realizują krok podstawowy i pokazane na rysunkach figury krakowiaka.
Rys. 1. Krok podstawowy krakowiaka to cwał boczny – szybkie dosuwanie jednej nogi do drugiej. Moż-
na go wykonywać pojedynczo lub w parach – wówczas dzieci trzymają się za obie ręce lub podają sobie
jedną rękę, a drugą obejmują partnera w pasie.
Rys. 2. Chłopiec klęka na jedno kolano, dziewczynka trzyma jedną ręką uniesioną dłoń chłopca. Obiega
go podskokami: trzyma chłopca lewą ręką, jeśli wykonuje kroki w lewą stronę; prawą ręką – jeśli wyko-
nuje kroki w prawą stronę.
Rys. 3. Drobna kaszka – tańczy się ją w miejscu ruchem obrotowym. Dzieci stoją przodem do siebie,
podają sobie ręce na krzyż i poruszają się drobnymi krokami cwału w prawo i w lewo wokół wspólnej
osi. Uwaga – stopy powinny być blisko siebie, ręce proste, tułowia odchylone.
Rys. 4. Dziewczynki tworzą koło, podają sobie ręce i poruszają się cwałem po kole wewnętrznym. Chłop-
cy cwałem poruszają się po kole zewnętrznym, z tyłu za dziewczynkami, w przeciwnym kierunku,
z ręką wyciągniętą ukośnie w górę (unoszą tę rękę, w którą stronę się poruszają). Kolejność figur jest
dowolna.
8. Muzyczne pożegnanie – wykonanie śpiewanki „Bawmy się”.
XXVII krąg tematyczny

Temat 27. Kałużowy deszcz
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Kałużowy deszcz”.
– Improwizacja akompaniamentu do piosenki.
– Rozpoznawanie odgłosów związanych z wodą.
– Realizacja schematów rytmicznych.

– śpiewa piosenkę „Kałużowy deszcz”
– wykonuje improwizowany akompaniament do piosenki
– rozpoznaje odgłosy związane z wodą
– realizuje różne schematy rytmiczne
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 72–74, CD 1, nr 30, CD 3, nr 18–23, 59; naczynia na wodę: plastikowe butel-
ki, miska, szklanki, rurki, pałeczki do dzwonków, dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ
68 XXVII krąg tematyczny

Opis zabawy:
2. Nauka piosenki „Kałużowy deszcz” (s. 72–73).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki i prosi o uważne słuchanie tekstu. Zadaje pytania do piosen-
ki, np. Jakie przyjemności związane z bieganiem po kałużach opisane są w piosence?; Z kim będzie się
bawić w deszczu bohater piosenki?
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem wykonu-
ją piosenkę w następujący sposób: nauczyciel śpiewa zwrotki, uczniowie – refren.
Wskazówka realizacyjna: Zwrotki są dość długie, więc naukę piosenki można rozłożyć na dwa dni.
3. Rytmiczne odgłosy – realizacja schematu rytmicznego utrwalającego poznane wartości
nut (ćw. 1, s. 73).
Uczniowie odczytują zapis rytmu tataizacją, potem dołączają klaskanie. Następnie realizują schemat, od-
czytując zapis rytmu odgłosami podpisanymi pod nutami.
4. Wykonanie akompaniamentu do piosenki (ćw. 2, s. 74).
• Nauczyciel przygotowuje naczynia z wodą: szklanki, miski, plastikowe butelki, plastikowe rurki,
i przydziela je dzieciom.
• Dzieci próbują wydobyć z nich różne odgłosy, a następnie chętni uczniowie improwizują akompa-
niament do poszczególnych fragmentów piosenki.
• Na wodnych instrumentach uczniowie mogą zagrać rytm piosenki z ćwiczenia 1 z towarzyszeniem
nagrania, według schematu:
Bul, bul – wdmuchiwanie powietrza przez rurkę do butelki z wodą.
Chlapu, chlapu – chlapanie ręką w misce z wodą.
Kap, kap, kap, kap, chlup – uderzanie pałeczką w szklankę z wodą.
• Ćwiczenie należy powtarzać od początku.
XXVIII krąg tematyczny 69
Wskazówka realizacyjna: Dzieci powinny realizować polecenie w grupach. Nauczyciel – dyrygent po-
winien wskazywać poszczególnym grupom, kiedy mają „grać”.
5. Rozpoznawanie odgłosów wody (ćw. 3, s. 74).
• Dzieci wymieniają nazwy wodnych odgłosów, które znają. Następnie rozpoznają i nazywają odgłosy,
które prezentuje nauczyciel z nagrania.
• Podczas kolejnego słuchania nagrania dzieci wpisują numery przy ilustracjach, wynikające z kolejno-
ści prezentowanych odgłosów.
Uwaga! Nauczyciel sam decyduje o kolejności prezentowania poszczególnych wodnych odgłosów.
6. „Wodna muzyka” – realizacja schematu rytmicznego za pomocą przedmiotów napełnio-
nych wodą (ćw. 4, s. 74).
• Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy: pierwsza dostaje szklanki z wodą i pałeczki do dzwonków,
druga – butelki z piaskiem, trzecia – butelki z wodą i rurki.
• Następnie razem z uczniami odczytuje rytm tataizacją, a potem ćwiczy z każdą grupą oddzielnie.
• Na końcu uczniowie wykonują utwór „Wodna muzyka”. Nauczyciel pokazuje, kiedy mają się włączyć
kolejne grupy. Utwór jest krótki, więc można go kilkakrotnie powtórzyć.
7. „Chiński wachlarz” – nauka gry na dzwonkach (s. 91).
pokazuje fonogesty sol, mi i la. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem. Odnajdują płytki
sol, mi, la i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na instrumencie jednocześnie
śpiewały dźwięki solmizacją.
2
Uwaga! Utwór ma metrum 4 ; melodia jest ruchliwa, zmiany dźwięków następują dość szybko, należy
więc ćwiczyć z uczniami w wolnym tempie, powtarzając po dwa takty.
Celem zabawy jest wydłużenie frazy oddechowej oraz doskonalenie koordynacji ruchowej.
• Nauczyciel prezentuje nagranie utworu Camille’a Saint-Saënsa (czyt. kamila sęsansa) „Akwarium”
z cyklu „Karnawał zwierząt”.
• Przy akompaniamencie muzyki dzieci puszczają bańki mydlane, używając do tego naciętych z jednej
strony plastikowych rurek lub gotowych przyrządów.
9. Muzyczne pożegnanie, zaśpiewanie pierwszej zwrotki i refrenu piosenki „Kałużowy
deszcz”.
XXVIII krąg tematyczny

Temat 28. Łąka – królestwo owadów
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Łąka – królestwo owadów”.
– Improwizowanie odgłosów i ruchu.
– Aktywne słuchanie muzyki z zastosowaniem rekwizytu.
– Granie na instrumentach perkusyjnych.
– Ćwiczenia artykulacji i dykcji.

– śpiewa piosenkę „Łąka – królestwo owadów”
– improwizuje odgłosy i ruch
– aktywnie słucha muzyki
– realizuje akompaniament na instrumentach perkusyjnych
– ćwiczy wymowę
70 XXVIII krąg tematyczny
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 75–76, CD 1, nr 31, CD 3, nr 24–26, 60; instrumenty perkusyjne: bębenki, ko-
łatki, drewienka, materiały do wykonania serwetkowych kwiatków: kolorowe papierowe serwetki,
nożyczki, kawałek wstążki lub nitki
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Pani Wiosna” z układem ruchowym.
Szła Pani Wiosna, a za nią ptaki:

wróbelki, skowronki, bociany, szpaki.
Opis zabawy:
Dzieci stoją pojedynczo rozstawione w sali. W postać Pani Wiosny wciela się nauczyciel. Nauczyciel
– Pani Wiosna, śpiewając, porusza się po sali między dziećmi. Przy słowach: wróbelki, skowronki,
bociany, szpaki wskazuje dzieci, które dołączają do niego. W ten sposób tworzy śpiewający korowód
z wszystkich dzieci w klasie. Ostatnie powtórzenie śpiewają wszyscy uczniowie.
2. Nauka piosenki „Łąka – królestwo owadów” (s. 75).
• Nauczyciel prezentuje nagranie piosenki, prosi o uważne słuchanie tekstu.
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania do tekstu, np. Jakie owady wymienione są w piosence?; Jakie
kolory pojawiają się na łące?
• Następnie dzieci uczą się zwrotek, tak samo jak refrenu – metodą ze słuchu, fragmentami, powta-
rzając za nauczycielem.
Wskazówka realizacyjna: Ostatni takt piosenki wymaga precyzyjnego wykonania na dwa i na sześć
z uwagi na pauzę ósemkową na początku i na końcu taktu. Należy kilkakrotnie powtórzyć ten fragment,
gdyż pauzy zaburzają rytm i mogą być pomijane przez dzieci.
3. Improwizacja ruchowa piosenki (ćw. 1, s. 75).
• Dzieci śpiewają słowa zwrotek piosenki i swobodnie tańczą w kole. Na słowa refrenu naśladują sposób
poruszania się i odgłosy kolejno: motyli, mrówek, żuka, konika polnego, pszczoły, ważki.
• Przed realizacją tego ćwiczenia nauczyciel powinien kilkakrotnie powtórzyć kolejność pojawiania się
nazw poszczególnych owadów.
4. „Wiosenny koncert na łące” – improwizacja na temat odgłosów wiosny (ćw. 2, s. 76).
• Nauczyciel rozmawia z dziećmi o odgłosach kojarzących się z wiosenną łąką. Dzieci samodzielnie wybie-
rają przedmioty do ich naśladowania lub wybierają inny wariant – decydują się na naśladowanie głosem
poszczególnych odgłosów.
• Następnie każde z dzieci próbuje improwizować „muzykę łąki”. Chętni uczniowie prezentują się przed
klasą.
Uwaga! Każde wykonanie improwizacji należy uznać za prawidłowe i nagrodzić brawami.
5. Aktywne słuchanie muzyki z użyciem rekwizytu (ćw. 3, s. 76).
• Nauczyciel rozdaje uczniom po kawałku nitki lub wstążki i jednej trzywarstwowej serwetce pa-
pierowej.
XXIX krąg tematyczny 71
• Włącza CD z nagraniem fragmentu muzyki Piotra Czajkowskiwgo pt. „Walc kwiatów” z baletu „Dzia-
dek do orzechów”. Demonstruje kolejne etapy tworzenia serwetkowych kwiatków. Uczniowie pracują
pod nadzorem nauczyciela.
Opis wykonania kwiatów:
Trzywarstwową serwetkę przeciąć wzdłuż osi, nałożyć warstwy, by powstał sześciowarstwowy prostokąt.
Zwinąć go w harmonijkę wzdłuż krótszego boku, przewiązać w połowie nitką lub wstążką, tak by supeł
znalazł się na grzbiecie zgięć harmonijki (nie na jej płaskiej części). Następnie delikatnie rozdzielać wszyst-
kie warstwy serwetki po obu stronach przewiązania, kierując je ku górze w jedną stronę, i układać palcami.
W ten sposób powinien powstać kwiat z jednej strony wypukły, a z drugiej płaski.
• Po wykonaniu kwiatów uczniowie improwizują taniec kwiatów do muzyki Piotra Czajkowskiego.
6. Realizacja akompaniamentu na instrumentach perkusyjnych.
• Nauczyciel prezentuje nagranie utworu „Marsz koników polnych” Sergiusza Prokofiewa; zadaje
pytania: Jaki jest nastrój muzyki?; Czy melodia jest wesoła, czy smutna?; O czym może opowiadać?
• Po krótkiej rozmowie na temat tytułu i charakteru utworu nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy
i rozdaje im bębenki, kołatki oraz drewienka. Następnie każdą grupę oddzielnie uczy rytmu wykony-
wanego na instrumentach, które dostały. Po opanowaniu rytmu łączy grupę bębenków z grupą ko-
łatek, potem grupę bębenków z grupą drewienek, następnie grupę kołatek z grupą drewienek, a na
końcu wszystkie grupy razem.
• Kiedy uczniowie dobrze wykonają rytm w grupach, nauczyciel ponownie prezentuje nagranie i wska-
zuje uczniom, kiedy mają się włączyć z akompaniamentem.
Wskazówka realizacyjna: Uczniowie nie powinni zagłuszać swoją grą muzyki z nagrania.
Celem zabawy jest ćwiczenie artykulacji i dykcji. Uczniowie starannie wymawiają nazwy owadów – naj-
pierw w wolnym tempie, potem szybciej. Chętne dzieci mogą podjąć próbę ułożenia rymowanki na temat
ulubionego owada.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Łąka – królestwo owadów”.
XXIX krąg tematyczny

Temat 29. Ptasie głosy
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Ptasie głosy”.
– Rozpoznawanie i naśladowanie głosów ptaków.
– Granie na dzwonkach.
– Poznanie instrumentów należących do rodziny fletów.

– śpiewa piosenkę „Ptasie głosy”
– rozpoznaje i naśladuje głosy wybranych ptaków
– wykonuje ukierunkowane improwizacje melodyczne
– rozpoznaje i nazywa instrumenty należące do rodziny fletów
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 77– 79, CD 1, nr 32, CD 3, nr 27–33, 60; wyklejanka; dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Pani Wiosna” z układem ruchowym.
72 XXIX krąg tematyczny

Opis zabawy:
Dzieci stoją pojedynczo rozstawione w sali. W postać Pani Wiosny wciela się nauczyciel. Nauczyciel – Pani
Wiosna, śpiewając, porusza się po sali między dziećmi. Przy słowach: wróbelki, skowronki, bociany, szpaki
wskazuje dzieci, które dołączają do niego. W ten sposób tworzy śpiewający korowód z wszystkich dzieci
w klasie. Ostatnie powtórzenie śpiewają wszyscy uczniowie.
2. Nauka piosenki „Ptasie głosy” (s. 77).
• Zadaje pytania do piosenki, np. Jakie ptaki są wymienione w piosence?; Jakie ptasie odgłosy sły-
chać w piosence?
• Dzieci uczą się zwrotek metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem
wszyscy wykonują piosenkę z akompaniamentem z CD.
Wskazówka realizacyjna: Piosenka ma nieregularną budowę – trzecia zwrotka jest krótsza i brzmi jak
zakończenie, brak refrenu – należy zwrócić uwagę na zaśpiewanie czysto trzeciej zwrotki.
3. Naśladowanie ptasich głosów (ćw. 1, s. 78).
• Nauczyciel pyta uczniów, który ptasi głos z piosenki najbardziej im się podobał.
• Następnie prosi, by chętni uczniowie zaśpiewali piosenkę „Panie Janie” wybranym głosem ptaka.
(Wcześniej, dla przypomnienia, można piosenkę zaśpiewać wspólnie na sylabie la).
4. Rozpoznawanie głosów wybranych ptaków (ćw. 2, s. 78).
• Nauczyciel prezentuje nagrania odgłosów wybranych ptaków: słowika, wrony, kukułki, dzięcioła,
bociana, gołębia. Uczniowie słuchają, rozpoznają i wklejają z wyklejanki odpowiednie fotografie,
by uzupełnić ilustrację.
5. „Ptasi koncert” – improwizacja melodyczna ukierunkowana (ćw. 3, s. 78).
• Uczniowie rozpoznają zapis nutowy odgłosów ptaków. Z pomocą nauczyciela kilkakrotnie śpiewa-
ją ptasie melodie ujęte w ramkach. Następnie utrwalone fragmenty melodyczne wykonują ptasimi
głosami.
• Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda z nich wykonuje jeden ptasi odgłos. Nauczyciel – dy-
rygent, wskazuje, która grupa (lub grupy) ma zaśpiewać. Następnie nauczyciela może zastąpić
wyznaczony uczeń.
6. „Ptasi koncert” – własna kompozycja dzieci (ćw. 4, s. 78).
• Uczniowie naklejają z wyklejanki te same odgłosy w dowolnej, ustalonej przez siebie kolejności.
• Następnie grają ułożoną melodię na dzwonkach.
• Chętni uczniowie prezentują swoją kompozycję przed klasą i nauczycielem.
7. Flet i jego rodzinka – poznanie rodziny fletów (s. 79).
Nauczyciel podaje uczniom informacje na temat fletu. Pierwsze flety, a raczej fujarki, powstały jeszcze
w czasach prehistorycznych i posługiwali się nimi ludzie pierwotni. Początkowo były to piszczałki z wy-
drążonych gałęzi lub złożone z kilku połączonych ze sobą rurek różnej wielkości (fletnia Pana). Z czasem
zaczęto je udoskonalać – nawiercano otwory, dodawano mechanizmy, by osiągnąć jak najpiękniejszy
dźwięk. Flety poprzeczne zaczęto produkować z metalu dopiero w II połowie XX w. (istnieją też flety
z kości słoniowej i z czystego złota). Ponadto na wsiach produkowano gliniane odmiany fletu – ptaszki,
które „ćwierkają” po napełnieniu wodą i dmuchaniu w otwór w ogonku, oraz okaryny, różniące się wiel-
kością i kształtem.
XXX krąg tematyczny 73
Na fujarkach, glinianych ptaszkach i okarynach gra się muzykę ludową, na fletach prostych – muzykę daw-
nych wieków, a na flecie poprzecznym i jego odmianie – flecie piccolo, gra się utwory z repertuaru muzyki
artystycznej.
8. Rozpoznawanie brzmienia fletów (ćw. 5, s. 79).
• Nauczyciel prezentuje dzieciom nagrane dźwięki instrumentów z fletowej rodziny: fletu podłużnego,
fletu poprzecznego, fletu piccolo, fletni Pana, fujarki, okaryny, glinianych ptaszków. Dzieci słuchają
i zapamiętują je.
• Nauczyciel może przeprowadzić krótki konkurs: prezentować przykłady w przypadkowej kolej-
ności. Konkurs wygrywa uczeń, który rozpozna brzmienia różnych odmian fletu i udzieli naj-
więcej prawidłowych odpowiedzi.
9. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Ptasie głosy”.
XXX krąg tematyczny

Temat 30. Walczyk dla rodziców
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Walczyk dla rodziców”.
– Granie akompaniamentu perkusyjnego do piosenki.
– Śpiewanie życzeń dla rodziców za pomocą nut.
– Poznanie nuty do.
– Wyrażanie muzyki środkami pozamuzycznymi.

– śpiewa piosenkę „Walczyk dla rodziców”
– wykonuje akompaniament rytmiczny na instrumentach perkusyjnych
– rozpoznaje nuty
– poznaje nutę do
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 80–82, CD 1, nr 33, CD 3, nr 41–42, 60; instrumenty perkusyjne: trójkąt,
kołatki, tamburyn, drewienka, grzechotki, talerze, tarka, dzwonki
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Pani Wiosna” z układem ruchowym.

Opis zabawy:
Dzieci stoją pojedynczo w sali. W postać Pani Wiosny wciela się nauczyciel. Nauczyciel – Pani Wiosna,
śpiewając, porusza się po sali między dziećmi. Przy słowach: wróbelki, skowronki, bociany, szpaki wskazu-
74 XXX krąg tematyczny
je dzieci, które dołączają do niego. W ten sposób tworzy śpiewający korowód z wszystkich dzieci w klasie.
Ostatnie powtórzenie śpiewają wszyscy uczniowie.
2. Nauka piosenki „Walczyk dla rodziców” (s. 80).
• Po wysłuchaniu piosenki zadaje pytania, np. Na ile liczy się walczyk dla rodziców?; Jak jest ubrana
mama?; Kto tańczy walczyka?; Jakie kwiaty dostaną rodzice?
• Dzieci uczą się piosenki metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem.
• Potem wspólnie wykonują piosenkę.
Wskazówka realizacyjna: Piosenka nie ma refrenu, a między zwrotkami są inne przygrywki. Nauczy-
ciel powinien przesłuchać piosenkę, by poznać poszczególne przygrywki.
3. Akompaniament do piosenki (ćw. 1, s. 81).
• Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i każdej przydziela instrumenty. Ustala kolejność wykony-
wania akompaniamentu do poszczególnych zwrotek.
• Uczniowie akompaniują według schematu rytmicznego w grupach. (Uczniowie, którzy nie grają na
żadnym instrumencie, mogą śpiewać lub tańczyć).
4. Koncert życzeń dla rodziców – śpiewanie za pomocą nut (ćw. 2, s. 81).
• Uczniowie odczytują rytm życzeń tataizacją, potem śpiewają na sylabie la. Równocześnie ze śpiewem
pokazują ruchem dłoni lub fonogestami kierunek melodii.
• Po utrwaleniu obu melodii śpiewają je z tekstem.
5. Nuty i ich mieszkanie – położenie nuty do (ćw. 3, s. 81).
• Nauczyciel wraz z uczniami określa położenie nuty do. Wyjaśnia, przez analogię do budynku miesz-
kalnego, który ma także strych i piwnicę, że nuta do (c1) leży na pierwszej linii dodanej dolnej (na
pierwszym schodku w piwnicy).
• Następnie nauczyciel wprowadza fonogest odpowiadający dźwiękowi do. (Należy pamiętać, by fono-
gest do był pokazany niżej niż fonogest re).
• Razem z uczniami śpiewa dźwięki: do, re, mi, sol, la, pokazując je fonogestami. Dzieci uczą się przez
naśladowanie czynności nauczyciela.
6. Granie na dzwonkach – utrwalenie pięciu poznanych nut (ćw. 3, s. 81).
• Nauczyciel w zabawie z uczniami utrwala poznane nuty, np. pokazuje fonogesty, według których dzieci
śpiewają dźwięki (potem nauczyciela może zastąpić chętny uczeń).
• Następnie dzieci odnajdują odpowiednie nuty na płytkach dzwonków i grają.
7. Śpiewanie solmizacją (ćw. 4, s. 82).
• Nauczyciel prosi, by dzieci wróciły do ćwiczenia nr 2 ze s. 81 i nazwały nuty tworzące melodie do ży-
czeń dla mamy i taty.
• Następnie dzieci śpiewają melodie na sylabie la, równocześnie pokazują ruchem ręki położenie (wyso-
kość) dźwięków.
• Dzieci z większymi umiejętnościami mogą zastosować fonogestykę. W końcowym etapie realizacji
zadania uczniowie śpiewają solmizacją obydwie melodie.
8. Melodia dla mamy i taty – improwizowanie w obrębie pięciostopniowej skali (pentato-
nice) (ćw. 5, s. 82).
• Dzieci grają dźwięki: do, re, mi, sol, la, a następnie samodzielnie wymyślają krótką melodię, zbu-
dowaną tylko z tych dźwięków.
• Chętni uczniowie prezentują swoje melodie.
Pentatonika, jedna z najstarszych archaicznych skal, kojarzona jest z muzyką chińską lub japońską. W cza-
sach pogańskich była powszechna także w Polsce. Układ dźwięków, które ją tworzą, jest materiałem do
wykonywania ciekawych zabaw twórczych. Dźwięki tej skali można dowolnie zestawiać przy tworzeniu
melodii. Każda zaprezentowana przez ucznia melodia będzie ładna i interesująca, a zatem każde wykona-
nie tego ćwiczenia będzie prawidłowe.
9. „Kujawiaczek” – nauka gry na dzwonkach (s. 91).
XXXI krąg tematyczny 75
Nauczyciel gra utwór na dzwonkach, a następnie śpiewa melodię nazwami solmizacyjnymi i jednocze-
śnie pokazuje fonogesty sol, mi, la, re. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem. Odnajdu-
ją płytki sol, mi, la, re i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na instrumen-
cie jednocześnie śpiewały dźwięki solmizacją.
3
Uwaga! Utwór ma metrum 4 i umiarkowane tempo; melodia jest dłuższa, rozbudowana, należy więc ćwiczyć
z uczniami krótkimi fragmentami, po dwa takty. Należy zwrócić uwagę na takty z zapisanymi pauzami ćwierć-
nutowymi, by precyzyjnie wyliczyć je na początku na trzy a potem na dwa i na trzy.
Uwaga! Zachęcamy do zagrania na dzwonkach utworu pt. „Chińskie pałeczki”(s. 92). fakultatywnie,
np. dla rodziców lub dziadków. Zawierają widowiskowy element uderzenia pałeczką o pałeczkę, co
bardzo uatrakcyjni występ dzieci.
W miarę możliwości czasowych można koncerty utworów przeprowadzić nie tylko na samej lekcji muzyki.
10. Wyrażanie nastroju muzyki środkami plastycznymi (ćw. 6, s. 82).
• Nauczyciel prezentuje nagranie walca „Odgłosy wiosny”. Przed odtworzeniem nagrania prosi
o zwrócenie uwagi na nastrój utworu i skojarzenia jakie ten utwór wywołuje.
• Podczas słuchania uczniowie wskazują ilustrację, która według nich najbardziej pasuje do muzyki,
i rysują wokół niej ramkę. Chętni uczniowie uzasadniają swój wybór.
Celem zabawy jest ćwiczenie aparatu mowy oraz poprawa koordynacji ruchowej.
Zabawę można przeprowadzić w formie kalamburów – wyznaczeni lub chętni uczniowie wybierają jedno
ze zwierząt z ramki i przedstawiają je ruchem lub głosem. Pozostali uczniowie rozpoznają, o jakie zwie-
rzę chodzi. Wygrywa uczeń, który udzielił najwięcej prawidłowych odpowiedzi.
12. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Walczyk dla rodziców” połączone z im-
prowizacją ruchową – naśladowaniem kroków i figur walca.
XXXI krąg tematyczny

Temat 31. Baju, baj, książeczko
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Baju, baj, książeczko”.
– Nauka „Śpiewanki z echem”.
– Określanie głośności dźwięków.
– Zabawy z nutami.

– śpiewa piosenkę „Baju, baj, książeczko”
– wykonuje „Śpiewankę z echem”
– rozróżnia dźwięki wysokie, niskie, ciche i głośne
– potrafi posługiwać się poznanymi nutami
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 83–85, CD 1, nr 34, 35, CD 3, nr 61; dzwonki, instrumenty perkusyjne:
bębenek, klawesyn, paski kolorowej krepiny
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie śpiewanki „Nasze lato” z układem ruchowym.
76 XXXI krąg tematyczny
Lato, nasze lato, pięknie cię witamy.

Razem z lasem, łąką, rzeką nisko się kłaniamy.
Opis zabawy:
Dzieci tworzą koło wiązane.
Lato, nasze lato, pięknie cię witamy – dwanaście kroków (w rytmie ćwierćnut) w prawą stronę.
Razem z lasem, łąką, rzeką – sześć kroków do środka koła ze stopniowym unoszeniem podanych rąk w górę,
nisko się kłaniamy – sześć kroków z powrotem (tyłem), ze stopniowym opuszczaniem rąk aż do lekkiego
skłonu.
2. Nauka piosenki „Baju, baj, książeczko” (s. 83).
• Zadaje pytania do piosenki, np. Jakie postacie z bajek występują w piosence?; Co robią bohaterowie
bajek w drugiej zwrotce?
• Dzieci uczą się refrenu metodą ze słuchu, fragmentami, powtarzając za nauczycielem. Potem wszy-
scy wykonują piosenkę: nauczyciel śpiewa zwrotki, uczniowie – refren.
3. Głośniej – ciszej (ćw. 1, s. 84).
Uczniowie śpiewają piosenkę „Baju, baj, książeczko” i koncentrują się na tym, by refren wykonać ciszej
niż zwrotki.
4. Nauka „Śpiewanki z echem” (ćw. 2, s. 84).
• Przed nauką śpiewanki nauczyciel krótko rozmawia z uczniami o echu; pyta, czy wiedzą, na czym polega
to zjawisko i gdzie najczęściej występuje. Organizuje zabawę w echo w parach, a dopiero potem przystę-
puje do nauczenia śpiewanki.
• Nauczyciel prezentuje nagranie.
• Dzieci uczą się poszczególnych fraz ze słuchu, metodą powtarzania za nauczycielem.
• Wszyscy wykonują całą śpiewankę, z zastosowaniem efektu echa.
5. Echo rytmiczne (ćw. 3, s. 84).
• Nauczyciel gra krótkie, proste rytmy na instrumentach perkusyjnych. Wyznaczone dziecko lub grupa
dzieci je powtarza. Należy zwrócić uwagę, by powtórzenia były zawsze ciche, jak w przypadku echa.
Przykładowe rytmy:
6. Echo melodyczne (ćw. 4, s. 84).

• Uczniowie ćwiczą na dzwonkach poszczególne fragmenty śpiewanki.
• Nauczyciel dzieli ich na dwie grupy: jedna gra melodię na większych płytkach, a druga – odpowiada
na mniejszych (na zasadzie echa).
• Uczniowie określają, która grupa grała wyższe dźwięki, a która niższe.
XXXII krąg tematyczny 77
7. Zabawy z nutami (ćw. 5, s. 85).

• Uczniowie podpisują pod każdą nutą odpowiednią nazwę solmizacyjną.
• Następnie wykonują melodię solmizacją.
8. Zabawy z nutami dla mistrzów (ćw. 6, s. 85).
• Przed realizacją ćwiczenia uczniowie z pomocą nauczyciela przypominają położenie nut.
• Następnie wpisują je w odpowiednie miejsca, a potem śpiewają solmizacją powstałą melodię.
Uwaga! Polecenie oznaczone jest gwiazdką – to zadanie trudniejsze, dla mistrzów i ambitnych.
9. Muzyczne rebusy (ćw. 7, s. 85).
Uczniowie wstawiają w miejsce nut ich nazwy solmizacyjne i odczytują rozwiązania. Rozwiązania: żelazko,
dom, pomidor, kret, miś, kareta.
10. „Wyliczanka z echem” – zespołowe wykonanie utworu na dzwonkach (ćw. s. 92).
pokazuje fonogesty sol, mi, re, la, do. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem. Odnajdują
płytki sol, mi, re, la, do i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na instrumencie
jednocześnie śpiewały dźwięki solmizacją. Najlepsze rezultaty osiąga się, dzieląc utwór na krótkie fragmen-
ty, np. po dwa lub cztery takty. Można zacząć od nauki po dwa takty, potem łączyć je w dłuższe fragmenty.
Wprawdzie „Wyliczanka z echem” jest utworem jednogłosowym, ale dla lepszego zrozumienia zasady echa
została zapisana jako utwór dwugłosowy. Dzieci łatwo rozpoznają, kiedy echo powtarza melodię, i intuicyj-
nie będą je naśladowały, grając ciszej.
Uwaga! Wykonanie utworu można uatrakcyjnić, dzieląc uczniów na dwie grupy i sadzając ich w pew-
nym oddaleniu od siebie. Wówczas podczas „wykonywania echa” efekt będzie bardziej słyszalny. Należy
zwrócić uwagę na precyzyjną realizację dwóch końcowych taktów z pauzami ćwierćnutowymi na cztery.
Dla uzyskania lepszej płynności wykonania nauczyciel powinien liczyć głośno do czterech.
Celem zabawy jest ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dzieci powtarzają ruchy nauczyciela lub
chętnego ucznia. Zadanie mogą także zrealizować w parach, pokazując nawzajem ruch pasków krepiny.
12. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Baju, baj, książeczko”.
XXXII krąg tematyczny

Temat 32. Podróże małe i duże
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Podróże małe i duże”.
– Poznanie pauzy ćwierćnutowej.
– Realizacja tataizacją rytmów z pauzą.
– Realizacja akompaniamentu rytmicznego do piosenki gestodźwiękami.
– Gra na instrumentach perkusyjnych.
– Reagowanie zaprzestaniem ruchu na pauzę.

– śpiewa piosenkę „Podróże małe i duże”
– realizuje rytmy z pauzą
– realizuje akompaniament rytmiczny gestodźwiękami
– reaguje bezruchem na pauzę
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 86–87, CD 1, nr 36, CD 3, nr 45–46, 60; instrumenty perkusyjne: dzwonki
78 XXXII krąg tematyczny
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Nasze lato” z układem ruchowym.

Opis zabawy:
Dzieci stoją w kole wiązanym.
Razem z lasem, łąką, rzeką – sześć kroków do środka koła ze stopniowym unoszeniem podanych rąk w górę.
nisko się kłaniamy – sześć kroków z powrotem (tyłem), ze stopniowym opuszczaniem rąk aż do lekkiego
skłonu.
2. Nauka piosenki „Podróże małe i duże” (s. 86–87).
• Zadaje pytania do piosenki, np. O jakich środkach lokomocji opowiada piosenka?; Dokąd prowadzą
opisane w piosence podróże?
Wskazówka realizacyjna: W przedostatnim takcie należy zwrócić uwagę na precyzyjne wykonanie me-
lodii, która rozpoczyna się nie jak w pozostałych taktach na raz, lecz na raz i, żeby dzieci nie zaczęły śpie-
wać ostatniej frazy zbyt wcześnie.
3. Poznajemy pauzę – zatrzymanie, chwila ciszy, przerwa w muzyce.
• Nauczyciel ustala z dziećmi sposób reagowania na ruch jego ręki. Kiedy podniesie jedną rękę, dzieci
powinny przestać śpiewać, zrobić przerwę, czyli pauzę. Po kilkakrotnym zaśpiewaniu w umówiony
sposób nauczyciel przekazuje dzieciom, że taka przerwa, cisza w muzyce nazywa się pauza.
• Uczniowie oglądają w zeszycie ćwiczeń na s. 87, w jaki sposób zapisuje się pauzę ćwierćnutową
(ciszę, która trwa tyle co ćwierćnuta).
4. Akompaniament do piosenki (ćw. 1, s. 87).
• Dzieci wspólnie z nauczycielem odczytują rytm tataizacją, a następnie gestodźwiękami według
oznaczeń nad ćwierćnutami i pauzami. Powtarzają go kilkakrotnie.
• Następnie połowa klasy śpiewa piosenkę, a druga połowa w tym czasie realizuje akompaniament.
Przy powtórzeniu piosenki grupy zamieniają się.
5. Odczytywanie rytmu tataizacją (ćw. 2, s. 87).
• Dzieci odczytują rytm tataizacją. Nauczyciel zwraca uwagę, by sylabę sza wymawiały cicho i deli-
katnie.
6. Solo lub w zespole – realizowanie zapisu rytmicznego (ćw. 3, s. 87).
• Grupa chętnych uczniów gra rytm z ćwiczenia 2 na instrumentach perkusyjnych. Dzieci wybie-
rają kolejno dowolne, przygotowane przez nauczyciela instrumenty, na których grają zespołowo
lub solo.
• Następnie kolejna grupa wykonuje ten sam rytm.
7. „Mała lokomotywa” – wykonanie utworu na dzwonkach (s. 93).
XXXIII krąg tematyczny 79
jednocześnie śpiewały dźwięki solmizacją.
2
Uwaga! Utwór ma ruchliwą melodię w metrum 4 , należy wyćwiczyć ją z uczniami na początku po dwa
takty, a następnie łączyć po cztery, oczywiście w wolnym tempie. W miarę nabywania umiejętności stop-
niowo zwiększać tempo. (Opis kursu gry na dzwonkach został zamieszczony we wstępie).
8. Muzyka i zdrowie (realizacja polecenia ze s. 87 zeszytu muzycznego, kącik edukacji
prozdrowotnej).
Celem zabawy jest uwrażliwienie na przerwę w muzyce – pauzę – poprzez zatrzymanie ruchu (ćwicze-
nie inhibicyjno-incytacyjne).
• Przy nagraniu „Samby z pauzą” dzieci poruszają się w dowolny sposób po całej sali. Podczas pauz
w muzyce zatrzymują się i stoją nieruchomo. Kto się poruszy, musi dać nauczycielowi fant.
• Po skończeniu zabawy dzieci wykupują fanty, realizując proste zadania muzyczne, np.:
– zaśpiewaj fragment dowolnej piosenki,
– wyklaszcz dowolny rytm z pauzą,
– zatańcz krok krakowiaka,
– zaśpiewaj nuty sol i mi,
– zaprezentuj odgłosy ptaków,
– powiedz, jakie instrumenty należą do rodziny fletów,
– wymień nazwy instrumentów perkusyjnych,
– zagraj dowolny rytm na wybranym instrumencie perkusyjnym.
9. „Deszczyk” – wykonanie utworu na dzwonkach (s. 92).
Nauczyciel gra utwór na dzwonkach, a następnie śpiewa melodię nazwami solmizacyjnymi i jedno-
cześnie pokazuje fonogesty sol, mi, re, la, do. Dzieci na początku śpiewają wspólnie z nauczycielem.
Odnajdują płytki sol, mi, re, la, do i włączają się do gry. Nauczyciel czuwa, by podczas wspólnej gry na
instrumencie jednocześnie śpiewały dźwięki solmizacją.
Uwaga! Dla uatrakcyjnienia wykonania utworu (pod warunkiem jego dobrego opanowania) nauczyciel
może zaproponować, by w czasie trwania pauz kilkoro dzieci wypowiadało np. kap, kap. Uczniowie mogą
przedstawić także inne propozycje wypełnienia pauz deszczowymi odgłosami.
10. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Podróże małe i duże”.
XXXIII krąg tematyczny

Temat 33. Słoneczna wycinanka
ZAPIS W DZIENNIKU
– Nauka piosenki „Słoneczna wycinanka”.
– Improwizacje ruchowe.
– Określanie nastroju muzyki.
– Realizowanie zabaw ruchowych z piosenką.

– śpiewa piosenkę „Słoneczna wycinanka”
– improwizuje taniec do piosenki
– określa nastrój utworu muzycznego
– bierze udział w zabawie ze śpiewem
80 XXXIII krąg tematyczny
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
zeszyt muzyczny, s. 88–89, CD 1, nr 37, CD 3, nr 47–50, 60
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Muzyczne powitanie – wykonanie powitanki „Nasze lato” z układem ruchowym.

Opis zabawy:
Dzieci stoją w kole wiązanym.
Razem z lasem, łąką, rzeką – sześć kroków do środka koła ze stopniowym unoszeniem podanych rąk w górę.
Nisko się kłaniamy – sześć kroków z powrotem (tyłem), ze stopniowym opuszczaniem rąk aż do lekkiego
skłonu.
2. Nauka piosenki „Słoneczna wycinanka” (s. 88–89).
• Po wysłuchaniu nagrania zadaje pytania do piosenki, np. Jak wygląda psia pogoda?; Z jakiego koloru
kartek powstaje słoneczna wycinanka?
3. Radosne tańcowanie (ćw. 1, s. 89).
• Dzieci samodzielnie wymyślają taniec do piosenki i wykonują go. Gdyby miały z tym problem, nauczy-
ciel może podpowiedzieć prosty ruch:
Zwrotka: uczniowie stoją w rozsypce; wykonują osiem kroków w rytmie półnut w wolnym tempie do przodu,
osiem do tyłu, osiem kroków w prawo, osiem z powrotem – w lewo.
Refren: osiem podskoków zmiennych w rytmie ćwierćnut w przód, osiem w tył, osiem podskoków parami
(dzieci trzymają się pod prawe ręce – tworzą „haczyki”), osiem w lewo (dzieci trzymają się pod lewe ręce).
Wskazówka realizacyjna: To zadanie należy wykonać w mniejszych grupach. Nauczyciel dzieli dzieci na
dwie grupy – śpiewającą i tańczącą. Jeśli mają jednocześnie śpiewać i tańczyć, ruch nie może być męczący
i zaburzać oddechu.
4. „Żabki” – wykonanie utworu z zapisu nutowego (s. 93).
jednocześnie śpiewały dźwięki solmizacją.
Należy dzieci podzielić na trzy grupy: pierwsza – gra na dzwonkach, druga – śpiewa, a trzecia gra na dre-
wienkach. Z każdą grupą nauczyciel powinien poćwiczyć osobno.
XXXIII krąg tematyczny 81
5. Muzyczna pogoda (ćw. 2, s. 89).

Fragment nagrania jednego z koncertów A. Vivaldiego z cyklu „Cztery pory roku”, II koncert nosi tytuł
„Lato” ilustruje letnią burzę. Szybkie pociągnięcia smyczkami imitują wiatr i deszcz.
• Przed włączeniem muzyki nauczyciel zadaje pytania: Jaką letnią pogodę przedstawił muzycznie kom-
pozytor w tym utworze?; Z jakim zjawiskiem kojarzy się wam muzyka?
• Dzieci słuchają utworu, po wysłuchaniu opowiadają swoje wrażenia oraz odnajdują w wyklejance wła-
ściwą naklejkę i wklejają ją w odpowiednie miejsce.
6. Wspólne pląsy (ćw. 3, s. 89).
Nauczyciel proponuje wspólne zabawy ze śpiewem.
PINGWINEK
Uczniowie stają w rzędzie, jeden za drugim, ręce trzymają na ramionach kolegi z przodu. Śpiewają piosenkę.
O, jak przyjemnie i jak wesoło – dwa skoki na prawej i dwa na lewej nodze do przodu.
W pingwinka bawić się, się, się – na słowa: się, się, się trzy skoki obunóż w przód.
Raz nóżka prawa – wystawienie na bok prawej nogi, oparcie jej na pięcie.
Raz nóżka lewa – wystawienie na bok lewej nogi, oparcie jej na pięcie.
Do przodu, do tyłu i raz, dwa, trzy – skok obunóż w przód, w tył i trzy skoki do przodu.
Zabawę należy powtórzyć kilkakrotnie.
KARUZELA
Chłopcy, dziewczęta, dalej, spieszmy się, karuzela czeka, wzywa nas z daleka – ustawienie w kole, trzyma-
nie za ręce, wystawienie na zmianę do środka koła na piętę raz prawej nogi, raz lewej – osiem razy.
Starsi już poszli, młodsi jeszcze nie – osiem kroków w prawo po kole.
Hej, hopsasa – trzy podskoki obunóż w miejscu.
Jak ona szybko mknie! Hej, dalej, dalej, do zabawy spieszmy się – cwał po kole w prawo.
Hej, hopsasa – trzy podskoki obunóż w miejscu.
Jak ona szybko mknie! Hej, dalej, dalej, do zabawy spieszmy się – cwał po kole w lewo.
Wskazówka realizacyjna: Zabawy można przeprowadzić w parach.
7. Zabawy naszych rodziców i dziadków (ćw. 4, s. 89).
Dzieci śpiewają piosenki „Jedzie pociąg” i „Mało nas” z akompaniamentem z CD. Następnie wszyscy
wspólnie bawią się ze śpiewem:
„Jedzie pociąg”: uczniowie z dorosłymi ustawiają się w rzędzie, jeden za drugim, trzymają się za ramiona.
Pierwsza osoba w rzędzie jest lokomotywą – prowadzi pociąg po sali w różnych kierunkach.
„Mało nas”: wszyscy stoją w kole wiązanym, jedna osoba wchodzi do koła. Pozostali maszerują po kole
i śpiewają. Na słowa: ciebie tu potrzeba osoba w środku wybiera jedną osobę z koła, biorą się za ręce i two-
rzą koło w środku koła.
8. Muzyczne pożegnanie – zaśpiewanie piosenki „Słoneczna wycinanka”.
82 Piosenki
Urodziny marchewki melodia popularna
1. Na marchewki urodziny 4. Wtem pomidor nagle wpada,

wszystkie zeszły się jarzyny. kalarepce ukłon składa.
A marchewka gości wita – Moja blada kalarepko,
i o zdrowie grzecznie pyta. } bis }
tańczże ze mną, tańczże krzepko!
bis
2. Kartofelek podskakuje, 5. Wszystkie pary jarzynowe

burak z rzepką już tańcuje. już do tańca są gotowe.
Pan kalafior z krótką nóżką Gra muzyka, to poleczka,
biegnie szybko za pietruszką. }
bis }
wszyscy tańczą już w kółeczkach.
bis
3. Kalarepka w kącie siadła,

ze zmartwienia aż pobladła.
Tak się martwi, płacze szczerze,
nikt do tańca jej nie bierze.
bis}
Piosenki 83
Kapuściana piosenka muzyka: Irena Pfeiffer

słowa: Maria Terlikowska
1. Wielki rwetes dziś u Basi, 3. Potem deską ją przyciśnie,

bo kapustę Basia kwasi. niech kapusta w beczce kiśnie.
Szatkownica poszła w taniec, Już kapusta wzbiera sokiem,
to ci było szatkowanie! sok spod deski spływa bokiem.
Rach, ciach, ciach! Obereczka! Rach, ciach, ciach! Obereczka!
Już kapusty pełna beczka! } bis
2. Zaraz Basia ją przyprawi, 4. Jaka pyszna ta kapusta,

doda soli i żurawin. że aż sama idzie w usta.
Potem ją ubije wałkiem, Więc ją jemy na surowo,
aż ubita będzie całkiem. na surowo, bo to zdrowo!
Rach, ciach, ciach! Obereczka! Rach, ciach, ciach! Obereczka!
I została pusta beczka! } bis
84 Piosenki
Domowa piosenka muzyka: Krzysztof Marzec

słowa: Ewa Chotomska
1. Kiedy wracam ze szkoły i otworzyć chcę drzwi, 2. Kiedy smutno mi czasem, przyjdzie do mnie pan
już od progu dobiega zawsze wierny głos psi. pies,
Na dywanie w pokoju do nóg łasi się kot, poda łapę, zapyta: Nie martw się, co ci jest?
a w pudełku pod stołem chomik chowa się Kot zamruczy pod nosem, chomik także da znać,
w kąt. i od razu weselej, już zaczynam się śmiać.
Refren: Każdy ma jakiegoś bzika, Refren: Każdy ma jakiegoś bzika,

każdy jakieś hobby ma, każdy jakieś hobby ma,
a ja w domu mam chomika, a ja w domu mam chomika,
kota, rybki oraz psa. }
bis
kota, rybki oraz psa. }
bis
Piosenki 85
Karnawał to zabawa muzyka: Krzysztof Marzec

słowa: Ewa Chotomska
1. Dawno temu pewien książę 2. Dzieci lubią się przebierać,

w swym pałacu wydał bal. mamy dzieciom pomóc chcą.
Na tym balu, jak wieść niesie, Na pawlaczach, w szafach, skrzyniach
przyszłą żonę poznać chciał. przerzucają ciuchów moc.
Jak historia się skończyła, Tu coś przytną, tam przyszyją
nawet małe dziecko wie, i już strój gotowy jest.
lecz wie także, że najlepiej Kiedy twarze pomalują,
w karnawale bawić się. można wreszcie bawić się.
Refren: Karnawał, karnawał Refren: Karnawał, karnawał

to taniec, zabawa,
to rytm, który przenika, bis
gdy płynie muzyka! } to taniec, zabawa,
}
to rytm, który przenika, bis
gdy płynie muzyka!
86 Piosenki
Gaiczek zielony melodia i słowa ludowe
Refren: Gaiczek zielony, Refren: Gaiczek zielony…

pięknie przystrojony,
w czerwone wstążeczki 2. A ta zima ciężka była,
przez śliczne dzieweczki. co nam ziółka wymroziła,
ale my się tak starały,
1. A ten gaik z lasu idzie, żeśmy ziółek nazbierały.
dziwują się wszyscy ludzie.
Idzie po lipowym moście, Refren: Gaiczek zielony…
przypatrują mu się goście.
Piosenki 87
Krakowiaczek ci ja melodia i słowa ludowe
1. Krakowiaczek ci ja, krakowskiej natury,

kto mi wlezie w drogę, ja na niego z góry!
Krakowiaczek ci ja, któż nie przyzna tego,
siedemdziesiąt kółek u pasika mego. }
bis
2. Krakowiaczek ci ja, z czerwoną czapeczką,

szyta kierezja, bucik z podkóweczką.
Gra mi wciąż muzyka, a kółka trzepocą,
jak małe księżyce w blasku się migocą. } bis
3. Wisło, moja Wisło, rzeko błękitnawa,

kłania ci się Kraków, kłania i Warszawa,
bo się w tobie, Wisło, Wanda utopiła,
by nie pójść za Niemca, do wody skoczyła. }bis
88 Utwory do gry na dzwonkach
Walczyk
Smutna piosenka
Do mi sol
Wesoła piosenka
Utwory do gry na dzwonkach 89
Polka
Wyliczanka-powitanka
Skacząca piłka
90 Notatki
Notatki 91
Spis treści
Wskazówki dla nauczyciela ............................................... 3 XX krąg tematyczny

Temat: Spotkanie z muzyką .............................................. 8 Temat 20. Zimowa poleczka ............................................ 53
I krąg tematyczny XXI krąg tematyczny

Temat 1. Hej, ho, pierwsza klasa! ................................... 10 Temat 21. Zagram dzieciom ............................................ 54
II krąg tematyczny XXII krąg tematyczny

Temat 2. W drodze do szkoły ........................................... 12 Temat 22. Kocham świat ................................................. 57
III krąg tematyczny XXIII krąg tematyczny

Temat 3. Trzeba bardzo mocno chcieć ........................... 14 Temat 23. Maszeruje Wiosna .......................................... 59
IV krąg tematyczny XXIV krąg tematyczny

Temat 4. Świat na ekranie .............................................. 16 Temat 24. Wieziemy tu kogucika ................................... 61
V krąg tematyczny XXV krąg tematyczny

Temat 5. Jesień w ogrodzie ............................................. 18 Temat 25. Jawor, jawor .................................................... 63
VI krąg tematyczny XXVI krąg tematyczny

Temat 6. Wesoła rodzinka ............................................... 21 Temat 26. Bawmy się ....................................................... 65
VII krąg tematyczny XXVII krąg tematyczny

Temat 7. O kochaniu misia .............................................. 25 Temat 27. Kałużowy deszcz ............................................ 67
VIII krąg tematyczny XXVIII krąg tematyczny

Temat 8. Idzie kot ............................................................. 26 Temat 28. Łąka – królestwo owadów ............................. 69
IX krąg tematyczny XXIX krąg tematyczny

Temat 9. Rozśpiewany blok ............................................. 28 Temat 29. Ptasie głosy ..................................................... 71
X krąg tematyczny XXX krąg tematyczny

Temat 10. Jesienny deszcz ............................................... 30 Temat 30. Walczyk dla rodziców ..................................... 73
XI krąg tematyczny XXXI krąg tematyczny

Temat 11. Idzie niebo ciemną nocą ................................. 32 Temat 31. Baju, baj, książeczko ...................................... 75
XII krąg tematyczny XXXII krąg tematyczny

Temat 12. Pomaluję cały świat ....................................... 34 Temat 32. Podróże małe i duże ....................................... 77
XIII krąg tematyczny XXXIII krąg tematyczny

Temat 13. Kraina czarów ................................................ 36 Temat 33. Słoneczna wycinanka .................................... 79
XIV krąg tematyczny Piosenki

Temat 14. Bosy pastuszek ............................................... 37 Urodziny marchewki . ....................................................... 82
Kapuściana piosenka ....................................................... 83
XV krąg tematyczny
Domowa piosenka ............................................................. 84
Temat 15. Wesoły Nowy Roczek ..................................... 39
Karnawał to zabawa ......................................................... 85
XVI krąg tematyczny
Gaiczek zielony .................................................................. 86
Temat 16. Zimo, zimo ....................................................... 43
Krakowiaczek ci ja ............................................................ 87
XVII krąg tematyczny
Utwory do gry na dzwonkach .................................. 88
Temat 17. Mówię wam ...................................................... 46
XVIII krąg tematyczny
Temat 18. Córka Gburka ................................................. 48
XIX krąg tematyczny
Temat 19. Rap o alfabecie ................................................ 51

1 Ksiazka Nauczyciela Muzyka

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1 Ksiazka Nauczyciela Muzyka

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Książka

Szanujmy cudzą własność i prawo.

©Copyriht by Nowa Era Sp. z o.o. 2020

Autorki: Monika Gromek, Grażyna Kilbach

Nowa Era Sp. z o.o.

WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELA

Wskazówki do realizacji poszczególnych aktywności muzycznych

3. Ruch przy muzyce

Wprowadzanie pojęć muzycznych

 Korzystajmy ze sprawdzonych i atrakcyjnych zabaw z fonogestyką i tataizacją; dzięki nim uczniowie

Temat: Spotkanie z muzyką

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Chodźcie tu do mnie, podajmy sobie ręce.

Tu mam rączkę, a tu drugą,

Cześć! Hej! Witam wszystkich w koło.

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Chodź tutaj do mnie, podajmy sobie ręce.

3. Nauka śpiewanki „Hej, ho, pierwsza klasa!”.

7. Plecakowy teatrzyk – zabawa z rekwizytem (ćw. 5, s. 7).

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Chodź tutaj do mnie, podajmy sobie ręce.

III krąg tematyczny

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Chodź tutaj do mnie, podajmy sobie ręce.

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Tu mam rączkę, a tu drugą,

Jeśli chcesz – trzy klaśnięcia (dzieci stoją twarzą do środka koła).

8. Muzyczne pożegnanie – wykonanie śpiewanki „Świat na ekranie”.

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Tu mam rączkę, a tu drugą,

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Tu mam rączkę, a tu drugą,

6. Muzyczna rodzina (ćw. 4, s. 20).

9. Rodzinka Tralalińskich – improwizacje głosowe (ćw. 7, s. 21).

Julian Tuwim Wyśpiewują, tralalują,

10. Muzyka i zdrowie (realizacja polecenia ze s. 21, kącik edukacji prozdrowotnej).

VII krąg tematyczny

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Cześć! Hej! Witam wszystkich wkoło.

Jest – uderzają raz oburącz o uda (cała nuta).

VIII krąg tematyczny

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

• Uczniowie wykonują odpowiedni ruch do piosenki odtwarzanej z nagrania.

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

– Aktywna percepcja muzyki z wykorzystaniem małej motoryki.

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Podaj ręce dwie, razem bawmy się.

• Uczniowie wykonują akompaniament gestodźwiękami, łącząc go z recytowaniem tekstu refrenu.

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Podaj ręce dwie, razem bawmy się.

XII krąg tematyczny

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Podaj ręce dwie, razem bawmy się.

XIII krąg tematyczny

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Raz, dwa, trzy, klaśnij ty!

XIV krąg tematyczny

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Raz, dwa, trzy, klaśnij ty!

CELE – PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

– odczytuje tataizacją schematy rytmiczne

Raz, dwa, trzy, klaśnij ty!

4. Słuchanie muzyki gitarowej (ćw. 2, s. 43).