IES Macías o Namorado 3ºESO REXURDIMENTO José Manuel Dopazo Entenza

Aqués que ten fama de honrados na vila —Digame, mina senora:

roubáronme tanta brancura que eu tiña, ¿É certo que na sua terra
botáronme estrume nas galas dun día, renace a poesia agora?
a roupa decote puñéronma en tiras.
—Boubas que ceiban ó vento
Nin pedra deixaron, en donde eu vivira; catro sonadores tolos...
sin lar, sin abrigo, morei nas curtiñas, ¡Non lle hai tal renacemento!
ó raso cas lebres dormín nas campías;
meus fillos… ¡meus anxos!… que tanto eu quería, [...] —Eu sosteno, e trayo probas,
que Galicia esperta; digao
¡morreron, morreron, ca fame que tiñan! a autora das Follas Novas.
Quedei deshonrada, murcháronme a vida,
fixéronme un leito de toxos e silvas; —¡Valente choromiqueira!
i en tanto, os raposos de sangue maldita, Poetas dese feitío
tranquilos nun leito de rosas dormían. cómpranse a centos na feira.

-Salvádeme, ¡ouh, xueces!, berrei… ¡Tolería! Fai anos que un mala peza
De min se mofaron, vendeume a xusticia. quixo coroala en vida
-Bon Dios, axudaime, berrei, berrei inda… y-eu tireillo da cabeza.
Tan alto que estaba, bon Dios non me oíra.
Manuel Curros Enríquez
Entonces cal loba doente ou ferida, O Divino Sainete (fragmento)
dun salto con rabia pillei a fouciña,
rondei paseniño… ¡Ne-as herbas sentían!
I a lúa escondíase, i a fera dormía
cos seus compañeiros en cama mullida.
As almas escravas,
Mireinos con calma, i as mans estendidas, de ideas non grandes,
dun golpe, ¡dun soio!, deixeinos sen vida. van pensando mil cousas femineas,
I ó lado, contenta, senteime das vítimas, molentes e infames;
tranquila, esperando pola alba do día.
mil sonos forjando
I estonces… estonces, cumpreuse a xusticia: que o animo agobian, arrastrando
eu, neles; i as leises, na man que os ferira. infamantes cadeas,
cal brandos ilotas:
Rosalía de Castro
(A xustiza pola man, Follas Novas) espiritos brandos,
esp’ritos muliebres,
sedentarios, que lenta consome
Os que negan â muller intelixencia e talento, a millor e mórbida febre.
contestaceon cicais que fose o disprecio. ¿D’ ónde sacaron qu’
as almas teñen com’ os corpos seuso? Porqu’ as probes d’ as Mais a alma do bardo,
mulleres nunca tiveron enseño como os homes, qu’ eran tontas, energica, ousada,
os homes tontos dixeron; pois anqu’ algus qu’ eran sábeos que audaz libertade
probar quixesen o mesmo, soilo logran porbar que n’ human’ tan soo sona e ama,
entendemento todo é falibre e que poden os mais grandes teren ¡vai pensando en propósitos ferreos
erros. que ergueran a patria!
Eu non me met’ a estudear si tein húmido o cerebro, nin cal é
forma millor pra ter as almas asentos porqu’ eu as cousas non Eduardo Pondal
busco, que soilo busco os efeutos. Inda n-os tempos que foron Queixumes dos pinos
n-a noit’ escura d’ os tempos perdidos, cicais brilaron con
luminosos refrexos coma soles esprendentes os femeniles
talentos.
¿Quén foi Minerva? decí, ¿Porqu’ as cencias se puxeron
debaixo d´ o seu amparo e lle queimaron incenso? ¿Quén foron
as nov’ hirmás Que tiveron tantos tempros, e pr’ as qu’ ainda’
os poetas erguen altares n-o peito?
Mulleres foron sen duda de crarísemo talento á quês diviñizaría
a ademiraceón y-o tempo. Y-est’ é unha crara sinal de qu’ as
mulleres tiveron sempre autitú pr’ o saber e demostraron
inxenio. Centos de mulleres sábeas pódense poñer d’ exempro
de que nunca Dios negou â muller entendemento.

Filomena Dato Muruais

(Defensa d’as mulleres)