ÖĞRENCİ ADI SOYADI: Mehmet KARAKUZU

DERSİN ADI: Coğrafi Bilgi Sistemleri

DERSİN KODU: BOE1082
DERSİN DÖNEMİ: 1. Dönem
DERS KİTABININ ADI:
SON TESLİM TARİHİ: 31/03/2024
Coğrafi Bilgi Sistemleri: Kuramsal Temeller
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), coğrafi verilerin toplanması, depolanması, analiz edilmesi,
yönetilmesi ve sunulması için kullanılan bir teknolojidir. CBS, coğrafi unsurların (yerler,
konumlar, alanlar vb.) dijital olarak temsil edilmesine olanak tanır ve bu verileri daha iyi
anlamak, analiz etmek ve kararlar almak için kullanıcıların erişimine sunar. CBS'nin
temelinde, coğrafi bilgi sistemleri teorik bir çerçeveye dayanan bir dizi prensip ve kuram
bulunmaktadır.

CBS Nedir?

CBS, coğrafi verilerin dijital olarak temsil edilmesine, depolanmasına, analiz edilmesine ve
sunulmasına olanak tanıyan bir bilgi teknolojisi alanıdır. CBS, coğrafi unsurların (yerler,
konumlar, alanlar vb.) karmaşık ilişkilerini anlamak ve görselleştirmek için coğrafi ve
matematiksel yöntemleri birleştirir. Coğrafi bilgi sistemleri, çeşitli disiplinlerde kullanılmakta
olup şehir planlaması, çevre bilimleri, ulaştırma, tarım, coğrafya, jeoloji gibi birçok alanda
önemli bir araç olarak kabul edilmektedir.

Temel Kavramlar ve Prensipler

Coğrafi Veri ve Coğrafi Bilgi

CBS'nin temelinde, coğrafi veri ve coğrafi bilginin ayrımı yatar. Coğrafi veri, belirli bir yerle
ilişkilendirilen her türlü sayısal veya alfa sayısal bilgidir. Coğrafi bilgi ise coğrafi verilerin
analiz edilmesi, yorumlanması ve anlamlandırılması sonucu elde edilen bilgidir. Örneğin, bir
harita üzerindeki noktalar coğrafi veri iken, bu noktaların bir havaalanını temsil ettiği bilgisi
coğrafi bilgidir.

Konumsal Veri ve Tematik Veri

CBS'de kullanılan veriler genellikle konumsal veri ve tematik veri olarak iki kategoride
incelenir. Konumsal veri, belirli bir coğrafi konumla ilişkilendirilmiş verilerdir, örneğin bir
adres veya koordinatlar. Tematik veri ise coğrafi bir alana ilişkin özellikleri ifade eden
verilerdir, örneğin nüfus yoğunluğu veya toprak tipi gibi.

Konumsal veri, belirli coğrafi konumlarla ilişkilendirilmiş olan veri türüdür. Bu veriler
genellikle coğrafi koordinatlar, adresler veya coğrafi referanslar gibi konumsal bilgiler içerir.
Konumsal veri, belirli bir coğrafi alana veya noktaya ait diğer özniteliklerle birlikte gelir.
Örneğin, bir restoranın konumsal verisi, restoranın coğrafi koordinatlarına (enlem ve boylam)
ek olarak restoranın adı, adresi, telefon numarası, işletme sahibi gibi diğer bilgileri içerebilir.

Konumsal veriler, CBS'de çok çeşitli kaynaklardan elde edilebilir. GPS cihazları, uydu
görüntüleri, haritalar, coğrafi veritabanları ve saha çalışmaları gibi kaynaklar, konumsal
verilerin toplanması için yaygın olarak kullanılır.
 Konumsal verilerin temel amacı, coğrafi konumları ve bu konumlarla ilişkilendirilmiş diğer
veri öğelerini temsil etmektir. Bu veriler, CBS uygulamalarında haritalar oluşturmak, coğrafi
analiz yapmak, yönlendirme ve konum tabanlı hizmetler sağlamak gibi çeşitli amaçlarla
kullanılabilir.

Tematik Veri

Tematik veri, belirli bir coğrafi alana veya bölgeye ilişkin özellikleri veya nitelikleri
tanımlayan veri türüdür. Bu veriler, coğrafi bir alana ait öznitelikler, ölçümler veya özellikler
içerebilir. Tematik veriler, coğrafi unsurların niteliklerini anlamak, analiz etmek ve
görselleştirmek için kullanılır.

Tematik veriler genellikle sayısal veya kategorik formatta olabilir. Sayısal tematik veriler,
belirli bir coğrafi alana ait niceliksel ölçümleri temsil ederken, kategorik tematik veriler belirli
bir coğrafi alandaki öznitelikleri kategorize eder.

Örnekler:

Nüfus yoğunluğu: Bir bölgedeki kişi sayısı bir sayısal tematik veri örneğidir.

Toprak tipi: Bir bölgedeki toprak türlerinin sınıflandırılması kategorik bir tematik veri
örneğidir.

Yağış miktarı: Belirli bir coğrafi alanda ölçülen yağış miktarı, bir başka sayısal tematik veri
örneğidir.

Tematik veriler, CBS analizlerinde ve karar destek sistemlerinde yaygın olarak kullanılır. Bu
veriler, coğrafi özelliklerin dağılımını, eğilimlerini ve ilişkilerini incelemek için kullanılabilir
ve karar alıcıların bilgi tabanlı kararlar vermelerine yardımcı olabilir.

Coğrafi Analiz

CBS'nin temel amaçlarından biri coğrafi analizdir. Coğrafi analiz, coğrafi verilerin
incelenmesi, ilişkilendirilmesi, modelleme ve sonuçların çıkarılması sürecidir. Coğrafi analiz,
coğrafi özellikler arasındaki ilişkileri anlamak ve gelecekteki olayları tahmin etmek için
kullanılır.

CBS ÇALIŞMALARININ PLANLAMA İLE İLİŞKİSİ

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) çalışmaları, planlama süreçlerinde önemli bir rol oynar. CBS,
planlama alanında karar alma süreçlerini desteklemek için kullanılan güçlü bir araçtır. İşte
CBS'nin planlama ile ilişkisini açıklayan bazı ana noktalar ve örnekler:

1. Alan Analizi ve Kullanımı: CBS, planlama süreçlerinde alan analizlerinin

yapılmasını sağlar. Örneğin, bir şehir planlaması projesinde, CBS kullanılarak belirli
bir bölgedeki arazi kullanımı incelenebilir. CBS, bu alanlarda konutlar, ticari alanlar,
yeşil alanlar ve endüstriyel bölgeler gibi farklı kullanım tiplerini gösteren tematik
haritalar oluşturabilir. Bu analizler, planlama kararlarının alınmasında temel bilgi
sağlar.
 2. Altyapı Planlaması: CBS, altyapı planlaması süreçlerinde de kullanılır. Örneğin, bir
şehrin altyapı ihtiyaçlarını belirlemek için CBS kullanılabilir. Su, elektrik, doğalgaz ve
ulaşım gibi altyapı sistemlerinin mevcut durumu analiz edilebilir ve gelecekteki
gereksinimleri tahmin etmek için coğrafi veriler kullanılabilir. Bu şekilde, altyapı
yatırımlarının etkin bir şekilde planlanması sağlanabilir.

3. Afet Yönetimi ve Risk Analizi: CBS, afet yönetimi ve risk analizi süreçlerinde
önemli bir rol oynar. Örneğin, bir tsunami risk analizi yapmak için CBS kullanılabilir.
Coğrafi veriler kullanılarak, potansiyel riskli alanlar belirlenebilir ve bu alanlardaki
nüfus ve altyapı tespit edilebilir. Bu bilgiler, afet risklerine karşı korunma ve hazırlık
stratejilerinin belirlenmesinde yardımcı olur.

4. Ulaşım Planlaması: CBS, ulaşım planlaması süreçlerinde de yaygın olarak kullanılır.

Örneğin, bir şehirdeki trafik akışını analiz etmek ve trafik sıkışıklığını azaltmak için
CBS kullanılabilir. CBS, mevcut yol ağını modelleyebilir, trafik yoğunluğunu
izleyebilir ve alternatif ulaşım senaryolarını değerlendirebilir. Bu analizler, daha etkin
ulaşım sistemleri geliştirmek için planlama kararlarının alınmasını sağlar.

5. Çevre Planlaması ve Koruma: CBS, çevre planlaması ve koruma süreçlerinde de

önemli bir rol oynar. Örneğin, bir doğal parkın korunması için CBS kullanılabilir.
CBS, parkın sınırlarını belirleyebilir, biyolojik çeşitliliği haritalayabilir ve çevresel
duyarlılık analizleri yapabilir. Bu bilgiler, doğal kaynakların korunması ve
sürdürülebilir kullanımı için planlama kararlarının alınmasında yardımcı olur.

CBS'nin planlama süreçlerindeki bu örnekleri, teknolojinin planlama pratiği üzerindeki

önemli etkisini göstermektedir. CBS, karar alıcılarına daha kapsamlı ve bilgiye dayalı bir
bakış açısı sunar ve planlama süreçlerini daha etkin hale getirir. Bu nedenle, CBS'nin
planlama disipliniyle olan ilişkisi giderek daha önemli hale gelmektedir.

CBS’de Analiz ve Yorumlama Teknikleri Kapsamında Proje Tasarlama;

İçin gerekli süreç ilerlemesi

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) analiz ve yorumlama teknikleri, çeşitli coğrafi verileri
işleyerek bilgi üretme sürecini içerir. Proje tasarımı aşamasında, CBS'nin analitik ve
yorumlama yetenekleri, projenin amacına ve gereksinimlerine uygun olarak kullanılabilir. İşte
CBS kullanılarak proje tasarlama sürecinde uygulanabilecek bazı ana adımlar:

1. Proje Hedeflerinin Belirlenmesi: İlk adım, proje hedeflerinin net bir şekilde
tanımlanmasıdır. Proje neyi başarmayı amaçlıyor? Hangi coğrafi sorunlar veya
ihtiyaçlar çözülmelidir? Bu hedefler, proje boyunca kullanılacak verilerin ve
analizlerin belirlenmesine rehberlik eder.

2. Veri Toplama ve Hazırlık: Proje için gerekli olan coğrafi verilerin toplanması ve
hazırlanması önemlidir. Bu veriler, uygun formatlarda sağlanmalı ve CBS tarafından
işlenebilir hale getirilmelidir. Harita verileri, iklim verileri, nüfus istatistikleri gibi
çeşitli kaynaklardan veriler toplanabilir.
 3. Analiz Tekniklerinin Belirlenmesi: Proje hedeflerine uygun analiz ve yorumlama
teknikleri seçilmelidir. CBS, coğrafi veriler üzerinde çeşitli analizler yapabilme
yeteneği sağlar. Örneğin, alan tabanlı analizler, ağ analizi, çok kriterli karar analizi
gibi teknikler kullanılabilir.

4. Coğrafi Analizlerin Yapılması: Belirlenen analiz teknikleri kullanılarak coğrafi

veriler üzerinde analizler yapılır. Örneğin, bir konum seçimi projesinde, CBS
kullanılarak uygun konumların belirlenmesi için alan tabanlı analizler yapılabilir. Bu
analizler, coğrafi verilerin özelliklerini ve ilişkilerini inceleyerek projenin
gereksinimlerine göre en uygun konumları belirlemeye yardımcı olur.

5. Sonuçların Yorumlanması: Analizler sonucunda elde edilen verilerin ve bulguların

yorumlanması önemlidir. Elde edilen sonuçlar, projenin hedeflerine ulaşılması için ne
tür kararlar alınması gerektiğini belirlemeye yardımcı olur. Bu aşamada, CBS'nin
sağladığı görselleştirme araçlarından yararlanarak sonuçların anlaşılabilir şekilde
sunulması önemlidir.

6. Raporlama ve Sunum: Proje sonuçlarının raporlanması ve sunulması aşamasında,

CBS'nin sağladığı haritalar, grafikler ve raporlama araçlarından yararlanılabilir. Bu
araçlar, proje sonuçlarını paydaşlara etkili bir şekilde iletmek için kullanılabilir.

Örneğin, bir şehir içinde yeni bir okulun yerleşimini belirlemek için bir proje tasarlanıyorsa,
CBS kullanılarak şehirdeki mevcut okulların dağılımı analiz edilebilir, nüfus yoğunluğu
haritaları oluşturulabilir ve ulaşım erişilebilirliği analiz edilebilir. Bu analizler sonucunda, en
uygun konumlar belirlenerek proje hedeflerine uygun bir şekilde yeni okul yerleşim planı
oluşturulabilir.

CBS analiz ve yorumlama teknikleri, proje tasarımı sürecinde projenin hedeflerine uygun
olarak kullanılabilir. Bu teknikler, coğrafi verilerin etkin bir şekilde işlenmesini, analiz
edilmesini ve sonuçların yorumlanmasını sağlar, böylece proje kararlarına temel oluşturur.

CBS DE KANAL İÇİN GÜZERGAH SEÇİMİ HİPOTETİK ÖRNEĞİ

Bir kanal için güzergah seçimi yapmak için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) oldukça
kullanışlı bir araçtır. Bir kanal projesi için güzergah seçimi yapılırken, çeşitli coğrafi faktörler
dikkate alınmalıdır. Örneğin, arazi yapısı, nüfus yoğunluğu, çevresel duyarlılık, ekonomik
etkiler gibi faktörler önemlidir. İşte bir kanal için güzergâh seçimi yapmak için hipotetik bir

Örnek : Bir ülkenin iki büyük şehri arasında bir iç su yolu projesi planlanmaktadır. Bu kanal,
ticaretin ve ulaşımın geliştirilmesi için önemli bir altyapı oluşturacaktır. Ancak, güzergahın
seçimi için çeşitli faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Güzergah Seçiminde Dikkate Alınacak Faktörler:

1. Arazi Yapısı: Kanalın inşa edileceği arazi yapısı, inşaat maliyetleri ve işletme
kolaylığı açısından önemlidir.
 2. Nüfus Yoğunluğu: Kanalın geçeceği bölgelerdeki nüfus yoğunluğu, yerel ekonomi ve
sosyal etkileri etkiler.

3. Ekonomik Etkiler: Kanalın geçeceği bölgelerdeki ekonomik potansiyel ve ticaret

hacmi, güzergahın ekonomik etkilerini belirler.

4. Çevresel Duyarlılık: Kanalın çevresel etkileri, su kaynakları, ekosistemler ve doğal

alanlar gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

5. Coğrafi Engeller: Kanalın geçişini engelleyebilecek coğrafi engeller, projenin

mühendislik gerekliliklerini belirler.

Örnek CBS Analizi: Aşağıdaki tabloda, farklı güzergahların potansiyel avantajları ve

dezavantajları özetlenmiştir:

Güzergah Arazi Nüfus Ekonomik Çevresel Coğrafi

Numarası Yapısı Yoğunluğu Etkiler Duyarlılık Engeller

1 Düz arazi Düşük Yüksek Orta Hayır

2 Dağlık Yüksek Orta Düşük Evet

3 Ormanlık Orta Düşük Yüksek Evet

Bu tablodaki verilere dayanarak, farklı güzergahların avantajları ve dezavantajları

değerlendirilebilir. Örneğin, Güzergah 1 düz arazi üzerinde olduğu için inşaat maliyetleri
düşük olabilir ancak nüfus yoğunluğu ve ekonomik etkileri yüksek olabilir. Güzergah 3 ise
çevresel duyarlılık açısından daha yüksek bir risk taşıyabilir.

Ayrıca, CBS kullanılarak harita üzerinde bu güzergahların görselleştirilmesi de yapılabilir.

Aşağıda, hipotetik bir harita üzerinde farklı güzergahların gösterildiği bir resim
bulunmaktadır:Bu harita, farklı güzergahların coğrafi faktörlere göre nasıl değiştiğini gösterir.
Bu şekilde, karar alıcılar görsel bir referansla güzergah seçimi yapabilirler.

CBS'nin kanal projesi için güzergah seçimi sürecinde nasıl kullanılabileceğini gösterdik. CBS,
coğrafi verilerin analiz edilmesi ve projenin gereksinimlerine uygun en uygun güzergahın
belirlenmesine yardımcı olur.

CBS DE KENTSEL YENİLEME HİPOTETİK ÖRNEĞİ

Kentsel yenileme projeleri genellikle bir kentin belirli bir bölgesindeki altyapıyı ve yapıları
iyileştirmeyi amaçlar. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), kentsel yenileme projelerinin
planlanması, uygulanması ve izlenmesinde önemli bir rol oynar. İşte bir kentsel yenileme
projesi için hipotetik bir örnek:

Örnek Senaryo: Bir şehrin merkezinde bulunan eski sanayi bölgesi, zamanla boşalmış ve atıl
hale gelmiştir. Şehir yönetimi, bu alanı kentsel yenileme projesiyle canlandırmayı ve yeniden
kullanmayı planlamaktadır. Bu proje kapsamında, altyapıyı güçlendirmek, yeşil alanlar
oluşturmak ve yeni konut ve ticaret alanları eklemek hedeflenmektedir.

Kentsel Yenileme Projelerinde Dikkate Alınacak Faktörler:

1. Altyapı Durumu: Su, elektrik, doğalgaz gibi altyapı sistemlerinin durumu ve

kapasitesi.

2. Yerleşim Düzeni: Yol ağları, kamusal alanlar, parklar, konut ve ticaret alanlarının
düzeni.

3. Ekonomik Potansiyel: Yenilenen bölgenin ekonomik potansiyeli, ticaret hacmi ve

istihdam olasılıkları.

4. Çevresel Etkiler: Yenileme projelerinin çevresel etkileri ve doğal alanların korunması.

5. Sosyal Etkiler: Yenilenen bölgede yaşayan toplumun sosyal ve kültürel ihtiyaçları.

Örnek CBS Analizi: Aşağıdaki tabloda, farklı kentsel yenileme stratejilerinin avantajları ve
dezavantajları özetlenmiştir:

Strateji Altyapı Yerleşim Ekonomik Çevresel Sosyal

Numarası Durumu Düzeni Potansiyel Etkiler Etkiler

1 Zayıf Dağınık Düşük Yüksek Orta

2 Orta Yoğun Yüksek Orta Yüksek

3 Güçlü Dengeli Orta Düşük Yüksek

Bu tabloda, farklı kentsel yenileme stratejilerinin avantajları ve dezavantajları

değerlendirilmiştir. Örneğin, Strateji 2 yoğun yerleşim düzeni ve yüksek ekonomik potansiyel
sunarken, çevresel etkileri orta düzeydedir.

Ayrıca, CBS kullanılarak harita üzerinde farklı yenileme stratejilerinin görselleştirilmesi de

yapılabilir. Aşağıda, hipotetik bir harita üzerinde farklı stratejilerin gösterildiği bir resim
bulunmaktadır: Bu harita, farklı kentsel yenileme stratejilerinin coğrafi olarak nasıl değiştiğini
gösterir. Bu şekilde, karar alıcılar görsel bir referansla kentsel yenileme stratejilerini
değerlendirebilirler.

Bu örnekte, CBS'nin kentsel yenileme projelerinde nasıl kullanılabileceğini gösterdik. CBS,

coğrafi verilerin analiz edilmesi ve projenin gereksinimlerine uygun en uygun stratejinin
belirlenmesine yardımcı olur.

CBS DE RİSK ANALİZİ HİPOTETİK ÖRNEĞİ

Risk analizi yapmak için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) oldukça etkili bir araçtır. Risk
analizi, belirli bir bölgedeki olası riskleri belirlemek ve bu risklere karşı korunma stratejileri
geliştirmek için kullanılır. İşte bir risk analizi hipotetik örneği ve buna ilişkin bir tablo:
Hipotetik Örnek: Bir şehir, sel riski altında olan bir bölgede bulunmaktadır. Bu bölgede
yaşayanların ve altyapının sel felaketinden etkilenme riski vardır. Bir risk analizi yaparak, bu
bölgedeki risklerin belirlenmesi ve olası etkilerin azaltılması için stratejilerin geliştirilmesi
gerekmektedir.

Risk Analizi Adımları:

1. Risk Faktörlerinin Belirlenmesi: CBS kullanılarak, sel riskini etkileyen faktörler

belirlenir. Bu faktörler arasında yağış miktarı, topoğrafya, akarsuların konumu, toprak
türleri gibi faktörler yer alabilir.

2. Risk Alanlarının Belirlenmesi: CBS'de kullanılan veriler kullanılarak, sel riski

altında olan alanlar belirlenir. Bu alanlar genellikle nehirlerin yanı sıra alçak arazi
bölgeleri olabilir.

3. Potansiyel Etkilenen Varlıkların ve Altyapının Belirlenmesi: CBS kullanılarak, sel

riski altındaki alanlarda bulunan varlıklar ve altyapı unsurları belirlenir. Bu unsurlar
arasında konutlar, işletmeler, yollar, köprüler, elektrik hatları gibi unsurlar yer alabilir.

4. Risk Derecelendirmesi ve Değerlendirme: Belirlenen risk faktörleri ve etkilenen

varlıkların ve altyapının analizi yapılır ve risk düzeyleri belirlenir. Bu, düşük, orta ve
yüksek riskli alanların belirlenmesini sağlar.

Örnek CBS Tablosu:

Aşağıdaki tablo, hipotetik bir risk analizi sonucunda elde edilen verilerin özetini
göstermektedir:

Alan No Alan Adı Sel Riski Etkilenen Varlık Etkilenen Altyapı

1 Kentsel Bölge Yüksek Konutlar, İşletmeler Yollar, Elektrik Hatları

2 Nehir Kenarı Orta Tarım Alanları Köprüler, Sulama Sistemleri

3 Alçak Alanlar Yüksek Konutlar, Parklar Altyapı Yolları, Kanalizasyon

Bu tablo, farklı alanların sel riski, etkilenen varlıklar ve etkilenen altyapı açısından nasıl
değerlendirildiğini gösterir.

Örnek CBS Haritası:

Aşağıdaki harita, sel riski altında olan alanları gösteren bir hipotetik CBS haritasını temsil
Eder: Bu harita, sel riski altındaki alanları renklerle vurgulayarak, riskli bölgelerin
belirlenmesine yardımcı olur.
 Coğrafi Bilgi Sistemleri, risk analizi sürecinde kullanılarak belirli bir bölgedeki riskleri
belirlemek ve risklere karşı korunma stratejileri geliştirmek için önemli bir araçtır. CBS'nin
sağladığı verilerin analizi, risklerin belirlenmesi ve risk yönetimi stratejilerinin
geliştirilmesinde karar alıcıların bilinçli kararlar almasını sağlar.

CBS DE YER SEÇİMİ ÇALIŞMALARI HİPOTETİK ÖRNEĞİ

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanarak yer seçimi çalışmaları yapmak, birçok sektörde
yaygın olarak kullanılan bir uygulamadır. Örneğin, yeni bir işletme, tesis veya altyapı projesi
için uygun bir konum seçimi yapmak için CBS kullanılabilir. İşte bir yer seçimi çalışması
hipotetik örneği ve buna ilişkin bir tablo:

Hipotetik Örnek: Bir enerji şirketi, rüzgar enerjisi santrali kurmak için uygun bir yer
aramaktadır. Rüzgar enerjisi santrali, uygun rüzgar koşullarının yanı sıra arazinin
topografyası, çevresel etkileri ve ulaşım erişilebilirliği gibi faktörler açısından
değerlendirilmelidir.

Yer Seçimi Çalışması Adımları:

1. Kriterlerin Belirlenmesi: Hangi kriterlerin yer seçimi için önemli olduğu

belirlenmelidir. Örneğin, rüzgar hızı, arazi eğimi, çevresel hassasiyet, elektrik iletim
hatlarının yakınlığı gibi kriterler düşünülebilir.

2. Veri Toplama ve Hazırlık: İlgili coğrafi veriler toplanır ve hazırlanır. Bu veriler,

CBS tarafından analiz edilebilir hale getirilir. Rüzgar hızı, arazi topografyası, çevresel
hassasiyet gibi veriler toplanabilir.

3. Analiz ve Değerlendirme: Toplanan veriler analiz edilir ve değerlendirilir. CBS

kullanılarak, farklı bölgelerin uygunluğu değerlendirilir ve kriterlere göre puanlanır.

4. Karar Alma Süreci: Analiz sonuçlarına dayanarak, en uygun yer veya bölgeler
belirlenir. Karar alıcılar, analiz sonuçlarına dayanarak nihai yer seçimini yaparlar.

Örnek CBS Tablosu:

Aşağıdaki tablo, farklı bölgelerin yer seçimi kriterlerine göre nasıl değerlendirildiğini
göstermektedir:

Bölge Rüzgar Hızı Arazi Eğimi Çevresel Elektrik İletim Hattı Toplam
No (m/s) (%) Hassasiyet Yakınlığı (km) Puan

1 7.5 5 Orta 2 17

2 8.0 3 Düşük 1 19

3 7.0 7 Yüksek 3 15

Bu tablo, farklı bölgelerin yer seçimi kriterlerine göre nasıl puanlandırıldığını ve toplam
puanlarını gösterir.
Örnek CBS Haritası:

Aşağıdaki harita, hipotetik bir rüzgar enerjisi santrali yer seçimi çalışması için olası bölgelerin
CBS haritasını temsil eder.Bu harita, rüzgar hızı, arazi eğimi ve çevresel hassasiyet gibi
kriterler göz önünde bulundurularak potansiyel yerlerin görselleştirilmesine yardımcı olur.

CBS'nin yer seçimi çalışmalarında nasıl kullanılabileceğini gösterdik. CBS, farklı kriterleri
değerlendirerek en uygun yerin belirlenmesine yardımcı olur ve yer seçimi sürecini daha
bilimsel ve veri odaklı hale getirir.

MEKÂNSAL VERİ

Mekansal verinin CBS ortamında sunumu ve organizasyonu

• Vektör Model

• Hücresel Model

Modeller arası dönüşüm ve temel karşılaştırmalar

Mekansal veri ve bileşenleri

MEKANSAL VERİ NEDİR?

Koordinat, adres vb. konum bilgisi içeren veya harita üzerinde bir lokasyona bağlanmış her
türlü veri mekansal veri olarak tanımlanabilir.

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ, Mekansal verileri ve bu verilere bağlı sözel bilgileri entegre
bir şekilde depolayan bir yapıya sahiptir.

Kaynak: http://www.esri.com

Mekansal veri ve bileşenleri

Mekansal veriler temel olarak “Mekansal” ve “Öznitelik” veriler olmak üzere iki gruba
ayrılır.

• Mekansal veriler, objelerin yerini, şeklini ve diğer mekansal veriler ile ilişkilerini belirler.

• Öznitelik verileri ise özelliklere ait verilerin veri tabanında tutulmasıdır.

Mekansal veri ve bileşenleri MEKANSAL VERİLER: YER/KONUM BİLGİLERİ

Mekansal verinin haritadaki konum bilgisi gerçek dünya koordinatı (projeksiyon veya coğrafi
koordinat) veya adres bilgisi sokak, cadde, bina no, mahalle, bölge, kent, ülke, postakodu vb.
ile temsil edilebilir.

Mekansal veri ve bileşenleri MEKANSAL VERİLER:

ŞEKİL ve İLİŞKİ BİLGİLERİ

Mekansal verilerin yeryüzündeki şekilleri ve birbirleriyle ilişkileri CBS ortamında aşağıdaki

gibi farklı biçimlerde ifade edilebilirler.
Mekansal veri ve bileşenleri

TANIMLAYICI BİLGİLER: ÖZNİTELİK (SÖZEL) BİLGİLERİ

Öznitelik bilgisi örneği:

Fiziksel Planlama

CBS kullanarak fiziksel planlama yapmak, şehirlerin, bölge ve alanların gelişimini

yönlendirmek için önemli bir araçtır. Aşağıda bir fiziksel planlama örneği ve açıklaması yer
almaktadır:
Fiziksel Planlama Örneği: Yeni Bir Kentsel Alanın Geliştirilmesi

Açıklama:

Bir şehir, kentsel dönüşüm ve gelişim stratejileri kapsamında yeni bir kentsel alanı
geliştirmeyi planlıyor. Bu alan, eski endüstriyel bölgelerin yeniden kullanımı veya kentsel
genişleme projeleri gibi çeşitli nedenlerle oluşturulabilir. Fiziksel planlama süreci, bu yeni
kentsel alanın sürdürülebilir, işlevsel ve çekici bir yer olması için tasarlanmalıdır.

Fiziksel Planlama Adımları:

Arazi Analizi ve Değerlendirme: Yeni kentsel alanın fiziksel özellikleri analiz edilir. CBS
kullanılarak arazi kullanımı, topografya, doğal kaynaklar, altyapı durumu gibi faktörler
değerlendirilir.

Arazi Kullanımı Planlaması: CBS'nin sağladığı coğrafi veriler ve analizler kullanılarak, yeni
kentsel alanın arazi kullanımı planlanır. Bu aşamada, konutlar, ticari alanlar, yeşil alanlar,
kamu tesisleri gibi farklı alanların yerleşimi belirlenir.

Altyapı Planlaması: Yeni kentsel alan için gerekli altyapı ihtiyaçları belirlenir. CBS
kullanılarak, su, elektrik, doğalgaz, kanalizasyon gibi altyapı sistemlerinin konumları ve
kapasiteleri belirlenir.

Ulaşım Planlaması: Ulaşım erişilebilirliği ve ulaşım altyapısı planlanır. CBS, trafik akışı
analizi, yol ağı optimizasyonu ve toplu taşıma sistemleri planlamasında kullanılabilir.

Çevresel ve Sosyal Faktörlerin Değerlendirilmesi: Yeni kentsel alanın çevresel ve sosyal

etkileri değerlendirilir. CBS kullanılarak, çevresel duyarlılık analizleri yapılır ve sosyal
etkileşimler dikkate alınır.

Mekansal Tasarım ve Görselleştirme: CBS, mekansal tasarımın görselleştirilmesinde

kullanılabilir. 3B modelleme ve görselleştirme araçlarıyla, yeni kentsel alanın nasıl
görüneceği simüle edilir.

Örnek CBS Haritası ve Görselleştirme

Aşağıdaki CBS haritası, yeni kentsel alanın arazi kullanımı, altyapı planlaması ve ulaşım ağı
gibi fiziksel planlama unsurlarını gösterir. Ayrıca, 3B görselleştirmelerle yeni kentsel alanın
potansiyel görünümü simüle edilmiştir.

Bu harita, CBS'nin fiziksel planlama sürecinde nasıl kullanılabileceğini gösterir. CBS,

planlama kararlarını vermede veriye dayalı yaklaşımı destekler ve karar alıcıların daha bilinçli
kararlar almasını sağlar.

Dünyayı Modelleme ve CBS Projelerinde Karar Üretilmesi

Dünyayı modelleme ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) projelerinde karar üretme, çeşitli
endüstrilerde ve alanlarda yaygın olarak kullanılan önemli bir süreçtir. CBS, coğrafi verileri
analiz ederek, karar alıcılara bilgi sunar ve karmaşık sorunları çözmelerine yardımcı olur. İşte
dünyayı modelleme ve CBS projelerinde karar üretme süreci:

1. Veri Toplama ve Hazırlık: Dünyayı modellemek için gereken coğrafi veriler toplanır
ve hazırlanır. Bu veriler, uydu görüntüleri, harita verileri, nüfus istatistikleri, iklim
verileri gibi çeşitli kaynaklardan elde edilebilir. Veriler, uygun formatlara
dönüştürülerek CBS tarafından işlenebilir hale getirilir.

2. Modelleme ve Analiz: CBS kullanılarak, toplanan coğrafi veriler analiz edilir ve

dünyanın belirli bir yönünü modellemek için kullanılır. Örneğin, bir şehrin trafik
sıkışıklığını modellemek için, yol ağı verileri ve trafik akışı verileri kullanılabilir.
Modelleme ve analiz süreci, belirli bir soruna odaklanarak veya genel bir bakış
açısıyla yapılabilir.

3. Karar Destek Sistemleri: CBS projelerinde karar üretme sürecinde, karar destek
sistemleri önemli bir rol oynar. Bu sistemler, CBS analizlerinin sonuçlarını
değerlendirmek ve karar alıcılara bilgi sunmak için kullanılır. Karar destek sistemleri,
coğrafi verileri görselleştirme, etkileşimli analizler yapma ve karar ağaçları oluşturma
gibi işlevlere sahiptir.

4. Karar Alıcılarla İletişim ve Danışma: CBS projelerinde karar üretme sürecinde,

karar alıcılarla etkileşim halinde olmak önemlidir. CBS analizlerinin sonuçları, karar
alıcılara düzenli olarak iletilir ve karar alma sürecine dahil edilir. Karar alıcılar, CBS
analizlerinin sonuçlarına dayanarak bilinçli kararlar alabilirler.

5. Uygulama ve İzleme: Karar alındıktan sonra, uygulama ve izleme süreci başlar. CBS
projelerinde alınan kararların uygulanması ve sonuçlarının izlenmesi önemlidir. CBS,
uygulama sürecinde de kullanılabilir ve proje ilerlemesini izlemek için gerçek zamanlı
veri sağlayabilir.

Bu süreçler, CBS projelerinde karar üretme sürecinin genel hatlarını göstermektedir. Her
projenin gereksinimlerine ve hedeflerine bağlı olarak, bu süreçlerde değişiklikler yapılabilir
ve farklı yaklaşımlar benimsenebilir. Ancak, temel olarak, dünyayı modelleme ve CBS
projelerinde karar üretme süreci, veri toplama, analiz, karar destek sistemleri, karar alıcılarla
iletişim ve uygulama adımlarını içerir.

MODELLEME VE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

Modelleme ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), birlikte kullanıldığında güçlü bir araç seti
oluştururlar ve birçok alanda kullanılan önemli bir kombinasyondur. İşte modelleme ve
Coğrafi Bilgi Sistemleri'nin birlikte kullanılmasının bazı ana avantajları:

1. Karmaşık Sistemlerin Anlaşılması: Modelleme, karmaşık sistemlerin anlaşılmasına

yardımcı olurken, CBS de bu sistemlerin coğrafi boyutunu içerir. Bu, çevresel
değişimler, şehir büyümesi, iklim değişikliği gibi karmaşık konuların daha iyi
anlaşılmasını sağlar.
 2. Tahmin ve Planlama: Modelleme, gelecekteki senaryoların tahmin edilmesine ve
planlama yapılmasına yardımcı olurken, CBS, bu tahminlerin coğrafi bağlamını
sağlar. Bu, şehir planlaması, afet hazırlığı, doğal kaynak yönetimi gibi alanlarda daha
etkili planlama ve karar verme süreçlerine yol açar.

3. Risk Değerlendirmesi: Modelleme, potansiyel riskleri belirlemek ve yönetmek için

kullanılırken, CBS, bu risklerin coğrafi dağılımını ve etkilerini görselleştirir. Bu, afet
riski, çevresel riskler, sağlık riskleri gibi alanlarda daha etkili risk yönetimi sağlar.

4. Karar Destek: Modelleme, karar alıcıların farklı senaryoları değerlendirmelerine

yardımcı olurken, CBS, bu senaryoların coğrafi bağlamını sağlar. Bu, karar alıcıların
daha bilinçli kararlar almasını sağlar.

5. Veri Entegrasyonu ve Analiz: CBS, çeşitli coğrafi verileri entegre etmek ve analiz
etmek için kullanılırken, modelleme, bu verileri kullanarak sistem davranışlarını
simüle eder. Bu, verilerin daha iyi anlaşılmasını ve kullanılmasını sağlar.

6. Çözümleme ve Keşif: CBS, coğrafi verileri analiz ederek desenler ve ilişkiler

keşfetmek için kullanılırken, modelleme, bu desenleri kullanarak sistem davranışlarını
çözer. Bu, keşfedilen bilgilerin daha iyi anlaşılmasını sağlar.

Bu avantajlar, modelleme ve CBS'nin birlikte kullanılmasının birçok farklı alanda etkili bir
araç olduğunu gösterir. Bu kombinasyon, karmaşık problemlerin daha iyi anlaşılmasını, daha
iyi tahminlerin yapılmasını ve daha bilinçli kararların alınmasını sağlar.

CBS İLE MODELLEME VE SUNUMDA YÖNTEMLER

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile modelleme ve sunum yapmak için çeşitli yöntemler
bulunmaktadır. Bu yöntemler, coğrafi verilerin analiz edilmesi, model oluşturulması ve
sonuçların etkili bir şekilde sunulmasını içerir. İşte CBS ile modelleme ve sunumda kullanılan
bazı yöntemler:

Coğrafi Veri Analizi: CBS, coğrafi verilerin analiz edilmesi için güçlü bir araçtır. Veri
tabanlarından coğrafi verilerin alınması, sorgulanması ve analiz edilmesi, modelleme
sürecinin temelini oluşturur. CBS yazılımları, coğrafi sorgular, alan tabloları, haritalar ve
grafikler oluşturarak veri analizini kolaylaştırır.

Coğrafi Analiz ve Modelleme Araçları: CBS yazılımları, çeşitli coğrafi analiz ve

modelleme araçları sağlar. Bu araçlar, arazi eğimi, görünürlük analizi, yüzey hidrolojisi
modelleme, ulaşım rotası analizi gibi çeşitli analizler için kullanılabilir. Bu araçlar, CBS
kullanıcılarının coğrafi veriler üzerinde karmaşık analizler yapmasını sağlar.

Coğrafi Modelleme Dilleri ve Platformlar: CBS yazılımları, coğrafi modelleme için özel
olarak tasarlanmış diller ve platformlar içerir. Örneğin, ModelBuilder (ArcGIS) veya
Processing Modeler (QGIS), CBS kullanıcılarının karmaşık coğrafi modeller oluşturmasına
olanak tanır. Bu platformlar, farklı CBS işlevlerini bir araya getirerek özelleştirilmiş
modelleme iş akışları oluşturmayı sağlar.
Görselleştirme Araçları: CBS yazılımları, çeşitli görselleştirme araçları sağlar. Bu araçlar,
coğrafi verilerin haritalar, grafikler, tablolar ve raporlar şeklinde sunulmasını sağlar.
Görselleştirme, model sonuçlarının etkili bir şekilde sunulmasını ve yorumlanmasını
kolaylaştırır.

Web Haritalama ve Sunum Araçları: CBS yazılımları, web haritalama ve sunum araçları
içerir. Bu araçlar, CBS analizlerinin sonuçlarını interaktif haritalar, uygulamalar veya web
siteleri üzerinde paylaşmayı sağlar. Bu, model sonuçlarının geniş bir kitleye etkili bir şekilde
sunulmasını sağlar.

Coğrafi Bilgi Sistemleri Sunum Araçları: CBS yazılımları, özel sunum araçları içerir. Bu
araçlar, CBS analizlerinin sonuçlarını profesyonel sunumlar halinde düzenlemeyi sağlar. Bu
sunum araçları, slayt gösterileri, grafikler, tablolar ve haritaların bir araya getirilmesini sağlar.

Bu yöntemler, CBS ile modelleme ve sunum yapmanın çeşitli yollarını temsil eder. Bu
yöntemlerin kombinasyonu, coğrafi verilerin analiz edilmesi, model oluşturulması ve
sonuçların etkili bir şekilde sunulmasını sağlar.

Fiziksel Planlama ve CBS: Fiziksel planlama süreçlerinde CBS'nin kullanımı oldukça

yaygındır. Örneğin, bir şehrin büyüme stratejileri geliştirilirken, CBS kullanılarak mevcut
arazi kullanımı, nüfus dağılımı, altyapı durumu gibi veriler analiz edilir. Bu analizler
sonucunda, yeni konut alanları, ticari bölgeler veya yeşil alanlar gibi planlama kararları
alınabilir. CBS, fiziksel planlama sürecini daha etkili hale getirir ve karar alıcıların daha
bilinçli kararlar almasını sağlar.

Çakıştırma Analizleri: Çakıştırma analizleri, farklı coğrafi katmanların (örneğin, arazi

kullanımı, su kaynakları, korunan alanlar vb.) üst üste bindirilerek mekansal çakışmaların
belirlenmesini sağlar. Örneğin, bir doğal sit alanının sınırlarıyla bir enerji projesinin planlanan
güzergahı arasındaki çakışmayı belirlemek için çakıştırma analizi yapılabilir. Bu analiz,
planlama sürecinde çıkar çatışmalarını tanımlamak ve çözüm önerileri geliştirmek için
kullanılabilir.

Çakıştırma Yöntemi: Çakıştırma yöntemi, farklı katmanların üst üste bindirilmesiyle

meydana gelen çakışmaları tanımlamak için kullanılan basit bir yöntemdir. Örneğin, bir
kentsel dönüşüm projesi için uygun alanları belirlemek için arazi kullanımı, altyapı durumu ve
çevresel hassasiyet gibi farklı katmanlar üzerinde çakıştırma yöntemi uygulanabilir.

Ağırlıklı Çakıştırma Yöntemi: Ağırlıklı çakıştırma yöntemi, farklı katmanların çakışma

derecesini belirlerken her bir katmanın önemini dikkate alan bir yöntemdir. Örneğin, bir su
kaynaklarının korunması projesinde, su kaynaklarına olan uzaklık, arazi eğimi ve arazi
kullanımı gibi faktörlerin çakışma derecesine etkisi dikkate alınarak ağırlıklı çakıştırma
yöntemi kullanılabilir.

CBS, fiziksel planlama süreçlerinde ve çakıştırma analizlerinde kullanılan güçlü bir araçtır.
CBS'nin sağladığı analitik yetenekler sayesinde, karar alıcılar çeşitli senaryoları
değerlendirebilir, mekansal çakışmaları tanımlayabilir ve etkili çözüm önerileri
geliştirebilirler.
Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Çakıştırma Analizleri İlişkisi:

Coğrafi Bilgi Sistemleri, çakıştırma analizlerinin temelini oluşturur. CBS, farklı coğrafi
verileri entegre ederek, mekansal ilişkileri ve çakışmaları belirlememize olanak tanır. Bu
nedenle, CBS'nin çakıştırma analizleri için temel bir araç olduğu söylenebilir.

CBS’de Proje Tasarımı

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) proje tasarımı, coğrafi verilerin analizi ve kullanımıyla ilgili
bir dizi süreci içerir. CBS'nin proje tasarımında kullanılması, bir projenin hedeflerini,
kapsamını ve stratejisini belirlemek için veri tabanlı bir yaklaşımı destekler. İşte CBS'nin
proje tasarımı sürecindeki rolü ve adımları:

1. Gereksinim Analizi ve Hedeflerin Belirlenmesi: Proje tasarımı sürecinin ilk adımı, proje
için gereksinimleri belirlemek ve hedefleri netleştirmektir. Bu adımda, proje amaçları,
kapsamı ve beklenen sonuçlar belirlenir. Bu hedeflerin ve gereksinimlerin coğrafi boyutu
dikkate alınarak, hangi coğrafi verilerin ve analizlerin gerektiği değerlendirilir.

2. Veri Toplama ve Hazırlık: Proje tasarımında kullanılacak coğrafi veriler toplanır ve

hazırlanır. Bu veriler, harita verileri, uydu görüntüleri, nüfus istatistikleri, altyapı verileri ve
diğer coğrafi verileri içerebilir. Veri toplama sürecinde, verilerin doğruluğu, güncelliği ve
uygunluğu dikkate alınmalıdır.

3. Analiz ve Modelleme: CBS'nin proje tasarımındaki en önemli rolü, coğrafi verilerin analiz
edilmesi ve modelleme sürecidir. Bu adımda, toplanan veriler kullanılarak analizler yapılır ve
projenin gereksinimlerine uygun modeller oluşturulur. Örneğin, bir doğal afet risk analizi
projesinde, CBS kullanılarak arazi eğimi, toprak türleri, nüfus yoğunluğu gibi faktörlerin
etkisi incelenebilir.

4. Karar Destek ve Strateji Geliştirme: CBS, proje tasarımında karar alıcıları desteklemek
ve strateji geliştirmek için kullanılır. Analiz sonuçlarına dayanarak, karar alıcılar çeşitli
senaryoları değerlendirir ve proje stratejilerini belirler. CBS, bu süreçte karar alıcılarına veri
tabanlı bilgi sağlar ve kararlarının daha iyi bilinçle alınmasını sağlar.

5. Görselleştirme ve Sunum: Proje tasarımının son aşaması, analiz sonuçlarının

görselleştirilmesi ve sunumudur. CBS'nin sağladığı harita ve grafik araçları, proje sonuçlarını
etkili bir şekilde görselleştirmek ve sunmak için kullanılır. Bu, proje paydaşlarına ve karar
alıcılarına proje sonuçlarını anlatmak ve projenin ilerlemesini raporlamak için önemlidir.

CBS'nin proje tasarımı sürecindeki bu adımları, veri tabanlı bir yaklaşımı destekler ve proje
yöneticilerine ve karar alıcılara daha bilinçli kararlar almak için gereken bilgiyi sağlar. Bu
sayede, projelerin daha etkili ve verimli bir şekilde yönetilmesi ve hedeflerin başarılması
sağlanır.

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ PROJESİ TASARIMININ ÖNEMİ

Coğrafi Bilgi Sistemleri Projesi Tasarımının Önemi

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), coğrafi verilerin toplanması, analizi, depolanması ve
görselleştirilmesi için güçlü bir araçtır. Bir CBS projesi tasarımı, projenin başarılı bir şekilde
tamamlanmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. İşte CBS projesi tasarımının önemine
dair bazı anahtar noktalar:

1. Gereksinimleri Tanımlama: CBS projesi tasarımı, projenin amacını ve hedeflerini

belirlemek için bir fırsat sunar. Bu aşamada, projenin kapsamı ve beklenen sonuçlar
netleştirilir. Gereksinimlerin doğru bir şekilde tanımlanması, projenin başarılı bir şekilde
gerçekleştirilmesi için temel bir adımdır.

2. Veri Toplama ve Hazırlık: Proje tasarımı süreci, projede kullanılacak coğrafi verilerin
toplanması ve hazırlanmasını içerir. Veri toplama aşamasında, verilerin doğruluğu, güncelliği
ve uygunluğu dikkate alınmalıdır. Ayrıca, farklı veri kaynaklarından gelen verilerin
entegrasyonu ve uyumlu hale getirilmesi de önemlidir.

3. Analiz ve Modelleme: CBS projesi tasarımında, analiz ve modelleme süreci, projenin

temelini oluşturur. Bu aşamada, coğrafi veriler analiz edilir, ilişkiler ve desenler belirlenir ve
uygun modeller oluşturulur. Analiz ve modelleme, projenin hedeflerine ulaşmak için gerekli
stratejilerin belirlenmesine yardımcı olur.

4. Karar Destek ve Strateji Geliştirme: Proje tasarımı sürecinde, karar destek sistemleri
kullanılarak analiz sonuçları değerlendirilir ve stratejiler geliştirilir. CBS'nin sağladığı veri
tabanlı bilgi, karar alıcılarına daha bilinçli kararlar almalarına yardımcı olur. Bu sayede,
projenin hedefleri daha etkili bir şekilde gerçekleştirilir.

5. Görselleştirme ve Sunum: Son olarak, proje tasarımı süreci, analiz sonuçlarının

görselleştirilmesi ve sunulmasını içerir. CBS'nin sağladığı harita ve grafik araçları, projenin
sonuçlarını etkili bir şekilde paylaşmak ve raporlamak için kullanılır. Bu, projenin
ilerlemesini izlemek ve paydaşlarla iletişimi sağlamak için önemlidir.

Coğrafi Bilgi Sistemleri projesi tasarımı, projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için
temel bir adımdır. Doğru bir şekilde yapıldığında, projenin hedeflerine ulaşmak için gerekli
olan veri tabanlı bilgiyi sağlar. Bu nedenle, herhangi bir CBS projesinin başarılı olması için,
proje tasarımı sürecine özel önem verilmelidir.

CBS PROJE TASARIMININ ŞEKİLLENDİRİLMESİ

(CBS) proje tasarımı, projenin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için temel bir adımdır.
Proje tasarımı, projenin hedeflerini, kapsamını, stratejisini ve yöntemlerini belirlemek için
kullanılır. İşte CBS proje tasarımının şekillendirilmesi için bazı adımlar:

1. Hedeflerin Belirlenmesi: Proje tasarımının ilk adımı, projenin amaçlarını ve hedeflerini

netleştirmektir. Proje ekibi, projenin neden yapılacağını, neyi başarmayı hedeflediğini ve
hangi sonuçlara ulaşmayı amaçladığını belirlemelidir.
2. Kapsamın Tanımlanması: Proje kapsamı, projenin hangi alanlara odaklanacağını ve hangi
veri veya kaynakların kullanılacağını belirler. Kapsam belirlenirken, projenin ölçeği, süresi ve
kaynakları da dikkate alınmalıdır.

3. Veri Gereksinimlerinin Belirlenmesi: Proje tasarımı sürecinde, projenin gereksinim

duyacağı veriler belirlenmelidir. Bu, projenin hedeflerine ulaşmak için hangi coğrafi verilerin
kullanılacağını ve bu verilerin nasıl elde edileceğini içerir.

4. Analiz ve Modelleme Yöntemlerinin Seçimi: Proje tasarımı aşamasında, projenin

gereksinimlerini karşılamak için uygun analiz ve modelleme yöntemleri belirlenmelidir. Bu,
projenin amaçlarına uygun en etkili analiz ve modelleme stratejisinin belirlenmesini içerir.

5. Teknik Altyapının Planlanması: Proje tasarımı sürecinde, projenin gereksinimlerini

karşılamak için gerekli olan teknik altyapı planlanmalıdır. Bu, hangi CBS yazılımlarının ve
araçlarının kullanılacağını, veri tabanlarının nasıl oluşturulacağını ve sistemlerin nasıl entegre
edileceğini içerir.

6. Kaynakların Belirlenmesi: Proje tasarımı aşamasında, projenin gerçekleştirilmesi için

gerekli olan kaynaklar belirlenmelidir. Bu, insan kaynakları, finansman, ekipman ve diğer
materyalleri içerir. Kaynakların belirlenmesi, projenin zamanında ve bütçe dahilinde
tamamlanmasını sağlar.

7. Risklerin Değerlendirilmesi ve Yönetilmesi: Proje tasarımı sürecinde, olası riskler

belirlenmeli ve yönetim stratejileri geliştirilmelidir. Bu, projenin zamanında ve başarılı bir
şekilde tamamlanmasını sağlamak için önemlidir.

8. Proje Planının Oluşturulması: Tüm bu adımların tamamlanmasının ardından, proje planı

oluşturulmalıdır. Proje planı, projenin başlangıç ve bitiş tarihlerini, faaliyetleri, sorumlulukları
ve kaynakları içeren bir yol haritasıdır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri proje tasarımı, projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için kritik
öneme sahiptir. Bu adımların titizlikle takip edilmesi, projenin hedeflerine ulaşmasını ve olası
sorunların en aza indirilmesini sağlar.

CBS PROJENİN AMAÇ VE HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ

Bu adım, projenin neden yapılacağını, neyi başarmayı hedeflediğini ve hangi sonuçlara

ulaşmayı amaçladığını netleştirmek için gereklidir. İşte CBS projesinin amaç ve hedeflerini
belirlemenin önemli adımları:

1. Gereksinimlerin Tanımlanması: Proje ekibi, projeyle ilgili paydaşlarla bir araya gelmeli
ve projenin gereksinimlerini anlamalıdır. Bu, proje kapsamının, süresinin, bütçesinin ve
kaynaklarının belirlenmesini içerir.

2. Paydaşların Belirlenmesi: Proje ekibi, projenin etkilenebileceği veya etkileyebileceği tüm

paydaşları belirlemelidir. Bu, proje sonuçlarını kullanacak olanlar, proje sırasında etkilenenler
ve projeden fayda sağlayacak olanlar gibi paydaşları içerir.
3. Amaçların ve Hedeflerin Belirlenmesi: Proje ekibi, projenin temel amacını ve hedeflerini
belirlemelidir. Amaçlar, projenin genel amacını tanımlarken, hedefler, belirli ve ölçülebilir
sonuçlara ulaşmayı amaçlar. Amaçlar ve hedefler, projenin başarılı bir şekilde tamamlanması
için temel motivasyonu sağlar.

4. Hedeflerin Akıllı Olarak Belirlenmesi: Hedeflerin akıllı (specific, measurable,

achievable, relevant, time-bound) prensiplerine uygun olarak belirlenmesi önemlidir. Bu,
hedeflerin spesifik ve ölçülebilir olmasını, ulaşılabilir ve gerçekçi olmasını, projenin
amaçlarına uygun olmasını ve zaman çerçevesi içinde tamamlanmasını sağlar.

5. Amaçların ve Hedeflerin Revize Edilmesi: Proje ilerledikçe veya yeni bilgiler ortaya
çıktıkça, amaçlar ve hedefler gerektiğinde revize edilmelidir. Bu, projenin değişen koşullara
uyum sağlamasını ve hedeflerine daha iyi ulaşmasını sağlar.

6. Paydaşlarla İletişim ve İş birliği: Amaçlar ve hedefler, proje paydaşlarıyla paylaşılmalı

ve onlarla iş birliği içinde belirlenmelidir. Bu, paydaşların projeye olan katılımını artırır ve
projenin başarılı bir şekilde tamamlanmasını sağlar.

Coğrafi Bilgi Sistemleri projesinin amaç ve hedeflerinin belirlenmesi, projenin başarılı bir
şekilde tamamlanması için kritik öneme sahiptir. Bu adımların titizlikle takip edilmesi,
projenin hedeflerine ulaşmasını sağlar ve proje ekibinin ve paydaşların projeye odaklanmasını
sağlar.

CBS MEVCUT VE OLUŞTURULMASI GEREKEN VERİLERİN BELİRLENMESİ

Projenin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için kritik bir adımdır. Bu adım, projenin
gereksinimlerini karşılayacak ve hedeflerine ulaşmasını sağlayacak doğru verilerin
belirlenmesini içerir. İşte bu süreçte izlenebilecek adımlar:

1. Proje Amaçlarının ve Hedeflerinin Anlaşılması: Proje ekibi, projenin amaçlarını ve

hedeflerini anlamalıdır. Bu, projenin neyi başarmayı hedeflediğini ve hangi verilere ihtiyaç
duyulacağını belirlemek için önemlidir.

2. İhtiyaç Analizi Yapılması: Projenin gereksinimleri belirlenirken, hangi verilere ihtiyaç

duyulacağı ve bu verilerin niteliği üzerine bir analiz yapılmalıdır. Bu, projenin kapsamını ve
hedeflerini dikkate alarak yapılmalıdır.

3. Mevcut Verilerin İncelenmesi: Mevcut coğrafi veri kaynakları gözden geçirilmeli ve

projenin gereksinimlerini karşılayabilecek veriler belirlenmelidir. Bu, harita verileri, uydu
görüntüleri, nüfus istatistikleri, altyapı verileri ve diğer coğrafi veri kaynaklarını içerebilir.

4. Veri Eksikliklerinin Belirlenmesi: Mevcut verilerin eksiklikleri ve yetersizlikleri

belirlenmelidir. Bu eksiklikler, projenin gereksinimlerini karşılamak için yeni veri toplanması
veya mevcut verilerin iyileştirilmesi gerektiğini gösterebilir.
5. Yeni Veri Toplama Stratejilerinin Geliştirilmesi: Eksik veya yetersiz olan veriler için
yeni veri toplama stratejileri geliştirilmelidir. Bu, saha çalışmaları, uydu görüntü analizi,
anketler veya diğer veri toplama yöntemlerini içerebilir.

6. Veri Kalitesinin İyileştirilmesi: Mevcut verilerin kalitesinin iyileştirilmesi için gerekli

olan önlemler alınmalıdır. Bu, veri doğruluğunun artırılması, eksik veya hatalı verilerin
düzeltilmesi ve veri bütünlüğünün sağlanması gibi işlemleri içerebilir.

7. Veri Entegrasyonu ve Standartlaştırma: Farklı veri kaynaklarından gelen verilerin

entegrasyonu ve standartlaştırılması gerekebilir. Bu, verilerin tutarlılık ve uyumluluk içinde
kullanılmasını sağlar.

8. Veri Güvenliği ve Gizliliği: CBS projelerinde, veri güvenliği ve gizliliği büyük önem taşır.
Bu nedenle, projede kullanılacak verilerin güvenliği ve gizliliği sağlanmalı ve uygun önlemler
alınmalıdır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri projesi için mevcut ve oluşturulması gereken verilerin belirlenmesi,
projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için temel bir adımdır. Bu adımların titizlikle takip
edilmesi, projenin hedeflerine ulaşmasını sağlar ve projenin veri ihtiyaçlarını karşılar.

CBS UYGUN YÖNTEM, DONANIM VE YAZILIM ÇÖZÜMLERİNİN

BELİRLENMESİ

(CBS) projelerinde uygun yöntemlerin, donanım ve yazılım çözümlerinin belirlenmesi,

projenin başarılı bir şekilde tamamlanması için kritik bir adımdır. İşte bu süreçte dikkate
alınması gereken bazı adımlar:

1. Gereksinimlerin Belirlenmesi: Proje ekibi, projenin gereksinimlerini belirlemek için bir

analiz yapmalıdır. Bu analiz, projenin kapsamını, amaçlarını, hedeflerini ve kullanılacak
verileri içermelidir. Gereksinimlerin belirlenmesi, uygun yöntemlerin ve teknolojilerin
seçilmesinde temel bir adımdır.

2. CBS Yazılımlarının İncelenmesi: CBS projeleri için birçok farklı CBS yazılımı
bulunmaktadır. Proje gereksinimlerine ve bütçesine uygun olan yazılımların incelenmesi ve
karşılaştırılması önemlidir. Bazı popüler CBS yazılımları arasında ArcGIS, QGIS, MapInfo,
Erdas Imagine gibi yazılımlar bulunmaktadır.

3. Donanım Gereksinimlerinin Belirlenmesi: CBS projeleri genellikle yoğun hesaplama

gücü ve depolama alanı gerektirir. Projede kullanılacak donanımın, projenin gereksinimlerini
karşılayacak kapasitede olması önemlidir. Bilgisayarlar, sunucular, depolama cihazları ve
diğer donanımların belirlenmesi gerekmektedir.

4. Analiz ve Modelleme Yöntemlerinin Seçimi: Projenin amaçlarına ve gereksinimlerine

uygun analiz ve modelleme yöntemlerinin belirlenmesi önemlidir. Bu yöntemler, projede
kullanılacak yazılımların ve donanımların seçiminde etkili olacaktır.
5. Coğrafi Veri Tabanı Çözümleri: CBS projelerinde genellikle büyük miktarda coğrafi veri
kullanılır. Verilerin etkili bir şekilde yönetilmesi ve depolanması için uygun coğrafi veri
tabanı çözümlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu, projede kullanılacak yazılımların ve
donanımların seçiminde önemli bir rol oynar.

6. Eğitim ve Destek Hizmetleri: Seçilen CBS yazılımlarının ve donanımların kullanımı için

eğitim ve destek hizmetlerinin sağlanması önemlidir. Projede çalışacak olan ekip üyelerinin
yazılımları ve donanımları etkin bir şekilde kullanabilmeleri için gerekli eğitimlerin verilmesi
ve teknik destek sağlanması gerekmektedir.

CBS projelerinde uygun yöntemlerin, donanım ve yazılım çözümlerinin belirlenmesi, projenin

başarılı bir şekilde tamamlanması için kritik öneme sahiptir. Bu adımların titizlikle takip
edilmesi, projenin gereksinimlerini karşılayacak en iyi çözümlerin seçilmesini sağlar.

ANALİZ SONUÇLARI VE SONUÇLARIN

DOĞRULUĞUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

SONUÇLARIN SUNUMU

Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ve sunumu, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) projelerinde

önemli bir adımdır. Bu adımlar, projenin başarıyla tamamlanması ve projeden elde edilen
sonuçların doğruluğunun belirlenmesi için kritik öneme sahiptir. İşte analiz sonuçlarının
değerlendirilmesi ve sunumu için dikkate alınması gereken bazı adımlar:

1. Sonuçların Değerlendirilmesi: Analiz sonuçları, projenin amaçlarına ulaşılıp

ulaşılmadığını belirlemek için dikkatlice değerlendirilmelidir. Bu, analiz sonuçlarının
belirlenen hedeflerle uyumlu olup olmadığının incelenmesini içerir. Ayrıca, analiz
sonuçlarının tutarlılığı, güvenilirliği ve geçerliliği de dikkate alınmalıdır.

2. Doğruluk Analizi: Analiz sonuçlarının doğruluğunun belirlenmesi için bir doğruluk analizi
yapılmalıdır. Bu, kullanılan verilerin doğruluğunun, analiz yöntemlerinin doğruluğunun ve
sonuçların doğruluğunun değerlendirilmesini içerir. Doğruluk analizi, projenin güvenilirliğini
sağlamak ve sonuçların kabul edilebilir düzeyde olduğunu doğrulamak için önemlidir.

3. Sonuçların Sunumu: Analiz sonuçları, etkili bir şekilde sunulmalı ve paydaşlarla

paylaşılmalıdır. Bu, grafikler, haritalar, tablolar ve raporlar gibi görsel ve yazılı materyallerin
kullanılmasını içerebilir. Analiz sonuçlarının anlaşılır ve erişilebilir olması, projenin başarısı
için önemlidir.

4. Raporlama ve Dokümantasyon: Analiz sonuçlarına dayalı olarak bir rapor oluşturulmalı

ve proje süreci ile ilgili tüm belgeler dokümante edilmelidir. Bu, projenin ilerlemesini
izlemek, sonuçları değerlendirmek ve gelecekteki projeler için referans sağlamak için
önemlidir.

5. Geri Bildirim ve İyileştirme: Sonuçların sunumu sırasında paydaşlardan geri bildirim

alınmalı ve projenin iyileştirilmesi için gerekli adımlar atılmalıdır. Bu, projenin etkililiğini
artırmak ve gelecekteki projeler için öğrenme fırsatları yaratmak için önemlidir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri projelerinde analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ve sunumu,
projenin başarılı bir şekilde tamamlanması ve elde edilen sonuçların doğruluğunun
belirlenmesi için kritik öneme sahiptir. Bu adımların titizlikle takip edilmesi, projenin
amaçlarına ulaşılmasını ve projeden elde edilen sonuçların güvenilirliğini sağlar.

Kaynakca:

T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 3161

AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 2057 COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

Kaynak: http://www.nysgis.state.ny.us/coordinationprogram/

Kaynak: http://www.loadtr.com/327299-D%C3%BCnya_Haritas%C4%B1.htm

Kaynak : http://www.turkcebilgi.com/d%C3%BCnya/ansiklopedi Kaynak :

http://www.gencharitaci.net/koordinat-sistemleri-ve-askeriye/

Kaynak: http://www.scribd.com/doc/11578007/2/Cografi-Bilgi-Sistemi-Nedir

Kaynak: http://www.esri.com