Podstawowy model nauczania

1. PODANIE TREŚCI ZAGADNIENIA:

Istotą tego punktu pracy instruktora jest poinformowanie szkolonych o tym, jakiej czynności
(umiejętności) będzie on nauczał. Tradycyjnie instruktor rozpoczyna od podania szkolonym komendy
„BACZNOŚĆ!”, po czym podaje treść zagadnienia. Po zapoznaniu szkolonych z treścią zagadnienia
instruktor podaje komendę „SPOCZNIJ!”.

2. ZAPOZNANIE Z CELEM SZKOLENIA:

W tym punkcie pracy instruktora chodzi o poinformowanie szkolonych o celu nauczania. Treść tego
celu, jak również forma i sposób przekazania jej szkolonym, powinna być zawczasu przemyślana
przez instruktora. Tradycyjnie nauczono nas, aby zapoznanie z celem było realizowane
z wykorzystaniem zwrotu „UCZYĆ!”. Polega to na tym, że instruktor po słowach „Ma to na celu uczyć
Was……”, powiela treść zagadnienia.

3. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNĄ:

Z sytuacją taktyczną instruktor zapoznaje szkolonych w zależności od rodzaju przedmiotu i treści
zagadnienia. Ta czynność nie będzie realizowana podczas realizacji zagadnień np. z wychowania
fizycznego, regulaminów, czy też nauczania budowy broni i sprzętu wojskowego. Wprowadzenie
w sytuację taktyczną będzie jednak niezbędne podczas nauczania różnorodnych umiejętności
z poszczególnych przedmiotów szkolenia bojowego, takich jak np. taktyka, rozpoznanie i armie innych
państw, szkolenie inżynieryjno-saperskie, OPBMR, obrona przeciwlotnicza itp. Będą to również
niektóre zagadnienia ze szkolenia ogniowego, takie jak rzut granatem, ćwiczenia w obserwacji.

4. PODANIE KOMENDY NA JAKĄ WYKONUJE SIĘ TĘ CZYNNOŚĆ:

W praktyce szkoleniowej, instruktor treść tego punktu na ogół realizuje używając zwrotu „WYKONUJE
SIĘ TO KOMENDY:….”, podając oczywiście treść komendy. Ważne jest to, aby informacja była
przekazana w jasny, zwięzły i zrozumiały sposób. Należy pamiętać również o tym, że są takie
czynności, do wykonania których stosuje się wiele komend. Obowiązkowo należy podać komenda
pomocnicza „wróć”, dalsze komendy wynikną z toku prowadzonych zajęć.

5. WZOROWY POKAZ:
Istotą tego punktu pracy instruktora jest wzorowe zademonstrowanie sposobu wykonania określonej
czynności, bądź działania. Dowódca drużyny-instruktor musi pamiętać, że szkoleni będą brali przykład
z jego postępowania. Dlatego wszystkie czynności powinien on wykonać rzeczywiście wzorowo i we
właściwym czasie. Motywem przewodnim wzorowego pokazu jest hasło „Zrób tak, jak ja!”.
Przed przystąpieniem do wykonania pokazu oznajmia on szkolonym „Pokazuję!”.

6. POKAZ Z OBJAŚNIENIEM:
Bezpośrednio po zakończeniu wzorowego pokazu, instruktor używając zwrotu „Pokazuję i objaśniam”
przystępuje do ponownego zademonstrowania uprzednio pokazywanej czynności (działania) z tą
jednak różnicą, że daną czynność wykonuje w tempie zwolnionym, a każdy wykonany przez siebie
ruch szczegółowo omawia szkolonym, zwracając uwagę na najmniejsze nawet detale, związane
z wykonaniem określonej czynności, bądź też działania.

7. ĆWICZENIA NA TEMPA:
Podczas realizacji zagadnień bardziej złożonych i w sytuacjach kiedy jest to możliwe, instruktor
rozpoczyna ćwiczenie praktyczne od ćwiczenia na tempa, następnie łączy ćwiczenie w jedną całość
i ćwiczy bez temp, po czym przechodzi do ćwiczenia aż do pełnego opanowania, pamiętając
o zasadzie, że ćwiczą wszyscy, a sprawdzany jest jeden.

8. ĆWICZENIA ETAPAMI:
Są również zagadnienia złożone, czyli istnieje możliwość zastosowania „ćwiczenia etapami
(fragmentami)”. Stosuje się wówczas zasadę, że ćwiczenie praktyczne takiego zagadnienia realizuje
się według chronologicznie uporządkowanych fragmentów. Rozpoczyna się od fragmentu najbardziej
prostego, a kończy najbardziej złożonym.

9. ĆWICZENIA DO PEŁNEGO OPANOWANIA:

Ćwiczenie praktyczne jest najważniejszym punktem pracy instruktora podczas szkolenia żołnierzy
w punkcie nauczania, niezależnie od tego jakim modelem instruowania się posługuje. Ćwiczenie
praktyczne jest przysłowiową „krwią i solą” pracy instruktora w punkcie nauczania. To właśnie podczas
ćwiczenia praktycznego znajduje zastosowanie stara zasada „Im więcej potu w czasie ćwiczeń
i pokoju, tym mniej krwi w boju”. Oznacza to, że kosztem ciężkiego wysiłku i trudu żołnierz zdobywa
kolejne umiejętności i sprawności. Na ćwiczenie praktyczne instruktor powinien przeznaczyć ok. 70%
czasu przeznaczonego na realizację zagadnienia, ponieważ w tym czasie osiąga się zakładane cele
szkoleniowe, przewidziane przez kierownika zajęć dla określonego zagadnienia.

10. REAGOWANIE INSTRUKTORA NA POPEŁNIANE BŁĘDY:

Podczas każdego ćwiczenia praktycznego, niezależnie od treści zagadnienia, na szczególną uwagę
zasługuje rola instruktora, który w czasie ćwiczenia praktycznego w punkcie nauczania, zobowiązany
jest do nieustannego reagowania na błędy popełniane przez szkolonych. Żołnierze ćwiczą każdą
czynność lub działanie, starając się naśladować i dorównać umiejętnościom dowódcy drużyny
(instruktora), który śledzi i obserwuje każdy ruch i działanie wykonywane przez poszczególnych
szkolonych. Postępuje on tak od rozpoczęcia, aż do chwili zakończenia ćwiczenia praktycznego. Nie
może on być obojętny na jakikolwiek stwierdzony błąd, na nieprawidłowe działanie szkolonych.
W przypadku nieprawidłowego działania konkretnego żołnierza podaje on komendę „WRÓĆ!” – po
omówieniu przyczyny, wskazaniu na czym polegało błędne wykonanie czynności, bądź błędne
działanie żołnierza i jakie to może przynieść konsekwencje na polu walki, instruktor nakazuje
ponownie wykonać daną czynność lub działanie. Jeżeli tym razem żołnierz wykonał to poprawnie,
poleca mu ćwiczyć aż do uzyskania pożądanego efektu końcowego, a więc do pełnego opanowania.
Na etapie szkolenia podstawowego nie wolno tolerować nawet najmniejszych potknięć i błędów
żołnierzy, które mogą prowadzić do utrwalenia niepożądanych nawyków.

11. OMÓWIENIE ZREALIZOWANEGO ZAGADNIENIA:

Ostatnim, lecz również istotnym, punktem pracy w układzie podstawowego modelu instruowania jest
omówienie zrealizowanego zagadnienia. W celu dokonania omówienia instruktor wykonuje zbiórkę
żołnierzy, po czym ocenia przebieg szkolenia, wskazuje najczęściej popełniane błędy i sposoby ich
usunięcia oraz stawia zadania do wykonania w ramach pracy samodzielnej. Ważnym elementem
omówienia zrealizowanego zagadnienia jest zapoznanie szkolonych z uzyskanymi ocenami oraz
wskazaniem najlepiej ćwiczących. Ważne jest to, aby zauważać i doceniać wysiłek włożony przez
żołnierzy, nawet tych słabszych, u których dostrzegalny jest postęp.
Po omówieniu, w zależności od sytuacji szkoleniowej, instruktor na komendę kierownika zajęć
przechodzi do realizacji kolejnego zagadnienia, odsyła szkolonych żołnierzy na kolejny punkt
nauczania, lub przygotowuje drużynę do zbiórki pododdziału w celu zakończenia zajęć.