TYT Kimya Soru Bankası

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 286

KİMYA

SORU BANKASI
İsmail Gürdal

Full
Yap

Düşün
Yap

ÖSYM Tarzı
Sorular
Öğren
Yap
Video
Çözümlü

edu
EĞİTİM
Beni Okut, DESTEK
İçeriği İncele UZMANI
edu

Üniversite Hazırlık Kimya Soru Kitabı

Yazar
İsmail Gürdal

Katkıda Bulunan
Songül Turan

Dizgi ve Grafik
EDU Dizgi & Grafik

Yayıncı Sertifika No
53305

Kapak Tasarım
Yasin Ünlüsoy

Copyright ©
Fikir ve sanat eserleri kanununa göre her hakkı Eğitim Destek Uzmanı’na aittir. Eğitim Destek
Uzmanı’nın yazılı izni olmaksızın, kitabın herhangi bir şekilde kısmen veya tamamen çoğaltılması,
basım ve yayımı hâlinde gerekli yasal mevzuat uygulanır. Örnek olarak çoğaltılan bu kitap
öğretmenlerin incelemesi için kişilere özel üretildiğinden bandrol ve ISBN zorunluluğu yoktur.

2 Kimya
ÖN SÖZ
Değerli Eğitimciler ve Öğrenciler,

Bildiğiniz gibi birkaç yıldır Yükseköğretim Kurumları Sınavı, TYT ve AYT adıyla uygulanıyor.
Bu sınavlar, önceki sınavlara göre birçok farklılığı da bünyesinde barındırıyor. Bu durum da bu
sınavlara gerek MEB müfredatı gerekse ÖSYM’nin müfredatı sorgulama biçimleri açısından
uygun ve nitelikli kaynak ihtiyacını ortaya çıkarıyor. Biz de sizler için Eğitim Destek Uzmanı (EDU)
Yayınları olarak en etkili ve eksiksiz öğrenmeyi / öğretmeyi amaçlayan nitelikli bir Kimya Soru
Kitabı hazırladık. Kitabımızı kısaca tanıyalım:

Her şeyden önce kitabımızdaki her üniteyi üç grup testten oluşturduk.

Birinci grup testler, “Öğren Yap” adını taşıyor. Bu testler, konuyu alt başlıklara ayrılmış olarak
öğretmeyi amaçlıyor. Dolayısıyla konu ne kadar uzun olursa olsun, bu bölümdeki testlerde
konuyu bir veya birkaç alt başlıkla bol soru üzerinden pekiştirerek öğretmeyi amaçladık. Bu
sorular tüm alt başlıkları kapsayacak şekilde genel nitelik taşıyor. Testteki diğer soruların her
birinde ise konuya ait bir detayı sorguladık. Ve böylece konunun tam anlamıyla öğrenilmesini
amaçladık. Bu bölümde; ÖSYM’nin bu alt başlığa hangi sıklıkta yer verdiğini, ilgili soruların
özelliklerini ve bu soruları çözerken dikkat edilecek hususları açıkladık.

İkinci grup testlerimiz, “Düşün Yap” adını taşıyor. Bu başlık altındaki testler “Öğren Yap”
bölümünde kavradığımız konuları bir ileri seviyede pekiştiren sorulardan oluşuyor. Bu sorular,
ilgili ünitenin veya konunun tamamını içeriyor.

Üçüncü grup testlerimiz “Full Yap” adını taşıyor. Bu testler, “Öğren Yap” ve “Düşün Yap”
testlerinde kavradığımız ve pekiştirdiğimiz konuları sınav düzeyinde ölçmeye yönelik sorulardan
oluşuyor.
Bu başlık altındaki testler üniteyle ilgili soru kaçırmamayı amaçlayan sorulardan oluşuyor.

Kitabımızın önemli bir özelliği de “Çözüm Merkezi” bölümünü içermesi. Bu bölümde takıldığınız
her soruda sizlere destek olmak ve ilgili sorunun çözümünü öğretmek / kavratmak amacıyla
soruların video çözümlerine yer verdik. Takıldığınız her soruda karekodu okutarak bu çözümleri
dinlemenizi tavsiye ederiz.

En ideal sistemle hazırladığımız kitabımızı çözdüğünüzde artık sınava tam anlamıyla hazırsınız
demektir. Bize de sınavda göstereceğiniz bu başarının onurunu yaşamak düşüyor.

Başarılı bir eğitim hayatı ve mutlu bir gelecek dileklerimizle…

İsmail Gürdal / Kimya


Eğitim Destek Uzmanı

3
İçindekiler

1. ÜNİTE: KİMYA BİLİMİ


Öğren Yap / Simyadan Kimya’ya 8 Öğren Yap / Atom Yarıçapı ve 60
Öğren Yap / Kimya Disiplinleri ve 12 İyonlaşma Enerjisi
Kimyacıların Çalışma Alanları Düşün Yap / Atom Yarıçapı ve 62
Düşün Yap / Kimya Disiplinleri ve 14 İyonlaşma Enerjisi
Kimyacıların Çalışma Alanları
Öğren Yap / Elektron İlgisi, 64
Düşün Yap / Simyadan Kimyaya / 16 Elektronegatiflik,
Kimya Disiplinleri ve Metalik-Ametalik Özellik
Kimyacıların Çalışma Alanları
Düşün Yap / Elektron İlgisi, 66
Öğren Yap / Kimyanın Sembolik Dili 18
Elektronegatiflik,
Düşün Yap / Kimyanın Sembolik Dili 20 Metalik-Ametalik Özellik
Öğren Yap / Kimya Uygulamalarında 22
Düşün Yap / Elementlerin Sınıflandırılması 68
İş Sağlığı ve Güvenliği
Periyodik Özellikler
Düşün Yap / Kimya Uygulamalarında 24
Full Yap / Atom ve Periyodik Sistem 70
İş Sağlığı ve Güvenliği
Düşün Yap / Kimyanın Sembolik Dili / 26
Kimya Uygulamalarında
3. ÜNİTE: KİMYASAL TÜRLER
İş Sağlığı ve Güvenliği ARASI ETKİLEŞİMLER
Full Yap / Kimya Bilimi 28
Öğren Yap / Kimyasal Türler ve Türler 74
Arası Etkileşimlerin
2. ÜNİTE: ATOM VE Sınıflandırılması

PERİYODİK SİSTEM Düşün Yap / Kimyasal Türler ve Türler 76


Arası Etkileşimlerin
Öğren Yap / Atom Modelleri 32
Sınıflandırılması
Düşün Yap / Atom Modelleri 34
Öğren Yap / İyonik Bağ 78
Öğren Yap / Atomun Temel Tanecikleri 36
Düşün Yap / Atomun Temel Tanecikleri 38 Düşün Yap / İyonik Bağ 80
Öğren Yap / İzotop, İzoton, İzobar, 40 Öğren Yap / İyonik Bileşiklerin 82
İzoelektronik Sistematik Adlandırılması
Düşün Yap / İzotop, İzoton, İzobar, 42
Düşün Yap / İyonik Bileşiklerin 84
İzoelektronik
Sistematik Adlandırılması
Düşün Yap / Atom Modelleri / 44
Atomun Temel Tanecikleri / Düşün Yap / Kimyasal Türler / İyonik 86
İzotop, İzoton, İzobar, Bağ ve İyonik Bağlarda
İzoelektronik Adlandırma
Öğren Yap / Periyodik Sistem 46 Öğren Yap / Kovalent Bağ ve Polarlık 88
Düşün Yap / Periyodik Sistem 48
Düşün Yap / Kovalent Bağ ve Polarlık 90
Öğren Yap / Katman Elektron 50
Dağılımı ve Periyodik Öğren Yap / Kovalent Bağlı Bileşiklerin 92
Tabloda Yer Bulma Sistematik Adlandırılması
Öğren Yap / Elementlerin Sınıflandırılması 54 Düşün Yap / Kovalent Bağlı Bileşiklerin 94
Düşün Yap / Elementlerin Sınıflandırılması 56 Sistematik Adlandırılması
Düşün Yap / Periyodik Sistem ve 58
Öğren Yap / Metalik Bağ 96
Yer Bulma /
Elementlerin Sınıflandırılması

4 Kimya
5. ÜNİTE: DOĞA VE KİMYA
Düşün Yap / Kovalent Bağ ve 98 Öğren Yap / Su ve Hayat 146
Adlandırma / Metalik Bağ
Düşün Yap / Su ve Hayat 148
Öğren Yap / Zayıf ve Güçlü Etkileşimlerde 100
Öğren Yap / Çevre Kimyası 150
Bağ Enerjisi,
Van der Waals Kuvvetleri Düşün Yap / Su ve Hayat / 152
Çevre Kimyası
Öğren Yap / Van der Waals Kuvvetleri 102
Full Yap / Doğa ve Kimya 154
Düşün Yap / Van der Waals Kuvvetleri 104

Öğren Yap / Hidrojen Bağı 106

Düşün Yap / Hidrojen Bağı 108

Öğren Yap / Fiziksel ve Kimyasal 110


Değişimler

Düşün Yap / Zayıf Etkileşimler /


Fiziksel ve Kimyasal
112
6. ÜNİTE: KİMYANIN TEMEL
Değişimler KANUNLARI VE
Full Yap / Kimyasal Türler Arası 114 KİMYASAL
Etkileşimler
HESAPLAMALAR
4. ÜNİTE: MADDENİN HÂLLERİ Öğren Yap / Kütlenin Korunumu Kanunu 158

Öğren Yap / Maddenin Fiziksel Hâlleri 118 Öğren Yap / Sabit Oranlar Kanunu 160

Öğren Yap / Katılar 120 Öğren Yap / Katlı Oranlar Kanunu 164

Düşün Yap / Katılar 122 Düşün Yap / Katlı Oranlar Kanunu 166

Düşün Yap / Maddenin Fiziksel 124 Düşün Yap / Temel Kanunlar 168
Hâlleri / Katılar
Öğren Yap / Mol Kavramı 170
Öğren Yap / Sıvılar ve Viskozite 126
Öğren Yap / Mol Kavramı ve 174
Öğren Yap / Denge Buhar 128 Gazlarda Molar Hacim
Basıncı ve Kaynama
Düşün Yap / Mol Kavramı 178
Olayı, Bağıl Nem
Öğren Yap / Kimyasal Tepkime 180
Düşün Yap / Denge Buhar 130
Denklemleri
Basıncı ve Kaynama
Olayı, Bağıl Nem Düşün Yap / Kimyasal Tepkime 182
Denklemleri
Düşün Yap / Sıvılar ve Viskozite, 132
Denge Buhar Basıncı ve Öğren Yap / Kimyasal Tepkime Türleri 184
ve Kaynama, Bağıl Nem Düşün Yap / Kimyasal Tepkime Türleri 186
Düşün Yap / Kimyasal Tepkime 188
Öğren Yap / Gazlar ve Plazma 134
Denklemleri ve Türleri
Öğren Yap / Hâl Değişimleri 136 Öğren Yap / Miktar İçeren Problemler 190

Düşün Yap / Gazlar ve Plazma / 140 Öğren Yap / Artan Madde Problemleri 194
Hâl Değişimleri
Düşün Yap / Artan Madde Problemleri 196
Full Yap / Maddenin Hâlleri 142

5
İçindekiler

8. ÜNİTE: ASİTLER, BAZLAR VE


TUZLAR
Öğren Yap / Yüzde Verim Problemleri 198 Öğren Yap / Asit ve Bazların Özellikleri 242

Düşün Yap / Yüzde Verim Problemleri 200 Öğren Yap / Nötralleşme Tepkimesi 246
ve pH Kavramı
Öğren Yap / Karışım Problemleri 202
Öğren Yap / Asit ve Bazların 250
Öğren Yap / Safsızlık, Birbirini İzleyen
Metallerle Tepkimeleri
Tepkimeler 204
Düşün Yap / Asit - Bazların Özellikleri 254
Düşün Yap / Kimyasal Tepkimelerde
ve Tepkimeleri
Hesaplamalar 206
Öğren Yap / Hayatımızda Asitler ve 256
Full Yap / Kimyanın Temel Kanunları
Bazlar
ve Kimyasal Hesaplamalar 208
Öğren Yap / Tuzlar 260

Düşün Yap / Hayatımızda Asitler ve 262

7. ÜNİTE: KARIŞIMLAR Bazlar / Tuzlar

Full Yap / Asitler, Bazlar ve Tuzlar 264

Öğren Yap / Homojen ve Heterojen 212


Karışımlar

Öğren Yap / Çözünme Süreci ve 216


Çözeltilerde Derişim

Öğren Yap / Çözeltilerde Derişim 218


9. ÜNİTE: KİMYA HER YERDE
Düşün Yap / Homojen ve Heterojen 220
Karışımlar / Çözünme Süreci
ve Çözeltilerde Derişim Öğren Yap / Temizlik Malzemeleri 268
Öğren Yap / Çözeltilerde Derişim 222
Öğren Yap / Polimerler, Kozmetikler 270
Düşün Yap / Çözeltilerde Derişim 224 ve İlaçlar

Öğren Yap / Koligatif Özellikler 226 Düşün Yap / Temizlik Malzemeleri – 274
Polimerler, Kozmetikler
Düşün Yap / Çözeltilerde Derişim / 228
ve İlaçlar
Koligatif Özellikler
Öğren Yap / Gıdalar 276
Öğren Yap / Tanecik Boyutu - 230
Yoğunluk Farkı ile Ayırma Öğren Yap / Yenilebilir Yağ Türleri 280

Öğren Yap / Çözünürlük ve Kaynama 232 Düşün Yap / Gıdalar / Yenilebilir 282
Sıcaklıkları Farkından Yağ Türleri
Yararlanarak Ayırma Full Yap / Kimya Her Yerde 284
Öğren Yap / Çözünürlük ve Kaynama 234
Sıcaklıkları Farkı ve
Mıknatıs ile Ayırma

Düşün Yap / Ayırma ve Saflaştırma 236


Teknikleri

Full Yap / Karışımlar 238

6 Kimya
NİTE

İ İ İ İ
Simyadan Kimya'ya

Kimya Disi linleri e Kimya ıların alı ma Alanları

Kimyanın Sem lik Dili

Kimya Uy lamalarında İ Sağlığı e Gü enliği

Kimya Bilimi

edu
TEST

1 Simyadan Kimya'ya

1. • Deneylerinde teraziyi sürekli kullanmıştır. 4. Cabir bin Hayyan'la ilgili olarak,


• Havanın element olmadığını, yanmanın maddenin I. Damıtma aracı olarak imbik adı verilen aleti
havadaki oksijenle birleşmesi sonucunda geliştirmiştir.
gerçekleştiğini ifade etmiştir.
II. Kral suyunu bulmuştur.
• Deneysel olarak kimyasal tepkimelerde kütlenin
III. Yeni deney araçlarını tasarlanmıştır.
korunduğunu bulmuştur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Simyadan kimyaya geçiş sürecinde yukarıdaki
çalışmaları yapan bilim insanı aşağıdakilerin
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
hangisinde doğru verilmiştir?
D) I ve III E) I, II ve III
A) Robert Boyle B) Antoine Lavoisier
C) Ebubekir er-Razi D) Niels Bohr
E) John Dalton

5. Aşağıdaki yöntem ve tekniklerden hangisi


simyacılar döneminde kullanılmamıştır?

A) Damıtma B) Süzme
2. I. Ölümsüzlük iksirini bularak bütün hastalıkları yok
C) Süblimleştirme D) Özütleme
etmek
E) Elektroliz
II. Değersiz metalleri altına çevirip mutlak zenginliğe
ulaşmak
III. Başka gezegenler keşfedip orada yaşam alanı
oluşturmak
Yukarıdakilerden hangileri simyacıların 6. I. Deneylerde terazinin yaygın olarak kullanılması
gerçekleştirmek istedikleri hedefler arasında yer
II. Deneylerde kullanılan maddeler arasında sayısal
alır?
ilişkilerin kurulması
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II III. Ortaya konulan teorilerin deney sonuçları ile
ilişkilendirilmesi
D) II ve III E) I, II ve III
Kimyanın bilim dalı olmasının nedenleri ile ilgili
yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III
3. I. Çiçek ve kızamık hastalıklarının tedavisini
sağlamıştır.
II. Karıncalardan formik asidi elde etmiştir.
III. Etil alkolü sentezleyerek antiseptik olarak tıpta
kullanmıştır. 7. I. Deneme yanılma yoluyla bilgilerin elde edilmesi

IV. Fırın ve kroze gibi laboratuvar araç gereçlerini II. Sistematik bir bilgi birikiminin olmayışı
geliştirmiştir. III. Deney sonuçlarının test edilememesi
V. İlk kimya laboratuvarını kuran kişidir. Yukarıdakilerden hangileri simyanın bir bilim dalı
Ebubekir er-Razi'nin yaptığı çalışmalarla ilgili olamamasının nedenleri arasında sayılabilir?
yukarıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
A) I B) II C) III D) IV E) V D) I ve III E) I, II ve III

8 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. Eski çağlardan beri kimya biliminin temellerini atan 10. Simya ve kimya bilimi arasındaki farklarla ilgili
çalışmaları yapan kişilere simyacı denir. Simyacılar aşağıdaki bilgiler verilmektedir.
çalışırken düşünceye dayalı yaklaşımları ile deneme
I. Deneme-yanılma yoluyla çalışmalarını yapmıştır.
sınama yöntemini kullanarak birçok bilim dalına
katkıda bulunmuşlardır. II. Teorik temellere dayalı çalışmalar yapar.
Deterjan III. Sistematik bilgi birikimi içermez.
Barut Kristallendirme
2 IV. Bilim dalıdır.
1 3 Buna göre numaralanmış bilgilerin simya ve kimya
Simya döneminde
kullanılan madde veya bilimi ile ilgili eşleştirilmesi aşağıdakilerden
yöntemler hangisinde doğru olarak verilmiştir?
6 4
5 Simya Kimya
Nanoteknoloji Özütleme
Sabun A) I, III II, IV

Buna göre yukarıdaki şemada simya döneminde B) I, II III, IV


kullanılan madde ve yöntemlerden hangileri C) II, III I, IV
yanlıştır?
D) I II, III, IV
A) 1 ve 2 B) 3 ve 4 C) 2 ve 6 E) III I, II, IV
D) 1, 2 ve 6 E) 1, 3 ve 4

11. Simya ve kimya dönemi ve bu dönemlerde çalışmalar


9. Empedokles evrenin dört temel elementten oluştuğunu
yapan bilim insanlarıyla ilgili aşağıda ifadeler verilmiştir.
belirtmiş, Aristo ise bu dört elementi özellikleriyle
açıklamıştır. • Hastalıkları tedavi edecek ilaçları bulma uğraşı
simya ve kimyacıların ortak hedefleri arasında yer
Hava
alır (- - - -).

Sıcak X • Elementleri maddelerin parçalanamayan yapı taşı


olarak tanımlayan Robert Boyle ile Simya dönemi
T Y sona ermiştir (- - - -).
• Simyacılar bilimsel basamakları kullanarak cam,
Z Soğuk
ilaç ve boya gibi malzemeler üretmişlerdir (- - - -).

Toprak • Antoine Lavoisier, deneylerinde teraziyi kullanarak


kimyasal tepkimelerde kütlenin sabit kaldığını
Buna göre X, Y, Z ve T yerine aşağıdakilerden bulmuştur (- - - -).
hangisi getirilmelidir?
Bu ifadeler doğru ise "D", yanlış ise "Y" olarak
yazıldığında sırasıyla aşağıdakilerden hangisi elde
X Y Z T
edilir?
A) Kuru Su Islak Ateş
B) Islak Sıvı Kuru Su A) D B) D C) D D) D E) Y

C) Kuru Ateş Islak Su D D D Y D


D) Islak Su Kuru Ateş D Y Y Y Y

E) Kuru Ateş Su Islak D D Y Y D

1-B 2-C 3-E 4-E 5-E 6-E 7-E 8-C 9-D 10-A 11-B 9
TEST

2 Simyadan Kimya'ya

1. Aşağıda simyadan kimyaya geçişe katkı sağlayan 3. I II


simyacılarla ilgili verilen bilgilerden hangisi
Elementi, kendinden Kimyasal tepki-
hatalıdır?
daha basit maddelere melerde kütlenin
Simyacı Bilgi ayrılamayan saf korunduğunu ispat-
madde olarak lamıştır.
A) Empedokles Doğada meydana gelen değişimleri tanımlamıştır.
ve varlıkları hava, toprak, su, ateş Robert
olarak sınıflandırmış ve doğadaki Boyle
Sabit sıcaklıkta
herşeyin bu dört elementten
Kostik, soda ve bir gazın basın-
oluştuğunu söylemiştir.
gliserini keşfetmiştir. cının hacimle ters
B) Demokritos Maddeleri atom adını verdiği sert, orantılı olduğunu
bölünemez ve sürekli hareket eden belirtmiştir.
III IV
yapılardan oluştuğunu ileri
sürmüştür.
Yukarıdaki kavram haritasında Robert Boyle ile ilgili
C) Aristo Bütün maddeler hava, su, toprak bilgilerden hangileri doğru verilmiştir?
ve ateş elementlerinden oluşmuş
olup maddelerin özellikleri A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve III
değiştirilirse bir element, diğer üç
D) I, II ve III E) I, III ve IV
elemente dönüştürülebilir.
D) Cabir bin Dünyada ilk kimya laboratuvarını
Hayyan kurarak damıtma ve kristallendirme
gibi deneysel yöntemlerin öncüsü
olmuş, kral suyunu bularak kral
suyunda altını çözmüştür.
E) Ebubekir Kimya biliminin kurucusu olup
er-Razi yanma olaylarında havanın
gerekli olduğunu, elementlerin
bilinen yöntemlerle daha basit
maddelere ayrışamayacağını ifade
etmiştir.

4.
Simyacı/Kimyacı Sonuç
I. Ebubekir er-Razi a. İmbik
II. Robert Boyle b. Dört temel element
Nicel kimya
III. Empedokles c.
döneminin öncüsü
IV. Cabir bin Hayyan d. Karınca asidi
2. Ebubekir er-Razi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden Kuşkucu kimyager
V. Antoine Lavoisier e.
hangisi yanlıştır? kitabı
Yukarıda verilen simyacılar ve kimyacıların yaptığı
A) İranlı bir hekim ve simyacıdır.
çalışmaların sonuçlarıyla ilgili eşleştirme
B) Kostik sodayı ve gliserini bulmuştur. aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
C) Kimya alanındaki bilgilerini tıp alanında kullanmıştır.
A) I. d B) I. a C) I. d D) I. c E) I. b
D) Hidroklorik asit, sülfürik asit, nitrik asit ve kral II. e II. c II. c II. e II. a
suyunu sentezlemiştir. III. b III. d III. b III. a III. c
E) Kimyasal maddeleri metalik, bitkisel ve hayvansal IV. a IV. e IV. a IV. b IV. d
şeklinde sınıflandırmıştır. V. c V. b V. e V. d V. e

10 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. Aşağıdakilerden hangisinde simyacılar döneminde 8. • Eski çağda insanlar kükürt buharıyla kayısı, incir ve
keşfedilen maddenin simya dönemindeki kullanım üzüm gibi yiyecekleri kurutarak kullanmışlardır.
alanı yanlış verilmiştir? • Kimya, metalleri altına dönüştürecek felsefe taşını
ve ölümsüzlük iksirini bulma uğraşıdır.
Simyacıların bulduğu Simya dönemindeki
madde kullanım alanı • Simya ile uğraşan kişilere alşimist adı verilir.

A) Kükürt Kuru meyve yapımında Simya ve kimya ile ilgili bu cümleler doğru (D) ve
yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde sıralama
B) Kil Toprak kap yapımında
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Zaç yağı Kumaş boyamada
D) Göztaşı Hastalıklardan A) D – Y – D B) D – D – D C) D – Y – Y
korunmada D) Y – Y – D E) Y – Y – Y
E) Barut Patlayıcı yapımında

9. I. Aristo, bütün maddelerin hava, su, toprak ve ateş


olmak üzere dört elementten oluştuğunu ileri
sürmüştür.
II. Simya bir bilim dalı değildir.
III. Simya döneminde damıtma işlemlerinde imbik adı
verilen araç kullanılmıştır.
6. 18. yüzyılın sonlarına doğru simya dönemi son bulmuş,
kimya dönemine geçilmiştir. Simya ve simya dönemiyle ilgili yukarıdaki
ifadelerden hangileri doğrudur?
Modern kimya dönemine geçişle ilgili,
I. Deneylerin sistematik şekilde yapılması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
II. Terazinin yaygın olarak kullanılması D) I ve III E) I, II ve III
III. Deneylerde kullanılan maddeler arasında miktar
ilişkilerinin kurulması
IV. Barut, çanak, çömlek gibi maddelerin üretimi
V. Teorilerin doğrudan deney sonuçlarıyla 10. • Damıtma, kavurma, ısıtma gibi yöntemleri hem
ilişkilendirilerek test edilmesi simyacılar hem de - - I- - kullanmıştır.
uygulamalarından hangisinin etkisi olmamıştır? • - -II- - 'nin element tanımı ile simya döneminin sona
erdiği kabul edilir.
A) I B) II C) III D) IV E) V
• Tıp alanında araştırmalar yapan ve formik asidi elde
eden kimyacı/simyacı - -III- - dır.
Bu cümlelerde numaralanmış yerlere aşağıdaki
kelime veya kelime gruplarından hangisinin
yazılması uygundur?

I II III
A) kimyacılar Robert Boyle Cabir bin Hayyan
7. Aşağıdaki araç ve gereçlerden hangisi simya B) fizikçiler Antoine Lavoiser Democritus
döneminde keşfedilmemiştir?
C) kimyacılar Robert Boyle Ebubekir er-Razi
A) İmbik B) Toprak kap C) Kroze D) fizikçiler Aristo Antoine Empedokles
D) Fırın E) El feneri E) kimyacılar Antoine Lavoisier Cabir bin Hayyan

1-E 2-D 3-B 4-A 5-C 6-D 7-E 8-A 9-E 10-C 11
TEST

3 i i i linleri e i l rn l l nl r

1. Aşağıda yapılan bazı işlemlerin kimya disiplinleriyle 4. Ecem, kimya biliminin elde edilen sonuçlarını
ilgili eşleştirilmesi verilmiştir. endüstriyel olarak uygulamak, kimyasal madde
üretecek tesislerin kurulmasına, tasarlanmasına yön
İşlem İlgili Kimya Disiplini
vermek ve üretimin verimli ve ekonomik olmasını
I. Sütün içerdiği protein Analitik sağlayacak işlem süreçlerini düzenlemek istiyor.
miktarının belirlenmesi kimya
Buna göre Ecem, üniversite tercihi yaparken
II. Aynı miktar doğal gazın Fizikokimya aşağıdaki üniversite ve bölümlerden hangisini
mangal kömüründen tercih etmesi beklenebilir?
daha fazla ısı vermesi
A) 19 Mayıs Üniversitesi Kimya
III. Etilenden polietilen Polimer
imalatı kimyası B) Hacettepe Üniversitesi Eczacılık

Buna göre yapılan işlemlerin ilgili kimya C) ODTÜ Kimya Mühendisliği


disiplinleriyle eşleştirilmesi aşağıdakilerin D) Gebze Teknik Üniversitesi Nanoteknoloji
hangisinde doğru verilmiştir?
E) İTÜ Bilgisayar Mühendisliği
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

5. Aşağıda kimya ile ilgili meslekler ve bunların çalışma


alanları verilmiştir.
2. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kimya mühendisliği
bölümü mezunu olan Mustafa Bey'in aşağıdaki Meslek Çalışma Alanı
alanlardan hangisinde istihdam edilmesi
beklenmez? I. Kimya Öğretmeni a. PVC fabrikası
Metalurji ve
II. b. Sağlık Bakanlığı
A) Şanlıurfa Seramik fabrikası Malzeme Mühendisi
B) Tüpraş Kırıkkale rafinerisi III. Kimyager c. Millî Eğitim Bakanlığı
C) Toros tarım gübre fabrikası IV. Eczacı d. Nanoteknoloji
D) Bingöl Bilişim Teknolojileri A.Ş.
Buna göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi
E) Ordu Fındık Yağı Fabrikası
doğrudur?

A) I. c B) I. a C) I. b D) I. c E) I. d
II. a II. d II. d II. d II. c
III. b III. c III. a III. a III. b
IV. d IV. b IV. c IV. b IV. a

3. Adli kimyayla ilgili,


I. Kimya, fizik ve biyoloji gibi bilimlerden yararlanılır.
II. Olay yerindeki bulguların suç ile ilgisini belirler.
6. Petrokimya, petrolün işlenerek organik ürünlerin elde
edilmesini inceleyen kimya endüstrisidir. Petrokimya
III. Sporcuların doping kullanıp kullanmadıklarının alanının gelişimiyle birlikte, petrol yüzlerce kimyasal
tespiti görevlerindendir. maddenin üretim kaynağı olmuştur.
yargılarından hangileri doğrudur? Aşağıda verilen maddelerden hangisinin ham
maddesi petrol değildir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) LPG B) Cam C) Benzin D) Asfalt E) Naylon

12 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Aşağıda bazı olaylar verilmiştir. 10. Aşağıda kimyacıların çalışma alanları ile kimya
disiplinleri verilmiştir.
• Suni kauçuğun elde edilmesi
• Çeşme suyundaki kalsiyum miktarının belirlenmesi Kimya Disiplini Çalışma Alanı
• DNA'nın yapısının incelenmesi I. Anorganik kimya a. Kanın yapısı
• Seri üretimlerde ürün veriminin artırılması için
II. Biyokimya b. Plastikler
araştırmalar yapılması
Verilen bu olaylar aşağıdaki kimya alt disiplinleriyle III. Polimer kimyası c. Mermer
eşleştirildiğinde hangi disiplin açıkta kalır?
Buna göre bu kimya disiplinleri ile çalışma
A) Endüstriyel kimya B) Anorganik kimya alanlarının eşleştirilmesi aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
C) Polimer kimyası D) Analitik kimya
E) Biyokimya A) I. a B) I. a C) I. b D) I. c E) I. c
II. b II. c II. c II. a II. b
III. c III. b III. a III. b III. a

11. Aşağıdakilerden hangisi kimya alanı ile ilgili


8. Kimya alanındaki mesleklerle ilgili,
mesleklerden biri değildir?
I. Kimya mühendisliği, fizik, kimya, matematik,
biyoloji, biyokimya ve ekonomi bilimlerini kullanır. A) Kimyager B) Eczacı
II. Eczacı farmasötik ilaçların vücut üzerindeki C) Kimya Öğretmenliği D) Metalurji Mühendisliği
etkilerini inceler. E) İşletme Mühendisliği
III. Metalurji mühendisliği, metallerin ve alaşımların
geliştirilmesinde ve işlenmesinde görev alır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
12. Ev aletlerinden araç içi elektronik sistemlere ve
savunma sanayii gibi alanlarda önem taşıyan çiplerin
üretiminde silisyum elementi kullanılır.

9. I. Sakız ve çikolata üretimi


Silisyum gibi yarı metallerin ve diğer element
II. İtfaiyeciler için yanmaz elbise üretimi türlerinin yapısını, özelliklerini ve tepkimelerini
III. Kağıt havlu üretimi inceleyen kimya ana disiplini aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
Yukarıdakilerden hangileri kimyacıların çalışma
alanları arasında yer alır?
A) Anorganik kimya B) Biyokimya
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III C) Organik kimya D) Polimer kimyası
D) II ve III E) I, II ve III E) Endüstriyel kimya

1-E 2-D 3-E 4-C 5-D 6-B 7-B 8-E 9-E 10-D 11-E 12-A 13
TEST

4 i i i linleri e i l rn l l nl r

1. Aşağıda kimyacıların yaptığı bazı uğraşlara ait örnekler 3. Aşağıdaki tabloda kimya alanı ile ilgili meslekler ve
verilmiştir. çalışma alanları verilmiştir.
I. Sulu çözelti içerisindeki Na+, Ca2+ ve Pb2+
iyonlarının miktarının belirlenmesi Meslekler Çalışma Alanları

II. Kan serumunun yapısının incelenmesi Otomobillerin motor


I Eczacılık a. aksamlarında kullanılan
III. Amonyum nitrat ve sodyum sülfat bileşiklerinin
alaşımların üretimini yapar.
yapısını ve kullanım yerlerini araştırma
İlaç ham maddelerinin
Buna göre bu uğraşlara ait kimya disiplinleri elde edilmesi, fiziksel,
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? II Kimyagerlik b. kimyasal, biyolojik
özelliklerinin incelenmesini
I II III
yapar.
A) Anorganik Biyokimya Organik kimya Suyun içindeki
kimya Metalurji mikroorganizmalardan
III c.
B) Analitik kimya Biyokimya Anorganik mühendisliği arındırılarak içme suyu
kimya hâline getirilmesini sağlar.
C) Organik Analitik Polimer Buna göre meslekler ve yaptıkları çalışmaların
kimya kimya kimyası eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçenekte doğru
D) Analitik Biyokimya Organik kimya olarak verilmiştir?
kimya
A) I. a, II. b, III. c B) I. b, II. a, III. c
E) Organik Analitik Anorganik
kimya kimya kimya C) I. b, II. c, III. a D) I. c, II. a, III. b
E) I. c, II. b, III. a

4.
2. Maddelerin yapısını, özelliklerini, birbirleri ile Kostik İlaç Bilgisayar
etkileşimlerini ve bu etkileşimler sonucu uğradığı
değişimleri inceleyen bilim dalına "kimya" denir. Geniş I II III
bir çalışma alanına sahip olan kimya biliminin çeşitli alt
dalları bulunur. Yukarıdaki maddelerden hangilerinin üretiminde
kimya mühendisi vardır?
Kimya biliminin alt dallarının çalışma alanlarıyla
ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi hatalıdır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

Alt disiplin Çalışma Alanı D) II ve III E) I, II ve III

A) Biyokimya Hücre, lipit ve protein gibi


örneklerin yapısını inceler.
B) Fizikokimya Kimyasal tepkimelerde 5. I. Otomobil motorunda kullanılan alaşımın üretimi
molekülerin hızını inceler. II. Uçak gövdesinde kullanılan metal malzemelerin
C) Analitik kimya Kan, idrar, su ve toprak gibi üretilmesi
örneklerin yapısındaki III. Laboratuvarda ilaçların analizini ve ilaçların
kimyasalların tür ve miktarını geliştirilmesini sağlamak
inceler.
Yukarıdakilerden hangileri metalurji mühendisliğinin
D) Anorganik kimya Mermer, seramik ve tuzların çalışma alanları içerisinde yer alır?
yapısını inceler.
E) Organik kimya Sulardaki ağır metallerin A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
miktarlarının ölçülmesini sağlar. D) I ve III E) I, II ve III

14 Kimya
er e

n Yap

6. Aşağıda çalışma alanları ve kimya disiplinleri 8. Aşağıda kimyacıların çalışma alanına giren endüstriyel
eşleştirilmiştir. alanların kimya ile ilişkileri karışık olarak verilmiştir.

I. İlaçların ve aşıların Endüstriyel Alanlar Kimya ile İlişkisi


Polimer
insan vücudundaki • İlaç •Sulardaki ağır metalle-
kimyası
etkilerini inceler. rin uzaklaştırılması
• Petrokimya
II. Bir maddenin yapısın- • Aspirinin molekül
• Gübre yapısının ve biyolojik
daki kimyasalların nitel Biyokimya
sonuçlarının belirlen-
ve nicel analizini yapar. mesi
• Arıtım

III. Lastik, teflon ve protein • Boya ve tekstil • Ham petrolden baş-


Anorganik lanarak lastik eldesinin
gibi büyük molekülleri
kimya yapılması
inceler.

• Bitki köklerinden elde


IV. Pilin çalışma sistemini edilen boyaların kilimler-
ve oluşan potansiyel Analitik kimya de kullanılması
gerilim değerini inceler.
Buna göre, kimyacıların çalışma alanına giren
V. CO2 ve Na2O gibi bile- endüstriyel alanların kimya ile ilişkisi
şiklerin yapısını özellik- eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?
Fizikokimya
lerini ve tepkimelerini
A) İlaç B) Petrokimya C) Gübre
inceler.
D) Arıtım E) Boya ve tekstil
Buna göre bu eşleştirmelerden tamamının doğru
olabilmesi için hangi ikisinin yerleri
değiştirilmelidir?

A) II ve IV B) I ve V C) I ve III
D) III ve V E) II ve V

9. Adli tıp alanında işlenen suç ile ilgili deliller analiz


edilirken suç mahallinden alınan delillerdeki nicel ve
7. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir okulda Kimya nitel analizler ve DNA'nın belirlenmesi için bazı
öğretmeni olarak çalışan Mustafa Hoca ile ilgili; incelemeler yapılmalıdır.
I. Eğitim ve öğretim programlarına uygun olarak Buna göre adli tıp ekibi kimyanın;
çalıştığı kurumda öğrencilerin bireysel farklılıklarını,
süreç içerisindeki gelişimlerini dikkate alarak çeşitli I. polimer kimyası,
strateji, yöntem ve tekniklerden yararlanır. II. biyokimya,
II. Metalurji mühendisliği bölümü mezunudur. III. analitik kimya,
III. İlaç, deterjan, naylon gibi güncel hayatta yaygın IV. organik kimya
olarak kullanılan maddelerin üretiminde yer alır. disiplinlerinden hangileri hakkında bilgi sahibi
ifadelerinden hangileri doğrudur? olmalarına gerek yoktur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II, III ve IV

1-B 2-E 3-C 4-B 5-C 6-E 7-A 8-C 9-A 15


TEST

5 Simyadan Kimyaya / Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları

1. Aşağıdaki Venn şemasında Analitik kimya ve 3. Yapılan bir deneyde 25°C de bir miktar
Biyokimya dallarının çalışma alanlarıyla ilgili olaylar Mg(Magnezyum) metali alınarak cam balona konmuş,
verilmiştir. üzerine HCl çözeltisi ilave edilerek, gaz çıkış hızı v1
olarak kaydedilmiştir. Daha sonra bu deney aynı
Analitik kimya Biyokimya miktarda maddeler kullanılarak 50°C'de tekrarlanarak,
gaz çıkış hızı v2 olarak kaydedilmiştir.
a b c
Buna göre, deneyde yapılan işlemler aşağıda
belirtilen kimya alt disiplinlerinden hangisinin
çalışma alanıyla ilgilidir?
Buna göre a, b ve c yerine,
A) Biyokimya B) Fizikokimya
I. a, bir yüzme havuzundaki nitrat iyonunun miktarının
C) Analitik kimya D) Organik kimya
belirlenmesini sağlar.
E) Anorganik kimya
II. b, idrar tahlilinde tespit edilen glikoz'un miktarını
belirler ve yapısını inceler.
III. c, kanda tespit edilen ürenin vücuttaki etkileşimi ve
kalp krizine neden olma olasılığını inceler.
4. Kimyanın uğraş alanlarıyla ilgili,
olaylarından hangileri yazılabilir?
I. Gıdaların albenisini arttıran renklendiriciler ve
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III koruyucu gibi kimyasalları yapay olarak kimyacılar
D) II ve III E) I, II ve III üretir.
II. Parmak izi tespitinde adli kimyadan yararlanılır.
III. LPG, mazot ve asfalt eldesi organik kimyanın
alanıdır.
2. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

5. Aşağıda iki farklı kimyasal tepkime verilmiştir.

• MgCO3(k) ısı MgO(k) + CO2(g)


Karışımlardaki istenmeyen maddelerin fiziksel, X Y
kimyasal ve biyolojik yöntemlerle uzaklaştırılması
işlemine "arıtım" denir. • MgO(k) + H2O(s) Mg(OH)2(suda)
Z
Aşağıdaki örneklerden hangisi arıtımla ilgili
değildir? Buna göre X, Y ve Z maddeleri Aristo'ya göre hangi
özelliklere sahiptir?
A) Fabrika bacalarından çıkan CO2 ve SO2 gibi
gazların havaya karışmasının önlenmesi X Y Z

B) Sera etkisi yapan karbondioksitin tutulması A) Sıcak - Kuru Soğuk - Islak Islak - Soğuk

C) İçme suyundaki ağır metallerin uzaklaştırılması B) Kuru - Soğuk Sıcak - Islak Soğuk - Islak

D) Petrolün saflaştırılması C) Soğuk - Islak Soğuk - Kuru Sıcak - Islak

E) Çöplüklerdeki plastik ve kağıt gibi maddelerin D) Sıcak - Islak Sıcak - Islak Soğuk - Kuruı
ayrıştırılması E) Soğuk - Kuru Soğuk - Islak Soğuk - Islak

16 Kimya
er e

n Yap

6. Aşağıdaki tabloda kimya disiplinleri ile ilgili çalışmalar 9. Sporcuların performansını ve dayanıklılığını artırmak
karşılıklı verilmiştir. için kullanılan doping, sporcuların biyolojik dengesini
bozarak ölümüne yol açabilir.

Çalışma Alanı Kimya Disiplini Sporcu sağlığını bozan uyarıcıların sonuçlarıyla


ilgili aşağıdaki kimya disiplinlerinin hangisinden en
Rüzgar türbininin elektrik çok faydalanılır?
a. Anorganik
I enerjisi üretme şeklinin
kimya A) Anorganik kimya B) Organik kimya
araştırılması
C) Fizikokimya D) Polimer kimyası
Balın içerisindeki sakkaroz
II b. Fizikokimya
miktarının tayin edilmesi E) Adli kimya
Asit yağmurlarına neden
c. Analitik
III olan gazların molekül
kimya
yapısının incelenmesi

Buna göre belirtilen kimya disiplinleri ile çalışma 10. • Vinil klorürden polivinil klorür (PVC) eldesi
alanlarının eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde
• Elektroliz işleminde harcanan enerjinin belirlenmesi
doğru olarak verilmiştir?
• Şebeke suyunda bulunan Na+ iyonunun ppm
A) I. a B) I. a C) I. b D) I. b E) I. c türünden derişiminin belirlenmesi
II. b II. c II. a II. c II. b • C3H8 gazının yapısının ve tepkimelerinin
III. c III. b III. c III. a III. a incelenmesi
Yukarıda verilen işlemler ilgili oldukları kimya
disiplinleri ile eşleştirildiğinde hangi seçenekteki
7. I. Tıbbi ilaç atıklarının çevreye ve insanlara yaptığı disiplin açıkta kalır?
zararların araştırılması
A) Organik kimya B) Analitik kimya
II. İnşaatlarda kullanılan çimentonun üretim
aşamalarının belirlenmesi C) Fizikokimya D) Biyokimya

III. Ekmekteki yağ oranının belirlenmesi E) Polimer kimyası

Yukarıdakilerden hangileri bir kimyagerin çalışma


alanına girer?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III 11. 1 Plastik

2 Mürekkep Simya

8. Güneş panellerinde kullanılan güneş hücresi 3 Barut Kimya


üretimi için yarı iletken özelikteki silikonun verimli
şekilde üretimi ve yapımıyla ilgili; 4 Seramik

I. endüstriyel,
Yukarıdaki tabloda keşfedilen maddeler ile bulunduğu
II. adli, döneme ait simya / kimya eşleştirilmesi yapılmıştır.
III. organik, Buna göre, yapılan bu eşleştirmelerden hangisi
kimya disiplinlerinden hangileri çalışabilir? doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) 1 ve 2 B) 2 ve 4 C) 1, 2 ve 3


D) I ve II E) I ve III D) 1, 2 ve 4 E) 1, 2, 3 ve 4

1-E 2-E 3-B 4-B 5-B 6-D 7-E 8-A 9-E 10-D 11-A 17
TEST

6 i nn e lik ili

1. Aşağıda bazı elementlerin sembolleri ve adları 4. I II


Yaygın adı - - - - olan bileşikte - - - - farklı tür atom
verilmiştir.
III
vardır. Bu bileşiğin kimyasal formülü - - - - olup içerdiği
Element tüm elementler ametaldir.
Element Adı
sembolü
Bu paragrafta numaralanmış yerlere getirilmesi
I. Kalay Sn
gereken kavramlar aşağıdakilerden hangisinde
II Potasyum P yanlış olarak verilmiştir?

III. Karbon C I II III


IV. Kalsiyum Ca A) kezzap 3 HNO3
B) tuz ruhu 2 HCl
V. Fosfor K
C) zaç yağı 3 H2SO4
Buna göre, bu element sembollerinden hangi ikisi D) sirke asidi 3 CH3COOH
yer değiştirirse tüm element sembollerinin adı
E) kireç taşı 5 CaCO3
doğru yazılmış olur?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
D) I ve V E) II ve V

5. Aşağıda verilen element adı-element sembolü


2. H, O, Na ve Cl elementleri kullanılarak aşağıda eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?
yaygın adları verilen bileşik formüllerinden hangisi
yazılamaz? Element adı Element sembolü
A) Kükürt K
A) Yemek tuzu B) Su
B) Fosfor F
C) Tuz ruhu D) Sud kostik
C) Baryum Br
E) Yemek sodası
D) Gümüş Ag
E) Azot Na

3.
Açıklama Element Bileşik
Saf maddelerdir. 3 3
Farklı cins atomlardan
3
oluşurlar.
6. a. Fe b. O2 c. HCN
Sabit basınçta belirli bir erime
3 3 Yukarıdaki taneciklerle ilgili,
ve kaynama noktaları vardır.
Kimyasal işlemlerle daha basit I. a ve b element, c bileşiktir.
3
maddelere ayrıştırılamaz. II. b ve c formüllerle gösterilir.
Sembollerle gösterilir 3
III. Üçü de tek cins tanecik içerir.

Tabloda verilen açıklamaların karşısında element ve yargılarından hangileri doğrudur?


bileşiklere ait işaretlemelerden kaç tanesi yanlıştır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 D) II ve III E) I, II ve III

18 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Element sembolleri elementin Latince veya İngilizce 10. Aşağıda bazı element isimleriyle ilgili çengel bulmaca
adının baş harfi ile gösterilir. Sembolü verilen element verilmiştir.
iki harften oluşuyorsa ilk harf büyük ikinci harf küçük
2
yazılır. Aşağıda bir elementin sembolüyle ilgili bilgiler
verilmiştir.
3
• 1. harfi: Hg elementinin isminin ilk harfi
3 4 5 1. Co
• 2. harfi: Ba elementinin isminin 5. harfi 1 2. Pt
Buna göre, verilen bilgiler aşağıdaki elementlerden 3. Ba
hangisine aittir? 4 4. O
5. Cl
A) Sodyum B) Bakır C) Çinko 2
D) Kalay E) Kadmiyum 5

Bulmaca çözülüp, taralı kutulardaki harfler 1'den 5'e


kadar sıralandığında ortaya çıkan elementin
sembolü aşağıdakilerden hangisidir?

A) C B) Pb C) Cr D) Sn E) Mn
8. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinin
yaygın adı yanlıştır?

Formülü Yaygın adı


A) CaCO3 Kireç taşı
B) KOH Potas kostik
C) NaHCO3 Çamaşır sodası
D) CaO Sönmemiş kireç
E) HNO3 Kezzap 11. Aşağıda bir kavram haritası verilmiştir.

Kalay elementinin
sembolü
Sn Ca

Kezzabın Potasyum ele-


formülü mentinin sembolü
HCl HNO3 P K

9. Yaygın adı sönmüş kireç olan bileşikle ilgili, 3 Zaç yağının 2 1


formülü
I. Ca, O ve H elementlerinden oluşmuştur.
H2SO4 HCOOH
II. Sulu çözeltisi bazik özellik gösterir.
III. Kimyasal formülü CaO şeklindedir. 5 4
yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre tüm sorular doğru cevaplandığında
hangi çıkışa ulaşılır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

1-E 2-E 3-B 4-E 5-D 6-E 7-B 8-C 9-B 10-D 11-E 19
TEST

7 i nn e lik ili

1. Çamaşır suyu ve amonyak olarak adlandırılan 4. Element, bileşik ve karışım olduğu bilinen X, Y ve Z
maddelerin içerdiği elementlerle aşağıda yaygın adı maddeleriyle ilgili tabloda bilgiler veriliyor.
verilen bileşiklerden hangisinin formülü yazılamaz?
X Y Z
A) Tuz ruhu B) Su
Farklı cinste
C) Yemek tuzu D) Şili güherçilesi İçermez İçerir İçerir
atom içerme
E) Yemek sodası
Yapısındaki
Aynı Aynı Farklı
tanecik türü
Kaynama
süresinde Değişmez Değişmez Değişir
sıcaklık

Buna göre,

2. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. I. X, kimyasal sembolle gösterilir.

X : Aynı cins atomlardan oluşan monoatomik tanecik II. Y, bileşiktir.


III. Z, tuzlu su çözeltisi olabilir.
Y : Farklı cins atomlardan oluşan tek tür tanecik
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Z : Aynı cins atomlardan oluşan moleküler element
Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
hangisi olabilir? D) II ve III E) I, II ve III

X Y Z
A) H2 CO2 S8
B) Ar H2O O3
C) O2 P4 CH4
D) Fe SO3 Co
E) K S8 P4
5. Aşağıdaki olayda X ve Y maddeleri etkileşerek Z
maddesini oluşturmaktadır.

3. Kezzap, oksijen molekülü ve demir maddelerini


oluşturan tanecik yapılarının gösterimi ile ilgili X Y Z
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Buna göre X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki
X Y Z yargılardan hangisi doğrudur?

A) Formül Sembol Sembol A) X ve Y sembolle, Z ise formülle gösterilir.


B) Sembol Formül Formül B) Z maddesi X ve Y'nin kimyasal özelliklerini gösterir.
C) Formül Formül Sembol C) X ve Y atomik, Z ise moleküler yapılıdır.
D) Sembol Sembol Formül D) Her üçü de tek tür tanecikten oluşur.
E) Formül Sembol Formül E) Z, fiziksel yöntemlerle ayrıştırılırsa X ve Y oluşur.

20 Kimya
er e

n Yap

6. I. Silisyum 9. Elementlerle ilgili,


II. Sirke asidi I. Proton sayıları aynı tek tür atomlardan oluşan saf
III. Amonyak maddelerdir.

IV. Kalay II. Günümüzdeki sembol anlayışıyla gösterilmesi fikrini


ilk kez Berzelius önermiştir.
V. Göz taşı
III. Metaller, ametaller, yarı metaller ve asal gazlar
Yukarıdaki maddelerden hangileri kimyasal
olarak sınıflandırılır.
işlemlerle daha basit maddelere ayrıştırılamaz?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve IV
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I, II ve IV E) I, II, III ve V
D) II ve III E) I, II ve III

10.

7. Aşağıda yaygın adları verilen bileşiklerden


hangisinin içerdiği atom türlerinde hata yapılmıştır?
Molekül modeli verilen maddeyle ilgili,
Yaygın adı İçerdiği atom türleri
A) Zaç yağı H, O, S I. Farklı cins atomlar içerir.

B) Sirke asidi C, H, O II. Saf ve homojendir.

C) Yemek tuzu Cl, Na III. Kimyasal yöntemlerle parçalanabilir.

D) Tuz ruhu H, C, N yargılarından hangileri doğrudur?

E) Amonyak H, N A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III

11. Çelik; demir elementi ile genellikle %0,2 ile %2,1


8. Aşağıda yaygın adları verilen bileşiklerden oranlarında değişen karbondan meydana gelen bir
hangisinin içerdiği atom sayısı yanlış verilmiştir? alaşımdır. Karbon genel olarak demirin alaşımlayıcı
maddesi olsa da alaşım içerisinde magnezyum ve
Yaygın adı İçerdiği atom sayısı krom gibi farklı elementlerde kullanılabilir.
A) Kireç taşı 6 Yukarıdaki çelik ile ilgili verilen bilgilerde bazı
B) Yemek sodası 6 elementlerin isimleri söylenmiştir.

C) Zaç yağı 7 Buna göre verilen bilgide bahsedilmeyen elementin


sembolü aşağıdakilerden hangisi olabilir?
D) Sirke asidi 8
E) Sönmüş kireç 5 A) Na B) Mg C) Fe D) Cr E) C

1-E 2-B 3-C 4-E 5-D 6-C 7-D 8-A 9-E 10-E 11-A 21
TEST

8 i l l r nd İ l e enli i

1. Aşağıdakilerden hangisi kimya laboratuvarında 3. Aşağıda bazı kimyasal madde ve bu maddelerin


uyulması gereken güvenlik kurallarından biri özellikleri verilmiştir.
değildir?
Kimyasal madde Özelliği
A) Kimyasal maddeler kullanıldıktan sonra eller
mutlaka yıkanmalıdır. Fosil yakıtların tam
yanması sonucu açığa
B) Laboratuvarda önlük, uygun ayakkabı, eldiven ve I. Sodyum (Na) a.
çıkar ve atmosferde
gözlük mutlaka kullanılmalıdır. sera etkisi yapar.
C) Deney masaları temiz tutulmalı ve her deneyden
Vücuttaki su
sonra temizlik yapılmalıdır.
dengesinin
D) Lavabolarda yiyecek ve içecek türleri II. Karbondioksit (CO2) b. korunmasında, kas ve
bulundurulmalıdır. sinir fonksiyonlarının
E) Yangın söndürücülerin pozisyonunu ve hangi çalışmasında rol oynar.
durumlarda kullanılacağını bilmek gereklidir.
c. Zehirleyici olup sinir
III. Cıva (Hg)
sistemini tahrip eder.

Bu kimyasal maddeler ile özellikleri aşağıdakilerden


hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?

A) I. a B) I. a C) I. b D) I. b E) I. c
II. b II. c II. a II. c II. b
III. c III. b III. c III. a III. a

2. Günlük hayatta kullanılan maddelerin üzerinde


bulunması gereken güvenlik ve tehlike uyarısı olan
işaretlerden hangisi ile ilgili verilen örnek yanlıştır?

Güvenlik İşareti Madde

A) Nitrogliserin ve havai fişek


4. Bir kimyasal maddeyle ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.
• Sıvı hâldedir, kolay tutuşur ve söndürülmesi zordur.
B) Cl2 ve NO2 • Etiketinde benzin, etanol gibi maddelerde bulunan
tehlike işareti bulunur.
Buna göre, özellikleri verilen maddenin etiketinde
aşağıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangisinin
C) H2O2 ve HNO3 kesinlikle bulunması gerekir?

A) B) C)

D) Zaçyağı ve sud kostik

D) E)

E) O2 ve Cl2

22 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. 8.

Aşağıdaki maddelerden hangisinin bulunduğu


şişenin etiketinde yukarıdaki güvenlik işaretlerinin
ikisi de bulunmaz?
I. II. III.
A) Benzen B) CO2 C) NO2 D) H2S E) CO
Yukarıda görseli verilen laboratuvar malzemeleri ile
ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Sadece III çözeltilerin saklanmasında kullanılabilir.


B) Sıvıların istenilen ölçüde bir kaptan başka bir kaba
aktarılmasında I kullanılabilir.
C) I ve III hassas ölçümler için uygun olduğu halde II
uygun değildir.
6. I. Etil alkol
D) Asit veya baz çözeltilerinin başka bir kaba I ile
II. Kuru buz aktarılmasında puar ile kullanılması önerilir.
III. Dietil eter E) I pipet, II mezür ve III balon joje olarak
IV. Barut adlandırılabilir.

V. Aseton
Yukarıdaki maddelerden hangisinin alev ile teması
sakıncalı değildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V 9.
Madde Faydalı ya da zararlı etkileri
Kanserojen olup, beyin
I. Mg a.
fonksiyonlarında tahribata yol açar.

Çocuklarda hiperaktifliğe ve sinir


II. H2O b.
sistemi bozukluğuna sebep olabilir.

Hücrelere oksijen taşımada görev


III. Hg c.
yapar.
Toksinlerin vücuttan atılmasını
7. Etiketinde uyarı işareti bulunduran IV. Pb d.
sağlar.
Hücrelerin enerji üretiminde rol
maddelerle ilgili, V. Fe e.
oynar.
I. Toprak, hava ve suyu kirletici özelliğe sahiptir. Yukarıda verilen maddeler ile bu maddelerin faydalı
II. Plastikler ve piller bu gruba örnek verilebilir. ya da zararlı etkileri eşleştirildiğinde
aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
III. Doğaya atıldıklarında uzun süre bozulmadan
kalabilirler. A) I. d B) I. e C) I. c D) I. e E) I. b
yargılarından hangileri doğrudur? II. c II. b II. e II. d II. a
III. a III. d III. b III. a III. c
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III IV. b IV. c IV. d IV. b IV. e
V. e V. a V. a V. c V. d
D) II ve III E) I, II ve III

1-D 2-C 3-C 4-D 5-B 6-B 7-E 8-C 9-D 23


TEST

9 i l l r nd İ l e enli i

1. 3. Hastanede iç hastalıklar polikliğinde kan tahlili yaptıran


Eda'nın sonuçları ve olması gereken referans aralığı
tabloda verilmiştir.

Tahlil Referans aralığı Sonuç

Demir 33-193 (mg/dL) 12

Kalsiyum 8,2-11,2 (mg/dL) 4,2

Magnezyum 1,5-2,5 (mg/dL) 8,6


Yukarıda görseli verilen laboratuvar malzesi ile ilgili
aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? Sodyum 132-148 (mmol/L) 220
(HF asiti cam ile kimyasal tepkimeye girer.)
Buna göre, Eda'nın aşağıdaki şikayetlerden
A) Mezür olarak adlandırılan cam malzemedir.
hangisinde doktora başvurmuş olması beklenmez?
B) Hassas sıvı hacimlerini ölçmek için kullanılır.
C) Hidroflorik asit (HF) çözeltisinin hacmini ölçmeye A) İskelet sistemi rahatsızlığı var.
uygundur. B) Kan pıhtılaşmıyor.
D) Genel olarak 50 mL - 1000 mL arası sıvıların C) Kansızlık ve halsizlik var.
hacmini ölçer.
D) Tansiyonu çok yükselebiliyor.
E) Üzerinde mL cinsinden hacim değerleri vardır.
E) Beyin fonksiyonları tahribata uğramış.

4. Berfin titrasyon için hazırlayıp deney tüplerine koyduğu


asit ve baz çözeltilerinden asit çözeltisini bürete, sulu
2. I. a. Sıvı-sıvı heterojen karışımların bile- baz çözeltisini ise erlenmayere aktararak titrasyon
şenlerine ayrılması işleminde kullanı- işlemini gerçekleştiriyor. Daha sonra nötrleşen çözeltiyi
lır. balon joje'ye aktararak tuz çözeltisi olarak etiketleyerek
dolaba koyuyor.
II.
b. Titrasyon işleminde titre edilecek Buna göre aşağıdakilerden hangisi Berfin'in
sıvıya diğer sıvıyı damlatmak ve sıvının kullandığı cam malzemelerden biri değildir?
hacmini ölçmek için kullanılır.
A) B) C)

III.
c. Değişik çaplarda, ince uzun ve bir
tarafı açık diğer tarafı kapalı silindirik
biçimli cam malzemelerdir.

Yukarıda görselleri verilen laboratuvar cam D) E)


malzemeleri ile bu malzemelerin özelikleri
eşleştirilirse aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

A) B) C) D) E)
I. a I. b I. c I. a I. c
II. b II. c II. a II. c II. b
III. c III. a III. b III. b III. a

24 Kimya
er e

n Yap

5. Laboratuvarda güvenlik kuralları ile ilgili bilgilerin doğru 7. Laboratuvarda bazı maddelerin
veya yanlış olma durumları "3" işareti ile belirtilmiştir. etiketinde yandaki güvenlik uyarı işareti
bulunur.
Bilgi Doğru Yanlış
Bu maddelerle ilgili,
I. Deney sonunda çözeltiler
lavaboya dökülmelidir.
3 I. Zehirli maddeler grubundandır.
II. Asidin üzerine su yavaş II. Karbonmonoksit gazı ve klor gazı gibi maddeler
yavaş ilave edilir.
3 olabilir.
III. Aseton gibi uçucu ve III. Temas edilmesi, yutulması ve solunması
yanıcı maddeler ateşten 3 durumunda acil tıbbi yardım alınmalıdır.
uzak tutulmalıdır. yargılarından hangileri doğrudur?
IV. Korozif maddelerle
çalışırken eldiven 3 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
kullanmak gerekmez.
D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre "3" işareti hangilerinde doğru yerde
kullanılmıştır?

A) Yalnız I V B) I ve II C) I ve IV
D) II ve III E) I, II ve III 8. Kimya laboratuvarında uyulması gereken kurallarla
ilgili,
I. Kullanılan her bir madde için ayrı spatül veya pipet
6. Çamurlu sudan berrak su elde etmek için hazırlanan kullanılmalıdır.
bir deney düzeneğinde cam huni içerisine süzgeç
II. Asit çözeltileri hazırlanırken, asit üzerine yavaş
kağıdı yerleştirilmiş, huni erlenmayerin ağzına
yavaş su ilave edilmelidir.
konmuştur. Daha sonra beherglasta bulunan çamurlu
su bir spatül yardımıyla karıştırılmış, karışım yavaş III. Sıvı atıklar lavaboya dökülerek, üzerine bol su
yavaş süzgeç kağıdının bulunduğu huniye aktarılmıştır. dökülmelidir.

Anlatılan deney düzeneğinde aşağıda bulunan yargılarından hangileri doğrudur?


laboratuvar malzemelerinden hangisi
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
kullanılmamıştır?
D) II ve III E) I, II ve III
A) B)

9. Bir kimyasalla ilgili,

C) D) • Hava kirliliğine neden olan kahverengi, boğucu bir


gazdır.
• Zehirli ve kokuludur, kolay reaksiyona girer.
• Havaya salınımına en fazla motorlu taşıtlar neden
olur.
E) bilgileri veriliyor.
Buna göre, özellikleri belirtilen kimyasal
aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cl2 B) NO2 C) Pb D) CO2 E) Hg

1-C 2-C 3-E 4-E 5-C 6-E 7-E 8-A 9-B 25


TEST

10 i nn e lik ili i l l r nd İ l e enli i

1. I. Tuz ruhu 3. Yaygın adı sönmüş kireç olan bileşik ile ilgili bilgilerin
II. Yemek sodası doğru veya yanlış olma durumları "✔" işareti ile
belirtilmiştir.
III. Sirke asidi
IV. Potas kostik Bilgi Doğru Yanlış
Yukarıda yaygın adı verilen bileşiklerin birer
I. Formülü CaCO3'dir. 3
taneciklerindeki toplam atom sayısı ve içerdikleri
element türü sayısı arasındaki ilişki aşağıdakilerden Sadece kimyasal
hangisinde doğru verilmiştir? II. yöntemlerle bileşenlerine 3
ayrıştırılabilir.
Toplam atom sayısı Element türü sayısı Kendini oluşturan
III. 3
A) III > II > IV > I II > III = IV > I elementlerin özelliğini taşır.
B) II > III > I > IV I > III > IV > II Bir taneciğinde toplam 2
IV. 3
atom bulunur.
C) I > III > IV > II II > III = IV > I
Kendini oluşturan
D) II > III = IV > I III > II > IV > I
V. elementler arasında belirli 3
E) III > IV > I > II II > III > I > IV bir kütle oranı yoktur.

Buna göre "✔" işareti hangilerinde doğru yerde


kulanılmıştır?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II


D) III ve V E) I, III ve IV
2. Aşağıda tanılayıcı dallanmış ağaç tekniğiyle ilgili
ifadeler verilmiştir.

Formülü NaHCO3 olan bileşik yemek


sodası olarak adlandırılır.

D Y
4. X, Y ve Z bileşiklerini oluşturan elementler aşağıdaki
gibi Venn şemasında gösterilmiştir.

Laboratuvarda sıvıların Element ve X Y


hacmini ölçmek için bileşikler saf Na
beher kullanılır. maddelerdir.
O
D Y D Y
H C

Canlıların
Z
Bakır Nitrik asitin Pb insan yapısındaki
elementinin yapısında sağlığına olayları ince-
sembolü azot atomu zararlı ağır leyen kimya Buna göre bu bileşiklerin yaygın adları
Cu'dur. yoktur. metaldir. dalı biyokim- aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
yadır.
D Y D Y D Y D Y X Y Z
A) Yemek sodası Çamaşır sodası Sirke asidi
1 2 3 4 5 6 7 8
B) Sud kostik Yemek sodası Karınca asidi
Bu ifadeleri doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak
belirleyen öğrenci kaç numaralı çıkışa ulaşır? C) Çamaşır sodası Sud kostik Yemek sodası
D) Sud kostik Çamaşır sodası Sirke asidi
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
E) Yemek sodası Sud kostik Karınca asidi

26 Kimya
er e

n Yap

5. Aşağıda iki farklı kimyasal tepkime verilmiştir. 8.

• CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g)


X
• CaO(k) + H2O(s) Ca(OH)2(suda) I II III
Y Z Yukarıdaki güvenlik uyarı işaretleri etiketlerinde
Buna göre X, Y ve Z maddelerinin yaygın adları bulunan maddeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? yanlıştır?

X Y Z A) III maddesi Fe ile etkileştiğinde Fe2O3 bileşiği


oluşturabilir.
A) Kireç taşı Sönmüş kireç Sönmemiş kireç
B) I nolu madde ateş, kıvılcım ve ısıdan uzak
B) Sönmemiş kireç Kireç taşı Sönmüş kireç
tutulmalıdır.
C) Kireç taşı Sönmemiş kireç Sönmüş kireç
C) II nolu madde çevreye bırakılırsa ekosisteme zarar
D) Sönmüş kireç Sönmemiş kireç Kireç taşı verir.
E) Sönmemiş kireç Sönmüş kireç Kireç taşı D) I ve III nolu maddeler laboratuvarda aynı dolapta
muhafaza edilebilir.
E) III nolu madde havasız ortamda bile alev alabilir.
6. Element ve bileşiklerin genel özellikleriyle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Saf ve homojen olmaları ortak özelliğidir.


B) Bileşikler aynı cins atom, farklı cins moleküllerden
oluşur.
C) Elementlerin kendi özelliğini gösteren en küçük
yapı birimi atomdur. 9.
Madde İlgili Özellik
D) Bileşikler kimyasal yöntemlerle ayrıştırılır.
Tuz ruhu ile çamaşır suyu
E) Elementler moleküler yapıda bulunabilir. x. CO a. karıştırıldığında açığa çıkan zehirli
gaz

Soba zehirlenmesine neden olan


7. O y. Cl2 b.
H zehirli gaz

Yanıcı olmayan ve asit


H C C O z. CO2 c. yağmurlarına sebep olan zehirli
gaz
H

H
Zehirli olmayan ve sera gazı olarak
t. SO3 d.
bilinen boğucu özellikteki gaz
Yukarıda top - çubuk modeli verilen saf madde ile
ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Yukarıda verilen maddeler ile bu maddelerle ilgili
özellikler eşleştirilirse aşağıdakilerden hangisi
A) Belirli ayırt edici özellikleri vardır. doğru olur?
B) Karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşur.
A) x – a B) x – b C) x – c D) x – d E) x – b
C) Sönmüş kireçteki tüm elementleri içerir.
y –b y –a y –d y –a y –d
D) Formülle gösterilir. z –c z –d z –a z –b z –c
E) Kendini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımaz. t–d t–c t–b t–c t–a

1-A 2-D 3-D 4-D 5-C 6-B 7-C 8-D 9-B 27


TEST

11 Kimya Bilimi

1. Aşağıdaki tabloda bazı bileşiklerin formül ve yaygın 3. Kimyasalların insan sağlığı üzerindeki etkileriyle
adları verilmiştir. ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Formül Yaygın Adı A) Sodyum, vücutta hücre içi ve hücreler arası su ve


elektrolit geçişlerinde görev alır.
H2SO4 I
II Kezzap B) Kalsiyumun yeterince vücuda alınmaması Raşitizm
hastalığına neden olur.
HCl III
C) Aşırı su tüketiminin vücut için zararlı bir etkisi
Buna göre, I, II ve III numaralı yerlere gelecek bulunmaz.
yaygın ad ve formüller aşağıdakilerden hangisinde D) Cl2 (klor) gazı zehirli ve kanserojendir.
doğru olarak verilmiştir?
E) CO (karbonmonoksit) gazı kandaki hemoglobine
I II III hızla bağlanabildiğinden, vücuda oksijen alınmasını
engeller.
A) Zaç yağı HNO3 Hidroklorik asit
B) Sülfirik asit HCl Kezzap
C) Sülfürik asit HNO3 Hidroklorik asit
D) Zaç yağı HNO3 Tuz ruhu
E) Sülfürik asit HF Hidroklorik asit

4.

1H 2He 3Li

2. Çamaşır suyu, günlük hayatımızda hijyen amaçlı olarak


4Be 5B 6C
birçok alanda kullanılır. Çamaşır ağartıcı ve mikrop
öldürücü özelliği bulunur. Ancak deriyle temas etmesi
aşındırcı özelliğinden dolayı sakıncalıdır. Kanalizasyon 7N 8O 9F
sularına karıştığında çevre kirliliğine neden olur.
Çamaşır suyuyla ilgili verilen bilgiye göre, çamaşır 10Ne 11Na 12Mg
suyu şişelerinin etiketlerinde;

I. II. III.
Bir ilaç fabrikasının Arge bölümünde çalışan Sena,
muhasebe bölümünde çalışan Kübra ve yönetici olan
Ahmet asansörde tuşların element sembollerine
basarak çalıştıkları katlara gidiyorlar.
Yönetim bölümünün 12. kat, Arge bölümünün 9. kat
IV. V.
ve muhasebenin 7. kat olduğu binada asansördeki
tuşlardan hangilerine basmaları gereklidir?

Sena Kübra Ahmet


A) Flor Neon Karbon
tehlike piktogramlarından hangilerinin bulunması B) Fosfor Azot Magnezyum
beklenir?
C) Fransiyum Nikel Magnezyum
A) I, II ve III B) II, III ve IV C) II ve III D) Flor Azot Magnezyum
D) III ve IV E) I, II ve V E) Fosfor Sodyum Mangan

28 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

5. Laboratuvarda deney yapan Pelin kimyasal bir 8. Laboratuvarda kullanılan malzemelerin neden
malzemenin etiketinde aşağıdaki güvenlik uyarı kullanıldıkları aşağıdaki maddeler halinde belirtilmiştir.
işaretini görmüştür.
– Sıvı-sıvı heterojen karışımları ayırmak için kullanılır.
– Titrasyon işleminde titre edilecek sıvıya diğer sıvıyı
damlatmak için kullanılan camdan yapılmış
malzeme
– Sulu çözelti ve saf sıvıların hacmini ölçmeye
Buna göre bu madde ile ilgili aşağıdaki yargılardan yarayan cam malzeme
hangisi yanlıştır?
– Katı-sıvı heterojen karışımları ayırmak için kullanılan
gözenekli kağıt
A) Metalleri aşındırma özelliğine sahiptir.
Deney yapmak için kullanılan bu malzemelerden
B) Sıvısı puar kullanılarak alınmalıdır.
hangisi aşağıda gösterilmemiştir?
C) Çalışırken eldiven kullanılmalıdır.
D) Sadece tahriş edici özelliğe sahiptir. A) B) C)

E) Potas kostik ve kezzap gibi maddelerin üzerinde


bulunur.

D) E)
6. Yaygın adı karınca asidi olan bileşiğin kimyasal
formülü aşağıdakilerden hangisidir?

A) HCOOH B) HCl C) CaCO3


D) CH3COOH E) NaHCO3

7. Kimya laboratuvarlarında yanıcı, zehirli, tahriş edici


veya patlayıcı kimyasallar bulunur. Bu nedenle 9. Etiketinde uyarı işareti bulunduran
laboratuvarda bazı güvenlik kurallarına uymak gerekir.
Aşağıdakilerden hangisi kimya laboratuvarında maddelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
uyulması gereken kurallar arasında bulunmaz? yanlıştır?

A) Laboratuvar malzemeleri deney dışı amaçlarla A) Deri ve gözle temas ettirilmemelidir.


kullanılmamalıdır. B) Bu gruba giren maddelere NaCl ve C6H12O6 örnek
B) Laboratuvar önlüğü ve özel koruma gözlüğü verilebilir.
kullanılmalıdır. C) Solunduğunda akciğerlerde tahrişe neden olabilir.
C) Kimyasal maddelerin kapakları açık bırakılmalıdır. D) Alerjik deri reaksiyonlarına neden olur.
D) Cep telefonu kullanılmamalıdır. E) Bu tür maddelerle çalışırken önlük, laboratuvar
E) Ellerde açık yara varsa bandajla kapatılmalıdır. gözlüğü ve eldiven gibi ekipmanlar kullanılmalıdır.

29
TEST

11 Kimya Bilimi

10. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinin 13. Aşağıda bir kimyagerin çalışma alanlarıyla ilgili örnekler
yaygın adı yanlıştır? verilmiştir.
I. Market poşetlerinin ham maddesinin üretimi
Formül Yaygın ad
II. Balın içerdiği glikoz miktarının belirlenmesi
A) NH3 Amonyak
III. Antibiyotiklerin insan vücuduna etkisinin
B) CaSO4 Göz taşı
incelenmesi
C) KNO3 Güherçile
Bu kimyagerin yaptığı çalışma örneklerinin kimya
D) NaOH Sud kostik disiplinleriyle eşleştirilmesi aşağıdakilerin
E) HCl Tuz ruhu hangisinde doğru verilmiştir?

I II III
A) Polimer kimyası Analitik kimya Biyokimya
B) Organik kimya Fizikokimya Anorganik
kimya
C) Polimer kimya Analitik kimya Anorganik
kimya
11. Aşağıda verilen güvenlik amaçlı temel uyarı D) Organik kimya Fizikokimya Polimer
işaretlerinden hangisi evlerde bulunan herhangi kimyası
kimyasal bir maddenin ambalajında yer almaz? E) Biyokimya Polimer kimyası Analitik
kimya
A) B) C)

D) E)

14.
Çinko (Zn) Eldesi
Yumuşak ve gümüşsü renkte olan çinko
(Zn) metali zinkit adı verilen cevherden
12. Meslek Yaptığı Çalışma
elde edilir. Çinkonun eldesinde cevher
I. Kimyager a. Uçak gövdelerinde kullanılan önce kavrularak ZnO elde edilir.
alaşımların üretimi yaparak Daha sonra ZnO kok kömürüyle ısıtılarak
II. Metalurji b. Bitkisel krem üretip satışını indirgenir ve saf çinko metali elde edilir.
mühendisi yapmak
Verilen bu makalede çinko eldesini yapacak bir kişi;
III. Eczacı c. Deterjan, sabun ve çamaşır
suyu imalatı yapmak I. kimya mühendisi,
Yukarıdaki kimya meslekleriyle yaptıkları II. kimyager,
çalışmaların eşleştirilmesi aşağıdakilerin III. metalürji mühendisi
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
mesleklerinden hangilerine sahip olabilir?
A) I – a B) I – b C) I – b D) I – c E) I – c
II – b II – c
A) Yalnız I B Yalnız II C) I ve II
II – a II – a II – b
III – c III – c III – a III – b III – a D) I ve III E) I, II ve III

30 1-D 2-A 3-C 4-D 5-D 6-C 7-C 8-D 9-B 10-B 11-C 12-D 13-A 14-E Kimya
NİTE

T E E İ İ İ TE
Atom Modelleri
Atomun Temel Tanecikleri
İz t , İz t n, İz ar, İz elektr nik
Periyodik Sistem
Katman Elektr n Dağılımı e Periy dik Ta l da Yer B lma
Elementlerin Sını andırılması
At m Yarı a ı e İy nla ma Ener isi
Elektr n İl isi, Elektr ne ati ik, Metalik Ametalik zellik
At m e Periy dik Sistem

edu
TEST

1 Atom Modelleri

1. Niels Bohr klasik fizik yasalarının açıklayamadığı pozitif 3. Aşağıda katman elektron dağılımı modeli verilen
yüklü çekirdeğin etrafındaki boşlukta bulunan hidrojen atomunun ilk üç enerji düzeyleri gösterilmiştir.
elektronların çekirdeğe neden yapışmadığını açıklayan
yeni bir atom modeli geliştirmiştir.
Bohr'un geliştirdiği bu modelle ilgili,
I. Bir atomda her bir elektron çekirdekten belirli bir
+
uzaklıkta, belirli enerjiye sahip dairesel
yörüngelerde hareket eder.
II. Yörüngeler n 1, 2, 3... gibi rakamlarla ifade edilir. K
L
III. Elektronların çekirdekten uzak yörüngelere M
yerleştikçe enerjisi azalır.
Bu modele göre,
ifadelerinden hangileri doğrudur?
I. Atom temel halde bulunur.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III II. Elektron K kabuğundan L kabuğuna geçtiğinde
D) II ve III E) I, II ve III atom uyarılmış olur.
III. Elektron, M kabuğundan K kabuğuna geçtiğinde
atom ışıma yapar.
ifadelerinden hangileri doğru olur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

4. Thomson atom modeliyle ilgili aşağıdaki görsel


2. 1910 yılında Ernest Rutherford alfa taneciklerinin çok
verilmiştir.
ince altın bir levhadan saçılmasını gözlemledi.
Deneylerinde alfa taneciklerinin çoğunun metal levha
içinden sapmadan ya da çok az sapma yaparak
geçtiğini gördü. Bazı alfa taneciklerinin ise büyük bir
açı ile saptığını fark etti.
Buna göre, Rutherford'un bu deney sonucunda
atomun yapısı için oluşturduğu modelle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Thomson atom modeline göre,
A) Atomda pozitif yüklerin toplam kütlesi atomun I. Elektronların kütlesi atomun kütlesi yanında ihmal
kütlesinin yaklaşık yarısıdır. edilecek kadar küçüktür.
B) Atom elektrik yükü bakımından nötrdür. II. Atom üzümlü keke benzetilmiştir.
C) Atomda pozitif ve negatif yükler homojen III. Nötronların varlığı ispatlanmıştır.
dağılmıştır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) Atomdaki pozitif yükün tamamı çekirdek denilen
çok küçük bir bölgede toplanır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Atomun büyük bir kısmı boş bir uzay parçasıdır. D) I ve III E) I, II ve III

32 Kimya
Çözüm Merkezi

5. Atomun yapısıyla ilgili 1911 yılında çalışmalar 7.


1
yapan Ernest Rutherford'un atom modeliyle yaptığı
çalışmalarda aşağıdaki kavramlardan hangisi
+
yoktur?
K
A) Boşluklu yapı 2
L
B) Pozitif yüklü tanecik
Katman elektron dağılımı verilen hidrojen atomunda bir
C) Nötr atom elektronun K ve L katmanlarındaki geçişleri 1 ve 2 ile
D) Dairesel yörünge gösterilmiştir.
E) Negatif yüklü tanecik Buna göre,
I. 1 emisyon (ışın yayma) olayıdır.
II. 2 absorbsiyon (soğurma) olayıdır.
III. 2 yönünde atom uyarılmış olur.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
6. Aşağıda bazı atom modellerinin görselleri verilmiştir.

8. Atom altı tanecik Bilim insanı


I. Proton a. Stoney
II. Nötron b. Chad ick
I. Dalton III. Rudherford III. Elektron c. Rutherford
Yukarıdaki atom altı tanecikleri belirleyerek adını
veren bilim insanlarıyla ilgili eşleştirmelerden
hangisi doğru verilmiştir?

A) I. a B) I. b C) I. b D) I. c E) I. c
II. b II. a II. c II. a II. b
III. c III. c III. a III. b III. a
II. Bohr IV. Thomson

9. Dalton atom modeli ile ilgili,


I. Kütlenin korunumu ve sabit oranlar yasasından
faydalanarak atomun yapısıyla ilgili modeli ileri
sürmüştür.
II. İleri sürdüğü tüm görüşler günümüzde halen
V. Modern geçerlidir.

Buna göre verilen modellerden hangi ikisinin yeri III. Madde, atom adı verilen çok küçük, görülebilen ve
değiştirilirse tüm modeller doğru temsil edilmiş bölünebilen taneciklerden oluşmuştur.
olur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) III ve IV C) IV ve V A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) III ve V E) II ve III D) I ve II E) I ve III

1-B 2-C 3-E 4-C 5-D 6-B 7-E 8-E 9-A 33


TEST

2 Atom Modelleri

1. Aşağıda bir atom modeline ait bilgiler verilmiştir. 4. Emisyon (yayınma) spektrumu, enerji verilerek
uyarılmış bir atomdan yayılan ışınların bir prizmadan
• Atomun yapısında negatif yüklü tanecikler bulunur.
geçirilip bunun fotoğraf filmi (ekran) üzerine
• Atom nötr olduğu için negatif ve pozitif yüklü düşürülmesi ile oluşturulur.
tanecikler küre içerisine dağılmıştır.
Buna göre yayınma (emisyon) spektrumları ile ilgili,
• Atomun kütlesini pozitif yükler oluşturur.
I. Atomlar için ayırt edici özelliktir.
Buna göre, verilen bilgiler aşağıda belirtilen atom
modellerinden hangisine aittir? II. Atomdaki elektronların hareketlerinden kaynaklanır.
III. Spektrumdaki her çizgi, enerjisi farklı bir elektrona
A) Bohr B) Thomson karşılık gelir.
C) Dalton D) Rutherford ifadelerinden hangileri doğrudur?
E) Modern Atom Modeli
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

2. Atom altı taneciklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden 5. I. 1H ve 2He+ gibi taneciklerin spektrum çizgilerinin
hangisi yanlıştır? belirlenmesi
II. Çok elektronlu atomlarda elektronların izlediği
A) G. J. Stoney, negatif yüklü taneciklere elektron
yolun belirlenmesi
adını vermiştir.
III. Elektronların çekirdeğe neden yapışıp
B) Chad ick, atom çekirdiğinde bulunan yüksüz
yapışmadığının izahı
taneciğe nötron adını vermiştir.
Yukarıdakilerin hangilerinde yapılan deneysel
C) Yüksüz bir atomda elektron sayısı, proton sayısına
işlemler Bohr atom modeliyle açıklanamaz?
eşittir.
D) Rutherford, atomdaki pozitif yüklü taneciklere A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
proton adını vermiştir.
D) I ve III E) I, II ve III
E) Farklı elementlerin proton sayıları aynı olabilir.

6. Modern atom modeliyle ilgili aşağıdaki ifadelerden


hangisi yanlıştır?

3. Thomson atom modeli ile ilgili aşağıdakilerden A) Elektronların çekirdek çevresinde bulunma
hangisi yanlıştır? ihtimalinin yüksek olduğu bölgelere elektron bulutu
(orbital) denir.
A) Atom, yarıçapı 10–8 cm olan küredir. B) Elektronların bulunduğu belirli enerji seviyesinde
B) Nötr atomda negatif yüklerin sayısı, pozitif yüklerin enerji kabukları vardır.
sayısına eşittir. C) Çok elektronlu atomların davranışları bu modele
C) Atomun kütlesini çoğunlukla pozitif yükler oluşturur. göre açıklanamamıştır.
D) Pozitif yüklü küre içinde, negatif yükler hareketli D) Modern atom teorisine göre elektronlar çekirdeğe
olup homojen şekilde dağılmıştır. en yakın orbitalden başlanarak yerleştirilir.
E) İleri sürdüğü atom modeli üzümlü keke E) Modern atom modeline elektron bulutu modeli de
benzetilmiştir. denir.

34 Kimya
er e

n Yap

7. Geçmişten günümüze atomla ilgili düşünceler 9. J. Dalton çeşitli bileşikler üzerinde 1803-1808 tarihleri
yapılandırılırken çeşitli teori ve modeller kullanılmıştır. arasında deneyler yapmış ve kendi adıyla anılan bir
Aşağıda Bohr, Modern, Rutherford ve Thomson atom atom modeli ortaya koymuştur.
modellerine ait görseller verilmiştir.
Dalton atom modelinde,
I. Elementler atom adı verilen çok küçük ve
bölünemeyen taneciklerden oluşur.
II. Aynı cins elementin bütün atomları özdeştir.
III. Atomdaki pozitif yüklerin toplam kütlesi, atomun
I II III IV kütlesinin yaklaşık yarısıdır.

Buna göre bu atom modelleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerinden hangileri yer alır?
ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) I, Rutherford atom modeline aittir. D) II ve III E) I, II ve III
B) III. de elektronların çekirdek etrafında bulunduğu
uzay bölgesine elektron bulutu denir.
C) II'de negatif yüklü tanecikler pozitif yüklü küre
içerisinde heterojen olarak dağılmıştır.
D) IV. model 1H, 2He+, 3Li2+ gibi tek elektronlu türlerin
davranışlarını açıklamada başarılıdır.
E) Modellerin tarihsel sırası II > I > IV > III şeklindedir.

8. Bazı öğrencilerin atom modelleri hakkında açıklamaları 10.


aşağıda verilmiştir.
410 434 438 656 nm
Ayşenaz Atomlar, içinde negatif yüklü taneciklerin
homojen dağıldığı pozitif yüklü kürelerdir. Yukarıda hidrojenin soğurma (absorbsiyon) spektrumu
Berat Atomun yaklaşık kütlesini pozitif yüklü verilmiştir.
tanecikler oluşturur. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
Dila (+) yüklü tanecik sayısı (–) yüklü tanecik
A) Hidrojenin absorbsiyon spektrumunda karanlık
sayısına eşit olduğu için atom nötrdür.
olan dalga boyları, emisyon spektrumunda
Sümeyye Çekirdeğin çapı yaklaşık 10–12 – 10–13 cm'dir. renklidir.
Mustafa Protonlar çekirdekte bulunur. B) 3Li+2 taneciğinin spektrum çizgileri hidrojeninki ile
aynı dalga boylarında olur.
Buna göre hangi öğrencilerin bahsettiği özellikler
Thomson ve Rutherford atom modelleri için C) Soğurma spektrumu sonucunda atom uyarılmış
ortaktır? olur.
D) Uyarılmış atom kararsız olup ışıma yaparak temel
A) Berat ve Dila B) Ayşenaz ve Sümeyye hâle döner.
C) Dila ve Mustafa D) Berat ve Mustafa E) n 3'den n 1'e geçen elektron emisyon
E) Ayşenüz ve Dila (yayınım) yapar.

1-B 2-E 3-D 4-E 5-B 6-C 7-C 8-A 9-B 10-B 35
TEST

3 Atomun Temel Tanecikleri

1. Atomun yapısında bulunan temel tanecikler ile ilgili 3. Aşağıdaki tabloda X, Y, Z ve R tanecikleri ile ilgili bilgiler
aşağıdaki bilgiler verilmiştir. verilmiştir.
• X pozitif yüklü taneciktir.
roton Nötron Elektron
• Y taneciğinin kütlesi yaklaşık X taneciğinin kütlesine Tanecik
sayısı sayısı sayısı
eşittir.
Xa 12 12 10
• Z taneciği çekirdek etrafında belirli enerji b
Y 29 35 28
bölgelerinde bulunur.
c
Buna göre, X, Y ve Z tanecikleri aşağıdakilerden Z 8 8 10
hangisinde doğru verilmiştir? Rm 17 18 18

X Y Z
Buna göre bu taneciklerle ilgili aşağıdaki
A) Proton Nötron Elektron ifadelerden hangisi doğrudur?
B) Elektron Proton Nötron
A) X ve Z taneciklerinin çapları eşittir.
C) Proton Elektron Nötron
B) Y bir anyondur.
D) Nötron Elektron Proton 24 2+ 64 + 16 2– 35 –
C) Taneciklerin gösterimi X , Y , Z ve R
12 29 8 17
E) Elektron Nötron Proton şeklindedir.
D) Z ve R taneciklerinin katman sayıları eşittir.
E) R'nin temel taneciklerinin toplam sayısı 52'dir.

2. Aşağıdaki tabloda 73Li ve 32


16
S element atomlarıyla ilgili A
bilgiler veriliyor. 4. X element atomuyla ilgili,
Z
I. A kütle numarasıdır.
7 32
3
Li 16
S
II. Nötron sayısı A – Z farkına eşittir.
Kütle numarası 7
III. Temel taneciklerinin toplam sayısı A + Z'dir.
Proton sayısı 16
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Nötron sayısı 4
Elektron sayısı 16 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
Buna göre tabloda boş bırakılan yerlere gelmesi
gereken rakamlar yazıldığında aşağıdakilerden
hangisi elde edilir?

A) 32 B) 32 C) 16 5. Üç katmanlı X element atomunun en dış katmanında 7


elektron vardır.
8 3 3
16 16 32 Nötron sayısı 1 olan bu X elementiyle ilgili,
7 3 3 I. Atom numarası 17'dir.
II. Kütle numarası 35'tir.
D) 32 E) 16 III. Elektron sayısı nötron sayısından bir fazladır.

3 7 yargılarından hangileri doğrudur?


16 32
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
3 4
D) II ve III E) I, II ve III

36 Kimya
Çözüm Merkezi

6. Atomun temel taneciklerinden proton (p), nötron (n) 10. XO3–


3
iyonunda toplam elektron sayısı 40'tır.
ve elektronun (e) kütleleri arasındaki ilişki
X'in nötron sayısı proton sayısından 1 fazla
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
olduğuna göre nükleon sayısı kaçtır? (8O)
A) p n>e B) n > p > e C) p > n > e
A) 13 B) 14 C) 27 D) 31 E) 37
D) e > p > n E) p n e

7. X element atomuna ait –1, +1 ve +3 yüklü iyonların


elektron sayıları toplamı 48 dir.
11. X, Y ve Z element atomlarının proton ve kütle
–2
Buna göre X2O7 iyonunun toplam elektron sayısı numaraları tabloda verilmiştir.
aşağıdakilerden hangisi doğru verilmiştir? (8O)
Element roton sayısı Kütle numarası
A) 17 B) 34 C) 92 D) 94 E) 106 X m 2m + 1
Y m+1 2m + 1
Z m–1 2m

Buna göre,
I. X'in nötron sayısı Y'nin proton sayısına eşittir.
2–
8. 34
X iyonunun elektron sayısı ile 84Y3+ iyonunun II. Elektron sayıları arasındaki ilişki Y > X > Z'dir.
elektron sayısı eşittir. –1
III. Z iyonunun elektron sayısı m'dir.
Buna göre nötr Y atomunun temel taneciklerinin ifadelerinden hangileri doğrudur?
toplam sayısı kaçtır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) 39 B) 45 C) 120 D) 123 E) 126
D) I ve III E) I, II ve III

9. Element atomlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden


hangisi yanlıştır?
12. Nötr bir element atomu bileşik oluştururken katyon
A) Atomun çekirdeğinde bulunan protonların sayısına haline geçiyor.
atom numarası denir.
Buna göre bu atomla ilgili,
B) Atomun kimlik özelliğini çekirdekteki proton sayısı
belirler. I. Elektron sayısı azalır.

C) Bir atomun çekirdiğinde bulunan proton ve nötron II. Birim elektron başına düşen çekim gücü artar.
sayılarının toplamına kütle numarası denir. III. Çekirdek yapısı değişmez.
D) Nötr bir atom iyon haline geçerken çekirdek yapısı ifadelerinden hangileri doğrudur?
değişir.
E) Bir element atomunun kimyasal özelliklerini proton A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
ve elektron sayısı belirler. D) I ve III E) I, II ve III

1-A 2-D 3-C 4-E 5-B 6-B 7-C 8-D 9-D 10-C 11-E 12-E 37
TEST

4 Atomun Temel Tanecikleri

1. I. H2CO3 4. • Xa iyonunda 18 elektron bulunmaktadır.



II. NO3 • X'in nükleon sayısı 31 ve çekirdeğindeki yüksüz
Yukarıdaki taneciklerle ilgili aşağıdaki yargılardan tanecik sayısı 16'dır.
–3
1 12 14 16 Buna göre Xa iyonu ve XO3 iyonuyla ilgili aşağıdaki
hangisi yanlıştır? ( H, C, 7N, 8O)
1 6 39 16
yargılardan hangisi yanlıştır? ( K, 8
O)
19
A) Toplam elektron sayıları eşittir.
B) Çekirdeklerindeki yüklü tanecik sayıları toplamı A) a değeri –3'tür.
ilişkisi I > II'dir. B) X'in atom numarası 15'tir.
C) Nükleon sayıları toplamları eşittir. C) Xa iyonu K+ iyonu ile eş elektronludur.
–3
D) Çekirdeklerindeki yüksüz tanecik sayıları ilişkisi D) XO iyonunda elektron sayısı, nötron sayısından
3
II > I'dir. 3 fazladır.
–3
E) I'deki toplam temel tanecik sayısı II'dekinden 2 E) XO iyonunda toplam temel tanecik sayısı 121'dir.
3
fazladır.

2–
2. 5. XO
4
iyonu ile ilgili,
Eski yol Dağ I. Proton sayısı toplamı elektron sayısı toplamından
küçüktür.
II. Elektron sayısı toplamı nötron sayısı toplamından
büyüktür.
Tünel
III. Proton sayısı toplamı nötron sayısı toplamından
büyüktür.
Yukarıdaki şekilde Toroslarda bulunan eski dağ
39
yolunun uzunluğu 19K elementinin kütle numarası yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? (8O)
kadar kilometre uzunluğunda olup tünel yapıldıktan
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
sonra yol uzunluğu üçte birine inmiştir.
D) I ve III E) II ve III
Buna göre tünelin uzunluğu aşağıdaki hangi
elementin çekirdek yükü ile ifade edilebilir?

23 13 27 12 24
A) Na B) Na C) Al D) C E) Mg
11 7 13 6 12

37 3+
6. X iyonunun nötron sayısı elektron sayısından 6
fazladır.
Buna göre,
3. Nötr h ldeki oksijen atomu 2 elektron aldığında
aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir? I. X atomunun proton sayısı 17'dir.
II. İyondaki toplam temel tanecik sayısı 51'dir.
A) Çekirdeğindeki yüklü tanecik sayısı artar.
III. X atomunun elektron sayısı 14'tür.
B) Elektron başına düşen çekim gücü azalır.
yargılarından hangileri doğrudur? (8O)
C) Çekirdeğin çekim gücü artar.
D) Kimlik özelliği değişir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Çekirdeğindeki yüksüz tanecik sayısı azalır. D) II ve III E) I, II ve III

38 Kimya
er e

n Yap

7. X, Y ve Z taneciklerinin proton ve elektron sayısı 9. X0 X3–


arasındaki ilişki aşağıdaki grafikteki gibidir.
Y+ Y+3
Proton sayısı – +
Z Z
Z
n+4 Yukarıdaki dönüşümlerle ilgili,
Y
n+2 I. X atomunun çekirdek çekim gücü değişmemiştir.
X II. Y+ iyonu 2 elektron vermiştir.
n
III. Z– ve Z+ iyonlarının elektron başına düşen çekim
n n+2 n+4
Elektron sayısı kuvvetleri farklıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
A) X taneciğinin iyon yükü –2'dir.
D) I ve III E) I, II ve III
B) Y taneciği katyondur.
2+
C) Nötr X atomu ile Y iyonunun elektron sayısı
farklıdır.
D) Üçünün de kimyasal ve fiziksel özellikleri
birbirinden farklıdır.
E) Z nötr bir atomdur.

10. Taha Kimya dersine yetişmek


için her gün saatini 7.15'e
kurmasına rağmen her gün
derse geç kalmaktadır. Ayrıca
Taha element atom numaralarını
saatteki rakamlarla kodlayarak
8. Aşağıdaki tabloda bazı taneciklerle ilgili bilgiler öğrenmeye çalışmaktadır.
verilmiştir.

2– Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?


Elektron sayısı toplamı 50 olan XO
4
I iyonundaki X atomunun çekirdeğinde 16 (akrep kısa, yelkovan uzun ibre)
proton vardır.
A) Taha'nın kurduğu alarmda akrep Azotu, yelkovan
21Sc atomu L atomuna 3 elektron
Lityumu gösterir. (7N, 3Li)
II verdiğinde elektron sayıları eşit oluyorsa L B) Kimya dersi 8.30'da başladığına göre bu dakikada
atomunun çekirdek yükü 15'tir. akrep oksijenin, yelkovan ise karbonun atom
+ numarasını gösterir. (8O, 6C)
19A iyonu ile B– iyonunun elektronları eşit
III ise B atomunun katman elektron dizilimi 2, C) Birinci ders 9.10'da bittiğinde akrep Floru yelkovan
8, 8 şeklindedir. ise florun katman sayısını gösterir. (9F)
D) Akrep elementin periyodunu, yelkovan ise grup
Buna göre tabloda verilen bilgilerden hangileri numarasını gösteriyorsa saat 16.00'da dersler
doğrudur? (8O) bittiğinde belirtilen element 15P'dir.
E) Akrep 1. katman, yelkovan ise 2. katman elektron
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III sayılarını gösteriyorsa saat 14.40'ta belirtilen
D) II ve III E) I, II ve III element 10Ne'dir.

1-E 2-C 3-B 4-D 5-A 6-B 7-C 8-B 9-E 10-D 39
TEST

5 İ İ n İ r İ elek r nik

23 + 24 2+
1. 11
Na ve
12
Mg iyonlarıyla ilgili aşağıdaki 4. Hidrojen atomuna ait X, Y ve Z tanecikleriyle ilgili
aşağıdaki bilgiler verilmiştir.
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İzoton iyonlardır. roton sayısı Nötron sayısı Elektron sayısı


X 1 0 1
B) Toplam temel tanecik sayıları eşittir.
Y 1 1 1
C) Kimyasal özellikleri farklıdır.
Z 1 2 1
D) Nötron ve elektron sayıları aynıdır.
E) Fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır. Buna göre,
I. X ve Y nin fiziksel özellikleri farklıdır.
II. Y ve Z'nin kimlik özellikleri aynıdır.
3
III. Z, trityum ( T) olarak adlandırılır.
1
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
2. Aşağıdaki tabloda X ve T atomları ile ve Y2+ Z3– D) I ve III E) I, II ve III
iyonlarının proton (p), nötron (n) ve elektron sayıları (e)
verilmiştir.

Tanecik p n e
X 2 1 –
Y2+ – 14 10
Z3– 7 8 –
5. 12Mg
2+ iyonu ile Yn– iyonu izoelektroniktir.
T – 10 9
Mg2+ ve Yn– iyonları arasında oluşacak bileşikte
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? toplam elektron sayısı 5 ve Y'nin nötron sayısı 7
olduğuna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi
A) Y2+ ve Z3– iyonları izoelektroniktir. yanlıştır?
B) X atomunun elektron sayısı 2'dir.
A) Mg2+ ve Yn– iyonlarının çapları eşittir.
C) Y2+ iyonunun kütle numarası 26'dır.
B) Y elementinin toplam tanecik sayısı 21'dir.
D) T atomunun proton sayısı 9'dur.
C) Y elementinin kütle numarası 14'tür.
E) Nötr Y ve Z atomlarının elektron sayısı eşittir.
D) Y elementinin çekirdek yükü 7'dir.
15
E) 8
X taneciği Y elementinin izotonudur.

3. Aşağıdaki atom ya da iyon çiftlerinden hangisinin


kimyasal özellikleri aynıdır? 29 27
6. X atomunun Si ile izobar, Al ile izoton olduğunu
14 13
63 + 65 2+ 35 – 36 bilinmektedir.
A) Cu Cu B) Cl Ar
29 29 17 18
Buna göre X atomunun izotopu aşağıdakilerden
24 24 12 14
C) Na Mg D) C C hangisi olabilir?
11 12 6 6
40 40 29 28 29 31 30
E) K Ar A) X B) X C) X D) X E) X
19 18 15 14 13 15 16

40 Kimya
Çözüm Merkezi

55 56 2+
7. 26
Fe atomu ve
26
Fe iyonuyla ilgili, 10. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z tanecikleriyle ilgili bilgiler
verilmiştir.
I. İzotop taneciklerdir.
II. Kimlik özellikleri aynıdır. Nötron Elektron Kütle
Tanecik
III. Nötron sayıları farklıdır. sayısı sayısı numarası
ifadelerinden hangileri doğrudur? X 14 10 27
Y 7 10 14
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Z 5 2 9
D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre bu taneciklerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) X ve Z katyon, Y anyondur.
B) X ve Y tanecikleri birbirinin izobarıdır.
C) X'in proton sayısı, Y'nin nükleon sayısından 1
eksiktir.
D) Z elementinin proton sayısı 4'tür.
8. Zn2+ iyonunun elektron sayısı 28, nükleon sayısı ise
60'tır. E) Kütle numarası en büyük olan X'tir.

Buna göre bu tanecikle ilgili aşağıdaki yargılardan


hangisi doğrudur?

A) Çekirdek yükü +2'dir.


60
B) İzotopu olan atom Zn olabilir.
30
60
C) Cu atomu ile izotondur.
29
63 +
D) Tanecik hacmi Cu ile aynıdır.
29
64 3+
E) Negatif yüklü tanecik sayısı, Ga iyonununkiyle
31
aynıdır.
11. X, Y ve Z element atomlarının proton ve nötron sayıları
aşağıdaki grafikteki gibidir.

Proton sayısı

X Y
a+1
Z
1 a
9. Hidrojen ( H), Döteryum ( 2 D) ve Trityum ( 3 T)
1 1 1
Nötron sayısı
atomları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 0 a a+1
yanlıştır?
Buna göre,
A) Aynı elementin nötron sayıları farklı atomlarıdır. I. X ile Y izotop atomlardır.
B) Kimlik ve kimyasal özellikleri aynıdır. II. X ile Z izoton atomlardır.
C) Nötron sayısı en fazla olan 3 T'tür. III. Y ve Z atomlarının çekirdek kütleleri farklıdır.
1
D) Üçünün de çekirdeklerindeki toplam tanecik sayısı ifadelerinden hangileri doğrudur?
aynıdır.
E) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
8O atomuyla oluşturdukları H2O ve D2O
bileşiklerinin kimyasal özellikleri aynıdır. D) I ve III E) I, II ve III

1-B 2-E 3-D 4-E 5-A 6-D 7-E 8-E 9-D 10-B 11-E 41
TEST

6 İ İ n İ r İ elek r nik

23 24 +2
1. Hidrojen elementinin izotopları olan 11H, 21D ve 31T 4. Bennu Na ile Mg tanecikleri birbiriyle izoton
11 12
element atomlarının oksijen (168O) element atomuyla olup toplam tanecik sayıları eşittir.
oluşturdukları molekülleri H2O, D2O, T2O, HDO ve HTO 19 – 20
İrem F ile Ne taneciklerinin kimyasal
9 10
formülleriyle gösterilebilir. özellikleri farklı olup çekirdeklerindeki
yüksüz tanecik sayıları eşittir.
Buna göre bu moleküllerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır? 1 2 16
Songül H ile D taneciklerinin O ile oluşturdukları
1 1 8
bileşiklerin kimyasal özellikleri ve molekül
A) Fiziksel özellikleri farklıdır.
kütleleri aynıdır.
B) H2O ve D2O'nun kullanım alanları farklıdır.
14 14
Funda C ile N tanecikleri izobar tanecikler olup
C) T2O'nun molekül ağırlığı HDO'nunkinden büyüktür. 6 7
kimyasal özellikleri aynıdır.
D) Kimyasal özellikleri aynıdır.
Buna göre izotop, izoton, izobar ve izoelektronik
E) HDO nun nötron sayısı toplamı, HTO nunkinden
taneciklerle ilgili hangi öğrencilerin
fazladır.
değerlendirmeleri hatasızdır?

A) Bennu ve Funda B) İrem ve Songül


C) Songül ve Funda D) Bennu ve İrem
E) İrem ve Funda
2. İzoelektronik taneciklerin elektron dizilimleri aynı,
proton sayıları farklıdır.
Aşağıda verilen tanecik çiftlerinden hangisi
birbirinin izoelektroniği değildir?

A) 16S2 ile 20Ca2+ B) 9F ile 17Cl7+


C) 15P3+ ile 12Mg D) 18Ar ile 17Cl+
E) 3Li+ ile 2He

5. X, Y ve Z taneciklerinin proton (p), nötron (n) ve


elektron (e) sayıları arasındaki ilişki aşağıda verilmiştir.
3. X elementine ait iyonlarla ilgili aşağıda bazı yarı
reaksiyonlar verilmiştir.
Tanecik İlişki
m – –
X + 4e X
X n e>p
n m
X X + 2e– Y p n>e
Buna göre, Z p n e
m –
I. X iyonu, X iyonuna dönüşürken elektron sayısı 4
Buna göre,
artar.
m
II. X iyonunun elektron sayısı, X iyonununkinden
n I. X anyondur.
fazladır. II. Y'nin nükleon sayısı, proton sayısının iki katıdır.
III. m +3 ve n +1 dir. III. Z nötr atomdur.
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

42 Kimya
er e

n Yap

6. Aşağıda karbon (C) element atomuna ait nötron 8. Bir elementin tüm kimlik özellikleri proton sayısına
sayıları farklı atomların proton sayısı-nötron sayısı bağlıdır. Element atomlarının kimyasal özellikleri ise
ilişkisi grafikte verilmiştir. proton ve elektron sayısına bağlıdır.

Proton sayısı Aşağıda verilen madde çiftlerinden hangisinde hem


kimyasal hem de kimlik özellikleri aynıdır?
a b c d
6 63 65 +
A) Cu – Cu
29 29
35 – 37 +
B) Cl – Cl
Nötron sayısı 17 17
5 6 7 8 40 40
C) Ar – Ca
18 20
Buna göre, 55 56
D) Fe – Fe
11 26 26
I. a izotopunun gösterimi 6
C şeklindedir.
23 24
E) Na – Mg
II. d izotopunun kütle numarası b ninkinden 2 fazladır. 11 12

III. İzoton atomlardır.


ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
9. Zeynep bazı atomlarla ilgili aşağıdaki görseli
oluşturmuştur.

I.

23 24
X Y
11 12

II. 24 III.
Z
11

7. X, Y, Z ve T element atomlarının proton ve nötron Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
sayılarının değişimi grafikteki gibidir. 16
( O)
8
Proton sayısı
A) X ve Z elementlerinin oksijenle oluşturdukları oksit
Y bileşiklerinin molekül kütleleri aynıdır.
c

X T B) X ile Y'nin çekirdeklerindeki yüksüz tanecik sayısı


b
aynı olup birbirinin izotonudur.
Z
a C) Y ile Z birbirinin izobarı olup kimyasal özellikleri
farklıdır.
Nötron sayısı
a b c d D) X ile Z'nin kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri
farklıdır.
Buna göre,
E) Taneciklerin nötron sayısının proton sayısına göre
I. X ve T element atomlarının fiziksel özellikleri farklı, değişim grafiği
kimyasal özellikleri aynıdır.
Proton sayısı
II. X ve Z element atomlarının elektron sayıları farklıdır.
I.
III. Y ve Z element atomlarının nükleon sayıları eşittir.
yargılarından hangileri doğrudur? II.
III.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Nötron sayısı

D) II ve III E) I, II ve III şeklindedir.

1-E 2-D 3-D 4-D 5-E 6-B 7-B 8-D 9-A 43


TEST

7 delleri n e el ne ikleri İ İ nİ rİ elek r nik

1. Atom modellerinin gelişimine katkı sağlayan bilim 3. Nötr X, Y ve Z atomlarıyla ilgili aşağıdaki bilgiler
insanları ve yaptıkları çalışmalarla ilgili aşağıdaki verilmiştir.
ifadelerden hangisi yanlıştır?
• X ile Z'nin yalnız kütle numaraları eşittir.
A) Dalton'a göre elementler atom adı verilen çok • X ile Y'nin yalnız nötron sayıları eşittir.
küçük ve bölünemeyen taneciklerden oluşmuştur. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
B) Demokritos, bütün maddelerin çok küçük
bölünmez taneciklerden oluştuğunu öne sürmüştür. A) X ile Y'nin fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.

C) J. J. Thomson, atomda ( ) yük kadar (+) yük B) X ile Z izobar atomlardır.


bulunduğunu ve bu yüklerin atomda homojen C) X ve Y'nin atom numaraları farklıdır.
dağıldığını belirtmiştir.
D) Y ve Z izoelektronik atomlardır.
D) Stoney, atomdaki negatif yüklü taneciklere
E) X ve Y izoton atomlardır.
"elektron" denilmesini önermiştir.
E) Bohr, çekirdekte bulunan nötr taneciklere nötron
adını vermiştir.

2+ –
4. X ve Y iyonlarının elektron sayısı 18Ar elementi ile
aynıdır.
Buna göre nötr X ve Y element atomlarıyla ilgili,
I. Atom numaraları ilişkisi X > Y'dir.
II. İzoton olabilirler.
III. Fiziksel özellikleri aynıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
2. Aşağıda X, Y, Z ve T element atomlarının proton sayısı
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
ve nötron sayısını gösteren grafik verilmiştir.
D) II ve III E) I, II ve III
Proton sayısı
X Y
a

Z T
c

5. Atom numarası 8 olan oksijen atomunun doğada üç


farklı hali vardır. Bu üç farklı oksijen atomu 168O, 178O ve
Nötron sayısı 18
c d a
8
O'dır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde X, Y, Z ve T Bu veriye göre,


element atomları için verilen örnekler veya özelliği I. Doğadaki tüm oksijen atomlarının proton sayısı 8
yanlış verilmiştir? dir.

Örnek Özelliği II. Oksijen atomları birbirinin izobarıdır.

A) X Y için 1
H 21H İzotop III. Tüm oksijenli bileşiklerde nötron sayısı 8 olan
1
35 37 oksijen atomu bulunur.
B) Z T için 17
Cl 17 Cl İzotop
36 36 yargılarından hangileri doğrudur?
C) X T için 17
Cl 18 Ar İzobar
23 24
D) Y Z için 11
Na 12 Ar İzoton A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
14 16
E) Y T için 6
C 8
O İzoelektronik D) I ve III E) I, II ve III

44 Kimya
er e

n Yap

6. Rutherford'un yapmış olduğu altın levha deneyi 8. X


aşağıdaki şekilde verilmiştir.
Doğada nötronu olmayan tek
tanecik hidrojendir.

Doğru Yanlış

Y Z
Atomda toplam temel
Nükleon sayısı nötr bir
tanecik sayısı nükleon
atomda proton sayısı ile
sayısı ile elektron sayıları
elektron sayısı toplamıdır.
toplamıdır.

Doğru Yanlış Doğru Yanlış

Buna göre Rutherford'un bu deney sonucunda elde 1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış
ettiği verilere göre aşağıdakilerden hangisi Yukarıda verilen kavram haritası ile ilgili olarak,
yanlıştır?
I. Tüm adımlar doğru cevaplandığında 1. çıkıştan
A) Rutherford atom modelinde elektronlar güneş çıkılır.
sistemindeki gezegenlere benzetilmiştir. II. Z ifadesi doğrudur.
B) Bir elementin çekirdeğindeki proton sayısı o III. X ifadesi yanlıştır.
elementin tüm atomlarında aynıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Elektronlar çekirdek çevresinde, çekirdekten belirli
uzaklıkta bulunan yörüngelerde dairesel hareket A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
ederler. D) I ve III E) I, II ve III
D) Atomun kütlesinin yaklaşık yarısını çekirdekte
bulunan (+) yüklü tanecikler oluşturur.
E) Elektronların neden çekirdeğe düşmediklerini
açıklayamamıştır.

9. I. Bir atomda elektronların bulunma olasılığının en


fazla olduğu yer elektron bulutu olarak ifade edilir.
II. Elektronlar çekirdek çevresinde belirli dairesel
yörüngelerde bulunur.
III. Bir elementin atomları kütle, büyüklük ve şekil
olarak ayınıdır.
7. Bileşik oluştururken 2 elektron veren X elementine
ait aşağıdakilerden hangisi değişmeden kalır? IV. Elektronların kütlesi pozitif yüklü taneciklerin kütlesi
yanında ihmal edilecek kadar küçüktür.
A) Kimyasal özellik Atom modelleri ile ilgili numaralanmış görüşlerden
B) Elektron başına düşen çekim gücü hangisi aşağıdaki modellerden biriyle
ilişkilendirilemez?
C) Elektron sayısı
D) Atom çekirdeğinin çekim gücü A) Dalton B) Thomson C) Rutherford
E) Çap D) Bohr E) Modern

1-E 2-E 3-D 4-B 5-A 6-C 7-D 8-A 9-C 45


TEST

8 Periyodik Sistem

1. Kimya dersinde periyodik sistemin tarihi gelişimi ile 3. Aşağıdaki periyodik sistemde bazı elementlerin yerleri
ilgili öğrenci yorumları aşağıda verilmiştir. gösterilmiştir.
Ekrem Mendeleyev oluşturduğu periyodik
Z
sistemde elementleri artan atom X T
numaralarına göre sınıflandırmıştır.
Aybüke Mendeleyev, fiziksel özellikleri birbirine Y R
benzeyen elementleri alt alta gelecek
şekilde yerleştirmiştir. Q

Zeynep Moseley yaptığı X ışınları deneyi sonucu


elementlerin kimyasal özelliğinin atom P
numarasına bağlı olduğunu bulmuştur.
Selda Mendeleyev hazırladığı periyodik sistemde Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
63 elementi sıralamış ve henüz
keşfedilmemiş bazı elementlerin yerlerini A) Y alkali metal, X yarı metal ve T ametaldir.
boş bırakmıştır.
B) R, iç geçiş metalidir.
Helin Modern periyodik sistemde elementler C) P, 6. periyotta bulunan lantanit serisi elementidir.
artan atom kütlelelerine göre sıralanmıştır.
D) Z'nin son katmanında bulunan elektron sayısı 2'dir.
Buna göre hangi öğrencilerin yorumları hatalıdır?
E) Atom numarası en büyük olan element 'dur.
A) Ekrem B) Zeynep
C) Helin D) Aybüke ve Selda
E) Ekrem, Aybüke ve Helin

4. X, Y ve Z elementlerinin katman elektron dağılımları


aşağıda verilmiştir.

X: 2 8 8 1
2. Henry Moseley'in periyodik sisteme olan katkılarıyla
ilgili, Y: 2 8 8 2
I. Elementlerin yaydığı X ışınlarının frekansları ile
Z: 2 8
atom numaraları arasında bir ilişkinin olduğunu
belirlemiştir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
II. Elementleri periyodik tabloda atom numaralarının
A) X'in nötron sayısı, Y'nin proton sayısına eşit ise X'in
artışına göre sıralanmasını sağlamıştır.
nükleon sayısı 39'dur.
III. Proton sayısının atomlar için ayırt edici olduğunu
B) Y toprak alkali metalidir.
belirlemiştir.
C) Z, 2. periyot 8A grubunda yer alır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) Z ve Y'nin kimyasal özellikleri birbirine benzerdir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) Periyodik tabloda Y elementi, X'e göre sağdaki
D) I ve III E) I, II ve III grupta, Z'ye göre bir alt periyotta bulunur.

46 Kimya
Çözüm Merkezi

5. Aşağıdaki bilim insanlarından hangisinin periyodik 8. Periyodik tablonun oluşturulması için bilim insanlarının
cetvelin geliştirilmesinde ve düzenlenmesinde yaptıkları çalışmalar verilmiştir.
katkısı olmamıştır?
Bilim İnsanı Yaptığı Çalışma
A) D. Mendeleyev B) A. Einstein
Döneminde bilinen
C) H. Moseley D) L. Meyer 63 elementi kimyasal
E) G. Seaborg I. J. Döbereiner a. özelliklerine göre 8
grup ve 12 sıra
olarak düzenlemiştir.
Benzer kimyasal
özelliklere sahip
II. H. Moseley b. elementleri üçerli
gruplar halinde
sınıflandırmıştır.
Elementlerin
6. Modern periyodik tabloyla ilgili aşağıdaki kimyasal
ifadelerden hangisi yanlıştır?
III. Mendeleyev c. özelliklerinin atom
numaralarına bağlı
A) Bir sütundaki elementlerin kimyasal özellikleri olduğunu
genellikle benzerdir. göstermiştir.
B) A grubu elementleri baş grup, B grubu elementleri
geçiş elementleri olarak adlandırılır. Buna göre bu bilim insanlarının yaptığı çalışmalarla
C) 8B grubu tek sütundan oluşur. eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru
olarak verilmiştir?
D) İkinci grupta (2A) altı element bulunur.
E) 4. periyotta on sekiz, 6. periyotta otuz iki element A) I. a B) I. b C) I. b D) I. c E) I. c
bulunur. II. b II. a II. c II. a II. b
III. c III. c III. a III. b III. a

9. X L
T
7. Dimitri Mendeleyev 1869 yılında bilinen 63 elementten R
benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olanlar alt Z
alta gelecek şekilde bir tablo oluşturmuştur. Y

Mendeleyev,
I. Tablosunda bir satıra 8 element yerleştirmiştir. Yukarıda periyodik cetvelde yerleri verilen
II. O tarihte keşfedilmeyen elementlerin yerlerini boş elementlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
bırakmıştır. doğrudur?

III. Henüz keşfedilmeyen elementlerin atom kütlelerini A) X alkali metaldir.


fiziksel ve kimyasal özelliklerini tahmin etmiştir. –
B) Z3+ iyonuyla T iyonu izoelektroniktir.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) X ve L farklı periyotlardadır.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Z, 4. periyot 3B grubu elementidir.
D) II ve III E) I, II ve III E) X ve Y, yan grup elementleridir.

1-E 2-E 3-B 4-D 5-B 6-C 7-E 8-C 9-D 47


TEST

9 Periyodik Sistem

1. X, Y ve Z taneciklerinin katman elektron dizilişleri 4. eriyodik cetvelde . periyot 1 . grupta bulunan bir
aşağıda verilmiştir. elementle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
X 7+ : 2 8
A) Atom numarası aynı periyotta bulunan asal
Y3– : 2 8 8 gazınkinden 3 eksiktir.

Z+ : 2 8 8 B) Kararlı bileşiklerinde dublet kuralına uyar.


C) Elektrik akımını iyi iletir.
Buna göre X, Y ve Z element atomlarıyla ilgili,
D) Değerlik elektron sayısı 6'dır.
I. X ve Y'nin katman sayısı aynıdır.
E) K ve L katmanlarında 14 elektron bulunur.
II. Üçü de baş grup elementidir.
III. Z alkali metaldir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 5.


40 2+
X ve
37 –
Y iyonları izoelektroniktir.
20
D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre Y element atomuyla ilgili,
I. Nötron sayısı,
II. Periyodik tablodaki yeri,
III. Çekirdek yükü
2. . periyottaki X, Y ve Z elementleri için aşağıdaki
verilenlerden hangileri bulunabilir?
bilgiler veriliyor.
• X, geçiş metalidir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

• Y, kalkojendir. D) I ve III E) I, II ve III

• Z; X ve Y'ye göre periyodik tabloda daha soldadır.


Buna göre elementlerin atom numaralarının
küçükten büyüğe doğru sırası aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
6. Aşağıda periyodik sistemde bazı elementlerin yerleri
A) X, Y, Z B) X, Z, Y C) Y, X, Z gösterilmiştir.
D) Z, X, Y E) Z, Y, X
X
Z
Y

Q
3. Günümüzdeki periyodik sistemle ilgili, T

I. İlk element hidrojendir.


II. Benzer özellikteki elementlerin genellikle alt alta Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
getirilmesiyle oluşturulmuştur.
A) X ve ametal, Z asal gazdır.
III. Yatay sıralara periyot, düşey sütunlara ise grup
B) Çekirdek yükleri arasındaki ilişki
denir.
> T > Y > Z > X şeklindedir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) 'nun atom numarası 53'tür.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) T, 6. periyotta yer alır.
D) I ve III E) I, II ve III E) Y amfoter metaldir.

48 Kimya
er e

n Yap

7. X3– iyonunun 18 elektronu vardır. 10. X+, Y ve Z2+ iyonlarının katman elektron dağılımı
modeli aşağıdaki gibidir.
Buna göre X element atomuyla ilgili,
I. Çekirdek yükü 21'dir.
II. 3. periyot 5A (15. grup) grubunda bulunur.
III. Katman elektron dağılımı 2 8 8 şeklindedir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III

Buna göre X, Y ve Z element atomlarıyla ilgili


aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) X'in atom numarası 19'dur.


B) Y, 7A grubunda (17. grup) yer alır.
C) Z toprak alkali metalidir.
D) Üçü de farklı periyotta bulunur.
8. • X4 iyonunun katman elektron dizilimi 2 8 8 'dir. E) Y'nin değerlik elektron sayısı ile X'in değerlik
• Y elementi 2. periyot kalkojenidir. elektron sayısı arasındaki fark 6'dır.

Bu bilgilere göre,
2
I. XY iyonunda toplam 48 elektron vardır.
4
II. X element atomunun son katmanında 4 elektron
bulunur.
III. X ve Y aralarında kovalent bağlı bileşik oluştururlar.
11. Nötron sayısı 5 olan . periyot 7A grubundaki X
yargılarından hangileri doğrudur? elementinin nükleon sayısı kaçtır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) 79 B) 80 C) 81 D) 82 E) 85


D) II ve III E) I, II ve III

12. eriyodik sistem ile ilgili,


I. Genellikle aynı grupta bulunan elementlerin
kimyasal özellikleri benzerdir.
II. Her periyot alkali metalle başlar.
9. Aynı periyottaki elementlerden X toprak metali, Y
halojen ve Z toprak alkali metalidir. III. IUPAC'a göre 18 tane grup vardır.

Buna göre bu elementlerin proton sayıları IV. Her bir grup tek sütundan oluşurken yalnız 8B
arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru grubu üç sütundan oluşur.
olarak verilmiştir? V. Halojenler 7A grubunda bulunur.
yargılarından hangisi yanlıştır?
A) Y > X > Z B) Y > Z > X C) Z > X > Y
D) Z > Y > X E) X > Y > Z A) I B) II C) III D) IV E) V

1-E 2-D 3-E 4-D 5-E 6-B 7-B 8-E 9-A 10-D 11-B 12-B 49
TEST

10 n lek r n l e eri dik l d er l

1. Kütle numarası , nötron sayısı 17 olan X 4. Aşağıdaki elementlerden hangisinin periyodik


6+
atomunun ve X iyonunun katman elektron dizilimi tablodaki periyodu ya da grubu yanlış verilmiştir?
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir? Element Periyodu Grubu
A) 14Si 3 4A
X atomu X6+ iyonu
B) 2He 1 8A
A) 2, 8, 6 2, 8, 8
C) 20Ca 4 2A
B) 2, 8 2, 8, 6
D) 6C 2 4A
C) 2, 8 2, 8, 8
E) 19K 4 2A
D) 2, 8, 6 2, 8
E) 2, 8, 8 2, 8

2. Bir tane X2O bileşiğinin toplam elektron sayısı 30 dur.


5. 2 yüklü iyonunda 1 elektronu bulunan X elementi
Buna göre bileşikteki X atomuyla ilgili, ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
I. Katman elektron dağılımı şeklindedir.
A) 3. periyot 8A grubunda yer alır.
2 8 1
II. Periyodik tablonun 3. periyot, 1A grubu elementidir. B) +6 yüklü iyonunun elektron dağılımı 2 8 2 dir.
III. Değerlik elektron sayısı 3'tür. C) IUPAC sistemine göre 16. grup elementidir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? (8O) D) Değerlik elektron sayısı 8'dir.
E) Temel halde katman elektron dağılımı 18Ar
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
atomununki ile aynıdır.
D) I ve III E) I, II ve III

3. Aşağıda verilen elementlerden hangisinin katman


elektron dağılımı yanlıştır?
6. aX, a+1Y ve a+2Z element atomlarından yalnız bir tanesi
A) 4Be : farklı periyottadır.
2 2 Buna göre,
B) 8O : I. X ve Y aynı periyotta olabilir.
2 6
II. X ile Z aralarında bileşik oluşturabilir.
C) 13Al :
III. Z'nin grubu 8A olabilir.
2 8 3
yargılarından hangileri doğrudur?
D) 20Ca :
2 8 10 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) 18Ar : D) I ve III E) I, II ve III
2 8 8
50 Kimya
Çözüm Merkezi

3– – 2+
7. X , Y ve Z iyonlarının katman elektron dağılımlarını 9. Aşağıda periyodik tabloda bazı elementlerin yerleri
gösteren model aşağıda verilmiştir. gösterilmiştir.

Y
T X R
+ Z

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?


Buna göre aşağıdaki katman elektron
A) Atom numaraları arasındaki ilişki Z > Y > X'tir. dağılımlarından hangisi verilen elementlerden
birine ait değildir?
B) Bulundukları periyotlar arasındaki ilişki
Z > Y X'tir. A) 2 B) 2
8 3 5
C) IUPAC'a göre Z 2. grup, Y ise 17. grup elementidir.
D) Değerlik elektron sayıları eşittir. C) 2 8 8 2 D) 2 8 6
E) X, 2. periyot 5A grubu elementidir.
E) 2 8 8

10. Aşağıdaki taneciklerin hangisinde elektron başına


düşen çekim gücü en fazladır?

A) 8O2– B) 13Al3+ C) 15P3– D) 17Cl– E) 19K+

8. Aşağıdaki tabloda X, Y, Z ve T elementlerine ait bilgiler


verilmiştir.

11. X, Y ve Z elementlerinin periyodik tablodaki yerleri


Son
aşağıda verilmiştir.
Element Katman sayısı katmandaki
elektron sayısı X : 3. periyot 8A grubu
X 3 8 Y : 4. periyot 2A grubu
Y 1 2
Z : 2. periyot 5A grubu
Z 4 2
Buna göre bu element atomlarının proton sayıları
T 2 1
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? verilmiştir?

A) Atom numarası en büyük olan element X'tir. X Y Z

B) Y, 1. periyodun 2. elementidir. A) 18 20 5

C) Z, 4. periyot 2A grubundadır. B) 16 18 5

D) X ve Y element atomlarının kimyasal özellikleri C) 12 20 5


benzerdir. D) 16 18 7
E) T, baş grup elementidir. E) 18 20 7

1-D 2-C 3-D 4-E 5-C 6-C 7-D 8-A 9-C 10-B 11-E 51
TEST

11 n lek r n l e eri dik l d er l

1. X taneciğiyle ilgili aşağıdaki bilgiler verilmiştir. 4. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z element atomlarının


katman sayısı ve değerlik elektron sayıları verilmiştir.
• Katman elektron dağılımı 2 ) 8 ) 6 ) şeklindedir.
• Nötron sayısı proton sayısından 2 fazladır. Katman Değerlik
• Elektron sayısı proton sayısına eşittir. sayısı elektron sayısı
Buna göre X taneciğiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden X 4 1
hangisi yanlıştır? Y 3 5
Z 2 6
A) Çekirdek yükü 16'dır.
B) Toplam temel tanecik sayısı 68'dir. Buna göre,
40
C) 22
Y elementinin izotonudur. I. Y elementi IUPAC'a göre 5. grup elementidir.
D) Nötron sayısı 18'dir. II. X'in katman elektron dizilimi 2 ) 8 ) 8 ) 1 )
32 2– şeklindedir.
E) 16
Y iyonuyla farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere
sahiptir. III. X, Y ve Z elementlerinin atom numaraları toplamı
42'dir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III


2–
2. X2O4 iyonunda toplam elektron bulunduğuna D) II ve III E) I, II ve III
göre X atomunun grubu aşağıdakilerden
hangisidir? (8O)

A) 2A B) 3A C) 4A D) 5A E) 6A

3. Aşağıdaki tabloda X, Y, Z, T ve K elementlerinin katman 5. Aşağıda asal gaz ve yarı metallerin bazı özellikleri
sayıları ve değerlik elektron sayıları verilmiştir. verilmiştir.
I. Periyodik tabloda 8A grubunda a. Yarı
Katman Değerlik
bulunurlar. metal
sayısı elektron sayısı
X 2 5 II. Genellikle ısı ve elektriği çok az
iletirler.
Y 3 6 b. Asal
III. Katı halde olup parlak ya da mat gaz
Z 4 2
görünümlüdürler.
T 1 2
Buna göre asal gaz ve yarı metallerin eşleştirilmesi
K 2 6
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Buna göre X, Y, Z, T ve K elementleriyle ilgili
A) I. B) I. C) I.
aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? a a a
II. II. II.
A) T elementi 8A grubu elementidir. b b b
III. III. III.
B) Y elementinin L ve M katmanlarında toplam 10
elektron bulunur.
D) I. E) I.
C) X elementi 2. periyot 5A grubunda bulunur. a a
II. II.
D) Z elementinin elektron sayısı 20'dir.
b b
E) K elementi, X elementiyle aynı periyotta bulunur. III. III.

52 Kimya
Çözüm Merkezi

6. 6C elementiyle ilgili, 8. Metallerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi


yanlıştır?
I. Ametaldir.
II. Periyodik sistemde 2. periyot 4A (14. grup) A) Isı ve elektriği iyi iletirler.
grubunda yer alır.
B) Tel ve levha haline getirilebilirler.
III. Katman elektron dizilimi 2, 6 şeklindedir.
C) Periyodik tabloda ametallere göre sayıları fazladır.
yargılarından hangileri doğrudur?
D) Periyodik tabloda 1. periyot hariç her periyotta
bulunurlar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Oda sıcaklığında hepsi katı halde bulunur.
D) I ve III E) I, II ve III

9. 2. periyot asal gazı olan X atomunun proton sayısı p'dir.


Y ve Z element atomlarının proton sayısı sırasıyla p+7Y
ve p+9Z'dır.
Buna göre,
7. Aşağıda bazı metallere ait görseller verilmiştir.
I. p'nin sayısal değeri 10 dur.
II. Y elementi 3. periyot 7A grubunda bulunur.
III. Z alkali metaldir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
Cu Pb

10. Aşağıdaki periyodik cetvelde X, Y, Z, T ve L


elementlerinin periyodik sistemdeki yerleri belirtilmiştir.

X
Y Z
T
Sn Zn L

Bu metallerin eritilip belirli oranlarda karıştırılmasıyla


alaşımlar elde edilebilir. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Buna göre; A) Elementlerin değerlik elektron sayısı arasındaki


I. bakır ve çinkodan pirinç, ilişki Z > T > Y > X L'dir.
II. kurşun ve kalaydan lehim, B) Y ve Z elementleri aynı periyottadır.
III. bakır ve kalaydan bronz (tunç) C) L ve T elementleri kararlı bileşiklerinde aynı
soygazın elektron düzenine ulaşabilirler.
alaşımlarından hangileri elde edilebilir?
D) X elementinin katman elektron dizilimi 2 ) 1 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II şeklindedir.
D) I ve III E) I, II ve III E) Z elementi, IUPAC'a göre 16. gruptur.

1-B 2-C 3-B 4-D 5-E 6-C 7-E 8-E 9-E 10-A 53
TEST

12 le en lerin n l nd r l

1. Aşağıdaki tabloda periyodik tablonun bir kesitindeki 3. Periyodik tabloda bazı grupların özel adları bulunur.
elementler gösterilmiştir.
Aşağıda verilen element atomlarından hangisinin
18 bulunduğu grubun özel adı yanlıştır?
13 14 15 16 17
Element Grup adı
B
A) 12Mg Alkali metal
Si
B) 10Ne Asal gaz
Ge As
C) 8O Kalkojen
Sb Te D) 17Cl Halojen
Po At E) 20Ca Toprak alkali metal

Bu elementlerin sınıfı ve özellikleriyle ilgili,


I. Yarı metal olarak sınıflandırılırlar.
II. Isıyı ve elektriği metallerden daha az, ametallerden
daha fazla iletirler.
III. Parlak veya mat olabilirler.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
4. Yarı metallerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
doğrudur?
D) II ve III E) I, II ve III
A) Elektriği ve ısıyı metallere göre daha iyi iletirler.
B) Tel ve levha haline getirilemezler.
C) Ametallerin kimyasal özelliklerini gösterirler.
D) Tamamı sadece metallerin özelliklerini gösterir.
E) Görünüşleri ametallere benzer.
2. Bazı elementlerin periyodik sistemdeki yerleri aşağıda
gösterilmiştir.

Z
Y
X R

5. Ametallerin genel özellikleriyle ilgili aşağıdaki


ifadelerden hangisi yanlıştır?

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Karbonun grafit yapısı hariç ametaller ısı ve elektriği
iletmezler.
A) X ve Z'nin temel hâlde en dış katmanında 2 elektron B) En az iki atomlu moleküller halinde bulunurlar.
vardır.
C) Metallerle sadece tuz sınıfında iyonik yapılı bileşik
B) R, toprak metalidir. oluştururlar.
C) T, 5. periyot geçiş elementidir. D) Oda koşullarında katı, sıvı ya da gaz halde
D) Y, doğada tek atomlu gaz hâlinde bulunur. bulunurlar.
E) X, katı ve sıvı halde elektrik akımını elektron E) Kendi aralarında oluşturdukları bileşikler molekül
hareketiyle iletir. yapılıdır.

54 Kimya
Çözüm Merkezi

6. Temel haldeki X, Y ve Z element atomlarının katman 9. Element sınıflarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden
elektron dizilimleri aşağıda verilmiştir. hangisi yanlıştır?
X:2 6
A) Asal gazlar renksiz ve kokusuzdur.
Y:2 8 7
B) Metaller halojenlerle tepkime vererek tuzları
Z:2 8 8 2 oluştururlar.
Buna göre, C) Oda sıcaklığında ametaller katı, sıvı ya da gaz
halinde bulunabilirler.
I. X ve Y elementleri ametal olarak sınıflandırılır.
D) Yarı metallerin tüm özellikleri metallerininkine
II. Z, yoğun fazda elektrik akımını iletir.
benzer.
III. Y elementi, X ile kovalent, Z ile iyonik bağlı bileşik
E) Periyodik tabloda metallerin sayısı ametallerin
oluşturur.
sayısından fazladır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

10. 15 elementiyle ilgili,


I. Periyodik tabloda 5A grubunda (15. grup) bulunan
ametaldir.
II. 3 elektron alarak oktetini tamamlar.
7. Toprak alkali metallerle ilgili, III. Elektriği iletir.
I. Hepsi asal gazlarla bileşik oluşturabilir. IV. Bileşiklerinde –3 ile +5 arasında değişebilen
değerlikleri alır.
II. Periyodik tablonun IIA grubu elementleridir.
yargılarından hangileri doğrudur?
III. Bileşiklerinde +2 değerlik alırlar.
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I, II ve IV
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III

11. X elementinin temel hâlde katman elektron dağılımı


a b c şeklindedir.
8. 17X, 18Y ve 19Z atomları ile ilgili aşağıdaki Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
yargılardan hangisi yanlıştır?
A) a'nın değeri c'nin değerine eşitse X elementi toprak
A) Değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki Y > X > alkali metaldir.
Z'dir. B) c'nin değeri 3 ise X elementi 13. gruptadır.
B) X bir halojen olup doğada serbest halde diatomik C) a > c ise X elementi 1A grubundaki bir ametal
yapıda bulunur. olabilir.
C) X bir elektron aldığında Z+ ile izolektronik olurlar. D) c > a ise X elementi metal, ametal ya da soygaz
D) Y'nin bulunduğu gruptaki tüm atomların son olabilir.
katmanlarındaki elektron sayıları aynıdır. E) b c ise X, doğada monoatomik yapılı olan ve oda
E) Periyot numaraları arasındaki ilişki Z > X Y'dir. koşullarında gaz olan bir elementtir.

1-E 2-D 3-A 4-C 5-C 6-E 7-D 8-D 9-D 10-C 11-C 55
TEST

13 le en lerin n l nd r l

1. Yarı metallerle ilgili, 4. Periyodik tablonun üçüncü periyodunda bulunan X, Y


ve Z elementleri ile ilgili,
I. Parlak ya da mat görünümlü olabilirler.
II. Elektrik ve ısıyı metallere göre az, ametallere göre X : Bileşik oluştururken daima pozitif yüklü iyon hâline
daha iyi iletirler. geçer.

III. Periyodik tabloda A gruplarının tümünde bulunurlar. Y : Doğada serbest halde diatomik yapılı molekül
halinde bulunur.
yargılarından hangileri doğrudur?
Z : Kimyasal özellikleri ametallere, fiziksel özellikleri
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II metallere benzer.
D) I ve III E) I, II ve III bilgileri verilmektedir.
Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki
yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Atom numaraları sıralaması Y > Z > X şeklindedir.


B) X ile Y bileşik oluşturduğunda Y anyon olur.
2. Metallerle ilgili, C) Z bir yarı metaldir.

I. Oda sıcaklığında çoğunlukla katı hâlde bulunurlar. D) X'in katısı elektriği iletmezken sıvısı iletir.

II. Periyodik tablodaki elementlerin çoğunluğu E) Y'nin katı hâli mat olup tel ve levha haline
metaldir. getirilemez.

III. Bileşiklerinde hem pozitif hem de negatif


yükseltgenme basamağına sahip olabilirler.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III 5. X, Y ve Z elementlerinin katman sayılarını ve son
katmanlarındaki elektron sayılarını gösteren tablo
aşağıdaki gibidir.

Katman Son katmandaki


Element
sayısı elektron sayısı

3. Aşağıda periyodik sistemin belirli bir kesiti verilmiştir. 7X 2 a

Z 13Y b 3

O Y T cZ 4 2

X Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki


yargılardan hangisi yanlıştır?
Buna göre X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili aşağıdaki
yargılardan hangisi yanlıştır? (8O) A) X ametal, Y ve Z metaldir.
B) Oda koşullarında X gaz, Y ve Z katı haldedir.
A) Z ile T'nin değerlik elektron sayıları aynıdır.
C) c > b > a'dır.
B) X, 3. periyot 15. grup elementidir.
D) Kararlı iyonik bileşiklerinde alabilecekleri değerlikler
C) Y'nin hidrojenli bileşiği olan HY zayıf asittir. Y > Z > X şeklindedir.
D) Z ile T atomik yapılıdır. E) IUPAC sistemine göre grup numaraları
E) X ile Y birbirleriyle kovalent yapılı bileşik oluşturur. X > Y > Z şeklindedir.

56 Kimya
er e

n Yap

6. Helyum (2He), bor (5B) ve karbon (6C) 8.


elementleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
X T
yanlıştır?
R Z
A) Helyumun son katmanında iki elektron vardır. K
Y
B) Bor çoğunlukla elektronik sanayinde yaygın olarak
kullanılır.
C) Karbon, metallerle iyonik bağlı bileşikler oluşturur.
D) Karbon ile bor aralarında elektron alışverişiyle eriyodik sistemde yerleri belirtilen bu elementlerle
bileşik yapabilir. ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
E) Helyum, renksiz ve kokusuzdur.
A) X, Y ve K elektrik akımını elektron hareketiyle iletir.
B) R ile Z elektronlarını ortak kullanarak kovalent bağlı
bileşik oluşturabilirler.
C) T, havalimanları ve otoyolları aydınlatan lambalarda
kullanılır.
D) R, fiziksel özellikleriyle metallere, kimyasal
özellikleriyle ametallere benzer.
E) K elementinin atom numarası 26'dır.

7. Aşağıdaki görsellerde pirinçten yapılmış yemek kabı,


kurşun kalem ve elektronik alanında kullanılan diyot
verilmiştir.

9. Tabloda X, Y ve Z elementlerinin yerleri belirtilmiştir.

Elementin Elementin
Element bulunduğu bulunduğu
grup adı periyot
irinç kap Diyot
X Halojenler 2.

Y Alkali metaller 4.

Toprak alkali
Z 3.
metaller

Buna göre bu elementlerle ilgili aşağıdaki


ifadelerden hangisi yanlıştır?

Kurşun kalem A) X ile Y aralarında tepkime vererek tuz oluşturur.


B) Aynı basınçta Z'nin erime sıcaklığı, X'inkinden
Buna göre bu malzemelerin üretiminde aşağıdaki yüksektir.
sembolleri verilen elementlerden hangisi C) X, oda koşullarında gaz hâlde bulunur.
kullanılmamıştır?
D) Y'nin atom numarası 19'dur.
A) Zn B) Na C) Ge D) C E) Cu E) Z, doğada iki atomlu moleküller halinde bulunur.

1-C 2-C 3-A 4-D 5-C 6-D 7-B 8-E 9-E 57


TEST

14 eri dik i e e er l le en lerin n l nd r l

1. Bir X taneciğinin katmanlarında bulunan toplam 3. Yanda periyodik cetvelin bir kesitin-
X T
elektron sayısıyla ilgili aşağıda bilgiler verilmiştir. deki elementler gösterilmiştir.
Y Z
Katmandaki toplam elektron
Katman
sayısı X elementinin atom numarası 5 olduğuna göre
K 2 belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan
L 8 hangisi yanlıştır?

M 8 A) Y ile T arasında kovalent bağlı bileşik oluşur.

1 protonu olan X taneciğiyle ilgili, B) X ve Z yarı metaldir.

I. 2 yüklü bir iyondur. C) Z'nin çekirdek yükü, T'ninkinin iki katıdır.

II. 3. periyot 8A grubunda bulunur. D) X ve Z'nin kimyasal özellikleri ametallere, fiziksel


2– özellikleri ise metallere benzer.
III. Oksijen (8O) atomuyla oluşturduğu XO
3 E) Y, katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.
iyonundaki toplam elektron sayısı 42'dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) I ve III

4. I. 2He – 18Ar
II. 1H – 11Na
III. 6C – 9F
IV. 16S – 12Mg
V. 5B – 13Al
2. Aşağıdaki grafik bazı elementlerin atom numaralarını
göstermektedir. Yukarıdaki element çiftlerinden hangisinin kimyasal
özellikleri benzerdir?
Atom numarası
A) I B) II C) III D) IV E) V
a+5

a
a 4

Element
X Y Z
5. eriyodik sistemle ilgili aşağıdaki ifadelerden
Y elementi . periyot halojeni olduğuna göre hangisi doğrudur?
aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Tüm gruplarda ametal vardır.
A) Z elementinin kimyasal özelliği 16S elementi ile B) Her periyot alkali metalle başlar, soygazla biter.
benzerdir.
C) 4. periyotta geçiş metalleri vardır.
B) X ile Y'nin temel enerji düzey sayıları aynıdır.
D) Periyodik sistemde elementler Henry Moseley'in
C) X elementi oda koşullarında sıvı halde bulunur. önerisine göre atom kütleleri dikkate alınarak
D) Z'nin 2. katmanında 6 elektron bulunur. sıralanmıştır.
E) X, katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir. E) Toplam 16 grup içerir.

58 Kimya
er e

n Yap

3–
6. XO
3
iyonunda toplam 42 elektron ve 40 nötron vardır. 9. X3+, pY 2– ve nZ taneciklerinin katman elektron dizilimi
2, 8, 8 şeklindedir.
Buna göre, X element atomuyla ilgili,
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
I. Atom numarası 15'tir.
II. Nötron sayısı 16'dır. A) p 16 ve n 18'dir.
III. Atomları arasında metalik bağ vardır. B) X metal, Y ametal ve Z asal gazdır.
16
yargılarından hangileri doğrudur? ( O) C) Z, 3 periyot 8A (18. grup) grubu elementidir.
8
D) X2Y3 bileşiğinde toplam elektron sayısı 80'dir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Y, elektrik akımını iletmez.
D) II ve III E) I, II ve III

52 2+
10. 22
X iyonuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?

7. A) Elektron sayısı 20'dir.


16S ve 19K elementleriyle ilgili,
B) 2 elektron verirse nötr hale geçer.
I. Her iki elementte ametal olarak sınıflandırılır.
C) Proton sayısı, nötron sayısından 8 eksiktir.
II. Periyodik sistemde 16S elementi 16. grupta bulunur.
D) Katyondur.
III. 3. katmanlarındaki toplam elektron sayısı eşittir.
E) Nükleon sayısı, nötron sayısından 22 fazladır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) II ve III

11. X
T

Y Z
Q

8. Bir elementin nötr atomunun katman elektron dağılımı


2, 8, 3 şeklindedir. Periyodik tabloda yerleri belirtilen elementlerle ilgili
Bu elementle ilgili, aşağıda bilgiler veriliyor.

I. Periyodik sistemin 3. periyot 13. grubunda bulunur. I. X, Y, ve T baş grup, Z yan grup elementleridir.

II. Yarı metal olarak sınıflandırılır. II. Oda sıcaklığında X ve T gaz haldedir.

III. Bileşik oluşturmak için üçüncü katmanından üç III. Y ve Z'nin katman sayısı aynıdır.
elektron verir. IV. , Y ve Z tel ve levha haline getirilebilir.
yargılarından hangileri yanlıştır? V. X ve aralarında bileşik oluşturamaz.
Buna göre verilen bu bilgilerden hangisi hatalıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III A) I B) II C) III D) IV E) V

1-E 2-C 3-A 4-A 5-C 6-B 7-B 8-B 9-D 10-B 11-E 59
TEST

15 rç eİ nl ner i i

2+ 3+
1. Periyodik tabloda A gruplarında bulunan ve ilk 20 3. X ,Y ve Z iyonlarının katman elektron dağılımı
element içinde bulunan X ve Y element atomlarının
birinci iyonlaşma enerjilerinin atom numarası ile 2 8 şeklindedir.
değişimi aşağıda grafikte verilmiştir. Buna göre X, Y ve Z element atomlarıyla ilgili
aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
İyonlaşma enerjisi (kj/mol)
A) 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan X'tir.
Y
B) Atom yarıçapları arasındaki ilişki Y > Z > X'tir.
C) Atom numaraları arasındaki ilişki X > Z > Y'dir.
X
D) Gaz haldeki nötr atomlarından bir elektron
koparmak için gereken enerji ilişkisi X > Y > Z'dir.
Atom numarası
p p+1 E) Y, 2. grup; Z ise 13. grup elementidir.
Buna göre X ve Y elementlerinin grup numarası,
X Y
I. 8A 1A
II. 2A 3A
4. Gaz haldeki 9F, 10Ne ve 12Mg atomlarından bir
III. 5A 6A elektron koparmak için harcanan enerjiler
verilenlerden hangileri olamaz? arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru
verilmiştir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) F > Ne > Mg B) Mg > Ne > F
D) II ve III E) I, II ve III
C) Ne > F > Mg D) Ne > F Mg
E) Ne F Mg

2. Aşağıda X, Y ve Z elementlerinin ilk dört iyonlaşma


enerjisi kj / mol cinsinden verilmiştir. 5. Aşağıda X element atomu ve iyonlarından elektron
koparılması denklemleri verilmiştir.
Element 1.İE 2.İE 3.İE 4.İE
1. X+(g) + İE X+2(g) + e
X 128 1687 2900
2. X(g) + İE X+2(g) + 2e
Y 97 726 1058 1492
3. X+2(g) + İE X+3(g) + e
Z 197 566 897 6012
Buna göre,
Buna göre, X, Y ve Z elementleriyle ilgili,
I. 1. denklemde verilen enerji X atomunun 2.
I. X ve Y, 1A; Z, 3A grubu elementidir. iyonlaşma enerjisidir.
II. X ve Y elementlerinin atom çapları arasındaki ilişki II. 1. ve 2. denklemlerde verilen enerji ilişkisi 2 > 1'dir.
Y > X'tir. III. 1. denklemde verilen enerji 3. denklemdekinden
III. X elementi 1 elektron verdiğinde proton sayısı 2 büyüktür.
olur. yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur? (İE: İyonlaşma enerjisi)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

60 Kimya
Çözüm Merkezi

6. Yalnızca toplam 7 tane iyonlaşma enerjisi bulunan X 8. Aşağıda X, Y, Z ve L elementlerinin periyodik tabloda
elementinin iyonlaşma enerjisi değerleri tabloda yerleri gösterilmiştir.
verilmiştir.

İyonlaşma Enerjisi (kj/mol) Y T L

E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7
X
125 286 671 1453 3286 14234 35961

Buna göre X atomu ile ilgili aşağıdaki bilgilerden


hangisi belirlenemez?
Buna göre bu elementlerle ilgili aşağıdaki
A) Çekirdeğindeki pozitif yüklü tanecik sayısı ifadelerden hangisi yanlıştır?
B) Periyodik tablodaki grup numarası
A) T'nin katman elektron dizilimi 2–8–6 şeklindedir.
C) 20Ca elementi ile yaptığı bileşiğin toplam proton
sayısı B) Değerlik elektron sayısı en büyük olan L'dir.

D) Periyodik sistemde bulunduğu periyot C) Atom yarıçapı en büyük olan X'tir.

E)
19
Felementi ile oluşturduğu bileşikteki toplam D) 1. iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki
9 L >Y > T > X şeklindedir.
nükleon sayısı
E) Atom numarası en büyük olan X'tir.

7. Baş grup elementi olan X için koparılan elektron sayısı 9. . periyotta bulunan ve 1. iyonlaşma enerjisi en
iyonlaşma enerjisi grafiği aşağıda verilmiştir. büyük olan element aşağıdakilerden hangisidir?

İyonlaşma enerjisi (kj/mol) A) 11Na B) 12Mg C) 18Ar D) 10Ne E) 17Cl


70a

30a

5a 10. Atom çapı en büyük


Element çifti
2a element
a
0 Koparılan elektron I. 11Na 19K K
1. 2. 3. 4. 5. sayısı
II. 5B 8O B
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
III. 17Cl 20Ca Cl
A) X'in katman elektron dizilimi 2 8
4 olabilir.
E5 E4
B) İyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki > dır. Yukarıdaki numaralanmış element çiftlerinin
E4 E3
hangilerinde atom yarıçapı en büyük element doğru
C) Çekirdek yükü 5 olamaz.
olarak verilmiştir?
D) Nükleon sayısı 27 ise çekirdeğindeki yüksüz
tanecik sayısı 14 olabilir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Değerlik elektron sayısı 7N'ninki ile aynı olabilir. D) II ve III E) I, II ve III

1-E 2-B 3-C 4-C 5-B 6-E 7-D 8-A 9-C 10-B 61
TEST

16 rç eİ nl ner i i

1. Aşağıda bazı taneciklerinin yarıçapları pikometre (pm) 4. Atom numaraları ardışık olan X, Y ve Z baş grup
türünden verilmiştir. elementleri ile ilgili 1. iyonlaşma enerjisi - atom
numarası grafiği aşağıda verilmiştir.
Tanecik Li+ Be2+ Na+ O2– F– S2– Li F
1. İyonlaşma enerjisi (kj/mol)
Yarıçap
76 27 102 138 133 184 152 64
(pm) Y

Bu tabloya göre,
I. Elektron veren bir atomun yarıçapı küçülür. X

II. Bir periyotta atom numarasının arttığı yönde


Z
genellikle atom yarıçapı azalır.
III. Elektron sayıları eşit olan iyonlardan proton sayısı Atom numarası
büyük olanın yarıçapı küçüktür.
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? doğrudur?
(3Li, 4Be, 8O, 9F, 11Na, 16S)
A) Atom yarıçapları ilişkisi X > Y > Z'dir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
B) X bir halojendir.
D) II ve III E) I, II ve III
C) Y, 2A grubu; Z, ise 3A grubu elementidir.
D) X doğada iki atomlu moleküller halinde bulunur.
E) X ile Z aynı grup elementidir.

2. 11Na
+,
10Ne, 12Mg taneciklerinin yarıçapları
arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?

A) Na+ Ne Mg B) Na+ Ne Mg
C) Mg Na+ Ne D) Mg Na+ < Ne
E) Ne Na+ Mg 5. X, Y, Z ve T elementlerine ait iyonlaşma enerjisi-atom
numarası grafiği aşağıda verilmiştir.

İyonlaşma enerjisi (kj/mol)


X

3. İyonlaşma enerjisiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden Z


hangisi yanlıştır? T

A) Gaz halinde +2 yüklü bir iyondan 3. elektronu Y


Atom numarası
koparmak için gerekli enerjiye 3. iyonlaşma enerjisi
denir. Buna göre X, Y, Z ve T elementleriyle ilgili aşağıdaki
B) Atomdan elektron koparmak daima endotermik (ısı ifadelerden hangisi yanlıştır?
alan) bir olaydır.
A) Atom çapları arasındaki ilişki Y > Z > T > X
C) Atomun iyonlaşma enerjileri değişimine bakarak şeklindedir.
grup numarası tespit edilebilir.
B) X elementi soygazdır.
D) Bir atomun değerlik elektronu sayısı kadar
iyonlaşma enerjisi bulunur. C) Z'nin değerlik elektron sayısı 2'dir.

E) Aynı grupta atom yarıçapının arttığı yönde D) Y, Z ve T aynı periyot elementleridir.


iyonlaşma enerjisi azalır. E) Çekirdek yükü en büyük olan Y elementidir.

62 Kimya
er e

n Yap

6. 2. periyottaki X, Y ve Z elementlerinin yarıçapları 8. 1. İyonlaşma enerjisi (kj/mol)


pikometre (pm) olarak aşağıda verilmiştir.
Y

Element Elementin yarıçapı (pm)


Z
X 152
Y 72
X
Z 112

Buna göre, Atom numarası

I. X metal, Y ametal ise aralarında oluşacak bileşiğin Yukarıda 1. iyonlaşma enerjisi - atom numarası
formülü XY dir. grafiği verilen 2. periyot elementleri ile ilgili
II. Atom numarası en küçük olan X'tir. aşağıdaki ifadelerden hangisinin doğruluğu
kesindir?
III. Z'nin birinci iyonlaşma enerjisi, X'inkinden büyüktür.
yargılarından hangileri doğru olabilir? A) X'in değerlik elektron sayısı 4'tür.
(1 pm 10–12 m)
B) Z, 13. grup elementidir.

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III C) Y olma ihtimali olan elementlerin çekirdek yükleri


toplamı 11'dir.
D) II ve III E) I, II ve III
D) X'in nötr atomunda 3 elektron bulunur.
E) Atom yarıçapları arasındaki ilişki Z > X > Y'dir.

9. X, Y, Z ve T ve K elementlerinin periyodik sistemdeki


yerleri aşağıda gösterilmiştir.

1 18
7. İyonlaşma Enerjileri (kj/mol) X 2 13 14 15 16 17 K
Element
Y
E1 E2 E3 E4
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
X 2380 5461 T
Y 580 8460 12314 Z
Z 830 2153 15650 24981

Yukarıdaki tabloda X, Y ve Z elementlerinin iyonlaşma


enerjileri verilmiştir. Buna göre,

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? I. Atom yarıçapı en büyük olan element Z'dir.
II. Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan K'dir.
A) X ile Z aynı grupta bulunur.
III. X ve Y, ametal olarak sınıflandırılan elementlerdir.
B) Y atomunun çekirdek yükü 11'dir.
IV. T, 4. periyot geçiş metalidir.
C) Z'nin nötr atomunda 4 elektron varsa 12Mg
yargılarından hangileri doğrudur?
atomunun yarıçapı Z'ninkinden büyüktür.
D) X ile 7N aralarında iyonik bağlı bileşik oluştururlar. A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
E) Z'nin değerlik elektron sayısı 1'dir. D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

1-E 2-A 3-D 4-D 5-E 6-E 7-C 8-C 9-E 63


TEST

17 lek r n İl i i lek r ne i lik e lik e lik ellik

1. Aşağıda periyodik cetvelden bir kesit verilmiştir. 3. eriyodik özelliklerden elektron ilgisiyle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
X
T Y A) Gaz halindeki bir atom veya iyona elektron
bağlanması sırasındaki enerji değişimidir.
M Z
B) Klor, periyodik cetvelde en yüksek elektron ilgisi
Bu kesitte belirtilen elementlerle ilgili aşağıdaki değerine sahip elementtir.
ifadelerden hangisi doğrudur? C) Periyodik cetvelde aynı grupta yukarıdan aşağıya
azalır.
A) X elementi 2He ise elektron ilgisi en yüksek olan M
elementidir. D) Elementlerin 2. ve 3. elektron ilgisi değerleri
pozitiftir.
B) T elementi geçiş metaliyse X elementi yarı metaldir.
E) 1. elektron ilgisi değerleri tüm elementler için
C) T elementi 16S ise elektron ilgisi en yüksek olan negatif değerlidir.
Z'dir.
D) T elementi elektron ilgisi en yüksek element ise X
elementi 18Ar'dur.
E) T elementi alkali metal ise X, Y ve Z toprak
metalidir.

4. Aşağıda X, Y, Z ve T elementlerinin elektronegatiflik


değerleri verilmiştir.

Elektronegatiflik
Element
değeri

2. Aşağıdaki periyodik cetvelde X, Y, Z ve T elementlerinin X 2,2


yerleri belirtilmiştir. Y 4,1
Z 3,5
T
T 0,9
Z

Buna göre,
X Y
I. XY molekülünde kısmi negatif yüklü olan Y
elementidir.
II. Bağ elektronlarını çekme yeteneği en büyük olan Y
elementidir.
Buna göre,
III. T2Z bileşiğinde kısmı pozitif yüklü olan T
I. Metalik özelliği en fazla olan element X'tir.
elementidir.
II. Ametalik özelliği en fazla olan element Z'dir.
IV. X ile T aynı grupta ise T'nin atom yarıçapı X
III. T ve Z arasındaki elektronegatiflik farkı en fazladır. inkinden büyüktür.
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

64 Kimya
Çözüm Merkezi

5. 2. periyottaki X, Y, Z ve T elementlerinin 7.
Periyodik tablodaki en yüksek
elektronegatiflik değerleri aşağıda verilmiştir.
elektron ilgisine sahiptir.

Elektronegatiflik
Element D Y
değeri
X 4,0
17Cl nin tanecik Elektron verme
Y 3,5 çapı 18Ar'inkine eğilimi 35Br'inkinden
Z 3,0 eşittir. daha yüksektir.
T 2,5
D Y D Y
Buna göre,
Elektronegatiflik 5 6
I. Ametalik özelliği en fazla olan X'tir. Doğada dia-
değeri 9F ato-
tomik yapıda
II. Atom numarası en küçük olan T'dir. mununkinden
bulunur.
daha yüksektir.
III. Y'nin atom yarıçapı, Z'ninkinden büyüktür.
ifadelerinden hangileri doğrudur? D Y D Y

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 1 2 3 4
D) I ve III E) I, II ve III
Klor (17Cl) elementi ile ilgili yukarıda bazı ifadeler
verilmiştir.
Bu ifadelerden doğru olanlar takip edildiğinde kaç
numaralı çıkışa ulaşılır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6

6. Aşağıdaki tabloda X2+ katyonu ile Y ve Z atomlarına ait


elektron sayısı, nötron sayısı ve kütle numarası
verilmiştir.

Elektron Nötron Kütle


Tanecik 8. Periyodik özellikler ile ilgili aşağıda bazı ifadeler
sayısı sayısı numarası
veriliyor.
X2+ 18 40
Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe atom
Y 20 37 :
yarıçapı daima azalır.
Z 22 40
Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe
:
iyonlaşma enerjisi daima azalır.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe elektrone-
A) X2+ ve Z izoelektronik taneciklerdir. :
gatiflik genellikle artar.
B) X2+ ile Y birbirinin izotonudur.
eriyodik özelliklerle ilgili bu ifadeler doğru (D) ya
C) Y'nin elektron alma eğilimi Z'ninkinden fazladır.
da yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde sıralama
D) X elementinin birinci iyonlaşma enerjisi Z aşağıdakilerden hangisi olur?
elementininkinden büyüktür.
E) X elementi metal, Y elementi ametal ve Z elementi A) Y – D – D B) Y – Y – D C) Y – Y – Y
asal gaz olarak sınıflandırılır. D) D – D – D E) Y – D – Y

1-A 2-B 3-E 4-E 5-C 6-D 7-D 8-A 65


TEST

18 lek r n İl i i lek r ne i lik e lik e lik ellik

1. X+, Y3 ve Z iyonlarının katman elektron dağılımları 3. Temel hal elektron dağılımında . katmanda
elektron bulunduran X elementi ile ilgili aşağıdaki
2 8 şeklindedir.
yargılardan hangisi yanlıştır?
Buna göre temel haldeki X, Y ve Z element atomları
ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Karbonatlı bileşiğinin bir taneciği 14 atomludur.
B) Birinci iyonlaşma enerjisi aynı periyottaki toprak
A) Birinci iyonlaşma enerjisi en fazla olan Z'dir.
alkali metalininkinden daha yüksektir.
B) X ile Y arasında oluşan bileşikte bağ elektronları X
C) Bağın elektronlarını kendine doğru çekme eğilimi
tarafından daha çok çekilir.
16S atomununkinden daha düşüktür.
C) En dış katmanlarında bulunan elektron sayıları
D) Fosfatlı bileşiğinin bir formülünde bir tane anyon
arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.
kökü bulunur.
D) Metalik özelliği en fazla olan X'tir.
E) Atom hacmi 5B atomununkinden büyük, 11Na
E) Atom yarıçapları arasındaki ilişki X > Y > Z atomununkinden küçüktür.
şeklindedir.

2. Gaz halindeki atoma bir elektron eklenmesi sırasında 4. I. Atom hacmi


meydana gelen enerji değişimine elektron ilgisi denir.
Elektron ilgisinin negatif değeri ne kadar büyükse atom II. Elektron ilgisi
elektron almaya o kadar isteklidir. III. Değerlik elektron sayısı
Aşağıda periyodik tabloda bazı elementlerin elektron IV. Elektronegatiflik
ilgilerinin değişimi verilmiştir. V. Birinci iyonlaşma enerjisi

9X, 15Y ve 17Z element atomlarının yukarıda verilen


Elektron ilgisi (kj/mol)
W özelliklerinden hangilerinin arasında Z X Y
–300
ilişkisi vardır?
–200
M R
–100 X Z A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV
Y L
0
N D) IV ve V E) II, III ve V
100
200
T
300
Atom
1 2 3 4 5 6 7 8 9 no

Buna göre,
5. 9F, 12Mg, 13Al ve 17Cl elementleriyle ilgili,
I. Elektron ilgisi en büyük olan element T'dir.
I. Elektron ilgisi en yüksek olan element 17Cl'dir.
II. 2. periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elektron
ilgisi daima artar. II. Elektronegatifliği en yüksek olan element 9F'dir.

III. N'nin elektron ilgisi endotermik, M ninki ise III. 12Mg'nin 1. iyonlaşma enerjisi, 13Al'ninkinden
ekzotermik türdendir. büyüktür.

ifadelerinden hangileri doğrudur? IV. Elektropozitifliği en yüksek olan element 13Al'dir.


(Grafik ölçeksiz çizilmiştir.) yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I, II, ve III


D) I ve III E) II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III, ve IV

66 Kimya
er e

n Yap

6. Aşağıda periyodik sistemde bazı elementlerin yerleri 9. Baş grup elementleri olan X, Y, Z, T'ye ait özellikler
gösterilmiştir. aşağıda verilmiştir.
• X ve Y aynı periyottadır.
• Z'nin elektronegatifliği Y'ninkinden büyük,
X Y Z L T'ninkinden küçüktür.
• Atom numarası en büyük olan Y elementidir.
Bu elementlerle ilgili olarak, Bu bilgilere göre elementlerin periyodik sistemdeki
konumu aşağıdakilerden hangisi olabilir?
I. X2O nun bazik karakteri YO nunkinden fazladır.
II. Z2O3 hem asitlerle hem de bazlarla tepkime verir. A) T B)
III. Atom yarıçapı en küçük olan L'dir. Z Z
ifadelerinden hangileri doğrudur? (8O) X Y T
X Y
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III C) X D) X Y
Y Z
Z T
T

E) X Y

7. I. Metalik özellikler Z
T
II. Atom yarıçapı
III. Elekton ilgisi
Bir grupta atom numarasının arttığı yönde
yukarıdaki periyodik özelliklerden hangileri
genellikle artar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
10. 6A grubunda bulunan X, Y, Z ve T elementlerinin
D) II ve III E) I, II ve III elektron ilgisi–elektronegatiflik değişimi aşağıda
grafikte verilmiştir.

Elektron ilgisi

Z
T
Y
X
8. eriyodik özelliklerden elektronegatiflikle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Elektronegatiflik
A) Bir atomun bağ elektronlarını çekme kabiliyetidir.
Buna göre bu elementlerin birinci iyonlaşma
B) Doğrudan ölçülemez, bağıl bir kavramdır.
enerjileri arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde
C) Molekülde elektronegatifliği fazla olan atom kısmi doğru verilmiştir?
negatif (δ ) yüklenir.
D) Bağların polarlığı elektronegatiflik farkı ile açıklanır. A) X > Y > Z > T B) X > Y > T > X

E) Periyodik cetvelde periyotlarda soldan sağa doğru C) Z > T > Y > X D) T > Z > Y > X
gidildikçe elektronegatiflik daima artar. E) T > Y > Z > T

1-B 2-C 3-B 4-A 5-C 6-E 7-C 8-E 9-A 10-D 67
TEST

19 le en lerin n l nd r l eri dik ellikler

1. Aşağıdaki tabloda bazı metallerin normal erime 3. 7N, 8Ove 9F element atomlarıyla ilgili çizilen
sıcaklıkları (°C) sembollerinin altlarına yazılmıştır. aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır?

A) Atom yarıçapı B) Birinci iyonlaşma


1A 2A 3A
N enerjisi (kj/mol)
Li Be O
2. periyot F
180 1280 F
Na Mg Al
3. periyot N
98 650 660 O
K Ca
4. periyot Atom Proton
64 838
numarası sayısı

Bu tabloya göre,
C) Elektron ilgisi D) Elektron alma
I. Bir grupta atom çapının arttığı yönde erime sıcaklığı (kj/mol) eğilimi
her zaman azalır. F F
N
II. Bir periyotta atom numarasının arttığı yönde erime O
sıcaklığı her zaman artar. O N
III. 1A grubunda atom çapının arttığı yönde metalik
bağ kuvveti azalır. Çekirdek Atom
sonuçlarından hangileri çıkarılabilir? yükü numarası

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Elektronegatiflik


D) II ve III E) I, II ve III
F

Periyot
numarası

4. Aşağıda bazı iyonların katman elektron dizilimleri


2. X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. verilmiştir.
• X'in atom hacmi en büyüktür. X+ : 2 8
• 1. iyonlaşma enerjisi en yüksek olan Y'dir.
Y2+ : 2 8
Buna göre X, Y ve Z atomlarının periyodik
sistemdeki konumları aşağıdakilerin hangisindeki
gibi olamaz? Z3+ : 2 8

Buna göre X, Y ve Z element atomları ile ilgili


A) Y Z B) C)
Z Z Y aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
X Y X X
A) Aynı grup elementleridir.
B) Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan Z'dir.

D) E) C) X ve Y metal, Z ise ametal olarak adlandırılır.


Y Y Z
D) Atom yarıçapı en büyük olan X'tir.
X Z X
E) Son katmanlarında eşit sayıda elektron bulunur.

68 Kimya
er e

n Yap

5. X, Y ve Z elementlerinin katman elektron dizilimleri 7. 8O, 16S ve 2He elementleri ile ilgili aşağıdaki
aşağıda verilmiştir. ifadelerden hangisi yanlıştır?
X: 2 8 8
A) 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan He'dir.
B) Elektron ilgisi en büyük olan S'dir.
Y: 2 8 2
C) Elektronegatifliği en büyük olan O'dur.
Z: 2 8 6 D) O ve S'nin kimyasal özellikleri benzerdir.
Bu elementlerle ilgili, E) Değerlik elektron sayısı en fazla olan He'dir.
I. X elementi oda sıcaklığında gaz halde bulunur.
II. Y elementi parlak görünümlü olup oda sıcaklığında
ısı ve elektriği iyi iletir.
III. X'in elektron alma eğilimi, Z'ninkinden fazladır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? 8. İzoelektronik taneciklerde proton sayısı ile tanecik çapı
ters orantılı olarak değişir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 3–, –
7N ve 12Mg 2+ iyonlarının çapları arasındaki
9F
D) I ve III E) I, II ve III ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
– –
A) Mg2+ > F > N3– B) N3– > F > Mg2+
– –
C) N3– > Mg2+ > F D) F > N3– > Mg2+
– 3–
E) F > Mg2+ > N

6. X, Y, Z, T ametalleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler verilmiştir.


• 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan Y'dir. 9. A, B, C ve D element atomlarının proton sayısı-nötron
ilişkisi grafikte verilmiştir.
• Atom yarıçapı en büyük olan T'dir.
Nötron sayısı
• Elektronegatifliği en büyük olan Z'dir.
Buna göre bu elementlerin periyodik tablodaki D
9
yerleriyle ilgili verilen kesitlerden hangisi C
doğrudur? 8
A B
7
A) 4A 5A 6A B) 4A 5A 6A
X Y Z T Proton sayısı
6 7 8
T X Y Z
Buna göre,
C) 4A 5A 6A D) 4A 5A 6A I. A ile B izoton, B ile C izotoptur.
T Y Z X Y T II. 1. iyonlaşma enerjisi en yüksek olan D'dir.
X Z III. Atom yarıçapı en büyük olan B'dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
E) 4A 5A 6A
Z X Y A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
T D) II ve III E) I, II ve III

1-D 2-B 3-C 4-D 5-C 6-A 7-E 8-B 9-A 69


TEST

20 e eri dik i e

1. 3. 9F, 10Ne, 11Na elementleriyle ilgili çizilen aşağıdaki


Bilim adamı Yaptığı çalışma
grafiklerden hangisi yanlıştır?
Pozitif yüklü kürenin içinde
homojen dağılan negatif yüklü A) Atom yarıçapı B) İkinci iyonlaşma
x Bohr k enerjisi
tanecikler bulunduğunu öne
Na Na
sürmüştür.
Alfa saçılma deneyi ile F
y Thomson l Ne
boşluklu yapıyı belirlemiştir.
Ne F
Tek elektronlu atomların
z Rutherford m
spektrumlarının açıklanmıştır. Periyot Proton
Atomların bölünemez numarası sayısı
t Dalton n
olduğunu ifade etmiştir.
C) Tanecik yarıçapı D) Çekirdeğin çekim gücü
Yukarıdaki tabloda bilim adamları ve yaptıkları F Na
çalışmalar yer almaktadır.
Buna göre bilim adamları ile yaptıkları çalışmaların Ne Ne
eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir? F
Na+

A) x m B) x k C) x n D) x m E) x l
Elektron Değerlik
y k y n y k y l y m başına düşen elektron
z l z m z m z n z k çekim gücü sayısı
t n t l t l t k t n

E) Tanecik yarıçapı

F Ne Na+

Atom
2. Bohr Atom Modeline göre 5B+4 taneciğinin
numarası
elektronunun katmanlar arası geçişleri aşağıdaki
şekilde verilmiştir.

b
d

a 4. Aşağıda bazı periyodik özellikler verilmiştir.


c
+ I. Atom numarası
II. İyonlaşma enerjisi
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? III. Ametalik özellik

A) En yüksek enerji değişimi c'de olmuştur. IV. Elektronegatiflik

B) b'de emisyon gerçekleşir. Buna göre bu özelliklerden hangileri periyodik


cetvelde soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru
C) a ve c olayında atom ışıma yapar.
daima artar?
D) a olayında atomda soğurma spektrumu elde edilir.
E) a olayında atoma gönderilen ışın ile d olayında A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
açığa çıkan ışınların dalga boyları eşit olur. D) I ve II E) I, III ve IV

70 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

5. Mendeleyev'in periyodik sistemindeki hatalarıyla 8. Aşağıda periyodik tabloda baş gruplardan alınan bir
ilgili, kesitte X, Y, Z ve T elementlerinin yerleri gösterilmiştir.
I. Elementleri atom kütlelerine göre sıralaması
X
II. Soygazlara yer vermemesi
III. Elementlerin benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere Y Z T
sahip olanları aynı gruba yerleştirmesi
Buna göre,
ifadelerinden hangileri söylenebilir?
I. Atom numaraları arasındaki ilişki T > Z > Y > X'tir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
II. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki
D) II ve III E) I, II ve III X > T > Z > Y dir.
III. Atom yarıçapları arasındaki ilişki Y > Z > T > X'tir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) I ve III

6. Atom ve iyon yarıçapı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden


hangisi yanlıştır?

A) Atom yarıçapı ölçülebilen bitişik atomların


çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır.
B) Periyodik cetvelde aynı grupta yukarıdan aşağıya
doğru atom yarıçapı büyür.
C) Nötr atom elektron aldığında yarıçapı küçülür.
D) İzoelektronik atomlarda çap karşılaştırılması
yapılırken elektron başına düşen çekim gücü
karşılaştırılır. 9. Aşağıda bazı atomların periyodik çizelgede yerleri
E) Periyodik cetvelde aynı periyotta soldan sağa gösterilmiştir.
doğru çap genellikle küçülür.
X
Z Y

T Q

3 Bu elementlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi


7. XO iyonundaki toplam elektron sayısı 42'dir. Bu yanlıştır?
3
iyondaki X3+ ile Y elementinin elektron sayısı eşittir.
A) T elementinin atom numarası 20'dir.
Buna göre Y elementinin periyodik tablodaki yeri
B) ile X aralarında bileşik oluşturabilir.
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? (8O)
C) Y doğada tek atomlu gaz halinde bulunur.
A) 3. periyot, 1A B) 3. periyot, 2A D) Z element atomu dört elektron vererek elektron
C) 2. periyot, 3A D) 3. periyot, 8A dizilimini Y ninkine benzetebilir.
E) 4. periyot, 2A E) Atom çapı en büyük olan T atomudur.

71
TEST

20 e eri dik i e

10. X 12. 3. periyottaki X, Y, Z ve T elementlerinin atom numarası


iyonlaşma enerjisi grafiği aşağıda verilmiştir.
Y R T
İyonlaşma Enerjisi (kj/mol)
T
Z
Z

Y
Yukarıdaki periyodik tabloda yerlere belirtilen
elementlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi X
yanlıştır? Atom numarası

A) X'in elektronegatifliği, Y'ninkinden büyüktür. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
B) Z ile Y'nin oksijen ile oluşturdukları bileşiklerin
bazlık kuvveti ilişkisi Z2O > YO dur. A) T'nin atom numarası 10'dur.

C) X ile Z atomlarının değerlik elektron sayıları eşittir. B) Y'nin atom çapı X'inkinden büyük, Z'ninkinden
küçüktür.
D) Z nin metalik aktifliği, Y'ninkinden küçüktür.
C) Elektron ilgisi en büyük olan T'dir.
E) R'nin elektron ilgisi, T'ninkinden büyüktür.
D) Metalik özelliği en büyük olan X'tir.
E) IUPAC sistemine göre Z, 16. grupta bulunur.

11. Tabloda periyodik sistemin A grubunda yer alan E, D


ve U elementlerinin ilk dört iyonlaşma enerjileri (iE)
kJ/mol cinsinden verilmiştir.
13. X elementinin katman elektron dağılımı
Element İE1 İE2 İE3 İE4
E 496 4560 6900 9540 2 8 5
D 738 1450 7730 10500 şeklindedir.
U 578 1820 2750 16600 Buna göre X elementiyle ilgili,
Buna göre bu elementlerle ilgili aşağıdaki I. 3. periyot 5A grubundadır.
ifadelerden hangisi yanlıştır? II. Oksijen ile oluşturduğu bileşiğin sulu çözeltisi bazik
karakterlidir.
A) E, 1A grubunda bulunur.
III. Değerlik elektron sayısı 5'tir.
B) D, bileşiklerinde yalnız +2 değerlik alır.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) U'nun katman elektron dağılımı 2-8-3 olabilir.
D) E elementi 3. periyotta ise atom numarası 11'dir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) D toprak metalidir. D) I ve III E) I, II ve III

72 1-A 2-C 3-E 4-A 5-B 6-C 7-B 8-A 9-D 10-D 11-E 12-D 13-D Kimya
NİTE

İ TÜ E
ET İ E İ E
Kimyasal Türler e Türler Arası Etkile imlerin Sını andırılması
İy nik Bağ
İy nik Bile iklerin Sistematik Adlandırılması
K alent Bağ e P larlık
K alent Bağlı Bile iklerin Sistematik Adlandırılması
Metalik Bağ
Zayı e Gü lü Etkile imlerde Bağ Ener isi, Van der aals
K etleri
Hidr en Bağı
iziksel e Kimyasal Deği imler
Zayı Etkile imler
Kimyasal Türler Arası Etkile imler
edu
TEST

1 i l rler e rler r kile i lerin n l nd r l

1. Molekül olduğu bilinen kimyasal bir türle ilgili, 4. Aşağıdaki kimyasal türlerden hangisinin karşısında
verilen açıklama yanlıştır?
I. Çok atomludur.
II. Molekül içi apolar kovalent bağ içerir. Kimyasal tür Açıklama
III. Nötr yapıya sahiptir. A) He Nötr atomdur.
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
B) CH4 Karbon ve hidrojen
atomlarından oluşmuş çok
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
atomlu moleküldür.
D) II ve III E) I, II ve III
C) O2– Elektron sayısı proton
sayısından büyük olan
anyondur.
+
D) NH Proton sayısı elektron
4
sayısından büyük olan çok

2. Cl, Cl2, Cl2O ve Cl tanecikleriyle ilgili tablodaki atomlu iyondur.
açıklamaların karşısına doğru ise "D", yanlış ise "Y"
E) CO Fiziksel yollarla daha basit
olarak işaretlenmiştir.
maddelere ayrışır.

Açıklama D Y

Cl, Cl2 ve Cl2O saf


I. 3
maddelerdir.

Cl monoatomik, Cl2
II. 3
diatomik bir elementtir.

Cl atomu 1 elektron alarak


III. – 3
Cl iyonuna dönüşür.

Buna göre tabloda yapılan bu işaretlemelerden


hangileri doğrudur?
5. • Pozitif veya negatif yüklü atom ya da atom
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
gruplarına - - I- - denir.
D) I ve II E) II ve III
• İki ya da daha fazla atomun kimyasal bağlarla belirli
düzende bağlanarak oluşturduğu yapılara - -II- -
denir.
• Bir elementin kimyasal özelliklerini gösteren en
küçük taneciğine - -III- - denir.
3. • Cu Yukarıdaki cümlelerde numaralanmış boşluklara
• NH3 aşağıdaki kelimelerden hangisinin yazılması
• O2 uygundur?

• Fe2+ I II III
Yukarıdaki kimyasal türlerden hangisinin sınıfı A) molekül atom iyon
aşağıda verilmemiştir?
B) iyon molekül atom
A) Atom B) Bileşik molekülü C) atom molekül iyon
C) Poliatomik iyon D) Monoatomik iyon D) iyon molekül molekül
E) Element molekülü E) atom iyon molekül

74 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Aşağıda verilen kimyasal türlerden hangisinin 9. Aşağıda X ve Y element atomlarının elektron


sınıflandırılması hatalıdır? alışverişine ait reaksiyonlar verilmiştir.
a
Kimyasal tür Sınıflandırma
X(g) + e– ----
b
A) SO2 Molekül Y(g) ---- + e–

B) C Atom Buna göre,


– +
I. a, X anyonu ve b, Y katyonudur.
C) Al Atom
II. a ve b tanecikleri izoelektronik olabilir.

D) NO3 İyon
III. X atomu elektron vermiştir.
+
E) NH4 Molekül
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

7. Kimyasal türler arası etkileşimlerle ilgili,


I. Atomlar arası etkileşimler güçlü etkileşimlerdir.
II. Moleküller arası etkileşimler zayıf etkileşimlerdir.
III. Güçlü etkileşimlerin tamamı atomlar arasında 10. Aşağıdakilerden hangisi Van der aals kuvvetlerine
gerçekleşir. ait zayıf etkileşim türlerinden biri değildir?
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
A) İyon-indüklenmiş dipol etkileşimleri
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II B) London kuvvetleri
D) I ve III E) II ve III C) Dipol-dipol etkileşimleri
D) Hidrojen bağı
E) Dipol-indüklenmiş dipol etkileşimleri

8. Element atomu, element molekülü ve bileşik molekülü


olan saf maddelerin model gösterimleri aşağıda
verilmiştir.
11. Maddelerin özelliklerini taşıyan atom, molekül veya
iyon gibi en küçük yapı taşlarına kimyasal tür denir.
Bu kimyasal türlerle ilgili,
I. Pozitif veya negatif yüklü atom ya da atom
gruplarına iyon denir.
X Y Z
II. Aynı ya da farklı atomların belirli bir düzende bir
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? arada tutulduğu kimyasal türlere molekül denir.

A) X, element molekülüdür. III. Bir elementin bütün özelliklerini taşıyan en küçük


haline atom denir.
B) Y, element atomudur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Z, kimyasal yollarla bileşenlerine ayrılır.
D) X, farklı tür atom içerir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Z, üç farklı cins atom içerir. D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-B 3-C 4-E 5-B 6-E 7-A 8-C 9-C 10-D 11-E 75
TEST

2 i l rler e rler r kile i lerin n l nd r l

1. Şekildeki görselde bazı kimyasal türler ile bu kimyasal 3. I. NaCl(k)


türler arasındaki etkileşimler rakamlarla belirtilmiştir. II. NaCl(suda)

H III. Na(k)
1
4 Numaralanmış bu maddelerdeki kimyasal türler
3
2 arası etkileşimlerle ilgili olarak aşağıdaki
F .......... Li+
ifadelerden hangisi doğrudur?

Buna göre, A) I. de türler arasındaki etkileşimler nötr atomlar


I. 3. bileşik molekülüdür. arasında gerçekleşir.
II. 1 ile gösterilen etkileşim güçlü etkileşimdir. B) II. de sodyum veya klorür iyonları su molekülünün
pozitif veya negatif uçları ile etkileşir.
III. 2 ile gösterilen etkileşim zayıf etkileşimdir.
C) III. deki kimyasal türler sodyum molekülleridir.
IV. 4 ile gösterilen kimyasal tür iyondur.
D) I. de türler arası etkileşimler zayıf etkileşimlerdir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
E) II. de klorür iyonları ile su molekülleri arasındaki
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III etkileşimler güçlü etkileşimdir.
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

4. Aşağıdaki görselde birbirlerine yaklaşan atomların


aralarındaki elektrostatik etkileşimler gösterilmiştir.
2. Aşağıdaki tabloda günlük yaşamda kullandığımız bazı

maddeler ve bu maddeleri oluşturan kimyasal türler
verilmiştir.
+ +

Madde Kimyasal tür



İçtiğimiz çayı tatlandırmak
I. Molekül
için kullandığımız şeker Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
Turşu yapımında kullanılan
sebzelerin uzun süre A) Aynı yüklü tanecikler arasında itme kuvvetleri
II. İyon oluşur.
bozulmadan kalmasını
sağlayan tuz B) Pozitif yüklü çekirdek ile negatif yüklü elektronlar
Mücevher yapımında arasında çekme kuvvetleri oluşur.
III. Atom
kullanılan altın C) Çekme kuvvetleri itme kuvvetlerinden daha etkin
olduğunda güçlü etkileşimler gerçekleşir.
Buna göre, tablodaki maddeleri oluşturan kimyasal
türlerden hangileri doğru verilmiştir? D) İtme kuvvetleri çekme kuvvetlerinden daha etkin ise
zayıf etkileşimler oluşur.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II E) Kimyasal türler arasında oluşan zayıf etkileşimlere
D) II ve III E) I, II ve III kimyasal bağ denir.

76 Kimya
er e

n Yap

5. I. Sıvı helyumda, helyum atomları arasındaki etkileşim 8. Kimyasal türlerle ilgili,


II. CCl4 molekülünde, karbon ile klor atomları I. Azot (N), karbon (C) ve fosfor (P) metal atomlarına
arasındaki bağ sodyum (Na), potasyum (K) ve berilyum (Be)
III. CO2 katısında, CO2 molekülleri arasındaki etkileşim ametal atomlarına örnektir.

Yukarıdakilerden hangileri zayıf etkileşimlere örnek II. Oksijen (O2), flor (F2) ve klor (Cl2) element
olarak verilebilir? molekülüne, su (H2O), amonyak (NH3) ve metan
(CH4) bileşik molekülüne örnektir.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II III. Fosfat (PO43–), karbonat (CO32–) ve nitrür (N3–)
D) I ve III E) I, II ve III anyona demir (III) (Fe3+), çinko (Zn2+) ve
amonyum (NH4+) katyona örnektir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) II ve III

6. Na(g) Na+(g) + e–
dönüşümüyle ilgili olarak, 9. Molekül yapılı kimyasal türler ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
I. Sodyum atomundan sodyum iyonu oluşmuştur.
II. Sodyum atomunun kimyasal özelliği değişmiştir. A) Nötr yapıya sahiptirler.
III. Proton / elektron oranı değişmiştir. B) Çok atomludurlar.
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Elektron alışverişiyle oluşabilirler.
D) Aynı tür atom içerebilirler.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Katı, sıvı ya da gaz hâlinde bulunabilirler.
D) I ve III E) I, II ve III

10. Maddeleri oluşturan farklı taneciklere "kimyasal tür"


denir. Kimyasal türler atom, molekül ve iyon olarak
sınıflandırılır.
Aşağıdakilerden hangisinde kimyasal türlere ait
7. I. katısında, verilen örnek doğrudur?
2 2 molekülleri arasındaki etkileşim
II. N2 molekülünde, N atomları arasındaki etkileşim Atom Molekül İyon
III. Sıvı hâldeki Ne atomları arasındaki etkileşim A) Na H2O CO2
Yukarıdaki etkileşim türlerinden hangileri kimyasal –
B) CO CO2 Cl
bağ tanımına uygun değildir?
C) Fe NaCl Na+
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Ca Cl – Fe2+
D) I ve III E) II ve III E) He NH3 Cu+

1-E 2-E 3-B 4-E 5-D 6-E 7-D 8-E 9-C 10-E 77
TEST

3 İ nik

1. Atom numarası 11 olan Na elementiyle atom 4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin e is gösterimi


numarası 9 olan F elementinin birbirleriyle doğru verilmiştir?
oluşturduğu bileşikle ilgili, (3Li, 8O, 9F, 11Na, 13Al, 17Cl, 19K, 20Ca, )
I. Oluşan bileşikteki katyon ve anyon 2. periyot asal
Bileşik Le is yapısı
gazı ile izoelektroniktir.
+
II. Le is formülü Na F şeklindedir. A) LiF Li F

III. Atomları bir arada tutan kuvvet iyonik bağdır. B) CaCl2 [Cl]–Ca2+ Cl –
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) NaCl Na Cl
– –
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) AlF3 F Al3+ F
D) II ve III E) I, II ve III 2–
E) K2O K+ O K+

5. Aşağıdakilerin hangisinde verilen taneciğe ait e is


2. Aşağıda periyodik sistemdeki bazı elementlerin yerleri
yapısı yanlıştır?
gösterilmiştir.
Tanecik Le is yapısı
R
X Y L A) 11Na Na
Z – –
B) 17Cl Cl
2+
C) 2+ Ca
20Ca

D) 15P P
E) 2He He
Buna göre aşağıdaki element çiftlerinden hangisi
arasında oluşacak bileşiğin bağ türü iyoniktir?

A) R – Y B) X – Y C) Y – L
D) Z – Y E) R – L 6. Aşağıda X, Y ve Z element atomlarının katman elektron
dağılımları verilmiştir.
X: 2 8 8

Y: 2 7

3. 12Mg elementiyle 9F elementi arasında oluşacak Z: 2 8 2


kararlı bileşikle ilgili,
Buna göre,
I. Mg elementi 2 elektron vererek, F elementi ise 1
elektron alarak oktetini tamamlar. I. Z ve Y iyonik bağlı bileşik yapar.
– 2+ –
II. Bileşiğin Le is yapısı F Mg F şeklindedir. II. Üçü de aynı periyottadır.
III. Kristal örgü yapılıdır. III. X ile Y oda koşullarında homojen karışım oluşturur.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

78 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. otasyum (K) ve klor (Cl) elementlerinin 10. Aşağıda NaCl bileşiğinin kristal örgülü yapısı
birbirleriyle oluşturduğu bileşikle ilgili, gösterilmiştir.
I. İyonik bağlı bileşiktir.
II. K element atomu 1 elektron verdiğinde elektron
dizilimi kendisine en yakın soygaz elektron dizilimi
gibi olur. +
Na
III. Moleküler yapılıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? (19K, 17Cl)

Cl
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
Buna göre,
+
I. Bileşiğin kristal örgü yapısında her Na iyonu, 6 Cl –
iyonu ve her Cl– iyonu da 6 Na+ iyonu tarafından
çekilir.
II. Bileşik suda çözündüğünde kristal örgü yapısı
bozulur.
III. Bileşiğin suda iyonlaşma denklemi
su + –
NaCl(k) Na (suda) + Cl (suda)
8. I. Kristal örgü yapılı olma
şeklindedir.
II. Birim hücrelerde iyon bulundurma
ifadelerinden hangileri doğrudur?
III. Oda koşullarında katı hâlde bulunma
Yukarıdakilerden hangileri iyonik bileşiklere ait A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
özelliklerdendir?
D) I ve III E) I, II ve III

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

11. Aşağıda X ve Y atomlarından iyonik bağlı XY bileşiğinin


oluşumuna ilişkin katman elektron dağılımı modeli
verilmiştir.

+ + + + +

9. K2O ve MgO bileşikleriyle ilgili aşağıdaki


ifadelerden hangisi yanlıştır? (8O, 12Mg, 19K) X atom Y atom X+ iyon Y– iyon

A) İyonik bağlı bileşiklerdir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?


B) Aynı basınçta MgO bileşiğinin erime noktası daha
A) X'in proton sayısı 11, Y'nin proton sayısı 9'dur.
yüksektir.
B) Oluşan XY bileşiği iyonik bağlıdır.
C) K2O bileşiğinin iyonik karakter yüzdesi daha
fazladır. C) X bir elektron vermiş, Y bir elektron almıştır.
D) Katyonlarının iyon yükleri eşittir. D) Oluşan bileşik oda koşullarında sıvı hâlde bulunur.
+ –
E) Oda koşullarında katı halde bulunurlar. E) Bileşiğin Le is yapısı X Y şeklindedir.

1-C 2-D 3-C 4-E 5-C 6-C 7-C 8-E 9-D 10-E 11-D 79
TEST

4 İ nik

1. Aşağıda bir bileşiğe ait Le is yapısı verilmiştir. 4. (NH4)3PO4 bileşiği ile ilgili aşağıdaki yargılardan
– – hangisi yanlıştır?
Y X3+ Y
– A) Amonyum fosfat olarak adlandırılır.
Y
B) Suda çözünme denklemi,
Buna göre verilen bileşikle ilgili, + 3
(NH4)3PO4(k) 3NH (suda) + PO (suda)
4 4
I. İyonik yapılıdır.
şeklindedir.
II. X, 3A ve Y, 7A grubu elementi olabilir.
C) İyonik bağlıdır.
III. Katyonlar ile anyonlar arasında elektrostatik çekim
D) Bir formül biriminde 20 tane atom bulunur.
vardır.
E) Sıvısı elektrik akımını iletmez.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

5. Ca(NO3)2 bileşiğiyle ilgili,


I. Hem iyonik hem de kovalent bağ içerir.
3–
2. e is elektron nokta yapısı Na
+
N şeklinde
olan bileşikle ilgili, II. Sulu çözeltisi elektrik akımını iyon hareketiyle iletir.
III. Moleküler yapılıdır.
I. İyonik yapılı bileşiktir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
II. Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir.
III. İyonların elektron sayıları eşittir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
IV. Bileşiğin formülü NaN3 şeklindedir. D) I ve III E) I, II ve III
yargılarından hangileri doğrudur? (7N, 11Na)

A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
D) I, III ve IV E) II, III ve IV

6. 12Mg ve 17Cl atomları arasında oluşacak bileşikle


ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

3. SrCl2 bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi A) İyonik bağlıdır.


doğrudur? (17Cl, 38Sr) B) Bir Mg atomu, iki Cl atomunun oktetini
– tamamlamıştır.
A) Le is yapısı Sr2+ Cl şeklindedir.
2 C) Le is sembolleriyle gösterimi Mg2+ 2 Cl
B) Oda koşullarında sıvı halde bulunur. şeklindedir.
C) Her iki elementte dublete ulaşmıştır. D) Oda koşullarında bulunduğu fiziksel hâli elektriği
D) Katısı elektrik akımını iletir. iletir.
E) Moleküler yapılıdır. E) Kristal örgüde iyonlar arasında güçlü etkileşimler
bulunur.

80 Kimya
er e

n Yap

7. Aşağıda bazı maddeler verilmiştir. 10. Aşağıda kimyasal formülleri verilen bileşiklerden
hangisi moleküler yapılıdır?
I. CaO(suda)
(7N, 8O, 9F, 11Na, 20Ca, 26Fe)
II. NH4NO3(sıvı)
III. C6H12O6(suda) A) CaO B) NaF C) CaF2

Buna göre verilen bu maddelerden hangileri D) Fe2O3 E) N2O5


elektrik akımını iletir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

11. 12Mg ile 7N element atomlarından oluşan Mg3N2


bileşiğinin e is gösterimi aşağıdakilerin
hangisinde doğru verilmiştir?
3
A) 3Mg2+2[N]3– B) 3Mg2+2 N
3 3
C) 2Mg2+ 3 N D) 2Mg3+2 N
3
E) Mg2+ N
8. CaS bileşiğiyle ilgili,
I. Sulu çözeltisinde Ca2+ ve S2– iyonları bulunur.
II. Le is sembolleriyle gösterimi Ca S şeklindedir.
III. Bir tane Ca atomu bir tane S atomuna iki elektron
vererek kristal örgü yapılı bileşik oluşur.
12. 1A grubunda bulunan X, Y, Z metallerinin flor
ifadelerinden hangileri doğrudur? (16S, 20Ca)
elementiyle yaptığı bileşiklerle ilgili şu bilgiler veriliyor:
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III • İyonik karakter yüzdesi en büyük olan YF,
D) II ve III E) I, II ve III • İyonik bağ kuvveti en büyük olan ZF bileşiğidir.
Buna göre bu bileşiklerin birinci iyonlaşma
enerjileri arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?

A) X > Y > Z B) X > Z > Y C) Y > X > Z


D) Z > X > Y E) Z > Y > X

9. . periyodun 1. elementi olan X ile . periyodun .


elementi olan Y arasında oluşan bileşikle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Le is yapısı X+ Y şeklindedir. 13. Aşağıdaki maddelerden hangisi oda koşullarında


iyonik bağ içermez?
B) Kovalent bağ içerir.
C) Elektron alışverişi sonucu bileşik oluşur. A) Hidrojen klorür B) Amonyum nitrat
D) Sıvı halde elektrik akımını iletmez. C) Alüminyum klorür D) İridyum florür
E) Bileşik moleküler yapılıdır. E) Kalsiyum oksit

1-E 2-C 3-A 4-E 5-C 6-D 7-C 8-C 9-C 10-E 11-B 12-D 13-A 81
TEST

5 İ nik ile iklerin i e ik dl nd r l

1. İyonik bileşiklerde katyon ve anyonlardan oluşan 4. • BeO


bileşiğin formülünün yazılması kurallarıyla ilgili • CaCl2
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
• Al2(SO4)3
A) Formülde önce katyon, sonra anyon yazılır. • K3P
B) Katyon ve anyonların yükleri çaprazlanarak • CH3COONa
formüller yazıldığında oluşan bileşiğin toplam yükü
Bu bileşiklerden hangisinin sistematik adı aşağıda
sıfırdan farklı olur.
verilmemiştir?
C) Katyon ve anyon yükleri eşitse herhangi bir sayı
yazılmadan katyon ve anyon yanyana yazılır. A) Sodyum asetat B) Kalsiyum klorür
D) Kök-kök bileşiklerinde kökün dışına birden farklı C) Potasyum fosfür D) Alüminyum sülfit
rakam geldiğinde kök paranteze alınır.
E) Berilyum oksit
E) İyon yükleri farklıysa çaprazlama yapılarak anyonun
altına katyonun, katyonun altına anyonun mutlak
yükü yazılır.


5. IIIA grubu elementi olan alüminyumun HSO
4
2. Aşağıdaki iyonik bileşiklerden hangisinde iyonuyla yaptığı bileşikteki toplam atom sayısı
adlandırmada hata yapılmıştır? kaçtır?

Bileşik Adlandırma A) 7 B) 9 C) 11 D) 13 E) 19
A) (NH4)2CO3 Amonyum karbonat
B) NaMnO4 Sodyum manganat
C) Fe(ClO4)2 Demir (II) perklorat
D) AlP Alüminyum fosfür
E) CaMnO4 Kalsiyum manganat

6.
+ – 2– 2+
Li OH CO Fe
3

Yukarıda verilen iyonlarla ilgili,


3. Aşağıda sembolleri verilen iyonlardan hangisinin I. Fe2+ ve OH – den oluşan bileşiğin formülü Fe(OH)2
adı karşısında yanlış verilmiştir? dir.
2–
İyon İyon adı II. Li+ ve CO den oluşan bileşiğin sistematik adı
3
lityum karbonattır.
A) Cu+ Bakır (I) iyonu
III. Anyonlar çok atomlu, katyonlar tek atomludur.
B) Fe3+ Demir (III) iyonu
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Na+ Sodyum (I) iyonu
D) Pb4+ Kurşun (IV) iyonu A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) O2– Oksit iyonu D) I ve III E) I, II ve III

82 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Al2O3 bileşiğiyle ilgili, 10. Aşağıda isimleri verilen iyonik bileşiklerden


hangisinin sulu çözeltisinde oluşturduğu iyonlar
I. Moleküler yapılıdır.
yanlış verilmiştir?
II. Sistematik adı dialüminyum trioksittir.
2– Bileşik Sulu çözeltisindeki iyonlar
3+
III. Le is yapısı Al O şeklinde olabilir.
2 3
A) Baryum florür Ba2+, F–
ifadelerinden hangileri doğrudur? (8O, 13Al) + 2–
B) Amonyum karbonat NH , CO
4 3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III –
C) Demir (III) hidroksit Fe3+, OH
D) I ve III E) II ve III + –
D) Sodyum siyanür Na , CNO

E) Magnezyum nitrit Mg2+, NO
2

8. Yaygın adı sönmemiş kireç olan bileşikle ilgili, 11. Aşağıda formülleri verilen iyonik bileşiklerden
I. Kimyasal formülü Ca(OH)2 dir. hangisinin sistematik adı yanlıştır?

II. Sistematik adı kalsiyum oksittir. Bileşik Sistematik adı


III. Sulu çözeltisi bazik karakterlidir. A) Sn3(PO4)2 Kalay (II) fosfat
yargılarından hangileri yanlıştır? B) Fe2S3 Demir (III) kükürt
C) Cu2O Bakır (I) oksit
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) CH3COOK Potasyum asetat
D) I ve II E) I ve III
E) Na2SO4 Sodyum sülfat

12. Stronsiyum karbonat bileşiğiyle ilgili,


9. Aşağıda verilen çok atomlu iyonlardan hangisinin
bir formülündeki atom sayısı en fazladır? I. Yapısında üç cins atom vardır.
II. Kimyasal formülü SrCO3'tür.
A) Karbonat iyonu
III. Eritilmiş hali ya da sulu çözeltisi elektriği iletir.
B) Asetat iyonu
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Fosfat iyonu
D) Amonyum iyonu A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Nitrat iyonu D) I ve III E) I, II ve III

1-B 2-B 3-C 4-D 5-E 6-E 7-C 8-A 9-B 10-D 11-B 12-E 83
TEST

6 İ nik ile iklerin i e ik dl nd r l

1. İyonik bağlı bileşiklerin sistematik adlandırılması 4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik adı
yapılırken önce katyonun adı sonra anyonun adı karşısında doğru verilmiştir?
belirtilir.
Bileşik Adı
Bileşik Sistematik adı
A) Li2SO3 Lityum sülfat
I. NH4NO3 Amonyum nitrür B) Al(NO2)3 Alüminyum nitrat
C) FeCl3 Demir (III) klorür
II. Fe2(CO3)3 Demir (III) karbonat
D) MnO2 Mangan (II) oksit
III. PbO2 Kurşun (IV) oksit E) Be3N2 Berilyum (II) nitrür

Buna göre, tablodaki bileşiklerden hangilerinin


sistematik adı doğru verilmiştir?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III

5. I. 19K – 7N
II. 13Al – 15P
III. 12Mg – 9F
IV. 20Ca – 8O
V. 3Li – 17Cl
2. Kalsiyum fosfat bileşiği ile ilgili aşağıdaki
Bu element çiftlerinden hangisinin oluşturduğu
ifadelerinden hangisi yanlıştır?
bileşiğin adı yanlıştır?
A) Bir formülünün suya verdiği iyon sayısı
A) I: Potasyum nitrür
demir (III) karbonat bileşiğinin verdiği ile aynıdır.
B) II: Alüminyum fosfür
B) Bir formülündeki atom sayısı magnezyum asetat
bileşiğininkine eşittir. C) III: Magnezyum florür

C) Katyonunun iyon yükü kurşun (II) oksit bileşiğindeki D) IV: Kalsiyum oksijen
katyonun iyon yüküne eşittir. E) V: Lityum klorür
2+ 3–
D) Sulu çözeltisinde Ca ve PO iyonları vardır.
4
E) Sıvısının elektrik akımını iletmesi iyon hareketiyle
olup kimyasaldır.

6. Aşağıda isimleri verilen bileşiklerden hangisinin bir


formülünde bulunan toplam atom sayısı en fazladır?

A) Kalay (II) siyanür

3. Aşağıdaki tek atomlu anyonlardan hangisinde B) Kalsiyum florür


element adının sonuna " ür" eki getirilerek C) Sodyum hipoklorit
adlandırma yapılmaz?
D) Potasyum asetat

A) O2– B) N3– C) F D) P3– E) S2– E) Krom (III) bikarbonat

84 Kimya
er e

n Yap

7. Aşağıdaki tabloda bazı iyonlar ile bu iyonların 9.


birbirleriyle oluşturduğu bileşikler (a, b, c, d) verilmiştir. N O
Al Cl
An
Ka y K
tyo on
– 2– 3– 2–
OH CO PO Cr O
n 3 4 2 7 Sr

Na+ a
Hg2+ b
+ eriyodik tabloda yerleri gösterilen elementler
NH c
4 arasında aşağıdaki bileşiklerden hangisi
Al3+ d oluşturulamaz?

Buna göre, A) K2O B) AlCl3 C) Sr3N2


I. a bileşiğinin yaygın adı sudkostiktir. D) AlN E) SrO2
II. b bileşiğinin sistematik adı cıva (II) karbonattır.
III. c nin birim formülünde 20 tane atom vardır.
IV. d nin formülü Al2(Cr2O7)3 tür.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III


D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

10. KF, RbF ve CaCl2 bileşikleriyle ilgili,


I. CaCl2 bileşiğinin kovalent karakteri RbF
bileşiğininkinden büyüktür.
II. İyonik karakter yüzdesi en büyük olan RbF'dir.
III. KF, potasyum florür olarak adlandırılır.
yargılarından hangileri doğrudur?
(19K, 20Ca, 37Rb)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

8. İyonik bağlı bir bileşikle ilgili aşağıda bilgiler veriliyor. D) II ve III E) I, II ve III

• Birim hücrede üç iyon bulunur.


• Katyon sayısı, anyon sayısından fazladır.
• Anyonu çok atomludur.
Buna göre;
I. Amonyum karbonat,
II. Demir (II) hidroksit,
III. Bakır (I) sülfür,
11. 1 atm dış basınç altında aşağıdaki bileşiklerden
IV. Sodyum sülfat hangisinin erime noktası en büyüktür?
bileşiklerinden hangileri bu iyonik bileşik olabilir? (1H, 6C, 8O, 12Mg, 19K, 20Ca)

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve IV A) MgO B) CaO C) K2O


D) I, II ve III E) I, III ve IV D) H2O E) CO2

1-D 2-B 3-A 4-C 5-D 6-E 7-E 8-C 9-E 10-E 11-A 85
TEST

7 i l rler İ nik eİ nik l rd dl nd r

1. X, Y ve Z kimyasal türleriyle ilgili aşağıdaki tabloda 3. İyonik bileşiklerin erime ve kaynama noktaları iyonik
çeşitli bilgiler verilmiştir. bağ sağlamlığı arttıkça artar.
Buna göre NaCl, CaO ve Na2O bileşiklerinin aynı
Kimyasal
Bilgi basınçta erime noktalarının karşılaştırılması
tür
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
Metal ve ametal atomlarının birbirine (8O, 11Na, 17Cl, 20Ca)
X
bağlanmasıyla oluşan saf maddedir.
A) CaO > NaCl > Na2O
Elektron sayısı proton sayısından
Y
farklıdır. B) CaO > Na2O > NaCl
Z Monoatomik yapılı bir kimyasal türdür. C) CaO Na2O > NaCl
D) Na2O > NaCl > CaO
Buna göre X, Y ve Z maddeleriyle ilgili,
E) NaCl > Na2O > CaO
I. X, moleküler yapılı bir bileşiktir.
II. Y, monoatomik anyon ya da katyondur.
III. Z, fiziksel ya da kimyasal yöntemlerle farklı
maddelere ayrıştırılamaz.
4. X ve Y elementleri ile ilgili olarak;
yargılarından hangileri doğru olabilir?
• X; 3. yatay sıradaki 3. element
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
• Y; 3. yatay sıradaki 2. elementtir.
D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre,
I. X in birinci iyonlaşma enerjisi, Y'ninkinden küçüktür.
II. X ve Y nin bulunduğu periyotta geçiş metali yoktur.
III. X ve Y arasında iyonik bağ oluşur.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

2. Kimyasal bir türle ilgili şu bilgiler veriliyor.


5. X
K L
• Çok atomludur. Y T M
• Tanecikleri arasında iyonik bağlar bulunur. Z

Buna göre, bilgileri verilen bu kimyasal tür; eriyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerle
ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
I. NaCl
II. NH4Cl A) X ile T arasında bileşik oluşmaz.

III. CO2 B) ZL'nin iyonik karakteri, YL'ninkinden yüksektir.


C) Y2K'nın aynı ortamdaki erime noktası, Z2K'nınkinden
maddelerinden hangileri olabilir?
düşüktür.
(1H, 6C, 7N, 8O, 11Na, 17Cl)
D) TM2 bileşiği moleküler yapıdadır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) ZM'nin aynı ortamdaki erime noktası, TM2'ninkinden
D) I ve III E) I, II ve III daha yüksektir.

86 Kimya
er e

n Yap

6. 2. periyotta bulunan X ve Y metalleri sırasıyla periyodik 8. Bir kişi bankadan gelen kredi kartına dört haneli şifre
tablonun 1A ve 2A grubunda, Z ve T ise sırasıyla 16. ve oluşturmak istiyor. Aşağıda verilen bileşiklerden iyonik
17. grubunda bulunmaktadır. Bu elementlerin olanlarının toplam proton sayılarını kullanarak sırası ile,
elektronegatiflik değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
• İlk iki haneyi erime noktası en yüksek olan bileşikte
Element Elektronegatiflik • Son iki haneyi iyonik karakteri en yüksek bileşikte
X 1,0 kullanarak şifresini oluşturacaktır.
Y 1,5 H2O KF N2O3 MgCl2 Al2O3
Z 3,5 Buna göre oluşturulan kredi kartının şifresi kaçtır?
T 4,0 (1H, 7N, 8O, 9F, 12Mg, 13Al, 17Cl, 19K)

A) 4610 B) 5028 C) 2138


Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
D) 2850 E) 2921
A) X2Z bileşiğinin elementleri arasındaki
elektronegatiflik farkı, YT2'ninkinden daha yüksektir.
B) XT bileşiğinin erime noktası aynı ortamda
YZ'ninkinden daha yüksektir.
C) YT2 bileşiğinin kimyasal türü moleküldür. 9. Bileşik formülü Anyonun sistematik adı
D) ZT2 bileşiği elektrostatik çekim güçleriyle oluşan I. HgMnO4 Manganat
kristal örgü yapısına sahiptir.
II. Pb(MnO4)2 Permanganat
2+
E) YT2 nin Le is formülü T Y T
III. Fe(OH)3 Hidroksit
şeklindedir.
Yukarıda formülleri verilen bileşiklerden
hangilerinde anyonun adı kesinlikle doğru
verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) II ve III

7. X, Y, Z ve T baş grup elementlerinin Le is elektron 10. X ve Y tuzları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.
nokta yapıları aşağıda verilmiştir. X tuzu: Yaygın adı kireç taşıdır.
X Y Z T Y tuzu: Sistematik adı potasyum sülfittir.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Buna göre,

A) X ile T aynı grup elementleridir. I. X'in katyonu ile Y'nin anyonu arasında oluşan
bileşiğin formülü CaSO3 dur.
B) Z iki elektron alarak soygaz elektron düzenine
ulaşır. II. X'in anyonu ile Y'nin katyonu arasında oluşan
bileşiğin adı potasyum karbonattır.
C) Y, 3. periyot 13. grup elementi olabilir.
III. Y tuzunun yaygın adı alçı taşıdır.
D) X ile Z'nin oluşturacağı bileşiğin elektron nokta
2– ifadelerinden hangileri doğrudur?
yapısı X2+ Z şeklindedir.
E) Y'nin atom numarası 5 ise 1H ile oluşturduğu YH3 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
bileşiğinde merkez atom oktetini tamamlayamaz. D) I ve III E) I, II ve III

1-D 2-C 3-B 4-C 5-B 6-E 7-A 8-B 9-C 10-C 87
TEST

8 len e l rl k

1. Aşağıda bir bileşiğe ait bilgiler verilmiştir. 4. Bazı ametallerin elektronegatiflik değerleri arasındaki
ilişki F > O > Cl > N > Br > S > C > H şeklindedir.
• 3 çift eşleşmiş, 1 çift eşleşmemiş elektron içerir.
• Molekülleri polar yapılıdır. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Buna göre, özellikleri verilen bileşiğin e is A) HF molekülünde bağ elektronlarını flor atomları
elektron yapısı aşağıdakilerden hangisidir? daha fazla çekeceğinden flor tarafı kısmen negatif,
(1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 17Cl) hidrojen tarafı kısmen pozitif yüklü olur.

A) O C O B) Cl N Cl B) HCl bileşiğinin polaritesi, HBr'ninkinden daha


Cl fazladır.
H C) NH3 molekülünde, bağlar polar kovalent olup
C) H C H D) H N H molekülde elektron yoğunluğu dengeli
H H
dağılmadığından molekül polardır.
H
E) H B H D) CH4 molekülünde bağlar polar kovalent olup
molekülde elektron yoğunluğu dengeli
dağıldığından molekülü apolardır.
E) CO2 de bağ elektronları iki atom tarafından aynı
kuvvetle çekildiğinden bağlar apolar kovalenttir.

2. X elementi ile hidrojen elementi arasında oluşan


bileşiğin Le is formülü X H şeklindedir.
H
X, . periyot elementi olduğuna göre,
I. Bileşiğin molekülleri polardır. 5. Aşağıda bazı elementlerin elektronegatiflik değerleri
verilmiştir.
II. X ile H arasındaki bağ türü polar kovalenttir.
III. X metalik, H ametalik özellik gösterir. Element Elektronegatiflik değeri
yargılarından hangileri doğrudur? (1H)
9F 4

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 17Cl 3


D) I ve III E) I, II ve III 35Br 2,8

53 2,5

Bu elementlerin hidrojenle yaptığı bileşiklerle ilgili,


I. Tümü polar kovalent bağ içerir.
II. Bağ polarlığı en büyük olan F ile yaptığı bağdır.
III. Hidrojenli moleküllerden polarlanabilirliği en fazla
olan iyot ( ) ile oluşmuş moleküldür.

3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin molekülleri yargılarından hangileri doğrudur? (1H)


polardır? (1H, 4Be, 6C, 7N, 8O, 9F, 16S)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) CF4 B) BeH2 C) C2H6 D) SO2 E) CS2 D) I ve III E) I, II ve III

88 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Aşağıdaki bileşiklerin hangisinde merkez atom 9. H2O bileşiğiyle ilgili,


oktetini tamamlamamış olup bileşiğin molekülü
I. Elektriksel çekim kuvvetleri birbirini
apolardır? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 16S)
dengelemediğinden molekülleri polardır.
A) SO2 B) NH3 C) BH3 D) CH4 E) CO2 II. Oksijenin elektronegatifliği daha fazla olduğundan
hidrojen tarafı kısmen pozitiftir.
III. Bağlayıcı elektron sayısı ile ortaklanmamış elektron
sayısı eşittir.
yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 8O)

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III

7. Bağ ve molekül polarlığıyla ilgili aşağıdaki


ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İki atomlu moleküllerde atomlar aynı ise hem bağlar


hem de molekül apolardır.
B) İkiden fazla atomlu moleküllerde, merkez atoma 10. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde bağlayıcı
bağlı atomlar farklı ise moleküller apolardır. elektron çifti sayısı ortaklanmamış elektron çifti
sayısının katıdır? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F)
C) İki atomlu moleküllerde atomlar farklı ise hem bağ
hem de molekül polardır.
A) HCN B) NH3 C) H2O2 D) CF4 E) H2CO
D) Dört atomlu moleküllerde merkez atoma aynı
atomlar bağlı ise ve merkez atom üzerinde
ortaklaşmamış elektron çifti yoksa molekül
apolardır.
E) Üç atomlu moleküllerde merkez atoma aynı atomlar
bağlı ise ve merkez atom üzerinde ortaklaşmamış
elektron yoksa molekül apolardır.
11. 2. periyottaki X, Y, Z elementlerinin oluşturduğu XY3 ve
ZY3 moleküllerinin Le is gösterimi aşağıda verilmiştir.

Y
Y X Y Z
Y Y Y

Buna göre X, Y ve Z element atomları ve


oluşturdukları bu moleküllerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
8. Aşağıda verilen e is gösterimlerinden hangisi
yanlıştır? (1H, 2He, 4Be, 7N, 9F, 17Cl, 19K) A) XY3 molekülü polardır.
B) ZY3 molekülü apolardır.
A) He B) Be
C) X'in proton sayısı, Y'ninkinden küçük, Z'ninkinden
H + büyüktür.
C) N D) H N H Cl
D) Z atomu oktetini tamamlamıştır.
H
+ E) XY3 molekülünde X atomu kısmen pozitif (+)
E) K F
yüklüdür.

1-D 2-C 3-D 4-E 5-E 6-C 7-B 8-E 9-E 10-A 11-D 89
TEST

9 len e l rl k

1. Ametal sınıfından olan elementlerle ilgili, 4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin e is yapısı


yanlış gösterilmiştir?
I. Oda koşullarında gaz hâlinde bulunurlar.
(1H, 4Be, 6C, 7N, 8O, 9F, 16S, 17Cl)
II. Hem metallerle hem de kendi aralarında bileşik
oluştururlar. Bileşik Le is Yapısı
III. Doğada serbest halde iki atomlu moleküller halinde H
bulunurlar. A) CH2Cl2 Cl C Cl
H
yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
B) NCl3 Cl N Cl
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Cl

D) I ve III E) II ve III C) OF2 F O F

D) CS2 S C S

E) BeH2 H Be H

2. 2. periyotta yer alan azot atomunun Le is elektron


nokta formülü N şeklindedir.
Buna göre N2 molekülüyle ilgili,

I. Le is elektron nokta formülü N N şeklindedir. 5. Amonyum iyonu NH4+ formülü ile gösterilir.
II. Molekül için bağlar apolar kovalent olup molekül Buna göre NH4+ iyonuyla ilgili,
de apolar yapıya sahiptir.
I. Proton sayısı elektron sayısından fazladır.
III. Bağlayıcı elektron çifti sayısı üçtür.
II. Atomlar arasında polar kovalent bağlar vardır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
III. Sülfat iyonuyla oluşturacağı bileşiğin formülü
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II (NH4)2S'dir.

D) II ve III E) I, II ve III ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

Y Y
3. Açık formülü X X olan bileşikle ilgili,
Y Y
6. Sistematik adı karbon dioksit olan bileşikle ilgili,
I. Molekülünde polar ve apolar kovalent bağlar
bulunur. I. Le is elektron nokta formülü O C O şeklindedir.

II. Bağlayıcı elektron çifti sayısı 6'dır. II. Apolar yapıya sahip moleküler bir bileşiktir.
III. X atomu 4A, Y atomu 7A grubu elementidir. III. Bağlayıcı elektron sayısı 4'tür.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur? (6C, 8O)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II ve III

90 Kimya
er e

n Yap

7. 3. periyot elementlerinden X, Y ve Z'nin Le is yapıları 9. 3X, 4Y ve 5Z elementlerinin hidrojenle oluşturdukları


aşağıda verilmiştir. bileşikler için aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır? (1H)
X Y Z
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) X'in oluşturduğu bileşiğin bir formülünde 3 atom
bulunur.
A) Y ile Z nin oluşturduğu bileşiğin iyonik karakter
B) Y hidrojenle YH2 bileşiğini oluşturur.
yüzdesi X ile Z nin oluşturduğu bileşiğin iyonik
karakter yüzdesinden daha yüksektir. C) ZH3 bileşiğinde oktet boşluğu bulunur.

B) X ve Z arasında kovalent bağlı XZ2 bileşiği D) YH2 bileşiğinin molekülleri apolardır.


oluşabilir. E) ZH3 bileşiğinde 3 çift eşleşmiş elektron bulunur.
C) X2 molekülünün le is formülü X X şeklindedir.
D) Z2 molekülünde bir tane apolar kovalent bağ
bulunur.

E) Y ile Z arasında oluşan kararlı bileşik katı halde


elektrik akımını iletmez.
10. CS2, HF ve N2 molekülleriyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur? (1H, 6C, 7N, 9F, 16S)

A) N2 de, N atomları arasında polar kovalent bağ


vardır.
B) CS2 molekülü polardır.
C) HF'de yoğun fazda moleküller arasında baskın
etkileşim türü polar kovalent bağdır.
D) Bağlayıcı elektron sayıları arasındaki ilişki
CS2 > N2 > HF şeklindedir.
8. Şekilde H atomlarından H2 ve F atomlarından F2 E) N2'de ortaklanmamış elektron çifti sayısı 4'tür.
molekülünün oluşumu gösterilmiştir.

+
H H H2

11. Kovalent bağlı apolar moleküllerde toplam elektron


sayısı arttıkça molekülün kutuplanabilirliği
+ (polarlanabilirlik) artar.
Buna göre,
F F F2 H
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

I. H–C–H
(1H, 9F)

H
A) H2 ve F2 oluşumunda aynı sayıda elektron çifti II. O C O
kullanılır.
B) H2 ve F2 molekülleri apolar kovalent bağlıdır. III. H – H

C) H ve F atomlarının değerlik elektron sayıları aynıdır. moleküllerinin polarlanabilirlik derecesinin en fazla


olandan en az olana doğru sırası aşağıdakilerden
D) H2 molekülü 2 ve F2 molekülü toplam 18 elektron
hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C, 8O)
içerir.

E) H2 molekülündeki tüm elektronlar bağ yapımına A) I, II, III B) I, III, II C) II, I, III
katılmıştır. D) II, III, I E) III, I, II

1-D 2-E 3-B 4-D 5-C 6-B 7-C 8-C 9-A 10-D 11-C 91
TEST

10 len l ile iklerin i e ik dl nd r l

1. Aşağıdaki tabloda kovalent bileşiklerin formülleri ve 3. Aşağıdaki kovalent bağlı bileşiklerden hangisinin
sistematik adları verilmiştir. sistematik adı yanlış verilmiştir?

Bileşik Sistematik Adı Bileşik Sistematik adı


A) H2S Dihidrojen sülfür
NBr3 I
B) NH3 Trihidrojen mononitrür
II Kükürtdiklorür C) H2O Dihidrojen monoksit
D) CO2 Karbondioksit
Cl2O7 III
E) N2O5 Diazot pentaoksit
Fosfor
IV
pentaflorür

B2O3 V

4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde ikinci elementin


Aşağıdakilerden hangisinde tabloda I, II, III, IV ve V
sayısını belirtmek için "mono" ön eki kullanılamaz?
ile gösterilen yerlere yazılması gereken formül veya
adlandırmada hata yapılmıştır?
A) NO B) CO C) CaO
A) I: Monoazot tribromür D) H2O E) H2S
B) II: SCl2
C) III: Diklor heptaoksit
D) IV: PF5
E) V: Dibor trioksit 5. BF3 bileşiğiyle ilgili,
I. Bor triflorür olarak adlandırılır.
II. B atomu oktetini tamamlamamıştır.
III. Molekül içindeki bağlar polar kovalent, molekül
apolardır.
yargılarından hangileri doğrudur? (5B, 9F)

2. Kovalent bağlı bileşiklerin sistematik adlandırılmasında A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


element adlarının okunuşları, bileşik formülündeki D) II ve III E) I, II ve III
sırasına göre birinci ve ikinci element olması dikkate
alınarak yapılır.
Buna göre aşağıdaki elementlerden hangisinin
okunuşu hatalıdır?
1
Formülde Formülde 6. Na(k) + X(s) NaOH(suda) +
2
H2(g)
1. element 2. element
tepkimesinde yer alan maddelerle ilgili aşağıdaki
durumunda durumunda
ifadelerden hangisi yanlıştır?
Element okunuşu okunuşu
A) H Hidrojen Hidrür A) X'in sistematik adı dihidrojen monoksittir.
B) P Fosfor Fosfür B) Na, monoatomik yapılı elementtir.
C) N Azot Nitrat C) Oluşan H2 gazı yanıcıdır.
D) S Kükürt Sülfür D) X in kimyasal formülü H2O'dur.
E) C Karbon Karbür E) H2 molekül yapılı bileşiktir.

92 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Kovalent bağlı bileşiklerde kullanılan latince 10. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin
sayılarla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi sistematik adı doğrudur?
yanlıştır?
Bileşik formülü Sistematik adı
Sayı Latince adı A) NCl3 Monoazot triklorür
A) 1 Mono B) P2O5 Difosfor tetraoksit
B) 3 Penta C) SF6 Kükürt heptaflorür
C) 4 Tetra D) BF3 Bor triflorür
D) 6 Hekza E) NH3 Amonyak
E) 9 Nona

11. Aşağıda yaygın adları verilen bileşiklerden


hangisinin bir molekülündeki hidrojen atom sayısı
en azdır?

8. HCl bileşiğiyle ilgili, A) Nişadır B) Tuz ruhu


I. Atomlar arası bağ türü polar kovalenttir. C) Metan D) Sirke asidi
II. Sistematik adı hidrojen klorürdür. E) Zaç yağı
III. Molekülleri apolardır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III 12. Aşağıda periyodik tablodaki bazı elementlerin yerleri
gösterilmiştir.

H
B C N O F
Cl

9.
Bileşik formülü Sistematik adı
Buna göre bu elementlerden oluşacak bileşik
I HCl Hidrojen monoklorür
molekülleriyle ilgili,
II HNO3 Nitrik asit I. CCl4 bileşiğinin sistematik adı karbon
tetraklorürdür.
III H2SO4 Sülfürik asit
II. CO2 ve BH3 apolar, NF3 ve H2O polar moleküllerdir.

Yaygın olarak kullanılan bazı bileşiklerin III. H'den F'ye doğru gidildikçe atomların bağ
formüllerinin karşısındaki sistematik adlarından elektronlarına sahip çıkma eğilimleri artar.
hangileri doğru verilmiştir? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-A 2-C 3-A 4-C 5-E 6-E 7-B 8-C 9-D 10-D 11-B 12-E 93
TEST

11 len l ile iklerin i e ik dl nd r l

1. Aşağıda kimyasal formülü NH3 olan bileşiğe ait çeşitli 4. Bileşik formülü Sistematik Adı
isimler verilmiştir.
I. H2O Dihidrojen monoksit
I. Azot trihidrür II. P4S3 Tetrafosfor trisülfür
II. Amonyak III. HCl Hidrojen klorür
III. Trihidrojen mononitrür Yukarıda formülleri verilen bileşiklerden
Buna göre NH3 bileşiğine ait bu isimlendirmelerden hangilerinin sistematik adı doğru verilmiştir?
hangileri kullanılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

2. SO3 bileşiğiyle ilgili, 5. I. Kükürt hekzaflorür

I. Moleküler yapılıdır. II. Tetrafosfor dekaoksit

II. Sistematik adı monokükürt trioksittir. III. Karbon tetraklorür

III. Polar kovalent bağlıdır. Sistematik adları verilen numaralanmış bileşiklerin


içerdiği atom sayıları arasındaki ilişki
ifadelerinden hangileri doğrudur? (8O, 16S) aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III
D) II > III > I E) III > II > I

3. Sistematik adı karbon


Apolar moleküldür.
disülfürdür.

I II
6. Kimyasal formülü HNO3 olan bileşiğin sistematik adı
CS2 I II
- - - - yaygın adı - - - - şeklindedir.
Bu cümlede numaralanmış yerlere aşağıdakilerden
hangisinin yazılması uygundur?
III
I II
Polar kovalent bağ içerir.
A) nitrik asit kezzap
CS2 bileşiğiyle ilgili kutucuklarda verilen bilgilerden B) sülfürik asit zaç yağı
hangileri doğrudur? (6C, 16S)
C) sülfürik asit kezzap
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) nitrik asit tuz ruhu
D) I ve III E) I, II ve III E) kezzap nitrik asit

94 Kimya
er e

n Yap

7. Kovalent bağlı bir bileşikle ilgili aşağıdaki bilgiler 10.


Sistematik adı Bileşik formülü
verilmektedir.
I Oksijen diflorür a P2O5
• Oksit bileşiğidir.
• Bir molekülü üç atomludur. II Azot tribromür b OF2
Buna göre, III Difosfor pentaoksit c NBr3
I. Karbondioksit,
Yukarıda sistematik adları verilen bileşiklerle,
II. Diazot monoksit, bileşik formülleri arasındaki eşleştirme
III. Potasyum oksit aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
bileşiklerinden hangileri, bilgileri verilen bileşiğe ait
olabilir?
A) I – a, II – b, III – c B) I – a, II – c, III – b
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) I – b, II – a, III – c D) I – b, II – c, III – a
D) I ve II E) I ve III E) I – c, II – a, III – b

11. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi kovalent bağ


içermez?

8. Azot ve oksijen elementlerinden oluşan bileşiğin A) Amonyak


kimyasal formülü NXOY dir.
B) Sönmemiş kireç
X ve Y'nin sayısal değerlerine göre aşağıdaki
C) Çamaşır sodası
adlandırmalardan hangisi yanlıştır?
D) Zaç yağı
A) X 1, Y 2 ; Azot dioksit E) Tuz ruhu
B) X 2, Y 1 ; Diazot monoksit
C) X 2, Y 3 ; Diazot trioksit
D) X 1, Y 1 ; Monoazot oksit
E) X 2, Y 4 ; Diazot tetraoksit
12. Aşağıda periyodik tabloda bazı elementler
gösterilmiştir.

H
C N O F
P S

9. Dihidrojen monosülfür bileşiğiyle ilgili,


I. Le is yapısı S şeklindedir.
H H
II. H atomu dubletini, S atomu oktetini tamamlamıştır. Buna göre aşağıdaki bileşiklerden hangisi bu
III. Ortaklanmamış elektron çifti sayısı 2'dir. elementlerden herhangi birini içermez?
yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 16S)
A) Tetrafosfor trisülfür B) Kükürt trioksit
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) Silisyum tetraklorür D) Karınca asiti
D) I ve III E) I, II ve III E) Hidrojen florür

1-E 2-D 3-E 4-E 5-C 6-A 7-D 8-D 9-E 10-D 11-B 12-C 95
TEST

12 e lik

1. I. Kalay 4. Metalik bağ ile ilgili,


II. Lehim I. Zayıf etkileşimlerdir.
III. Grafit II. Metal katyonları ile hareketli değerlik elektronlarının
IV. Kalay oksit oluşturduğu elektron bulutu arasındaki elektrostatik
çekim gücü ile oluşur.
Yukarıdaki maddelerden hangilerinde metalik bağ
bulunur? III. Hidrojen bağından daha güçlü etkileşimlerdir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III

2.
BİLGİ 5. Aşağıdaki metallerden hangisinin sabit basınçta
erime noktası en büyüktür?
Aynı basınçta rubidyumun erime sıcaklığı
sodyumunkinden küçüktür.
A) 3Li B) 4Be C) 11Na D) 13Al E) 20Ca

Yukarıdaki bilginin nedenini;


I. Rubidyumun değerlik elektron sayısının
sodyumunkiyle eşit olması,
II. Sodyumdaki metalik bağın rubidyumunkinden
daha güçlü olması,
III. Her iki metalinde yüzeylerinin parlak olması
6. Metallerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
ifadelerinden hangileri en iyi açıklar? yanlıştır?
(11Na, 37Rb)
A) Metaller elektron hareketiyle elektriği iletirler.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
B) Tel ve levha haline getirilebilirler.
D) I ve II E) II ve III
C) Elektron denizi modeliyle metallerin bazı özellikleri
açıklanabilir.
D) Ametallerle iyonik bağlı bileşik oluştururlar.
E) Bileşiklerinde pozitif ve negatif iyon yüküne sahip
olabilirler.

3. I. Altın
II. Lehim
III. Yemek tuzu
Yukarıdaki maddelerden hangileri oda koşullarında
elektrik akımını iletir?
7. Aşağıdaki elementlerden hangisi metaldir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III A) 1H B) 7N C) 8O D) 10Ne E) 11Na

96 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. X, Y, Z elementleriyle ilgili aşağıda bilgiler veriliyor. 10. Metallerin metalik bağ kuvveti arttıkça erime ve
kaynama noktaları artar. Aşağıda X, Y ve Z metallerinin
Madde Bilgi periyodik cetveldeki yerleriyle ilgili bilgiler verilmiştir.
Atomları arasında metalik bağ • X metali 2. periyodun ilk elementidir.
X
vardır.
• Y metali X ile aynı grupta olup çapı en büyük
X ile iyonik bağlı bileşik
Y olandır.
oluşturur.
• Z metali X ile aynı periyotta olup değerlik elektron
Y ile oluşturduğu bileşik oda
Z sayısı en fazla olandır.
şartlarında moleküler yapılıdır.
Buna göre, X, Y ve Z metallerinin erime noktalarının
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
A) X metaldir.
A) X > Y > Z B) Y > X > Z C) Z > X > Y
B) Y ve Z ametaldir.
D) Z > Y > X E) X > Z > Y
C) X in üstüne kuvvet uygulandığında, (+) yüklü metal
atomları elektron denizi içerisinde hareket ederek
yer değiştirir.
D) Y ile Z elektron ortaklaşması yaparak bileşik
oluşturur.
E) X ile Y'den oluşan bileşik oda koşullarında elektrik
akımını iletir.

11 . Aşağıda güçlü etkileşimlerle ilgili tanımlar verilmiştir.

Metal ve ametal
atomları arasında
I a Kovalent bağ
elektron alışverişi
sonucu oluşur.

9. Baş gruplarda yer alan X metalinin elektron denizi


modeliyle gösterimi aşağıda verilmiştir. Ametal atomları
arasında elektron
II b Metalik bağ
ortaklaşması sonu-
2+ 2+ 2+
cu oluşur.
2+ 2+ 2+
Metal katyonları ile
2+ 2+ 2+
elektron denizi ara-
III sındaki elektrostatik c İyonik bağ
Buna göre, X metaliyle ilgili, çekim kuvvetleriyle
oluşur.
I. Değerlik elektron sayısı 2'dir.
II. 17Cl elementiyle kovalent bağlı bileşik oluşturur. Buna göre güçlü etkileşimlerle tanımların
III. Dışarıdan bir kuvvet uygulandığında katyonlar yer eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru
değiştirir ancak metallik bağ kopmaz. olarak verilmiştir?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I. a B) I. a C) I. b D) I. c E) I. c
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II II. b II. c II. a II. b II. a

D) I ve III E) I, II ve III III. c III. b III. c III. a III. b

1-B 2-B 3-C 4-D 5-B 6-E 7-E 8-E 9-D 10-C 11-E 97
TEST

13 len e dl nd r e lik

1. NH3 bileşiğiyle ilgili olarak, 4. Aşağıda bazı moleküllere ait Le is elektron yapıları
verilmiştir.
I. Sistematik adı trihidrojen mononitrürdür.
II. Bağ elektronları azot (N) elementi tarafından daha I. H II. N III. H F
fazla çekilir. C H HH
III. Azot ile hidrojen atomu arasındaki bağ türü polar H HH
kovalenttir.
Buna göre bu bileşiklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden
yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 7N) hangisi yanlıştır?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Üçü de polar kovalent bağ içerir.


D) II ve III E) I, II ve III B) Eşlenmemiş elektron sayıları arasındaki ilişki
III > II > I şeklindedir.
C) NH3 sıvısı, HF sıvısı içerisinde çözünmez.
D) C, N ve F'nin grup numaraları arasındaki ilişki
F > N > C şeklindedir.
E) I. bileşik apolar, II ve III. bileşikler polardır.

2. 12Mg metalinin X ve Y halojenleri ile oluşturduğu


MgX2 ve MgY2 bileşiklerinin iyonik karakterleri
arasındaki ilişki MgX2 > MgY2 şeklindedir.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Atom yarıçapları arasındaki ilişki Y > X'dir.


B) Aynı ortamda erime noktaları arasındaki ilişki
MgY2 > MgX2'dir. 5. Metaller yüzeylerine gelen ışının bir kısmını veya
tamamını yansıttıklarından parlak görünümlüdürler.
C) Y'nin çekirdek yükü 17 ise elektron ilgileri
arasındaki ilişki Y > X'tir. Gelen ışık Yayılan ışık
D) Elektronegatiflikleri arasındaki ilişki X > Y'dir.
E) Hidrojenli bileşiklerin asit kuvvetleri arasındaki ilişki
HY > HX'tir.
+ + + + +
+ + + + +

Metalik parlaklık olarak adlandırılan bu durum,


I. Değerlik elektronlarının metal örgü içinde serbestçe
hareket etmesi

3. N2, H ve Na tanecikleri ile ilgili aşağıdaki II. Yüzeye gelen ışınlar sayesinde yüksek enerji
ifadelerden hangisi yanlıştır? (1H, 7N, 11Na, 53 ) kazanan elektronların aldıkları enerjiyi tekrar dışarı
vermesi
A) Oda koşullarında Na katı halde bulunur. III. Oda koşularında çoğunlukla katı halde bulunması
B) H suda iyonlarına ayrışarak çözünür. nedenlerinden hangileriyle doğrudan
C) N2'de 4 çift elektron bağ yapımında kullanılmamıştır. ilişkilendirilebilir?

D) N2 ve H 'nın kimyasal türü moleküldür. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


E) Na bileşiğinin Le is yapısı Na+ 'dır. D) II ve III E) I, II ve III

98 Kimya
er e

n Yap

6. Bir molekülde bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimi 8. 2. periyottaki X, Y, Z element atomlarının Le is
fazla olan atomun bulunduğu uç kısmi negatif "δ– " ve gösterimi aşağıdaki gibidir.
bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimi az olan atomun
bulunduğu uç kısmi pozitif "δ +" yüklüdür.
Bazı atomların bağ elektronlarına sahip çıkma
X Y Z
eğilimleri arasındaki ilişki F O Cl N I
şeklinde olduğuna göre aşağıdaki moleküllerden Buna göre, bu elementlerin birbiriyle oluşturduğu
hangisinde kısmi yükler yanlış verilmiştir? moleküllerle ilgili,
– + – + – I. YZ2 molekülleri polar, XY2 molekülleri apolardır.
A) O C O B) H Cl
II. XZ4 molekülünde merkez atomda 4 tane
eşleşmemiş elektron çifti vardır.

C) D) I I III. XY2 bileşiğinde iyonik bağ vardır.
N
+
+ ifadelerinden hangileri doğrudur?
F + F
F A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) I, II ve III
E) O
+ +
H H

9. Diazot pentaoksit bileşiğiyle ilgili,


I. Azot ve oksijen atomları arasında kovalent bağ
vardır.
II. Kimyasal formülü N2O5'tir.
7. X, Y, Z element atomlarının katman elektron dizilimleri III. Molekülleri apolardır.
aşağıda verilmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur? (7N, 8O)
X: 2 8 1
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Y: 2 8 2 D) I ve III E) I, II ve III

Z: 2 8 3

Buna göre,
I. Aynı basınçta erime noktaları arasındaki ilişki
Z > Y > X'tir.
II. Sertlikleri arasındaki ilişki X > Y > Z'dir.
III. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki 10. NH3, BH3 ve CH4 bileşiklerinden hangileri
Y > Z > X'tir. apolardır? (1H, 5B, 6C, 7N)
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız BH3 B) Yalnız CH4
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II C) Yalnız NH3 D) BH3 ve CH4
D) I ve III E) I, II ve III E) CH4 ve NH3

1-E 2-B 3-C 4-C 5-C 6-C 7-D 8-A 9-C 10-D 99
TEST

14 e çl kile i lerde ner i i n der l e leri

1. Aşağıdaki etkileşimlerden hangisinin oluşması ya 4. 1. Na+(g) + Cl –(g) NaCl(k) + 787 kJ/mol


da kurulması sırasındaki enerji değişiminin
2. CH4(s) + 8 kJ/mol CH4(g)
diğerlerine daha küçük olması beklenir?
Yukarıdaki değişimlerle ilgili,
A) London kuvveti B) İyonik bağ
I. 1. tepkimede güçlü etkileşimler oluşur.
C) Kovalent bağ D) Hidrojen bağı
II. 2. tepkimede moleküller arası etkileşimler
E) Metalik bağ kopmuştur.
III. 1. de kimyasal değişim, 2. de fiziksel değişim
meydana gelmiştir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
2. İki atom arasındaki kimyasal bağı kırmak için gerekli
olan enerjiye "bağ enerjisi" denir. Birimi kJ/mol'dür.
Güçlü etkileşimleri yenmek için yaklaşık 40 kJ/mol
veya daha fazla enerji gerekir. Ancak bu enerji her
fiziksel ve kimyasal olayı açıklayamayabilir. Bu
durumda olayın fiziksel veya kimyasal değişimine
bakılır.
Bu bilgiye göre, aşağıdaki olaylardan hangisinde
meydana gelen değişim güçlü etkileşimler sonucu 5.
oluşur? I. Demir katısı a. London

II. Sıvı helyum b. Kovalent bağ


A) Ar(s) + 6,4 kJ/mol Ar(g)
B) H2O(s) + 43,9 kJ/mol H2O(g) III. Grafit c. Metalik bağ

C) Na (k) + 700 kJ/mol Na+(g) + (g)


Numaralanmış bu maddelerin hal değişiminde
D) C6H6(g) C6H6(s) + 33,8 kJ/mol kopacak bağ türüyle eşleştirilmesi aşağıdakilerin
E) C4H9OH(s) + 27 kJ/mol C4H9OH(g) hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) I. a B) I. b C) I. b D) I. c E) I. c
II. b II. a II. c II. a II. b
III. c III. c III. a III. b III. a

1
3. a. H2O(s) + 286 kJ/mol H2(g) +
2
O2(g)
b. H2O(k) + 6 kJ/mol H2O(s)
Yukarıdaki değişimlerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır? 6. CCl4(s) bileşiğinde moleküller arasında aşağıdaki
çekim kuvvetlerinden hangisi bulunur?
A) a'da kimyasal değişim meydana gelir.
B) b'de kimyasal tür kimliğini korur. A) London kuvvetleri

C) Tepkimelerin ikisi de endotermiktir. B) Dipol-dipol etkileşim

D) b'de moleküller arası hidrojen bağı koparak C) İyon-dipol etkileşimi


düzensizlik artmıştır. D) Dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi
E) a'da maddenin kimlik özelliği değişmez. E) İyon-indüklenmiş dipol etkileşimi

100 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. C10H8(k) + 19 kJ/mol C10H8(g) 10. Aşağıdaki tabloda asal gazların normal basınçtaki
kaynama noktaları ve elektron sayıları verilmiştir.
denklemine göre,
I. Moleküller arası uzaklık artar. Asal Gaz He Ne Ar Kr Xe
II. Zayıf etkileşimler kopar. Elektron Sayısı 2 10 18 36 54
III. Süblimleşme gerçekleşmiştir. Kaynama
–269 –246 –186 –152 –108
Noktası (°C)
IV. Fiziksel değişim olmuştur.
ifadelerinden hangileri doğrudur? Buna göre,
I. Elektron sayısı arttıkça London kuvvetleri
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
artacağından kaynama noktası artar.
D) II ve IV E) I, II, III ve IV
II. Neonun polarlanabilirliği, helyumunkinden
büyüktür.
III. 25°C'de hepsi gaz halde bulunur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

8. 25°C sıcaklık ve 1 atm basınçta brom kırmızı


kahverengi bir sıvı, iyot ise mor bir katıdır.
Bu maddelerin farklı fiziksel hallerde olmasının
nedeni;
I. Moleküllerinin apolar yapılı olması,
II. Elektron sayılarının farklı olması,
III. Moleküllerarası indüklenmiş dipol-indüklenmiş
dipol etkileşimlerini içermesi
ifadelerinden hangileri ile ilişkilendirilebilir?
11. Aşağıda bazı bileşiklerin formülleri verilmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III X CH4 Y NaCl

Z H 2O T HCl

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) X, Z'ye eklendiğinde aralarında dipol-indüklenmiş


dipol etkileşimleri oluşur.
B) Y, Z'ye eklendiğinde aralarında iyon-dipol
etkileşimleri oluşur.
C) Y ile T arasında dipol-dipol etkileşimleri oluşur.
9. Aşağıdaki moleküllerin hangisinde sadece geçici
D) Z ile T arasındaki etkileşimin gücü, T ile X
(anlık) dipol oluşumu gözlenir?
arasındaki etkileşimden daha güçlüdür.
A) CS2 B) CF3Cl C) OF2 D) H2O E) HCl E) X apolar, Z ve T polar moleküllerdir.

1-A 2-C 3-E 4-E 5-D 6-A 7-E 8-B 9-A 10-E 11-C 101
TEST

15 n der l e leri

1. Aşağıda bazı kimyasal türler ve bu türler arası 5. Kimyasal türlerde yük dağılımının dengesiz olduğu
etkileşimler verilmiştir. durumlarda dipol yapılar oluşur. Bu dipol yapılar "kalıcı
dipol" veya "geçici dipol" olarak iki gruba ayrılır.
Kimyasal Türler Etkileşim türü
Aşağıdaki kimyasal türlerin hangisinde dipol
I. N2 . . . N2 London
durumu yanlış verilmiştir? (1H, 5B, 6C, 7N, 9F, 17Cl)
II. Na+ . . . H2O İyon dipol
III. NaCl . . . CCl4 Dipol İndüklenmiş dipol Kimyasal tür Dipol durumu

IV. NH3 . . . H2O Hidrojen A) HF Kalıcı dipol

V. Cl . . . CH4 İyon İndüklenmiş dipol B) BH3 Geçici dipol

Buna göre, hangi türlere ait verilen baskın etkileşim C) NH3 Kalıcı dipol
türü yanlıştır? D) CH3Cl Geçici dipol
E) CCl4 Geçici dipol
A) I B) II C) III D) IV E) V

6. CF4 molekülüyle ilgili,


2. Aşağıdaki madde çiftleri arasında yoğun hallerde
I. Atomları arasında güçlü etkileşimler vardır.
baskın etkileşim türü hangisinde doğru verilmiştir?
II. Yoğun hallerde molekülleri arasında London
Madde Çiftleri Etkileşim Türü kuvvetleri etkindir.
A) Br2 . . . Br2 London F

B) Fe+2 . . . HCl İyon -dipol III. Le is gösterimi F C F şeklindedir.


C) CH4 . . . Na+ İyon- indüklenmiş dipol F
D) CH3Cl . . . HF Dipol-dipol yargılarından hangileri doğrudur? (6C, 9F)
E) HBr . . . CO2 London
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

3. Aşağıdaki taneciklerin hangisinde sıvı halde,


maddenin tanecikleri arasında ondon kuvvetleri 7. Dipol-dipol etkileşimleriyle ilgili aşağıdaki
yoktur? ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) He B) Br2 C) CCl4 D) H2O E) NaCl A) Polar moleküller arasında görülür.


B) Aynı ya da farklı iki polar molekül arasında
görülebilir.
C) Moleküldeki atomların elektronegatiflik farkı arttıkça
kuvveti artar.
4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde yoğun fazda D) Aralarında dipol-dipol etkileşimi oluşturan
moleküller arası dipol-dipol etkileşimleri moleküller birbiri içinde iyi çözünür.
gözlenmez? E) Sıcaklık arttıkça moleküller arası çekim kuvvetleri
artacağından dipol-dipol etkileşimlerinin kuvveti
A) HCl B) C2H5OH C) H2O D) CH4 E) CH3Cl
artar.

102 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. Van der aals etkileşimleri ile ilgili, 11. Aşağıda BF3, H2S ve CO2 moleküllerinin model
gösterimleri verilmiştir.
I. Moleküller arasında gerçekleşir.
II. Maddenin erime ve kaynama noktası gibi fiziksel δ– δ+ δ–
özelliklerini belirler. F F δ– δ– δ+ δ–
B
III. Tüm bileşiklerde tanecikler arasında bulunur. S O C O
H H
F δ+ δ+
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
δ–
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Buna göre,
D) I ve II E) II ve III
I. BF3 ve CO2 molekülleri arasındaki etkileşim türü
London kuvvetleridir.
II. H2S'de elektron yoğunluğu dengeli (simetrik)
dağılmamıştır.
III. BF3 molekülleri arasındaki London kuvvetlerinin
etkinliği, CO2 molekülleri arasındakine göre daha
9. X, Y, Z element atomların hidrojenle ve kendi aralarında fazladır.
oluşturdukları moleküller XH3, H2Y ve Z2'dir. yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, (1H, 5B, 6C, 8O, 9F, 16S)

I. XH3 molekülleri arasında yoğun fazda baskın dipol- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


dipol etkileşimleri vardır.
D) II ve III E) I, II ve III
II. H2Y bileşiğinde merkez atom Y'dir.
III. Aynı basınçta kaynama noktaları arasındaki ilişki
H2Y > XH3 > Z2'dir. 12. Aşağıdaki tabloda C5H12 kapalı formülüne sahip
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? hidrokarbon bileşiklerinin yapı formülleri ve aynı
basınçtaki kaynama noktaları verilmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III n- entan (C5H12) Neopentan (C5H12)

H H H H H CH3
H C C C C C H H 3C C CH3
H H H H H CH3
Düz zincir yapı Dallanmış yapı

10. I. Apolar moleküllere sahip olup a. BH3


Kaynama noktası (°C): 36 Kaynama noktası (°C): 9,5
oktet boşluğu bulunur.
Tabloya göre,
II. Yoğun fazda molekülleri arasında b. OF2
dipol-dipol kuvvetleri bulunur. I. Elektron sayısı artıkça London kuvveti artar.
II. Kapalı formülü aynı, açık formülü farklı olan
III. Birim hücrelerden oluşur. c. Al2O3
hidrokarbonlarda temas yüzeyi artıkça kaynama
noktası artar.
Numaralanmış bilgiler ile bileşiklerin eşleştirilmesi
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? III. Bağlayıcı elektron sayıları farklıdır.
sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I. a B) I. a C) I. c D) I. b E) I. c
II. c II. b II. b II. c II. a A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
III. b III. c III. a III. a III. b D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-E 3-E 4-D 5-D 6-C 7-E 8-B 9-B 10-B 11-E 12-B 103
TEST

16 n der l e leri

1. Propan, n-bütan ve izobütan moleküllerinin yapı 3. Aşağıda tabloda bazı apolar moleküllerin elektron
formülleri aşağıda verilmiştir. sayıları ve normal basınçtaki kaynama noktaları (°C)
verilmiştir.
H H H H H H H
I I I I I I I
H C C C H H C C C C H Elektron Kaynama
I
I
I
I

I
I
I
I
I
I I I I I I I Molekül
H H H H H H H Sayısı Sıcaklığı ( C)

propan n-bütan F2 18 –88


H Cl2 34 –34
I
H C H Br2 70 59
I
I

H H 106 184
I I 2
H C C C H
I
I
I
I

I I I Buna göre,
H H H
izobütan I. Oda koşullarında (25°C, 1 atm'de) F2 ve Cl2 gaz
Buna göre, halinde bulunur.
I. Aynı basınçta n-bütanın kaynama sıcaklığı II. F2 den 2'ye gidildikçe London kuvvetlerinin gücü
propanınkinden daha yüksektir. artar.
II. n-bütan molekülleri arasındaki temas yüzeyi, III. Br2'nin polarlanabilme gücü 2'ninkinden fazladır.
izobütan molekülleri arasındakine göre daha
ifadelerinden hangileri doğrudur?
fazladır.
III. İzobütan molekülünde üç tane apolar kovalent bağ A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
ve on tane polar kovalent bağ vardır. D) II ve III E) I, II ve III
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

4. • İyonik bir bileşikteki iyon ile polar bir bileşiğin

2. Moleküller arası ve atomlar arası etkileşimler ile molekülleri arasındaki etkileşime - - I- - denir.
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • Apolar moleküller ile polar moleküller arasında
görülen çekim gücüne - - II- - etkileşim denir.
A) Kimyasal bağlar, hidrojen bağından daha
kuvvetlidir. Yukarıdaki cümlelerde tanımı verilen etkileşimlere
(I, II) uygun örnekler aşağıdakilerden hangisinde
B) Atomlar arası etkileşimler her zaman güçlüdür.
bulunmaz?
C) Moleküller arası en zayıf etkileşim türü London'dur.
D) Moleküller arası etkileşimler, maddelerin birbiri A) Na2CO3 – H2O B) HF – CS2
içinde çözünüp çözünmemesini belirler. C) KCl – OF2 D) 2 – He
E) Polar moleküller arasında dipol-dipol etkileşimleri E) CO – CH4
oluşur.

104 Kimya
er e

n Yap

5. Aşağıda iki ayrı beherglasta sıcaklıkları farklı olan HCl 7. Aşağıda 25°C'de saat camına konmuş NaCl katısı ile
sıvıları vardır. ağzı açık kapta bir miktar saf su bulunmaktadır.

NaCl(k)

HCl sıvısı HCl sıvısı H2O(s)

25°C 40°C
I. kap II. kap
Buna göre,
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
I. Saat camındaki bileşikte iyonlar arasında güçlü
A) Her iki kaptada molekül içi bağlar polar kovalenttir. etkileşimler vardır.

B) HCl molekülleri arasında dipol-dipol etkileşimleri II. NaCl katısı beherdeki suya atıldığında çözünme
vardır. esnasında iyon-dipol etkileşimleri oluşur.

C) II. kapta bulunan moleküldeki dipollük anlık III. Saf su moleküler, NaCl kristal örgü yapılıdır.
değişkenlik gösterir. yargılarından hangileri doğrudur?
D) I. kaptaki sıvı kaynama noktasının üstündeki bir
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
sıcaklığa getirilirse dipol-dipol etkileşimlerinin gücü
azalır. D) II ve III E) I, II ve III
E) II. kaptaki dipol-dipol etkileşimlerinin gücü daha
zayıftır.

8. Aynı basınçta aşağıdaki madde çiftlerinden


hangisinde ilk maddenin kaynama noktası daha
6. Aşağıda X, Y ve Z elementlerinin katman elektron büyüktür? (1H, 6C, 10Ne, 17Cl, 18Ar, 35Br)
dizilimleri verilmiştir.
A) CO2 – H2 B) CH4 – C2H6
X : 2, 4
C) Ne – Ar D) Cl2 – Br2
Y:1
E) Cl2 – HCl
Z : 2, 8, 7
Buna göre bu elementler arasında oluşan XY4, YZ
ve XZ4 molekülleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?

A) XY4 molekülünde, moleküller arasında London


kuvvetleri vardır. 9. I. İyonun yükü
B) YZ molekülü polardır. II. İyonun çapı
C) Aynı ortamda XZ4'ün kaynama noktası, XY4'ün III. Molekülün polarlanabilirliği
kaynama noktasından büyüktür.
İyon-dipol etkileşiminin gücü yukarıda verilenlerden
D) XY4 ile YZ molekülleri arasında dipol-indüklenmiş hangilerine bağlıdır?
dipol etkileşimleri vardır.
E) XZ4 molekülünün H2O içerisinde çözünmesi A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
beklenir. D) I ve III E) I, II ve III

1-E 2-B 3-B 4-D 5-C 6-E 7-E 8-A 9-E 105
TEST

17 idr en

1. Kimyasal türler arası etkileşimlerle ilgili, 4. Kimyasal türler arasındaki etkileşimlerin


karşılaştırılmasıyla ilgili,
I. Geçici dipol etkileşimi gösteren moleküller arasında
yalnız London kuvvetleri bulunur. I. Genel olarak hidrojen bağı, London kuvvetlerinden
II. London kuvvetleri polar moleküller arasında da daha güçlüdür.
görülür. II. İyonik bağ, van der aals kuvvetlerinden daha
III. Genel olarak zayıf etkileşimlerin en kuvvetlisi güçlüdür.
hidrojen bağıdır. III. Sıcaklık azaldıkça kimyasal türler arasındaki her
yargılarından hangileri doğrudur? türlü etkileşim gücü azalır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

2. Formik asit (HCOOH) bileşiğiyle ilgili,


I. Yaygın adı sirke asitidir. 5. Sıvı haldeki H2O, HF ve NH3 bileşik molekülleriyle
ilgili,
II. Polar moleküldür.
I. Aynı basınçta H2O'nun kaynama noktası en
III. Yoğun fazda atomları arasında hidrojen bağı
büyüktür.
bulunur.
II. H2O molekülleri arasındaki hidrojen bağ sayısı en
ifadelerinden hangileri doğrudur?
fazladır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III. Üç bileşikte de moleküller arasında dipol-dipol
D) II ve III E) I, II ve III etkileşimleri vardır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? (1H, 7N, 8O, 9F)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

3. H2O ve H2S bileşikleriyle ilgili,


I. Aynı basınçta H2O'nun kaynama noktası daha
yüksektir.
II. H2S molekülleri arasında dipol-indüklenmiş dipol 6. I. NH3
etkileşimi vardır. II. 2
III. H2O ve H2S moleküllerinin molekül için bağ türleri III. C6H12O6
aynıdır. Aynı koşullarda yukarıda verilen maddelerden
yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 8O, 16S) hangilerinin saf suda çözünmesi beklenmez?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II ve III

106 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. I. Göller ve denizlerin üstten donmaya başlaması 10. Aşağıda yoğun fazda bazı moleküller arasındaki baskın
II. 25°C'de sudaki çözünürlük değeri etkileşim türleri a, b ve c ile gösterilmiştir.

III. 25°C'deki fiziksel hali a b c


H 2O … H2O CH4 … CH4 NH3 … NH3
Hidrojen bağının suya kazandırdığı özelliklerle ilgili
yukarıdakilerden hangileri doğrudur? Buna göre,

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III I. Etkileşim türlerinin kuvvetleri arasındaki ilişki


a > c > b şeklindedir.
D) II ve III E) I, II ve III
II. a ve c hidrojen bağıdır.
III. b'deki etkileşim anlık dipolleşme sonucu oluşur.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
8. ondon kuvvetleriyle ilgili,
D) II ve III E) I, II ve III
I. Yoğun hallerde polar ve apolar tüm moleküller
arasında oluşur.
II. Elektron sayısı fazla olan apolar moleküllerde
London kuvvetleri daha etkindir.
III. İndüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol kuvvetleri 11. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisinde yoğun
olarak da adlandırılabilir. fazda moleküller arasında hidrojen bağı
gözlenmez?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) H2O B) C2H5OH C) CH3OCH3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) C6H12O6 E) CH3NH2
D) I ve III E) I, II ve III

12. Aşağıda birbirine doğru yaklaşan He atomlarının


yaklaşmadan önceki ve yaklaştıktan sonraki halleri
9. • Apolar moleküller arasında sadece - - I- - kuvvetleri gösterilmiştir.
bulunur.
II + +
• Hidrojen bağları - - - - etkileşim türlerindendir.
He He He He
• H atomu F, O veya N gibi elektronegatifliği yüksek
bir atoma bağlanarak oluşmuş bir bileşikte 1. durum 2. durum

moleküller arasında - -III- - bağı vardır. Buna göre,


Yukarıdaki cümlelerde bulunan boşluklara yazılacak I. He tanecikleri birbirine yaklaştığında etkileşerek
en uygun kavramlar aşağıdakilerin hangisinde geçici indüklenmiş dipoller oluşur.
verilmiştir?
II. Atomlar birbirinden ayrıldığında London kuvvetleri
I II III kopar.

A) dipol-dipol güçlü hidrojen III. 1. durumda elektronlar atomda simetrik, 2.


durumda ise asimetrik dağılmıştır.
B) London zayıf hidrojen
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) dipol-dipol zayıf kovalent
D) London zayıf kovalent A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) kovalent güçlü hidrojen D) II ve III E) I, II ve III

1-E 2-B 3-C 4-C 5-E 6-B 7-E 8-E 9-B 10-E 11-C 12-E 107
TEST

18 idr en

1. Aşağıdaki kavram haritasında CH3OH bileşiğiyle ilgili 3. 2. periyottaki X ve Y elementleri hidrojen ile XH3 ve YH3
sorular verilmiştir. bileşiklerini oluşturuyor. Bu bileşiklerden XH3
molekülleri arasında baskın etkileşim türü London, YH3
Yoğun fazda molekülleri
molekülleri arasındaki baskın etkileşim türü ise hidrojen
Molekülü polar mı, arasındaki etkin olan
apolar mı çekim kuvveti nedir bağıdır.
Buna göre,
I V I. X elementinin atom numarası, Y'ninkinden
büyüktür.
II. XH3 molekülünde merkez atomda oktet boşluğu
CH3OH bulunur.
III. YH3 bileşiğinin molekülleri polardır.

II IV yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


Bileşiğin III Bağlayıcı D) I ve II E) I ve III
adı nedir elektron çifti
sayısı kaçtır
Toplam proton
sayısı kaçtır

Buna göre CH3OH ile ilgili verilen sorulardan 4. Sıvı haldeki CH3COOH, HF ve HCl bileşikleri ile
hangileri yanlış cevaplandırılmıştır? (1H, 6C, 8O) ilgili,
I. HF'nin bağ polaritesi HCl'ninkinden büyüktür.
A) I : polar B) II : etil alkol C) III : 18
II. CH3COOH'da moleküller arasında London
D) IV : 5 E) V : hidrojen bağı kuvvetleri vardır.
III. Aynı şartlarda HF nin sudaki çözünürlüğü HCI
ninkinden yüksektir.
yargılarından hangileri doğrudur?
(1H, 6C, 8O, 9F, 17Cl)

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III

2.
2 O 1 O
H H H H
5. Aşağıda bazı bileşiklerin kimyasal formülleri verilmiştir.
Görseldeki numaralanmış etkileşimlerle ilgili, I. CH3NH2
I. 1 ile gösterilen etkileşim türü hidrojen bağıdır. II. CH3COOH
II. 2 ile gösterilen etkileşim türü polar kovalent bağdır. III. C2H5OH
III. 2 ile gösterilen etkileşimi kırmak için 40 kJ/mol'den IV. C6H6
daha fazla enerji harcanmalıdır. V. H2O
yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre bu bileşiklerin hangisinde katı ya da sıvı
hallerde moleküller arası hidrojen bağı bulunmaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III A) I B) II C) III D) IV E) V

108 Kimya
er e

n Yap

6. Aşağıda periyodik tablonun bir kesitindeki elementler 8. Aşağıda bazı elementlerin periyodik sistemde yerleri
gösterilmiştir. gösterilmiştir.

H
5A 6A 7A
C N O F

N O F Cl

P S Cl

As Se Br

Bu elementlerin hidrojenle yapmış oldukları Buna göre bu elementler ve oluşturdukları bileşikler


bileşikler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
yanlıştır?
A) NH3 ile H2O molekülleri arasında hidrojen bağları
A) 7A grubundaki elementlere ait bileşiklerden London etkindir.
kuvvetleri en büyük olan HBr'dir. B) Aynı ortamda HF'nin kaynama sıcaklığı
B) 6A grubundaki elementlerden elektron ilgisi en NH3'ünkinden yüksektir.
büyük olan S'dir. C) CCl4 molekülünün H2O içerisinde çözünmesi
C) Aynı basınçta HF'nin kaynama sıcaklığı beklenmez.
H2O'nunkinden yüksektir. D) H2, O2 ve N2 molekülleri arasında dipol-dipol
D) 5A grubu elementlerine ait bileşiklerden yalnız NH3 etkileşimleri görülür.
molekülleri arasında hidrojen bağı vardır. E) Yoğun fazda CO2 molekülleri arasında London
E) Elementlerin hidrojenli bileşiklerinin tümü polardır. kuvvetleri vardır.

9. 25°C de içlerinde saf su bulunan kaplara üzerlerindeki


maddeler ekleniyor ve A, B, C karışımları elde ediliyor.
7. Grafikte 6A grubu elementlerinin hidrojenli bileşiklerinin NaCl C2H5OH C6H12O6
kaynama sıcaklıkları gösterilmiştir.

Kaynama sıcaklığı (°C)

H 2O
H 2O H 2O H 2O
H2Te

H2Se
H 2S A B C
Periyot
2 3 4 5
Buna göre,
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
I. A'da yemek tuzu ile su molekülleri arasında iyon-
A) Kaynama sıcaklığı en düşük olan H2S'dir. dipol etkileşimleri oluşur.
B) Moleküller arasında London kuvvetleri en güçlü II. B'de moleküller arası baskın etkileşim türü hidrojen
olan H2Te'dir. bağıdır.
C) H2O molekülleri arasında hidrojen bağı III. C'de moleküller arası baskın etkileşim türü dipol-
bulunduğundan kaynama noktası en yüksektir. dipol etkileşimleridir.
D) H2S molekülleri H2O molekülleri içerisinde yargılarından hangileri doğrudur?
çözünmez.
E) Verilen moleküller arasında dipol-dipol etkileşimleri A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
vardır. D) I ve III E) I, II ve III

1-B 2-E 3-A 4-E 5-D 6-C 7-D 8-D 9-C 109
TEST

19 i ik el e i l e i i ler

1. Aşağıdakilerden hangisi kimyasal değişime 4. Maddelerin dış görünümüyle ilgili özelliklere "fiziksel
örnektir? özellik", iç yapısıyla ilgili özelliklere ise "kimyasal
özellik" denir.
A) Odunun kesilerek küçük parçalara ayrılması
Aşağıda maddelerin özellikleriyle ilgili verilenlerden
B) Kireç taşının kille karıştırılıp özel fırınlarda hangisi yanlıştır?
pişirilmesiyle çimentonun eldesi
C) Saf altınla saf bakırın eritilip karıştırılmasıyla bilezik Özellik Türü
eldesi A) Sertlik Fiziksel
D) Sıvı havadan ayrımsal damıtma yöntemiyle oksijen B) Yanıcılık Kimyasal
gazı eldesi
C) Akıcılık Fiziksel
E) Bakır telden elektrik akımının geçmesi
D) Yoğunluk Kimyasal
E) Asitlik, bazlık Kimyasal

2. Maddenin iç yapısında meydana gelen köklü


değişimlere "kimyasal değişim" denir. Kimyasal
değişimler sonucu farklı kimyasal türler oluşur.
Buna göre aşağıdaki olaylardan hangisinde farklı
kimyasal türler oluşmaz?
5. Tabloda verilen olayların fiziksel ya da kimyasal
A) Yağlı boyanın kuruması değişim olma durumuna göre karşısına " " şeklinde
işaret konmuştur.
B) Yiyeceklerin bozulması
C) Gökkuşağı oluşumu Olay Fiziksel Kimyasal
D) Metallerin asitte çözünmesi
Pillerden elektrik
E) Yumurtanın pişmesi I.
akımı üretilmesi

İki farklı sıvının oda


koşullarında
II.
karıştırılmasıyla iki
farklı faz oluşması

Gümüş levhanın ısıyı


III.
iletmesi

3. I. Saf suyun elektrolizi Kağıdın güneşte


IV.
sararması
II. Tren raylarının yazın genleşmesi
III. Elmadan sirke eldesi Çimento harcının
V.
donması
Yukarıdaki olaylardan hangisinde kimyasal değişim
gözlenmez? Buna göre hangisinde verilen işaret ( ) doğru
şekilde kullanılmamıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III A) I B) II C) III D) IV E) V

110 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. 8. Aşağıdaki olayların hangisinde demir metali


kimyasal değişime uğrar?

A) Demir, çinko ve karbon karışımından çelik elde


edilmesi
B) Demir metalinin 1535°C'de erimesi
Buzun erimesi Yumurtanın pişmesi C) Demir metalinin boyanması
I II D) Demir tozu ve bakır tozu karışımından demirin
mıknatıs ile ayrılması
E) Demirin paslanması

Kibritin yanması
III

Yukarıdaki olaylardan hangilerinde kimyasal


9. Oda koşullarında katı halde olan iyot hal değiştirirken
değişim gerçekleşir ?
sıvılaşmadan gaz haline geçer.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III Buna göre katı haldeki iyot gaz haline geçtiğinde,
D) II ve III E) I, II ve III I. Atomları arasındaki bağlar kopar.
II. Moleküller arası çekim kuvvetleri azalır.
III. Kimlik özelliği değişir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


7. Aşağıda bazı fiziksel ya da kimyasal değişimler
verilmiştir. D) I ve II E) II ve III

Değişim Fiziksel / Kimyasal


I. Sodyum metalinin ----
suyla tepkimeye girmesi
II. Gümüş kolyenin zamanla ----
kararması
III. O2 gazının suda çözünmesi ----
IV. Fasulye tohumunun ----
zamanla çimlenmesi 10. Aşağıdaki olayların hangisinde maddenin iç
Bu değişimlerin karşısına kimyasal değişim için "K", yapısında bir değişiklik gözlenmez?
fiziksel değişim için "F" konulduğunda
aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) Grizu patlaması
B) CO2 gazının kireç suyunu bulandırması
A) I. K B) I. K C) I. K D) I. F E) I. K
C) Besinlerin sindirilmesi
II. K II. K II. F II. K II. K
III. F III. F III. F III. F III. K D) Sütten peynir eldesi
IV. K IV. F IV. K IV. K IV. K E) İç fındıktan fındık tozu eldesi

1-B 2-C 3-B 4-D 5-D 6-D 7-A 8-E 9-B 10-E 111
TEST

20 kile i ler i ik el e i l e i i ler

1. Molekülleri katı ve sıvı hâlde birarada tutan etkileşimler 3. X, Y ve Z molekülleri için aşağıdaki bilgiler veriliyor.
zayıf etkileşimler olup moleküllerin erime noktası,
• X molekülü N ile H atomlarından oluşur.
kaynama noktası, uçuculuğu, viskozitesi gibi fiziksel
özellikleri üzerinde etkilidir. • Y molekülünde geçici dipoller bulunur.

Buna göre; • Z molekülünün X molekülüyle arasındaki etkin


etkileşim türü dipol dipol etkileşimidir.
I. iyon-dipol etkileşimleri,
Bu bilgilere göre X, Y ve Z molekülleri için
II. hidrojen bağı, aşağıdakilerden hangisinde verilen örnekler
doğrudur? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F, 35Br)
III. London kuvvetleri,
IV. metalik bağ X Y Z
etkileşim türlerinden hangileri Van der aals A) NH3 BH3 H2O
kuvvetleri olarak adlandırılan zayıf etkileşimler B)
+
NH4 CH4 HBr
arasında yer almaz?
C) NH3 CH4 HBr
+
A) Yalnız IV B) II ve IV C) I, II ve III D) NH4 CO2 CH4
D) I, II ve IV E) II, III ve IV E) NH3 H2O HF

2. Maddelerin erime ve kaynama noktalarının


karşılaştırılması yapılırken moleküller arası etkileşim 4. Aşağıda halojenlerin hidrojenli bileşiklerinin aynı
kuvvetlerinin türü ve sayısına bakılır. ortamdaki kaynama noktası-periyot numarası
değişimini gösteren grafik verilmiştir.
Kaynama noktası ilişkisi genellikle,
Hidrojen bağı Polar Apolar Kaynama sıcaklığı (°C)
yapabilen moleküller moleküller
moleküller HF

şeklinde sıralanır.
Polar moleküllerde elektron sayısı arttıkça dipol- H
HBr
dipol etkisi artacağından erime ve kaynama noktası HCl
artar.
Apolar moleküllerde elektron sayısı arttıkça London 2 3 4 5 Periyot
kuvvetleri artacağından erime ve kaynama noktası numarası
artar.
Buna göre verilen grafik ile ilgili,
Bu verilere göre F2, HF, Cl2 ve HBr maddelerinin
aynı ortamda erime ve kaynama noktalarının I. HF bileşiğinin kaynama noktasının yüksek
karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olmasının nedeni hidrojen bağı içermesidir.
verilmiştir? II. London kuvvetleri arasındaki ilişki
(1H, 9F, 17Cl, 35Br) H > HBr > HC > HF şeklindedir.

A) HBr > HF > F2 > Cl2 III. HF molekülleri arasında yoğun hallerde dipol-dipol
kuvvetleri baskındır.
B) HF > HBr > Cl2 > F2
yargılarından hangileri doğrudur?
C) HBr > HF > Cl2 > F2
D) HF > HBr > F2 > Cl2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) F2 > Cl2 > HBr > HF D) I ve III E) I, II ve III

112 Kimya
er e

n Yap

5. Bir deneyde üç ayrı kaba 100'er gram saf su konuluyor. 7. Aşağıda aynı basınçta bazı maddelerin kaynama
Bu kaplardan birincisine NaCl katısı, ikincisine C2H5OH noktası arasındaki ilişki ile kaynama noktalarındaki
sıvısı ve üçüncüsüne HCl sıvısı konarak aşağıdaki gibi farklılıkların nedeni verilmiştir.
A, B ve C sulu çözeltileri hazırlanıyor.

Kaynama noktası ilişkisi Nedeni

I. NH3 > PH3 Hidrojen bağı


H 2O H 2O H 2O
NaCl C2H5OH HCl II. Ar > He London kuvvetleri

III. NaF > KF İyonik yarıçap


A çözelti B çözelti C çözelti
Buna göre tablodaki bu ilişkinin nedenlerinden
Buna göre, hangileri doğru olarak verilmiştir?
I. A çözeltisinde iyon-dipol etkileşimi vardır. (1H, 2He, 7N, 9F, 11Na, 15P, 18Ar, 19K)
II. B çözeltisinde baskın etkileşim hidrojen bağıdır.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
III. C çözeltisindeki moleküller arası etkileşim B
D) II ve III E) I, II ve III
çözeltisindeki moleküller arası etkileşimden daha
güçlüdür.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
(1H, 6C, 8O, 11Na, 17Cl)
8. I. Br2(g) Br2(s) + 31 kJ/mol
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
II. C(k) + O2(g) CO2(g) + 394 kJ/mol
D) I ve III E) I, II ve III
III. H2O(s) H2O(k) + 6 kJ/mol
Yukarıdakilerin hangilerinde yalnız fiziksel değişim
gerçekleşir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) I, II ve III

6. Aşağıda bazı tanecikler arasındaki etkileşimler kesikli


çizgilerle gösterilmiştir.
9. Aşağıda 3 farklı bileşiğin kimyasal formülü verilmiştir.
+ – + –
F a H F
H
K 2O BH3 HCI
b
F F F F

c Buna göre,
Na+ F F

I. K2O bileşiği katı halde elektriği iletmez.


Buna göre,
II. BH3 apolar, HCl polar moleküldür.
I. a'daki etkileşim türü hidrojen bağıdır.
III. BH3 ile HCl molekülleri arasında yoğun fazda dipol-
II. b'deki etkileşim türü London kuvvetidir. indüklenmiş dipol etkileşimleri vardır.
III. c'deki etkileşim türü iyonik bağlıdır. yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 5B, 6C, 8O, 17Cl, 19K)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-B 2-B 3-C 4-C 5-C 6-B 7-E 8-D 9-E 113
TEST

21 i l rler r kile i ler

1. X, Y, Z, T ve elementlerinin baş grup numaralarına 3. Periyodik sistemin 3. periyodunda bulunan X, Y, Z ve T


bağlı periyot numaralarındaki değişim verilmiştir. elementleri arasında kararlı,

Baş grup numarası • İyonik bağlı TZ3


17 T • Kovalent bağlı YZ3
16 X
• İyonik bağlı XZ
bileşikleri oluşmaktadır.
Z
13 Buna göre, X, Y, Z ve T elementlerinin atom
Q
2
numaralarının küçükten büyüğe doğru artış sırası
1 Y
Periyot aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
1 2 3 4 5 verilmiştir?
numarası

Buna göre aşağıdaki element çiftlerinden hangisi A) Z – Y – T – X B) Y – X – T – Z


arasında iyonik bağlı bileşik oluşmaz?
C) X – T – Y –Z D) Z – T – Y – X
A) Z – T B) –Y C) –X E) T – X – Y – Z
D) Y – T E) Z – X

4. 16Xelementi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi


yanlıştır?

A) 19K ile K2X iyonik bileşiğini oluşturur.


2. Havası alınmış boş bir cam şişeye şekildeki gibi HCl ve
NH3 gazları gönderiliyor. B) Katı halde elektriği iletir.
C) 20Ca ile oluşturduğu bileşiğin Le is yapısı
HCl(g) NH3(g)
Ca2 +2 X şeklindedir.
D) Ametaldir.
E) 9F ile oluşturduğu XF6 bileşiği moleküler yapılıdır.
NH4Cl(k)

HCl(g) + NH3(g) NH4Cl(k)


tepkimesine göre kapta bir miktar katı oluşuyor. 5. Kimyasal değişimler sırasında hem zayıf, hem güçlü
bağlar koparak yeni bağlar oluşur. Bir olayın kimyasal
Buna göre bu olayla ilgili aşağıdaki yargılardan
bir değişim olduğu gözlenebilir olayların
hangisi yanlıştır? (1H, 7N, 17Cl)
gerçekleşmesiyle anlaşılabilir.
A) Oluşan bileşik birim hücrelerden oluşur. Bir kimyasal değişim sırasında;
B) Tepkimede girenlerin kimyasal türü molekül, I. sıcaklık ve ısı değişimi,
ürünün kimyasal türü ise iyondur.
+ II. renk değişimi,
H
– III. gaz çıkışı
C) Ürünün Le is yapısı H N H Cl şeklindedir.
H olaylarından hangileri gözlenebilir?
D) Oluşan bileşikteki katyon beş atomludur.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Kimyasal değişim gerçekleşmiştir.
D) II ve III E) I, II ve III

114 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

6. Aşağıda sodyum (11Na) atomuna ait metalik bağın 8. Aşağıda periyodik sistemdeki X, Y, Z ve T
elektron denizi modeli gösterilmektedir. elementlerinin yerleri gösterilmiştir.

X
+ + + +
Z
+ + + +
T
+ + + + Y

+ + + +
Buna göre,
Bu modele göre, I. T ile Z elementleri arasında polar kovalent bağlı TZ3
bileşiği oluşur.
I. Sodyum atomunun değerlik elektronlarından
elektron denizi oluşmuştur. II. Yoğun fazda X2 molekülleri arasındaki etkileşim türü
London kuvvetleridir.
II. + ile gösterilen iyon +1 yüklü sodyum iyonlarıdır.
III. YZ2 bileşiği moleküler yapılıdır.
III. Pozitif yüklü metal katyonları ile negatif yüklü
elektron denizi arasındaki elektrostatik çekim yargılarından hangileri doğrudur?
gücüne metalik bağ denir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) I ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

9. Polar maddelerin polar çözücülerde, apolar maddelerin


apolar çözücülerde iyi çözünmesi beklenir.

2 HBr CH3OH
7. Tabloda bazı moleküllerin aynı sıcaklıkta sudaki
çözünürlüğü ve molekül polarlığı verilmiştir.

Suda Molekül
Molekül
çözünürlüğü olarlığı CCl4(s) H2O(s) C2H5OH(s)
Br2 a Apolar

CO Çözünür b
1. kap 2. kap 3. kap
CH3Cl c Polar
Aynı sıcaklıkta 1, 2 ve 3. kaplardaki sıvılara
üzerlerindeki maddeler ilave ediliyor.
Buna göre tabloda boş bırakılan (a, b, c) yerlere
aşağıdakilerden hangisinin yazılması uygundur? Buna göre,
(1H, 6C, 8O, 17Cl) I. 1. kapta çözünme olayı gerçekleşmez.

a b c II. 2. kapta sulu çözelti oluşur.

A) Çözünmez Polar Çözünür III. 3. kapta CH3OH ile C2H5OH molekülleri arasında
baskın etkileşim türü hidrojen bağıdır.
B) Çözünür Apolar Çözünür
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
C) Çözünmez Polar Çözünmez
D) Çözünmez Apolar Çözünür A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Çözünür Polar Çözünür D) I ve III E) I ve III

115
TEST

21 i l rler r kile i ler

10. 11Na elementinin 9F, 35Br ve 53 elementleriyle 13. 1. H2O(g) + 927 kJ/mol 2H(g) + O(g)
oluşturdukları NaF, NaBr ve Na bileşiklerinin 2. H2O(s) + 40,7 kJ/mol H2O(g)
25 C sıcaklıkta sudaki çözünürlükleri arasındaki
ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak Yukarıdaki tepkimelerle ilgili,
verilmiştir? I. 1. tepkimede güçlü etkileşimler kopmuştur.

A) Na > NaBr > NaF B) Na > NaF > NaBr II. 2. tepkimede zayıf etkileşimler oluşmuştur.

C) NaF > NaBr > Na D) NaF NaBr Na III. Her iki tepkimede de kimyasal değişim vardır.

E) NaBr > Na > NaF yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

11. Sıvı Cl3 molekülleri arasında;


I. dipol-dipol kuvvetleri,
II. London kuvvetleri,
III. polar kovalent bağ 14. Bakır metaliyle ilgili aşağıdaki olaylar verilmiştir.
etkileşim türlerinden hangileri bulunur? (15P, 17Cl) I. Bakır plakadan bakır tel eldesi
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III II. Bakır telin elektriği iletmesi
D) II ve III E) I, II ve III III. Bakır telin zamanla oksitlenmesi
IV. Bakır telin kezzapla tepkimeye girerek NO2 gazının
oluşturması
Buna göre verilen bu olaylardan hangilerinde bakır
metalinin kimlik özelliği değişmez?

12. Aşağıdaki görselde etil alkol (C2H5OH) ve saf su (H2O) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
moleküllerinde atomlar ve moleküller arası etkileşimler D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
gösterilmiştir.

O O 3
H H H H
1
2
O 4 O
C2H 5 H H C 2H 5
15. Dipol-dipol etkileşimleriyle ilgili,
Buna göre;
I. HCl, H2S ve CHCl3 gibi polar moleküllerin zıt yüklü
I. 1 kimyasal, 3 fiziksel bağdır. kutupları arasında oluşur.
II. C2H5OH + H2O karışımı ısıtıldığında sadece 3 ve 4 II. Kalıcı dipole sahip polar moleküller arasında oluşan
numaralı bağlar kopar. elektrostatik çekim kuvvetidir.
III. 1 ve 2 numaralı etkileşimler hidrojen bağıdır. III. Asal gaz atomları arasında da oluşabilir.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

116 1-D 2-C 3-C 4-C 5-E 6-E 7-A 8-C 9-A 10-A 11-B 12-C 13-A 14-B 15-B Kimya
NİTE

ENİN E İ
Maddenin Fiziksel Hâlleri

Katılar

Sı ılar e Visk zite

Den e B ar Basın ı e Kaynama Olayı, Bağıl Nem

Sı ılar e Visk zite, Den e B ar Basın ı e Kaynama,


Bağıl Nem

Gazlar e Plazma

H l Deği imleri

edu
TEST

1 Maddenin Fiziksel Hâlleri

1. Saf bir maddenin fiziksel hâllerinden birinin modeli 3. Aşağıdakilerden hangisi saf sıvılar ve gazlar için
aşağıdaki gibidir. ortak özelliktir?

A) Belirli şekli ve hacminin olması


B) Akışkan hâlde olması
C) Taneciklerinin yalnız titreşim hareketi yapması
D) Sıkıştırılabilir olması
E) Aynı şartlarda genleşme katsayısının ayırt edici
Bu maddeyle ilgili, özellik olması
I. Fiziksel hâli katıdır.
II. Tanecikleri düzenli istiflenmiştir.
III. Yapısındaki tanecikler sadece titreşim hareketi
yaparlar.
IV. Tanecikleri arasındaki etkileşim en azdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
4. İtici gazlarla ilgili,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV I. Sprey kutusunun içindeki maddeyi basınç farkıyla
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV dışarı iten gazdır.
II. 40 °C sıcaklıkta, atmosfer basıncında sıkıştırılmış
gaz olarak tanımlanır.
III. İtici gaz olarak izobütan, azot, hava, bütan ve
propan yaygın olarak kullanılır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

2. Yaşamsal faaliyetlerimizin devamı için gerekli olan en


önemli maddelerden biri sudur. Suyun hâl değiştirerek
5. Atmosferde yaklaşık %99 oranında azot ve oksijen
atmosfer ve yeryüzü arasındaki döngüsüne "su
gazları bulunur. Havadan elde edilen oksijen ve azot
döngüsü" denir. Bu döngü sayesinde su, doğada yok
gazları özel çelik kaplarda depolanır ve birçok alanda
olmaz.
kullanılır.
Su döngüsünün önemiyle ilgili,
Azot gazının kullanım alanlarıyla ilgili
I. Kirlenen suların doğal yollarla arıtımını sağlar. aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
II. Yeryüzündeki iklim ve bitki çeşitliliğini etkiler.
A) Gübre sanayisinde
III. Yabani hayvanların göçlerine neden olur.
B) Gıda sanayisinde koruyucu olarak
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Kaynakçılıkta
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Ani soğutma gerektiren işlemlerde
D) II ve III E) I, II ve III E) Lastiklerin şişirilmesinde

118 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Saf bir maddenin farklı fiziksel hâlleri E, D ve U ile 8. Çevremizdeki maddeler katı, sıvı ve gaz hâllerde
gösterilmiştir. Bu hâllerle ilgili aşağıda bilgiler verilmiştir. bulunurlar.
• Potansiyel enerjisi en az olan hâl E'dir. Maddelerin fiziksel h llerinin özellikleriyle ilgili,
• Tanecikler arası boşluğu en fazla olan hâl D'dir. I. Katı tanecikleri sadece titreşim hareketi yaparlar.
• Hacmi belirli ancak şekli belirsiz olan hâl U'dur. II. Sıvılar akışkandır.
Buna göre E, D ve ile gösterilen maddelerin III. Gazlar maddenin en düzenli hâli olup enerjileri
fiziksel h lleri aşağıdakilerden hangisinde doğru düşüktür.
verilmiştir?
yargılarından hangileri doğrudur?
E D U
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Katı Sıvı Gaz
D) II ve III E) I, II ve III
B) Katı Gaz Sıvı
C) Sıvı Gaz Katı
D) Gaz Katı Sıvı
E) Gaz Sıvı Katı

9. Buzdolabı ve soğutma sistemlerinde kullanılan


soğutucu akışkanlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?

A) Kritik sıcaklığı yüksek, kaynama noktası düşük


olmalıdır.
B) Kolay bulunur ve ekonomik olmalıdır.
C) Oda koşullarında buhar hâlinde olmalıdır.
D) Kimyasal olarak aktif olmalıdır.
E) Enerji tüketimi az olmalıdır.
7. Aşağıdaki tabloda maddenin hâllerine ait bazı özellikler
verilmiştir.

KATI SIVI GAZ


Titreşim,
Tanecik Titreşim,
I. Titreşim öteleme,
hareketi öteleme
dönme
10. LPG (Sıvılaştırılmış petrol gazı), petrolün rafinerilerde
II. Hacim Belirli Belirli Belirsiz
işlenmesi sırasında veya petrol yataklarında bulunan
III. Sıkıştırılabilme Sıkıştırılamaz Sıkıştırılır Sıkıştırılır doğal gazın ayrıştırılmasıyla elde edilir.
Konuldukları
Konulduğu LPG ile ilgili,
kabın
kabın
IV. Şekil Belirli doldukları I. Bütan ve propan gazlarından oluşan bir karışımdır.
tamamının
kısmının II. Havadan daha yoğundur.
şeklini alır.
şeklini alır.
III. Renksiz, kokusuz ve yanıcıdır.
V. Akışkanlık Değil Akışkan Akışkan
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre, verilen özelliklerden hangisinde hata
yapılmıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve III E) I, II ve III

1-D 2-E 3-B 4-E 5-C 6-B 7-C 8-B 9-D 10-E 119
TEST

2 l r

1. Kristal katılarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 4. Milyonlarca yılda


yanlıştır? kendiliğinden oluşan
volkanik bir taş olan
A) İyon, molekül ya da atomlar belirli bir düzende Obsidiyen taşı,
yerleştiklerinden belirli bir geometrik şekle yanardağların hızlı bir
sahiptirler. biçimde soğuması ile
B) Sabit basınç altında belirli bir erime ve kaynama meydana gelmiş bir tür kayaçtır. Kenarları ince ve
noktaları vardır. keskin olması nedeniyle eski zamanlarda savaş aleti
olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise tıpta ve süs eşyası
C) Altın, sodyum klorür, kuru buz ve elmas kristal
yapımında kullanılmaktadır.
katılara örnek verilebilir.
D) Tümü oda koşullarında elektrik akımını iletir. Makalede bahsedilen ve tanecikleri gelişigüzel
olarak istiflenmiş olan bu taşla ilgili,
E) Serttirler ve sıkıştırılamazlar.
I. Amorf katıdır.
II. Belirli bir geometrik şekli yoktur.
III. Belli basınçta sabit bir erime ve kaynama noktası
vardır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
2. I. Moleküler katılar
II. Kovalent katılar
III. İyonik katılar
Yukarıdaki katı türlerinden hangilerinde tanecikler
arası çekim kuvvetleri atomlar arasında oluşur?
5. Aşağıdakilerden hangisi kovalent katılara örnek
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III olarak verilemez?
D) II ve III E) I, II ve III
A) P4 B) Elmas C) SiC
D) Grafit E) SiO2

6. Bir katı türüyle ilgili aşağıda bilgiler veriliyor.


3. Aşağıdaki katı örneklerinden hangisinin kristal türü • Tanecikleri arasında hidrojen bağları bulunur.
yanlış verilmiştir?
• Erime ve kaynama noktası diğer katılardan
Örnek Kristal Türü düşüktür.

A) P4 Moleküler • Molekülleri polardır.

B) SiC Kovalent Buna göre bu katı aşağıda verilen örneklerden


hangisi olamaz?
C) Cu Metalik
D) NaCl İyonik A) Buz B) Kuru buz C) Sakkaroz
E) C(elmas) Metalik D) Glikoz E) Amonyak

120 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Aşağıda katı türleriyle ilgili bazı özellikler verilmiştir. 9. Aşağıdakilerden hangisinde katı türü için verilen
örnek yanlıştır?
I. Katyon ve anyonların elektrostatik çekimiyle oluşur.
II. Elmas ve grafit bu katı türüne örnektir. Katı türü Örnek
III. Erimedikçe veya kesilmedikçe belirli bir şekle sahip A) Amorf Tereyağ
değildir.
B) İyonik Yemek tuzu
Bu katı türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru
C) Kovalent Glikoz
verilmiştir?
D) Moleküler Kuru buz
I II III E) Metalik Demir
A) Kovalent Moleküler Metalik
B) İyonik Kovalent Amorf
C) Moleküler Amorf Metalik
D) İyonik Kovalent Moleküler
E) Kovalent Moleküler İyonik
10.
Silisyum karbür (SiC), SiO2 nin Kok (C)
ile elektrikli fırında ısıtılması sonucu
oluşan Si'nin karbonla tepkimesi sonucu
oluşur. Çok sert yapıda olan SiC,
aşınmaya ve ısıya dayanıklı olduğundan
zımpara taşı olarakta kullanılabilen
seramik bir malzemedir.

SiC katısı ile ilgili,


I. Kovalent katıdır.
II. Atomlarını bir arada tutan kuvvet, kovalent bağdır.
8. Songül, aşağıdaki tabloda bazı katı türlerine ait bilgiler
III. Erime noktası çok yüksektir.
ve bu katı türlerine ait örnekler vermiştir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Isıtıldığında belirli sıcaklık
I. aralığında yumuşar ve akışkanlık a Elmas A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
kazanır. D) II ve III E) I, II ve III

Molekülleri arasında zayıf


II. b Cam
London kuvvetleri etkindir.

Kuvvetli kovalent bağlarla


atomlar birbirine bağlandığından
III. c İyot
çok sert ve yüksek erime
noktasına sahiptir. 11. Metalik katılarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
Buna göre bu katıların eşleştirilmesi
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak A) Isı ve elektriği elektron hareketiyle iletirler.
verilmiştir?
B) İşlenip tel ve levha hâline getirilebilirler.
A) I. a B) I. a C) I. b D) I. b E) I. c C) Atomlar metalik bağlarla birarada tutulurlar.
II. b II. c II. a II. c II. b D) Belirli bir geometrik şekilleri yoktur.
III. c III. b III. c III. a III. a E) Erime sıcaklıkları genelilkle yüksektir.

1-D 2-B 3-E 4-C 5-A 6-B 7-B 8-D 9-C 10-E 11-D 121
TEST

3 l r

1. Aşağıda katılar ile ilgili bir kavram haritası verilmiştir. 3.


Doğru Yanlış

Katılar Amorf katılar üç boyutlu


3
yapıdadır.
Kuru buz, su, naftalin gibi
X katı Kristal katılar kovalent bağlı bileşikler 3
moleküler katıdır.
İyonik Y Z Metalik
Elmas elektrik ve ısıyı iletir. 3
katılar katılar katılar katılar

Zıt yükler arası elektrostatik


Buna göre aşağıda verilen bilgilerden hangisi
çekim kuvveti sonucu yemek 3
yanlıştır?
tuzu oluşur.
A) Cam, lastik, tereyağı ve mum X katı türüne örnek Bronz, amalgam, tunç gibi
3
verilebilir. alaşımlar metalik kristaldir.
B) Y moleküler katı ise Z'ye elmas, grafit ve kuvars Bu ifadeleri doğru (D) ya da yanlış (Y) şeklinde
(SiO2) örnek verilebilir. işaretleyen öğrenci yaptığı doğru için 20 puan alırken
C) Z kovalent katı ise Y katılarında örgü birimi her yanlışında da 5 puan kesilecektir.
moleküllerdir.
Buna göre öğrenci tablodaki cevaplarına göre kaç
D) Y ve Z katıları belirli bir düzen içerisinde ve belirli bir puan alması beklenir?
geometriye sahiptir.
A) 60 B) 70 C) 75 D) 80 E) 50
E) X katılarının belirli basınçta sabit bir erime sıcaklığı
vardır.

2. Aşağıda katılar ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Bilgi Doğru Yanlış 4.

Amorf katılar kristal olmayan,


I
düzensiz yapıdaki katılardır.

İyonik katılar pozitif ve negatif


II iyonların birbirini çekmesi
sonucu oluşur.
Moleküler katıyı oluşturan NaCl katısı Buz
birimler ametal atomlarından
III
oluşan polar ya da apolar Görsellerdeki NaCl ve buz kristalleriyle ilgili;
moleküllerdir.
I. Elektriği iletmezler.
Kovalent kristaller ağ örgülü
IV II. NaCl iyonik kristal, buz ise kovalent kristaldir.
kovalent bağ içerirler.
III. Aynı basınçta NaCl'nin erime noktası, buzunkinden
Buna göre tablodaki doğru (D), yanlış (Y) yüksektir.
işaretlemelerinden hangileri hatalıdır? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız III B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve IV E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

122 Kimya
er e

n Yap

5. Aşağıda CaO'nun kristal örgü yapısına ait görsel 7. Aşağıdaki tabloda kristal katılarla ilgili bazı bilgiler
verilmiştir. veriliyor.
O2–
Ca2+ Molekülleri arasında zayıf
I Moleküler kristal
etkileşimler bulunur.

Elektrik iletimi serbest


II Metalik kristal değerlik elektronları ile
sağlanır.

Birim hücrelerden oluşup katı


III İyonik kristal
ve sıvı hâlde elektriği iletir.

Buna göre bu kristal türlerinden hangilerinin


Buna göre, karşısında verilen bilgi doğrudur?
I. Ca2+ ve O2– iyonları arasında elektrostatik çekim
kuvvetleri bulunur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

II. Kristal örgüde iyonlar belirli bir geometrik şekle D) II ve III E) I, II ve III
sahiptir.
III. Bileşiğin sistematik adı kalsiyum monoksittir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III 8. Aşağıdaki maddelerin ait oldukları katı sınıflarıyla


ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?
D) II ve III E) I, II ve III
A) Sakkaroz : Moleküler
B) Grafit : Kovalent
C) Kauçuk : Metalik
D) Kuru buz : Moleküler
E) Lastik : Amorf

6.
Madde Açıklama
I
Isıtıldığında yumuşamaya 9. • Aynı atomlardan oluştukları hâlde - - - - elektriği
I. Plastik başladığı sıcaklığa camsı II
iletmezken - - - - iletir.
geçiş sıcaklığı denir. III
• Dışarıdan kuvvet uygulanarak - - - - katılar
Elektrostatik çekim
şekillendirilebilir.
II. Yemek tuzu kuvvetleriyle tanecikleri
IV
birarada tutulur. • Naftalin - - - - katıya örnektir.
V
Erime ve kaynama noktası • Plastik, lastik, kauçuk gibi maddeler - - - - katılara
III. Elmas örnek verilebilir.
oldukça yüksektir.
Numaralanmış cümlelerdeki boşluklara aşağıdaki
Yukarıdaki katı maddelerle ilgili karşısında verilen kavramlardan hangisinin yazılması uygun olmaz?
açıklamalardan hangileri doğrudur?
A) I; elmas B) II; grafit
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III C) III; metalik D) IV; kovalent
D) II ve III E) I, II ve III E) V; amorf

1-E 2-C 3-C 4-D 5-B 6-E 7-B 8-C 9-D 123
TEST

4 ddenin i ik el lleri l r

1. 3. Havadan azot, argon ve oksijen gazlarının eldesine ait


Kristal katılar
düzenek aşağıdaki gibidir.

İyonik Kovalent Kompresör Damıtma kulesi


a b
katılar katı
X gazı
Yukarıda verilen kristal katı türleri ile ilgili olarak, Hava
akımı Hava
I. a metalik katı ise örnek olarak demir ve krom akımı Y gazı
Soğutma
verilebilir.
birimi Hava girişi
II. b moleküler katı ise örnek olarak yemek tuzu ve Z sıvı
Genleşme
sönmüş kireç verilebilir. vanası
III. İyonik ve kovalent katılarda tanecikleri bir arada
tutan kuvvet güçlü etkileşimlerdir. Filtre
Sıvı
yargılarından hangileri doğrudur? hava

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


Bu düzenekle ilgili,
D) I ve III E) I, II ve III
I. Kompresörde toplanıp soğutulan hava genleşme
vanasından geçirilip sıvılaştırılmıştır.
II. Filtreden süzülen hava katı hâle gelen CO2, H2O ve
hidrokarbonlardan arındırılır.
III. X azot gazı, Y argon gazı ve Z sıvı oksijendir.
2. Aşağıda bazı katı örnekleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. yargılarından hangileri doğrudur?
Katı Örneği Bilgi (1 atm'de azot, argon ve oksijenin kaynama noktası
sırasıyla 196°C, 186°C, 183°C dir.)
I. Elektrik akımını iletmez.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

Buz
4. Saf X, Y ve Z maddeleriyle ilgili aşağıdaki bilgiler
II. Çok serttir ve yüksek
veriliyor.
erime noktasına
sahiptir. • X maddesinin gaz olduğu sıcaklıklarda Y katı hâlde
bulunabilir.
• 25 °C de Z tanecikleri yalnız titreşim ve öteleme
Elmas hareketi yapar.
III. Kovalent bağların Buna göre aynı basınçta X, Y ya da Z maddelerinin
etkisiyle bir arada erime ve kaynama sıcaklığı aşağıdaki değerlerden
tutulan atomlardan hangisi olamaz?
oluşmuştur.
Erime sıcaklığı (°C) Kaynama sıcaklığı (°C)
Lastik A) X 219 188
Buna göre bu katı türlerine ait verilen bilgilerden B) Y 113 185
hangileri doğrudur?
C) Z 50 140
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) X 101 34
D) I ve III E) I, II ve III E) Y 10 122

124 Kimya
er e

n Yap

5. Aerosol bir katı veya sıvının gaz ortamında dağılmasıyla 8. Aşağıda H2O'nun farklı fiziksel hâllerinin birbirine
oluşan heterojen karışımlardır. Bir aerosol olan sprey dönüşümü gösterilmiştir.
deodorantların sprey kutularından dışarı çıkmasını
sağlayan itici gazlar genellikle - - - - gibi maddelerdir.
1 3
Yukarıdaki cümlede verilen boşluğa uygun gelen
2 4
kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) etanol B) propan C) heksan


Buz Su Su
D) metan E) etilen buharı

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) 1 ve 3 ısı alarak gerçekleşir.


B) 2. dönüşüm donma, 4. dönüşüm yoğuşmadır.
C) 1. de maddenin moleküller arası uzaklığı artar.
6. LPG ile ilgili,
D) Dönüşümlerde maddenin molekül yapısı değişmez.
I. Propan (C3H8) ve bütan (C4H10) gazlarını içerir.
E) 2. de özkütle azalır.
II. Renksiz, kokusuz, havadan ağır ve yanıcı bir gazdır.
III. Taşınmasında ve kullanımında kolaylık sağlamak
için yüksek basınçta sıvılaştırılarak depolanır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 9. I. LNG


D) II ve III E) I, II ve III II. Sıvı azot
III. LPG
IV. Kuru buz
Yukarıdaki maddelerden hangileri insan vücuduna
temas ederse soğuk yanığına yol açabilir?
7. LNG, LPG ve itici gazlarla ilgili şu bilgiler veriliyor.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III
I. Deodorantlarda ya da sprey boyalarda püskürtmeyi
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
sağlamak için kullanılır.
II. Sıvı hâle getirilmiş doğal gazdır.
III. 1 litre sıvı hâli, normal şartlarda 250 L gaz hâline
dönüşür.
Buna göre NG, G ve itici gazların numaralanmış
bilgilerle eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde 10. Kristal katılarla ilgili;
doğru verilmiştir? I. Belirli geometrik şekilleri yoktur.

I II III II. Tanecikleri arasındaki etkileşimler güçlü


etkileşimlerdir.
A) İtici gaz LPG LNG
III. Metalik ve iyonik olanları sıvı hâlde elektriği iletir.
B) LPG LNG İtici gaz
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
C) LNG LPG İtici gaz
D) İtici gaz LNG LPG A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) LPG İtici gaz LNG D) I ve III E) II ve III

1-D 2-C 3-E 4-C 5-B 6-E 7-D 8-C 9-E 10-C 125
TEST

5 l r e i k ie

1. Aşağıdaki tabloda bazı maddelere ait 25°C'de vizkozite 3. 20 °C deki ziftin sıcaklığı 9 °C'ye getirilirse;
değerleri verilmiştir.
I. viskozite,

Vizkozite II. akışkanlık,


Sıvı
(Pa.s) III. tanecikler arası uzaklık
I. Su 8,9. 10–4 niceliklerinin değişimiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
II. Gliserin 1,52 hangisi doğrudur?

III. Zeytinyağı 0,08 I II III


IV. Bal 0,26 A) Azalır Artar Artar
B) Azalır Artar Azalır
Buna göre, verilen maddelerin aynı sıcaklıkta
C) Artar Artar Artar
akıcılıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir? D) Azalır Azalır Azalır
E) Artar Azalır Artar
A) I > II > III > IV B) I > III > IV > II
C) II > IV > III > I D) I > IV > III > II
E) I IV > II > III

4. Sıvılarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi


yanlıştır?

A) Bir sıvının buhar basıncı dış basınca eşit olduğu


anda sıvı kaynamaya başlar.
2. Tabloda suyun farklı sıcaklıklardaki viskozite değerleri B) Farklı saf sıvılar aynı ortamda kaynarlarken buhar
verilmiştir. basınçları farklı olur.
C) Sıvının içinde uçucu olmayan bir katı çözünürse
Sıcaklık (°C) Viskozite ( a.s) sıvının uçuculuğu azalır.

0 1,79.10 3 D) Sıvıların buhar basıncına dış basıncın bir etkisi


yoktur.
20 1,01.10 3
E) Bağıl nem azaldıkça, diğer koşullar sabit kalmak
40 6,50.10 4 koşuluyla buharlaşma hızı artar.

80 3,50.10 4

Buna göre,
I. Suyun sıcaklığı 0 °C den 80 °C ye çıkarıldığında
viskozitesi azalır.
II. 40 °C deki suyun sıcaklığı 0°C'ye düşürülürse 5. I. Viskozite
akıcılık azalır. II. Sıvı buhar basıncı
III. 20 °C deki suda moleküller arası çekim kuvveti III. Sıvının buharlaşma hızı
80 °C dekine göre daha zayıftır. Sıcaklık değişimi yukarıda verilenlerden hangilerini
ifadelerinden hangileri doğrudur? etkileyebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

126 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. I. Soğuk ve karlı günlerde camların buğulanması 9. Şekildeki özdeş kaplarda farklı sıcaklıklarda saf X sıvısı
bulunmaktadır.
II. Güneşe bırakılan kesilmiş karpuzun kısmen
soğuması Bilye Bilye
III. Havuzdan çıktıktan sonraki üşüme hissi
IV. Toprak testideki suyun soğuk kalması
Numaralanmış bu olayların hangilerinde
buharlaşma olayı etkilidir?
X(s) X(s)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IV
D) II ve III E) II, III ve IV 25°C 40°C
A kap B kap

Bu kaplara aynı anda sıcaklıkları eşit özdeş cam


bilyeler ekleniyor.
Buna göre,
7. Viskozite ile ilgili,
I. Cam bilyelerin kabın tabanına ulaşma süresi ilişkisi
I. Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirence denir. A > B dir.
II. Birimi Pa.s'dir. II. Sıvıların buhar basınçları ilişkisi B > A dır.
III. Tanecikler arası etkileşim kuvveti ve sıcaklık III. Sıvıların viskoziteleri arasındaki ilişki B > A dır.
viskoziteyi etkiler.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

10. Aşağıda bir sıvının sıcaklıkla X niceliği arasındaki ilişki


verilmiştir.
8. Aşağıda etanol ve gliserinin yapı formülleri verilmiştir.
X
CH2 CH CH2
CH3CH2OH OH OH OH
etanol gliserin
Buna göre aynı sıcaklıktaki etanol ve gliserin
sıvılarıyla ilgili, Sıcaklık (°C)

I. Hidrojen bağ sayısı gliserin molekülünde daha Buna göre X yerine,


fazladır.
I. Viskozite
II. Etanolde öteleme hareketinden dolayı moleküllerin
birbiri üzerinde kayması gliserine göre daha II. Buhar basıncı
kolaydır. III. Moleküller arası çekim kuvveti
III. Etanolün viskozitesi daha yüksektir. IV. Akıcılık
ifadelerinden hangileri doğrudur? niceliklerinden hangileri yazılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve III


D) I ve III E) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV

1-B 2-C 3-A 4-B 5-E 6-E 7-E 8-C 9-C 10-B 127
TEST

6 en e r n e n l l e

1. • Havada bulunan su buharına - -a- - denir. 4. Atmosfer, içinde başlıca azot, oksijen, argon ve su
b , hava sıcaklığının daha yüksek ya da daha buharı bulunan bir gaz karışımıdır.
• ----
düşük hissedilmesine neden olan etkenlerden Buna göre atmosfer ile ilgili,
biridir.
I. Sıcaklık değiştiğinde atmosferde bulunan su
• Dış atmosfer basıncı arttıkça sıvıların kaynama buharının miktarı da değişir.
sıcaklığı - -c- - .
II. Su buharının doygunluk noktası, havanın
Yukarıdaki cümlelerde yer alan boşluklara uygun alabileceği maksimum nem miktarıdır.
kelimeler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
III. Dünyanın her bölgesindeki atmosferde bulunan
verilmiştir?
gaz yüzde oranları aynıdır.
a b c ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) nem Bağıl nem artar
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
B) nem Bağıl nem azalır
D) II ve III E) I, II ve III
C) bağıl nem Nem artar
D) bağıl nem Nem değişmez
E) nem Nem azalır

5. Bağıl nem, havadaki su buharının kısmı basıncının aynı


sıcaklıktaki suyun buhar basıncına oranının yüzdesi
olarak tanımlanır.
Buna göre, bağıl nem içeren bir bölgede
2. Aşağıdakilerden hangisi sıvıların buharlaşma hızını havadaki su buharının kısmı basıncı cmHg
etkilemez? olduğuna göre aynı sıcaklıkta suyun buhar basıncı
kaç cmHg'dır?
A) Temas yüzeyi B) Sıvının cinsi
C) Sıcaklık D) Nem A) 75 B) 50 C) 24 D) 25 E) 18
E) Sıvının miktarı

6. Bir yemeğin pişirildiği ortam ile kullanılan kap türü


aşağıda verilmiştir.
3. • 20°C deki saf X sıvısının buhar basıncı 50°C deki saf
Y sıvısının buhar basıncına eşittir. I. İstanbul'da düdüklü tencerede

• 20°C'de Z sıvısının buhar basıncı 20°C deki X II. İstanbul'da ağzı açık normal tencerede
sıvısının buhar basıncından büyüktür. III. Uludağ'da ağzı açık normal tencerede
Buna göre aynı dış basınçta sıvıların kaynama Buna göre yemeğin belirtilen koşullarda pişme
sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerin süresi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
hangisinde doğru olarak verilmiştir? verilmiştir?

A) X > Y > Z B) Y > X > Z C) Y > Z > X A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III
D) Z > X > Y E) Z > Y > X D) III > I > II E) III > II > I

128 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Hava sıcaklığı ile bu sıcaklığın bağıl neme göre 9.


hissedilen sıcaklık değerleri tabloda verilmiştir.

Hissedilen sıcaklık değeri (°C) 25°C 25°C


25°C C6H12O6
NaCl
bağıl bağıl bağıl çözeltisi Saf su çözeltisi
nemde nemde nemde s 2s 2s
1. kap 2. kap 3. kap
27 27 27 28
değeri (°C)
Havanın
sıcaklık

Yukarıdaki kaplarda aynı ortamda 25 °C de eşit


36 36 39 48 derişimli NaCl ve C6H12O6 sulu çözeltileri ile saf su
45 56 65 88 bulunmaktadır.
Buna göre aynı koşullarda,
Bu tabloya göre,
I. Kaynama sıcaklıkları ilişkisi 1 > 3 > 2 şeklindedir.
I. Hissedilen sıcaklık değeri, her zaman havanın
II. Buhar basınçları ilişkisi 2 > 3 > 1 şeklindedir.
sıcaklık değerinden büyüktür.
III. Buharlaşma hızı ilişkisi 2 > 3 > 1 şeklindedir.
II. Bağıl nemin %40, hava sıcaklığının 36°C olduğu bir
günde hissedilen sıcaklık 39°C'dir. yargılarından hangileri doğrudur?
III. Hava sıcaklığı 45°C ve bağıl nem %60 ise
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
hissedilen sıcaklık sağlık için tehlikelidir.
D) II ve III E) I, II ve III
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III

10. Etanol ve dimetil eter moleküllerinin açık formülleri


aşağıda verilmiştir.
8. Aşağıdaki tabloda kaynama ve buharlaşma olayları
karşılaştırılmıştır. H H H H


H – C – C – OH H–C–O–C–H
Buharlaşma Kaynama

H H H H
I. Her sıcaklıkta Sabit sıcaklıkta
gerçekleşir. gerçekleşir. Etanol Dimetil eter

II. Sıvı yüzeyinde Sıvının her yerinde Buna göre etanol ve dimetil eter sıvılarıyla ilgili
gerçekleşir. gerçekleşir. aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
III. Yavaştır. Hızlıdır.
A) Etanol molekülleri arasında hidrojen bağları vardır.
IV. Az enerji gerektirir. Çok enerji gerektirir.
B) Aynı ortamda etanolün kaynama noktası daha
V. Maddenin cinsine, Maddenin cinsine, yüksektir.
neme ve dış basınca saflığına ve dış basınca
C) Her ikisi de polar moleküldür.
bağlıdır. bağlıdır.
D) Etanol sıvısının moleküller arası çekim kuvveti
Buna göre yapılan bu karşılaştırmada hangi bilgide
dimetil eter sıvısınınkinden küçüktür.
hata yapılmıştır?
E) Oda sıcaklığında dimetil eter sıvısının buhar
A) I B) II C) III D) IV E) V basıncı, etanolün buhar basıncından fazladır.

1-A 2-E 3-B 4-B 5-B 6-E 7-D 8-E 9-E 10-D 129
TEST

7 en e r n e n l l e

1. Kaynama sıcaklığındaki X ve Y sıvılarına ait buhar 3. Birim zamanda birim yüzeyden buharlaşan sıvı
basıncı-sıcaklık ilişkisini veren grafikler aşağıdaki miktarına "buharlaşma hızı" denir. Sıcaklık, yüzey alanı,
gibidir. sıvının cinsi, atmosfer basıncı, sıvının saflık derecesi ve
havanın nem oranı buharlaşma hızını etkiler.
Buhar basıncı (atm) Buhar basıncı (atm)
Buna göre, buharlaşma hızıyla ilgili aşağıdaki
1 X Y
0,9 ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sıcaklık arttıkça artar.


Sıcaklık Sıcaklık B) Sıvının yüzey alanı arttıkça azalır.
t1 t2
(°C) (°C) C) Tanecikler arası çekim kuvvetleri artıkça azalır.
Buna göre, D) Bağıl nem azaldıkça artar.

I. X ve Y sıvıları farklı ortamlarda bulunmaktadır. E) Atmosfer basıncı arttıkça azalır.

II. t2 > t1 ise Y sıvısı daha uçucudur.


III. t1 t2 ise Y sıvısının vizkozitesi daha yüksek
olabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
4. Sabit basınç altında ağzı açık bir kapta kaynamakta
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III olan bir sıvının;

D) II ve III E) I, II ve III I. buharlaşma hızı,


II. buhar basıncı,
III. sıcaklık,
IV. sıvı miktarı
2. Aşağıdaki kapta t °C'de buharıyla dengede olan bir
miktar saf su bulunmaktadır. değerlerinden hangileri kesinlikle sabittir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Boş elastik m
balon D) I, II ve III E) I, II ve IV

H2O(b)
t°C
H2O(s)

5. Bir deneyde kapalı iki kap alınarak 1. kaba 100 mL saf


Sabit sıcaklıkta m musluğu açılıp yeterli süre su, 2. kaba 100 mL tuzlu su çözeltisi konmuştur. Bir
bekleniyor. süre beklendiğinde kaplardaki sıvı seviyelerinin bir
Buna göre, miktar azaldıktan sonra sabit kaldığı görülmüştür.

I. Suyun denge buhar basıncı, Sabit sıcaklıkta kaplarda meydana gelen olaylarla
ilgili,
II. H2O sıvı molekül sayısı,
III. Elastik balonun hacmi, I. Sıvı buhar dengesi kurulmuştur.

IV. Birim hacimdeki buhar molekül sayısı II. Kaplardaki sıvı hacimleri arasındaki ilişki 1 > 2'dir.

niceliklerinden hangilerinde değişim gözlenmez? III. Kaplardaki sıvılar özdeş ısıtıcılarla ısıtılıp kaynatılırsa
(t °C de suyun buhar basıncı atmosfer basıncından 2. kaptaki sıvı daha geç kaynar.
büyüktür.) yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) I ve IV E) I, II ve IV D) II ve III E) I, II ve III

130 Kimya
er e

n Yap

6. Yapılan bir deneyde sabit sıcaklıkta kapalı bir kapta 9. Kaynama ve buharlaşma ile ilgili tablodaki bilgilerden
suyla dengede olan su buharının yaptığı basınç P1 doğru olanlarının karşısına 3 işareti getirilmiştir.
olarak ölçülüyor. Daha sonra bu deney aynı sıcaklıkta
bu saf suya NaCl katısı eklenerek tekrarlanıyor ve Bilgi Kaynama Buharlaşma
basınç değeri P2 olarak ölçülüyor.
Sıvının sadece
Buna göre, I yüzeyinden 3
gerçekleşir.
I. P1 > P2'dir.
II. Saf suda NaCl katısı çözüldüğünde aynı sıcaklıkta Sıvının buhar
buharlaşma hızı artar. basıncının atmosfer
II 3
III. P1 ve P2 değerleri sıvıların denge buhar basıncına eşit olduğu
basınçlarıdır. anda gerçekleşir.

yargılarından hangileri doğru olabilir?


Sıvının cinsine
III 3 3
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III bağlıdır.

D) II ve III E) I, II ve III Buna göre bu işaretlemelerden hangileri doğru


verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
7. Ağzı açık kaptaki bir sıvının buharlaşma hızını
değiştiren ancak buhar basıncını değiştirmeyen
nicelik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sıvının miktarı
B) Sıcaklık
C) Sıvının yüzey alanı
D) Saflık derecesi 10. Saf X, Y, Z sıvılarının buhar basıncının sıcaklıkla
değişimi grafikteki gibidir.
E) Sıvının cinsi
Buhar basıncı (cmHg)

X Y Z
76

8. 1 atm dış basınçta saf X, Y ve Z sıvılarının kaynama


sıcaklıkları ilişkisi Z X Y dir. X sıvısının 1 atm
dış basınçta kaynama sıcaklığı 5 C olduğuna 0 Sıcaklık (°C)
50 70 105
göre,
Buna göre, X, Y ve Z sıvılarıyla ilgili,
I. 50 °C'de Z sıvısının denge buhar basıncı 760
mmHg'dır. I. 50 °C de buhar basıncı en büyük olan X sıvısıdır.
II. 30 °C'de Y sıvısının denge buhar basıncı 760 II. Normal basınçta kaynamaları sırasında buhar
mmHg'dir. basınçları eşit olur.
III. 20 °C'de sıvıların denge buhar basınçları arasındaki III. X in üzerindeki dış basınç arttırılırsa kaynama
ilişki Y > X > Z'dir. sıcaklığı Y'ninkine eşit olabilir.
yargılarından hangileri doğru olabilir? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-D 3-B 4-B 5-C 6-C 7-C 8-D 9-E 10-E 131
TEST

8 l r e i k ie en e r n e n l e

1. Tabloda t °C de bazı bileşikler için buhar basıncı 3. Saf X, Y ve Z sıvılarının normal basınçta buhar
değerleri verilmiştir. basıncının sıcaklıkla değişimi aşağıda grafikte
verilmiştir.
Buhar basıncı (mmHg)
Buhar basıncı (mmHg)
Saf su 23,88 X Y Z
760
Etandiol 1

Benzen 95,1

Bu değerlerden yola çıkarak su, etandiol ve benzen Sıcaklık (°C)


55 78 100
sıvılarına ait aşağıdaki özelliklerden hangisini
karşılaştırmak uygun değildir? Bu grafiğe göre aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) Kaynama noktası
B) Moleküller arası çekim kuvvetleri A) Moleküller arası çekim kuvvetleri arasındaki ilişki
Z > Y > X şeklindedir.
C) Vizkozite
B) Aynı ortamda kaynarken buhar basınçları
D) Akıcılık
arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.
E) Moleküller arası bağ türleri
C) 25°C'de uçuculuğu en fazla olan X'tir.
D) X'in gaz olduğu sıcaklıkta Y sıvı hâlde olabilir.
E) 35°C'de viskoziteleri arasındaki ilişki Z > Y > X
şeklinde olabilir.

2. Şekildeki kapta t°C'de H2O sıvısı buharıyla dengede


bulunmaktadır.

P0
3V
4. Aşağıda bir sıvının buharlaşma hızını, buhar basıncını
2V
ve kaynama noktasını etkileyen faktörler verilmiştir.
İdeal piston
Su buharı
V Buharlaşma Buhar Kaynama
Saf su Hızı Basıncı Sıcaklığı
t °C Sıcaklık + + –

Aynı sıcaklıkta piston 2V'den 3V'ye getirilip sabitleniyor. Sıvının


yüzey + – –
Buna göre, alanı
I. Suyun denge buhar basıncı azalır. Dış basınç + + –
II. Su buharı molekül sayısı artar. Sıvının
+ + +
cinsi
III. Birim hacimdeki su buharı molekül sayısı
değişmez.
Buna göre etkileyen faktörler ( ), etkilemeyen
ifadelerinden hangileri yanlıştır? faktörler ( ) ile işaretlendiğinde kaç tanesinde hata
yapılmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

132 Kimya
er e

n Yap

5. Tabloda X, Y, Z sıvılarının 20°C'deki buhar basınçları 7. Sıvıların özellikleriyle ilgili,


verilmiştir.
I. Sıcaklık azaldıkça buhar basıncı azalır.
Madde 2 C deki buhar basıncı (mmHg) II. Aynı sıcaklıkta buhar basıncı büyük olan sıvıların
kaynama sıcaklığı küçüktür.
X 24
III. Moleküller arası çekim kuvveti az olan sıvıların aynı
Y 545 sıcaklıkta buhar basınçları küçüktür.

Z 65 yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Buna göre 2 C'de bu sıvıların tanecikler arası
D) I ve III E) I, II ve III
çekim kuvvetleri ilişkisi aşağıdakilerin hangisinde
doğru verilmiştir?

A) X > Y > Z B) X > Z > Y C) Y > X > Z


D) Z > X > Y E) Y > Z > X

8. İdeal piston İdeal piston


6. Viskoziteyi incelemek isteyen bir öğrenci aşağıdaki
düzenekleri hazırlıyor. V 2V

H2O(b) H2O(b)

Bal Gliserin Su m gram H2O(s) 2m gram H2O(s)


(1. kap) (2. kap)

25°C 25°C 25°C Aynı sıcaklıkta V hacimli 1. kapta m gram H2O sıvısı,
2V hacimli 2. kapta ise 2m gram H2O sıvısı buharı ile
Buna göre aynı sıcaklıkta, dengede bulunmaktadır.
I. Viskoziteleri arasındaki ilişki bal > gliserin > su Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
şeklindedir.
A) Her iki kaba aynı sıcaklıkta m gram H2O sıvısı
II. Moleküller arası çekim kuvvetleri en zayıf olan
eklenirse suyun denge buhar basıncı değişmez.
sudur.
B) Sabit sıcaklıkta her iki kapta da piston aşağıya
III. İçine aynı anda atılan özdeş bilyelerin sıvı dibine
doğru itilirse sıvı miktarı artar.
ulaşma süreleri aynıdır.
C) Kaplardaki buhar moleküllerinin ortalama kinetik
ifadelerinden hangileri doğrudur?
enerjileri eşittir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Sıcaklık arttırılırsa buhar molekül sayısı artar.
D) II ve III E) I, II ve III E) Her iki kaptada buhar molekül sayısı aynıdır.

1-E 2-A 3-B 4-B 5-B 6-B 7-C 8-E 133


TEST

9 l r e l

1. Birbirleriyle her 4. Maddenin plazma hâli doğal ya da yapay yollarla


oranda karışarak oluşabilir. Doğal ve yapay plazmalar sıcak ve soğuk
homojen karışım ortamlarda gerçekleşebilir. Maddelerin gaz hâllerinin
oluştururlar. ısıtılmasıyla sıcak plazma, maddenin içinden ışık
Gaz taneciklerinin geçirilerek oluşan plazmalara ise soğuk plazma denir.
Yoğunlukları I enerjisi katı ve
katı ve sıvılara Aşağıda plazma türlerine verilen örneklerden
sıvıya göre çok
göre oldukça V II hangisi hatalıdır?
Gazlar plazmaya göre
düşüktür.
azdır.
A) Soğuk doğal plazma: yıldırım
IV III
B) Sıcak doğal plazma: bulutsu
Sıkıştırılabilir. Yaptığı basınç kabın C) Soğuk yapay plazma: neon tüpleri
çeperlerinin her yerin-
de farklıdır. D) Sıcak yapay plazma: alev
E) Sıcak doğal plazma: yıldız
Yukarıdaki kavram haritasındaki ifadelerden hangisi
yanlış verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

5. Maddenin fiziksel h lleri ile ilgili;


I. İdeal gaz tanecikleri birbirleri ile esnek çarpışma
yaparlar.
2. I. Belirli bir şekli ve hacmi yoktur.
II. Katı, taneciklerin sadece titreşim hareketi yaptığı
II. Tanecikleri düzensizdir. hâldir.
III. Normal basınçta elektriği iyi iletirler. III. Sıvı tanecikleri sıkıştırılamaz.
IV. Manyetik alandan etkilenirler. IV. Plazma; atom, molekül, iyon ve serbest
V. Nötr hâlde bulunurlar. elektronların bir arada olabildiği hâldir.
Yukarıdaki özelliklerden hangileri gaz ve plazma V. Gaz taneciklerinin enerjisi plazmaya göre daima
h lleri için ortaktır? fazladır.
bilgilerinden hangisi yanlıştır?
A) I, II ve III B) II, III, IV C) I, II, V
D) I, IV, V E) II, IV, V A) I B) II C) III D) IV E) V

3. Sabit hacimli bir kap içerisinde aynı sıcaklıkta 2 mol H2


6. Gazlarla ilgili aşağıda bazı olaylar verilmiştir.
ve 1 mol He gazları bulunmaktadır.
I. O2 gazının sıvılaştırılarak bir yerden başka bir yere
Buna göre kaptaki bu ideal gazların;
taşınması
I. hacimleri, II. Doğal gazın borularla taşınarak konutlara kadar
II. ortalama kinetik enerjileri, ulaşması
III. kütleleri III. Sıcakta bırakılan futbol topunun şişmesi
niceliklerinden hangileri eşittir? Buna göre bu örneklerden hangileri gazların
(H2 2 g/mol, He 4 g/mol) sıkışma veya genleşme özellikleriyle ilgilidir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

134 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. lazma ile ilgili aşağıda verilen etkinlikte doğru (D) 9. Yüksek sıcaklık ve basınçta büyük bir enerji
- yanlış (Y) şeklinde yapılan işaretlemelerin yoğunluğuna sahiptir.
hangisinde hata yapılmıştır?
Manyetik ve elektriksel alandan etkilenmez.

Bilgi Doğru Yanlış Neon lamba, yıldırım, güneş plazmaya örnek


verilebilir.
A) Elektrik ve ısıyı iyi iletmez. lazma ile ilgili verilen etkinlikte ifadelerin önüne
doğru ise "D", yanlış ise "Y" yazan bir öğrenci
sırayla aşağıdakilerden hangisini yazarsa cevabı
B) Belirli hacim ve şekli yoktur.
hatasız olur?

Elektriksel ve manyetik A) D, Y, D B) D, D, D C) D, D, Y
C)
alandan etkilenmez.
D) Y, Y, D E) Y, D, Y
Tanecikler arası boşluk sıvı
D)
hâle göre fazladır.

Kimyasal reaksiyonlar çok


E)
yavaş gerçekleşir.

8. Aşağıda Torriçelli'nin deniz seviyesinde atmosfer (açık


hava) basıncını ölçmek için hazırladığı deney düzeneği 10. Aşağıda floresan lambanın şekli gösterilmiştir.
görülmektedir.
Elektrot Argon buharı
Tüp
Boşluk
Phava
h

Cıva
Cıva
Buna göre tüpe elektrik akımı verildiğinde;
I. Elektrottan yayılan elektronlar argon atomlarını
Buna göre,
iyonlaştırır.
I. Torriçelli, deney sonucunda, deniz seviyesinde cıva II. Argondan serbest kalan elektronlar cıva atomunu
sütunundaki yüksekliği (h) 76 cm olarak ölçmüştür. uyararak mor ötesi ışın yayarak fosfor kaplama
II. Kullanılan düzeneğin adı barometredir. üzerinde görünür hâle gelir.
III. Deniz seviyesinde 1 atm 760 mmHg'dır. III. Tüpün içindeki madde plazma hâlinde bulunur.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-C 3-E 4-D 5-E 6-E 7-E 8-E 9-A 10-E 135
TEST

10 l e i i leri

1. Bir miktar saf X gazının sabit basınçta soğutulmasına 3. Sabit basınçta arı X maddesinin sabit ısı veren bir ısıtıcı
ait sıcaklık-zaman grafiği aşağıda verilmiştir. ile ısıtılmasına ilişkin sıcaklık-zaman grafiği aşağıdaki
gibidir.
Sıcaklık (°C)
Sıcaklık (°C)

80
130

60
32
25 40
1 2 3 4
0 Zaman 0 Zaman (dakika)
7 12 20 30
Buna göre, X maddesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden Buna göre,
hangisi yanlıştır?
I. Erime noktası 60 °C dir.
A) 80 °C yoğuşma, 32 °C donma sıcaklığıdır. II. Isıtıcı gücü ve X miktarı artırılırsa kaynama noktası
B) 2. ve 4. bölgelerde potansiyel enerji değişmez. 130 °C den yüksek olur.

C) 3. bölgede zamanla buhar basıncı azalır. III. 7. dakikadan itibaren katı miktarı azalır, sıvı miktarı
artar.
D) 1. bölgede kinetik enerji azalır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
E) 1. ve 3. bölgelerde madde homojen görünümlüdür.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

4. 25 °C'de ağzı açık kaba bir miktar saf X sıvısı konuluyor


ve kap ısıtılıyor. Sabit basınç altında ısıtılan bu sıvının
2. Saf bir sıvıya ait sabit basınçta çizilen sıcaklık-zaman sıcaklık-zaman grafiği aşağıda verilmiştir.
grafiği aşağıda verilmiştir.
Sıcaklık (°C)
Sıcaklık (°C)
a
140
25 1 2 3
Zaman 25

2. aralıkta meydana gelen değişimle ilgili çizilen, Zaman (dk)


0 t1 t2
Sıvı kütlesi Potansiyel enerji Kinetik enerji
Buna göre,
I. Kaynama noktası 140°C'dir.
II. t1 – t2 zaman aralığında sıvının buhar basıncı
atmosfer basıncına eşittir.
Zaman Zaman Zaman
III. 30 °C'de tanecikler arası çekim kuvveti, 150 °C deki
I II III
tanecikler arası çekim kuvvetinden büyüktür.
grafiklerinden hangileri doğru olur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve II E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

136 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. H2O bileşiğine ait hâl değişim süreçleri aşağıda 7. 1 atm basınç altında ısıtılan 10 gram saf bir maddeyle
verilmiştir. ilgili tablodaki bilgiler veriliyor.

5 Erime Kaynama
Erime Kaynama
sıcaklığı sıcaklığı
süresi (dk) süresi (dk)
(°C) (°C)
2 3 40 128 12 20

1 4 Buna göre aynı basınçta özdeş ısıtıcı ile ısıtılan bu


sıvının 5 gramına ait kl k n grafiği
Buz Su Buhar
aşağıdakilerden hangisi olabilir?

6 A) B)
Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)
Buna göre,
128 128
I. 2, 3 ve 5 yönünde düzensizlik artar.
II. 1, 4 ve 6 yönünde ısı açığa çıkar. 50 40
III. 2. de moleküller arası uzaklık artar. 10
0 0
ifadelerinden hangileri doğrudur? 12 20 30 40 Zaman 5 11 15 25 Zaman

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) Sıcaklık (°C) D) Sıcaklık (°C)


D) I ve III E) I, II ve III
128 20

40 12
10
0 0
10 20 30 40 Zaman 40 50 60 90 Zaman
6. Sabit basınçta X gazının 227°C sıcaklığından itibaren
soğutulmasına ait sıcaklık-zaman grafiği aşağıdaki
gibidir.
E) Sıcaklık (°C)
Sıcaklık (°C)
128
227

t2 40

t1
0
t0 10 22 30 50 Zaman
I II III IV V
Zaman (dakika)
0 6 15 18 29 32

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 8. I. Dış atmosfer basıncı


II. Sıvının miktarı
A) I, III ve V. bölgelerde kinetik enerji azalır.
III. Isıtıcının gücü
B) t2 sıcaklığı yoğuşma noktasıdır.
Yukarıdakilerden hangileri saf bir sıvının erime ve
C) t1 sıcaklığı donma noktasıdır.
kaynama noktasına etki eden faktörlerdendir?
D) II ve IV. bölgelerde zamanla tanecikler arası çekim
kuvveti artar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Yoğuşma süresi donma süresinden büyüktür. D) I ve II E) I ve III

1-B 2-A 3-D 4-E 5-C 6-E 7-B 8-A 137


TEST

11 l e i i leri

1. Aşağıda sabit basınç altında ısıtılan saf bir X 3. Normal basınç altında erime noktası –7 °C ve kaynama
maddesine ait potansiyel enerji-sıcaklık değişimi grafiği noktası 59 °C olan saf X maddesinin sıcaklığı aynı
verilmiştir. basınçta –20 °C'den 80 °C'ye getiriliyor.

Potansiyel enerji Bu olayla ilgili olarak çizilen grafik aşağıdakilerden


hangisinde doğru olarak verilmiştir?
c
b A) B)
Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)
a

80 80
Sıcaklık (°C) 59 59
0 t1 t2 t3

Buna göre,
I. t1 - t2 aralığında maddenin kinetik enerjisi artar. 0 0
–7 Zaman –7 Zaman
II. t2 °C'de madde homojen görünümlüdür.
(dk) (dk)
III. t1 °C'de madde hâl değiştirir. –20

yargılarından hangileri doğrudur?


C) D)
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)

D) II ve III E) I, II ve III
80 80
59 69

0 0
–7 Zaman –7 Zaman
(dk) (dk)
–20

2. Aynı dış basınç altında bulunan X, Y ve Z sıvılarına ait


bazı özellikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. E)
Sıcaklık (°C)
Madde
Özellik
80
X Y Z
59
Kaynama
süresince Değişir Değişmez Değişmez
kinetik enerji

Farklı cins 0
atom içerme
İçerir İçermez İçerir Zaman
(dk)
–20
Buna göre X, Y ve Z maddeleriyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Y maddesi fiziksel ve kimyasal yollarla daha basit


maddelere ayrışamaz.
B) Z maddesi fiziksel yollarla bileşenlerine ayrışabilir.
C) Y ve Z saf maddedir.
D) X, sofra tuzunun sulu çözeltisi olabilir.
E) Z maddesi H2O ise Y, Ar olabilir.

138 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

4. Sabit basınçta ısıtılan saf X sıvısının sıcaklık-zaman 6. 1 atm dış basınçta ve 25°C'de saf X, Y ve Z
grafiği aşağıdaki gibidir. maddelerinin fiziksel hâlleri sırasıyla katı, gaz ve sıvı-
gaz olarak belirlenmiştir.
Sıcaklık (°C)
Buna göre bu maddelerin aynı basınçta erime
noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde
185 doğru olarak verilmiştir?

A) X > Y > Z B) Y > X > Z C) X > Z > Y


70
A B D) Z > X > Y E) Z > Y > X
0 Zaman (dk)
13 27

Buna göre,
I. Sıvının kaynama süresi 14 dakikadır. 7. Sabit basınçta ısıtılan saf bir X maddesinin hâl değişimi
II. Sıvının kaynama noktası 185°C dir. ile ilgili tablo aşağıda verilmiştir.
III. A'da kinetik enerji, B de potansiyel enerji artar.
Zaman (dk) 5 10 12 15 20 25 30
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Sıcaklık (°C) 35 40 40 90 100 100 105
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
D) I ve III E) I, II ve III
A) X maddesinin başlangıçtaki fiziksel hâli katıdır.
B) 30. dakikada madde gaz hâlde bulunabilir.
C) 15. dakikada genleşme kat sayısı X için ayırt
edicidir.
D) X maddesi 2 kez hâl değiştirmiştir.

5. Aşağıda sabit basınç altında ısıtılan saf X katısının E) 5. dakikada madde heterojen görünümlüdür.
sıcaklık-zaman grafiği verilmiştir.

Sıcaklık (°C)

8. Aşağıda ağzı açık kaplarda bulunan sıvılar ile bu


174
sıvıların üzerindeki dış atmosfer basıncı gösterilmiştir.

0,6 atm 2 atm 0,8 atm


32
15 I II III IV V
0 Zaman
a b (dk)
Saf su Etil alkol Gliserin

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?


A kabı B kabı C kabı
A) Erime süresi (a) kaynama süresinden (b) büyüktür.
B) Erime sıcaklığı 15 °C, kaynama sıcaklığı 174 °C dir. Buna göre bu sıvıların kaynamaları sırasında buhar
basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden
C) IV. bölgede sıvı kaynarken sıcaklık ve buharlaşma
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
hızı sabittir.
D) Dış basınç arttırılırsa a ve b değeri değişmez. A) A > C > B B) B > C > A C) B > A > C
E) II ve IV. bölgelerde madde homojen görünümlüdür. D) A B C E) C > A > B

1-C 2-B 3-A 4-E 5-C 6-C 7-E 8-B 139


TEST

12 l r e l l e i i leri

1. 1 atm dış basınç altında ısıtılan saf X ve Y katılarına ait 3. Sabit basınç altında saf bir katının ısıtılması sırasında
sıcaklık-zaman grafiği aşağıda verilmiştir. sıcaklığın zamanla değişimini veren grafik aşağıdaki
gibidir.
Sıcaklık (°C)
X Y
90 Sıcaklık (°C)
80
70
60 160
50
40
30 25
20
I II III IV V
0 Zaman (dk) 0 Zaman (dk)
t1 t2 t3 t4 t5 t6

Bu grafiğe göre aşağıdaki ifadelerden hangisi Buna göre bu maddeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
doğrudur? hangisi yanlıştır?

A) 55 °C'de X maddesinin tanecikleri arasındaki A) I. bölgede taneciklerinin titreşim hareketi artar.


uzaklık, Y maddesinin tanecikleri arasındaki B) II. bölgede taneciklerinin potansiyel enerjisi artar.
uzaklıktan fazladır.
C) III. bölgede madde için akışkanlık ayırt edici
B) Y maddesinin gaz fazında olduğu sıcaklıkta X özelliktir.
maddesi sıvı hâlde bulunabilir.
D) IV. bölgede alınan ısı taneciklerin birbirinden
C) t1 - t2 aralığında Y maddesinin potansiyel enerjisi ayrılmasında kullanılır.
artar.
E) V. bölgede maddenin kinetik enerjisi sabittir.
D) X maddesinin kaynadığı sıcaklıkta Y katı hâlde
bulunur.
E) X'in erime sıcaklığı Y'nin erime sıcaklığından
büyüktür.

4. Aşağıda helyum gazı ve helyum gazının yüksek


sıcaklıklardaki plazma hâli gösterilmiştir.

lazma
A He gazı h lindeki B
He

2. Ağzı açık bir kapta t C sıcaklıktaki saf bir sıvının


buhar basıncı; Buna göre,
I. Sıvı miktarı, I. A kabındaki madde elektriği iletmez.
II. Üzerine etki eden atmosfer basıncı, II. B kabında atom, iyon ve elektron birarada bulunur.
III. Sıcaklık III. Her iki madde de nötr hâldedir.
niceliklerinden hangilerine bağlı değildir? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve II E) I ve III D) I ve III E) I, II ve III

140 Kimya
er e

n Yap

5. Saf X gazının sabit basınçta soğutulmasına ait sıcaklık- 7. Aşağıdaki birim dönüşümlerinden hangisi yanlış
zaman grafiği verilmiştir. verilmiştir?

Sıcaklık (°C) A) 0,5 atm 38 mmHg


B) 1 dm3 1000 mL
70 C) 1 mol 6,02 .1023 tane tanecik
D) 27°C 300 K
t4 t5 E) 200 mL 0,2 L
0 Zaman
t1 t2 t3
–5

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) t1 – t2 aralığında maddenin kinetik enerjisi azalır.


B) t3 – t4 aralığında madde homojen görünümlüdür. 8. Gaz hâlindeki maddelere yüksek enerji verildiğinde
C) t2 – t3 aralığında maddenin buhar basıncı azalır. moleküllerin bir kısmı atomlarına ayrışırken, bazı
atomlar elektronlarını kaybedip, bazı atomlar elektron
D) Sıcaklık 30 °C'den –5 °C'ye düşürüldüğünde
alarak iyonlara dönüşür. Bu şekilde; molekül, atom,
moleküller arası uzaklık artar.
iyon ve serbest radikallerden oluşan karışımlara
E) 80 °C'de genleşme katsayısı madde için ayırt edici "plazma" denir.
özelliktir.
lazmaların genel özellikleriyle ilgili,
I. Isıyı iyi iletirler.
II. Elektrik ve manyetik alandan etkilenirler.
III. Pozitif yüklü taneciklerin sayısı, negatif yüklü
6. Sabit basınç altında ısıtılan eşit kütleli saf X ve Y
taneciklerin sayısına eşittir.
sıvılarının sıcaklık-zaman grafikleri aşağıda verilmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur?
Sıcaklık (°C)
X A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III

65 D) II ve III E) I, II ve III
Y

40

0 Zaman (dk)
2 10

Buna göre aşağıda verilen ifadelerden hangisi 9. Gazları niteleyen özelliklerle ilgili aşağıdaki
yanlıştır? ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) X'in moleküller arası çekim kuvveti Y'ninkinden A) Sabit sıcaklıkta bir gazın basıncı, birim hacimdeki
büyüktür. tanecik sayısıyla doğru orantılıdır.
B) 80 °C sıcaklıkta X ve Y maddelerinden oluşan B) Kapalı kaplardaki gaz basıncı manometreyle
karışım homojendir. ölçülür.
C) Y'nin gaz olduğu sıcaklıkta X sıvı hâlde bulunabilir. C) Gaz hacmi, bulunduğu kabın hacmine eşittir.
D) X'in 65°C deki buhar basıncı, Y'nin 40 °C'deki buhar D) 1 mol azot gazı 6,02 .1023 tane azot atomuna eşittir.
basıncından büyüktür. E) Aynı sıcaklıkta tüm gazların ortalama kinetik
E) Kaynama süreleri eşittir. enerjileri eşittir.

1-A 2-D 3-E 4-E 5-C 6-D 7-A 8-E 9-D 141
TEST

13 Maddenin Hâlleri

1. Aşağıda gündelik hayatta kullanılan bazı malzemeler 3. Bir gaz karışımı olan havadan azot, oksijen ve argon
ve bu malzemelerin içerdiği maddeler tabloda gazları elde edilir. Bu gazların sanayide kullanım
verilmiştir. alanlarıyla ilgili tabloda bilgiler verilmiştir.

İçeriğinde bulunan Gaz Kullanım Alanı


Malzeme
maddeler
I. Azot Dondurulmuş gıda üretiminde
I. Doğal gaz Metan, etan, propan
Havadan etkilenen maddeleri
II. Tüp gaz Propan, bütan II. Argon korumak için inert atmosfer
III. Klima Puron gazı oluşturmada
Asetilen kaynaklarında daha iyi
III. Oksijen
Buna göre bu malzemelerden hangilerinin içerdiği yanma sağlamak için kulanılır.
maddelerin türü doğru verilmiştir?
Buna göre tablodaki maddelerle ilgili verilen
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II kullanım alanlarından hangileri doğrudur?

D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III

4. 2. kap 3. kap

2. Aşağıdaki tabloda, gerçek sıcaklık değerlerinin bağıl


Saf su Tuzlu su
neme bağlı olarak hissedilen sıcaklık değerleri
20°C 20°C
verilmiştir.

Bağıl Nem
1. kap
Hissedilen Sıcaklık ( C)
2000 m
%20 %40 %60 Saf su
20°C
sıcaklığı ( C)

31 29 31 36
Hava

Deniz
29 27 28 31
Yukarıdaki görselde 20 °C de farklı ortamlarda saf sular
25 25 26 26 ve tuzlu su bulunmaktadır.

Buna göre, Buna göre,

I. Hissedilen sıcaklık ve gerçek sıcaklık arasındaki en I. Kaynarken buhar basınçları arasındaki ilişki
fazla fark 31°C'de %60 bağıl nemde bulunur. 1 > 2 3 şeklindedir.

II. %20 bağıl nemde hissedilen sıcaklık gerçek II. Kaynama sıcaklıkları arasındaki ilişki 1 > 3 > 2
sıcaklıktan daima düşüktür. şeklindedir.

III. Bağıl nem %60'dan %40'a düştüğünde hissedilen III. 20 °C'de buhar basınçları arasındaki ilişki 1 2>3
sıcaklık değerinde 25°C'de bir değişim olmaz. şeklindedir.

yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I ve III

142 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

5. 7. Maddenin bir fiziksel hâlden enerji değişimiyle birlikte


Bilgi Doğru Yanlış
başka bir fiziksel hâle geçmesine hâl değişimi denir.
Kaynama sıcaklığı; sıvının
Buna göre h l değişimleriyle ilgili aşağıdaki
I miktarına ve ısıtıcının gücüne 3 ifadelerden hangisi yanlıştır?
bağlıdır.
Sıvıların uçuculuğu artıkça A) Katı hâlden ısı alarak gaz hâline geçen saf bir
II 3
buhar basıncı artar. maddenin kinetik enerjisi daima artar.
Buhar basıncı; açık hava B) Bir sıvının sabit basınçta sıvı hâlden katı hâle geçtiği
basıncı, sıvı miktarı ve sıvı sıcaklığa donma noktası denir.
III 3
üzerinde gaz bulunup
C) Gaz hâlindeki bir maddenin ısı vererek doğrudan
bulunmamasına bağlıdır.
katı hâle geçmesine kırağılaşma denir.
Kaynama sadece sıvının
IV 3 D) Bir sıvının buhar basıncının atmosfer basıncına eşit
yüzeyinden gerçekleşir.
olduğu sıcaklığa kaynama noktası denir.
Dış basınç artıkça sıvının E) Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşirken kaynama
V 3
buharlaşma hızı artar. belirli sıcaklıkta gerçekleşir.

Yukarıdaki tabloda verilen bilgiler doğru ya da yanlış


olarak "3" şeklinde işaretlenmiştir.
Buna göre bu bilgilerden hangisine ait işaret yanlış
kullanılmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

8. Aynı sıcaklıkta özdeş kaplara eşit hacimde E, D ve U


sıvıları konuluyor. Sıvılara özdeş bilyeler, aynı
yükseklikten aynı anda bırakıldıktan bir süre sonra
6. Aşağıda saf X, Y ve Z sıvılarına ait buhar basıncı-
şekildeki durum gözlemleniyor.
sıcaklık ilişkisini veren grafik verilmiştir.

Buhar basıncı (atm)

X Y Z
1

Sıcaklık (°C)
t

Buna göre, E D U

I. t °C sıcaklığında akıcılıkları arasındaki ilişki Buna göre aynı sıcaklıkta;


X > Y > Z şeklindedir.
I. vizkozite,
II. Aynı ortamda kaynama noktası en yüksek olan Z
sıvısıdır. II. moleküller arası çekim kuvveti,

III. t °C buhar basınçları arasındaki ilişki X > Y > Z III. akıcılık


şeklindedir. niceliklerinden hangilerinin arasındaki ilişki
yargılarından hangileri doğru olabilir? E D şeklindedir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II ve III

143
TEST

13 Maddenin Hâlleri

9. Aşağıda belirtilen şartlardaki sıvıların karşısında buhar 11. Bazı kristal türleri ve bunların özellikleri aşağıdaki
basınçları arasındaki ilişkiler yazılmıştır. tabloda verilmiştir.
Sıvıların buhar
basınçları Tanecikler
Sıvılar arasındaki ilişki Tanecik arası Genel
Kristal
türü etkileşim özellikler
I.
kuvvetleri

2>1 London
Saf su Etil alkol kuvvetleri, Yumuşak,
20°C 20°C dipol-dipol erime noktası
X Moleküller
İstanbul İstanbul kuvvetleri düşük, iletken
1 2 hidrojen, değil
bağı
II.
Artı ve eksi
Sert, kırılgan,
1=2 iyonlar
yüksek erime
Saf su Saf su Y İyonlar arasındaki
20°C 20°C noktası,
elektrostatik
iletken değil
İstanbul Erzurum çekim
1 2 Çoğunluğu
III. Kovalent sert, yüksek
Z Atomlar
bağ erime noktası,
1>2 iletken değil
Saf su Saf su
10°C 20°C
Buna göre X, Y ve Z ile gösterilen kristal katı türüne
İstanbul İstanbul ait verilen aşağıdaki örneklerden hangisi doğrudur?
1 2
Buna göre hangilerinde sıvı buhar basınçları X Y Z
arasındaki ilişki doğru verilmiştir? A) 2 KCl C(elmas)
B) Na S8 SiO2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) SiC C6H12O6 NaCl
D) II ve III E) I, II ve III
D) 2 P4 C(elmas)

10. Aşağıdaki ideal pistonlu kapta normal koşullarda E) H2O KCI C(grafit)
1 mol ideal H2 gazı bulunmaktadır.

1 mol 1 atm
He
H2
gazı
0 °C

12. NG (sıvılaştırılmış doğal gaz) ile ilgili,


Buna göre kaptaki H2 gazı ile ilgili,
I. %90 metan ve %10 etan, propan ve bütan gazlarını
I. 6,02 1023 tane H2 molekülü içerir. içerir.
II. Mutlak sıcaklık 273 K'dir. II. Tankerle, deniz yoluyla veya boru hatlarıyla taşınır.
III. Hacmi 22,4 litredir. III. Zehirli bir sıvıdır.
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

144 1-E 2-C 3-E 4-E 5-C 6-E 7-A 8-C 9-C 10-E 11-A 12-B Kimya
NİTE

E İ
Su ve Hayat

e re Kimyası

D ğa e Kimya

edu
TEST

1 Su ve Hayat

1. Foseptik atığı içermeyen, duştan, küvetten ve 4. Su döngüsü ile ilgili,


lavabodan gelen evsel atık sulara "gri su" denir.
I. Hidrolojik döngü, suların doğal dolaşım hareketidir.
Arıtılmış gri su kullanımıyla ilgili, II. Suyun döngüsünde temel enerji kaynağı Güneş'tir.
I. Su tüketiminin azalmasını sağlar. III. Döngü sırasında toplam su miktarı korunur, ancak
II. Enerjide tasarruf sağlar. suyun yeryüzündeki dağılımı değişebilir.
III. Bitkilere kullanımı sakıncalıdır. yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

5. Aşağıdakilerden hangisi tatlı su kaynağı değildir?

A) Göller B) Akarsular C) Buzullar


D) Yer altı suları E) Okyanuslar
2. Dünya üzerindeki tüm canlıların yaşamsal faaliyetlerini
sürdürebilmeleri için suya ihtiyaçları vardır.
Suyun canlılar için önemiyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İnsan yaşlandıkça vücudundaki su miktarı azalır.


B) Bitkiler, fotosentez, terleme, besin maddesi dağılımı
6. Su döngüsü aşağıda şematik olarak gösterilmiştir.
gibi işlemlerde su kullanır.
C) İnsanların temel su kaynağı besinlerdir.
D) Vücutta bulunan suyun büyük bir kısmı hücrelerde
yer alır.
E) Suda yaşayan birçok canlı, oksijeni sudan alır.

Bu şemadan hareketle,
3. Suyla ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi
I. Güneş enerjisiyle denizlerden su buharlaşır.
yanlıştır?
II. Atmosferdeki su yağış olarak yeryüzüne döner.
A) Doğada bulunan tüm sular saftır. III. Yeryüzündeki suyun bir kısmı toprağa sızarak yer
B) Tüm sindirim ve emilim işlemleri için gereklidir. altı sularına karışır.
C) Bazı canlıların yaşam alanlarını oluşturur. ifadelerinden hangileri söylenebilir?
D) Vücut ısısını düzenlemeye yardımcı olur. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Vücuttaki metabolik reaksiyonlarda kullanılır. D) II ve III E) I, II ve III

146 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. 9. İçinde fazla miktarda Ca2+ ve Mg2+ iyonları


Doğru Yanlış bulunduran sulara "sert su" denir.
Su döngüsü doğada sürekli Sert suların özellikleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
kirlenen suyun temizlenip hangisi yanlıştır?
I.
tekrar kullanılabilir hale
gelmesini sağlar. A) Çamaşırların grileşmesine neden olur.
Sulardaki Ca+2 ve Mg+2 B) Temizlikte daha az sabun kullanılmasına sebep
II. iyonları miktarı o suyun olur.
sertlik derecesini belirler.
C) İçimi lezzetli değildir.
Buzullar, yer altı suları ve yer
III. üstü suları tatlı su D) Sıcak su borularında tortuya neden olur.
kaynaklarındandır. E) Cam malzemelerin çizilmesine neden olur.
Renk, koku, bulanıklık içme
IV. suyunda istenmeyen bir
özelliktir.
Okyanus suları doğrudan
V. sanayide, tarımda ve evlerde
kullanılabilir.
10. Dünya'daki su kaynaklarıyla ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Su ve su döngüsü ile ilgili tablodaki ifadeler doğru /
yanlış olarak işaretlendiğinde hangisi hatalı olur? A) Dünya'daki su kaynaklarının hacimce %97'si
okyanuslarda ve denizlerde tuzlu su olarak bulunur.
A) I B) II C) III D) IV E) V
B) Dünya'daki tatlı su kaynaklarının büyük çoğunluğu
Antarktika kıtasında bulunur.
C) Su kaynakları, su döngüsü yardımıyla sürekli
yenilenmektedir.
D) Tatlı su miktarının büyük çoğunluğu göllerde ve
akarsularda bulunmaktadır.
E) Okyanus ve denizler tuzlu su kaynağıdır.

8. Dünya'nın üçte ikisi su ile kaplı olmasına rağmen suyun


sadece hacimce %3'lük bir kısmı tatlı sulardan
oluşmaktadır.
11. Üç ayrı su numunesi incelendiğinde aynı sıcaklıkta
Bu sulara; sulardaki iyonların miktarları aşağıda verilmiştir.
I. yer altı suları, I. numune; 1 L suda 10 mg Ca2+
II. denizler, II. numune; 500 mL suda 10 mg Ca2+
III. buzullar, III. numune; 1 L suda 15 mg Ca2+
IV. göl ve nehirler Buna göre, bu suların sertlikleri arasındaki ilişki
kaynaklarından hangileri örnek verilebilir? aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
A) I > III > II B) I > II > III C) II > III > I
D) I, III ve IV E) II, III ve IV
D) III > II > I E) I = II > III

1-B 2-C 3-A 4-E 5-E 6-E 7-C 8-D 9-B 10-D 11-C 147
TEST

2 Su ve Hayat

1. Yetişkin bir insanın vücudunda %55-75 oranında, yeni 3. Suyun sertlik özelliğiyle ilgili,
doğan bebeklerin vücudunda ise %75-80 oranında su
I. Bikarbonat (HCO3 ) iyonlarının oluşturduğu sertlik,
bulunur. Bu suyun büyük bir kısmı vücudun
geçici sertlik olup kaynatma ile giderilebilir.
hücrelerinde yer alır ve yaşamsal faaliyetleri sürdürmek
için kullanılır. II. MgCl2 ve CaSO4 maddeleri sulardaki kalıcı sertliğe
neden olur.
Suyun vücuttaki önemi ve görevleriyle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? III. Kalıcı sertlik Na2CO3(soda) kullanılarak giderilebilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Günlük harcanan kaloriyi arttırarak, kilo almayı
sağlar. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
B) Toksik maddelerin vücuttan atılmasını sağlar. D) II ve III E) I, II ve III
C) Vücut ısısının dengede tutulmasını sağlar.
D) Kanın vücuttaki akışını sağlar.
E) Beyin, omurilik ve diğer organların dış etkilerden
korunmasını sağlar.

4. Dünya nüfusunun hızla artması, iklim değişiklikleri,


sanayileşme, sera gazlarının salınımı ve kuraklık gibi
etkenler yeryüzündeki tatlı su kaynaklarının hızla
tükenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle su
tasarrufunun sağlanmasının büyük önemi
bulunmaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi su tasarrufu için
alınabilecek önlemlerden biri değildir?

2. Aşağıdaki yeryüzündeki su kaynaklarının dağılımı A) Duş süresini kısa tutmak


verilmiştir. B) Gri su tüketimini yaygınlaştırmak
Diğer %0,9 Nehirler %2 C) Sebze ve meyveleri akan su altında yıkamak
Tatlı su %3 Bataklıklar
%30 D) Tarımda damlama sulama yöntemi kullanmak
Yer altı %11
suları E) Yağmur sularını toplamak
Tuzlu su Buzullar Göller
%97 %68,7 %87

Dünyadaki su Tatlı su Tatlı yüzey


suları (sıvı)

Buna göre, su kaynaklarının dağılımıyla ilgili


aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
5. Su (H2O) molekülüyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
A) Yeryüzündeki toplam su kaynaklarının büyük kısmı hangisi doğrudur? (1H, 8O)
buzullardan oluşur.
B) Dünyadaki toplam su kaynaklarının %87'sini göller A) Apolar moleküldür.
oluşturur. B) Sabit basınçta donarken hacmi küçülür.
C) Tüm su kaynaklarının %11'i bataklıklarda bulunur. C) Sıvı halinin yoğunluğu katı halininkinden küçüktür.
D) Tatlı su kaynaklarının %30'u yer altı sularıdır. D) Su buharının kırağı ya da çiy haline dönüşümünde
E) Tüm su kaynaklarının %0,9'u nehir, göl ve ortam ılıman olur.
bataklıklarda bulunur. E) Katı hali, sıvı halinin içerisinde batar.

148 Kimya
er e

n Yap

6. I. Yer altı suları hem topraktan dolayı hem de asit 9. Su tasarruf modellerinin geliştirilmesi ve
yağmurlarından dolayı içeriği acı, tatlı ve tuzlu yaygınlaştırılması dünyamızda sınırlı olan su
olarak değişmektedir. kaynaklarının tasarrufu ve su kaynaklarından minimum
II. İçme sularında bulunan bikarbonat (HCO ) iyonu
– harcama ile maksimum faydalanmayı sağlamaktadır.
3
sularda geçici sertliğe sebep olur. Buna göre;
III. Sanayileşme, nüfus artışı, kimyasal gübreler, zirai I. sensörlü musluklar,
ilaçlar su kirliliğine neden olur.
II. düşük akışlı duş başlıkları,
IV. Küresel ısınma kuraklığıa yol açar.
III. yağmur sularını toplama sistemleri
V. Sert sular, elektrikli aletlerde enerji tüketimini azaltır.
verilenlerden hangileri bu amaçla kullanılır?
Yukarıda su ile ilgili verilen ifadelerden hangisi
yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V

7. I. Yer altı suları 10. Sert sularla ilgili,


II. Kar ve buzullar I. İçeriğinde bolca Ca+2 ve Mg+2 iyonları bulunur.
III. Okyanuslar ve denizler II. Kullanılması durumunda çamaşır ve bulaşık
Yukarıdakilerden hangileri kullanılabilir ve içilebilir makinesi gibi cihazların ömrü uzar.
su kaynaklarındandır? III. Elektrikli aletlerde enerji tüketimini artırır.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II yargılarından hangileri doğrudur?

D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III

8. • - - - - Ca+2 ve Mg+2 gibi suya sertlik veren iyonları


uzaklaştırarak suyu - - - - .
• Saf su - - - - yapılı bir bileşiktir. 11. I. Tokat Ballıca mağaralarının oluşumu
• Dünyadaki suyun %97'si - - - - sudur. II. Çaydanlıkta kireç oluşumu
Bu cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun III. Çamaşır makinelerinin borularının kireçlenmesi
kavramlar yazıldığında aşağıda verilenlerden Yukarıdakilerden hangilerinde meydana gelen
hangisi dışarıda kalır? olaylar kullanılan suyun sert olmasıyla
ilişkilendirilebilir?
A) yumuşatır B) polar
C) çamaşır sodası D) tuzlu A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) tuz ruhu D) II ve III E) I, II ve III

1-A 2-D 3-E 4-C 5-D 6-E 7-C 8-E 9-E 10-C 11-E 149
TEST

3 e re i

1. Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz etkileyen gaz 4. Ozon, Ekvator kuşağı üzerinde bulunan stratosfer
ve katı partiküllerin hava içinde normalden fazla tabakasında güneş ışınları yardımıyla O2 (oksijen)
yoğunluğa ulaşmasıdır. Hava kirliliğini oluşturan gazlar gazından oluşur. O3 (ozon) gazının Güneş'ten gelen
doğrudan atmosfere karışan birincil kirleticiler ve zararlı ışınları tutma özelliği bulunur. Günlük
atmosferdeki bazı mekanizmalar sonucu oluşan ikincil hayatımızda sıkça duyduğumuz "ozon tabakasının
kirleticiler olarak iki gruba ayrılır. delinmesi" ifadesi bu tabakadaki O3 (ozon) miktarının
azalmasıyla alakalıdır.
Aşağıdakilerden hangisi birincil kirleticiler sınıfında
yer almaz? Aşağıdakilerden hangisi O3 (ozon) tabakasının
azalmasına sebep olan cihaz ya da maddelerden
A) H2O B) CO2 C) NO D) HNO3 E) NO2 biri değildir?

A) Yangın söndürme tüpleri


B) Buzdolapları
C) Cep telefonları
D) Klimalar
E) Deodorantlar

2. Aşağıdakilerden hangisi hava kirliliğinin artmasına


neden olmaz?

A) Kentleşmenin artması
B) Alternatif temiz enerji kaynaklarının kullanımı
5. Aşağıdakilerden hangisi hava kirliliğini azaltmak
için alınacak önlemlerden biri değildir?
C) Orman yangınlarının artması
D) Deodorantlarda kullanılan itici gazlar A) Yüksek binalar şehrin bir yerinde toplanmış ve
rüzgarı kesecek şekilde yapılmamalı
E) Fosil yakıt kullanımı
B) Kömürlerde kükürt giderme işlemi yapılmalı
C) Fabrika bacalarına kirletici gazları ve tozları tutan
filtreler takılmalı
D) Fosil yakıtlar yerine rüzgar, güneş gibi temiz enerji
kaynakları kullanılmalı
E) Toplu taşıma araçlarını kullanmak yerine özel
araçların kullanılması yaygınlaştırılmalı

3. Çevre kirliliğine neden olan plastik maddelerle ilgili


olarak,
I. Polimer yapısındaki malzemelerdir.
II. Doğada uzun yıllar bozulmadan kalırlar.
6. Bazı gazlar havada su buharı ile birleşerek seyreltik asit
III. Yalnızca toprak kirliliğine neden olurlar. çözeltilerini oluşturup asit yağmurlarına sebep olurlar.
IV. Ekolojik dengeyi bozarlar. Buna göre aşağıdakilerden hangisi asit
ifadelerinden hangileri söylenebilir? yağmurlarının oluşumunda etkili gazlardan biri
değildir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV A) SO3 B) NO2 C) CO2 D) N2 E) SO2

150 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. 9. I. CO2 gazı kömür, mazot gibi fosil yakıtların yanması


C12H25 SO3Na C17H35 – COONa sonucu oluşan ve sera etkisine sebep olan bir
gazdır.
Deterjan Sabun
II. SO2 ve NO2 gazları havadaki su buharı ile
Sabun ve deterjanın yapısındaki etken maddeler birleşerek asit yağmurlarını oluştururlar.
yukarıda verilmiştir.
III. Böcek ilaçları, deodrantlar ve spreylerden çıkan
Buna göre, gazlar ozon tabakasında incelmeye sebep olur.
I. Deterjanın çevre ve insan sağlığı üzerinde olumsuz IV. Pb, Cr, Fe gibi ağır metaller su ve toprak kirliliğine
etkisi yoktur. sebep olur.
II. Sabun, su ve toprak kirliliği oluşturmaz. Yukarıda verilen ifadeleri doğru (D) ya da yanlış (Y)
olarak sıralayan öğrenci aşağıdakilerden hangisini
III. Deterjan petrol türevlerinden, sabun bitkisel ve
elde eder?
hayvansal yağlardan elde edilir.
yargılarından hangileri yanlıştır? A) D, D, Y, D B) D, D, D, D C) Y, D, D, Y
D) D, Y, D, Y E) D, D, D, Y
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III

10. Aşağıdaki maddelerden hangisinin değerinin


normalden fazla olması çevre kirliliğinin
oluşmasında etkisi yok denecek kadar azdır?

A) Kloroflorokarbonlar B) Ozon gazı


C) Kükürt oksitler D) Azot gazı
E) Azot oksitler

8.
SO3 NO2 CO2 CH4

I II III IV

Numaralandırılarak verilen bu gazlar; 11. Aşağıda çevreye zarar veren kimyasallar ile bu
kimyasallara ait örneklemeler eşleştirilmiştir.
a. sera etkisine neden olan gazlar,
b. asit yağmurlarına neden olan gazlar Makina yağları, cürüf,
I. Endüstriyel atık
olarak sınıflandırılmak isteniyor. hurda

Bu etkinliği doğru bir şekilde tamamlayan Güliz'in Böcek ilaçları, benzin,


II. Organik sıvılar
cevabı aşağıdakilerden hangisidir? karbon tetraklorür
a b III. Ağır metaller Cıva, kurşun, kadmiyum
A) I – IV II – III
Buna göre bu örneklemelerden hangileri doğru
B) II – III I – III – IV eşleştirilmiştir?
C) I – II – III III – IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II – III – IV I – II – III
D) II ve III E) I, II ve III
E) II – III – IV I – II – IV

1-D 2-B 3-D 4-C 5-E 6-D 7-A 8-D 9-B 10-D 11-E 151
TEST

4 e e re i

1. Aşağıda yeryüzünde güneş ışınlarının oluşturduğu sera 3. Çevremizin temiz ve yaşanabilir olması için birey,
gazlarının küresel ısınmaya etkisini gösteren görsel toplum ve devletlere düşen görevler bulunur.
verilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğini önlemek
için alınabilecek önlemlerden değildir?

Güneş A) Fabrika bacalarına filtre takmak


1
B) Endüstriyel atıkların toprağa karışmasını önlemek
C) Pilleri çöpe atmak
2 D) Planlı yapılaşmayı sağlamak
Atmosfer E) Kalorifer sistemlerinde yanma sistemini geliştirerek
3
tam yanmayı sağlamak

Bu görsele göre,
I. Atmosferden yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının bir
kısmı geri yansır.
II. Sera gazları olan CO2, CH4, O3ve NOX gibi gazlar
tarafından yeryüzünde sıcaklık artar.
4. Çevre kirliliği ile ilgili olarak verilen aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
III. Fosil yakıtların aşırı tüketilmesi ve ormanların yok
edilmesi gibi insan faaliyetleri sera gazlarının A) Petrol rafinerilerinden, deterjan, otomobil ve
artmasına ve bu da küresel iklim değişikliğine çimento fabrikalarından gelen atıklar su ve hava
neden olur. kirliliğine sebep olur.
ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Piller; kurşun, civa, çinko, mangan oksit içeren ve
çevreyi kirleten kimyasal bir maddedir.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
C) Organik sıvılar sulardaki oksijenle tepkimeye
D) II ve III E) I, II ve III girerek oksijeni tüketir ve güneş ışınlarının geçişini
ve gaz alışverişini azaltır.
D) Biyoyakıt kullanımı çevre kirliliğini arttırır.
E) Deterjanlarda bulunan alkil benzen sülfonat azot
bakterisi gelişimini engelleyerek bitkinin azotu
kullanmasını engeller.

2. Hava, su ve toprak kirleticilerle ilgili aşağıdaki


ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sera etkisine neden olan en etkin gaz metan


gazıdır.
B) Asit yağmurları su, hava ve toprak kirliliğine sebep 5. I. Hidrokarbonlar
olur. II. Aseton
C) İçerisinde çözünmüş iyon miktarı fazla olan sulara III. Alkoller
"sert su" denir.
Yukarıdakilerden hangileri sulara karışarak suyun
D) Kloroflorokarbon ozon tabakasının incelmesine ve kirlenmesine yol açan organik sıvılardandır?
parçalanmasına neden olur.
E) Su kirliliğinin başlıca nedenleri; tarımsal, endüstriyel A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
ve evsel atıklardır. D) II ve III E) I, II ve III

152 Kimya
er e

n Yap

6. %44 %44
8. Atmosferdeki bazı gazlar gün boyunca Güneş'ten
Kadmiyum aldığı ısının bir kısmını tutar ve bu enerji ile atmosferi ve
%10 Dünya'yı ısıtır. Yani Dünya atmosferi tıpkı bir sera gibi
davranır. Bu olay Dünya'da yaşamın var olması için
doğal bir süreçtir. Ancak atmosferdeki sera gazlarının
artması, Dünya'nın fazla ısınmasını sağlayarak iklim
%2 değişikliklerine neden olur.
Bu parçada bahsedilen gazlara aşağıdakilerden
Bir su numunesinde bulunan kadmiyum, kurşun, cıva hangisi örnek verilemez?
ve çinko değerleri yukarıda verilmiştir.
A) Oksijen B) Karbon dioksit
Buna göre bu ağır metallerle ilgili,
C) Metan D) Su buharı
I. Atık pillerden, tarımsal ilaçlardan ve endüstriyel E) Azot dioksit
atıklardan toprak ve suya karışırlar.
II. Canlılara toksik olarak etki ederler.
III. Hem suları hem de toprağı kirletirler.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

9. I

Asit yağmurları toprağın pH değerini değiştirerek toprağı


verimsizleştirir.

II V
Atık pil, DDT gibi zirai CO2 gazı sera etkisine
ilaçlar toprak kirliliğine sebep olan etkili bir
sebep olur. gazdır.

7. • Çevreyi kirleten, doğal dengeyi bozan maddelere


- - - - denir.
• Karbondioksit gazı - - - - sebep olan sera etkisini
oluşturur.
III IV
• İçerisinde aşırı miktarda Ca2+, Mg2+ iyonları
bulunduran sulara - - - - su denir. Fosil yakıt kullanımı Deterjan yapısı fosfat
ve fabrika baca- içerdiğinden sudaki
• Toprağın verimini artırmak için - - - - kullanılır. larında filtre kul- yosunların büyümesini
Yukarıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere lanılmaması hava ve canlıların ihtiyacı olan
aşağıdaki kavramlar yazıldığında hangisi açıkta kirliliğine sebep oksijen gazı miktarının
olur. artmasına sebep olur.
kalır?

A) küresel ısınmaya B) sert Çevre kirliliğiyle ilgili kavram haritasındaki


bilgilerden hangisi hatalıdır?
C) atık D) gübre
E) yumuşak A) I B) II C) III D) IV E) V

1-E 2-A 3-C 4-D 5-E 6-E 7-E 8-A 9-D 153
TEST

5 e i

1. I. CO a. Sera etkisi 4. Atmosfer, içinde taşıdığı gazların özellikleri bakımından


canlılar için hayati öneme sahiptir.
II. O3 b. Baca zehiri Atmosferin canlılar için önemiyle ilgili,
I. Güneş ışınlarını dağıtarak gölge alanların
III. CO2 c. Zararlı ışınların
aydınlanmasını sağlar.
engellenmesi
II. Uzaydan gelen meteorların yüzeye ulaşmadan
Yukarıdaki maddelerin yarattığı etkiler parçalanmasını sağlar.
eşleştirildiğinde hangi seçenek doğru olur?
III. Meteorolojik olayların oluşmasını sağlar.
A) I. a B) I. b C) I. b D) I. c E) I. c IV. Dünyanın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller.
II. b II. a II. c II. b II. a V. Hava akımlarıyla gece-gündüz sıcaklık farkı
III. c III. c III. a III. a III. b oluşmasına neden olur.
yargılarından hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Atmosfer kirliliğine, fabrika ve motorlu araçlarda


kullanılan fosil yakıtların yanması sonucu oluşan zararlı
gazlar neden olur. Bu gazlar havada su buharı ile
tepkimeye girerek asit yağmurlarına neden olur.
Asit yağmurlarıyla ilgili,
I. Bitki örtüsüne ciddi zararlar verir. 5. I. Egzoz gazları
II. Su kaynaklarının pH değerini arttırır. II. Kum fırtınaları
III. Bina ve tarihî eserlerde aşınmaya sebep olur. III. Baca dumanları
yargılarından hangileri doğrudur? IV. Kloroflorokarbonlar (CFC'ler)
Yukarıdaki hava kirleticilerden hangileri insan
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
etkisiyle oluşmamıştır?
D) II ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) II ve IV E) I, II ve IV

3. Azot oksitlerle ilgili,


I. Genel olarak NOX şeklinde gösterilen azot
monoksit ve azot dioksit gazlarıdır. 6. Su ve toprak kirleticilerle ilgili olarak
II. Doğal kaynaklı olarak atmosferde şimşek çakmaları aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
sonucu oluşur.
A) Organik sıvılar sulardaki oksijen miktarını azaltır.
III. Atmosferde su buharıyla birleşerek asit
B) Endüstriyel atıklar suyun pH değerini düzenler.
yağmurlarını oluştururlar.
C) Plastikler toprakta bozunmadan uzun yıllar kalabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) Ağır metaller toprakta birikerek toksik etki gösterir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) Deterjanlar suya karışarak su yosunlarının
D) II ve III E) I, II ve III çoğalmasına neden olur.

154 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

7. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğini azaltmak 10. Atmosferden geçerek yeryüzüne ulaşan güneş
için alınacak önlemlerden değildir? ışınlarının bir kısmı atmosfer tarafından geri yansıtılır.
Yeryüzüne gelen güneş ışınları yeryüzünü ısıtır ve ısı
A) Araç motor yağları, sanayi atıkları geri olarak yayılır. Güneş ışınlarının oluşturduğu ısı
dönüştürülmeli ya da arıtılmalıdır. enerjisinin tutulması sera etkisi olarak adlandırılır.
B) Enerji ihtiyacı nedeniyle fosil yakıtların tüketimi
artırılmalıdır. CO2 O3 CH4
C) Kimyasal gübre ve zirai ilaç kullanımı azaltılmalıdır.
N2O O2
D) Ulaşımda toplu taşıma araçlarının kullanılması
özendirilmelidir.
Buna göre tabloda formülleri verilen gazlardan
E) Araçlardaki egzoz gazlarını daha az zararlı gazlara hangisi sera etkisi oluşturan gaz değildir?
dönüştürerek katalitik konvertörler ile partikül filtresi
takılmalıdır. A) Karbondioksit B) Ozon
C) Metan D) Diazot monoksit
E) Oksijen

8. Aşağıdakilerden hangisi doğal kaynaklı çevre


kirleticisidir?

A) Egzoz gazları B) Fosil yakıtlar


11. I. Plastikler
C) İtici gazlar D) Volkanik patlamalar
II. Organik sıvılar
E) Piller
III. Kar ve buzullar
IV. Piller ve endüstriyel atıklar
V. Deterjanlar
Yukarıdakilerden hangisi, bir çevre sorunu olan su
ve toprak kirliliğinin oluşumunda katkısı en azdır?

9. Çevre kirliliği hava, su ve toprak kirliliği olmak üzere üç A) I B) II C) III D) IV E) V

grupta toplanır. Hava kirliliği, genellikle - -I- - , azot


oksit, karbondioksit gibi gaz halde bulunan kirleticiler
oluşturur. Toprak ve su kirliliğini - -II- - piller, endüstriyel
atıklar ve organik sıvılar oluşturur.
Çevre kirliliğiyle ilgili verilen cümlelerde boşluklara
yazılması gereken kavramlar aşağıdakilerin 12. Aşağıdakilerden hangisi sert suların neden olduğu
hangisinde doğru olarak verilmiştir? herhangi bir olaya örnek verilemez?

I II A) Sabun sarfiyatının artışı


A) kükürtoksit plastikler B) Çaydanlıkta kireç oluşumu
B) karbonmonoksit ağır metaller C) Çay bardağında lekelenme
C) ozon doğal gübre D) Kalorifer borularında daralma oluşturarak suyun
D) oksijen deterjan akışını düşürme
E) kükürt petrol ürünleri E) Ozon tabakasının incelmesine neden olma

155
TEST

5 e i

13. Aşağıda içlerinde Ca2+ iyonlarının derişim değerleri 16. Suyu tasarruflu kullanmak isteyen birey,
verilen su numuneleri verilmiştir.
I. Evindeki bozuk muslukları tamir ettirmelidir.
II. Diş fırçalarken suyu açık bırakmamalıdır.
III. Aracını yıkarken suyu sürekli akıtmamalıdır.

0,1 ppm 0,01 ppm 10 ppm davranışlarından hangilerini yapmalıdır?


Ca2+ Ca2+ Ca2+
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
1 L su 1 L su 1 L su
D) I ve III E) I, II ve III
I II III

Aynı şartlarda bu suların kirleri temizleme etkisinin


büyüklük ilişkisi aşağıdakilerin hangisinde doğru
olarak verilmiştir?

A) I > II > III B) II > I > III C) II > III > I


17. Ozon tabakasıyla ilgili,
D) III > I > II E) III > II > I
I. Atmosferin fazla ısınmasını engeller.
II. Güneşten gelen zararlı ışınların etkilerinden
Dünya'yı korur.
III. Deodorantlar ve yangın söndürücülerde kullanılan
bazı kimyasallar tarafından tabakası incelir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
14. Kömür ve petrol gibi fosil yakıtlarla ilgili, D) I ve III E) I, II ve III
I. Oluşturdukları kükürt oksitler atmosferdeki su
buharıyla birleşerek asit yağmurlarına dönüşebilir.
II. Aşırı tüketilmesi çevre ve canlılar üzerinde zararlı
etkiler oluşturur.
III. Kullanımı ucuz ve süreklidir.
18.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
e- Tem
y üm el b
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II bü r. ög e
esi sin
l e rin ağla dir.
D) I ve III E) I, II ve III tki ini s
Bi s
III
II
gesinin korunmasına
İçerisinde Na+ ve K+
iyonu bulunduğunda

Vücudun asitlik den-


yardımcı olur.

I IV
sertleşir.

SU

15. Aşağıdakilerden hangisi su ve toprak kirliliğine Su ile ilgili kavram haritasında verilen bilgilerden
neden olan ağır metallerden biri değildir? hangileri hatalıdır?

A) Kalsiyum B) Cıva C) Mangan A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III


D) Krom E) Kurşun D) I, II ve IV E) I, III ve IV

156 1-C 2-C 3-E 4-E 5-B 6-B 7-B 8-D 9-A 10-E 11-C 12-E 13-B 14-C 15-A 16-E 17-E 18-A Kimya
NİTE

İ N N TE E N N E
İ E
Kütlenin Korunumu Kanunu
Sabit Oranlar Kanunu
Katlı Oranlar Kan n
Temel Kanunlar
M l Ka ramı
M l Ka ramı e Gazlarda M lar Ha im
Kimyasal Tepkime Denklemleri
Kimyasal Tepkime Türleri
Miktar İ eren Pr lemler
Artan Madde Pr lemleri
Yüzde Verim Pr lemleri
Karı ım Pr lemleri
Sa sızlık, Bir irini İzleyen Te kimeler
Kimyasal Te kimelerde Hesa lamalar edu
TEST

1 Kütlenin Korunumu Kanunu

1. Kimyasal bir tepkimede aşağıdakilerden hangisi 5. Aşağıda tepkimeye giren ve tepkimeden çıkan
değişkenlik gösterebilir? maddelere ait harcanan ve oluşan maddelerin kütleleri
altlarına yazılmıştır.
A) Atom sayısı
Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O
B) Ağzı kapalı kaplarda toplam kütle
10,6 g 7,2 g Xg 4,4 g 1,8 g
C) Molekül sayısı
Buna göre tepkimede oluşan NaCl kaç gramdır?
D) Proton sayısı
E) Toplam elektriksel yük A) 5,8 B) 11,2 C) 11,4 D) 11,6 E) 17,8

. İçinde m1 gram hava ve m2 gram saf demir bulunan


2. 2Cu2S + 3O2 2Cu2O + 2SO2 ağzı kapalı kap tartıldığında toplam kütle m3 gram
olarak ölçülüyor. Bir süre sonra kap tekrar tartıldığında
denklemine göre 16 g Cu2S ile O2 gazının artansız
kütlenin m4 gram olduğu ve kaptaki maddenin renginin
tepkimesinden 14,4 g Cu2O ve 6,4 g SO2 bileşiği
değiştiği belirleniyor.
oluşuyor.
Buna göre,
Buna göre tepkimede harcanan O2 gazı kaç
gramdır? I. Kabın kütlesi m3 – (m1 + m2)'dir.
II. m3 = m4'tür.
A) 1,2 B) 2,4 C) 3,6 D) 4,8 E) 20,8
III. Son durumda havanın kütlesi m1 gramdan azdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
3. I. Sütün ekşimesi
II. Demirin paslanması
III. Yemeğin pişmesi
Ağzı kapalı kaplarda gerçekleşen yukarıdaki 7. Aşağıda ağzı açık kaplarda gerçekleşen tepkime
olayların hangilerinde toplam kütle korunur? denklemleri verilmiştir.

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 1. tepkime


D) II ve III E) I, II ve III MgCO3(k) MgO(k) + CO2(g)
2. tepkime
4Fe(k) + 3O2(g) 2Fe2O3(k)
Buna göre bu tepkimelerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
4. 131 gram ksenonun yeterince flor (F2) gazı ile artansız
reaksiyona girmesi sonucu 207 gram ksenon A) Her iki tepkimede heterojendir.
tetraflorür (XeF4) bileşiği oluşuyor. B) 1. tepkimede katı kütlesi zamanla azalır.
Buna göre 2, 2 gram ksenonun tamamen harcanıp C) 2. tepkimede katı kütlesi zamanla artar.
ksenon tetraflorür (XeF4) oluşturması için kaç gram
D) 1. tepkimede kapta toplam elektron sayısı artar.
F2 gazı harcanmalıdır?
E) 2. tepkimede maddelerin kimyasal özellikleri
A) 1,52 B) 1,68 C) 3,04 D) 4,14 E) 4,96 değişir.

158 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. Aşağıda ağzı açık kapta bir miktar saf CaCO3 katısı 11. X2(g) + Y2(g) 2XY(g)
bulunmaktadır.
tepkimesine ait kütle-zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

Kütle (g)

16 XY
Saf CaCO3(k)

Bu katının tamamı kap ısıtılarak CaO(k) ve CO2(g) 9,6


bileşiklerine dönüştürülüyor. m Y2
X2
Bu olayla ilgili çizilen, 0 Zaman

Katı kütlesi (g) CaCO3(k) kütlesi (g) Gaz kütlesi (g) Buna göre grafikteki m değeri aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?

A) 0,8 B) 1,6 C) 3,2 D) 6,4 E) 6,8

Zaman Zaman Zaman


I II III

grafiklerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
12. Teraziyi kullanarak yaptığı bir deneyde A. Lavoisier,
D) I ve III E) I, II ve III
içinde hava olan ağzı kapalı erlenmayerin içerisine bir
miktar kalay parçaları koymuş ve toplam kütleyi a gram
olarak ölçmüştür. (1. durum)
Bu kabı ısıttığında gri beyaz renkli kalay (IV) oksit
bileşiğini elde eden Lavoisier son durumda da toplam
9. • 18 gram H2O bileşiğinin 16 gramı oksijendir. kütleyi a gram olarak ölçmüştür. (2. durum)
• 64 gram SO2 bileşiğinin 32 gramı oksijendir. 1. durum 2. durum
Buna göre H2O bileşiğindeki hidrojen kütlesiyle
Hava
SO2 bileşiğindeki kükürt kütlesi artansız olarak
Erlenmayer
tepkimeye girdiğinde kaç gram H2S bileşiği elde
edilir?

A) 2 B) 32 C) 34 D) 46 E) 68
Kalay (Sn) Gri-beyaz renkli
Kalay (IV) oksit

avoisierin yaptığı bu deneyle ilgili,


I. Kütlenin korunumu kanununu ifade ederek kimya
10. Ağzı kapalı kaplarda gerçekleşen kimyasal biliminin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
tepkimelerde tepkimeden önceki maddelerin
kütleleri toplamının, tepkimeden sonraki II. Kimyasal tepkimelerde toplam kütle korunur.
maddelerin kütleleri toplamına eşit olduğunu ifade III. Teraziyi etkin kullanarak yaptığı hassas ölçümler
eden bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir? sayesinde kimya biliminin önü açılmıştır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) R. Boyle B) A. Lavoisier
C) J. Dalton D) J. Proust A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) A. Avogadro D) I ve III E) I, II ve III

1-C 2-D 3-E 4-A 5-D 6-E 7-D 8-C 9-C 10-B 11-C 12-E 159
TEST

2 Sabit Oranlar Kanunu

1. Aşağıdaki maddelerden hangisi sabit oranlar 4. Bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında en
yasasına uymaz? küçük tam sayılarla gösterilen ve değişmeyen sabit bir
oran bulunur. Bu orana "sabit oranlar kanunu" denir.
A) Kireç taşı B) Buz C) Sakkaroz
Aşağıdakilerden hangisinde bileşiğe ait verilen
D) Doğal gaz E) Saf su sabit oran yanlıştır? (N 14 g/mol, O 16 g/mol,
S 32 g/mol, C 12 g/mol, Fe 56 g/mol,
Na 23 g/mol)

Bileşik Sabit oranı


7
A) N2O5
20
2
B) SO3
3
2. Aşağıdaki grafikte harcanan alüminyum kütlesi ile 3
C) CO2
oluşan Al2S3 bileşiğinin kütlesinin değişimi verilmiştir. 8
7
MAl (gram) D) Fe2O3
4
18 23
E) Na2O
8
9

0 MBileşik (gram)
25 50

'er gram alüminyum ve kükürt elementleri


tepkimeye girdiğinde en fazla kaç gram Al2S3
bileşiği oluşur?

A) 128 B) 114 C) 100 D) 82 E) 70 5. Eşit kütlelerde X ve Y elementleri alındığında en fazla


46 gram XY2 bileşiği oluşurken 18 gram X elementi
artıyor.
Buna göre XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı
mX
aşağıdakilerden hangisidir?
mY

A) 3 B) 7 C) 1 D) 7 E) 9
8 14 8 16 16
3. CaO bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı
Ca 5
= 'dir.
O 2
Eşit kütlelerde kalsiyum ve oksijen kullanılarak en
fazla 1 gram CaO bileşiği elde edildiğine göre,
artan madde ve kütlesi aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?

Artan madde Kütle (g) . CS2 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı
mc 3
A) Ca 40 = 'dır.
ms 16
B) Ca 60 9 gram karbon (C) ve 2 gram kükürt (S)
C) O 60 elementinin tepkimesi sonucu en fazla kaç gram
CS2 bileşiği oluşur?
D) O 50
E) O 40 A) 30 B) 32 C) 38 D) 40 E) 41

160 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. SO3 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı 10. 10 gram X ile 15 gram Y'den en fazla 20 gram XY2
mS 2 bileşiği elde ediliyor.
= 'tür.
mO 3 Buna göre,
Buna göre,
I. XY2 bileşiğinin kütlece %50'i X'tir.
I. 80 gram SO3 bileşiği elde etmek için 32 gram S
II. 5 gram Y elementinden artar.
elementi harcanır.
III. Bileşikte sayıca birleşme oranı X 1 'dir.
II. Bileşikte kütlece %60 oksijen elementi vardır. Y 2
S 1 yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
III. Bileşikte sayıca birleşme oranı 'tür.
O 3
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız I C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

8. X ve Y elementlerinden oluşan bir bileşik ile ilgili 11. Eşit kütlelerde X ve Y elementleri tepkimeye girerek en
aşağıdaki bilgiler veriliyor. fazla 40 gram bileşik oluşurken 16 gram X elementi
artıyor.
– Kütlece %40 X elementi içerir.
Buna göre, oluşan bileşikteki X ve Y elementleri
– Sayıca %75 Y elementi içerir.
mX
Bileşiğin 1 molünün kütlesi gram olduğuna göre arasındaki kütlece birleşme oranı m kaçtır?
Y
X ve Y elementlerinin atom kütleleri aşağıdakilerin
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
hangisinde doğru olarak verilmiştir? 7 7 7 7 7

X Y
A) 32 16
B) 32 48
C) 36 24
D) 24 16
E) 16 24 mX
12. X2Y3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı = 4 'dur.
mY 9
Buna göre 32 g XY2 bileşiği oluşturmak üzere eşit
kütlelerde X ve Y maddelerinden alınıyor.
Buna göre,
I. 8 gram X elementi kullanılır.
II. Başlangıçta toplam 48 gram madde vardır.
9. XY3 bileşiğinin kütlece yüzde 40'ı X elementidir.
III. 16 gram Y maddesinden artar.
a gram X elementiyle a gram Y elementinin tam
yargılarından hangileri doğrudur?
verimle tepkimeye girmesinden en fazla kaç gram
XY bileşiği oluşur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 0,5 a B) a C) 1,5a D) 2a E) 2,5a D) II ve III E) I, II ve III

1-D 2-C 3-C 4-D 5-D 6-C 7-E 8-A 9-C 10-C 11-C 12-B 161
TEST

3 Sabit Oranlar Kanunu

1. NO2 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı 4. Aşağıda S ve O2 elementlerinden oluşan SO3
mN bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranları
= 7 'dır. verilmiştir.
mO 16
Buna göre, S kütlesi (gram)

I. 46 gram NO2 bileşiğinde 32 gram oksijen bulunur. 18

II. Eşit kütlelerde azot ve oksijenin tepkimesinden bir


6
miktar oksijen artar.
III. 9,2 gram bileşik elde etmek için 6,4 gram oksijen
0 O kütlesi (gram)
ile 2,8 gram azot artansız tepkimeye girer. 9 27

yargılarından hangileri doğrudur? 90 gram SO3 bileşiği oluşturmak üzere S ve O2


elementlerinden eşit kütlelerde alınıyor.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
Buna göre,
D) II ve III E) I, II ve III
I. Başlangıçta toplam 90 gram madde alınmıştır.
II. Sınırlayıcı madde oksijendir.
III. 18 gram S elementi artmıştır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III

2. XaYb bileşiği ile ilgili şu bilgiler veriliyor.


mX 1
• Elementlerin kütlece birleşme oranı = 'dır.
mY 8
X 2
• Elementlerin sayıca birleşme oranı = 'dir.
Y 1
X
Buna göre elementlerin atom kütleleri oranı
Y
kaçtır?
1 1 1
A) B) C) D) 8 E) 16
16 8 4

5. H2O bileşiğini oluşturmak üzere 8 gram hidrojen gazı


ile 80 gram oksijen gazı ağzı kapalı bir kaba konuluyor
ve tepkime gerçekleştiriliyor.
Tepkime sonunda hidrojen gazının tamamen
harcandığı belirlendiğine göre,
I. Kaptaki toplam kütle 88 gramdır.
3. 60'ar gram Ca ve S katılarının tam verimli tepkimesi
II. 72 gram oksijen gazı harcanmıştır.
sonucu 12 gram S elementi artmakta ve m gram CaS
bileşiği oluşmaktadır. III. 8 gram hidrojen gazı su oluşumuna katılmamıştır.

Buna göre, tepkime sonucu oluşan CaS bileşiğinin ifadelerinden hangileri doğrudur?
m kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru (H 1 g/mol, O 16 g/mol)
verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 48 B) 60 C) 108 D) 120 E) 135 D) II ve III E) I, II ve III

162 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

. XY3 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı 9. Eşit kütlelerde alınan Al ve S elementlerinden
mX 2 2Al(k) + 3S(k) Al2S3(k)
= 'dir. Eşit kütlelerde X ve Y elementleri
mY 7 tepkimesine göre 30 gram Al2S3 bileşiği oluşurken 8,4
alınarak en fazla 18 gram XY3 bileşiği elde ediliyor. gram Al katısı artıyor.

Tepkime sonunda artan madde olmaması için hangi Buna göre, tepkimeye giren Al ve S elementlerinin
elementten en az kaç gram daha kullanılmalıdır? kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
A) X; 10 g B) Y; 35 g C) Y; 10 g
Al kütlesi (gram) S kütlesi(gram)
D) X; 35 g E) Y; 14 g
A) 15 15
B) 38,4 38,4
C) 19,2 19,2
D) 10,8 19,2
E) 19,2 10,8

7. Bir miktar kalsiyum (Ca) elementinin 12 gram kükürt


(S) elementiyle tepkimesinden en fazla 27 gram CaS
bileşiği oluşuyor.

Tepkime sonunda 2 gram kalsiyum (Ca) elementi


arttığına göre, başlangıçtaki kalsiyum kaç gramdır?

A) 15 B) 20 C) 35 D) 42 E) 47

10. Eşit kütlelerde X ve Y elementleri alınarak oluşturulan


X2Y3 bileşiğinin kütlesi ile Y elementinin kütlesinin
değişimi grafikte verilmiştir.

Oluşan bileşiğin
kütlesi (gram)
8. C3H8 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı
mC 9
= 'dir. 80
mH 2
Buna göre,
a b
I. C2H4 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme Y'nin kütlesi
0 24 56 (gram)
mC
6'dır.
mH
Buna göre,
II. 27 g karbon kullanıldığında en fazla 33 g C3H8
bileşiği elde edilir. I. a bölgesinde 56 g X harcanmıştır.

III. CH4 bileşiğinde 3 g C ile en fazla 8 g H elementi II. b aralığında X elementi yoktur.
birleşir. III. X'in atom kütlesi Y'nin atom kütlesinden büyüktür.
ifadelerinden hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

1-C 2-A 3-C 4-D 5-A 6-B 7-C 8-C 9-D 10-E 163
TEST

4 l r nl r n n

1. Aşağıda bazı bileşik çiftleri verilmiştir. 4. Aşağıdaki grafikte X ve O elementlerinden oluşan iki
farklı bileşikteki X kütlesine karşı bileşik kütlesi
I. C2H6O – C3H8O
verilmiştir.
II. CH4 – C2H6
X(g)
III. C2H4 – C3H8 1. bileşik
Buna göre bu bileşik çiftlerinden hangileri arasında 2. bileşik
katlı oran bulunur? 7

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III
0
19 27 Bileşik (g)

2. bileşiğin formülü X2O5 olduğuna göre, 1. bileşiğin


formülü aşağıdakilerden hangisidir?

A) XO3 B) X2O3 C) XO2 D) X3O2 E) X2O4


2. Aşağıda X ve Y elementlerinden oluşan bazı bileşik
çiftleri verilmiştir.
1. Bileşik 2. Bileşik
I. XY XY3
II. X2Y3 XY2
III. X2Y XY2
Bu bileşik çiftlerinden hangilerinde aynı miktar X ile
birleşen 1. bileşikteki Y miktarının 2. bileşikteki Y
5. X2Y3 ve X3Yn bileşiklerinde eşit miktarda X'e karşılık
9
3 Y'nin kütleleri arasında katlı oran dir.
miktarına oranı 'tür? 8
4
Buna göre X3Yn bileşiğindeki "n" değeri kaçtır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

3. İki element arasında birden fazla farklı bileşik


oluşuyorsa, bu elementlerden birinin miktarı sabit iken,
diğer elementlerin kütleleri arasında en küçük tam
sayılarla gösterilen katlı bir oran bulunur. Buna "katlı . Katlı oranlar yasasına uyan bileşiklerle ilgili,
oranlar kanunu" denir. Bileşik çiftleri arasında katlı oran
bulunabilmesi için basit formüllerinin aynı olmaması I. Üç çeşit element içerirler.
gerekir. II. Basit formülleri aynıdır.
Bu veriye göre aşağıdaki bileşik çiftlerinden hangisi III. Kütlece yüzdeleri farklı iki elementten oluşmuş
katlı oranlar kanuna uyar? bileşiklerdir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) NaCl KCl B) HClO4 HClO2
C) C2H4 C3H6 D) NO2 N2O A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) N2O4 NO2 D) I ve III E) I, II ve III

164 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. X ve Y elementleri arasında oluşan iki farklı bileşiğe ait 9. X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşikteki
element kütleleri ilişkisi grafikteki gibidir. elementlerin arasındaki kütlece birleşme oranı
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Y (gram)
I. bileşik
II. bileşik X kütlesi Y kütlesi
Formül
16 (gram) (gram)

1. bileşik 9 1 X3Y4
9,6
2. bileşik 12 1 XaYb
X (gram)
0 6,4 16 Buna göre II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden
hangisidir?
Buna göre,
I. 1. bileşiğin formülü XY2 ise 2. bileşiğin formülü A) XY B) X2Y C) XY3 D) X2Y5 E) XY4
X4Y3 tür.
II. Aynı miktar X ile birleşen Y kütleleri arasındaki oran
I. bileşik 3
; 'dir.
II. bileşik 2
III. II. bileşikte kütlece %50 Y elementi vardır.
10. I. CH4
ifadelerinden hangileri doğrudur?
II. C3H4
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III. C2H6
D) II ve III E) I, II ve III Yukarıdaki bileşiklerden hangileri ile C H12 bileşiği
1 2
arasındaki katlı oran veya 'dir?
2 1
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III

8. X ve Y elementlerinden oluşan farklı üç bileşikte


elementlerin kütle ilişkisi grafikteki gibidir.

Y (gram)
III. bileşik
60
11. X ve Y elementleri arasında oluşan iki farklı bileşiğin
içerdiği kütlece X ve Y yüzdeleri aşağıdaki tabloda
II. bileşik
verilmiştir.
36

I. bileşik %X %Y
12
I. bileşik 90 10

0 X (gram) II. bileşik 75 25


9

Buna göre I. bileşiğin formülü XY olduğuna göre II. Buna göre, ikinci bileşiğin formülü XY4 ise, birinci
ve III. bileşiğin formülleri sırasıyla aşağıdakilerden bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru
hangisinde doğru olarak verilmiştir? olarak verilmiştir?

A) XY3 / XY5 B) XY3 / XY5 C) XY3 / X2Y A) XY B) X3Y4 C) X3Y2


D) X2Y / XY3 E) XY5 / X2Y3 D) X2Y3 E) X4Y3

1-D 2-B 3-D 4-B 5-C 6-C 7-D 8-B 9-A 10-A 11-B 165
TEST

5 l r nl r n n

1. X ve Y elementlerinden oluşan farklı iki bileşikteki 3. X ve Y elementlerinden oluşan 3 farklı bileşik ile ilgili
madde miktarları tablodaki gibidir. tabloda bilgiler verilmiştir.
Artan
X (g) Y (g) X kütlesi Y kütlesi Formül
madde

1. bileşik 1,4 3,2 0,4 g X I. bileşik 7 6 XY

II. bileşik 14 24 XaYb


2. bileşik 1,5 3,8 0,6 g Y
III. bileşik 21 12 XcYd
Tablodaki verilere göre X ve Y'den oluşan bileşikler
aşağıdakilerden hangisi olabilir? I. bileşiğin formülü XY olduğuna göre II. ve III.
bileşiklerin formülleri aşağıdakilerden hangisi
1. bileşik 2. bileşik olabilir?

A) X2Y X3Y II. bileşik III. bileşik


B) X2Y3 X2Y A) XY X3Y2
C) XY XY2 B) XY2 X2Y3
D) XY2 X2Y5 C) X2Y X2Y5
E) X2Y XY3 D) XY2 X3Y2
E) XY X2Y3

4. NO2 bileşiği ile aşağıdaki bileşiklerden hangisi


arasında katlı oran yoktur?

A) N2O B) NO C) N2O3
2. X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşikte
D) N2O5 E) N2O4
elementlerin kütleleri arasındaki ilişki grafikte verilmiştir.

X (gram)

I
3,6
5. A kütlesi (g) A kütlesi (g)
2,4 II 1. bileşik
12
2. bileşik
0 Y (gram) 10
2,4 4,8
0 0
Buna göre bu bileşik çifti aşağıdakilerden hangisi 12 B 25 B
olabilir? kütlesi (g) kütlesi (g)

A ve B elementlerinden oluşan iki ayrı bileşikteki


I. Bileşik II. Bileşik
elementlerin kütle ilişkisi grafikte verilmiştir.
A) X2Y3 XY2
Buna göre aynı miktar B ile birleşen 1. bileşikteki A
B) XY XY3
elementinin 2. bileşikteki A elementine kütle oranı
C) X2Y5 X3Y2 nedir?
D) X3Y2 X2Y5
1 2 5
A) B) C) D) 2 E) 1
E) XY3 XY5 2 5 2

166 Kimya
er e

n Yap

. Aşağıdaki grafiklerde Fe2X3 ve FeY bileşiklerindeki 8. X ile Y elementlerinden oluşan iki ayrı bileşikten
elementlerin kütlelerinin değişimi verilmiştir. birincisinde 12 g X ve 16 g Y; diğerinde ise 12 g X ve
32 g Y birleşmiştir.
Fe kütlesi (g) Fe kütlesi (g)
Buna göre aynı miktarda X ile birleşen 1. bileşikteki
Fe2X3
7 Y'nin ikinci bileşikteki Y'ye kütle oranı kaçtır?
FeY
1
3,5 A) B) 1 C) 2 D) 4 E) 6
2
0 0
2 Y 3 X
kütlesi (g) kütlesi (g)

Buna göre YX3 bileşiğindeki kütlece birleşme oranı


mY
aşağıdakilerden hangisidir?
mX
9. X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşik için
2 2 3 4 3 kütlece birleşme oranları aşağıda verilmiştir.
A) B) C) D) E)
3 5 4 3 2

X (gram) Y (gram)
1. bileşik 3,5 4
2. bileşik 1,75 4

1. bileşiğin formülü XY2 olduğuna göre, 2 bileşiğin


formülü aşağıdakilerden hangisidir?

A) X2Y B) XY4 C) X3Y4


7. X (gram) D) XY3 E) XY
2. bileşik
12

1. bileşik
6

0 Y (gram)
6 10
10.
X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşikte Bileşik Formülleri
elementlerin kütleleri arasındaki ilişki grafikte verilmiştir.
X bileşiği Y bileşiği
Buna göre,
I. ED E2D3
I. 1. bileşiğin formülü X2Y5 ise 2. bileşiğin formülü
X3Y4 tür. II. E2D ED3
II. Eşit kütlelerde X ile birleşen Y'lerin arasındaki katlı
III. E2D4 ED3
1. bileşik 10
oran ; 'tür.
2. bileşik 3 Tablodaki bileşik çiftlerinden hangilerinde aynı
III. 2. bileşiğin molekül ağırlığı 18 g/mol'dür. miktar E ile birleşen X bileşiğindeki D kütlesinin Y
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? 2
bileşiğindeki D kütlesine oranı 'tür?
3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-A 2-B 3-D 4-E 5-C 6-A 7-B 8-A 9-B 10-C 167
TEST

6 Temel Kanunlar

1. Eşit kütlelerde alınan Mg katısı ve azot gazının (N2) 3. Aşağıda XmOn bileşiği için harcanan X'in kütlesine karşı
tepkimeye girmesi sonucu 10 gram Mg3N2 bileşiği oluşan bileşiğin kütlesinin değişimi grafiği verilmiştir.
oluşurken 2,8 gram azot gazı harcanmıştır.
X kütlesi (gram)
Buna göre, bu olaya ilişkin çizilen kütle-zaman 18
grafiği aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
9
A) B)
Kütle (g) Kütle (g) 0 Bileşik kütlesi (gram)
Mg3N2 Mg3N2 33 66
10 10
Buna göre oluşan bileşiğin formülü aşağıdakilerden
7,2 7,2
hangisi olabilir?
N2 (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
4,4
Mg ve N2 Mg Na 23 g/mol, S 32 g/mol)
0 0
Zaman Zaman
(s) (s) A) CO2 B) H2O C) SO2 D) NO2 E) Na2O
C) D)
Kütle (g) Kütle (g)
Mg3N2 Mg3N2
10 10
N2
7,2 7,2

N2 4,4
2,8
Mg 0 Mg
0
Zaman Zaman
(s) (s)
E)
4. Karbon ve oksijen elementlerinin tepkimeye girerek
Kütle (g) oluşturdukları bileşiklerin kütleleri tabloda verilmiştir.

10
Tepkimeye Tepkimeye
Mg Oluşan
7,2 Deney giren giren
bileşik
numarası oksijen karbon
N2 kütlesi (g)
2,8 kütlesi (g) kütlesi (g)
Mg3N2
0
Zaman 1 1,2 3,2 4,4
(s)
2 1,2 1,6 2,8

3 4 1,5 5,5

Buna göre,
2. A ve B elementleri arasında oluşan iki farklı bileşik
hakkındaki bilgiler tabloda verilmiştir. I. 1 ve 3. deneylerde sabit oranlar kanunu
ispatlanmıştır.
A B Bileşik formülü II. 2. ve 3. deneylerde katlı oranlar kanunu
ispatlanmıştır.
1. bileşik 1,6 2,4 AB3
III. Bütün deneylerde kütlenin korunumu kanunu
2. bileşik 2,4 m A3B2
ispatlanmıştır.
Buna göre "m" ile gösterilen yere aşağıdakilerden yargılarından hangileri doğrudur?
hangisi getirilmelidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) 0,8 B) 3,2 C) 4,8 D) 6,4 E) 7,2 D) I ve III E) I, II ve III

168 Kimya
er e

n Yap

5. X kütlesi (gram) 7. Karbon (C) ve hidrojen (H) elementlerinden oluşan üç


I. bileşik farklı bileşikteki elementlerin sayıca birleşme oranları
10 grafikteki gibidir.

II. bileşik C atomları sayısı


m
III
3 II
0 Y kütlesi (gram) I
4 12 2
Grafiğe göre I. bileşiğin formülü X2Y ve II. bileşiğin 1
formülü XY3 olduğuna göre grafikteki m değeri
Hidrojen atomları
kaçtır? 4 6
sayısı

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Buna göre bileşiklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden


hangisi doğrudur? (H 1 g/mol, C 12 g/mol)

A) Sayıca hidrojen yüzdeleri arasındaki ilişki I > III > II


şeklindedir.
B) I. bileşiğin formülü CH4'tür.
C) Aynı miktar C ile birleşen I. bileşikteki hidrojenin II.
bileşikteki hidrojene kütlece oranı 3'tür.
D) Eşit kütlede hidrojen atomu kullanıldığında elde
edilen bileşik kütlesi en fazla olan I. bileşiktir.
E) Aynı miktar hidrojen ile birleşen III. bileşikteki
karbon kütlesinin I. bileşikteki karbon kütlesine
9
oranı 'tür.
4

. A ve B elementleri arasında oluşan iki farklı bileşikte


elementlerin kütlelerinin değişimi grafiklerde verilmiştir.

B kütlesi (g) B kütlesi (g)


II. bileşik
I. bileşik
3,2
1,6

0 A 0 A 8. 4,8'er gram Mg ve S elementleri tam verimle tepkimeye


1,2 kütlesi (g) 1,2 kütlesi (g) girerek MgS bileşiği elde ediliyor.
Buna göre, Buna göre, artan maddenin miktarı ve cinsi ile
I. Eşit kütlelerde alınan A elementine karşılık B oluşan bileşiğin kütlesi aşağıdakilerden hangisinde
1 doğru verilmiştir? (Mg 24 g/mol, S 32 g/mol)
elementleri arasındaki katlı oran 'dir.
2
II. I. bileşiğin formülü AB ise II. bileşiğin formülü Artan madde Bileşik kütlesi (g)
AB2'dir. A) 1,2 g Mg 8,4
III. İki bileşikte de kütlece birleşme oranı sabittir. B) 1,6 g Mg 9,6
yargılarından hangileri doğrudur? C) 3,6 g Mg 7,2

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) 2,4 g S 6,8


D) II ve III E) I, II ve III E) 1,2 g S 8,4

1-B 2-A 3-A 4-E 5-D 6-E 7-E 8-A 169


TEST

7 l r

1. gram SO3 gazı kaç mol moleküldür? 5. I. 2,4 .1023 tane CH4 molekülü
(O 16 g/mol, S 32 g/mol) II. 32 gram SO2 gazı

A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4 D) 0,5 E) 0,6 III. 160 akb SO3 molekülü
Yukarıdaki maddelerin mol sayıları arasındaki ilişki
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
(NA = 6 .1023, SO2 64 g/mol, SO3 80 g/mol)

A) I > II > III B) II > I > III C) I > III >II


D) II > III > I E) I II > III

2. I. 1 tane Mg atomu
II. 1 atom-gram Mg
III. 48 akb Mg atomu
Numaralanmış bu magnezyum örneklerinin kütleleri . Klor (Cl) atomunun doğadaki izotoplarının bulunma
arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru yüzdelerinin kütle numarasına göre değişimi grafikteki
verilmiştir? (Mg 24 g/mol) gibidir.

A) II > III > I B) II > I > III C) I III > II


75
D) II > I III E) III > I > II Bulunma yüzdesi (%)

25

Kütle numarası
0 35 37

3. X4Y8 gazının normal koşullardaki özkütlesi 2,5 g/L'dir. Buna göre, klor (Cl) atomunun ortalama atom
1 tane X atomunun gerçek kütlesi 2 .10–23 gram kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru
olduğuna göre, 1 mol Y atomunun kütlesi kaç verilmiştir?
gramdır? (Avogadro sayısı 6.1023)
A) 35,4 B) 35,5 C) 36,0 D) 36,5 E) 36,8
A) 1 B) 4 C) 12 D) 24 E) 56

7. 1 mol karbon (C) atomunun kütlesi 12 gramdır.


Buna göre,
4. I. 1 atom-gram Fe I. 1 tane karbon atomunun kütlesi 12
6,02.1023
II. 0,2 molekül-gram CO2 gramdır.

III. 0,5 formül-gram NaCl II. 1 mol karbon atomu 12 x 6,02 .1023 akb'dir.

Yukarıda verilen maddelerin mol sayılarının III. 1 tane karbon atomunun kütlesi 12 akb'dir.
karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru ifadelerinden hangileri doğrudur?
verilmiştir? (Avogadro sayısı 6,02 . 1023)

A) I > II > III B) II > I > III C) I > III > II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) III > II > I E) III > I > II D) I ve III E) I, II ve III

170 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. 1 mol CH4 molekülünün kütlesi 1 gram olduğuna 11. Oksijen (O) atomunun kütlesi 1 ve Avogadro sayısı
göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? . 1023 olduğuna göre .1 23 değeri için,
(Avogadro sayısı N, H 1 g/mol, C 12 g/mol) 32
I. 1 gram O2 deki molekül sayısıdır.
A) 1 gram CH4 molekülü N/16 tane atom içerir.
II. 1 tane oksijen atomunun gerçek kütlesidir.
B) N tane CH4 molekülünün kütlesi 16 akb'dir.
III. 1 gram O2 molekülündeki atom sayısıdır.
C) 1 tane CH4 molekülü 1 moldür.
N yargılarından hangileri doğrudur?
D) 64 gram CH4 molekülü 4 mol atom içerir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) 1 tane CH4 molekülünün kütlesi 16 gramdır.
D) I ve II E) I ve III

9. Mol ve atomik kütle birimi ile ilgili,


I. 1 tane 12C izotopunun kütlesinin 1 'sine 1 atomik
12 12. Bir tane kükürt (S) atomuyla ilgili,
kütle birimi (akb) denir.
I. 1 moldür.
II. 0,012 kg 12C izotopundaki atom sayısı kadar
NA
tanecik içeren madde miktarına 1 mol denir.
II. 32 gramdır.
III. Bir atomun akb cinsinden atom kütlesi ile gram NA
cinsinden atom kütlesinin sayısal değerleri birbirine
III. 32 akb'dir.
eşittir.
N
ifadelerinden hangileri doğrudur? IV. A gramdır.
32
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
(S 32 g/mol, NA: Avogadro sayısı)
D) II ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) II ve III C) I, II ve III
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

10.
Sayısal Değer Açıklama

Bir gram N2 deki molekül


I. 6,02 .1023 / 28
sayısı
13. I. 1 atom hidrojen
II. 28/6,02 .1023 Bir N2 molekülünün kütlesi II. 1 molekül-gram hidrojen

III. 6,02 .1023/14 Bir gram N2 deki atom sayısı III. 1 molekül hidrojen
IV. 1 mol hidrojen gazı
, 2 .1023 tane azot (N) atomunun kütlesi 1 g V. 1 gram hidrojen
olduğuna göre tablodaki sayısal değerlere ait Hidrojen ile ilgili verilenlerden hangisinin kütlesi
açıklamalardan hangileri doğrudur? diğerlerine göre en küçüktür?
(H 1 g/mol)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III A) I B) II C) III D) IV E) V

1-D 2-A 3-A 4-C 5-B 6-B 7-E 8-C 9-E 10-E 11-A 12-C 13-A 171
TEST

8 l r

1. CnH2n 2O bileşiğinin ,5 molünde 2 mol karbon 4. 3NA tane atom içeren X2O bileşiği m gramdır.
atomu olduğuna göre, bu bileşikle ilgili aşağıdaki
Buna göre,
ifadelerden hangisi doğrudur?
(NA : Avogadro sayısı, H 1 g/mol, C 12 g/mol, I. 1 tane X atomu m 16 gramdır.
2NA
O 16 g/mol)
II. m gram X2O bileşiği 1 moldür.
A) 1 molünde 11 tane atom vardır. III. m gram bileşikte 1 mol X atomu bulunur.
2
B) 1 molü NA tane oksijen atomu içerir.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) 1 molekülü 74 gramdır. (O 16 g/mol, NA Avogadro sayısı)
D) 1 molü 74 akb'dir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) 0,5 molünde 10 tane hidrojen atomu vardır.
D) II ve III E) I, II ve III

5. 1 molekül XCO3 kütlesi 100 akb'dir.


Buna göre, 1 tane X atomunun gram cinsinden
2. 0,2 mol NO ve 18,4 gram X2O4 gazlarından oluşmuş kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru
karışımda toplam 1,6 NA tane atom bulunmaktadır. verilmiştir?
(C 12 g/mol, O 16 g/mol, NA = 6 .1023)
Buna göre, X elementinin atom ağırlığı kaç
g/mol'dür? (O 16 g/mol, NA Avogadro sayısı) A) 2,4 . 1021 B) 6 . 1023 C) 40 . 10 23
40 6
A) 92 B) 32 C) 24 D) 16 E) 14
D) 2,4 . 1022 E) 40 . 1023
6

. I. 1 tane azot atomu


II. 1 atom-gram azot

3. X ve Y element atomlarının kütleleriyle ilgili şu bilgiler III. 56 akb azot


veriliyor: IV. 1 mol azot gazı
• 1 tane X atomu 7 .10–23 gramdır. Yukarıda miktarları verilmiş maddelerin kütleleri
3
arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru
• 1 tane Y atomu 8 .10–23 gramdır. verilmiştir? (N 14 g/mol)
3
Buna göre, X2Y bileşiğinin 1 molekülünün kütlesi
kaç gramdır? (Avogadro sayısı NA veya 6 .1023) A) I > II > III > IV B) II > III > IV > I

NA C) III > II IV > I D) IV > II > III > I


A) B) 46 C) 44 D) 46 E) 44
44 NA NA E) IV > III > II > I

172 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Eşit kütleli CH4 ve CS2 gazlarıyla ilgili; 10. Toplam 2,4 gram hidrojen atomu içeren CH4 ve C2H6
gazlarından oluşan karışımın kütlesi 10,8 gramdır.
I. molekül sayısı,
II. atom sayısı, Buna göre karışımda kaç gram C2H molekülü
vardır? (H 1 g/mol, C 12 g/mol)
III. karbon kütlesi
niceliklerinden hangileri arasındaki ilişki A) 0,2 B) 0,3 C) 4,8 D) 6 E) 10,8
CH4 CS2 şeklindedir?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, S 32 g/mol)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

11. Eşit sayıda atom içeren SO3 ve NH3 gazları karışımının


kütlesi 48,5 gramdır.
Buna göre karışımda toplam kaç mol azot atomu
vardır? (H 1 g/mol, N 14 g/mol, O 16 g/mol,
S 32 g/mol)
8. Avogadro sayısı kadar atom içeren SO3 bileşiğiyle
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) 0,5 B) 1,0 C) 1,5 D) 2 E) 4
(O 16 g/mol, S 32 g/mol)

A) 1,505 x1023 tane molekül içerir.


B) 0,75 mol oksijen atomu içerir.
C) Atomik kütle birimi cinsinden kütlesi 20 x 6,02 .1023
akb'dir.
D) Mol sayısı 0,25'tir.
E) 6,4 gram SO2 bileşiğindeki kadar kükürt (S) atomu
içerir.
12.

44 g 22 g
CO2 N2O

A kabı B kabı
9. X elementinin doğadaki iki izotopuyla ilgili aşağıda
bilgiler verilmiştir. ekildeki kaplarda bulunan gazların molekül
sayılarını eşitlemek için;
Doğadaki bolluk I. A kabından 22 gram CO2 gazı çekmek,
Kütle No
yüzdesi
II. B kabına 22 gram C3H8 gazı eklemek,
1. izotop A 40 % III. A kabından 0,25 mol CO2 gazı çekilirken B kabına
2. izotop A+2 60 % 0,25 mol C3H8 gazı eklemek

Buna göre X elementinin ortalama atom kütlesi işlemlerinden hangileri yapılabilir?


kaçtır? (H 1 g/mol, C 12 g/mol, N 14 g/mol,
O 16 g/mol)
A) A + 1,2 B) A C) A
1,2 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) 2A + 1,2 E) 100A + 120 D) II ve III E) I, II ve III

1-B 2-E 3-E 4-E 5-C 6-D 7-E 8-E 9-A 10-D 11-A 12-E 173
TEST

9 l r e l rd l r i

1. Avogadro sayısı kadar azot atomu içeren Ca(NO3)2 4. , 1 1 23 tane oksijen atomu içeren N2O5 bileşiği
tuzu için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? için,
(N 14 g/mol, O 16 g/mol, Ca 40 g/mol
I. 0,1 moldür.
NA: Avogadro sayısı)
II. 1,4 gram azot atomu içerir.
A) 0,5 moldür. III. 10,8 gramdır.
B) 82 gramdır. yargılarından hangileri doğrudur?
9NA (N 14 g/mol, O 16 g/mol)
C) tane atom içerir.
2
D) Normal koşullarda 11,2 L hacim kaplar. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III

E) 3NA tane oksjien atomu içerir. D) II ve III E) I, II ve III

5. Normal şartlarda hacimleri eşit olan C2H ve C3H4


2. 15,2 gram N2O3 gazı için,
gazlarıyla ilgili,
I. NA tane atom içerir.
I. Mol sayıları eşittir.
II. Normal koşullarda hacmi 4,48 L'dir.
II. Kütleleri farklıdır.
III. 0,6 tane oksijen atomu içerir.
III. İçerdikleri hidrojen atom sayısı farklıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur?
(N 14 g/mol, O 16 g/mol, NA: Avogadro sayısı)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

. Eşit sayıda hidrojen atomu içeren CH4, C3H4 ve


3. , 1.1023 tane atom içeren CH4 molekülündeki
C2H molekülleriyle ilgili,
hidrojen atom sayısı kadar hidrojen atomu içeren
C2H2 molekülüyle ilgili aşağıdaki ifadelerden I. Mol sayıları arasındaki ilişki CH4 > C3H4 > C3H6'dır.
hangisi yanlıştır? (H 1 g/mol, C 12 g/mol, II. İçerdiği karbon atom kütlesi en büyük olan
Avogadro sayısı : 6,02 .1023) C3H4'tür.

A) 5,2 gramdır. III. Atom sayıları arasındaki ilişki


C3H4 > C2H6 > CH4 şeklindedir.
B) 0,2 moldür.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Oda koşullarındaki hacmi 4,9 litredir.
D) 2,408.1023 tane atom içerir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) 1,204.1023 tane molekül içerir. D) II ve III E) I, II ve III

174 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. 1, . 1023 tane atom içeren CO gazı ile ilgili, 10. I. 3,01.1023 tane CCl4 molekülü
2

I. 0,1 moldür. II. 3,01.1023 tane atom içeren SiH4 molekülü


II. 4,4 gramdır. III. 31 g P4 molekülü
III. Normal koşullarda 2,24 litre hacim kaplar. Numaralanmış bu moleküllerin mol sayıları
arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru
yargılarından hangileri doğrudur?
olarak verilmiştir? (P 31 g /mol)
(C 12 g /mol, O 16 g /mol, NA: Avogadro sayısı)
A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II > III > I E) I II > III
D) II ve III E) I, II ve III

8. 2 gram C3H4 bileşiğinin içerdiği kadar H atomu


içeren C2H2 bileşiğiyle ilgili,
I. 0,1 molekül-gramdır. 11. 0,2 gram H2 gazı bulunan kaba 3 gram C2H6 gazı ve
II. 0,2 mol H atomu içerir. 6,02 .1022 tane NH3 molekülü ilave ediliyor.

III. 2NA tane C atomu içerir. Buna göre kaptaki hidrojen atomlarının toplam mol
sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
yargılarından hangileri doğrudur?
verilmiştir?
(NA: Avogadro sayısı, H 1 g /mol, C 12 g /mol)
(H 1 g /mol, C 12 g/mol, NA Avogadro sayısı)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 0,3 B) 1,1 C) 1,3 D) 1,1NA E) 1,3NA
D) II ve III E) I, II ve III

9. 0,2 mol XY bileşiği 14,4 gram ve 0,3 mol X2Y3 bileşiği


48 gramdır.
Buna göre, X ve Y elementlerinin atom kütleleri 12. , mol SO2 gazı ile ilgili,
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I. Mol molekül sayısı 0,4NA'dır.

X Y II. Toplam atom sayısı 1,2 dir.

A) 12 32 III. Kütlesi 25,6 gramdır.

B) 40 32 ifadelerinden hangileri doğrudur?


(O 16 g/mol, S 32 g/mol, NA: Avogadro sayısı)
C) 40 16
D) 56 16 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) 56 12 D) I ve III E) I, II ve III

1-D 2-B 3-D 4-C 5-E 6-D 7-E 8-B 9-D 10-B 11-B 12-C 175
TEST

10 l r e l rd l r i

1. 2 molekül CH4 ile ilgili, 4. I. 1 atom - gram azot atomu


I. 10 tane atom içerir. II. 6,02 .1023 tane atom içeren azot gazı

II. Normal koşullarda 44,8 L hacim kaplar. III. Normal şartlar altında 4,48 litre hacim kaplayan
azot gazı
III. Kütlesi 32 gramdır.
NA Yukarıda miktarları verilen azotun (N) kütleleri
yargılarından hangileri doğrudur? arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, NA: Avogadro sayısı) verilmiştir? (N 14 g/mol, NA = 6,02 .1023)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I > II > III B) I II > III C) III > II I

D) I ve III E) I, II ve III D) II > I > III E) III > II > I

2. I. 24,08 .1022 tane CO2


5. Eşit kütleli CH4 ve SO3 gazlarından oluşan karışım
toplam 5,8 mol atom içermektedir.
II. 0,4 mol CH3OH
Buna göre karışımla ilgili,
III. 0,5 mol atom içeren CH4
I. H atom sayısı O atom sayısının 2 katıdır.
Yukarıda verilen bileşiklerin kütleleri arasındaki
ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? II. Karışım 32 gramdır.
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol, CH4
III. Molekül sayıları arasındaki oran 5'tir.
Avogadro sayısı : 6,02.1023) SO3
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) I > II > III B) I > III > II C) I II > III (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
D) III > II > I E) II > III > I S 32 g/mol)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) II ve III

3. XCln bileşiğinin 1 molünün kütlesi (40 + 35n) gramdır.


Buna göre,
I. X'in mol atom kütlesi 40 g . mol–1'dir. . 2 gram oksijen atomu içeren H2O bileşiğiyle ilgili,
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
II. n 2 ise 55 gram bileşik 0,5 moldür.
(H 1 g/mol, O 16 g/mol)
III. Bileşiğin molekül ağırlığı 110 gram ise 1 molünde
3 mol atom vardır. A) Normal koşullarda 44,8 litre hacim kaplar.
yargılarından hangileri doğrudur? B) 2 mol moleküldür.
(Cl 35 g/mol)
C) 1,204 x 1024 tane atom içerir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Kütlesi 18 gramdır.
D) II ve III E) I, II ve III E) 3 mol atom içerir.

176 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. • 1 tane SO2 molekülünün gram cinsinden kütlesinin 10. Aşağıda tablodaki bilgiler doğru ya da yanlış olarak
değeri X, karşılarında işaretlenmiştir.
• 1 gram SO2 gazının içerdiği molekül sayısının
değeri Y olarak veriliyor. Bilgi Doğru Yanlış

Buna göre SO2 gazıyla ilgili verilen değerlerden X.Y Bir atom karbonun kütlesi
I. 3
çarpımı aşağıdakilerden hangisine eşittir? 12 akb'dir.
(O 16 g/mol, S 32 g/mol)
2 mol H atomu içeren CH4
II. 3
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 10 gazı 16 gramdır.

1 mol C2H2 bileşiğinin kütlesi


III. 3
26 gramdır.
NA

2 mol CO2 gazının kütlesi


IV. 3
88NA akb'dir.

Normal koşullarda 1 mol NaCl


V. 3
bileşiği 22,4 litre hacim kaplar.

Buna göre yapılan işaretlemelerden hangisi


8. Avogadro sayısı , 2 1 23 yerine farklı bir değer
hatalıdır? (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
alınsaydı;
NA Avogadro sayısı)
I. 1 molekül O2 gazının kütlesi,
A) I B) II C) III D) IV E) V
II. 1 gram oksijendeki atom sayısı,
III. normal şartlarda 1 mol gazın hacmi
niceliklerinden hangileri değişirdi?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) II ve III
11. 12,5 g CuSO4 . nH2O bileşiği tamamen ısıtıldığında
kütlesinin 4,5 gram azaldığı saptanıyor.
Buna göre 1 mol bileşikte toplam kaç mol atom
vardır? (H2O 18 g/mol, CuSO4 160 g/mol)

A) 1 B) 4 C) 5 D) 18 E) 21

9. I. Toplam 1 mol atom içeren H2 molekülü


II. Normal koşullarda 112 L hacim kaplayan SO2 gazı
12. 0,1 mol CH4 gazı ve bir miktar X gazından oluşan bir
karışımın normal koşullardaki hacmi 8,96 litre, toplam
III. 5 tane SO3 molekülü kütlesi ise 25,6 gramdır.
Yukarıdaki maddelerden hangilerinin mol sayısı 5'e Buna göre X gazının formülü aşağıdakilerden
eşit değildir? hangisi olabilir? (H = 1, O = 16, S = 32, N = 14,
C = 12)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III A) NH3 B) O2 C) SO2 D) SO3 E) CO2

1-D 2-A 3-E 4-B 5-A 6-B 7-A 8-C 9-E 10-E 11-E 12-D 177
TEST

11 l r

1. Eşit sayıda atom içeren CO2 ve H2O bileşikleri için, 5. Normal şartlarda 5, litre hacim kaplayan C2H gazı
ile ilgili;
I. molekül sayısı,
II. normal koşullardaki hacim, I. 0,25 moldür.

III. içerdikleri oksijen atomu sayısı II. 3,01.1023 tane C atomu içerir.

niceliklerinden hangileri eşittir? III. Kütlesi 15 gramdır.


yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
(H 1 g/mol, C 12 g/mol)
D) I ve II E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

2. • 3 .1023 tane oksijen atomu içeren X2O5 bileşiği


10,8 gramdır.
• 1 tane Y2 molekülünün kütlesi 1 . 10–23 gramdır.
3
Bu bilgilere göre XY3 bileşiğinin 1 molünün kütlesi
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
(O 16 g/mol, Avogadro sayısı 6 .1023)
. C2H4 ve C3H4 gaz karışımının 2 gramıyla ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle doğrudur?
A) 1 B) 14 C) 17 D) 24 E) 34
(H 1 g/mol, C 12 g/mol)

A) Karışımda 1 mol C2H4 gazı vardır.


B) Karışımda 0,7 mol C3H4 gazı vardır.
C) Toplam 6,02 .1023 tane molekül içerir.

3. Normal şartlar altında 6,72 L hacim kaplayan X2O3 gazı D) Karbon atomunun kütlesi 25 gramdan büyüktür.
22,8 gramdır. E) Hidrojen atomunun kütlesi 2,8 gramdan büyük,
4 gramdan küçüktür.
Buna göre X elementinin gerçek atom kütlesi kaç
gramdır? (O 16 g/mol)
NA
A) 14 B) 14 C) 76 D) 76 E)
NA NA 76

7. C4H8 bileşiği ile ilgili,


4. 11,2 g azot atomu içeren gaz h ldeki N2O3
I. 1 molü toplam 12 tane atom içerir.
bileşiğiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır? (N 14 g/mol, O 16 g/mol) II. 1 molekülünün kütlesi 56 akb'dir.

A) 0,4 mol moleküldür. III. Kütlece %75 karbon atomu içerir.

B) 1,2 mol oksijen atomu içerir. yargılarından hangileri doğrudur?


(H 1 g/mol, C 12 g/mol)
C) 4,816 x 1023 tane azot atomu içerir.
D) Toplam 1,204 x 1023 tane atom içerir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Normal şartlarda 8,96 litre hacim kaplar. D) I ve II E) II ve III

178 Kimya
er e

n Yap

8. I. 1,806 .1023 tane CH4 molekülü 12. I. Avogadro sayısı kadar molekül içeren CH4 gazı
II. Normal şartlarda 11,2 litre CO2 gazı II. 1 molekül - gram SO2 gazı
III. 9,2 gram C3H5(OH)3 III. 1 atom - gram Fe katısı
Miktarları verilen numaralanmış bu maddelerin Yukarıda verilen taneciklerden hangileri oda
atom sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden koşullarında 2 ,5 litre hacim kaplar?
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

A) I > II > III B) I II > III C) II > I III D) I ve II E) I, II ve III

D) II > I > III E) III > I II

13. Eşit kütleli CH4 ve H2 gazları karışımındaki hidrojen


atomlarının toplam kütlesi 2 gramdır.
9. 11,6 g Na2CO3.nH2O kristal hidrat bileşiğinin suyu Buna göre,
tümüyle ısıtıldığında kütlesi 5,3 g oluyor.
I. Karışımda 6,02 .1022 tane CH4 molekülü vardır.
Buna göre bileşiğin 1 molünde toplam kaç tane
II. Aynı koşullarda H2 gazının hacmi daha büyüktür.
atom vardır?
(H2O 18 g/mol, Na2CO3 106 g/mol, III. CH4 gazının mol sayısı, H2 gazının mol sayısının 8
NA Avogadro sayısı) katına eşittir.

A) NA B) 6 C) 7NA D) 27 E) 27NA ifadelerinden hangileri doğrudur?


(H 1 g/mol, C 12 g/mol)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

10. 0,1 mol C2H6 ve bir miktar CH4 gazlarından oluşan


karışımın toplam kütlesi 11 gramdır.
Buna göre kapta toplam kaç mol atom vardır?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol) 14. 1 tane demir (Fe) atomunun mol sayısı - - -I - , kütlesi
II III
A) 0,5 B) 0,8 C) 1,3 D) 2,5 E) 3,3 ise - - - - akb ya da - - - - gramdır.
Bu cümlede boş bırakılan numaralanmış yerlere
aşağıdakilerden hangisinin yazılması uygundur?
(Fe 56 g/mol, NA Avogadro sayısı)

I II III
A) 1 56 56
11. 5,2 gram C2H2 gazıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden NA NA
hangisi yanlıştır? (H 1 g/mol, C 12 g/mol)
B) 1 56 56
NA NA NA
A) 0,2 moldür.
1 NA
B) Toplam 0,75 mol atom içerir. C) 56
NA 56
C) Normal şartlarda 4,48 litre hacim kaplar. 56
D) NA 56
D) 1,204 .1023 tane molekül içerir. NA

E) 4,8 gram C atomu içerir. E) NA 56 56

1-A 2-C 3-B 4-D 5-C 6-E 7-B 8-B 9-E 10-E 11-B 12-D 13-C 14-A 179
TEST

12 Kimyasal Tepkime Denklemleri

1. Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + H2O + X 4. Al + H2SO4 Al2(SO4)3 + H2


denkleştirilmiş tepkimede yer alan X maddesinin tepkimesi en küçük tam sayılarla denkleştirilirse
formülü aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak reaktiflerin toplam mol sayısının ürünlerin toplam
verilmiştir? mol sayısına oranı aşağıdakilerden hangisidir?

A) CO B) CO2 C) H2CO3 A) 5 B) 5 C) 4 D) 5 E) 3
2 3 5 4 5
D) NaHCO3 E) C2H2

2. Bir maddenin O2 ile tepkimeye girmesine "yanma"


denir. Yanma tepkimeleri genelde hızlı gerçekleşir,
ancak her yanma tepkimesinde alev çıkma zorunluluğu 5. a H2S(g) + b SO2(g) c S(k) + d H2O(s)
yoktur. yukarıdaki tepkime denklemine göre,
Aşağıdaki yanma tepkimelerinden hangisi alevsiz I. Heterojen bir tepkimedir.
ve yavaş yanmaya örnektir?
II. c + d > a + b'dir.
A) CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O III. c b + a'dır.
IV. Zamanla gaz kütlesi azalır.
B) 2Fe(k) + 3 O2(g) Fe2O3(k)
2 V. Elementlerin çekirdek yükleri değişmiştir.
C) Mg(k) + 1 O (g) MgO(k)
2 2 ifadelerinden hangisi yanlıştır?

D) C(k) + O2(g) CO2(g) A) I B) II C) III D) IV E) V

E) CH3OH(g) + 3 O2(g) CO2(g) + 2H2O(s)


2

3. Aşağıda birbirini izleyen tepkimelere ait denklemler


verilmiştir.
. H2O(s) + 285,5 kJ H2(g) + 1 O2(g)
CaCO3(k) X(k) + CO2(g) 2
tepkimesiyle ilgili,
X(k) + 3C(k) Y(k) + CO(g)
I. Heterojen tepkimedir.
Buna göre denklemlerdeki X ve Y bileşiklerinin
formülleri sırayla aşağıdakilerin hangisinde doğru II. Endotermik (ısı alan) tepkimedir.
olarak verilmiştir? III. Denklem en küçük tam sayılarla denkleştirilmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Ca(OH)2 / CaC2 B) CaO / CaC2
C) CaO / Ca(OH)2 D) CaO / CO2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) CaC2 / Ca(OH)2 D) I ve III E) I, II ve III

180 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. K2Cr2O7 + 14HCl 2KCl + 2X + 7H2O + 3Cl2 10. Patlayıcılarda kullanılan trinitrogliserin maddesinin
ayrışma tepkimesi,
Yukarıda verilen denkleşmiş tepkime denklemindeki
X bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisidir? C3H5(NO3)3(s) N2(g) + CO2(g) + O2(g) + H2O(g)
şeklindedir.
A) CrCl3 B) Cr2Cl3 C) Cr2Cl
D) CrCl2 E) CrCl Tepkime denklemi en küçük tam sayılarla
denkleştirildiğinde C3H5(NO3)3'ün katsayısı
olduğuna göre, denklemdeki O2'nin katsayısı
aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8. Aşağıda denkleşmiş bir tepkime denklemi verilmiştir.


5H2O2 + 2X + 6H+ 2Mn2+ + 5O2 + 8H2O
Buna göre X ile gösterilen tanecik aşağıdakilerden
hangisidir?
11. 2X + 11O2 10CO + 12H2O
– –
A) MnO4 B) Mn2O2 C) MnO2
Yukarıdaki tepkimede yer alan X bileşiği
– –
D) MnO E) Mn2O aşağıdakilerden hangisidir?
4

A) C5H10 B) C5H12 C) C5H8


D) C6H12 E) C6H10

9. Kimyasal bir tepkimede reaktifler ve ürünler aşağıda


verilmiştir.
12. Elementel fosfor (P4(k)) ile oksijen gazının
Reaktifler Ürünler reaksiyonundan tetrafosfor dekaoksit katısı elde
Metan – Oksijen Karbonmonoksit – Su ediliyor.
gazı gazı gazı buharı Buna göre,
I. Tepkime homojendir.
Buna göre tepkimenin en küçük tam sayılarla
denkleştirilmiş denklemi aşağıdakilerin hangisinde II. Atom sayısı korunmuştur.
doğru olarak verilmiştir? III. En küçük tam sayılarla denkleştirilmiş denklemi
P4(k) + 5O2(g) P4O10(k)
A) CH4(g) + 3 O2(g) CO(g) + 2H2O(g)
2 şeklindedir.
B) CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(s)
yargılarından hangileri doğrudur?
C) 2CH4(g) + 3O2(g) 2CO(g) + 4H2O(g)
D) CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(g) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) 2CH4(g) + 3O2(g) 2CO(g) + 4H2O(s) D) II ve III E) I, II ve III

1-B 2-B 3-B 4-D 5-E 6-C 7-A 8-A 9-C 10-A 11-B 12-D 181
TEST

13 Kimyasal Tepkime Denklemleri

H2SO4 4. C5H10(OH)X + YO2 ZCO2 + 6H2O


1. 2X C2H5 – O – C2H5 + H2O
140°C Yukarıda verilen denkleştirilmiş tepkime
Yukarıdaki tepkime ile ilgili, denklemine göre X, Y ve Z'nin değeri
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
I. Endotermik tepkimedir. verilmiştir?
II. X'in kapalı formülü C2H6O'dır.
X Y Z
III. Atom sayısı azalır.
A) 12 7 5
ifadelerinden hangileri doğrudur?
B) 2 6 5
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) 2 7 5
D) II ve III E) I, II ve III
D) 12 6 4
E) 2 8 4

2. I. C(k) + O2(g) CO2(g) + 393,5 kJ

II. H2O(s) + 285,8 kJ H2(g) + 1 O2(g)


2 5. 2Cu2O + Cu2S 6Cu + X
III. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) + 92 kJ 2X + 2H2O + O2 2Y
Yukarıdaki tepkimelerden hangileri ekzotermik (ısı
Yukarıdaki birbirini izleyen denkleştirilmiş
veren) türdendir?
tepkimelere göre Y bileşiğinin kimyasal formülü
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) H2SO3 B) H2SO4 C) H2S
D) SO2 E) SO3

3. C3H5(OH)3(s) + O2(g) CO2(g) + H2O(s)


tepkimesiyle ilgili,
. Mol kütlesi 162 gram olan nikotin bileşiğinin analizi
I. En küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde H2O'nun sonucunda %74 C, %8,7 H ve %17,3 N elementinin
katsayısı 8 olur. bulunduğu belirleniyor.
II. Yanma tepkimesidir. Buna göre 1 mol nikotinin yanması sonucunda
III. Ekzotermik (ısı veren) tepkimedir. oluşan ürünlerin, en küçük tam sayılarla
denkleştirilmiş denklemde kat sayıları toplamı kaç
yargılarından hangileri doğrudur? olur?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, N 14 g/mol)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) 9 B) 18 C) 27 D) 36 E) 56

182 Kimya
er e

n Yap

7. Bir miktar kurşun (II) nitrat katısı ısıtıldığında kurşun (II) 10. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)
oksit, azot dioksit ve oksijen gazı elde ediliyor.
tepkimesi sabit hacimli kapalı bir kapta, sabit sıcaklıkta
Bu tepkimenin denklemi en küçük tam sayılarla
gerçekleşiyor.
denkleştirildiğinde O2 nin katsayısı kaç olur?
Buna göre,
A) 1 B) 2 C) 4 D) 7 E) 9
I. Toplam atom sayısı korunur.
II. Gaz yoğunluğu değişmez.
III. Toplam molekül sayısı artar.
IV. Toplam gaz basıncı artar.
yargılarından hangileri doğrudur?

8. I. C4H6 + O2 CO2 +H2O


A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
II. C2H5OH + O2 CO2 + H2O D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
III. NH3 + O2 NO + H2O
Yukarıdaki tepkimeler en küçük tamsayılarla
denkleştirildiğinde O2 nin katsayıları arasındaki
ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III


11. Al2O3 + H2SO4 Al2(SO4)3 + H2O
D) III > I > II E) III > II > I
Yukarıdaki denklem Al2(SO4)3 bir mol alınarak
denkleştirildiğinde H2O'nun katsayısı kaç olur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 8

9. Kimyasal bir tepkimeyle ilgili aşağıda bilgiler veriliyor.

Bilgi
12. Saf X, Y, Z maddelerinin O2 ile tepkimesi aşağıda
Reaktifler Bütan (C4H10) gazı ve su buharı verilmiştir.
Ürünler Karbon monoksit ve hidrojen gazı X + O2 Tepkime yok.

Bu bilgilere göre, Y(g) + O2(g) + ısı YO2(g)

I. Tepkime denklemi, 2Z(g) + O2(g) 2ZO(k) + ısı

C4H10(g) + 4H2O(g) 4CO(g) + 9H2(g) Bu tepkimelere göre,


olabilir. I. X, CO2 olabilir.
II. Ürünler O2'ye karşı reaktiftir. II. Y yakıt olarak kullanılabilir.
III. Bütan gazı yakıt olarak kullanılabilir. III. Z oksijene göre asal olmayıp yandığında ortam
ifadelerinden hangileri doğrudur? ısınır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-C 3-E 4-C 5-B 6-D 7-A 8-B 9-E 10-B 11-C 12-C 183
TEST

14 Kimyasal Tepkime Türleri

1. Sönmemiş kirecin suyla tepkimesiyle ilgili, 4. Aşağıda aynı sıcaklıkta iki ayrı sulu çözelti karıştırılıyor.
I. Tepkime denklemi,
CaO(k) + H2O(s) Ca(OH)2(suda)
+ Na+
şeklindedir.
NO–
3
II. Elde edilen madde sönmüş kireçtir. AgNO3(suda) NaCl(suda)
III. Sentez tepkimesi olup, tepkime ekzotermiktir.
yargılarından hangileri doğrudur?
AgCl(k)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Bu tepkimeyle ilgili,
D) II ve III E) I, II ve III
I. Çözünme-çökelme tepkimesidir.
II. Net iyon denklemi;

Ag+(suda) + Cl (suda) AgCl(k) şeklindedir.
+ –
2. Ca(OH)2(suda) + K2SO4(suda) CaSO4(k) + II. Na ve NO iyonları seyirci iyonlardır.
3
2KOH(suda) IV. Çözelti elektrolittir.

tepkimesiyle ilgili, V. Tepkimede elektron alışverişi olur.

I. Çözünme-çökelme tepkimesidir. ifadelerinden hangisi yanlıştır?

II. Zıt yüklü iyonların yer değiştirmesiyle tepkime A) I B) II C) III D) IV E) V


gerçekleşir.
III. Net iyon denklemi
2–
Ca2+(suda) + SO 4 (suda) CaSO4(k)
şeklindedir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

5. • Büyük bileşikler küçük kimyasal türlere ayrışıyor


mu
3. Aşağıda bazı tepkimelere ait tepkime türü karşılarında
belirtilmiştir. • İyonik maddelerin sulu çözeltilerinin birbirleri ile
verdiği tepkimelerde katı (çökelek) oluşuyor mu
Buna göre verilen tepkimelerden hangisinin
tepkime türü yanlıştır? • Asit ve baz tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşuyor
mu
Tepkime • Basit kimyasal türler daha büyük bileşikleri
Tepkime Denklemi Türü oluşturuyor mu
A) CS2(g) + 3O2(g) CO2(g) + 2SO2(g) Yanma Verilen bu soruların cevabı aşağıdakilerden hangisi
B) SO3(g) + H2O(s) H2SO4(suda) Sentez olamaz?

C) K2SO4(suda) + Pb(NO3)2(suda) A) Yanma B) Sentez


2KNO3(suda) + PbSO4(k) Asit-baz C) Analiz D) Çözünme-çökelme
D) 2NaN3(k) 3N2(g) + 2Na(k) Analiz E) Nötralleşme
E) CaO(k) + CO2(g) CaCO3(k) Asit-baz

184 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi asit-baz tepkimesi 9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin türü karşısına
değildir? yanlış yazılmıştır?

A) NH3(g) + HCl(g) NH4Cl(k) Tepkime Denklemi Tepkime türü


B) H2SO4(suda) + 2NaOH(suda) Na2SO4(suda) + A) 2Na(k) + 1 O2(g) Na2O(g) Yanma
2H2O(s) 2

C) CH3COOH(suda) + NaOH(suda) B) KClO3(k) KCl(k) + 3 O2(g) Analiz


CH3COONa(suda) + H2O(s) 2

D) Na(k) + H2O(s) NaOH(suda) + 1 H2(g) C) HCl(a ) + NaOH(a ) NaCl(a ) Nötrallleşme


2
E) CaO(k) + CO2(g) CaCO3(k) + H2O(s) tepkimesi

D) N2(g) + O2(g) 2NO(g) Sentez

E) CaCO3(k) + 2HCl(suda) Çözünme -


CaCl2(suda) + CO2(g) + H2O(s) çökelme

7. Yanma tepkimeleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan


hangisi doğrudur?

A) Tümü ekzotermiktir.
B) Oksijensiz ortamlarda da gerçekleşebilir.
C) Tepkimeye giren maddelerin yükseltgenme
10. NH3(g) + HCl(g) NH4Cl(k)
basamakları değişir. tepkimesiyle ilgili,
D) Yanma tepkimeleri sonucunda her zaman su I. Sentez (oluşum) tepkimesidir.
oluşur.
II. Nötralleşme tepkimesidir.
E) Yakıcı madde hidrojendir.
III. Heterojen tepkimedir.
IV. Asit-baz tepkimesidir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve IV C) I, III ve IV
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
8. Oda sıcaklığında sulu AgNO3 çözeltisi ile sulu K
çözeltisi bir kapta karıştırıldığında kabın dibinde gümüş
iyodür katısı oluştuğu gözleniyor.
Buna göre tepkimeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
11. I. Zıt yüklü iyonların sulu ortamda yer değiştirmesiyle
A) Çözünme-çökelme tepkimesidir.
gerçekleşir.

B) K+ ve NO seyirci iyonlardır.
3 II. Net iyon denkleminde çöken katı madde vardır.
C) Tepkimede zıt yüklü iyonlar yer değiştirmiştir.
III. Saf su oluşur.
D) Net iyon denklemi
Yukarıdakilerden hangileri nötralleşme ve çözünme
+ –
Ag (suda) + (suda) Ag (k) - çökelme tepkimeleri için ortak özelliktir?
şeklindedir.
E) Ag 'ün sudaki çözünürlüğü NaNO3'ünkinden A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
fazladır. D) I ve II E) I ve III

1-E 2-E 3-C 4-E 5-A 6-D 7-C 8-E 9-E 10-C 11-A 185
TEST

15 Kimyasal Tepkime Türleri

1. Aşağıda bazı tepkimeler verilmiştir. 4. 1. kapta bulunan sulu Ca(OH)2 çözeltisine 2. kaptaki
sulu HNO3 çözeltisi ilave ediliyor.
I. 2NH3(g) N2(g) + 3H2(g)
2. kap HNO3 çözeltisi
II. N2(g) + 3 O2(g) N2O3(g)
2

III. Fe(k) + 1 O2(g) FeO(k)


2

IV. Na(k) + H2O(s) NaOH(suda) + 1 H2(g)


2
Ca(OH)2
V. HgO(k) Hg(k) + 1 O2(g)
2 çözeltisi 1. kap
Buna göre verilen tepkimelerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
Bilgi Doğru Yanlış
A) I ve V. tepkimeler analiz tepkimesidir.
I. Nötralleşme tepkimesidir. 3
B) II ve III, analiz tepkimesidir.
C) IV. tepkime heterojendir. Net iyon denklemi
+ –
D) I. tepkimede toplam molekül sayısı artmıştır. II. H (a ) + OH (a ) H2O(s) 3
E) V. tepkime endotermik (ısı alan) tepkimedir. şeklindedir.

2 mol Ca(OH)2 ile 1 mol HNO3


III. 3
artansız tepkime verir.

2. N2(g) + O2(g) 2NO(g)


IV. Oluşan çözelti elektrolit değildir. 3
tepkimesiyle ilgili,
I. Yanma tepkimesidir. Tepkime denklemi
V. Ca(OH)2 + 2HNO3 Ca(NO3)2 3
II. Ekzotermik (ısı veren) türdendir.
+ 2H2O şeklindedir.
III. Sentez (oluşum) tepkimesidir.
Buna göre bu tepkimeyle ilgili doğru (D) - yanlış (Y)
yargılarından hangileri yanlıştır?
olarak ifade edilen yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) I B) II C) III D) IV E) V
D) I ve II E) II ve III

3. NH3(g) + H2S(g) (NH4)2S(k)


tepkimesiyle ilgili,
I. Nötralleşme tepkimesidir. 5. I. CO2
II. En küçük tam sayılarla denkleştirilmiş tepkimede II. CH4
NH3'ün katsayısı 2 olur. III. SO3
III. Ekzotermik (ısı veren) tepkimedir. Yukarıda verilen bileşiklerden hangileri yanma
yargılarından hangileri doğrudur? tepkimesi vermez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III

186 Kimya
er e

n Yap

. Aşağıda sadece reaktifleri verilen tepkimelerden 9. 1 ve 2. kaplarda bulunan sulu çözeltilere üzerlerindeki
hangisinde su açığa çıkar? sulu çözeltiler ilave ediliyor.

A) NH3(g) + HCl(g) Hg(NO3)2(suda) HCl(suda)

B) Na (suda) + Pb(NO3)2(suda)
C) CaO(k) + H2O(s)
D) CaCO3(k) + HCl(suda)
E) CO(g) + O2(g)

NaBr(suda) KOH(suda)

1. kap 2. kap

Buna göre kaplardaki tepkimelerle ilgili,


7. Kalsiyum sülfat (CaSO4) bileşiği oda koşullarında I. 2. kaptaki net iyon denklemi,
ısı + –
CaSO4(k) CaO(k) + SO3(g) H (suda) + OH (suda) H2O(s)
tepkimesine göre ayrışmaktadır. şeklindedir.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? II. Her iki tepkimede yer değiştirme tepkimesidir.
III. 1. kaptaki çökeleğin oluşum denklemi
A) Analiz tepkimesidir. 2+ –
Hg (suda) + 2Br (suda) HgBr2(k)
B) Heterojen bir tepkimedir.
şeklindedir.
C) Madde sayısı artmıştır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) CaSO4 bileşiği 6 atomlu moleküllerden oluşur.
(HgBr2'nin sudaki çözünürlüğü çok düşüktür.)
E) Toplam yük korunmuştur.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

8. Pb(NO3)2 (kurşun (II) nitrat) çözeltisiyle K (potasyum


iyodür) çözeltisi karıştırıldığında Pb 2 (kurşun (II)
iyodür) katısı ve KNO3 (potasyum nitrat) çözeltileri
oluşuyor. 10. I. N2(g) + O2(g)
Buna göre tepkimeyle ilgili, II. Au(g) + O2(g)
I. Denkleştirilmiş tepkime denklemi, III. SO3(g) + O2(g)
Pb(NO3)2(suda) + 2K (suda) Pb 2(k) + Yukarıda reaktifleri verilen tepkimelerle ilgili
2KNO3(suda) aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
şeklindedir.
A) I. tepkime ekzotermiktir.
II. K+ ve NO–3 iyonları seyirci iyonlardır.
B) II. tepkimede Au katısı havada oksitlenir.
III. Yer değiştirme tepkimesidir.
C) III. tepkimede SO3 gazı O2'ye karşı asaldır.
yargılarından hangileri doğrudur?
D) I. tepkime analiz tepkimedir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) I. tepkime gerçekleşmez, II. ve III. tepkime
D) II ve III E) I, II ve III gerçekleşir.

1-B 2-B 3-D 4-D 5-D 6-D 7-D 8-E 9-E 10-C 187
TEST

16 Kimyasal Tepkime Denklemleri ve Türleri

1. 2X + 3O2 4CO + 2H2O 4. KMnO4 + HCl KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O


Yukarıdaki tepkimede harcanan X bileşiğinin tepkimesi en küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde
formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru ürünlerin katsayıları toplamı kaç olur?
verilmiştir?
A) 8 B) 16 C) 17 D) 18 E) 35
A) C2H2 B) C2H4 C) C2H6 D) C3H4 E) C3H6

5. 2C(k) + O2(g) 2X(g)


2. Yanma tepkimeleriyle ilgili, Fe2O3(k) + 3X(g) 2Fe(k) + 3Y(g)
I. Hızlı ve yavaş yanma olarak iki çeşidi vardır. Birbirini izleyen bu tepkimelerin sonucunda oluşan
II. Yanma sonucu oluşan ürün tek ise yanan saf Y bileşiğinin kimyasal formülü aşağıdakilerin
madde element ya da bileşik olabilir. hangisinde doğru olarak verilmiştir?
III. Tüm yanma tepkimelerinde ısı açığa çıkar.
A) CO B) CO2 C) H2CO3 D) FeO E) FeCO3
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

. Aşağıda bazı tepkimelerin denklemleri verilmiştir.


a. 2CO + O2 2CO2
3. İki ya da daha fazla maddenin genellikle tek bir madde
oluşturmasıyla sonuçlanan tepkimelere sentez b. Ca(OH)2 + H2SO4 CaSO4 + 2H2O
(oluşum) tepkimesi adı verilir. c. 2Ag2O 4Ag + O2
Buna göre, Bu tepkimelerin türleriyle ilgili aşağıda
I. 4Al + 3O2 2Al2O3 verilenlerden hangisi doğrudur?

II. 2H2O2 2H2O + O2 Yanma Asit-Baz Analiz


III. Cu2S + 3 O2 Cu2O + SO2
2 A) a b c
tepkimelerinden hangileri sentez tepkimesine örnek B) a c b
verilebilir?
C) b a c
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) b c a
D) I ve II E) I ve III E) c b a

188 Kimya
er e

n Yap

7. Karbon ve hidrojenden oluşmuş bir bileşiğin 9. Demir (III) klorür sulu çözeltisi ile potasyum sülfür sulu
yanmasına ait tepkimede reaktifler ve ürünlerin mol çözeltisi bir kapta karıştırılarak demir (III) sülfür
sayılarının değişimi grafikte verilmiştir. çökeleği ve potasyum klorür bileşiği oluşturuluyor.

Mol sayısı Bu tepkimeyle ilgili,


H 2O
0,6 I. Seyirci iyonlar K+ ve Cl– dir.

0,5 II. Net iyon denklemi,


3+ 2–
0,4 2Fe (suda) + 3S (suda) Fe2S3(k)
X şeklindedir.
0,3
CO2
0,2 III. İyonlar arasında elektron alışverişi olmuştur.
0,1 yargılarından hangileri doğrudur?
O2
0 Zaman
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Buna göre, D) I ve III E) I, II ve III
I. X'in formülü CH4'tür.
II. Ürünler CO2 ve H2O molekülleridir.
III. Tepkime en küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde
girenlerin kat sayıları toplamı 3 olur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III 10. I. Pamukkale travertenlerinin oluşumu
II. Çamaşır makinalarının borularında kireç birikmesi
III. Kumlu suda kumun dibe çökmesi
Yukarıdaki olaylardan hangileri çökelme
tepkimesine örnek verilebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
8. I. Gümüşün kararması a. Hızlı yanma

II. Odunun yanması b. Yavaş yanma

III. Demirin paslanması

Hızlı ve yavaş yanma tepkimelerinin ilgili örneklerle


eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir? 11. Aşağıda verilen tepkimelerden hangisinin
çevreleriyle ısı alışverişi diğerlerininkinden
A) I B) I C) I
a a a farklıdır?
II II II
b b b A) 2CH3OH + 3O2 2CO2 + 4H2O
III III III
B) N2 + 3H2 2NH3
C) N2 + O2 2NO
D) I E) I
a a D) HNO3 + KOH KNO3 + H2O
II II
b b
III III E) NH3 + HCl NH4Cl

1-A 2-C 3-A 4-C 5-B 6-A 7-E 8-A 9-C 10-C 11-C 189
TEST

17 ik r İçeren r le ler

1. 3A grubu metali olan X elementinin 10,8 gramının HCl 4. 5, gram bütan (C4H10) gazı yakıldığında normal
asidiyle tepkimesinden normal şartlar altında 13,44 L şartlarda en fazla kaç litre CO2 gazı elde edilir?
H2 gazı oluşmaktadır. (H 1 g/mol, C 12 g/mol)
Buna göre,
A) 2,24 B) 4,48 C) 8,96 D) 44,8 E) 89,6
I. X metalinin mol kütlesi 27 g/mol'dür.
II. 43,8 gram HCl tepkimeye girmiştir.
III. Oluşan tuzun formülü XCl3'tür.
yargılarından hangileri doğrudur?
(HCl 36,5 g/mol)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
5. 2Mg(k) + O2(g) 2MgO(k)
denklemine göre 1 gram O2 gazının yeterince Mg
katısıyla tepkimesinden en fazla kaç gram MgO
elde edilir? (O 16 g/mol, Mg 24 g/mol)

A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 160

2. 9,2 gram CnH2n+2O bileşiğinde 3,2 gram oksijen


elementi vardır.
Buna göre bileşiğin ,5 molünün tamamen yanması
sonucu kaç tane CO2 molekülü açığa çıkar?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)

A) 3,01 .1023 B) 6,02.1023 C) 9,03 .1023


D) 1,505.1024 E) 6,02.1024 . Al(k) + HCl(suda) AlCl3(suda) + H2(g)
tepkimesine göre , mol H2 gazı elde edebilmek
için kaç gram Al katısı harcanmalıdır?
(Al 27 g/mol, denklem denkleştirilecektir.)

A) 2,7 B) 5,4 C) 10,8 D) 16,2 E) 21,6

3. 2X(k) + 3 O2(g) X2O3(k)


2
tepkimesinde 33,6 gram X katısı yeterince O2 ile
tepkimeye girdiğinde kütlesi 14,4 gram artmıştır.
Buna göre,
I. 1 mol X 56 gramdır.
II. Tepkime yanma tepkimesidir.
7. Zn(k) + CuCl2(suda) ZnCl2(suda) + Cu(k)
III. X2O3 bileşiğinin mol kütlesi 160 gramdır.
tepkimesine göre, 1 gram Zn(k) elementiyle en
yargılarından hangileri doğrudur? (O 16 g/mol) fazla kaç gram CuCl2 tepkimeye girebilir?
(Zn 65 g/mol, CuCl2 135 g/mol)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) 2,7 B) 13 C) 27 D) 54 E) 81

190 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. Normal şartlarda 6,72 litre hacim kaplayan O2 gazı 11. C3H8(g) +5O2(g) 3CO2(g) + 4H2O(g) + 1600 kJ
CS2(k) + 3O2(g) CO2(g) + 2SO2(g) Yukarıdaki tepkimeye göre 2 k ısı açığa çıkması
denklemine göre yeterince CS2(k) ile tepkimeye giriyor. için kaç gram C3H8 gazı harcanmalıdır?
Buna göre tepkime sonunda toplam kaç mol ürün (H 1 g/mol, C 12 g/mol)
oluşur?
A) 3,2 B) 4,4 C) 8,8 D) 32 E) 64
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,6

12. X2CO3 + Ca(OH)2 2XOH + CaCO3


tepkimesine göre 14,8 gram Ca(OH)2 ile yeterince
9. 0,2 mol CnH2n + 2 genel formülüne sahip organik X2CO3 bileşiğinin tepkimesinden en fazla 22,4 gram
bileşik tamamen yakıldığında normal koşullarda 4,48 XOH elde ediliyor.
litre CO2 gazı oluşmaktadır.
Buna göre X elementinin mol atom kütlesi kaç
Buna göre bu bileşiğin ,1 molünün tamamen gramdır? (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
yanması sonucu kaç gram H2O oluşur? Ca 40 g/mol)
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)
A) 14 B) 23 C) 39 D) 40 E) 52
A) 1,8 B) 3,6 C) 4,8 D) 5,4 E) 7,2

13. 7,2 1023 tane atom içeren CS2 bileşiğinin yeterince O2


ile tepkimesinden CO2 ve SO2 gazları oluşmaktadır.
10. 0,1 mol C2H4(OH)x bileşiğinin tamamen yanması
Tam verimli bu tepkimeyle ilgili aşağıdaki
sonucu 5,4 gram H2O oluşmaktadır.
ifadelerden hangisi yanlıştır?
Buna göre, (C 12 g/mol O 16 g/mol, S 32 g/mol,
I. X 2'dir. NA = 6 .1023, havanın hacimce 1 'i oksijendir.)
5
II. Bileşiğin formülü C2H6O2'dir.
A) Tepkimeye giren CS2 bileşiği 30,4 gramdır.
III. Bileşiğinin 1 molünü yakmak için 128 gram O2 gazı
B) Tepkimenin artansız gerçekleşmesi için 6 mol hava
harcanır.
gerekir.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) 0,4 mol CS2 harcanmıştır.
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)
D) Oluşan CO2 gazının normal şartlar altında hacmi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 8,96 litredir.
D) I ve III E) I, II ve III E) Tepkime sonucu 25,6 gram SO2 gazı oluşur.

1-E 2-B 3-E 4-C 5-B 6-C 7-C 8-C 9-B 10-C 11-C 12-C 13-E 191
TEST

18 ik r İçeren r le ler

1. C4H8 ve O2 gazlarından oluşan 4,9 mollük karışım 4. Şekildeki düzenekte 49 gram potasyum klorat (KClO3)
artansız olarak tepkimeye giriyor. katısı tamamen ısıtılıp parçalanıyor.

Buna göre,
I. Normal şartlar altında 62,72 litre H2O oluşur.
Elastik
II. 134,4 gram oksijen gazı harcanmıştır. 49 gram balon
KClO3
III. 2,8 mol CO2 gazı oluşur.
katısı
yargılarından hangileri doğrudur?
(O 16 g/mol)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III

Isıtıcı

Buna göre tepkimeyle ilgili,


I. Deney tüpüne bağlı olan elastik balon zamanla
şişer.

2. C3H4 gazı yeterli miktarda oksijen gazı ile tamamen II. KClO3(k) + ısı KCl(k) + 3 O2(g)
2
yakıldığında 4,5 gram H2O oluşuyor. tepkimesi gerçekleşir.
Buna göre, III. Normal koşullarda 13,44 litre O2 gazı elde edilir.

I. Yakılan C3H4 gazı 5 gramdır. yargılarından hangileri doğrudur?


(KClO3 122,5 g/mol)
II. Tepkimede 2,5 mol hava kullanılmıştır.
III. Oluşan CO2 gazı 33 gramdır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
ifadelerinden hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
Havanın hacimce ve molce 1 'i O2 gazıdır.)
5
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

5. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)


denklemine göre ,15 mol H2 gazının yeterince N2
gazıyla tepkimesi sonucunda,

3. Organik bir bileşiğin 0,1 molünün 0,4 mol O2 gazı ile I. 0,1 mol NH3 gazı oluşur.
artansız yanması sonucunda 0,3 mol CO2(g) ve 0,4 II. Normal koşullarda 1,12 litre N2 gazı harcanır.
mol H2O(g) oluşuyor.
III. Tepkimede 6,02 .1023 tane molekül azalma olur.
Buna göre bu bileşiğin 1 molünde toplam kaç tane yargılarından hangileri doğrudur?
atom vardır? (NA: Avogadro sayısı)
13 NA A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 3 B) 13 C) 13NA D) E)
NA 13 D) II ve III E) I, II ve III

192 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

. XClO3(k) + ısı XCl(k) + 3 O2(g) 9. r(k) + HC (suda) rCl3(suda) + H2(g)


2
denklemine göre 1,92 gram iridyum ( r) yeterli
tepkimesine göre 24,4 gram XClO3 katısı ağzı açık bir
miktarda HCl sulu çözeltisiyle tepkimeye giriyor.
kapta tamamen ısıtıldığında katı kütlesinde 9,6 gram
azalma olduğu belirleniyor. Buna göre tepkime sonunda elde edilen H2 gazı
normal şartlarda kaç litre hacim kaplar?
Buna göre X elementinin mol atom kütlesi kaç
( r 192 g/mol, denklem denkleştirilecek)
gramdır? (Cl 35 g/mol, O 16 g/mol)
A) 0,224 B) 0,336 C) 2,24 D) 3,36 E) 4,48
A) 23 B) 39 C) 47 D) 40 E) 24

ısı
7. CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g)
10. Kapalı formülü CnH2n + 2 olan organik bir bileşiğin tam
denklemine göre 50 gram saf CaCO3 katısı tamamen yakılmasında, harcanan reaktiflerin mol sayıları toplamı
parçalanıyor. ürünlerin mol sayıları toplamına eşittir.

Tepkime sonunda elde edilen CO2 gazının yeteri Buna göre bu bileşiğin 1 molünün tamamen
kadar saf su ile tepkimesinden kaç gram karbonik yanması sonucunda toplam kaç gram ürün elde
asit (H2CO3) oluşur? edilir? (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
Ca 40 g/mol) A) 3,6 B) 4,4 C) 8,0 D) 80 E) 160

A) 22 B) 28 C) 30 D) 31 E) 34

11. 2Al(k) + 3 O2(g) Al2O3(k)


2
8. Aşağıda bazı organik bileşiklerin kapalı formülleri denklemine göre 10,2 gram Al2O3 katısı elde ediliyor.
verilmiştir.
Buna göre,
I. C3H8
I. 5,4 gram Al katısı harcanır.
II. C2H6
II. 0,15 mol O2 gazı harcanır.
III. C4H8O
III. Kapta katı kütlesi 4,8 gram azalır.
Buna bileşiklerin birer mollerinin tamamen yanması
için harcanan O2 gaz molekül sayısı ilişkisi yargılarından hangileri doğrudur?
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? (O 16 g/mol, Al 27 g/mol)

A) I > II > III B) II > I > III C) II > III > I A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) III > II > I E) III > I > II D) I ve III E) I, II ve III

1-D 2-B 3-C 4-E 5-B 6-B 7-D 8-E 9-B 10-D 11-C 193
TEST

19 r n dde r le leri

1. Aynı koşullarda 20 litre X2 gazı ile 30 litre Y2 gazı 4. Eşit kütlelerde Mg ve S katısı
artansız tepkimeye girdiğinde 20 litre XaYb gazı elde Mg(k) + S(k) MgS(k)
edilmektedir.
denklemine göre tepkimeye girerek en fazla 35 gram
Buna göre, MgS bileşiği oluşuyor.

I. Eşit mollerdeki X2 ve Y2 gazları tam verimle Buna göre,


tepkimeye girdiğinde sınırlayıcı bileşen Y2 gazı olur. I. Sınırlayıcı bileşen S(kükürt) elementidir.
II. Oluşan bileşiğin formülü X2Y3 olur. II. Başlangıçtaki toplam madde miktarı 40 gramdır.
III. 60'ar litre X2 ve Y2 gazlarından alınarak tam verimle III. Artan madde olmaması için kaba 20 gram daha S
tepkime gerçekleştiğinde kapta toplam gaz hacmi eklenmelidir.
aynı koşullarda 60 litre olur. yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur? (S 32 g/mol, Mg 24 g/mol)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

2. Normal şartlar altında 4,48 litre CO2 gazıyla 4 gram


MgO katısı tam verimle tepkimeye girerek MgCO3
katısını oluşturmaktadır.
Buna göre tepkimeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
(C 12 g/mol, O 16 g/mol, Mg 24 g/mol) 5. Al4C3(k) + 12H2O(s) 4Al(OH)3(suda) + 3CH4(g)

A) Sınırlayıcı bileşen MgO katısıdır. tepkimesine göre 72 g Al4C3 bileşiği ile 54 g H2O
bileşiği tam verimli tepkimeye giriyor.
B) 0,1 mol CO2 gazı tepkime sonunda artmıştır.
Buna göre tepime sonunda kaç gram CH4 gazı
C) Heterojen türden bir tepkimedir.
oluşur? (H2O 18 g/mol, Al4C3 144 g/mol)
D) Tepkime sonunda oluşan MgCO3 bileşiği 12,8
A) 12 B) 15 C) 24 D) 16 E) 32
gramdır.
E) Ortama 0,1 mol daha MgO katısı eklenirse
tepkimede artan madde olmaz.

3. 0,2 mol SO2 ve 0,2 mol O2 gazları arasında sabit


sıcaklıkta
2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g)
. Normal şartlarda 1 , litre H2 gazı ile 1,2 1 23
tepkimesi tam verimli gerçekleşmektedir.
tane N2 gazları arasında tam verimli gerçekleşen
Buna göre tepkime sonunda kapta toplam kaç mol tepkime sonunda en fazla kaç mol NH3 gazı elde
madde bulunur? edilir?

A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,6 A) 0,2 B) 0,4 C) 0,6 D) 1,0 E) 1,2

194 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Şekilde 7,3 gram HCl çözeltisi içeren erlenmayere 13 9. Eşit kütlelerde alınan Mg ve O2 maddelerinin
gram Zn tozu ekleniyor. tepkimesinden en fazla 8 gram MgO bileşiği elde
Zn
ediliyor.
tozu Buna göre başlangıçta alınan maddelerin kütleleri
toplamı kaç gramdır?
(O 16 g/mol, Mg 24 g/mol)

A) 1,6 B) 3,2 C) 4,8 D) 6,4 E) 9,6

HCl(suda)

Sabit sıcaklıkta kapalı kapta


Zn(k) + 2HCl(suda) ZnCl2(suda) + H2(g)
tepkimesi tam verimli gerçekleşiyor.
Buna göre,
I. Sınırlayıcı bileşen HCl'dir.
II. Normal koşullarda 2,24 L H2 gazı oluşur.
III. Oluşan tuzun kütlesi 6,85 gramdır.
10. Eşit mol sayıda X2 ve Y2 gazları alınarak tam verimle
ifadelerinden hangileri doğrudur? tepkimeye girdiğinde 1 mol X2Y5 gazı elde ediliyor.
(H 1 g/mol, Cl 35,5 g/mol, Zn 65 g/mol) Buna göre tepkime sonunda hangi gazdan kaç mol
artar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III A) 1,0 mol X2
B) 1,5 mol X2
C) 1,5 mol Y2
D) 2,5 mol Y2
E) 5,0 mol X2

8. Aşağıda bazı tepkimelere ait denkleştirilmiş denklemler


verilmiştir.
I. 2H2S + 3O2 2SO2 + 2H2O 11. Normal şartlarda eşit hacimlerde alınan C2H4 ve O2
II. 2SO2 + O2 2SO3 gazlarının,

III. 4Fe + 3O2 2Fe2O3 C2H4(g) + 3O2(g) 2CO2(g) + 2H2O(s)

Girenlerin mol sayıları eşit alınarak başlatılan tam denklemine göre tam verimli tepkimesi sonucu 0,5 mol
verimli tepkimelerin hangilerinde artan madde CO2 gazı oluşmaktadır.
vardır? Buna göre tepkimede artan gazın normal şartlarda
hacmi kaç litredir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) 5,6 B) 11,2 C) 16,8 D) 22,4 E) 33,6

1-E 2-D 3-C 4-B 5-A 6-B 7-C 8-E 9-E 10-B 11-B 195
TEST

20 r n dde r le leri

1. Eşit mollerde alınan Fe2O3 katısı ve CO gazı, 4. 0,4 mol C3H8 ile 0,5 mol O2 gazlarının tam verimli
tepkimesi sonucunda CO2(g) ve H2O(s) oluşmaktadır.
Fe2O3(k) + 3CO(g) 3CO2(g) + 2Fe(k)
Buna göre,
denklemine göre tam verimle tepkimeye girerek 0,6
molekül-gram CO2 gazı oluşturmaktadır. I. Tepkimede C3H8 gazının molce %75'i artmıştır.
Buna göre, II. Normal koşullarda 8,96 litre H2O oluşur.

I. Sınırlayıcı bileşen Fe2O3 katısıdır. III. Oluşan CO2 gazının kütlesi 13,2 gramdır.

II. Tepkime sonucu 22,4 gram Fe katısı oluşur. ifadelerinden hangileri doğrudur?
(CO2 44 g/mol)
III. Tepkimeye giren CO gazının normal şartlar altında
hacmi 13,44 litredir. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III
(Fe 56 g/mol)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) II ve III E) I, II ve III

5. 12 gram hidrojen gazı (H2) ile bir miktar klor gazı (Cl2)
2. , mol C2H4 ve ,9 mol O2 gazlarının
tepkimesinden normal şartlarda en fazla kaç litre H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g)
CO2 gazı oluşur? denklemine göre tam verimle tepkimeye giriyor.

A) 1,12 B) 2,24 C) 6,72 D) 13,44 E) 26,88 Tepkimenin sonucunda 11, gram H2 gazı arttığına
göre başlangıçtaki Cl2 gazı kaç gramdır?
(H 1 g/mol, Cl 35,5 g/mol)

A) 71 B) 14,2 C) 14,6 D) 26,2 E) 28,4

3. P4(k) + 5O2(g) P4O10(k)


tepkimesi aşağıda verilen miktarlarda P4 ve O2 alınarak
tam verimli gerçekleştiriliyor.
I. 2 mol P4 ve 5 mol O2
II. 26 g P4 ve 32 g O2
III. 6,02 .1022 tane P4 ve normal koşullarda 22,4 L O2
gazı . Aynı şartlarda eşit hacim kaplayan CH4 ve O2 gazları
Buna göre oluşan ürün mol sayıları arasındaki ilişki tam verimle tepkimeye girerek CO2 ve H2O gazlarını
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? oluşturuyor.
(P 31 g/mol, O 16 g/mol) Tepkime sonunda , mol madde arttığına göre,
başlangıç karışımı toplam kaç moldür?
A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III
D) III > II > I E) III > I > II A) 0,3 B) 0,6 C) 0,9 D) 1,2 E) 1,5

196 Kimya
er e

n Yap

7. C(k) ve O2(g)'den eşit kütlelerde alınarak tam verimle 10. Normal şartlarda 8,96 litre NO gazı ile 3,01.1023 tane
CO2 bileşiği oluşurken 8 gram C(k) artmaktadır. O2 gazları,
Buna göre, 2NO(g) + O2(g) 2NO2(g)
I. 17,6 gram CO2 gazı oluşur. denklemine göre tam verimle tepkimeye giriyor.
II. 12,8 gram oksijen gazı harcanmıştır. Buna göre, artan maddenin mol sayısı
III. Başlangıçtaki alınan karbon (C) kütlesi 4,8 gramdır. aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

yargılarından hangileri doğrudur? A) 0,2 B) 0,3 C) 0,4 D) 0,5 E) 1,0


(C 12 g/mol, O 16 g/mol)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

11. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)

denklemine göre eşit mollerde N2 ve H2 gazlarının tam


8. C(k) + O2(g) CO2(g) verimli tepkimesinden 17 gram NH3 gazı oluşmaktadır.
denklemine göre aşağıdaki miktarlarda C ve O2'den Buna göre artan gazı tüketmek için en az kaç mol
alınarak tam verimli reaksiyon gerçekleştiriliyor. gaz gereklidir? (H 1 g/mol, N 14 g/mol)
I. Eşit mollerde,
A) 0,5 B) 1,0 C) 1,5 D) 2,0 E) 3,0
II. Eşit kütlelerde,
III. Aynı koşullarda eşit hacimlerde
Buna göre hangi tepkimelerin sonucunda artan
madde yoktur? (C 12 g/mol, O 16 g/mol)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) I, II ve III

12. 2N2(g) + 5O2(g) 2N2O5(g)


denklemine göre;
I. aynı koşullarda 2 hacim N2 gazı ile 5 hacim O2 gazı,
II. 2 tane N2 molekülü ile 5 tane O2 molekülü,
III. 6 gram N2 gazı ile 16 gram O2 gazı
9. X + 2Y + 4Z 2T + 8L tam verimle tepkimeye girdiklerinde hangilerinde
tepkimesine göre X, Y ve Z maddelerinin her artan madde yoktur? (N 14 g/mol, O 16 g/mol)
birinden 2'şer mol alındığında en fazla kaç mol ürün
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
elde edilir?
D) I ve III E) I, II ve III
A) 2 B) 4 C) 5 D) 10 E) 15

1-D 2-D 3-A 4-C 5-B 6-D 7-B 8-A 9-C 10-B 11-E 12-C 197
TEST

21 de eri r le leri

1. Tepkime verimiyle ilgili olarak, 4. 140 gram N2 gazı ve 60 gram H2 gazının


I. Gerçek verimin kuramsal (teorik) verime oranın 100 N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)
katına verim yüzdesi adı verilir.
tepkimesi sonunda 85 gram NH3 gazı elde ediliyor.
II. Tersinir tepkimelerde %100 verim elde edilemez.
Buna göre tepkimenin verim yüzdesi kaçtır?
III. Cihaz hataları, sıcaklık ve basınç gibi koşullar (H 1 g/mol, N 14 g/mol)
tepkimelerin verim yüzdelerini etkiler.
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) 25 B) 40 C) 50 D) 60 E) 75

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III

5. N2 ve H2 gazları arasında NH3 gazının oluştuğu farklı


tepkimelerde girenler ve ürünün mol sayıları aşağıda
verilmiştir.
2. X2O4(g) 2XO2(g)
tepkime denklemine göre kapalı bir kapta 23 gram N2 (mol) H2 (mol) NH3 (mol)
X2O4 gazı %40 verimle XO2 gazına ayrışmaktadır.
I. 0,1 0,4 0,1
Buna göre,
II 0,8 1,2 0,6
I. 0,15 mol X2O4 gazı artar.
III. 0,2 0,6 0,4
II. Normal koşullarda 4,48 litre XO2 gazı oluşur.
III. Tepkime kabında toplam 9,2 gram gaz bulunur. Buna göre bu tepkimelerden hangilerinde
tepkimenin verim yüzdesi 75'tir?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
(X 14 g/mol, O 16 g/mol)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I ve II E) II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

. 28 gram CaO ile 28 g CO2 gazından


3. Kapalı bir kapta,
CaO(k) + CO2(g) CaCO3(k)
N2H4(g) N2(g) + 2H2(g)
tepkimesine göre 20 gram CaCO3 katısı oluştuğu
tepkimesi 4 mol N2H4 gazıyla başlatılmaktadır. belirleniyor.
Tepkime kabında 1,2 . 1024 tane H2 molekülü Buna göre tepkimenin verim yüzdesi kaçtır?
oluştuğunda tepkime verimi yüzde kaç olur? (C 12 g/mol, O 16 g/mol, Ca 40 g/mol)

A) 10 B) 20 C) 25 D) 40 E) 80 A) 20 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80

198 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. 0,4 mol CH4 gazının yanması sonucu 3,6 g H2O 10. Sabit hacimli kapalı bir kapta 0,4 mol X2 ve 0,9 mol Y2
oluştuğu belirleniyor. gazlarının tepkimesinden 0,3 mol XY3 gazı
oluşmaktadır.
Buna göre tepkimenin verim yüzdesi kaçtır?
(H 1 g/mol, O 16 g/mol) Buna göre,

A) 25 B) 40 C) 50 D) 60 E) 75 I. Tepkimenin verimi %50 dir.


II. Girenlerden toplam 0,7 mol madde artmıştır.
III. Toplam kütle korunmuştur.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

8. Sabit basınçlı bir kapta 80 gram SO3 gazı


bulunmaktadır. Bu gazın kütlece %40'ı
2SO3(g) 2SO2(g) + O2(g)
tepkimesine göre ayrıştığına göre,
I. Sabit sıcaklıkta gaz özkütlesi azalmıştır.
II. Tepkime sonunda oluşan maddelerin kütleleri
toplamı 32 gramdır.
III. Tepkime sonunda kaptaki maddelerin toplam mol
11. 155 gram Na2O katısı
sayısı başlangıçtaki maddelerin mol sayısı ile
1
aynıdır. Na2O(k) 2Na(k) +
O (g)
2 2
IV. Homojen bir tepkimedir. tepkimesine göre verimle bozunduğunda kaç
V. 48 gram SO3 gazı artmıştır. mol O2 gazı elde edilir?
(O 16 g/mol, Na 23 g/mol)
ifadelerinden hangisi yanlıştır?
(O 16 g/mol, S 32 g/mol) A) 0,2 B) 0,25 C) 0,4 D) 0,5 E) 0,8

A) I B) II C) III D) IV E) V

9. Kimyasal bir tepkimede;


• gerçek verim 50 gram, 12. 3X(g) + 2Y(g) X3Y2(g)

• kuramsal verim 200 gram denklemine göre 0,6 mol X gazı ve n mol Y gazı
alınarak reaksiyon başlatılıyor.
olarak belirlenmiştir.
Bu tepkimede Y gazının mol sayısı aşağıdakilerden
Buna göre bu tepkimenin verim yüzdesi kaçtır?
hangisi olursa sınırlayıcı bileşen X gazı olmaz?
A) 20 B) 25 C) 40 D) 50 E) 75 A) 1,0 B) 0,8 C) 0,6 D) 0,5 E) 0,3

1-E 2-B 3-C 4-C 5-B 6-B 7-A 8-C 9-B 10-E 11-D 12-E 199
TEST

22 de eri r le leri

1. Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 4. Kapalı sabit hacimli bir kapta 32 g Fe2O3 katısı ısının
etkisiyle ayrışarak 3,36 litre O2 gazı açığa
tepkimesi başlangıçtaki maddeler eşit mollerde
çıkarmaktadır. Tepkime denklemi
alındığında %40 verimle gerçekleşmektedir.
Fe2O3(k) 2Fe(k) + 3 O2(g)
Tepkimede , mol AlCl3 bileşiği oluştuğuna göre, 2
başlangıçta toplam kaç mol madde alınmıştır? şeklindedir.
Buna göre,
A) 2 B) 2,5 C) 3,5 D) 4 E) 6
I. Tepkime verimi %50'dir.
II. Tepkime sonunda Fe2O3 katısı tamamen biter.
III. Gaz yoğunluğu zamanla artar.
IV. 5,6 gram Fe katısı oluşur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
(Fe 56 g/mol, O 16 g/mol)

A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve III


D) I, II ve IV E) I, III ve IV

2. Mg(k) + S(k) MgS(k)


tepkimesine göre 12 gram Mg'den 14 gram MgS
bileşiği elde ediliyor.
Buna göre tepkimenin verim yüzdesi kaçtır?
(Mg 24 g/mol, S 32 g/mol)

A) 20 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80

5. Bir miktar N2O3 gazı %40 verimle


N2O3(g) 2NO(g) + 1 O2(g)
2
tepkimesine göre ayrıştığında kapta toplam 1,6 mol
gaz bulunmaktadır.

3. , mol N2 ile , mol H2 gazından ,2 mol NH3 gazı Buna göre başlangıçta alınan N2O3 gazının mol
elde edilen tepkime ilgili, sayısı ile oluşan O2 gazının normal koşullardaki
hacmi kaç litredir?
I. Tepkime %50 verimlidir.
II. Tepkime sonunda kapta 0,7 mol gaz bulunur. N2O3 (mol) O2 (litre)

III. Normal koşullarda kalan N2 gazı 2,24 litre hacim A) 0,05 4,48
kaplar.
B) 0,1 1,12
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) 0,2 2,24
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) 0,6 8,96
D) I ve III E) I, II ve III E) 1,0 4,48

200 Kimya
er e

n Yap

. C3H8(g) + 5O2(g) 3CO2(g) + 4H2O(g) 9. 1,2 mol PCl5 gazı


denklemine göre 17,6 gram C3H8 ve 32 gram O2 PCl5(g) PCl3(g) + Cl2(g)
gazları %50 verimle tepkimeye giriyor.
tepkimesine göre tam verimli olarak ayrışıyor.
Buna göre tepkime sonunda oluşan ürünlerin
Buna göre tepkimenin sonunda kapta toplam kaç
toplam mol sayısı kaçtır?
mol atom bulunur?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)
A) 1,2 B) 2,4 C) 3,6 D) 4,8 E) 7,2
A) 0,7 B) 1,4 C) 1,5 D) 3,2 E) 7,0

7. X(g) + 3Y(g) 2Z(g)


denklemine göre aşağıda verilen mollerde X ve Y 10. Dimetil eter (CH3OCH3) bileşiği H2SO4
gazları alındığında 0,2 mol Z gazı oluşmaktadır. katalizörlüğünde metil alkolden elde edilir.
I. 0,2 mol X + 0,6 mol Y H2SO4
2CH3OH CH3OCH3 + H2O
II. 0,1 mol X + 0,4 mol Y
Buna göre gram dimetil eter bileşiği verimle
III. 0,6 mol X + 0,3 mol Y kaç gram metil alkolden elde edilir?
Buna göre bu tepkimelerden hangilerinde verim (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)
yüzdesi 1 'den düşüktür?
A) 64 B) 128 C) 160 D) 200 E) 320
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III

8. X(g) + 3Y(g) 2Z(g) 11. 2X(g) + Y(g) 2Z(g)

tepkimesine göre eşit mol sayıda X ve Y gazları tepkimesinde 0,4 mol Y gazının harcanması
alınarak %40 verimle 0,2 mol Z gazı elde ediliyor. sonucunda %80 verimle 0,2 mol Z bileşiği elde ediliyor.
Buna göre başlangıçta alınan gazların toplam mol Buna göre başlangıçta alınması gereken X mol
sayısı kaçtır? sayısı aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?

A) 0,2 B) 0,4 C) 0,75 D) 1,5 E) 3,0 A) 0,4 B) 0,25 C) 0,15 D) 0,1 E) 0,025

1-E 2-C 3-C 4-B 5-E 6-A 7-A 8-D 9-E 10-C 11-B 201
TEST

23 r r le leri

1. C2H4 ve C4H6 gazlarından oluşan karışımın 40 litresi 4. Oda sıcaklığında Ca ve Ag metallerinden oluşan 0,5
yeterli miktarda O2 gazı ile yakıldığında aynı şartlarda mol karışım saf suya atıldığında tepkime sonunda 0,5
140 litre CO2 gazı elde ediliyor. gram hidrojen gazı açığa çıkıyor.
Buna göre karışımda başlangıçta kaç litre C4H gazı Buna göre başlangıçtaki karışım kaç gramdır?
vardır? (H 1 g/mol, Ca 40 g/mol, Ag 108 g/mol)

A) 10 B) 15 C) 20 D) 30 E) 35 A) 10 B) 27 C) 37 D) 40 E) 74

5. C2H4(g) + H2(g) C2H6(g)


C2H2(g) + 2H2(g) C2H6(g)
2. CH4, Ne ve CO2 gazlarından oluşan 60 litrelik karışımın denklemlerine göre C2H4 ile C2H4 gazlarından oluşan
tamamen yakılması için 20 litre O2 gazı harcanıyor ve 1,4 mollük karışımın C2H6 gazına dönüştürülmesi için
edilen ürünler başka bir kaba alınıyor. Kalan karışım 2,2 mol H2 gazı harcanıyor.
baz çözeltisinden geçirildiğinde karışımın hacmi 35 litre
azalıyor. Buna göre başlangıçtaki karışımdaki C2H2 gazı kaç
moldür?
Buna göre aynı şartlarda karışımındaki Ne gazının
hacmi kaç litredir? A) 0,3 B) 0,4 C) 0,6 D) 0,8 E) 1,4

A) 10 B) 15 C) 20 D) 30 E) 35

. CS2 ve C2H4 gazlarının yanma tepkimeleri aşağıdaki


gibidir.
CS2 + 3O2 CO2 + 2SO2
C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2O
3. Na – Cu alaşımının 18 gramı yeterli miktarda HCl
çözeltisiyle tepkimeye girdiğinde normal şartlarda 2,24 CS2 ve C2H4 gazlarından oluşan karışım tamamen
litre H2 gazı açığa çıkıyor. yakıldığında 0,6 mol SO2 ve 1,1 mol CO2 gazları
oluşuyor.
Buna göre başlangıçtaki alaşımda kaç gram Cu
metali vardır? Buna göre karışımda başlangıçta kaç mol C2H4 gazı
(Na 23 g/mol, Cu; HCl ile tepkime vermez.) vardır?

A) 4,6 B) 6,7 C) 13,4 D) 16,2 E) 17,4 A) 0,3 B) 0,4 C) 0,6 D) 0,7 E) 0,8

202 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Fe2O3(k) 2Fe(k) + 3 O2(g) 10. Mg (magnezyum) ve Cu'dan (bakır) oluşan 10 gramlık


2 karışım sulu HCl çözeltisine atıldığında en fazla
tepkimesine göre kapalı bir kapta 32 gram Fe2O3 1,204 .1023 tane H2 gazı elde ediliyor.
katısının ısıtılması sonucu normal şartlarda 3,36 litre O2
gazı açığa çıkmaktadır. Buna göre;

Buna göre, I. Karışımda kütlece %52 Cu vardır.

I. Tepkime verimi %50'dir. II. 4,8 gram magnezyum kullanılmıştır.

II. 5,6 gram Fe(k) oluşmuştur. III. 0,4 mol HCl çözeltisiyle tepkime verir.

III. Tepkime sonunda Fe2O3 katısı tamamen biter. ifadelerinden hangileri doğrudur?
(Mg HCl çözeltisiyle tepkime verir, Cu tepkime vermez;
yargılarından hangileri doğrudur? Mg 24 g/mol)
(O 16 g/mol, Fe 56 g/mol)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

8. CH4 ve C2H4 gazlarından oluşan 3,01 .1023 tane


karışımın molce %40'ı CH4 gazıdır. 11. CH4 ve CO2 gazlarından oluşan karışımın 7 molünü
tamamen yakmak için 20 mol hava gerekmektedir.
Bu karışımın tamamen yakılması sonucu kaç gram
H2O bileşiği elde edilir? Buna göre başlangıçta karışımda kaç gram CO2
(H 1 g/mol, O 16 g/mol) gazı vardır? (O 16 g/mol, C 12 g/mol; havanın
molce 1 'i O2 gazıdır.)
5
A) 18 B) 27 C) 36 D) 54 E) 90
A) 5 B) 32 C) 220 D) 252 E) 280

9. CaCO3 ve Ag'den oluşan 62 gramlık karışım yeterli sulu


HCl çözeltisiyle tepkimeye sokulduğunda normal
şartlarda 11,2 L CO2 gazı oluşmaktadır. 12. CO, He ve CH4 gazlarından oluşan 5 mollük karışım O2
gazıyla tam verimli yakılıyor.
Buna göre başlangıçta karışımda kaç gram Ag
metali vardır? Tepkime sonunda kapta mol CO2 gazı olduğuna
(C 12 g/mol, O 16 g/mol, Ca 40 g/mol,) göre, karışımdaki He gazının molce yüzdesi kaçtır?

A) 12 B) 15 C) 50 D) 55 E) 60 A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60

1-D 2-B 3-C 4-C 5-D 6-B 7-A 8-A 9-A 10-E 11-C 12-C 203
TEST

24 lk ir irini İ le en e ki eler

1. Bir Fe filizi örneğinin O2 gazıyla tepkimesi, 4. Saf olmayan 54 gram Al katısı yeterli miktarda O2 gazı
ile
2Fe(k) + 3 O2(g) Fe2O3(k)
2
2Al(k) + 3 O2(g) Al2O3(k)
şeklindedir. 2
denklemine göre tamamen reaksiyona girdiğinde 51 g
2 g demir filizi örneğinin yeterince oksijenle
Al2O3 katısı oluşuyor.
tepkimesinden gram Fe2O3 katısı oluştuğuna
göre demirin saflık yüzdesi aşağıdakilerden Buna göre, Al örneği kütlece yüzde kaç saflıktadır?
hangisidir? (Fe 56 g/mol O 16 g/mol) (O 16 g/mol, Al 27 g/mol)

A) 14 B) 28 C) 36 D) 52 E) 64 A) 15 B) 25 C) 30 D) 50 E) 75

5. Kapalı sabit hacimli bir kaba 2 mol HCl(g) konarak


2. 50 gram %40 saflıktaki CaCO3 örneği, 2HCl(g) H2(g) + Cl2(g)
CaCO3(k) + ısı CaO(k) + CO2(g) tepkimesi gerçekleştiriliyor.
tepkimesine göre parçalanıyor. Kaba konulan HCl'nin 'i ayrıştığında kapta
Tepkime sonunda elde edilen CO2 gazının normal toplam kaç mol gaz bulunur?
koşullarda hacmi kaç litredir?
(C 12 g/mol, O 16 g/mol, Ca 40 g/mol) A) 2,0 B) 2,8 C) 3,0 D) 3,2 E) 3,6

A) 0,448 B) 0,56 C) 4,48 D) 11,2 E) 44,8

. C2H2(asetilen) maddesi sanayide CaO (sönmemiş


kireç) ve C (karbon) maddesinin tepkimesi sonucu
oluşan CaC2 (kalsiyum karbür) bileşiğinin suyla
tepkimeye girmesi sonucu elde edilir.
3. Sabit hacimli bir kapta bulunan kütlece %65 saflıktaki
CaO(k) + 3C(k) CaC2(k) + CO(g)
200 gram Zn örneği %50 verimle
CaC2(k) + 2H2O(s) C2H2(g) + Ca(OH)2(suda)
Zn(k) + 2NaOH(suda) Na2ZnO2(suda) + H2(g)
Buna göre, 2 verimle 1 gram C2H2 elde etmek
denklemine göre reaksiyona giriyor.
için başlangıçta kaç gram CaO alınmalıdır?
Buna göre normal koşullarda kaç litre H2 gazı açığa (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol,
çıkar? (Zn 65 g/mol) Ca 40 g/mol)

A) 2,24 B) 6,72 C) 11,2 D) 22,4 E) 44,8 A) 200 B) 160 C) 140 D) 56 E) 28

204 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Zn(k) + 2HCl(suda) ZnCl2(k) + H2(g) 10. Saf olmayan 80 gramlık kireç taşı (CaCO3)
denklemine göre 13 g Zn örneği alınarak sulu HCl CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g)
çözeltisi içine atıldığında normal koşullarda 2,24 litre
denklemine göre ağzı açık kapta ısıtılarak bozunuyor.
H2 gazı açığa çıkıyor.
Tepkime sonunda katı kütlesinde , gram azalma
Buna göre başlangıçtaki Zn örneği kütlece yüzde
olduğuna göre, başlangıçta alınan kireç taşı kaç
kaç saflıktadır? (Zn 65 g/mol)
saflıktadır? (CaCO3 100 g/mol, CO2 44 g/mol)
A) 25 B) 30 C) 40 D) 50 E) 65
A) 20 B) 25 C) 32 D) 40 E) 60

8. 2NH3(g) N2(g) + 3H2(g)


11. Cl2 + 2KOH KCl + KClO + H2O
H2(g) + Br2(g) 2HBr(g)
3KClO 2KCl + KClO3
Birbirini izleyen bu tepkimelere göre 17 gram NH3
gazından en fazla kaç mol HBr gazı elde edilir? tepkimelerine göre 5 mol Cl2 ve mol KOH
(H 1 g/mol, N 14 g/mol) maddelerinden en fazla kaç mol KClO3 bileşiği elde
edilir?
A) 0,5 B) 1,0 C) 1,5 D) 2,0 E) 3,0
A) 2 B) 4 C) 3 D) 3 E) 2
3 3 4 2

9. %40 saflık içeren X gram MgSO4 örneği,


12. %42 saflıktaki MgCO3 içeren örnek,
MgSO4(k) MgO(k) + SO3(g)
MgCO3(k) MgO(k) + CO2(g)
tepkimesine göre tamamen bozunuyor. Tepkime
sonunda oluşan SO3 gazı normal koşullarda 4,48 litre denklemine göre tamamen parçalandığında 40 gram
hacim kaplıyor. MgO katısı elde ediliyor.
Buna göre başlangıçtaki MgSO4 örneğinin kütlesi Buna göre başlangıçtaki MgCO3 içeren örnek kaç
(X) kaç gramdır? gramdır?
(Mg 24 g/mol, S 32 g/mol, O 16 g/mol) (C 12 g/mol, O 16 g/mol, Mg 24 g/mol, )

A) 62 B) 60 C) 68 D) 72 E) 122 A) 84 B) 100 C) 168 D) 200 E) 252

1-A 2-C 3-D 4-D 5-A 6-C 7-D 8-E 9-B 10-B 11-A 12-D 205
TEST

25 i l e ki elerde e l l r

1. A ve B elementleri arasında gerçekleşen tepkime ile 3. Na2XO4(k) + 4H2(g) Na2X(k) + 4H2O(g),


ilgili iki farklı deneyin sonuçları şöyledir.
denklemine göre 28,4 gram Na2XO4'nin tepkimesinin
yeterince H2 gazı ile artansız tepkimesinden 14,4 g
Başlangıçtaki H2O açığa çıkıyor.
Artan maddenin
maddenin mol
mol sayısı Buna göre, X elementinin mol kütlesi kaç gramdır?
sayısı
(H 1 g/mol, O 16 g/mol, Na 23 g/mol)
A B A B
A) 12 B) 16 C) 24 D) 32 E) 40
1. deney 0,4 0,6 0,2
2. deney 0,2 0,3 0,1

Bu deney sonuçlarına göre,


I. 1. deney için tepkime denklemi
A + 3B AB3
şeklinde olabilir.
II. 2. deney için tepkime denklemi
A + 2B AB2 4. Aşağıdaki metallerden hangisinin ,5 molü yeterli
sulu HCl çözeltisiyle tepkimeye girdiğinde açığa
şeklinde olabilir.
çıkan H2 gazının miktarı en fazla olur?
III. Deneylerde elde edilen bileşikler arasında katlı oran
1 olabilir. A) Zn B) Mg C) Na D) K E) Al
3
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve III E) II ve III

2. Eşit kütlelerdeki A2 ve B2 maddeleri, 5. Kapalı bir kapta 61 gram KClO3 katısı,


A2(g) + B2(g) A2B2(g)
KClO3(k) KCl(k) + 3 O2(g)
2
denklemine göre tepkimeye girmektedir. Tepkime
sonunda B2 nin tamamen bittiği, A2 nin ise bir kısmının tepkimesine göre tamamen ayrışıyor.
arttığı gözlenmiştir. Buna göre,
Buna göre, I. Katı kütlesi zamanla azalır.
I. Atom ağırlıkları arasındaki ilişkisi A > B şeklindedir. II. Oluşan gazın mol sayısı 0,75'tir.
II. Başlangıçta alınan maddelerin mol sayısı ilişkisi III. Oluşan KCl bileşiğinin normal koşullardaki hacmi
A2 > B2 dir. 11,2 litredir.
III. Tepkime tamamladıktan sonra oluşan A2B2 kütlesi IV. Gaz yoğunluğu zamanla artmıştır.
başlangıçtaki A2 kütlesinin iki katıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur? (KClO3 122 g/mol)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I ve III B) I ve IV C) II ve IV


D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

206 Kimya
er e

n Yap

. Baş grup elementi olduğu bilinen X metali, sulu HCl 9. N2 ve H2 gazlarından oluşan karışımın 1,2 molü 12,8
çözeltisiyle tepkime vermekte ve bu tepkimede gramdır.
harcanan X'in mol sayısı bilinmektedir.
Bu karışımda bulunan N2 gazı ile H2 gazı arasında
Bu tepkimede açığa çıkan H2 gazının normal gerçekleşen,
koşullarındaki hacmini bulabilmek için,
N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)
I. X metalinin değerliği
tepkimesi sonunda 0,4 mol NH3 gazı elde edilmiştir.
II. Oluşan tuzun kütlesi
Buna göre tepkimenin sonunda kapta kaç mol gaz
III. Tepkime ortamının sıcaklığı vardır? (H 1 g/mol, N 14 g/mol)
nicel değerlerinden en az hangileri bilinmelidir?
A) 0,1 B) 0,3 C) 0,4 D) 0,8 E) 1,2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III

10. Ca(OH)2 + 2HX CaX2 + 2H2O


tepkimesinde 14,8 gram Ca(OH)2'den en fazla 22 gram
CaX2 bileşiği elde ediliyor.
7. MgCO3 ve NaHCO3 katılarından oluşan karışım
Buna göre X elementinin mol atom kütlesi kaç
aşağıdaki tepkimelere göre tamamen ısıtılıyor.
gramdır?
MgCO3(k) MgO(k) + CO2(g) (H 1 g/mol, O 16 g/mol, Ca 40 g/mol)

2NaHCO3(k) Na2CO3(k) + CO2(g) + H2O(g) A) 19 B) 35 C) 40 D) 80 E) 127

Tepkime sonunda 9 gram H2O ve normal koşullarda


1 , CO2 gazı oluştuğuna göre başlangıçtaki
karışım kaç gramdır?
(NaHCO3 84 g/mol, MgCO3 84 g/mol,
H2O 18 g/mol)

A) 21 B) 84 C) 105 D) 126 E) 168


11. 3,4 gram XY3 bileşiği ile normal koşullarda 11,2 litre F2
gazı tepkimeye girerek
2XY3 + 5F2(g) X2F4 + 6YF
denklemine göre 10,4 gram X2F4 ve 12 gram YF
oluşturuluyor.
Buna göre X ve Y elementlerinin mol kütlesi
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
8. Karpit (CaC2) aşağıdaki tepkimelere göre elde edilir. (F 19 g/mol)
CaCO3 CaO(k) + CO2(g) X Y
CaO(k) + 3C(k) CaC2(k) + CO(g) A) 16 4

Buna göre 2 gram saf CaCO3 bileşiğinden 5 B) 14 1


verimle kaç gram karpit elde edilir? C) 32 14
(C 12 g/mol, O 16 g/mol, Ca 40 g/mol )
D) 16 1
A) 3,2 B) 6,4 C) 12,8 D) 64 E) 128 E) 32 16

1-D 2-B 3-D 4-E 5-D 6-A 7-C 8-B 9-D 10-B 11-B 207
TEST

26 i n n e el n nl r e i l e l l r

1. Aşağıda kimyasal bir tepkimenin denklemi 4. Normal koşullarda 5,6 litre X2 gazı 9 gramdır.
modellenerek gösterilmiştir.
Buna göre,

+ I. 1 tane X2 molekülü 36 akb'dir.

C O2 CO2 II. 1 tane X atomunun kütlesi 18 gramdır.


N
Bu tepkimeyle ilgili,
III. 1 gram X2'deki atom sayısı N 'dır.
I. Atomlar arası bağlar yeniden düzenlenmiştir. 36
II. Atom sayısı korunmuştur. yargılarından hangileri yanlıştır?
(N: Avagodro sayısı)
III. Madde sayısı değişmiştir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

5. XY3 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı


mX 4
= 'tür.
mY 3
2. Eşit sayıda karbon atomu içeren CO2, C3H8 ve C2H2
Buna göre 2'şer gram X ve Y elementleri
moleküllerinden oluşan bir gaz karışımında CO2'nin
kullanılarak en fazla kaç gram X2Y3 bileşiği
mol sayısı 0,6'dır.
oluşturulabilir?
Buna göre bu bileşiklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır? A) 40 B) 44 C) 48 D) 56 E) 64
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)

A) C3H8 gazının normal koşullardaki hacmi 4,48


litredir.
B) Kütlesi en küçük olan C2H2 gazıdır. . Aşağıdaki grafikte organik bir bileşiğin uygun
C) Atom sayısı en fazla olan C3H8 gazıdır. koşullarda oksijen ile tepkimesi verilmiştir.
D) Molekül sayısı en fazla CO2 gazıdır.
Mol sayısı
E) Gaz karışımında toplam 1,2 mol molekül bulunur.
1,5

1,0 H2O
0,75 CO2

3. Organik bir bileşiğin 0,5 molünü tamamen yakmak için


5 mol hava kullanıyor. Tepkime sonunda 22 gram CO2 0,25 O2
gazı ve 6,02 .1023 tane H2O molekülü oluşuyor. 0 X Zaman
Buna göre bileşiğin formülü aşağıdakilerden
Buna göre X bileşiğinin molekül formülü
hangisidir?
aşağıdakilerden hangisidir?
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol, havanın (H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)
molce 1 'i O2'dir.)
5 A) CH4 B) C3H6 C) C3H7OH
A) CH4 B) C2H4 C) CH3OH D) C2H6O E) C3H4 D) C3H8 E) C2H6O

208 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

7. , mol N2 gazı ile , mol H2 gazından ,2 mol NH3 10. Şekildeki sabit hacimli kapta 2 mol He gazı
gazı elde edilen tepkime ile ilgili, bulunmaktadır. Kaba aynı şartlarda 2 mol X gazı ilave
edildiğinde kaptaki toplam atom sayısı 6 katına, toplam
I. Tepkime %50 verimlidir.
kütle ise 5 katına çıkmaktadır.
II. Tepkime sonunda kapta 0,7 mol gaz bulunur.
III. Artan madde kütlesi 6,2 gramdır.
IV. 0,3 mol H2 gazı artar. He(g)

V. Normal koşullarda artan N2 gazı 2,24 litre hacim


kaplar.
ifadelerinden hangisi yanlıştır?
Buna göre X gazı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
(H2 2 g/mol, N2 28 g/mol)
(H 1 g/mol, He 4g/mol, C 12 g/mol,
O 16 g/mol, N 14 g/mol, S 32 g/mol, )
A) I B) II C) III D) IV E) V

A) CH4 B) N2O3 C) SO3 D) H2O E) SO2

8. 2X + 13Y 8Z + 10T
11. Karbon ve hidrojenden oluşan organik bir bileşiğin 0,2
tepkimesine göre 5,8 gram X ile 20,8 gram Y'nin molü tam olarak yakıldığında normal koşullarda
artansız tepkimesinden 0,1 mol Z ve 9 gram T 17,92 L CO2 gazı ve 18 g H2O oluşmaktadır.
oluşmaktadır.
Bu organik bileşiğin basit formülü ve molekül
Buna göre Z maddesinin 1 molü kaç gramdır? formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
A) 17,6 B) 44 C) 66 D) 88 E) 176
(H 1 g/mol, C 12 g/mol, O 16 g/mol)

Basit Formülü Molekül Formülü


A) C2H5 C4H8
B) C4H10 C2H5

9. Kapalı bir kapta 14 g demir tozu ile 8 g kükürt tozunu C) C2H5 C4H10
ısıtan bir öğrenci demir (II) sülfür bileşiğini elde ediyor. D) C3H8 C3H8
E) CH2 C2H4
Isı
14 g + 8g 14 g 8g

Kükürt
Demir tozu Demir(II) sülfür
tozu

Buna göre, 12. CaSO4(k) CaO(k) + SO3(g)

I. Toplam kütle korunur. tepkimesine göre kütlece %40 saflıkta m gram CaSO4
tamamen parçalanıyor.
II. Elde edilen bileşik 22 gramdır.
III. Tepkime sonunda demirin manyetik özelliği değişir. Tepkimenin sonucunda normal şartlarda , litre
SO3 gazı oluştuğuna göre başlangıçtaki CaSO4
ifadelerinden hangileri doğrudur? kütlesi (m) kaç gramdır?
(C 12 g/mol, O 16 g/mol, S 32 g/mol,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Ca 40 g/mol)
D) I ve III E) I, II ve III
A) 32 B) 34 C) 64 D) 68 E) 136
209
TEST

26 i n n e el n nl r e i l e l l r

13. Sulu ortamda gerçekleşen kimyasal tepkimeyle ilgili şu 1 . 60 gram Ag metali oksijenli ortamda bekletildiğinde
bilgiler veriliyor.
4Ag(k) + O2(g) 2Ag2O(k)
• Çöken madde PbSO4 katısıdır.
denklemine göre bir süre sonra kaptaki katı kütlesi 64

• Seyirci iyonlar Na+ ve NO 'tür. gram oluyor.
3
Buna göre bu tepkimeyle ilgili, Buna göre başlangıçtaki Ag metalinin kütlece yüzde
I. Çözünme-çökelme tepkimesidir. kaçı oksitlenmiştir? (O 16 g/mol, Ag 108 g/mol)

II. Başlangıçtaki iyonların yükseltgenme basamakları A) 10 B) 20 C) 50 D) 80 E) 90


değişmiştir.
III. Tepkimenin denklemi,
Na2SO4(a ) + Pb(NO3)2(a ) PbSO4(k) +
2NaNO3(a )
şeklindedir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


17. Birbirini izleyen,
D) I ve III E) I, II ve III
KClO3(k) KCl(k) + 3 O2(g)
2
C(k) + 1 O2(g) CO(g)
2
tepkimelerine göre normal şartlarda 1 , CO
gazı elde etmek için kaç gram KClO3 katısı
parçalanmalıdır?
(O 16 g/mol, Cl 35 g/mol, K 39 g/mol)

14. Sadece molekül formülü verilen bir bileşiğe ait A) 10,2 B) 12,2 C) 18,3 D) 24,4 E) 25,6
aşağıda verilenlerden hangisi bulunabilir?

A) Bileşiğin fiziksel hâli


B) Kütlece birleşme oranı
C) Bileşiğin basit formülü
D) Mol kütlesi
E) 0,1 molünün kütlesi

18. Aşağıdaki tabloda X ve Y elementlerinden oluşan iki


farklı bileşikteki element kütleleri ve formülleri
verilmiştir.

X kütlesi (g) Y kütlesi (g) Formül

3,6 0,6 X2Y4


15. XYZ3 bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı 0,9 m XY4
X : Y : Z kütle oranı 3 : 4 : 6 şeklindedir.
Z'nin atom ağırlığı 1 g/mol olduğuna göre bileşiğin Buna göre tabloda 2. bileşikte harcanan Y kütlesi
mol kütlesi kaç g/mol'dür? "m" değeri kaçtır?

A) 24 B) 32 C) 48 D) 104 E) 114 A) 0,3 B) 0,6 C) 0,9 D) 1,2 E) 1,8

210 1-E 2-E 3-A 4-C 5-B 6-D 7-E 8-E 9-E 10-A 11-C 12-D 13-D 14-C 15-D 16-E 17-D 18-A Kimya
NİTE

H m en e Heter en Karı ımlar


zünme Süre i e zeltilerde Deri im
zeltilerde Deri im
K li ati zellikler
Tane ik B y t / Y ğ nl k arkı ile Ayırma
zünürlük e Kaynama Sı aklıkları arkından
Yararlanarak Ayırma
zünürlük Kaynama N ktası arkı e Mıknatıs ile
Ayırma
Ayırma e Sa a tırma Teknikleri
Karı ımlar
edu
TEST

1 en e e er en r l r

1. İki ya da daha fazla maddenin, kimyasal özellikleri 4. Günlük hayatımızda kullandığımız birçok madde
değişmeden, aralarında bir oran olmaksızın karışımdır. Karışımlar homojen ve heterojen olarak
oluşturduğu fiziksel sistemlere "karışım" denir. sınıflandırılır.
Buna göre karışımların özellikleriyle ilgili aşağıdaki Buna göre aşağıdaki madde örneklerinin
ifadelerden hangisi yanlıştır? hangisinde sınıflandırma yanlış yapılmıştır?

A) Belirli bir formülleri bulunmaz. Madde Sınıfı


B) Farklı tür atom, molekül ve iyonlar içerebilir. A) Sirke asidi Homojen
C) Yoğunlukları sabit değildir. B) İçme suyu Homojen
D) Hacimleri, her zaman çözücü ve çözünen hacimleri C) Süt Heterojen
toplamına eşittir. D) Jöle Homojen
E) Tanecik boyutu 10–9 m'den küçük olabilir. E) Türk kahvesi Heterojen

2. Aşağıda karışımlarla ilgili bazı bilgiler verilmiştir.


I. Karışımları oluşturan maddelerden herbirine
"bileşik" denir.
5. Aşağıdaki karışımlara ait karışım-karışım türü
II. Birden fazla fazdan oluşan karışımlara heterojen eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
karışımlar denir.
Karışım Karışım Türü
III. Bileşimi ve özellikleri her tarafında aynı olan belirli
fiziksel sınırlar içindeki maddeye "faz" denir. A) Toprak Adi karışım
IV. Homojen karışımlara "çözelti" denir. B) Zeytinyağı-su Emülsiyon
V. Çözeltilerde miktarı fazla olan bileşene "çözücü" C) Kan Kolloid
denir. D) Türk kahvesi Süspansiyon
Buna göre verilen bu bilgilerden hangisi hatalıdır? E) Süt Çözelti

A) I B) II C) III D) IV E) V

3. Aşağıda bir karışım türüyle ilgili özellikler verilmiştir. 6. Karışımlarla ilgili,


• Çözünen tanecik boyutu 10–9 m'den küçüktür. I. Bileşenleri kimyasal özelliklerini kaybetmezler.
• İki bileşeni bulunur. II. Kütleleri daima çözücü ve çözünen kütlelerinin
• Bileşenlerinin biri katı, diğeri sıvıdır. toplamına eşittir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi özellikleri III. En az iki saf maddenin birleşmesiyle oluşur.
verilen bu karışıma örnek olarak verilebilir? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Tebeşirli su B) Kolonya C) Tuzlu su A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) Gazoz E) Nemli hava D) II ve III E) I, II ve III

212 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. • NaCl ile PH3 bileşiği arasındaki etkileşim - - - - 10. t °C'de 100 gram saf su en fazla 26 gram X tuzu
etkileşimidir. çözebilmektedir. t °C de su ve X tuzu miktarları
• Sis kümesi, sprey, böcek ilaçları - - - - maddelere aşağıdaki gibi olan E, D ve U çözeltileri hazırlanıyor.
örnek verilebilir. • E, 50 g suda 20 g X tuzu,
• Çözünme olayında çözünen iyonların su molekülleri • D, 200 gram suda 40 g X tuzu,
ile sarılması olayına - - - - denir.
• U, 100 g suda 26 g X tuzu
• H2O bileşiği polar, CS2 bileşiği - - - - olduğundan
içeriyor.
kendi aralarında çözelti oluşturamazlar.
Oluşturulan bu çözeltilerle ilgili,
Yukarıdaki cümlelerde noktalı yerlere aşağıdaki
uygun kelimeleri yerleştirdiğimizde hangisi dışarıda I. E çözeltisinde 7 gram X katısı çöker.
kalır? (1H, 6C, 11Na, 15P, 16S, 17Cl) II. D çözeltisi, U çözeltisinden daha seyreltiktir.

A) hidratasyon B) iyon-dipol III. E, aşırı doymuş çözeltidir.

C) apolar D) solvatasyon IV. D çözeltisi 12 gram daha tuz çözebilir.

E) aerosol yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve III
D) I, II ve III E) I, II ve IV

8. I. 22 ayar bilezik
II. Şekerli su
III. Kolonya
IV. Deniz suyu
Yukarıdaki karışımlardan hangileri elektrik akımını
iletir?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve IV
D) I, II ve IV E) I, III ve IV

11. Heterojen karışımlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden


hangisi yanlıştır?
9.
Karışım örneği Karışım türü A) Katı maddenin sıvı içinde çözünmeden
dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlara
I. Lehim Çözelti süspansiyon denir.
B) Bir maddenin başka bir madde içerisinde yaklaşık
II. Kan Kolloid 1 - 1000 nm boyutlarındaki tanecikler hâlinde
III. Duman Aerosol dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlara kolloid
denir.
IV. Süt Adi karışım C) Heterojen karışımlarda miktarca fazla olan madde
dağıtan, az olan madde ise dağılan olarak
V. Türk kahvesi Süspansiyon
adlandırılır.
D) Duman, spreyler, sisli hava, tozlu hava ve
Tablodaki karışım örneklerinin karşısındaki karışım
deodorantlar aerosollere örnek verilebilir.
türleri ile eşleştirilmesinden hangisi yanlıştır?
E) Kum-çakıl taşı ve kükürt-demir tozu gibi karışımlar
A) I B) II C) III D) IV E) V adi karışımlardır.

1-D 2-A 3-C 4-D 5-E 6-E 7-D 8-C 9-D 10-E 11-E 213
TEST

2 en e e er en r l r

1. Aşağıdaki çözelti örneklerine ait çözünen ve çözücü 4. Bileşimi her yerinde aynı olmayan karışımlara
fiziksel hâlleri verilmiştir. "heterojen karışımlar" denir. Heterojen karışımlar
süspansiyon, emülsiyon, kolloid, aerosol ve adi karışım
Çözelti örneği Çözünen Çözücü olarak sınıflandırılır.
Aşağıdakilerden hangisinde heterojen karışımı
I. Lehim Katı Katı
oluşturan bileşenlerin fiziksel h li yanlış verilmiştir?
II. Temiz hava Gaz Gaz
A) Süspansiyon: Gaz - sıvı
III. Antifriz Sıvı Sıvı
B) Emülsiyon: Sıvı - sıvı
IV. Gazoz Sıvı Gaz C) Kolloid: Katı - sıvı
V. Amalgam Sıvı Katı D) Aerosol: Katı - gaz
E) Adi karışım: Katı - katı
Buna göre, örneklerden hangisinde çözünen veya
çözücü fiziksel h li yanlış verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

5. Karışımlar
2. Bir sıvının başka bir sıvı içinde damlacıklar hâlinde
dağılmasıyla oluşan karışımlara "emülsiyon" denir.
Emülsiyonlar heterojen ya da kolloid türden olabilir. Çözelti Emülsiyon Süspansiyon

Aşağıda verilenlerden hangisi heterojen türden bir


Serum Kan Türk kahvesi
emülsiyon örneğidir?
I II III
Kolloid Aerosol
A) Homojenize süt B) Zeytinyağı-su
C) Mayonez D) Margarin
E) Kolonya Krema Bulut

V IV

Yukarıdaki karışım türlerinden hangisinde kutu


içerisindeki örnek yanlış verilmiştir?

3. Dağılan tanecik boyutu 10–9 m'den büyük, 10–6 m'den A) I B) II C) III D) IV E) V


küçük olan karışımlara "kolloid" denir.
Kolloid karışımları çözeltilerden ayırmak için,
I. Işık kaynağından çıkan ışınları saçıp saçmadığına
bakmak,
II. Çıplak gözle bakıp incelemek,
III. Bekletildiğinde çökelme olup olmadığına bakmak
işlemlerinden hangileri günlük hayatta
6. Aşağıdaki karışımlardan hangisi çözelti değildir?
yapabileceğimiz yöntemlerdendir?
A) HCl(suda) B) CH3OH(suda)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III C) NaNO3(suda) D) NH3(suda)
D) II ve III E) I, II ve III E) CCl4(suda)

214 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. I 9. I. Alaşımlar katı-katı çözeltileridir.


Çözeltilerin bile- II. Gaz-gaz karışımları homojendir.
şenleri çözücü ve
III. Sulu çözeltiler elektriği iletir.
çözünendir.
V Yukarıda verilen bilgilerden hangileri her zaman
II doğrudur?
Heterojen ka-
Saf rışımlar fiziksel
Karışımlar A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
değildirler. yöntemlerle bile-
şenlerine ayrılır. D) I ve II E) II ve III
III
Formüllerle IV
Sabit basınçta, belirli
gösterilirler.
erime ve kaynama
noktaları yoktur.

Yukarıdaki kavram haritasında karışımlar için 10. I. Tentürdiyot


verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
II. Mürekkep
A) I B) II C) III D) IV E) V III. Tozlu hava
Yukarıdaki maddelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?

A) I homojen görünüşe sahiptir.


B) II kolloidal bir karışımdır.

8. C) III aerosol türden bir karışımdır.


Karışım Doğru Yanlış
D) I kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılır.

Emülsiyonu oluşturan E) III'te dağıtan madde gaz, dağılan madde ise katı
I. maddeler arasında ✔ hâlde bulunur.
çözünme gerçekleşir.

Aerosol, gaz ortamında


sıvı ya da katı
II. ✔
taneciklerinin
dağılmasıyla oluşur.
11.
Çözeltilerin tanecik Karışım Homojen Heterojen
III. boyutu 1 nm'den ✔ I. Azot gazı-oksijen gazı ✔
büyüktür.
II. Benzinli su ✔
Traş köpüğü, kan,
IV. yumurta akı kolloide ✔ III. Kumlu su ✔
örnek verilebilir.
IV. Baca dumanı ✔
Süspansiyon, ışığı saçar
V. ✔ V. 18 ayar altın ✔
ve yayar.

Karışımlarla ilgili tabloda verilen doğru (D) - yanlış Yukarıdaki karışımların homojen veya heterojen
(Y) şeklindeki işaretlemelerden hangisi hatasız olduğu alana yazılan "✔" işareti hangisinde yanlış
olarak yapılmıştır? verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V

1-D 2-B 3-E 4-A 5-B 6-E 7-C 8-D 9-B 10-D 11-C 215
TEST

3 n e re i e el ilerde eri i

1. Bir maddenin diğer bir madde içerisinde tanecik 3. Sofra tuzunun (NaCl) suda çözünmesi ile ilgili
boyutu 10–9 m'den daha küçük tanecikler (molekül ve aşağıdaki görsel verilmiştir.
iyonlar) hâlinde dağılmasıyla ouşan karışımlara "çözelti"
denir. O O

Aşağıdaki tabloda polar, apolar ve iyonik katının, apolar O O O O


ve polar çözeltilerde çözünme durumu belirtilmiştir.
Cl– Na+

Çözünen olar çözücü Apolar çözücü


O O
O O
O Su
İyonik Çözünür Çözünmez molekülü O

Polar Çözünür Çözünmez Buna göre,

Apolar Çözünmez Çözünür I. Çözücünün kimyasal özellikleri değişir.


II. Suda çözünme denklemi
+ –
Buna göre aşağıda verilen madde çiftlerinden NaCl(k) su Na (suda)+ Cl (suda)
hangisinin birbiri içinde çözünmesi beklenmez? şeklindedir.

A) H2O – NaCl B) CCl4 – III. Tanecikler arasında iyon-dipol etkileşimi vardır.


2
C) HBr – HCl D) H2O – NH3 IV. Na+ iyonları suyun kısmen negatif uçlu olan oksijen
tarafından sarılır.
E) CH4 – NaCl
V. Oluşan karışım elektriği iletir.
ifadelerinden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Normal basınç altında ısıtılan farklı iki sıvıya ait sıcaklık-


zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)


Y

t1 X t2
t
4. E: 100 g su + 25 g şeker
D: 200 g su + 20 g şeker
Zaman Zaman
U: 50 g su + 10 g şeker
X saf su ve Y; X'te çözünmüş katının sulu çözeltisi
Aynı sıcaklıkta hazırlanan yukarıdaki çözeltilerle
olduğuna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi
ilgili,
yanlıştır?
I. E çözeltisi kütlece %20 şeker içerir.
A) Y doymamış sulu NaCl çözeltisi olabilir.
II. D çözeltisi, U çözeltisine göre daha seyreltiktir.
B) X'te kaynama esnasında sıcaklık sabittir.
III. Üçünün de elektrik iletkenlikleri farklıdır.
C) Y çözeltisinin ilk kaynama sıcaklığı t2 °C'dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) X ile Y tanecikleri arasında iyon-indüklenmiş dipol
etkileşimleri vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Kaynama sıcaklıkları ilişkisi t2 > t1 °C'dir. D) I ve III E) I, II ve III

216 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. Aşağıdaki madde çiftlerinden oluşan karışımların 8. Etil alkol (C2H5OH) sıvısı suda çözünür, benzen (C6H6)
hangisinde baskın etkileşim türü yanlış verilmiştir? sıvısı ise suda çözünmez.
Buna göre,
Karışım Baskın Etkileşim Türü
A) H2O – C6H12O6 Hidrojen I. C2H5OH suda çözünürken hidrojen bağları oluşur.

B) KF – H2S İyon - dipol II. C6H6 – C6H6 ve H2O – H2O molekülleri arasındaki
çekim kuvveti, C6H6 – H2O molekülleri arasındaki
C) CCl4 – CO2 London çekim kuvvetinden büyüktür.
D) C6H6 – NaCl İyon – indüklenmiş dipol III. C2H5OH polar, C6H6 apolar yapılıdır.
E) CH3OH – HF Dipol – dipol yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
6. D) I ve III E) I, II ve III
t °C t °C

X – su Y – su

1. kap 2. kap

Aynı sıcaklıkta bulunan kaplardaki maddelerle ilgili şu


bilgiler veriliyor. 9. Dibinde katısı olmayan doymuş tuz çözeltisine aynı
• 1. de X ile su tanecikleri arasındaki çekim kuvveti, sıcaklıkta bir miktar daha su ilave edilip karıştırılıyor.
su ve X'in kendi tanecikleri arasındaki çekim Buna göre meydana gelen değişimlerle ilgili
kuvvetlerinden büyüktür. aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
• 2. de Y ile su tanecikleri arasındaki çekim kuvveti,
su ve Y'nin kendi tanecikleri arasındaki çekim A) Çözünen tuzun kütlesi değişmez.
kuvvetlerinden küçüktür. B) Çözeltinin elektrik iletkenliği değişmez.
Buna göre, C) Çözeltinin kütlece yüzde derişimi azalır.
I. X, polar yapılı madde olabilir. D) Çözücü ve çözünen molekülleri arasındaki baskın
II. Y, çay şekeri (C12H22O11) olabilir. olan etkileşim türü değişir.

III. 1. kapta homojen, 2. kapta heterojen karışım E) Çözeltinin kütlesi artar.


oluşur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III

10. Suda moleküler olarak çözünen maddeler suyun


7. I. C6H6 – CCl4 iletkenliğini değiştirmez.
II. CCl4 – H2O Buna göre aşağıdaki çözelti örneklerinin
III. CH3COOH – H2O hangisinde madde saf suda moleküler olarak
Yukarıda verilen madde çiftlerinden hangilerinin çözünmüştür?
birbiriyle karıştırılması sonucu çözelti oluşur?
A) H2O – NaCl B) H2O – C2H5OH
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III C) H2O – CaBr2 D) H2O – Mg 2
D) II ve III E) I, II ve III E) H2O – H2SO4

1-E 2-D 3-A 4-C 5-E 6-D 7-C 8-E 9-D 10-B 217
TEST

4 el ilerde eri i

1. Doymamış bir tuzlu su çözeltisini doygun h le 4. Kütlece 'lık NaOH çözeltisi ile aynı sıcaklıkta
getirmek için aynı sıcaklıkta; kütlece 15'lik NaOH çözeltisi hangi kütle oranında
karıştırılırsa son çözelti kütlece 'luk olur?
I. çözünen ilave etme,
II. su buharlaştırma, A) 3 B) 1 C) 1 D) 3 E) 4
2 3 2 4
III. su ilave etme
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

5. 300 gram kütlece %20'lik şekerli su çözeltisine aynı


sıcaklıkta aşağıdaki maddeler ayrı ayrı eklenerek sulu
çözeltiler oluşturuluyor.
H2O 3+ –
2. I. Al(NO3)3(k) Al (suda) + 3NO (suda)
3
I. 40 gram şeker ve 160 gram su
+ 2– II. Kütlece %20'lik 200 gram şekerli su çözeltisi
II. CO2(g) + H2O(g) 2H (suda) + CO 3 (suda)
III. 100 g su
H2O + –
III. C2H5OH(s) C2H5 (suda)+ OH (suda) Buna göre hangilerinde oluşan çözeltinin kütlece
H2O yüzde derişimi başlangıçtaki çözeltinin kütlece
IV. C6H12O6 (k) C6H12O6 (suda)
yüzde derişimiyle aynıdır?
Yukarıdaki suda çözünme denklemlerinden
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
hangileri doğru verilmiştir?
D) II ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV
D) II ve III E) I, II ve IV

3. Katısı ile dengede bulunan AB2 tuzunun suda çözünme


denklemi; 6. t °C'de 75 gram saf suya eklenen KCl tuzunun
2+ – kütlesinin zamanla değişimi aşağıda grafikte verilmiştir.
AB2(k) + ısı A (suda) + 2B (suda)
şeklindedir. KCl kütlesi (gram)

Buna göre, 100


I. Sıcaklık arttırıldığında çözünen AB2 miktarı artar.
II. Aynı sıcaklıkta dipteki katıyı çözecek kadar su
ilavesi kütlece yüzde derişimi değiştirmez. 75
0 Zaman (dk)
III. Aynı sıcaklıkta çözeltiye bir miktar daha AB2 katısı t
eklenirse çözeltinin iletkenliği artar.
Elde edilen bu çözeltiye aynı sıcaklıkta 2 g KCl ve
ifadelerinden hangileri doğrudur? 1 g saf su ilave edilirse son durumda çözeltinin
kütlece yüzde derişimi kaç olur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 45

218 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Hacimce 2 'lik etil alkol çözeltisi ile aynı sıcaklıkta 10. t°C sıcaklıkta 100 gram suda maksimum 20 gram XY
hacimce 5 'lik etil alkol çözeltisi kaçar litre tuzu çözülmektedir. Aynı sıcaklıkta 100 g suya 25 gram
karıştırılırsa 15 litre hacimce 'luk sulu etil XY tuzu eklenerek bir çözelti elde ediliyor.
alkol çözeltisi oluşur?
Hazırlanan bu çözeltiyle ilgili, aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
Hacimce %20'lik Hacimce %50'lik
A) 500 1000 A) Dibindeki katısı ile dengededir.
B) 1200 300 B) Aşırı doygun çözeltidir.
C) 600 900 C) Çözeltiye 25 gram su ilave edilirse iletkenlik
D) 1000 500 değişmez.

E) 700 800 D) Aynı sıcaklıkta dipteki katının tamamını çözmeye


yetecek kadar su ilave edilirse kütlece yüzde
derişim değişmez.
E) XY tuzu ile su molekülleri arasında iyon-dipol
etkileşimleri oluşur.

8. Özkütlesi 2,5 g/mL olan 500 mL doymamış sulu K2CO3


çözeltisinde 125 g K2CO3 tuzu çözünmüştür.
Buna göre,
I. Çözeltinin kütlesi kaçtır
II. Çözeltinin kütlece yüzde derişimi kaçtır
sorularının cevabı aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir? 11. 25°C'de 1 L suda en fazla 20 gram tuz
çözünebilmektedir.
I II
A) 675 12,5 30 g tuz 10 g tuz
B) 1000 25
C) 1250 10
D) 1250 12,5 1 L su
0,5 L su
E) 1375 10
(1) (2)

25 C'de hazırlanan bu iki sulu çözelti ile ilgili,


I. 1. çözelti aşırı doymuştur.
II. 2. doymuş çözeltidir.
III. Her iki çözeltide de kütlece yüzde derişimler eşittir.
IV. 1. çözeltiye sabit sıcaklıkta 500 mL su eklenirse
kütlece yüzde derişim değişmez.
9. 2 gram su ile kütlece 2 'lik NaCl içeren sulu
çözelti hazırlamak için kaç gram NaCl tuzu ifadelerinden hangileri doğrudur?
kullanmak gerekir?
A) Yalnız II B) II ve III C) III ve IV
A) 20 B) 40 C) 60 D) 120 E) 150 D) I, II ve III E) II, III ve IV

1-B 2-E 3-B 4-A 5-B 6-C 7-D 8-C 9-C 10-B 11-E 219
TEST

5 en e e er en r l r n e re i e el ilerde eri i

1. Kütlece %20'lik 100 g şekerli su çözeltisine sabit 3.


sıcaklıkta aşağıdaki işlemler ayrı ayrı uygulanıyor.
I. %30'lık 100 g şekerli su çözeltisi ilave etme X(suda)

II. 20 gram şeker ilavesi


III. 20 gram su buharlaştırma X(k)
Buna göre yeni oluşan çözeltilerin hangilerinde
derişim kütlece yüzde 25'lik olur? Katısı ile dengede bulunan X maddesinin suda
çözünme denklemi
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
X(k) X(suda) + ısı
D) II ve III E) I, II ve III
şeklindedir.
Buna göre,
I. Doymuş çözeltidir.
II. Dibindeki katıyı çözecek kadar su ilave edilirse
çözelti kütlesi değişmez.
III. X katısı suda çözündüğünde suyun sıcaklığı artar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III
2. Bir çözeltide genellikle miktarı fazla olan madde
çözücü, miktarı az olan madde ise çözünendir.
Aşağıdaki tabloda bazı çözeltiler için çözücü ve
çözünen maddelerin fiziksel hâlleri belirtilmiştir.

Çözelti
Çözücü Çözünen
örneği
Lehim Katı Katı

Tuzlu su Sıvı Katı

Alkollü su Sıvı Sıvı 4. Aşağıdaki tabloda heterojen karışımlara örnekler


verilmiştir.
Hava Gaz Gaz

Gazoz Sıvı Gaz Heterojen Karışım Örnek

I. Süspansiyon Türk kahvesi


Tablodaki bu örneklerden faydalanarak aşağıdaki
çözelti örneklerinden hangisinde çözücü maddenin II. Emülsiyon Sis
fiziksel h li yanlış verilmiştir?
III. Aerosol Deodorant
Çözelti Çözücü
IV. Kolloid Krema
A) Amalgam Katı
B) Oksijenli su Sıvı Buna göre, heterojen karışım türlerinden
hangilerinde verilen örnek hatalıdır?
C) Doğal gaz Gaz
D) Şekerli su Sıvı A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız IV
E) Pirinç Sıvı D) II ve III E) I, II ve III

220 Kimya
er e

n Yap

5. Bir karışımda dağılan taneciklerin boyutu 10–9 m'den 8. Aşağıda e is yapısı verilen madde çiftlerinden
küçükse karışım çözelti olarak sınıflandırılır. hangisinin birbiri içinde çözünmesi beklenmez?

Aşağıda verilen karışım örneklerinden hangisinde A) Cl


çözünen tanecik boyutu 1 –9 m'den büyüktür?
C ile
A) Tendürtiyot B) Tuzlu su C) Şekerli su Cl Cl
D) Tebeşirli su E) Gazoz Cl

H O
B) H C C O H ile O
H H H
6. I. 1 litre çözeltide 1 mg çözünen içerir.
II. 106 gram çözücü 1 gram çözünen içerir. Br Br ile S C S
C)
III. Bir karışımda toplam madde miktarının milyonda bir
kısmıdır. H
+ –
Derişim birimi ppm ile ilgili yukarıdaki tanımlardan D) K Cl ile C
hangileri doğrudur? H H
H
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
O
D) II ve III E) I, II ve III
E) H C O H ile N
H H
H

7. Sabit sıcaklıkta Şekil I'deki 100 g suya 35 g KCl tuzu


atılarak Şekil II'deki çözelti oluşturuluyor.

35 g KCl tuzu

100 g su 100 g su 9. Aşağıda X, Y ve Z maddelerinin Le is yapıları


verilmiştir.

– –
Cl Ca2+ Cl O O C O
Şekil I
H H
15 g KCl tuzu
Şekil II X Y Z

Buna göre, ekil II'deki çözeltiyle ilgili; Buna göre; X, Y ve Z maddeleriyle ilgili,

I. çözeltinin kütlesi (gram), I. X maddesi, Y maddesi içinde iyi çözünür.

II. çöken tuzu çözmek için gereken en az su kütlesi II. Z maddesinin Y maddesinde çözünmesi kimyasal
(gram) bir olaydır.

aşağıdakilerden hangisinde sırayla doğru olarak III. X kristal örgülü, Z moleküler yapılıdır.
verilmiştir? yargılarından hangileri doğrudur?

A) 135/75 B) 120/75 C) 120/60 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) 135/50 E) 195/75 D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-E 3-C 4-A 5-D 6-E 7-B 8-D 9-E 221
TEST

6 el ilerde eri i

1. Aşağıda bazı sulu çözeltiler ile ilgili bilgiler verilmiştir. 4. 5 m etil alkol içeren hacimce %7 'lik sulu
çözeltiyle ilgili,
• 100 g NaCl içeren 500 g sulu NaCl çözeltisi
• 50 g NaCl ile 450 g suyun karıştırılmasıyla oluşan I. 80 mL su vardır.
çözelti II. Çözeltiye 20 mL su eklenirse çözelti hacimce
Aynı sıcaklıktaki bu maddelerin karıştırılmasıyla %56'lık olur.
oluşan çözeltinin kütlece % derişimi III. 20 mL etil alkol buharlaştırılırsa çözelti hacimce
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? %35'lik olur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) 35 B) 30 C) 25 D) 15 E) 10
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III

2. Sabit sıcaklıkta kütlece %40'lık m1 gram ve kütlece


%60'lık m2 gram sulu HCl çözeltileri karıştırıldığında
oluşan çözelti kütlece %46'lık olmaktadır. 5. Hacimce %20'lik etil alkol içeren sulu çözeltinin 400
m
Buna göre, 1 oranı aşağıdakilerden hangisinde mL'sine aynı sıcaklıkta 100 mL saf su ekleniyor.
m2
doğru verilmiştir? Buna göre oluşan yeni çözeltinin derişimi hacimce
yüzde kaç olur?
A) 3 B) 2 C) 3 D) 7 E) 4
4 3 7 3 7 A) 12 B) 14 C) 16 D) 20 E) 24

3. Aşağıda bazı sulu çözeltilere ait bilgiler verilmiştir.


I. çözelti: Kütlece %4'lük 40 gram NaCl çözeltisi 6. Çözelti derişimi 2 (m/V) olan m KOH sulu
çözeltisinde kaç mol KOH katısı çözünmüştür?
II. çözelti: Kütlece %24'lük 60 gram NaCl çözeltisi
(H 1 g/mol, O 16 g/mol, K 39 g/mol)
III. çözelti: Kütlece %20'lik 80 gram NaCl çözeltisi
A) 1,0 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,6 E) 2,4
Buna göre sabit sıcaklıkta bu çözeltilerle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) I. ve II. çözeltiler karıştırıldığında %16'lık sulu çözelti


oluşur.
B) Her üç çözeltide elektrik akımını iletmez.
C) III. çözeltiden 32 gram su buharlaştırılırsa %40'lık
çözelti oluşabilir.
D) II.'ye 5,6 gram NaCl ilave edilirse kütlece %33,3'lük 7. 1 kg su örneğinde , mg Hg2+ iyonu bulunan
sulu çözelti oluşur. çözeltinin derişimi kaç ppm'dir?
E) I. çözelti 36 gram su içerir. A) 2,4 B) 4,8 C) 6,4 D) 8,8 E) 12,8

222 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

8. Hacimce 'lik etil alkol içeren kolonya elde 12. Aşağıda aynı sıcaklıkta iki farklı X tuzu çözeltisi
edebilmek için aynı sıcaklıkta 2 m suya kaç hazırlanıyor.
gram etil alkol eklenmelidir? (detil alkol 0,8 g/mL)

A) 200 B) 640 C) 800 D) 1000 E) 1600


100 g 400 g
%20 lik %10 luk
X çözeltisi X çözeltisi

1. kap 2. kap

Bu çözeltiler boş bir kapta karıştırıldıktan sonra üzerine


aynı sıcaklıkta 100 gram saf su ekleniyor.
9. 2 gram suda kaç mol NaOH katısı çözünürse
oluşan çözelti kütlece 2 'lik olur? Buna göre son çözeltiden alınan gramlık
(H 1 g/mol, O 16 g/mol, Na 23 g/mol) numunedeki su kütlesi kaç gramdır?

A) 1,0 B) 1,20 C) 1,25 D) 1,50 E) 2,50 A) 30 B) 60 C) 270 D) 540 E) 600

10. Aynı sıcaklıkta gram kütlece 'lık sulu NaCl


çözeltisiyle 2 gram kütlece 2 'lik NaCl çözeltisi 13. Aşağıda aynı sıcaklıktaki sulara 5'er gram şeker
karıştırılırsa son çözeltinin kütlece yüzde derişimi eklenerek A ve B kaplarındaki sulu çözeltiler
kaç olur? hazırlanıyor.

Şeker Şeker
A) 24 B) 25 C) 30 D) 32 E) 36

A B
20 gram su 70 gram su
11. İçerisinde 380 gram saf su bulunan kaba 160 gram
sofra tuzu ilave edilip çözünmesi sırasında
k tle zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

NaCl(k) kütlesi (gram) Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

160 A) A kabındaki çözeltinin derişimi kütlece %20'dir.


B) A kabındaki çözelti daha derişiktir.
C) B kabındaki çözeltiye aynı sıcaklıkta 25 g su
40 eklenirse son çözelti derişimi kütlece %5'lik olur.
0 Zaman (dk) D) Çözeltiler boş bir kapta karıştırılırsa oluşan
çözeltinin derişimi kütlece yüzde 10'luk olur.
Buna göre oluşan doygun çözelti kütlece yüzde
kaçlık olur? E) A kabındaki çözeltiye aynı sıcaklıkta 5 g şeker ve 20
gram saf su eklenirse oluşan çözeltinin derişimi
A) 20 B) 24 C) 25 D) 32 E) 48 kütlece %10'luk olur.

1-D 2-D 3-A 4-B 5-C 6-B 7-B 8-B 9-C 10-D 11-B 12-C 13-E 223
TEST

7 el ilerde eri i

1. Aşağıdaki grafik saf suya tuz eklenerek oluşturulan 4. Yoğunluğu 1,4 g/mL olan 500 mL sulu çözeltide 140
çözeltideki tuz ve su miktarının değişimini gram X tuzu çözünmüştür.
göstermektedir.
Sabit sıcaklıkta çözeltideki suyun 1 gramı
Su miktarı (g) buharlaştırıldıktan sonra gram X tuzu çöktüğüne
göre oluşan son çözelti kütlece yüzde kaçlıktır?
400 II A) 10 B) 15 C) 20 D) 24 E) 25
360 I

0 Tuz miktarı (g)


40 100

I numaralı çözeltiye aynı tuzdan bir miktar tuz ve su


ilave edilerek II. çözelti oluşturulmuştur.
Buna göre I ve II. çözeltilerin kütlece derişimi 5. Hacimce %25'lik 400 mL sulu etil alkol çözeltisine sabit
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? sıcaklıkta 120 mL saf su ilave ediliyor.
Son durumda oluşan çözeltiden alınan 2 g
I II
çözeltideki etil alkolün kütlesi kaç gramdır?
A) 10 25 (detil alkol 0,8 g/mL, dsu 1 g/mL)
B) 10 30
A) 16 B) 18 C) 32 D) 48 E) 80
C) 20 30
D) 10 20
E) 20 25

6.

m1 m2
M N
gram su gram su

25 °C 25 °C
2. 200 mL hacimce %80'lik sulu etil alkol çözeltisine aynı
sıcaklıkta 88 mL saf su ilave ediliyor.
Buna göre oluşan çözeltinin kütlece yüzde derişimi
kaç olur? (dalkol 0,8 g/mL, dsu 1 g/mL)

A) 25 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60 30 g NaCl
Şekildeki düzenekte sabit sıcaklıkta;
• Sadece M vanası açıldığında NaCl nin tamamı
çözülüp kütlece %25 lik sulu çözelti oluşuyor.
• M ve N vanaları aynı anda açıldığında kütlece %5
lik NaCl çözeltisi elde ediliyor.
Buna göre başlangıçta kaplarda bulunan su
m1
3. Kütlece 2 'lik 2 g CH3COONa sulu çözeltisine kütlelerinin oranı aşağıdakilerin hangisinde
m2
aynı sıcaklıkta 2 g saf su ilave edilirse son çözelti
doğru olarak verilmiştir?
kütlece yüzde kaçlık olur?
A) 1 B) 3 C) 3 D) 8 E) 16
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16 16 16 8 3 3

224 Kimya
er e

n Yap

7. 25 °C'de aşağıdaki gibi üç farklı sulu NaNO3 çözeltisi 10. t°C sıcaklıkta, 60 g suya 24 g X tuzu eklenip oluşan
hazırlanıyor. karışım süzüldüğünde süzüntünün 80 g olduğu
belirleniyor.
I. çözelti: 10 g saf su ve 3 g NaNO3 katısı
Bu karışımın çökelme olmadan suyunun gramı
II. çözelti: 20 g saf su ve 8 g NaNO3 katısı
buharlaştırılırsa elde edilen çözeltinin kütlece
III. çözelti: 150 g saf su ve 50 g NaNO3 katısı yüzde derişimi kaç olur?
Bu çözeltilerin NaNO3 açısından en seyreltik
A) 20 B) 24 C) 25 D) 40 E) 50
olandan en derişik olana doğru sıralaması
aşağıdakilerden hangisi olur?

A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III


D) II – III – I E) III – II – I

11. Ppm; 106 gram çözeltide çözünen 1 gram maddeyi


ifade eden derişim birimidir. Aşağıda CaCO3 sulu
çözeltilerine ait çözelti ve çözünen madde miktarları
8. Aşağıdaki kaplarda aynı sıcaklıkta sulu KNO3 çözeltileri
belirtilmiştir.
vardır.
I. 20 mg CaCO3 içeren 500 g sulu çözelti
II. 5 10–3 mol CaCO3 içeren 50 kg sulu çözelti
III. 3 1021 tane atom içeren CaCO3 katısının 500 g sulu
Kütlece Kütlece
çözeltisi
%20'lik %10'luk
Buna göre bu çözeltilerin ppm değerlerinin
karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru
125 g çözelti 200 g çözelti
olarak verilmiştir?
(1) (2)
(NA 6 1023, CaCO3 100 g/mol)
Buna göre,
A) I > II > III B) II > I > III
I. 1. çözeltide su kütlesi daha azdır.
C) II > III > I D) III > II > I
II. 2. çözelti, 1. çözeltiden daha derişiktir.
E) III > I > II
III. 1. çözeltiye aynı sıcaklıkta 75 mL saf su eklenirse
kütlece yüzde derişimi 2. çözeltiyle aynı olur.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve III E) II ve III

12. Hacimce %60 etil alkol içeren 400 mL sulu çözeltiye


sabit sıcaklıkta aşağıdaki işlemler sırasıyla uygulanıyor.
• Çözeltiden 100 mL su uzaklaştırılıyor.

9. Kütlece %40'lık 300 gram KCl çözeltisine sabit • Oluşan çözeltinin yarısı başka bir kaba boşaltılıyor.
sıcaklıkta 80 g saf KCl tuzu ve 120 g saf su ilave • Kabta kalan çözeltiye 150 mL saf su ekleniyor.
ediliyor.
Buna göre, uygulanan işlemler sonucu kapda kalan
Buna göre oluşan son çözelti kütlece yüzde kaçlık son çözeltinin hacimce yüzde derişimi
olur? aşağıdakilerden hangisidir?

A) 20 B) 25 C) 35 D) 40 E) 60 A) 25 B) 30 C) 40 D) 50 E) 80

1-D 2-D 3-B 4-C 5-C 6-B 7-B 8-A 9-D 10-D 11-E 12-C 225
TEST

8 li i ellikler

1. 20 g X(k) 3. Sıcaklıkları ve kütleleri eşit olan farklı kaplardaki saf su


30 g X(k) 40 g X(k) örneklerinde X, Y ve Z katıları çözündüğünde katı
kütlelerinin zamanla değişimi grafikteki gibi olmaktadır.

Kütle (g)
200 mL su
100 mL su
50 mL su

Z(k)
A çözeltisi B çözeltisi C çözeltisi

Aynı sıcaklıkta kaplardaki sulara belirtilen miktarlarda X Y(k)


tuzu ilave edilerek tamamen çözünmeleri sağlanıyor ve
A, B ve C sulu çözeltileri hazırlanıyor. X(k)
Zaman
0 t
Buna göre,
Buna göre,
I. Çözelti kütleleri arasındaki ilişki C > A > B
I. Y ve Z çözeltisi doymuştur.
şeklindedir.
II. Aynı şartlarda çözünme hızları arasındaki ilişki
II. Çözelti derişimleri arasındaki ilişki B > A > C
X > Y > Z şeklindedir.
şeklindedir.
III. Kütlece yüzde derişimleri arasındaki ilişki
III. Elektrik iletkenlikleri arasındaki ilişkisi B > A > C
X > Y > Z şeklindedir.
şeklindedir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

2. Aşağıda aynı ortamda açık kaplarda eşit miktarlardaki


suda glikoz (C6H12O6) çözeltisi bulunmaktadır.
4. Dış basıncın 1 atm olduğu ortamda X tuzunun sulu
çözeltisine ait sıcaklık-zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

Sıcaklık (°C)
100 g su 100 g su 100 g su
t3

t2
1. kap 2. kap 3. kap
t1
Buna göre bu kaplarda aşağıda verilen 1 2 3
miktarlardaki şekerlerden hangisi çözünürse
çözeltinin kaynamaya başlama sıcaklığı arasındaki 0 Zaman
ilişki 2 1 şeklinde olur? Buna göre grafikle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
1 2 3
A) 10 g 20 g 30 g A) 2. ve 3. bölgelerde buhar basınçları eşittir.
B) 20 g 30 g 10 g B) 1. ve 2. bölgelerde çözelti doymamıştır.
C) 20 g 10 g 30 g C) 2. bölgede tanecikler arası etkileşim türü değişir.
D) 10 g 30 g 20 g D) Çözeltinin kaynamaya başladığı ilk sıcaklık t2 °C'dir.
E) 30 g 20 g 10 g E) 3. bölgede çözeltinin kütlesi zamanla azalır.

226 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. Katısı ile dengede bulunan sulu X tuzu çözeltisine 8. 1 atm dış basınç altında 1000 g suda 1 mol NaCl tuzu
katının yarısını çözecek kadar aynı sıcaklıkta saf su çözündüğünde donmaya başlama sıcaklığı –4 °C
ekleniyor ve meydana gelen değişimler aşağıdaki olarak ölçülmektedir.
tabloya not ediliyor.
1 atm dış basınç altında hava sıcaklığının 1 C
olduğu bir yerde aşağıdaki sulu tuz çözeltilerinden
Özellik Değişim
hangisinde donma olayı gerçekleşir?
I Aynı sıcaklıkta buhar basıncı Değişmez
II Çözelti kütlesi Artar A) B)

III Aynı basınçta donma sıcaklığı Azalır


2 mol 6 mol
Buna göre tabloda verilen değişimlerden hangileri MgCl2 C6H12O6
doğrudur? 1000 g su 500 g su

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) D)
D) I ve III E) I, II ve III

2 mol 0,5 mol


NaCl NaCl
500 g su 500 g su

6. Aynı dış basınç altında 1000'er gram saf suda


aşağıdaki maddeler tamamen çözünerek sulu çözeltiler E)
oluşturuluyor.
I. 1 mol yemek tuzu 1 mol
II. 1 mol sakkaroz MgCl2
200 g su
III. 1 mol amonyum sülfat
Buna göre sabit basınçta bu çözeltilerin donmaya
başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerin 9. Normal basınç altında ağzı açık kaplarda bulunan
hangisinde doğru olarak verilmiştir? aşağıdaki sıvılardan hangisinin donmaya başlama
sıcaklığı en büyüktür?
A) I II III B) II > I > III C) II > III > I
D) III > I > II E) III > II > I A) Saf su
B) Doymamış şekerli su
C) Doymamış NaCl çözeltisi
D) Doymuş NaCl çözeltisi
E) Doymuş şeker çözeltisi
7. X katısının doymamış sulu çözeltisine aynı sıcaklıkta bir
miktar daha X katısı ekleniyor.
Buna göre,
10. I. Kışın uçakların kanatlarının alkolle yıkanması
I. Doygun çözelti oluşur. II. Deniz suyunun havuz suyuna göre daha geç
II. Çözeltinin elektrik iletkenliği artar. donması
III. Aynı basınçta çözeltinin kaynamaya başlama III. Suyun donarken hacminin büyümesi
sıcaklığı artar. Yukarıdaki olaylardan hangileri koligatif özelliklerle
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? ilişkilendirilebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve III E) II ve III D) I ve III E) I, II ve III

1-E 2-D 3-E 4-C 5-C 6-B 7-C 8-D 9-A 10-C 227
TEST

9 el ilerde eri i li i ellikler

1. Üç ayrı kapta bulunan eşit miktarlardaki suların içine 4. Normal basınç altında etil alkolün donma noktası
aşağıdaki katılar eklenerek tamamen çözünmeleri –114°C, suyun donma noktası 0°C'dir.
sağlanıyor.
Buna göre,
I. 100 mL saf su
II. 100 mL hacimce %80 sulu etil alkol çözeltisi
X mol Y mol Z mol
NaBr C6H12O6 Ca(NO3)2 III. 100 mL hacimce %60 sulu etil alkol çözeltisi
IV. 100 mL saf etil alkol
100 g su 100 g su 100 g su maddelerinin donma noktalarının karşılaştırılması
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Aynı dış basınç altında bu çözeltilerin kaynamaya
başlama sıcaklıkları eşit olduğuna göre X, Y, Z A) IV > I > II > III B) I > II > III > IV
değerleri arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde
C) IV > II > I > III D) I > III > II > IV
doğru verilmiştir?
E) IV> II > III > I
A) X > Y > Z B) X > Z > Y C) Y > X > Z
D) Z > Y > X E) Z > X > Y

5. Aynı ortamda eşit miktarda su kullanılarak


hazırlanan aşağıdaki maddelerin sulu
çözeltilerinden hangisinin donmaya başlama
2. • Aynı şartlarda çözeltide çözünen madde miktarı sıcaklığı en büyüktür?
artarsa çözünürlük artar.
A) 1 mol CaCl2 B) 1 mol NaCl
• Su içerisinde sabit sıcaklıkta uçucu olmayan bir katı
C) 1 mol C6H12O6 D) 2 mol CaO
çözünürse denge buhar basıncı azalır.
E) 1,5 mol NH4NO3
• Aynı şartlarda saf su, tuzlu sudan daha yüksek
sıcaklıkta donar.
• Bütün katıların sudaki çözünürlükleri endotermiktir.
Yukarıda verilen bilgiler sırasıyla doğru (D) - yanlış
(Y) olarak belirtilirse aşağıdakilerden hangisine
ulaşılır? 6. Deniz suyu bileşiminde birçok madde vardır. Aşağıdaki
tabloda deniz suyunun 1 litresinde bulunan bazı
A) Y, D, Y, D B) D, Y, D, D C) Y, D, Y, D iyonların miktarları verilmiştir.

D) Y, D, D, Y E) D, Y, D, Y İyonlar Na+ Mg2+ Ca2+


İyon derişimi (g/L) 54 6,8 2,1

Buna göre, bu iyonların derişimi ppm cinsinden


aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Na+ Mg2+ Ca2+


3. Aynı ortamda eşit miktarda suda, mol sayıları eşit
aşağıdaki maddelerle hazırlanan sulu çözeltilerden A) 54000 6800 2100
hangisinin kaynamaya başlama sıcaklığı en
B) 5400 680 210
yüksektir?
C) 10808 1360 420
A) C12H22O11 B) MgCl2 C) Ca(NO3)2 D) 10800 680 210
D) NH4Cl E) Al(NO3)3 E) 5400 1360 420

228 Kimya
er e

n Yap

7. Uçucu olmayan bir tuzun sabit sıcaklıkta saf suya 10. Aşağıdaki grafikte kolonyanın içeriğinde bulunan
eklenmesiyle ilgili, eklenen tuz kütlesi ile çözeltinin maddelerin hacimce % derişimleri verilmiştir.
kütlece yüzde derişimi arasındaki ilişki grafikteki gibidir.
Hacimce % derişim
Kütlece derişim
Etil alkol

70

20
Su
0 Eklenen tuz 20 Esans
60 10
kütlesi (gram) Madde

Buna göre doygun çözeltide su miktarı kaç Buna göre, 5 m kolonya çözeltisinde bulunan
gramdır? alkol ve esans kütleleri aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
A) 40 B) 80 C) 120 D) 240 E) 300 (dalkol 0,8 g/mL, desans 1,2 g/mL)

Etil alkol (gram) Esans (gram)


A) 350 50
B) 280 60
8. Kütlece %20'lik 200 gram tuzlu su çözeltisine aynı
sıcaklıkta 100 gram su ve 100 gram tuz ilave ediliyor. C) 350 50
Oluşan son çözeltide 40 gram tuzun kabın dibine D) 250 60
çöktüğü gözleniyor.
E) 280 50
Buna göre,
I. Oluşan çözelti 400 gramdır. 11. Aşağıdaki 2 farklı balon jojede aynı sıcaklıkta etil alkol
II. Son çözelti doygun olup kütlece yüzde derişimi ve sofra tuzu çözeltileri vardır.
%36'dır.
III. Sabit basınçta çözeltinin kaynamaya başlama
sıcaklığı artar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


15 g 50 mL
D) II ve III E) I, II ve III NaCl etil alkol
185 g su 150 mL su

1. 2.
9. I. Otomobillerde radyatör suyuna antifriz katılması Buna göre,
II. Kışın buzlanma olan kara yollarında tuzlama
I. 1. çözelti kütlece yüzde 7,5 NaCl içerir.
yapılması
II. 2. çözelti hacimce yüzde 25 etil alkol içerir.
III. Kara yollarında asfaltlanmanın kışın yerine yazın
yapılması III. Çözelti kütleleri eşittir.

Yukarıdaki olaylardan hangileri "suyun içindeki yargılarından hangileri doğrudur?


çözünen maddenin oranı arttıkça çözeltinin donma (Aynı sıcaklıkta dsu detilalkol ve 2. çözeltinin toplam
noktası düşer" ilkesiyle ilişkilendirilebilir? hacminin 200 mL olduğu varsayılacaktır.)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

1-C 2-D 3-E 4-D 5-C 6-A 7-D 8-C 9-C 10-B 11-C 229
TEST

10 ne ik nl k rk İle r

1. Diyaliz yöntemi, santrifüj yöntemiyle ayrıştırılamayan 3. Karışımı oluşturan bileşenlerin tanecik boyutu
çökmeyecek kadar küçük tanecikler (kolloid ve çapları farkıyla ayrıştırılması yöntemleriyle ilgili,
1-1000 nm arasında değişen) içeren karışımları
I. Süzme yöntemi, katı-sıvı veya katı-gaz heterojen
ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Sağlık sektöründe
karışımlara uygulanır.
böbrek hastalarının tedavisinde kullanıldığı gibi
sanayide birçok alanda kullanılır. II. Eleme yöntemi, katı-katı heterojen karışımlara
uygulanır.
Buna göre, aşağıda verilen ayırma işlemlerinden
hangisinde diyaliz yöntemi kullanılamaz? III. Diyaliz yöntemi, katı-sıvı kolloidal karışımlara
uygulanır.
A) Atık sulardan ağır metallerin ayrılması yargılarından hangileri doğrudur?
B) Deniz suyundan tuz eldesi
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
C) Parafin-kum karışımın ayrılması
D) II ve III E) I, II ve III
D) Meyve sularındaki asitliğin giderilmesi
E) Uzay araçlarında içme suyu üretimi

4. Süzme yöntemiyle ilgili,


I. Sıvı-katı heterojen karışımları bileşenlerine ayırmak
için kullanılabilir.
II. Süzme işlemi için huni, süzgeç kağıdı ve toplama
kabı kullanılır.
III. Gaz-katı heterojen karışımların ayrılmasında da
kullanılabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
2. X ve Y katılarından oluşan karışım saf suya atıldığında
D) II ve III E) I, II ve III
aşağıdaki karışım oluşuyor.

X(k)
5. Aşağıda bazı karışımlar ve bu karışımların bileşenlerine
Su
ayrılması için kullanılan yöntemler verilmiştir.
Y(k) Karışım Ayırma yöntemi
I. NaCl-su Kristallendirme
Buna göre,
II. Buğday-saman Savurma
I. X ve Y katıları suda çözünmez.
II. X, flotasyon ve Y, dekantasyon yöntemiyle III. Talaş-kum Yüzdürme
karışımdan ayrıştırılır. IV. Zeytinyağı-su Süzme
III. Suyun yoğunluğu; X'in yoğunluğundan büyük, V. Demir tozu-kum Mıknatıslanma
Y'nin yoğunluğundan küçüktür.
Buna göre, verilen karışımlardan hangisini
ifadelerinden hangileri doğrudur? bileşenlerine ayırmak için karşısında kullanılan
yöntem yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III A) I B) II C) III D) IV E) V

230 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. • - - - - makineleri kanı metabolik atıklardan 9. Aşağıda bir hastaya yapılan diyaliz işleminin
temizlemek için kullanılır. uygulanması görülmektedir.
• Sudan hafif olup askıda kalan katı taneciklerinin su
yüzeyine yükseltilerek uzaklaştırılması yöntemi - - - -
dur.
• Ağzı açık kapta ısıtılan bir karışımda kaynama
noktası düşük olan bileşenin kütlece yüzdesi
zamanla - - - -
• Kumlu su - - - - yöntemiyle bileşenlerine ayrıştırılır.
Yukarıdaki cümlelerde bulunan boşluklardan
herhangi birine aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) flotasyon B) diyaliz C) mıknatıs


D) artar E) süzme

Diyaliz işlemiyle ilgili olarak,


I. Metabolik faaliyetler sonucunda oluşan atık
7. X ve Y maddelerinden oluşan bir karışım, ayırma maddelerin vücuttan uzaklaştırılması işlemidir.
hunisiyle bileşenlerine ayrılabilmektedir.
II. Tanecik boyutuna göre uygulanan ayırma
Buna göre, yöntemidir.
I. X ile Y maddelerinin fiziksel hâli sıvıdır. III. Fiziksel bir ayırma işlemidir.
II. X–Y karışımı iki fazlı ve heterojen yapıdadır. yargılarından hangileri doğrudur?
III. X ve Y maddelerinin aynı sıcaklıkta yoğunlukları
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
farklıdır.
D) I ve III E) I, II ve III
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

10. Ekstraksiyon (özütleme) işlemi katı veya sıvı fazda


bulunan bileşenlerin uygun bir çözücüde çözülerek
8. Aşağıdaki işlemlerden hangisinde karışımların
karışımdan ayrılması işlemidir. Bu yöntem birçok
tanecik boyutu farkından yararlanılarak ayırma
maddenin eldesinde kullanılır.
yöntemi kullanılmamıştır?
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde elde
A) Motorlu araçlarda egzozlardan çıkan gazın edilmek istenen madde ekstraksiyon yöntemiyle
filtrelenmesi ayrıştırılamaz?
B) Geri dönüşüm için toplanan kağıtlar arasındaki
metal parçaların ayrılması A) Ham petrolden motorin

C) İnşaatlarda kumun içindeki çakılı ayrıştırmak için B) Çiçek özütünden parfüm


eleme yapılması C) Çaydan çay demi
D) Pirinçten taşın ayıklanması D) Söğüt ağacından aspirin
E) Diyaliz yöntemiyle kanın temizlenmesi E) Fındıktan fındık yağı

1-C 2-E 3-E 4-E 5-D 6-C 7-E 8-B 9-E 10-A 231
TEST

11 n rl k e n kl kl r rk nd n r rl n r k r

1. Karışımların ayrılması ve saflaştırılması 3. Saf X, Y ve Z maddelerinden elde edilen karışımlar


yöntemleriyle ilgili,
X – Y karışımı: Süspansiyon
I. Eleme, süzme ve diyaliz, tanecik boyutu farkıyla
X – Z karışımı : Emülsiyon
yapılan ayırma yöntemleridir.
Y – Z karışımı : Çözelti
II. Flotasyon (yüzdürme) yöntemi, sıvı-katı homojen
karışımları ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. şeklindedir.
III. Birbiri içinde çözünen sıvı-sıvı karışımlar ayrımsal Buna göre;
damıtma yöntemiyle bileşenlerine ayrılır.
I. X maddesi apolar, Z maddesi polar olabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
II. X – Z karışımı ayırma hunisi bileşenlerine ayrılabilir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III III. Y katı, X ve Z sıvıdır.
D) II ve III E) I, II ve III IV. Y – Z karışımı basit damıtma ile bileşenlerine ayrılır.
V. X ve Y birbiri içinde çözünür.
ifadelerinden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Aşağıdaki düzenekte balon jojede X, Y, Z sıvılarından


oluşmuş homojen karışım bulunmaktadır.

4. Aşağıdaki ayırma yöntemlerinden hangisinde


Termometre Soğuk su çıkışı
çözünürlük farkından faydalanılmamıştır?
Soğutucu
A) Elektroliz
B) Kristallendirme
C) Ayrımsal kristallendirme
D) Kromatografi
Soğuk su girişi
E) Özütleme
Balon joje
X, Y ve Z
karışımı Toplama
kabı
5. Şeker ve iyot katılarından oluşan bir karışımı
Isıtıcı birbirinden ayırmak isteyen bir öğrenciye aşağıdaki
malzemeler veriliyor.
X, Y ve Z sıvılarının aynı basınçta kaynama noktaları
arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.
a. Saf su c. Süzgeç kağıdı
Buna göre ayrımsal damıtma işlemi
gerçekleştiğinde, b. Beherglas d. Isıtıcı

I. Toplama kabında ilk elde edilen sıvı Z'dir.


Bu karışımı bileşenlerine ayırmak için öğrenci
II. Balon jojede en çok kalan sıvı X'tir. verilen malzemeleri hangi sırayla kullanması en
III. Toplama kabında ilk elde edilen sıvı saftır. uygundur?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) a c b d B) b a c d
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) b a d c D) c a b d
D) I ve III E) I, II ve III E) c b a d

232 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Aşağıda tuzlu su karışımının bileşenlerine ayrılmasına 8. Aşağıda bazı karışımların karşılarında ayırma
ait damıtma düzeneği verilmiştir. yöntemleri verilmiştir.

Karışım Ayırma Yöntemi


Soğutucu X–Y Ayrımsal damıtma
Y–Z Ayırma hunisi ile ayırma

Tuzlu X–T Basit damıtma


su Toplama
Soğuk su
Soğuk su kabı Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Isıtıcı
A) Y ile Z maddelerinin karışması sonucu emülsiyon
oluşur.
B) Y ile Z maddelerinin aynı sıcaklıkta yoğunlukları
farklıdır.
Buna göre,
C) X, Y ve Z maddelerinin fiziksel hâli sıvı, T'nin fiziksel
I. Tuz ve suyun kaynama noktaları farklıdır. hâli katıdır.
II. Basit damıtma işlemi uygulanmıştır. D) Aynı ortamda X ve Y maddelerinin kaynama
III. Soğutucunun sıcaklığı suyun kaynama noktasından noktaları farklıdır.
düşük olmalıdır. E) X - T karışımı süzgeç kağıdıyla ayrıştırılabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III 9. Ayrımsal damıtma yöntemiyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sıvı-sıvı homojen karışımları bileşenlerine ayırmak


için kullanılan yöntemdir.
B) Yöntem uygulanırken kaynama noktası düşük olan
bileşen önce ayrılır.
C) Ayrımsal damıtma işleminde ilk ayrılan sıvı saf
olarak edilebilir.
7. Aşağıda bazı karışımlar ve karşılarında ayırma
yöntemleri verilmiştir. D) Toplama kabında yoğuşan sıvılar birikir.
E) Damıtma balonunda miktarı fazla olan sıvının
kaynama noktası en yüksektir.
Karışım Ayırma Yöntemi
Ayrımsal
I Ham petrol a
kristallendirme
II Çay-sıcak su b Süzme 10. I. Çayın demlenmesi
III Tuz-şeker c Ayrımsal damıtma II. Gül, kekik, nane gibi bitkilerden parfüm ve ilaç ham
maddesi için yağlarının alınması
IV Naftalin-su d Özütleme
Sülfürlü III. Şeker pancarından şeker eldesi
V e Dekantasyon
cevherler Özütleme (ekstraksiyon) yöntemiyle ilgili olarak
yukarıda verilen örneklerden hangileri doğrudur?
Buna göre karışım-ayırma yöntemi eşleştirmesiyle
ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) I - c B) II - d C) III - a D) IV - b E) V - e D) I ve III E) I, II ve III

1-C 2-C 3-E 4-A 5-B 6-E 7-E 8-E 9-C 10-E 233
TEST

12 n rl k n kl kl r rk e kn ile r

1. Mıknatısla ayırma yönteminin kullanılabilmesi için, 4. Yapılan bir deneyde A, B ve C maddelerinden oluşan
karışımı oluşturan maddelerden birinin mıknatıstan bir karışım suya atıldığında yalnızca A maddesinin
etkilenmesi, diğer maddenin ise etkilenmemesi gerekir. suda çözünmediği gözlemleniyor. A, B ve C'den oluşan
bu karışım önce suda çözülüp süzülüyor ve geriye
Buna göre aşağıdaki toz h ldeki karışımlardan
kalan karışım ise ayrımsal damıtma ile bileşenlerine
hangisi mıknatısla bileşenlerine ayrılabilir?
tam olarak ayrılıyor.
A) Demir Nikel B) Nikel Kobalt Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
C) Kurşun Bakır D) Demir Kurşun
A) A maddesinin fiziksel hâli sıvıdır.
E) Bakır Krom
B) Tanecik boyutu farkından yararlanılarak ayırma
işlemi yapılmıştır.
C) B ve C kaynama noktaları birbirinden farklı sıvılardır.
D) A maddesi apolar bir sıvı olan benzende
çözünebilir.
E) Karışımı bileşenlerine ayırmak için çözünürlük
farkından yararlanılarak ayırma yöntemi yapılmıştır.
2. Kaynama sıcaklıkları birbirinden farklı olan sıvı-sıvı
homojen karışımları bileşenlerine ayırmak için
kullanılan yönteme "ayrımsal damıtma" denir.
Ayrımsal damıtma yöntemiyle ilgili, 5. Bir karışımı bileşenlerine ayırmak için sırasıyla
I. Sıvıların kaynama noktaları birbirine ne kadar mıknatıslama - suda çözme - süzme - basit damıtma
yakınsa ayırma işlemi o kadar başarılı olur. işlemleri kullanılıyor.

II. Yöntem uygulanırken toplama kabında ilk önce Buna göre yapılan bu ayırma işlemi;
kaynama noktası düşük olan sıvı toplanır.
I. Demir tozu - kum - şeker
III. Toplama kabında toplanan sıvıya "destilat" denir.
II. Nikel tozu - naftalin - tuz
yargılarından hangileri doğrudur?
III. Kobalt tozu - iyot katısı - şeker
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III karışımlarından hangilerine uygulanabilir?
D) II ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

6. Ayrımsal damıtma yöntemiyle ilgili,


I. Sıvıların kaynama noktaları farkı ne kadar büyükse
3. Aşağıdaki karışımlardan hangisini bileşenlerine ayırma işlemi o kadar verimli olur.
ayırmak için karşısında verilen ayırma yöntemi
kullanılabilir? II. Fraksiyon kolonuyla yapılan işlemlerde elde edilen
sıvıların saflığı azalır.
Karışım Ayırma Yöntemi III. Kaynama noktaları arasındaki farkı en az 40 °C olan
A) Süt Eleme sıvılardan oluşan karışımlarda daha iyi sonuç
verebilir.
B) Şekerli su Süzme
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Çamurlu su Ayrımsal damıtma
D) Ham petrol Özütleme A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
E) Kan Diyaliz D) II ve III E) I, II ve III

234 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. I. Benzin - su 9. I. Tuz - Şeker


II. Nikel tozu - kum II. Ni tozu - Cu tozu
III. Kum - odun talaşı III. Fe - Cu alaşımı
Numaralanmış bu karışımları oluşturan maddeler Yukarıdaki karışımlardan hangileri mıknatısla
aşağıdaki yöntemlerden hangisiyle bileşenlerine bileşenlerine ayrıştırılabilir?
ayrıştırılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
I II III D) I ve II E) II ve III
A) Ayırma hunisi Mıknatıslama Yüzdürme
B) Ayrımsal damıtma Süzme Eleme
C) Ayırma hunisi Eleme Aktarma
D) Ayrımsal damıtma Süzme Yüzdürme
E) Ayırma hunisi Mıknatıslama Aktarma
10. Su, ayçiçek yağı, şeker, kükürt tozu ve nikel tozlarından
oluşan bir karışımı bileşenlerine ayırmak isteyen bir
öğrenci aşağıdaki yöntemleri uygulanıyor.
I. Basit damıtma
II. Mıknatıs kullanma
III. Süzgeç kağıdında süzme
IV. Ayırma hunisi
Buna göre öğrenci verilen yöntemleri hangi sırayla
uygulamalıdır?

A) I, II, III, IV B) III, II, IV, I C) III, II, I, IV


8. X ve Y katılarının sudaki çözünürlüğünün sıcaklıkla
değişimi aşağıda grafiklerde verilmiştir. D) I, IV, II, III E) II, IV, III, I

Çözünürlük (g/100 g su) Çözünürlük (g/100 g su)

Y(k)

X(k)

11. Tabloda bazı karışımların bileşenlerinin tanecik


0 t 0 t boyutlarının farklılığından yararlanılarak ayrılmasına
Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)
ilişkin yöntemler verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Karışım Ayırma Yöntemi

A) X katısının çözünürlüğü sıcaklıkla ters orantılı olarak I. Tozlu hava Hava filtresiyle süzme
değişir.
II. Kum-çakıl taşı Eleme
B) Y katısının çözünürlüğü sıcaklıkla doğru orantılı
III. Kan Diyaliz
olarak değişir.
IV. Haşlanmış makarna suyu Süzme
C) Doymuş X sulu çözeltisi ısıtılırsa X katısı kristallenir.
V. Demir tozu-kükürt tozu Mıknatıs kullanarak
D) Doymuş Y sulu çözeltisi soğutulursa Y katısı
kristallenir.
Buna göre bu karışımların hangisinde kullanılan
E) t°C sıcaklıkta X ve Y katılarından oluşan karışım yöntem tanecik boyutu farkına göre yapılmamıştır?
ayrımsal damıtma yöntemiyle bileşenlerine
ayrılabilir. A) I B) II C) III D) IV E) V

1-D 2-D 3-E 4-A 5-E 6-C 7-A 8-E 9-B 10-B 11-E 235
TEST

13 r e l r eknikleri

1. Aşağıdaki karışımlardan hangisi için önerilen 4. Karışımların ayrılması yöntemlerinden süzme ile
ayırma yöntemi uygun değildir? ilgili,
I. Katı-sıvı veya katı-gaz heterojen karışımları ayırmak
Karışım Ayırma yöntemi
için kullanılan bir yöntemdir.
A) Deniz suyu Ayrımsal damıtma
II. Sıvı-katı homojen karışımları ayırmak için kullanılan
B) Benzin-su Ayırma hunisi bir yöntemdir.
C) Çakıl taşı-su Süzme III. Tanecik boyutu farklı olan maddelerden oluşmuş
D) Şeker-sofra tuzu Ayrımsal kristallendirme heterojen karışımları ayırmada kullanılabilir.
E) Demir tozu - bakır tozu Mıknatıslanma yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III

2. Aşağıdaki ayırma işlemlerinden hangisinde


maddeleri birbirinden ayırmak için yoğunluk
farkıyla ayırma yöntemlerinden biri
kullanılmamıştır? 5. Aşağıdaki ayırma olaylarından hangisi diğerlerine
göre farklı bir yöntemle gerçekleşmiştir?
A) Zeytinyağı-su karışımından zeytinyağı eldesi
B) Metal cevherlerin zenginleştirilmesi A) Çöpteki kağıtların ayrılması

C) Buğday-saman karışımından buğdayın ayrılması B) Ham petrolden benzin ve gaz yağının eldesi

D) Tozlu havadan temiz hava eldesi C) Demir-bakır tozlarından oluşmuş karışımdan


mıknatıs yardımıyla demirin ayrılması
E) Odun talaşı-kum karışımından odun talaşı eldesi
D) Kandaki vücut için zararlı olan maddelerin
diyalizlenerek arındırılması
E) Yüksek ısıda kireç taşından sönmemiş kireç eldesi

3. Aşağıdakilerden hangisi tanecik boyutu farkından


yararlanılarak yapılan ayırma yöntemine örnek
değildir?

A) Otomobillerde bulunan yağ filtrelerinin motor 6. I. Demir tozu – odun talaşı karışımının su ile
yataklarındaki aşınma sonucunda oluşan metal bileşenlerine ayrılması
parçalarını ayırmak için kullanılması
II. Suya atılan çöplerden plastik türü maddelerin
B) Tozlu ortamlarda çalışan insanların havadaki tozu ayrılması
tutması için maske kullanmaları
III. Cevherden saf çinko eldesi
C) Böbreklerin görevini yerine getirmediğinden biriken
Yukarıdakilerin hangilerinde yüzdürme (flotasyon)
ürenin dışarı atılması
tekniği kullanılarak ayırma işlemi
D) Endüstride genellikle sülfürlü bakır cevherlerden gerçekleştirilmiştir?
ayırmak için kullanılan işlem
E) İnşaatta sıva yapmak için genellikle kumların bir A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
elek ile elenmesi D) II ve III E) I, II ve III

236 Kimya
er e

n Yap

7. Aynı koşullardaki saf X, Y ve Z sıvılarına ait özkütle ve 9. Aşağıda bazı karışımlar ile bu karışımları bileşenlerine
kaynama sıcaklığı değerleri tabloda verilmiştir. ayırmak için kullanılan yöntemler verilmiştir.

Karışım Ayırma Yöntemi


Kaynama Özkütle
Sıvı
noktası ( C) (g/m ) X Y Eleme

X 100 1,0 X Z Flotasyon


Y 78 0,8 Z T Süzme
Z 34 0,4
T K Ayrımsal damıtma

Buna göre, T L Ayırma hunisi


I. X Z karışımı ayırma hunisiyle birbirlerinden Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
ayrılabilir.
II. Y Z karışımı ayrımsal damıtma yöntemiyle A) X, Y ve Z maddeleri katı, T, K ve L maddeleri sıvıdır.
birbirlerinden ayrılabilir. B) X – Z karışımını ayırmak için T maddesi
III. X Y karışımı özkütle farkı ile birbirlerinden kullanılabilir.
ayrılabilir. C) T ve K maddeleri birbiri içinde çözünür.
yargılarından hangileri doğrudur? (Sıvılar birbirleriyle D) K – L karışımını ayırmak için ayırma hunisi
tepkime vermeden homojen karıştığı varsayılacaktır.) kullanılabilir.
E) Z – K karışımı eleme yöntemiyle bileşenlerine
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
ayrılabilir.
D) I ve II E) II ve III

8.
1 2 3

KCl(suda) etil alkol


+
su

KCl(k) Fe(k)

Şekildeki kapların 1. de KCl(suda), 2. de etil alkol + su


10. Aşağıdaki tabloda bazı karışımlarla, bunları
ve 3. de saf demir tozu vardır.
bileşenlerine ayırmak için kullanılan ayırma yöntemleri
Buna göre, eşleştirilmiştir.
I. 1. maddeye dibindeki katıyı tamamen çözmeyecek Karışım Ayırma Yöntemi
kadar su ilave edilirse kaynama sıcaklığı değişmez.
I. Tozlu hava Süzme
II. 2. madde kaynama sıcaklığı farkından
II. Petrol Ayrımsal damıtma
yararlanılarak bileşenlerine ayrılabilir.
III. Gaz yağı-su Ayırma hunisi
III. 1. nin elektriği iletmesi fiziksel, 3. nün elektriği
iletmesi kimyasal olaydır. IV. Un-kepek Eleme
IV. 3. madde elementtir. V. Demir tozu-şeker Kristallendirme
V. 1. madde doygun çözeltidir. Buna göre bu karışımlardan hangisi için verilen
ifadelerinden hangisi yanlıştır? ayırma yöntemi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V

1-A 2-D 3-D 4-C 5-E 6-E 7-B 8-C 9-E 10-E 237
TEST

14 r l r

1. Çözeltilerin genel özellikleriyle ilgili aşağıdaki 4. Bir karışımın homojen veya heterojen karışım olması
ifadelerden hangisi doğrudur? Tyndall etkisiyle anlaşılabilir. Homojen karışımlarda ışık
demeti saçılmazken, heterojen karışımlarda saçılma
A) Heterojen yapılı olup saf değildirler. görülür.
B) Yapılarında en az bir tür madde bulunur. Aşağıda X, Y ve Z karışımlarından ışık demetinin geçişi
C) Çözücü ve çözünen kütlesi toplam çözelti kütlesine gösterilmiştir.
eşit olur.
D) Çözücü ve çözünenin hacimleri toplamı her zaman
çözelti hacmine eşit olur.
E) Kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılabilirler.
Işık kaynağı
X Y Z

Buna göre, X, Y ve Z karışımlarıyla ilgili,


I. X karışımında dağılan maddenin tanecik boyutu
2. Aşağıdaki tabloda heterojen karışımlar için dağılan ve
10–9 m'den küçüktür.
dağıtan fazın fiziksel hâlleri belirtilmiştir.
II. Y ve Z karışımları heterojendir.
Karışım Dağılan faz Dağıtan faz III. X karışımı tuzlu su, Y karışımı boya, Z karışımı
I. Süspansiyon Katı Sıvı çamurlu su olabilir.

II. Emülsiyon Sıvı Sıvı yargılarından hangileri doğrudur?

III. Aerosol Katı veya sıvı Gaz A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


IV. Kolloid Sıvı veya katı Gaz D) II ve III E) I, II ve III

Buna göre, bu heterojen karışımlardan hangisinde


dağılan faz yanlış verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve IV
D) II ve III E) I, II ve IV

5. Aşağıda bazı sulu çözeltilerle ilgili yapılan işlemler


verilmiştir.
I. 200 gram %20'lik NaCl çözeltisiyle 300 gram
3. Aşağıdaki tabloda X, Y, Z, T ve K'den oluşan madde %40'lık NaCl çözeltisinin karıştırılmasıyla oluşan
çiftleri arasındaki etkin etkileşim türleri belirtilmiştir. çözelti
Madde Çiftleri Aralarındaki Etkin Etkileşim II. 150 gram %20'lik KCl çözeltisine 50 gram KCl katısı
X–T İyon–dipol atılarak çözünmesiyle oluşan çözelti

Y–Z Dipol-dipol III. %10'luk 150 gram şeker çözeltisinden çökelme


olmadan 100 gram su buharlaştırılmasıyla oluşan
X–Z Hidrojen bağı çözelti
T–K İyon-indüklenmiş dipol Buna göre, yapılan işlemler sonucu oluşan son
Buna göre bu maddelerden hangileri kristal örgü çözetilerin kütlece yüzde derişimleri arasındaki
yapılı bir bileşiktir? ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Yalnız X B) Yalnız T C) Yalnız K A) I > II > III B) I II > III C) II > I > III
D) Y, Z ve K E) X, Z ve T D) III > II > I E) II > III > I

238 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

6. Bir karışımdaki bileşenlerden birini uygun bir çözücüde 9. Homojen sıvı-katı karışımlarını bileşenlerine ayırmak
seçimli olarak çözerek karışımdan ayırma işlemine için kullanılan yönteme basit damıtma, homojen sıvı-
özütleme (ekstraksiyon) adı verilir. sıvı karışımlarını bileşenlerine ayırmak için kullanılan
yönteme de ayrımsal damıtma denir.
Özütleme (ekstraksiyon) ile ilgili,
Aşağıda verilen karışımlardan hangisinde karışımı
I. Sıvı-sıvı ya da sıvı-katı karışımlara uygulanır.
bileşenlerine ayırmak için kullanılan yöntem yanlış
II. Yapılan işlemde karışımdaki istenilen maddeyi verilmiştir?
çözen, diğerlerini çözmeyen bir çözücü kullanılır.
III. Aspirin eldesinde kullanılan bir yöntemdir. Karışım Ayırma yöntemi

yargılarından hangileri doğrudur? A) Tuzlu su Basit damıtma


B) Benzin-su Ayrımsal damıtma
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
C) Şekerli su Basit damıtma
D) II ve III E) I, II ve III
D) Kolonya Ayrımsal damıtma
E) Ham petrol Ayrımsal damıtma

7. Kaynama noktası farkından yararlanılarak yapılan


ayırma yöntemlerinde homojen karışımlar, hâl
değiştirme sıcaklıklarının farklı olmasından dolayı
bileşenlerine ayrılır.
Bu yöntemle ilgili,
I. Ayrımsal damıtma yöntemi katı-sıvı karışımlara
uygulanır.
10. Aşağıda deniz seviyesinde saf suyun ve tuzlu suyun
II. Ayrımsal damıtma düzeneğinde bulunan fraksiyon soğumasına ait grafikler verilmiştir.
kolonu, istenmeyen sıvı buharlarının istenen sıvı
buharından ayrılmasını sağlayan araçtır. Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)

III. Basit damıtma yönteminde bileşenler saf olarak t t


elde edilir.
yargılarından hangileri doğrudur? Y
0
X a Zaman
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III –a
0 b c
Zaman –2a
D) II ve III E) I, II ve III

Buna göre X ve Y grafikleriyle ilgili,


I. X grafiği saf suyun, Y grafiği tuzlu suyun donma
8. Aşağıdaki olaylardan hangisi çözeltilerin koligatif eğrilerini gösterir.
özelliklerinin etkileriyle ilişkili değildir? II. Y grafiğinde –a °C'de doymamış tuzlu su çözeltisi
donmaya başlar.
A) Kışın buzlanmayı önlemek için yollarının tuzlanması
III. Y grafiğinde donma sadece a ve b noktaları
B) Motorlu araçlarda radyatör kısmına antifriz arasında gerçekleşir.
konulması
IV. Saf suda donma süresince sıcaklık sabit kalır.
C) Uçakların kış aylarında uçuştan önce alkolle
V. Y grafiğinde b ve c noktaları arasında çözelti
yıkanması
doymuştur.
D) Suyun donarken hacminin büyümesi
yargılarından hangisi yanlıştır?
E) Gıda maddelerinin uzun süre saklanması için
tuzlanması A) I B) II C) III D) IV E) V

239
TEST

14 r l r

11. Aşağıda aynı sıcaklıkta özdeş kaplarda sıvı 13. Oda koşullarında 20 gram suda en fazla 4 gram X
yükseklikleri eşit farklı derişimlerde sulu NaCl çözeltileri katısı çözünebilmektedir. Aynı sıcaklıkta aşağıda X
bulunmaktadır. katısı ve su miktarları verilen sulu çözeltiler hazırlanıyor.
I. 100 gram su + 20 gram X
II. 50 gram su + 5 gram X
III. 40 g su + 7 g X

NaCl NaCl NaCl Buna göre oluşturulan çözeltilerin aynı ortamda


(suda) (suda) (suda) kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

I II III A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III
D) II > III > I E) III > I > II
Sabit sıcaklıkta bir süre sonra sıvı yükseklikleri
arasındaki ilişki II III I olduğuna göre
başlangıçta sıvı derişimleri aşağıdakilerden hangisi
olabilir? 14. Aynı ortamda 1000'er gram saf suda aşağıdaki
maddelerin birer molleri ilave edilip tamamen
I II III çözülerek sulu çözeltileri hazırlanıyor.
A) %10 %20 %30 Buna göre bu maddelerle hazırlanan sulu
B) %20 %15 %35 çözeltilerden hangisinin elektrik iletkenliği en
yüksektir?
C) %15 %35 %25
D) %30 %20 %10 A) MgBr2 B) C12H22O11 C) KClO4
E) %20 %30 %10 D) CH3COOK E) Al2(SO4)3

15. Sulu NaCl çözeltisinin 1 atm sabit basınçta


12. Aşağıda eşit sıcaklıkta ve aynı ortamda üç farklı kapta soğutulmasına ait sıcaklık-zaman grafiği aşağıda
doymamış sulu KNO3 çözeltileri bulunmaktadır. verilmiştir.

Sıcaklık (°C)
25
%10'luk
%15'lik KNO3 %20 lik
KNO3 KNO3 7 10
0 Zaman (dakika)
100 g çözelti 150 g çözelti 50 g çözelti –2
(1) (2) (3) –5
Buna göre,
Buna göre,
I. Çözünen KNO3 kütlesi en fazla olan 3. çözeltidir.
II. Kaynamaya başlama sıcaklığı en küçük olan 2. I. 0-7. dakika arasında çözelti doymamıştır.
çözetidir. II. 7-10. dakikalar arasında birim hacimdeki tuz miktarı
III. Kaynamaları sırasında buhar basıncı en büyük olan zamanla artar.
3. çözeltidir. III. Doymamış çözelti –5°C'de donmaya başlamıştır.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

240 1-C 2-B 3-B 4-E 5-C 6-E 7-D 8-D 9-B 10-C 11-C 12-B 13-B 14-E 15-C Kimya
NİTE

İT E ET
Asit e Bazların zellikleri
N tralle me Te kimesi e H Ka ramı
Asit e Bazların Metallerle Te kimeleri
Asit Bazların zellikleri e Te kimeleri
Hayatımızda Asitler e Bazlar
T zlar
Asitler, Bazlar e T zlar

edu
TEST

1 i e l rn ellikleri

1. Arrhenius'a göre sulu çözeltilerine H+ iyonu veren 4. Aşağıda X, Y ve Z maddelerinin suda çözünme
maddelere "asit", OH (hidroksit) iyonu veren denklemleri verilmiştir.
maddelere "baz" denir. Asit ve bazların birçok ortak H2O +
özelliği bulunur. X(g) NH (suda) + OH (suda)
4
H2O 2+
Aşağıdaki ifadelerden hangisi tüm asit ve bazlar Y(k) Ca (suda) + 2OH (suda)
için ortak özellik değildir?
H2O +
Z(g) H (suda) + Cl (suda)
A) Aşındırıcı özelliğe sahip olmaları
B) Genellikle suda iyi çözünmeleri Buna göre X, Y ve Z bileşikleri aşağıdakilerin
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
C) Sulu çözeltilerinin elektrik akımını iletmesi
D) Amfoter metallerle H2 gazı oluşturmaları X Y Z
E) Turnusol kağıdına etki etmeleri A) NH3 Ca(OH)2 HCl
B) N2O5 CaO HCl
C) NH3 Ca(OH)2 NaCl
D) NH2 CaO NaCl
E) NaOH Ca(OH)2 HCl

2. Asit ve bazların genel özellikleriyle ilgili,


I. Asitlerin tatları ekşidir.
II. Bazlar kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye
çevirir.
III. Asitler ve bazlar tahriş edici ve aşındırıcıdırlar.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 5.
D) II ve III E) I, II ve III

a b c

3. Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin asidik ve bazik


özellikleri verilmiştir.
Şekildeki mavi turnusol kağıtları a, b ve c sulu
çözeltilerine daldırıldığında a'da kırmızı renk ile
Madde Özellik
boyandığı, b ve c de ise renginin değişmediği
I Deterjanlı su Bazik gözlemleniyor.
II Çamaşır suyu Asidik Buna göre,
III Sirkeli su Asidik I. a, asit çözeltisidir.
IV Kireçli su Bazik II. b çözeltisi asit ile tepkimeye girer.

Buna göre bu maddelerden hangilerinin özelliği III. c, NH3 bileşiğinin sulu çözeltisidir.
karşısında doğru verilmiştir? yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız III B) II ve IV C) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III

242 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

+
6. Saf suya ilave edildiğinde H iyon derişimini arttıran 9. I II

maddelere asit, OH iyon derişimini arttıran maddelere
Suda çözündüğün- 25°C'de hazırlanan
baz denir.
de suyun OH– iyon sulu çözeltilerinin
Buna göre, aşağıda günlük hayatta kullanılan sayısını arttırırlar. pH değeri 7'den
maddelerden hangisi suya ilave edildiğinde H+ Bazlar büyüktür.
iyonları sayısını arttırır? V
Kırmızı turnusol kağıdının
A) Diş macunu B) Yoğurt rengini maviye çevirirler. III
C) Lavabo açıcı D) Kabartma tozu IV Asitlerle birleşerek
E) Sabun CH3OH ve HCOOH bileşik- tuz oluştururlar.
lerinin sulu çözeltisi asitlerle
nötralleşme tepkimesi verir.

Bazlarla ilgili kavram haritasındaki ifadelerden


hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

7. Asitler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi


yanlıştır?

A) Suda çözündüğünde H3O+ (hidronyum) iyon


sayısını arttırıp suyun pH değerini azaltır.
B) Sulu çözeltileri elektrik akımını iletmez. 10. Aşağıdaki oksitlerden hangisi hem asidik hem de
bazik özellik gösterir?
C) Tatları ekşidir.
D) 25°C'de sulu çözeltilerinde pH 7'dir. A) Na2O B) CO C) N2O3 D) ZnO E) CaO

E) Aşındırıcı ve tahriş edici özellik gösterir.

11. I. 25°C'taki baz çözeltilerinin pH değeri 7'den


büyüktür.
II. İndikatörler asitler ve bazlarla farklı renk verirler.
III. Tüm bazların kimyasal formüllerinde OH– iyonu
8. Günlük hayatta kullanılan aşağıdaki maddelerden bulunur.
hangisi bazik özellik göstermez? Asit ve bazlarla ilgili yukarıdaki ifadelerden
hangileri doğrudur?
A) Elma suyu B) Şampuan
C) Sönmüş kireç D) Deterjan A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Arap sabunu D) I ve III E) I, II ve III

1-D 2-E 3-D 4-A 5-E 6-B 7-B 8-A 9-D 10-D 11-C 243
TEST

2 i e l rn ellikleri

1. Elementlerin oksijenle tepkimeleri sonucu oksit 3. Bir asit molekülünün suda çözündüğünde suya verdiği
bileşikleri oluşur. Oluşan oksitler; asit oksit, bazik oksit, maksimum H+ iyonu sayısına ya da bir bazın suda

amfoter oksit ve nötr oksit olarak sınıflandırılabilir. çözündüğünde suya verdiği OH iyonu sayısına tesir
değerliği denir.
Buna göre,
Buna göre aşağıda verilen asit veya bazlardan
I. Na2O, CaO ve MgO'nun sulu çözeltileri bazik
hangisinin tesir değerliği yanlış verilmiştir?
karakterlidir.
II. Al2O3, ZnO ve PbO hem asidik hem de bazik Asit / Baz Tesir değerliği
karakterlidir.
A) H3PO4 3
+
III. CO, NO ve N2O'nun sulu çözeltileri H iyonu
B) CH3COOH 3
içermez.
C) NH3 1
IV. SO3, Cl2O7, N2O3'ün sulu çözeltileri asit
karakterlidir. D) H2SO4 2

V. CaO ile CO2 tepkimeye girerek uygun koşullarda E) HCl 1


CaCO3 katısını oluşturur.
ifadelerinden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

4. I. Bir asidin kuvveti tesir (etki) değeriyle doğru


orantılıdır.
II. Aşındırıcı ve tahriş edici özelliğe sahiptirler.
III. Bazlarla tepkimeye girerek nötralleşme tepkimesi
2. Aşağıdaki kaplarda asidik ya da bazik olduğunu bilinen verirler.
sulu çözeltiler vardır. Asitlerle ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri her
zaman doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) II ve III
X Y Z
çözeltisi çözeltisi çözeltisi

Bu çözeltilere fenolftalein indikatörü damlatıldığında


sadece Y çözeltisinde pembe renk oluşumu gözleniyor.
Buna göre X, Y ve Z aşağıdaki bileşiklerden 5. Asit ve bazlar suda iyonlarına ayrışarak çözünür. Bu
hangisinin sulu çözeltisi olamaz? nedenle asit ve bazların sulu çözeltileri elektrolit özellik
(Fenolftalein indikatörü asidik ve nötr ortamda renksiz, gösterir.
bazik ortamda pembe renklidir.) Aşağıdakilerden hangisinde verilen asit ve bazın
sudaki çözünme denklemi hatalıdır?
X Y Z
A) HCOOH NaOH H2SO4 A) HCl(g) + H2O(s) H3O+(suda) + Cl (suda)
B) HNO3 CaO N2O5 B) CH3COOH(suda) CH3CO+(suda) + OH (suda)
+
C) H3PO4 NH3 CH3COOH C) NH3(g) + H2O(s) NH 4(suda) + OH (suda)
2–
D) HCl CH3OH HNO3 D) H2SO4(suda) 2H+(suda) + SO (suda)
4
2–
E) SO2 Mg(OH)2 H3PO4 E) SO2(g) + H2O(s) 2H+(suda) + SO (suda)
3

244 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Aşağıdaki kaplarda 25 °C sıcaklıkta eşit miktarlarda su 8. Aşağıda bir bazla ilgili şu bilgiler veriliyor:
bulunmaktadır. Bu kaplara üzerindeki maddeler
• Yaygın adı sud kostiktir.
eklenerek sulu çözeltiler elde ediliyor.
• Atmosferdeki CO2 gazını tutucu özelliği vardır.
NH3 HCOOH NaOH
• Kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye çevirir.
Buna göre bu özelliklere sahip madde
aşağıdakilerden hangisidir?

A) NaHCO3 B) KOH C) NaOH


Su Su Su D) NH3 E) Ca(OH)2
25 °C 25 °C 25 °C

I II III

Buna göre, 9. Asit ve bazları birbirinden ayırmak için kullanılan, belirli


I. Üç çözelti de elektriği iletir. pH değerlerinde renk değiştiren boyar maddelere
indikatör denir. Aşağıdaki tabloda bazı indikatörlerin
II. NH3 ve NaOH suyun pH değerini artırır. asidik ve bazik ortamdaki renkleri belirtilmiştir.
III. HCOOH bileşiğinin suda iyonlaşma denklemi;
H2O Asidik ortam Bazik ortam
HCOOH(suda)

HCOO (suda) + H (suda)
+ İndikatör
rengi rengi
şeklindedir. Fenolftalein Renksiz Pembe
ifadelerinden hangileri doğrudur? Timol mavisi Kırmızı Sarı

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Alizarin sarısı Sarı Kırmızı

D) II ve III E) I, II ve III
Aşağıdaki X, Y ve Z kaplarında asit ya da baz olduğu
bilinen sulu çözeltilere tablodaki indikatörler
damlatıldığında oluşan renkler belirtilmiştir.

7. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili


bilgiler ve örnekler verilmiştir.

Sarı Kırmızı Pembe


Bilgi Örnek

X maddesi suya Sirke,


+
atıldığında ortamda H X Y Z
I. – kezzap,
iyon sayısı OH iyon
sayısından fazla olur. zaç yağı Buna göre,
I. Z kabındaki baz çözeltisi olup indikatör olarak
Y maddesi ciltte kayganlık Kireç, sabun,
II. fenolftalein damlatılmıştır.
hissi uyandırır. çamaşır suyu
II. X kabında timol mavisi bulunuyorsa 25 °C'de
Z maddesi ortamın pH Alkol, metan gazı, çözeltinin pH değeri 7'den küçüktür.
III.
değerini değiştirmez. helyum
III. Y kabında alizarin sarısı bulunuyorsa çözelti ciltte
Buna göre verilen bilgilerden hangileri doğru kayganlık hissi uyandırır.
şekilde örneklendirilmiştir? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-D 3-B 4-B 5-B 6-E 7-E 8-C 9-C 245
TEST

3 r lle e e ki e i e r

1. Çözeltilerde asitlik ve bazlık özelliklerini belirtmek için 3. H2CO3(suda) + 2KOH(suda) K2CO3(suda) +


pH pOH ölçekleri kullanır. 2H2O(s)
Aşağıda bir sulu çözeltinin 25°C'deki pH pOH Yukarıdaki tepkimeyle ilgili,
değişim grafiği verilmiştir.
I. Nötralleşme tepkimesidir.
pH
II. Net iyon denklemi
+ –
H (suda) + OH (suda) H2O(s)
14 Bazik
şeklindedir.

Nötr III. Tepkime ekzotermik türdendir.


7
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Asidik
pOH A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
7 14
D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre 25 C sıcaklıkta,
I. pH + pOH 14'tür.
II. pH 13 olan bir çözeltinin bazlık kuvveti, pH 10
olan bir çözeltininkinden fazla olabilir.
III. Aynı sıcaklıkta pOH değeri 14'e yaklaştıkça asitlik
kuvveti artar.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
4. I. NH3(suda)
II. CH3OH(suda)
D) II ve III E) I, II ve III
III. HCOOH(suda)
Yukarıdakilerden hangileri sulu HCl çözeltisi ile
nötralleşme tepkimesi verir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) I, II ve III

2. Aşağıda bazı tepkimelerin denklemleri veriliyor.


a. NH3(g) + HCl(g) NH4Cl(k)

b. NaOH(suda) + HCl(suda) NaCl(suda) +


H2O(s)
Buna göre,
I. a, nötralleşme tepkimesidir.
5. 25°C'de 1 mol Ca(OH)2 içeren sulu baz çözeltisi ile 2
II. b'de oluşan sulu çözelti elektrik akımını iletir.
mol X içeren sulu asit çözeltisi tepkimeye girdiğinde
III. a, sentez; b yer değiştirme tepkimesidir. pH 7 olmaktadır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? Buna göre, X bileşiği aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) NH3 B) HCl C) H2SO4 D) Al(OH)3 E) KOH

246 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Eşit mollerde H3PO4 asidiyle Ca(OH)2 bazının 9. E, D ve U maddeleri için aşağıdaki bilgiler veriliyor.
tepkimesinden en fazla 0,3 mol H2O oluşuyor.
• E ile D'nin sulu çözeltileri nötralleşme tepkimesi
Buna göre, verir.
– +
I. Başlangıçta 0,15 mol Ca(OH)2 bazı vardır. • U'nun sulu çözeltisinde OH iyon derişimi H iyon
II. Tepkime sonunda 0,05 mol H3PO4 artmıştır. derişiminden fazladır.

III. Net iyon denklemi • E'nin sulu çözeltisinin CaCO3 ile tepkimesi sonucu
CO2 gazı açığa çıkar.
3Ca2+(suda) + 2PO3–
4
(suda) Ca3(PO4)2(k)
Buna göre E, D ve maddeleri ile ilgili aşağıda
şeklindedir.
verilenlerden hangisi doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur?
E D U
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) KOH NaOH H2SO4
D) II ve III E) I, II ve III
B) NaOH H3PO4 Mg(OH)2
C) HNO3 KOH Ca(OH)2
D) NH3 HCl NaOH
7. Aşağıda gündelik hayatta kullanılan maddelerden E) H2SO4 KOH HNO3
hangisinin 25 C'de pH değeri 7'den küçük değildir?

A) Çamaşır suyu B) Sirke


C) Üzüm suyu D) Portakal suyu
E) Domates suyu

8. Fenolftalein ortamın pH değerine göre renk değiştiren


yapay bir indikatördür. Bu indikatör asidik ve nötr 10. 25 °C'de aşağıdaki şişelerde bulunan sulu çözeltilerin
ortamda renksiz, bazik ortamda pembe renge pH değerleri üzerlerinde verilmiştir.
dönüşmektedir.
Aşağıda bazı asit ve baz, belirtilen mollerde tam
verimle reaksiyona giriyor.
I. 1 mol H2SO4 + 2 mol KOH pH 2 pH 12

II. 1 mol HCl + 1 mol Ca(OH)2


III. 1 mol HNO3 + 3 mol Ca(OH)2 I II

Buna göre tepkimelerin sonucunda fenolftalein Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
içeren çözeltilerin alacağı renkler aşağıdakilerden
hangisi olur? A) I. çözelti asidik, II. çözelti baziktir.

I II III B) Çözeltilere mavi turnusol kağıdı daldırıldığında


yalnız I. kapta renk kırmızıya döner.
A) pembe renksiz pembe
C) Çözeltiler karıştırıldığında nötralleşme tepkimesi
B) renksiz pembe pembe gerçekleşir.
C) pembe renksiz renksiz +
D) I. çözeltide H iyonları sayısı OH iyonları

D) pembe pembe pembe sayısından fazladır.


E) renksiz pembe renksiz E) II. çözelti elektrik akımını iletmez.

1-E 2-D 3-E 4-A 5-B 6-B 7-A 8-B 9-C 10-E 247
TEST

4 r lle e e ki e i e r

1. İndikatörler sentetik ya da doğal olarak elde edilirler. 3. 25 °C'de aşağıdaki kaplarda bulunan sulu çözeltiler
Tabloda bazı doğal indikatörlerin asidik ve bazik birbiriyle karıştırılıyor.
ortamdaki renkleri belirtilmiştir.

Doğal
Asit rengi Baz rengi
indikatör
2 mol 3 mol
Gül yaprağı Açık pembe Sarı
H3PO4 Ca(OH)2
Maydanoz Açık yeşil Yeşil
içeren sulu içeren sulu
Çay demi Turuncu-sarı Koyu kırmızı çözelti
çözelti

Aşağıdaki tepkimelerde asit ve bazlar eşit mollerde


25°C 25°C
tam verimle tepkimeye girdiğine göre, kaba eklenen
indikatörlerle çözeltinin verdiği renk hangisinde
Buna göre oluşan yeni çözeltiyle ile ilgili
hatalıdır?
aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?
Tepkime İndikatör Renk
A) Aynı sıcaklıkta 1 mol tuz oluşur.
A) H2SO4 + KOH .. Gül yaprağı Açık pembe
B) Tepkimede oluşan tuzun formülü Ca3(PO4)2 dir.
B) H2SO4 + NaOH .. Maydanoz Açık yeşil +
C) Tepkimedeki seyirci iyonlar H ve OH iyonlarıdır.
C) Ca(OH)2 + HCl .. Çay demi Koyu kırmızı
D) Aynı sıcaklıkta oluşan karışım elektrik akımını iletir.
D) H3PO4 + Mg(OH)2 .. Maydanoz Yeşil
E) En küçük tam sayılarla tepkime denkleştirilirse
E) HCl + Ca(OH)2 .. Gül yaprağı Sarı suyun katsayısı 6 olur.

2. Ametallerin oksijence zengin oksit bileşiklerine "asidik


oksit", metallerin oksijenli bileşiklerine de "bazik oksit"
denir.
Aşağıda bazı oksit bileşikleri verilmiştir. 4. NO2, NO ve Na2O bileşiklerinin suda çözünme
denklemleri aşağıda verilmiştir.
I. NO
II. CaO NO2 + H2O 2H+(suda) + NO (suda)
3

III. CO2 Na2O + H2O 2Na+(suda) + 2OH (suda)

IV. N2O5 NO + H2O tepkime olmaz.


Buna göre numaralanmış bu oksit bileşiklerinin Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
suyla oluşturduğu karışımların 25 C de pH
değerleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden A) NO2 asit, Na2O baz olarak davranır.
hangisidir? B) NO2'nin sulu çözeltisi kırmızı turnusol kağıdının
rengini değiştirmez.
A) IV > I > II > III
C) NO polar molekül olmasına rağmen suyla tepkime
B) II > I > III > IV vermez.
C) I > II > III > IV D) NO2 suda çözünürken ortamın pH değerini artırır.
D) II > I > III IV E) Na2O ve NO2'nin sulu çözeltileri elektrik akımını
E) III > IV > I > II iletir.

248 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. Aşağıdaki maddeleri içeren sulu çözeltiler oda 8. Şekildeki kapların birinde saf su, diğerinde ise
koşullarında karıştırılıyor. fenolftalein indikatörü ve 1 mol KOH içeren sulu çözelti
bulunmaktadır. Bu kaplara birer mol üzerlerindeki
I. 0,1 mol H2SO4 ile 0,3 mol KOH
asitler ilave ediliyor.
II. 0,2 mol HCl ile 0,1 mol Ca(OH)2
1 mol 1 mol
III. 0,05 mol H2SO4 ile 0,05 mol Mg(OH)2
HNO3 HCl
Buna göre, tam verimle gerçekleşen reaksiyon
sonunda oluşan sulu çözeltilerden hangilerinde pH
değeri 7'den büyüktür?
1 mol KOH(suda)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II + H2O(s)

D) I ve III E) I, II ve III fenolftalein

1. kap 2. kap

Buna göre, sabit sıcaklıkta,


I. 1. kaptaki çözeltinin rengi zamanla açılır.
6. Oda sıcaklığındaki X maddesi ile ilgili aşağıdaki bilgiler II. 2. kaptaki suyun rengi değişmez.
veriliyor.
III. 1. kapta tepkime sonucu KNO3 tuzu oluşur.
• Tesir değerliği 2'dir.
IV. Oluşan çözeltiler elektrolittir.
• Suda %100 iyonlarına ayrışarak çözünür. + +
V. 2. kabın H iyon derişimi, 1. kaptaki H iyon
+ –
• Sulu çözeltisindeki H iyon sayısı OH iyon derişiminden küçüktür.
sayısından fazladır.
ifadelerinden hangisi yanlıştır? (Fenolftalein asidik ve
• Mavi turnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirir. nötr ortamda renksiz, bazik ortamda pembe renktedir.)
Buna göre, X maddesi aşağıdakilerden hangisi
olabilir? A) I B) II C) III D) IV E) V

A) HCl B) H2SO4 C) H3PO4


D) HCOOH E) H2CO3

7. Aşağıda bazı asit ve bazların suda çözünen miktarları


9. CH3OH, CaO ve CO2 maddeleriyle ilgili aşağıdaki
verilmiştir.
ifadelerden hangisi doğrudur?
I. 0,2 mol NaOH ile 0,1 mol H2SO4
A) CH3OH'ın sulu çözeltisi bazik özellik gösterir.
II. 0,1 mol H2SO4 ile 0,3 mol KOH
B) CaO suda çözündüğünde sudaki hidrojen (H+)
III. 0,4 mol H2SO4 ile 0,4 mol Ca(OH)2
iyonlarının sayısı artar.
Buna göre, bu asit ve bazların sulu çözeltileri
C) CO2'nin sulu çözeltisi ile CaO nun sulu çözeltisinin
arasında meydana gelen nötralleşme tepkimesi
tepkimesinden tuz ve su oluşur.
sonrası pH'ları arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir? D) CO2 nin sulu çözeltisi kırmızı turnusol kağıdının
rengini maviye çevirir.
A) I > II > III B) II > I III C) II > III > I E) Oda sıcaklığında CH3OH'ın pH değeri 7'den
D) I II > III E) III > I II büyüktür.

1-D 2-B 3-C 4-D 5-A 6-B 7-B 8-E 9-C 249
TEST

5 i e l rn e llerle e ki eleri

1. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z metallerinin H2O, HCl, 3. Şekildeki kaplarda bulunan derişik sulu çözeltilere
HNO3 ve NaOH ile tepkimesi sonucu oluşan gazlar 25 °C de üstündeki metaller atılıyor.
verilmiştir.
Cu Mg Ca Au
Metal H2O HCl HNO3 NaOH

X H2 H2

Y H2 H2 H2
Kezzap Zaç yağı Tuz ruhu Çamaşır
suyu
Z NO2
I II III IV
Buna göre X, Y ve Z metalleri için aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir? Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

X Y Z A) I. kapta tepkime gerçekleşir.


A) Al Na Pt B) II. kaptan H2 gazı açığa çıkar.
B) Na Al K +
C) III. kapta zamanla H iyonları derişimi azalır.
C) Zn Mg Au D) II. kapta MgSO4 tuzu oluşur.
D) Al K Cu E) IV. kapta Au(ClO3)3 tuzu oluşur.
E) Mg Zn Al

2. Erlenmayerde bulunan sulu çözeltilerin üzerlerine A, B


ve C metal tozları şekildeki gibi ilave ediliyor.

A(k) B(k) C(k)


4. 25°C'de HCl sulu çözeltisi bulunan kaba Na katısı
eklenerek tepkimenin gerçekleşmesi sağlanıyor.

Na(k)

NaOH HCl HNO3


1. kap 2. kap 3. kap
HCl(suda)
1. ve 2. kapta tepkime olduğu, 3. kapta ise herhangi bir
değişme olmadığı belirleniyor.
Buna göre A, B ve C metalleri aşağıdakilerden
hangisi olamaz? Buna göre,
I. Çözeltide hidrojen iyonlarının sayısı zamanla azalır.
A B C
II. Tepkimede H2 gazı açığa çıkar.
A) Zn Mg Pt
III. Oluşan tuzun formülü NaCl'dir.
B) Mg Cu Ag
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Sn Ca Au
D) Cr Pb Pd A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Pb Zn Au D) II ve III E) I, II ve III

250 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. 25 °C'de aşağıdaki kaplarda bulunan derişik sulu asit - 7. Aşağıda X, Y, Z ve T metallerinin bazı derişik asit-
baz çözeltilerine üzerindeki metaller atılıyor. bazlarla olan tepkimelerinin denklemleri verilmiştir.
2X + 2H2SO4 X2SO4 + SO2 + H2O
Au(k) Hg(s) Mg(k)
Y + 2HNO3 2Y(NO3)2 + H2
Z + HCl Tepkime yok.
T + 3NaOH Na3TO3 + 3 H2
2
Buna göre,
HNO3(suda) H2SO4(suda) KOH(suda)
I. X ve Z yarısoy metal olabilir.
II. Y, Li metali olabilir.
I II III III. T, amfoter metaldir.
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre bu kapların hangilerinde tepkime
(Li; 1A grubunda bulunur.)
gerçekleşir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
D) I ve II E) I, II ve III

8. Derişik ve kuvvetli olduğu bilinen X, Y ve Z sulu


çözeltilerinin Al, Na ve Ag metalleri üzerine etkileri
incelendiğinde aşağıdaki sonuçlara ulaşılıyor.
• X çözeltisinde Na ve Ag metalleri tepkime
6. E, D ve U metalleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.
vermezken Al metali tepkime vererek H2 gazı açığa
• E metali, kuvvetli asitlerle tepkimeye girdiğinde çıkarıyor.
SO2, NO2 gibi gazlar açığa çıkıyor. • Y çözeltisinde Na ve Al metalleri H2 gazı çıkarırken
• D metali hem asitlerle hem de bazlarla tepkime Ag metali tepkime vermiyor.
veriyor. • Ag, Na, Al metalleri Z çözeltisinde tepkime vererek
• U metali yalnız asitlerle tepkime veriyor. gaz çıkışı gerçekleşiyor.
Buna göre, Buna göre,
I. E'nin oksijenli bileşiği HCl asiti ile tepkime verir. I. X çözeltisi KOH'dir.
II. D metali amfoter özellik gösterir. II. Y çözeltisi HCl'dir.
III. U, Na veya Ca metali olabilir. III. Z çözeltisi H2SO4'dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-D 2-B 3-E 4-E 5-B 6-E 7-C 8-E 251


TEST

6 i e l rn e llerle e ki eleri

1. Aşağıda cam kaplarda bulunan derişik sulu çözeltilere 3. Aşağıdaki cam balon içine KOH bazı ve alüminyum
üzerlerinde belirtilen katı maddeler ilave ediliyor. katısı ilave edilip ağzına balon bağlanarak belirli bir
süre bekleniyor.
Al(k) Ag(k) CaCO3(k)

Elastik balon

KOH(suda) H2SO4(suda) HClO4(suda)

3 mol KOH 1 mol Al(k)

Su
E kap D kap U kap
Buna göre sabit sıcaklıkta,
Buna göre,
I. Tepkime denklemi
I. E kabındaki tepkime asit-baz tepkimesidir.
Al(k) + 3KOH(suda) K3AlO3(suda) + 3 H2(g)
II. E kabında H2 gazı, D kabında ise SO2 gazı açığa 2
çıkar. şeklindedir.

III. U kabından çıkan gaz yanıcı değildir. II. Elastik balonun hacmi artmıştır.

ifadelerinden hangileri doğrudur? III. Kaptaki tepkime artansız gerçekleşmiştir.


ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

4. Yaygın adı kezzap olan kuvvetli asit bileşiğiyle ilgili


2. Aşağıdaki tabloda bazı iyonlar arasında oluşan
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
bileşikler X, Y, Z ve T ile gösterilmiştir.

A) Sulu çözeltisinde nitrat (NO ) iyonları bulunur.
3
İyon Na+ H+
B) Aktif metallerle tepkimesinden H2 gazı açığa çıkar.

Cl X Y +
C) Suya atıldığında H iyon sayısının zamanla

OH T Z değişimi

Buna göre bu bileşiklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden H+ iyon sayısı


hangisi yanlıştır?

A) X, oda koşullarında katı halde bulunur.


B) Y ile T'nin tepkimesinden X ve Z bileşikleri oluşur.
Zaman
C) Zn metali ile T tepkimeye girdiğinde H2 gazı oluşur. şeklindedir.
D) CaCO3 bileşiği ile Y tepkimeye girdiğinde H2 gazı D) Sulu çözeltisi kırmızı turnusol kağıdının rengini
oluşur. değiştirmez.

E) Z, oda koşullarında sıvı halde bulunur. E) Sulu çözeltisinde ortamda OH iyonları bulunmaz.

252 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. Bİ Gİ 8. Mg – Cu alaşımının 5 molü yeterli miktarda HCl


çözeltisiyle tepkimeye sokuluyor.
• Sulu ortamda asitlerin bazlarla tepkimeye
Tepkime sonunda en fazla 1,5 mol H2 gazı açığa
girerek tuz ve su oluşturmasına nötralleşme
çıktığına göre başlangıçtaki Cu kaç moldür?
tepkimesi denir.
(HCl çözeltisiyle Cu tepkime vermez.)
• Oda koşullarında sulu baz çözeltilerinin pH
değeri 7'den büyüktür. A) 1,5 B) 2 C) 2,5 D) 3 E) 3,5
• Derişik sulu H2SO4 çözeltisine Ag metali ilave
edilirse ortamın pH değeri azalır.
• Amfoter metaller tüm asit ve bazlarla tepkime
verirler.

Yukarıdaki bilgiler sırasıyla doğru (D) ya da yanlış


(Y) olarak ifade edildiğinde aşağıdakilerden hangisi
elde edilir?

A) Y, D, Y, D B) D, D, Y, Y C) D, Y, Y, Y 9. Asitlerin ve bazların günlük hayattaki tepkimeleri ile


ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
D) Y, D, D, Y E) D, D, Y, D
A) Alüminyum tencerede yemek uzun süre bekletilirse
asidik maddeler oluşacağından sağlığa zararlıdır.
B) Hidroflorik asit cam kaplarda saklanamaz.
C) Nitrik asit ve sülfürik asit çözeltileri cam ve porselen
malzemelere etki etmez.
D) Bileşiminde bakır bulunan metal paralar kezzap
6. . periyodun II. elementi olan X'in 2 molü ile 2 mol
içerisinde saklanamaz.
HCl içeren sulu çözeltinin tam verimli tepkimesi
sonucu kaç mol H2 gazı açığa çıkar? E) Asidin üzerine su eklenerek seyreltme işlemi
yapılabilir.
A) 0,5 B) 1,0 C) 1,5 D) 2,0 E) 4,0

10.
7. Aşağıda bazı maddelerin sulu asit-baz çözeltileriyle Metal Asit / Baz
tepkimelerindeki reaktifler verilmiştir.
I Al NaOH
I. Au + HNO3 ...
II. CuO + HCl ... II Cu HNO3

III. Zn + NH3 ... III Ag H2SO4


IV. CaCO3 + H2SO4 ... Tablodaki metallerden hangilerinin derişik asit/baz
Buna göre oda sıcaklığındaki bu tepkimelerden çözeltileriyle verdikleri tepkimede açığa çıkan gaz
hangilerinin gerçekleşmesi beklenmez? yanıcıdır?

A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III

1-D 2-D 3-E 4-E 5-B 6-B 7-B 8-E 9-E 10-E 253
TEST

7 i l rn ellikleri e e ki eleri

1. Sulu çözeltilerde ortamın asitlik ve bazlığına göre renk 3. Şekildeki düzenekte X ucundan sırayla He, N2O, CO2
değiştiren organik boyar maddelere "indikatör" denir. ve NH3 gazları gönderiliyor.
Aşağıdaki tabloda bazı indikatörlerin asidik ve bazik
ortamdaki renkleri verilmiştir. X ucu Y ucu

İndikatör Asit rengi Baz rengi


Metil oranj Kırmızı Sarı
Fenolftalein Renksiz Pembe NaOH(suda) HCI(suda)
Alizarin sarısı Sarı Eflatun
Buna göre, Y ucundan aşağıdaki gazlardan
Günlük hayatta kullandığımız birçok madde asit ya da hangileri çıkar?
baz özelliği gösterir. Aşağıda günlük hayatta
kullandığımız maddelerin indikatörlerle verdiği renkler A) He, CO2 B) N2O, CO2 C) NH3, He
belirtilmiştir. D) He, N2O E) He, N2O, CO2
Hangi madde için belirtilen renk hatalıdır?

A) Sirke Fenolftalein Renksiz


B) Çamaşır suyu Alizarin sarısı Eflatun
C) Sud kostik Metil oranj Sarı
D) Sönmemiş kireç Fenolftalein Pembe
E) Sabun Alizarin sarısı Sarı

4. İndikatörlerden bromtimol mavisi bazik ortamda mavi,


2. Doğal indikatörlerden kırmızı lahana suyunun rengi asidik ortamda sarı ve nötr ortamda yeşil renk
asidik ortamda pembe- kırmızı, bazik ortamda ise vermektedir.
mavi-yeşil renklidir. Aşağıda çözünen madde miktarları belirtilen asit ve baz
Buna göre, çözeltilerine bromtimol mavisi indikötürü damlatılarak,
nötralleşme tepkimeleri gerçekleştirilmiştir.
I. elma suyu
Buna göre, nötralleşme tepkimeleri sonrası hangi
II. sabunlu su
çözelti için verilen indikatör rengi yanlıştır?
III. limon suyu
IV. tuz ruhu Nötralleşme sonrası
Asit/Baz çözeltideki indikatör rengi
V. amonyak
A) 0,1 mol H2SO4 ile Yeşil
maddelerinde kırmızı lahana suyunun verdiği
0,2 mol NaOH
renklerle ilgili aşağıdaki ilişkilendirmelerden
hangisi doğrudur? B) 0,3 mol HCl ile Sarı
0,1 mol Ca(OH)2
Pembe-kırmızı Mavi-yeşil C) 0,2 mol H2SO4 ile Mavi
A) I, III II, IV, V 0,3 mol Al(OH)3
B) III, IV I, II, V D) 0,4 mol KOH ile Mavi
C) I, II III, IV, V 0,2 mol H2SO4
D) II, IV I, III, V E) 0,3 mol HCl ile Sarı
E) I, III, IV II, V 0,1 mol Mg(OH)2

254 Kimya
er e

n Yap

5. Aşağıda camdan yapılmış kabın içinde sulu NaOH 7. Oda koşullarında pH değeri 1 olan sulu HCl çözeltisine
çözeltisi bulunmaktadır. Kaba huni yardımıyla H2SO4 eşit hacimde sulu KOH çözeltisi azar azar ilave ediliyor.
çözeltisi ilave ediliyor.

Büret
H2SO4(suda)

KOH çözeltisi

NaOH(suda)

Beher HCl çözeltisi

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Nötralleşme tepkimesi gerçekleşir.


Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
B) Zamanla kaptaki çözeltinin pH değeri artar.
C) Net iyon denklemi A) Beher içindeki çözelti zamanla ısınır.

H (suda) + OH–(suda)
+
H2O(s)'dır. B) Nötralleşme tepkimesi gerçekleşir.

D) Tepkime sırasında iyonlar arasında elektron C) Oluşan çözelti elektriği iyon hareketiyle iletir.
alışverişi olmaz. D) Beher içerisindeki çözeltinin pH değeri zamanla
E) Oluşan sulu çözelti elektriği iletir. artar.
E) KClO3 tuzu oluşur.

6. Oda sıcaklığındaki oksijenli bileşiklerden E, D ve U'nun 8. SO3, NH3 ve CO gazlarından oluşan 20 litrelik bir
suyla tepkimeleri aşağıda verilmiştir. karışım, yeterince HCl çözeltisinden geçirildiğinde
+ 2–
hacmi 6 litre azalıyor. Kalan gaz karışımı Ca(OH)2
• E + H2O 2H (suda) + EO (suda) çözeltisinden geçirildiğinde ise hacminde 4 litre azalma
3
2+ –
• D + H2O D (suda) + 2OH (suda) gözleniyor.
• U + H2O Tepkime yok Buna göre, karışımdaki gazların başlangıç hacimleri
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
I. E asidik oksit, D bazik oksit özelliği gösterir.
II. E ve D'nin sulu ortamda karıştırılmasıyla SO3(L) NH3(L) CO(L)
nötralleşme tepkimesi gerçekleşir.
A) 6 4 10
III. U nötr oksittir.
B) 4 6 10
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
C) 10 6 4
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) 6 10 4
D) I ve III E) II ve III E) 4 10 6

1-E 2-E 3-D 4-D 5-B 6-C 7-E 8-B 255


TEST

8 d i ler e l r

1. Aşağıda X, Y ve Z maddeleriyle ilgili bilgiler verilmiştir. 4. H2SO4(sülfürik asit) ile ilgili aşağıdaki bilgiler verilmiştir.
X: Mermer tezgahı aşındırır. • Lavabolara gelişigüzel atılması çevre kirliliğine
neden olur.
Y: Çamaşır suyuyla etkileştiğinde klor gazı açığa çıkarır.
• Ciltle temas ederse yanıklara sebep olur.
Z: Lavabo açıcı olarak kullanılır.
• Birçok maddeyle tepkimeye girerek aşındırır.
Buna göre X, Y ve Z maddeleri için aşağıda verilen
örneklerden hangileri doğrudur? • Buharı akciğerleri tahriş eder.
Buna göre H2SO4 (sülfirik asit) şişesinin
X Y Z ambalajında,
A) Kezzap Tuz ruhu Sudkostik I. II. III.
B) Kezzap Zaç yağı Tuz ruhu
C) Zaç yağı Tuz ruhu Sirke
D) Sirke Sudkostik Yemek sodası
IV. V.
E) Amonyak Sirke Kezzap

uyarı işaretlerinden hangilerinin bulunması gerekir?

2. Asidik ve bazik maddelerle ilgili aşağıdaki A) I ve II B) I, II ve V C) I, II ve III


ifadelerden hangisi yanlıştır? D) I, II, IV ve V E) II, IV ve V

A) Gazlı içecekler asidik özelliklerinden dolayı çok


tüketildiklerinde mide rahatsızlıklarına neden olur.
B) CO2 ve SO2 gibi asit oksitler havadaki su buharıyla
5. Yaygın adı sudkostik olan madde;
etkileştiklerinde asit yağmurlarına neden olurlar.
I. Saç ve yağ ile tıkanmış giderleri açmada,
C) Asitlerin seyretilmesi sırasında su üzerine asit yavaş
yavaş dökülmelidir. II. Hayvan derilerinin kıllarını gidermede,
D) Mermer tezgahlar üzerinde asidik maddelerle III. İnşaat atıkları ile tıkanmış lavaboları açmada
çalışılmamalıdır. kullanılabilir.
E) Çamaşır suyunun temizleme özelliğini artırmak için ifadelerinden hangileri doğrudur?
sirke ile karıştırılabilir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

3. Yaygın adı zaç yağı olan maddeyle ilgili,


I. Nem çekici özelliği bulunur. 6. Aşağıdaki madde çiftlerinden hangilerinin birbirleri
II. Laboratuvarda çalışılırken koruyucu ekipman ile karıştırılması sağlık açısından zararlıdır?
kullanılmalıdır.
A) Sirke - yemek tuzu
III. Akülerde kullanılan kuvvetli bir asittir.
B) Amonyak - potaskostik
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Çamaşır suyu - tuz ruhu
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Tuz ruhu - kireç sökücü
D) II ve III E) I, II ve III E) Çamaşır suyu - sudkostik

256 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Günlük hayatta kullandığımız birçok madde asidik veya 10. Aşağıda tabloda bazı asit ve bazlarla ilgili bilgiler
bazik özellik gösterir. veriliyor.
Buna göre, günlük hayatta kullandığımız
maddelerin özellikleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan CH3COOH; gıda sanayisinde koruyucu ve
I.
hangisi yanlıştır? lezzet verici olarak kullanılır.
NaOH; borularda katılaşan yağları ve
A) Lavabo açıcılar bazik karakterlidir. II. tıkanıklığa neden olan birikintileri ortadan
B) Sabun ve deterjanların 25°C'de pH değerleri 7'den kaldırır.
küçüktür.
III. H3PO4; nem çekme özelliğine sahiptir.
C) Domates suyu mavi turnusol kağıdının rengini
kırmızıya çevirir. IV. HF; cam işlemede kullanılır.

D) Limon suyunda H+ iyonu derişimi, OH iyonu
derişiminden fazladır. Buna göre verilen bu bilgilerden hangileri
doğrudur?
E) Kireç suyunun pH değeri, pOH değerinden
büyüktür. A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve IV
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

8. CO2, SO3 ve NO2 gazları havada suyla tepkimeye 11. Farklı temizlik ürünlerinin birbirine karıştırılması
girerek asit yağmurları oluşabilmektedir. Bu gazların sakıncalıdır.
suyla olan tepkimeleri aşağıda verilmiştir.
Tuz ruhu (HCl) ile çamaşır suyu (NaClO) bir araya
I. CO2(g) + H2O(s) H2CO3(suda) geldiğinde solunum yollarına zarar veren zehirli gaz
aşağıdakilerden hangisidir?
II. SO3(g) + H2O(s) H2SO4(suda)
III. 3NO2(g) + H2O(s) 2HNO3(suda) + NO(g) A) Cl2 B) O2 C) N2 D) H2 E) F2
Buna göre verilen tepkimelerden hangileri
doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 12. Kimya laboratuvarında kostik ile zaç yağı şişesinin
üzerinde aşağıdaki güvenlik sembolleri bulunmaktadır.
D) I ve III E) I, II ve III

9. Asit yağmurlarının oluşumu ve etkileriyle ilgili,


Bu sembolleri gören bir kimyacı belirtilen
I. SO2, NO2 ve CO2 gazlarının havadaki suyla
kimyasalları kullanırken,
etkileşimi sonucu oluşurlar.
II. Yer altı sularına, tarihi eserlere ve ağaçlara zarar I. Eldiven giymelidir.
verir. II. Koruyucu gözlük takmalıdır.
III. Asit yağmurlarının etkisini azaltmak için zararlı III. Maske takmalı ya da çalışmalarını çeker ocaklarda
gazların havaya salınması önlenmelidir. yapmalıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-A 2-E 3-E 4-D 5-C 6-C 7-B 8-E 9-E 10-E 11-A 12-E 257
TEST

9 d i ler e l r

1. Asitler ve bazlar tehlikeli kimyasallardır. Bu nedenle 3. Ca(OH)2 bileşiğiyle ilgili,


depolanması, saklanması ve taşınması sırasında bazı
I. 1 molünü tamamen nötralleştirmek için 2 mol HNO3
kurallara uymak gerekir.
gereklidir.
yulması gereken bu kurallarla ilgili aşağıdaki II. Halk arasında sönmüş kireç olarak bilinir.
ifadelerden hangisi yanlıştır?
III. Deride bulunan yağ ve diğer sıvılarla etkileşerek
A) Asitler ve bazlar, organik ve alev alabilen saç, tüy, gibi maddelerin dökülmesine ve tahrişine
maddelerle aynı yerde saklanmamalıdır. neden olur.

B) Depolama işlemi güneş ışığı olmayan, kuru, serin ifadelerinden hangileri doğrudur?
ve havalandırması bulunan ortamlarda olmalıdır.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
C) Depolama yapılırken bu kimyasallar mümkün
olduğunca rafların en üst bölümlerine konulmalıdır. D) II ve III E) I, II ve III

D) Etkileştiğinde zehirli gazlar oluşturabilecek


maddelerden uzak tutulmalıdır.
E) Metal raflarda saklanmamalıdır.

4. Aşağıda yaygın adları verilen maddelerin karşılarında


formülleri yazılmıştır.
Yaygın adı Formülü
I. Potas kostik a. H2SO4
II. Kezzap b. HCl
III. Tuz ruhu c. HNO3
IV. Sönmüş kireç d. KOH
2. Şekildeki kaplarda bulunan sulu asit çözeltilerine eşit
miktarlarda bakır (Cu) parçaları ilave ediliyor. V. Akü sıvısı e. CaO
Buna göre bu maddelerle formülleri
eşleştirildiğinde verilenlerden hangisi yanlış olur?

A) I. d B) II. c C) III. b D) IV. e E) V. a

a kabı b kabı c kabı

Derişik HNO3 Seyreltik Derişik H2SO4


çözeltisi HNO3 çözeltisi çözeltisi

Buna göre kaplarda meydana gelen tepkime


sonucunda oluşan gazlar, aşağıdakilerden 5. Yaygın adı kezzap olan bileşik ile ilgili aşağıdaki
hangisinde doğru verilmiştir? bilgilerden hangisi doğrudur?

a b c A) Kimyasal formülü H2SO4'tür.


A) NO NO SO3 B) Evlerde kullanılan tesisatlara zarar vermez.
B) NO2 NO SO2 C) 25 °C'de pH değeri 7'den büyüktür.
C) NO NO2 SO D) Zayıf asittir.
D) NO2 NO2 SO2 E) 1 molü, 1 mol KOH bazı ile tam nötralleşme
E) NO2 NO SO3 tepkimesi verir.

258 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Aşağıda bazı temizlik maddelerinin asidik/bazik 8. Kireç ve kostik gibi maddeler kuvvetli baz olduğundan
karakterleri verilmiştir. saç, tüy ve deriye etki ederek tahriş görmesine neden
olur.
Temizlik maddesi Asidik/Bazik Buna göre aşağıdaki maddelerden hangisi saç, tüy
ve deriye zarar vermez?
I. Yağ çözücüler Bazik

II. Lavabo açıcılar Bazik A) Potas kostik B) Sönmüş kireç


C) Zeytinyağı D) Sudkostik
III. Tuvalet temizleyiciler Asidik
E) Magnezyum hidroksit
IV. Pas çözücü Bazik

V. Kireç çözücü Asidik

Buna göre temizlik maddesi olarak kullanılan bu


maddelerden hangisinin asidik veya bazik karakteri
yanlış verilmiştir? 9. Aşağıdaki asit ya da bazlardan hangisinin
karşısında verilen özellik yanlıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Asit/Baz Özelik
A) H3PO4 Gazlı içeceklerde tatlandırıcı
olarak kullanılır.
B) NaOH Beyaz sert sabun üretiminde
kullanılır.

7. C) HF Camı aşındırmada kullanılır.


NaOH Ca(OH)2 H2SO4
D) HNO3 Kireç sökücü olarak kullanılır.
HNO3 H2CO3 E) HCl Karbondioksit tutucu olarak
kullanılır.
Tablodaki günlük hayatta karşılaştıkları asit ve bazlarla
ilgili olarak bazı öğrencilerin ifadeleri aşağıda
verilmiştir.
Ecem CO2 ve SO2 gazlarının havaya karışması
sonucu oluşan H2SO3 ve H2CO3 asit
yağmurlarını oluşturur. 10. Aşağıdaki şişelerde oda sıcaklığında bazı temizlik
malzemeleri bulunmaktadır.
İrem NaOH pas çözücü olarak kullanılır.
İsmail Ca(OH)2'in deri ve saçla temas etmesi
zararlıdır.
Songül H2SO4 ve HNO3 içeren şişelerin üzerinde
I II III
güvenlik işareti bulunur.

Lavabo açıcı Kireç çözücü Amonyak

Buna göre hangi öğrencilerin bu asit ve bazlarla Buna göre bu maddelerin pH değerleri arasındaki
ilgili verdiği bilgiler doğrudur? ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
A) Yalnız Ecem B) Ecem ve İrem
C) Ecem ve İsmail D) İsmail ve Songül A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III
E) Ecem, İsmail ve Songül D) II > III > I E) III > I > II

1-C 2-B 3-E 4-D 5-E 6-D 7-E 8-C 9-E 10-B 259
TEST

10 l r

1. Halk arasında kabartma tozu olarak bilinen tuzla 4. X tuzu ile ilgili aşağıda bilgiler verilmiştir.
ilgili,
• 25°C de sulu çözeltisinin pH değeri 7'den büyüktür.
I. Antiasit özelliği nedeniyle midedeki asitliği giderir. • Nem çekicidir.
II. Diş macunlarında bulunur. • Fotoğrafçılıkta ve su sertliğinin giderilmesinde
III. Yangın söndürme cihazlarında kullanılır. kullanılır.
yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre bilgileri verilen tuz aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) Sodyum nitrat B) Sodyum karbonat
C) Sodyum klorür D) Kalsiyum karbonat
E) Amonyum klorür

5. I. NaCl
2. I. Sert suların yumuşatılmasında - - - - kullanılır.
II. Na2CO3
II. - - - - öksürük şurubu üretiminde kullanılır.
III. NaHCO3
III. Mermer, tebeşir, alçı gibi farklı malzemelerin
IV. CaCO3
yapımında - - - - kullanılır.
V. NH4Cl
IV. - - - - hamuru kabartmak için kullanılır.
Yukarıda verilen tuzlardan hangileri kağıt
Yukarıdaki boşluklara uygun kavramlar yazıldığında
üretiminde kullanılmaktadır?
hangisi dışarıda kalır?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
A) yemek sodası B) çamaşır sodası
D) I, II, III ve IV E) I, II, III, IV ve V
C) kireç taşı D) nişadır
E) yemek tuzu

6. 2NaOH + H2SO4 X + 2H2O


NH3 + HCl Y
Ca(OH)2 + H2CO3 Z + 2H2O
Yukarıdaki tepkimelerin sonucunda elde edilen
3. Aşağıda bazı tuzlarla ilgili bilgiler veriliyor. tuzların (X, Y, Z) formülleri aşağıdakilerin
I. NH4Cl, baz çözeltileriyle tepkimeye girer. hangisinde doğru olarak verilmiştir?

II. CaCO3 tuzunun sudaki çözünürlüğü çok yüksektir. X Y Z


III. NaCl tuzu sabun ve deterjan üretiminde kullanılan A) Na2SO4 NH4Cl CaCO3
nötr bir tuzdur.
B) NaHSO4 NH4Cl CaHCO3
Buna göre bu bilgilerden hangileri doğrudur?
C) Na2SO4 NH4Cl CaH
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) NaHSO4 NaCl CaCO3
D) II ve III E) I, II ve III E) NaOH NaCl CaCO3

260 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. a. karbon b. sodyum c. amonyum 9. Aşağıda CaCO3 ile ilgili kutucuklarda bilgiler verilmiştir.
dioksit klorür klorür
Çimento ve
Yaygın adı
d. hidroklorik e. sodyum f. kalsiyum beton yapımın-
I kireç taşıdır. II
da kullanılır.
asit karbonat karbonat

Bir öğrenci aşağıdaki soruları okuyarak cevaplarını CaCO3


tablodaki maddelerden seçiyor ve soruların yanındaki
kutucuklara yazıyor. Deniz kabuklula-
III Bazik bir rından midyenin IV
tuzdur. kabuğunda
1. Hangileri tuzdur?
bulunur.
2. Hangilerinin sulu çözeltileri asidik
özellik gösterir. Buna göre bu bilgilerden hangileri doğrudur?

3. Hangilerinin 25°C'de sulu A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III


çözeltisinin pH değeri 7'den
büyüktür. D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

4. Hangileri cam yapımında kullanılır.


5. Öksürük şuruplarının bileşiminde
bulunur.

Buna göre bu sorulardan hangisine tablodaki


maddelerden sadece biri için cevap verilmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
10. Halk arasında "çamaşır sodası" olarak bilinen
sodyum karbonat tuzunun formülü aşağıda
verilenlerden hangisidir?

8. A) NH4Cl B) Na2CO3 C) CaSO4


Asit
HNO3 H2CO3 D) NaHCO3 E) NaHSO4
Baz

KOH a b

NH3 c d

Tabloda verilen asit ve bazların tepkimesi sonucu


oluşan tuzlarla ilgili,
I. a'deki tuzun yaygın adı güherçiledir. 11. I. Yangın söndürücülerde
II. b'de oluşan tuz bazik karakterlidir. II. Diş macunlarında
III. c'de oluşan tuzun sulu çözeltisi elektrolittir. III. Su arıtıcılarında
IV. d'de oluşan tuzun formülü (NH4)2CO3'tür. IV. Kağıt üretiminde
ifadelerinden hangileri doğrudur? (NH3 zayıf baz, V. Çimento üretiminde
H2CO3 zayıf asittir.) Yukarıda verilenlerden hangileri sodyum bikarbonat
tuzunun kullanıldığı yerlerden biri değildir?
A) I ve II B) I, II ve III C) II, III ve IV
D) III ve IV E) I, II, III ve IV A) I B) II C) III D) IV E) V

1-E 2-E 3-C 4-B 5-D 6-A 7-E 8-E 9-E 10-B 11-E 261
TEST

11 d i ler e l r l r

1. Yaygın adı çamaşır sodası olan maddeyle ilgili, 4. Asit yağmurları ile ilgili aşağıdaki bilgilerden
hangisi yanlıştır?
I. Sodyum hidroksit ve karbonik asitin tepkimesi
sonucu oluşur.
A) SO2 ve NO2 gazlarının su buharıyla tepkimesi
II. Sularda sertlik giderici olarak kullanılır. sonucu oluşur.
III. Asidik tuzdur. B) Toprağın pH değerini artırır.
yargılarından hangileri doğrudur? C) Alçıdan yapılmış tarihi eserlerin ve heykellerin
aşınmasına sebep olur.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) Deniz ve göllerde yaşayan canlılara zarar verir.
D) II ve III E) I, II ve III
E) Fosil yakıt kullanımı asit yağmurlarına sebep olur.

2. Tuzlar asit ve bazların tepkimeleri sonucu oluşur.


Aşağıda verilen tabloda günlük hayatımızda
kullandığımız tuzların hangi asit ve bazın tepkimesi 5.
Tuz Kullanım Alanı
sonucu elde edildiği verilmiştir.
I. CaCO3 a. Bazı diş macunlarında
Asit Baz Tuz
I. Tuz ruhu Sudkostik Yemek tuzu II. Na2CO3 b. Fotoğrafçılıkta

II. Kezzap Sönmüş kireç Kireç taşı Tarımda toprağın pH


III. NaHCO3 c.
değerinin ayarlanmasında
III. Zaç yağı Sönmüş kireç Çamaşır sodası
Yukarıdaki verilen tuzlar ile kullanım alanlarının
IV. Tuz ruhu Amonyak Nişadır eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru
Buna göre, hangi tuzlar için verilen asit ya da baz verilmiştir?
yanlış verilmiştir?
A) I. a B) I. a C) I. b D) I. c E) I. c
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III II. b II. c II. a II. a II. b
D) I ve IV E) II ve IV III. c III. b III. c III. b III. a

3. Kuru pillerin yapımında - - - - kullanılır. Yaygın adı - - - -


olan bu tuz asidik bir tuzdur.
6. Halk arasında kabartma tozu olarak bilinen tuzla
Bu cümlelerde boş bırakılan yerlere sırasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?
A) Kimyasal formülü Na2CO3'tür.
A) amonyum klorür - nişadır B) Mide rahatsızlıklarında asit giderici olarak
B) nişadır - amonyum klorür kullanılabilir.
C) kalsiyum karbonat - kireç taşı C) Sert suların yumuşatılmasında kullanılır.
D) kalsiyum sülfat - alçı taşı D) Pasta, kek ve hamurların kabartılmasında kullanılır.
E) sodyum karbonat - soda külü E) Bazik özellikte olup sağlığa zararlı değildir.

262 Kimya
er e

n Yap

7. Yaygın adı tuz ruhu olan maddeyle ilgili, 10. Tuzların sulu çözeltileri asidik, bazik veya nötr özellik
gösterir.
I. Kuru pillerde elektrolit olarak kullanılır.
II. Kuvvetli asittir. • Kuvvetli asit + kuvvetli baz tepkimesinden
nötr tuz oluşur.
III. Suda çok az çözünür.
• Kuvvetli asit + zayıf baz tepkimesinden
IV. Lavabo açıcı olarak kullanılır. asidik tuz oluşur.
V. Asitlerle tuz oluşturur. • Zayıf asit + kuvvetli baz tepkimesinden
ifadelerinden hangisi doğrudur? bazik tuz oluşur.
Buna göre, aşağıdaki tuzlardan hangisinin özelliği
A) I B) II C) III D) IV E) V
yanlış verilmiştir?

Tuz Özelliği
A) NaCl Nötr
B) NH4Cl Asidik
C) CaCO3 Bazik
8. Asit ve bazların çevre ve sağlık açısından birçok zararlı
etkileri bulunmaktadır. Bu nedenle asit ve bazlarla D) NaHCO3 Nötr
çalışırken dikkat edilmeli ve gerekli güvenlik önlemleri E) Na2CO3 Bazik
alınmalıdır.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi asit ve bazların
ambalajlarında bulunması gereken güvenlik uyarı
işaretlerinden değildir?

A) B) C)

D) E)

11. pH değeri 5'in altında olan yağmurlara "asit yağmurları"


denir. Asit yağmurlarının başlıca nedeni, fosil yakıtların
yanması sonucu açığa çıkan NO2, SO2, SO3 gibi asidik
9. Asit ve bazlar sağlık, endüstri, temizlik ve tarım gibi
oksitlerin su ile tepkimeye girerek nitrik asit, sülfürik
birçok alanda kullanılır.
asit gibi asitleri oluşturmasıdır.
Buna göre,
Buna göre, oluşan asit yağmurlarının zararlı
I. Sülfürik asit, nitrik asit ve fosforik asit gibi asitler; etkileriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
gübre, kireç ve pas çözücü olarak kullanılır. yanlıştır?
II. NaOH, KOH gibi bazlar sabun ve deterjan
A) Topraktaki mineralleri çözerek, bitkiler için gerekli
üretiminde kullanılır.
maddeleri topraktan uzaklaştırır.
III. Asitler ve bazlar kendi aralarında daima nötralleşme
B) Suların pH değerini düşürerek asidik ve toksik etki
tepkimesi verirler.
oluşturur.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) PVC, cam ve kapıların aşınmasını sağlar.
A) Yalnız I B)Yalnız II C) I ve II D) Araçlarda korozyona sebep olur.
D) I ve III E) I, II ve III E) Tarihi eserlere zarar verir.

1-B 2-C 3-A 4-B 5-E 6-A 7-B 8-E 9-C 10-D 11-C 263
TEST

12 i ler l r e l r

1. Asit ve bazlarla etkileştiğinde çözeltilerde farklı renkler 3. Gündelik hayatta karşımıza çıkan bazı asitlerle ilgili şu
oluşturan maddelere indikatör adı verilir. Aşağıda bazı bilgiler verilmektedir.
indikatörlerin asidik ve bazik ortamda oluşturduğu
renkler verilmiştir. • Bakırdan yapılmış eşyanın üzerine damlatılırsa
bakır eşya ile asit tepkimeye girer.

Bazik • Çevreye etki ederek toprak ve suyun kirlenmesini


İndikatör Asidik Ortamda sağlar.
Ortamda
Fenolftalein Renksiz Pembe • Ciltte teması sağlık sorunlarına neden olur.

Metil oranj Turuncu Sarı • Zehirlenmelere yol açar.

Bromtimol mavisi Sarı Mavi Buna göre, bu ürünün ambalaj etiketi üzerinde;
I.
Aşağıdaki kaplarda bulunan bazı asit ve bazların sulu
çözeltilerine üzerlerinde belirtilen sulu çözeltilerin aşırısı
ekleniyor.

NaOH HNO3 CH3COOH II.

III.

KOH
HCl Ca(OH)2
IV.
X Y Z

Buna göre,
I. X kabında fenolftalein indikatörü varsa renk
pembeye döner. güvenlik uyarı işaretlerinden hangilerinin bulunması
gerekli olabilir?
II. Y kabında metil oranj indikatörü varsa renk sarıdan
turuncuya döner. A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III
III. Z kabında bromtimol mavisi indikatörü varsa renk D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
sarıdan maviye döner.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
4. Asit ve bazların tepkimeleri sonucu tuz ve su oluşur.
Aşağıda bazı madde çiftleri verilmiştir.
2. Tuzlar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi I. NH3 HCl
yanlıştır? II. CaO CO2

A) İyonik bileşiklerdir ve birim hücrelerden oluşurlar. III. CH3OH HBr

B) Oda koşullarında katı halde bulunurlar. Verilen madde çiftlerinden hangilerinin sulu
çözeltilerinin karıştırılması sonucu tuz elde edilir?
C) Erime ve kaynama noktaları yüksektir.
D) Sulu çözeltileri kesinlikle nötr özellik gösterir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Katı halde elektriği iletmezler. D) II ve III E) I, II ve III

264 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

5. Oda sıcaklığında, aşağıdaki derişik sulu asit ya da baz 7. Aşağıda 25 °C'de bazı maddelerin pH değerleri pH
çözeltilerine üzerlerinde belirtilen maddeler ekleniyor cetvelinde gösterilmiştir.
ve tepkime sonunda açığa çıkan gaz karşısına yazılıyor.
Saf su Çamaşır suyu
Açığa çıkan gaz Limon Domates Yumurta beyazı

CaCO3
katısı

I. CO2

HCl
çözeltisi Asidik Nötr Baz

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?


Zn
katısı A) Domates ve limon asidik özellik gösterir.
II. B) Çamaşır suyu ve yumurta beyazı bazik özellik
gösterir.
NaOH H2
çözeltisi C) Limonun asitlik kuvveti, domatesinkine göre daha
yüksektir.
D) Yumurta beyazının bazlık kuvveti, çamaşır
Cu suyununkine göre fazladır.
katısı
E) Saf suda, H+ iyonları sayısı, OH– iyonları sayısına
III. eşittir.
Derişik SO2
H2SO4
çözeltisi

Buna göre hangilerinde açığa çıkan gazın formülü


karşısında doğru verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III

8. HCl(suda) + NH3(suda) X(suda) + H2O(s)


6. I. Kireç çözücü tepkimesi sonucu oluşan X bileşiği ile ilgili aşağıda
II. Lavabo açıcı verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

III. Pas sökücü +


A) Sulu çözeltisinde yalnız H iyonları bulunur.
Temizlik amaçlı olarak kullanılan yukarıdaki B) Antiasit özelliğinden dolayı kötü kokuların
maddelerden hangilerinin 25 C'de pH değeri 7'den giderilmesinde kullanılır.
büyüktür?
C) Asidik tuz özelliği gösterir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Kimyasal formülü NH4Cl'dir.
D) I ve II E) II ve III E) Nişadır olarak adlandırılabilir.

265
TEST

12 i ler l r e l r

9. NaCl (sodyum klorür) tuzuyla ilgili aşağıdaki 12. Altın, demir ve gümüş içeren kolye aşağıda verilmiştir.
ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Canlıların beslenmesinde büyük öneme sahip olan


Au
nötr tuzdur.
B) Fazla tüketilmesi damar sertliği ve yüksek tansiyon Fe
gibi hastalıklara yol açar
Ag
C) Laboratuvarda sudkostik ile zaç yağının
tepkimesinden elde edilir.
D) Gıda, deri gibi birçok sektörde kullanılır.
Bu kolye sırayla önce sulu HCl çözeltisine sonra derişik
E) Kış aylarında buzlanmayı önlemek için kullanılır. sulu H2SO4 çözeltisine atılıyor.
Buna göre,
I. Sulu HCl çözeltisiyle yalnız Fe tepkimeye girer.
II. Derişik H2SO4 çözeltisiyle olan tepkimeden SO2
gazı açığa çıkar.
III. Kolyenin son hali Au şeklinde olur.
yargılarından hangileri doğrudur?
10. KNO3 tuzuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
A) Sistematik adı potasyum nitrattır.
B) Bazik tuz özelliği gösterir.
C) Halk arasında güherçile olarak bilinir.
D) HNO3 asidi ile KOH bazının tepkimesinden oluşur.
E) Gübre ve havai fişek üretiminde kullanılır.
13. Aşağıda bazı sulu çözeltilerin 25 °C de değerleri
verilmiştir.
Çözelti pH (25 °C)
X 2
Y 7
Z 13
11. X : Ca Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Y : Al –
A) X çözeltisinde H+ iyonları sayısı, OH iyonları
Z : CaCO3 sayısından küçüktür.
X, Y ve Z maddeleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden B) Y çözeltisi mavi turnusol kağıdının rengini kırmızıya
hangisi yanlıştır? çevirir.

A) X, H2SO4 çözeltisiyle H2(g) oluşturur. C) Z çözeltisi amfoter metallerle tepkimesinden H2


gazı oluşturabilir.
B) Y, HNO3 çözeltisiyle H2(g) oluşturur.
D) Sulu ortamda X ve Z çözeltileri arasında
C) Z, HCl çözeltisiyle CO2(g) oluşturur. nötralleşme tepkimesi gerçekleşmez.
D) X ve Y, hidrojenden pasif metallerdir. E) X çözeltisinin aşındırıcı ve tahriş edici özelliği
E) Y, NH3 çözeltisiyle tepkime vermez. bulunmaz.

266 1-C 2-D 3-E 4-B 5-E 6-B 7-D 8-A 9-C 10-B 11-D 12-E 13-C Kimya
NİTE

İ E E E
Temizlik Malzemeleri
P limerler, K zmetikler e İla lar
Temizlik Malzemeleri P limerler, K zmetikler e İla lar
Gıdalar
Yenile ilir Yağ Türleri
Kimya Her Yerde

edu
TEST

1 Temizlik Malzemeleri

1. Sabun ve deterjanlar suda çözünerek farklı 3. Aşağıda sabunun su ortamında kire olan etkisi
yüzeylerdeki kirleri temizleyen yüzey aktif maddelerdir. gösterilmiştir.
Sabun ve deterjanların kullanımında avantaj ve
dezavantajlar bulunur.
Sabun
Bununla ilgili, molekülü
I. Sabunlar sert sularda, deterjanlar yumuşak sularda
etkili temizlik sağlar. Kir
II. Sabunlar çamaşırları yıpratmaz, deterjanlar yıpratır. Yüzey 1 2 3

III. Sabunlar toprak ve su kirliliği oluşturmaz, Buna göre,


deterjanlar oluşturur.
I. 1. durumda suda çözünmüş sabun moleküllerinin
yargılarından hangileri doğrudur? hidrofob kısmı kire tutunur.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III II. 2. durumda kire tutunmuş sabun moleküllerinin
polar olan baş kısmı kirin yüzeyden uzaklaşmasını
D) II ve III E) I, II ve III sağlar.
III. 3. durumda kirlerin etrafında miseller oluşturan
sabun molekülleri kirleri yüzeyden fiziksel olarak
temizleyip uzaklaştırır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
2. Selin, sabun ve deterjanın genel özellikleriyle ilgili
aşağıdaki tabloyu inceliyor.

Sabun Deterjan

Eldesinde bitkisel ya da Eldesinde petrol ve


hayvansal yağlar kullanılır. türevleri kullanılır.
4. OSO3Na
Doğada kolaylıkla Doğada kolaylıkla X:
parçalanır. parçalanmaz.
a b
Sert sulardaki kalsiyum
Sert sulardaki kalsiyum ve COONa
ve magnezyum gibi
magnezyum gibi iyonlarla Y:
iyonlarla çökelek
çökelek oluşturur.
oluşturmaz.
c d

Bu verilere göre Selin,


X ve Y maddeleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
I. Sabunların insan vücuduna zararlı etkileri hangisi doğrudur?
bulunmaz.
A) X maddesi sabun, Y maddesi deterjandır.
II. Deterjan, toprak ve su kirliliğine neden olur.
B) X ve Y maddelerinde a ve c kısımları hidrofobdur.
III. Sabunun sert sularda temizleme özelliği daha
fazladır. C) X ve Y maddelerinde b ve d kısımları kirle etkileşir.
sonuçlarından hangilerine ulaşabilir? D) X maddesinin ham maddesi doğal yağlar, Y
maddesinin ise petroldür.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) X maddesi çevre kirliliğine neden olmaz, Y maddesi
D) II ve III E) I, II ve III kirleticidir.

268 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

5. Hijyen, insan sağlığını korumak ve hastalıkların 8. Çamaşır suyu ve kireç kaymağıyla ilgili,
yayılmasını önlemek için alınan faaliyetlerin tümüdür.
I. Mikroorganizmaları yok etme özellikleri vardır.
Buna göre hijyen amaçlı kullanılan temizlik II. Yapılarında bulunan anyon hipoklorit olarak
maddeleriyle ilgili, adlandırılır.
I. Kireç kaymağı, mikrop öldürücü olarak kullanılır. III. Kirleri temizleme özellikleri sabun ve deterjanlara
II. Çamaşır suyu, tuvalet ve banyo temizliğinde hijyen benzer.
amaçlı kullanılır. yargılarından hangileri doğrudur?
III. Çamaşır suyunun formülü NaClO3'tür.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) II ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

9. Kireç kaymağı ile ilgili,


6. I. Sabun I. Kalsiyum hipoklorit (Ca(CIO)2) ve kalsiyum klorür
II. Çamaşır suyu (CaCl2) ün karışımıdır.

III. Deterjan II. Hijyen amaçlı kullanılır.

IV. Kireç kaymağı III. Suda çözünmez.

Yukarıdaki maddelerden hangileri temizlik ve hijyen yargılarından hangileri doğrudur?


amacıyla kullanılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) II ve III E) I, II ve III
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

7. ampuanlarla ilgili, 10. Günlük kullanım maddelerinden çamaşır suyu ile


ilgili,
I. Sabunlara göre kullanımları daha kolaydır.
II. Kişilerde cilt rahatsızlıklarına ve saç dökülmelerine I. Kir ve lekeleri çıkaran ya da çamaşırları beyazlatan
neden olur. temizlik maddesidir.

III. Özellikleri içerdikleri katkı maddelerine göre II. El, yüz ve vücut temizliğinde kullanılır.
değişiklik gösterir. III. Klorlu ve oksjenli olmak üzere iki çeşidi bulunur.
ifadelerinden hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-D 2-B 3-E 4-B 5-B 6-E 7-E 8-B 9-C 10-C 269
TEST

2 li erler e ikler e İl çl r

1. Polimerler çok sayıda monomerin kimyasal bağlarla 4. Geri dönüşüm yeniden


düzenli bir şekilde bağlanmasıyla oluşan büyük değerlendirilebilecek atık
moleküllerdir. Çevremizdeki birçok polimer ürünün maddelerin çeşitli fiziksel ve
farklı kullanım alanları bulunur. kimyasal işlemlerden geçirilerek,
yeniden kullanıma sunulmasıdır.
Aşağıda verilen polimerlerden hangisinin kullanım
alanı yanlış verilmiştir?
Aşağıdakilerden hangisi atıkların geri dönüşüm
amaçlarından değildir?
Polimer Kullanım alanı
A) Polietilen (PE) İplik yapımında A) Üstün teknolojiye sahip malzemeler üretmek
B) Polietilen tereftalat (PET) Su şişesi B) İthal hurda maliyetini düşürmek
C) Kevlar Kurşun geçirmez C) Yeni iş sahaları oluşturmak
yelek
D) Madde ve enerji tasarrufu sağlamak
D) Kauçuk Ayakkabı tabanı
E) Kaynakların gereksiz kullanımını önlemek
E) Polivinil klorür (PVC) Kapı ve pencere profili

5. Atık maddeleri oluşturan bileşenlerin fiziksel, kimyasal


veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere ya da
enerjiye dönüştürülmesine "geri dönüşüm" denir. Geri
2. Sıvı formdaki ilaçlarla ilgili, dönüşüm, çevre kirliliğini önemli ölçüde önlediği gibi,
I. Vücuda ağız, damar veya kas yoluyla alınır. ülke ekonomisine de katkı sağlar.

II. Ampul (iğne) ve şurup gibi çeşitleri bulunur. Aşağıda verilen maddelerden hangisi geri dönüşüm
malzemesi olamaz?
III. Şurubun içerdiği şeker nedeniyle etken maddenin
kötü tadı azaltılmış olur.
A) Polimer atıklar B) Metal atıklar
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Gıda atıkları D) Cam atıklar

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) Kağıt atıkları

D) II ve III E) I, II ve III

6. Hayvan ve insan üzerinde meydana getirdiği etkiyle


hastalıkları tedavi etmek ya da hastalıktan korunmak
amacıyla kullanılan kimyasal maddelere "ilaç" denir.
İlaçlar kullanım alanlarına göre farklı formlarda
3. Kozmetikler, insan vücudunda temizleme, güzellik ve
hazırlanırlar.
hijyen amacıyla kullanılan maddelerin genel adıdır.
İlaçların farklı formlarda hazırlanmasının
Kozmetik ürünlerin içeriğinde kullanılan maddelerle
sebepleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
ilgili,
yanlıştır?
I. Koruyucular cildi dış etkilerden korur.
A) İlacın doğru dozunu ayarlamak
II. Ağır metaller, boyar maddelerde bulunur ve
kansorejendir. B) Etken maddenin mide asidiyle etkileşmesini
azaltmak
III. Kalıcı dövme boyasında kullanılan azo boyar
maddeler cilt rahatsızlıklarına neden olur. C) Etken maddenin vücutta istenen bölgeye
ulaşmasını sağlamak
yargılarından hangileri doğrudur?
D) Vücuttaki emilimi kontrol etmek
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) İçimi zor ve tadı hoş olmayan maddelerin içimini
D) II ve III E) I, II ve III kolaylaştırmak

270 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Kimya öğretmeni öğrencilerinden, tahtaya yazdığı 10. • Çözelti ya da süspansiyon hâlde hazırlanan sıvı ilaç
ifadeleri doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak belirtmelerini formudur.
istiyor. • Kullanımı katı formdaki ilaçlara göre daha kolaydır.
a. İlacın vücuttan etkili olabilmesi için dozaj aralığı Bu özelliklere sahip olan ilaç formu aşağıdakilerden
önemlidir. hangisidir?
b. Bütün ilaçlar buzdolabında muhafaza edilmelidir.
A) İğne B) Hap C) Şurup
c. Hap formundaki ilaçlar suyla alınmalı ve ilacın
yanında alınan gıdalarla etkileşeceği D) Merhem E) Krem
unutulmamalıdır.
Bu etkinliği hatasız olarak tamamlayan öğrencinin
cevabı aşağıdakilerden hangisidir?

A) a. D B) a. D C) a. D D) a. Y E) a. Y
b. D b. Y b. Y b. D b. Y
c. D c. D c. Y c. D c. Y
11. Saç rengini değiştirmek için kullanılan çeşitli
pigmentler ve kimyasal maddeler içeren kozmetik
malzemeye saç boyası denir.
Saç boyasının içerdiği kimyasal maddelerle ilgili,
I. Koyu tonlu saç boyalarında renk katkı maddesi
olarak kurşun asetat kullanılır.
8. olimer maddelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden
II. Hidrojen peroksit saç dökülmelerine neden olabilir.
hangisi yanlıştır?
III. Kurşun asetat, nörolojik rahatsızlıklara neden
A) Esnek, hafif ve dayanıklıdır. olabilir.
B) Taşınma ve depolanmaları kolaydır. ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Üretim maliyetleri yüksektir.
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) Çeşitli şekillerde işlenebilir ve kolaylıkla
D) II ve III E) I, II ve III
şekillendirilebilir.
E) Farklı iş kollarının doğmasını sağlarlar.

12. İlaç formları ile ilgili,


I. İlaç formları hap, şurup, merhem ve iğne
şeklindedir.
9. Aşağıdakilerden hangisi polimer malzemelerin II. Merhemler, dağıtıcı maddesi yağ olan yarı katı
tercih edilme sebeplerinden değildir? formdaki ilaçlardır.

A) Ham maddesinin petrol türevi olması III. Kapsüller, koruyucu maddesi jelatin olan katı
formdaki ilaçlardır.
B) Kimyasallara karşı dirençli olması
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) Kolay şekillendirilebilmesi
D) Üretim maliyetlerinin düşük olması A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Kolay taşınabilmesi ve depolanabilmesi D) I ve III E) I, II ve III

1-A 2-E 3-E 4-A 5-C 6-B 7-B 8-C 9-A 10-C 11-E 12-E 271
TEST

3 li erler e ikler e İl çl r

1. Polimerler birçok alanda kullanılan, çok yönlü 4. Aşağıdaki tabloda bazı polimerler ve kullanım alanları
malzemelerdir. Polimer ürünlerin kullanımında birçok belirtilmiştir.
avantaj olmasına rağmen, olumsuz yönleri de bulunur.
Polimer Kullanım alanı
olimerlerin özellikleriyle ilgili aşağıdaki
I. Kauçuk Silgi ve taşıt lastikleri
ifadelerden hangisi polimerlerin olumsuz
yönlerindendir? II. Polivinil Plastik şişe ve uyku tulumu
klorür yapımında
A) Kolay tepkime vermezler.
III. Kevlar Paraşüt ve zırhlı araç yapımında
B) Isı ve elektriği iletmezler.
IV. Polietilen (PE) Oyuncak yapımında
C) Çevre kirliliğinin önlenmesine yardımcı olur.
V. Polistiren (PS) Köpük yapımında
D) Geri dönüşümleri ek maliyet gerektirir.
Buna göre, hangi polimerin kullanım alanı yanlış
E) Kolayca şekil verilirler.
verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Aşağıdaki tabloda günlük hayatta kullanılan bazı


polimerlerin kullanım alanlarına örnek verilmiştir.

olimer Kullanım Alanı


I Kauçuk Temizlik eldivenleri
II Kevlar Naylon poşetler
III Polietilen (PE) Boru sistemlerinde
Bina yalıtımında
IV Polistiren (PS)
kullanılan köpükler 5. Polimer maddelerin olumlu ve olumsuz özelliklerini
V Teflon (PTFE) Yapışmaz tavalar tablo hâlinde hazırlamak isteyen iki grup öğrencinin
oluşturdukları tablo aşağıdaki gibidir.
Bu tablodaki numaralanmış polimerlere ait verilen
kullanım alanlarından hangisi yanlıştır?
Olumlu Olumsuz
A) I B) II C) III D) IV E) V Zeynep: Çoğu polimer ısı Emir: Geri dönüşümleri
ve elektriği iletmez. sırasında ek maliyet
gerektirir.
Özge: İmha edilmek için Ecrin: Üretim maliyetleri
yakıldığında toksik etki düşük ve üretimi kolaydır.
yapar.
Ayşe: Taşıma ve Hasan: Üretimde
depolanması kolaydır. kullanılan petrol ve fosil
3. • Polietilen tereftalat; etilen glikol ve tereftalik asidin
yakıtlar yenilenemez
polimerleşmesi sonucu oluşur.
kaynaklardır.
• Araç silecekleri ve yemek tepsileri yapımında
kullanılır. Buna göre verilen özelliklerden hangi ikisinin yeri
Bu özelliklere sahip olan polimer malzemenin değişirse oluşturulan tablo doğru olur?
kısaltmış ismi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zeynep-Emir B) Ayşe-Emir
A) PET B) PVC C) PS C) Ayşe-Hasan D) Zeynep-Ecrin
D) Teflon E) PE E) Özge-Ecrin

272 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

9. Kozmetik malzemelerin içerdiği kimyasallarla ilgili


6. sembolünü bulunduran maddelerle ilgili, olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Paraben toksik etkiye sahiptir.


I. Polimer, kağıt, cam ve metal gibi atıklardır.
B) Ftalatlar hormon üretiminde sorumlu olan endokrin
II. Geriye dönüşümleri ülke ekonomisine katkı sağlar. sisteme zararlı olabilecek kimyasallardır.
II. Madde polimer malzeme ise geri dönüşümü petrol C) Azo boyar maddelerin yapısındaki ağır metaller
ihtiyacını arttırır. zamanla organlarda birikerek biyolojik sisteme
yargılarından hangileri doğrudur? zarar verir.
D) Koruyucu maddelerin yüksek oranda
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
kullanılmasının sağlığa herhangi bir zararı yoktur.
D) II ve III E) I, II ve III
E) Koku verici maddeler alerjik reaksiyonlara neden
olur.

7. Sıvı h ldeki ilaçlar ile ilgili,


I. En fazla ve en hızlı emilime sahiptir.
II. Şurup, damla, ampül ve enjeksiyon şeklinde
bulunur.
III. Etkin maddenin hücrelere taşınması difüzyon ile 10. Hidrojen peroksit, amonyak, kurşun asetat ve
gerçekleşir. parafenilendiamin gibi sağlığa zararlı kimyasallar
içeren kozmetik ürün aşağıdakilerden hangisidir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Saç boyası B) Saç jölesi
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
C) Kalıcı dövme boyası D) Parfüm
D) II ve III E) I, II ve III
E) Kolonya

8. Kişisel bakım ve estetik amacıyla kullanılan parfüm,


saç boyası, jöle, kalıcı dövme boyası gibi birçok ürüne
kozmetik ürün denir. Kozmetik ürünlerde insan sağlığı
açısından zararlı etkileri bulunan birçok kimyasal
madde bulunur. 11. Aşağıda bir polimerle ilgili özellikler belirtilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi kozmetiklerde kullanılan • Tencere ve tava gibi mutfak eşyalarının
kimyasallardan değildir? kaplanmasında kullanılır.

A) Nemlendiriciler • Darbelere karşı dayanıklıdır.

B) Antimikrobiyal maddeler Buna göre, özellikleri belirtilen bu polimer ürün


aşağıdakilerden hangisidir?
C) Renk ve koku verici maddeler
D) Çözücüler A) PET B) TEFLON C) PVC
E) Tatlandırıcılar D) PS E) PE

1-D 2-B 3-A 4-B 5-E 6-B 7-E 8-E 9-D 10-A 11-B 273
TEST

4 e i lik l e eleri li erler e ikler e İl çl r

1. olimer malzeme bulunduran tekstil ürünleriyle 3. OSO–3 Na+


ilgili,
I. Sağlam ipler, halatlar ve paraşütler kevlar II
I
polimerinden yapılır.
II. Yanmaz ve kurşun geçirmez türden olabilirler. Formülü verilen bu maddeyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
III. Plastik ve naylon karışımı olan polyester vücudun
nefes almasını engeller. A) Deterjan molekülüdür.
yargılarından hangileri doğrudur? B) Temizleme esnasında kirlerin kimyasal yapısını
bozar.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
C) Ca2+ ve Mg2+ iyonlarınca zengin suda çökelek
D) II ve III E) I, II ve III
oluşturmaz.
D) I. kısım hidrofob, II. kısım hidrofil uçtur.
E) Kirleri temizleme şekli sabunlarla aynıdır.

2. Aşağıdaki etkinlikte çamaşır suyunun genel


özellikleriyle ilgili ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y)
olduğuna karar verilerek ilerlenecek ve numaralanmış
çıkışlardan birine ulaşılacaktır.
4. Hastalıkların tedavi edilmesini ve hastalıklardan
korunmayı sağlayan kimyasal maddelere ilaç denir.
Çamaşır suyunun kimyasal formülü İlaçlar katı, sıvı veya yarı katı formlarda bulunabilir.
NaClO'dur.
Buna göre aşağıda verilen ilaçlardan hangisi katı
formda bulunan ilaç türü değildir?
(Y) (D)
A) Ampul B) Draje C) Kaşe
Gıda endüstrisinde
D) Kapsül E) Tablet
Tekstil endüstrisinde sebze ve meyveleri
boyama işleminin ilk ba- mikroorganizmalardan
samağında kullanılır. temizlemek için az mik-
tarda kullanılır.

(Y) (D)

Yükseltgen özelliğe
sahip olduğundan 5. Saçın kolay şekil alması için kullanılan jel
ağartma işlemleri yapısındaki saydam maddeler ile ilgili,
(Y) (D)
için kullanılır. I. Saç jölesi olarak adlandırılır.
II. Saçı güneşten korur ve protein yönünden
(Y) (D)
zenginleştirir.
III. Saç derisinin zarar görmesine ve saçın
I II III IV V dökülmesine neden olabilir.

Bu etkinliği doğru bir şekilde tamamlayan öğrenci yargılarından hangileri doğrudur?


kaçıncı çıkışa ulaşır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve III E) I, II ve III

274 Kimya
er e

n Yap

6. İlaçların hastalara kolay uygulanabilmesi ve uygulama 9. olivinil klorür polimeriyle ilgili,


bölgelerine göre değişik formlarda hazırlanması
I. Kısaca PVC olarak ifade edilir.
gerekir.
II. Amorf yapılı polimerdir.
Aşağıda verilen ilaç formlarından hangisi için
belirtilen fiziksel h l yanlıştır? III. Pencere doğramalarının bileşiminde bulunur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
İlaç formu Fiziksel hâl
A) Kapsül Katı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

B) Krem Yarı katı D) II ve III E) I, II ve III

C) Şurup Sıvı
D) Ampül Katı
E) Kaşe Katı

10. Sabunlarla ilgili,


I. Sıvı sabunlar, katı sabunlara göre daha kullanışlıdır.
II. Polar ve apolar kısımlar içerir.

7. Saç boyalarının etkileriyle ilgili, III. Sert sularda Ca2+ ve Mg2+ iyonlarıyla çökelek
oluşturacağından bu sularda temizleme özelliği
I. İçeriğindeki zararlı kimyasallar nedeniyle lenfoma düşüktür.
kanserine neden olabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
II. Saçların beslenmesini ve daha canlı olmasını
sağlar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
III. Saç derisine zarar vererek kepeklenmeye neden D) I ve III E) I, II ve III
olabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III

11. Aşağıda deterjanlarda kullanılan etken maddenin


formülü verilmiştir.
CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 OSO3Na

CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2

8. Yarı katı formdaki ilaçlar ile ilgili, Buna göre deterjanlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
I. Etkin maddeleri vücuda deri tarafından emilerek
alınır. A) Etken maddedeki polar gruplar suyla etkileşir,
II. Su bazlı veya yağ bazlı olabilirler. apolar gruplar kirle etkileşir.
III. Kremler yağ bazlı, merhemler su bazlıdır. B) İnsan vücuduna ve tekstil ürünlerine zararlı etkileri
vardır.
IV. Merhemde etkin maddeler vazelin ve lanolindir.
C) Kirlerin kimyasal yapısını bozarak temizlik yaparlar.
V. Kıvamı daha katı olanlar pomat olarak adlandırılırlar.
D) Sert ve soğuk sularda bile temizlik özelliklerini
yargılarından hangisi yanlıştır?
devam ettirirler.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Doğada kolay parçalanamazlar.

1-E 2-E 3-B 4-A 5-E 6-D 7-C 8-C 9-E 10-E 11-C 275
TEST

5 d l r

1. Bir ürünün ana bileşeni olmayan fakat o ürünün 4. ltra High Temperature ( HT) yöntemiyle ilgili
işlenmesi, paketlenmesi ve uzun süre saklanabilmesi olarak,
ile ilgili amaçlar için ürüne ilave edilen kimyasal
I. Gıdanın sıcaklığı çok yüksek sıcaklığa çıkarılıp hızlı
maddelere "gıda katkı maddeleri" denir.
bir şekilde düşürülür.
Gıda katkı maddelerinin kullanım amaçlarıyla ilgili II. Zararlı mikroorganizmaları tamamen öldürmek için
aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? uygulanır.

A) Gıdanın yapısındaki besin ögelerini korumak III. Ürünün raf ömrü uzar ancak besin değeri kaybolur.

B) Gıdanın uzun süre bozulmadan kalmasını ifadelerinden hangileri doğrudur?


sağlamak
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
C) Atık gıdaları yeniden değerlendirmek
D) I ve III E) I, II ve III
D) Gıdanın besin değerini yükseltmek
E) Gıdanın görünüşünü güzelleştirmek

2. Emülgatörler, bir sıvının diğer bir sıvı içinde düzgün


5. Hazır gıdanın içindeki maddelerin birbiriyle daha iyi
küçük partiküller hâlinde dağılması amacıyla kullanılır.
etkileşip homojen karışım oluşmasını sağlayan
Emülgatörlerle ilgili, katkı maddelerinin genel adı aşağıdakilerden
hangisidir?
I. Hidrofil ve hidrofob grupları bulunur.
II. Gıdalarda homojen dağılımı sağlamak için kullanılır. A) Emülsiyonlaştırıcılar
III. Lesitin örnek verilebilir. B) Tatlandırıcılar
yargılarından hangileri doğrudur? C) Antioksidan maddeler
D) Gıda boyaları
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Asitlik düzenleyiciler
D) II ve III E) I, II ve III

3. Gıda katkı maddelerinden renklendiricilerin


kullanım amaçlarıyla ilgili,
6. Dondurulmuş hazır gıda konservesi alan veya
I. Renksiz gıdalara renk vererek tüketicinin ilgisini
tüketen bilinçli bir tüketici,
çekmek
II. Gıdanın işlenmesi sırasında kaybolan rengini I. Üretim ve son kullanım tarihlerini kontrol eder.
yeniden kazandırmak II. Ambalajlarındaki içindekiler kısmını kontrol eder.
III. Ürünün pazar payını artırmak III. Katkı maddesi en çok olan ürünleri tercih eder.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

276 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. • - - - - işleminde gıdanın sıcaklığı hızlı bir şekilde 9. Hazır gıdaların içeriğinde birçok katkı maddesi bulunur.
artırılıp düşürülür. Bu ısıl işleme dayanıklı olmayan Gıda katkı maddelerinden kaçınmak imkansızdır.
mikroorganizmalar ölür. Ancak hazır gıdalar alınırken dikkat etmemiz gereken
• - - - - işleminde sıcaklık daha fazla artırılıp 1-2 hususlar vardır.
saniye sürer ve gıdadaki mikroorganizmaların hepsi Buna göre, aşağıdakilerden hangisi hazır gıda
ölür. alırken dikkat etmemiz gereken hususlardan biri
• - - - - maddeler gıdaların bozulmasına neden olan değildir?
mikroorganizmaların oluşmasını ve çoğalmasını
engelleyerek raf ömrünü uzatır. A) Üretim ve son kullanım tarihine bakılmalıdır.

• - - - - hazır gıdaların içindeki maddelerin birbirleriyle B) Etiket üzerinde belirtilen saklama koşullarında
daha iyi etkileşip homojen karışım oluşmasını saklanmayan gıdalar alınmamalıdır.
sağlar. C) Katkı maddesi en az olan ürünler tercih edilmelidir.
Yukarıda verilen cümlelerdeki boşluklara uygun D) Isıl işlem uygulanmış hazır gıdalar alınmamalıdır.
kavramlar yerleştiğinde aşağıdakilerden hangisi E) Etiketi yıpranmış ve okunmayan ürünler
boşta kalır? alınmamalıdır.

A) UHT B) Emülgatörler
C) Pastörizasyon D) Renklendiriciler
E) Koruyucular

10.
8. Aşağıda yenilebilir yağlarla ilgili bilgiler verilmiştir. - a
r r r
r a ara II ar aa
a a ğa aa a ra
Bilgi r ağ r a
a e
eğ a r -
Riviera yağ, sızma yağ ile rafine yağın belli e r
I. r a
oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen yağdır.
I
Sızma yağ, yağlı tohumların preslenmesiyle III
elde edilen ve herhangi bir işlem HAZIR
II.
gerekmeden ambalajlanarak tüketime GIDALAR
a ar
r

sunulan yağdır.
n ra

a r a
a
a r

Vinterize yağ, yağlarda bulunan bazı


ar

a r

maddeler soğuk ortamında katılaşarak


rn

III. yağda bulanıklığa neden olur. Bunların


V ere ağ
yağdan uzaklaşması sonucu oluşan yağ IV
a r a
türüdür.
eğ r
Verilen bu bilgiler doğru (D), yanlış (Y) olarak
sırayla ifade edilirse aşağıdaki hangi sıra elde
edilir? Yukarıdaki kavram haritasında hazır gıdalarla ilgili
verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) D, D, D B) D, Y, D C) Y, D, D
D) Y, Y, D E) D, D, Y A) I B) II C) III D) IV E) V

1-C 2-E 3-E 4-E 5-A 6-B 7-D 8-A 9-D 10-A 277
TEST

6 d l r

1. Gıda katkı maddelerinden koruyucularla ilgili 4. Hazır gıdalarda kullanılan tatlandırıcılarla ilgili,
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
I. Gıdanın lezzetini ve aromasını daha çekici hâle
getirmek için kullanılır.
A) Gıdaların pH seviyelerini ayarlar.
II. Hazır çorbalar ve cipste kullanılır.
B) Gıdanın doğal rengi ve aromasını kaybetmesini
engeller. III. Gıdaların yapısındaki mikroorganizmaları standart
değerlere getirir.
C) Sağlık açısından bir tehlike oluşturmaz.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) Benzoik asit, propiyonik asit gıda koruyucusu
olarak kullanılan maddelerdir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Gıdanın raf ömrünü uzatır.
D) I ve III E) I, II ve III

2. Gıda katkı maddeleri yasalar tarafından izin verilen


miktarlarda kullanılsa da birçok sağlık sorununa sebep
olabilir.
Gıda katkı maddelerinin etkileriyle ilgili,
I. Koruyucular kansere neden olurlar. 5. Hazır gıdalar hazırlanırken kullanılan bazı gıda katkı
II. Tatlandırıcılar, toksik etki yaparlar. maddelerinin ambalaj etiketinde bulunan katkı
maddesi kodu aşağıdaki harflerden hangisi ile
III. Renklendiriciler, solunum yolları rahatsızlıklarına
başlar?
neden olurlar.
yargılarından hangileri doğrudur? A) L B) U C) R D) E E) T

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

3. Hazır gıdalarda kullanılan gıda katkı maddelerinin


görevleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 6. I. Zararlı mikroorganizmaların azalmasını sağlar.
yanlıştır?
II. Gıdaların raf ömrünü uzatır ancak besin değerinin
Katkı maddesi Görevi kaybolmasına neden olur.

A) Koruyucular Raf ömrünü uzatmak III. Süte uygulanabilen bir işlemdir.

B) Boyalar Düşük kaliteyi gizlemek Yukarıdakilerden hangileri gıda işleme


teknolojilerinden pastörizasyon için doğru, HT
C) Emülgatörler Besine renk vermek
işlemi için yanlıştır?
D) Tatlandırıcılar Tadını artırmak
E) Antioksidanlar Havadaki oksijenle etkileşmesini A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
önlemek D) I ve II E) I ve III

278 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

7. Sütlerde bulunan bakteri ve mikroorganizmaların 10. Hazır gıdalarda gıdanın eski rengine kavuşmasını
öldürülmesi için çeşitli ısıl işlemler uygulanır. ve daha güzel görünmesini sağlamak için kullanılan
renklendirici maddelerle ilgili,
Bu işlemlerden biri olan HT yöntemi ile ilgili,
I. Gıda boyalarıdır.
I. Sütten 140-150°C arasında 1-2 saniye süre ile ısıtılıp
hızlı şekilde oda sıcaklığında soğutma işlemidir. II. Doğal ya da yapay maddelerden elde edilirler.
II. Sütteki mikroorganizmalar tamamen sütten III. Sakız, salam, sosis, dondurma ve şekerleme gibi
uzaklaştırılamaz. gıdaların üretiminde kullanırlar.
III. Süte herhangi bir katkı maddesi ilave edilmez. ifadelerinden hangileri doğrudur?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

8. Doğal gıdaların özellikleriyle ilgili,


11. Aşağıda verilen maddelerden hangisi doğal
I. Sağlığa zararlı etkileri yoktur.
gıdadır?
II. Katkı maddesi içermezler.
III. Raflarda uzun süre bozulmadan kalabilirler. A) Turşu B) Mantı C) Armut

ifadelerinden hangileri doğrudur? D) Çikolata E) Makarna

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

9. Gıda işleme teknolojilerinde kullanılan ısıl işlemler 12. Hazır gıdaların sağlık üzerindeki etkileriyle ilgili,
ile ilgili,
I. Koruyucu olarak kullanılan maddeler mide ve
I. Pastörizasyon ve UHT işlemi olarak adlandırılır. bağırsak hastalıklarına neden olur.
II. Genellikle süt ve süt ürünlerine uygulanır. II. Renklendirici katılmış şekerler ve çikolataları aşırı
III. Amacı süt ve süt ürünlerindeki zararlı bakterilerin tüketmek solunum yollarına zarar verir.
azaltılması veya yok edilmesi ile tüketimini güvenli III. Yapay tatlandırıcılar alerji, zehirlenme ve sindirim
hâle getirilmesi işlemidir. sistemine zarar verir.
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

1-C 2-E 3-C 4-C 5-D 6-A 7-C 8-B 9-E 10-E 11-C 12-E 279
TEST

7 enile ilir rleri

1. Yağlar, insanların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi 4. Aşağıda yağlarla ilgili kavram haritası oluşturulmuştur.
için mutlaka tüketmeleri gereken ana besin
maddelerindendir. Yağlar, katı ve sıvı olmak üzere iki
Terayağı, margarin
çeşittir.
katı yağ olarak ad-
Aşağıda verilen yağ türlerinden hangisinin oda landırılabilinir.

etile m ola l
rak
sa
koşullarında bulunduğu fiziksel h li yanlış

lar ayvan
verilmiştir? I
Margarin-

.
bilir
h
a
lerin trans

h
Yağ Fiziksel hâl

tüm isel ve
V II yağ oranı

yağ
A) Zeytin yağı Sıvı Yağlar

tük
yüksektir.

Bitk
B) Fındık yağı Sıvı
C) Margarin Katı Sı rli
m
ış y
vı IV III b eli ağ
y
D) Ayçicek yağı Katı ya ağla a
ağ ızma yağ
ğ r y
ya ora doy e s ra
E) Tereyağı Katı n fin da vie .
ğl
ar ı yü a-
m Ra nlar k ri dilir

r. kse a ra e
k or tıla lde
ka e

Buna göre kavram haritasındaki bu ifadelerden


hangisi yanlıştır?
2. Tereyağı ile ilgili,
A) I B) II C) III D) IV E) V
I. Bileşiminde protein bulunur.
II. Sütten üretildiği için doğal bir gıdadır.
III. Sağlık açısından zararlıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

5. Sıvı yağlarda bulanıklığa neden olan mumsu


maddelerin yağdan uzaklaştırılması sonucu elde edilen
yağlara - - I- - yağ adı verilir. Sızma yağ ile rafine yağın
belli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen yağa - -II- -
yağ denir.

3. • Oda sıcaklığında sıvı hâlde bulunur. Bu cümlelerdeki boşluklara yazılacak uygun


kavramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
• Doymamış yağ oranı yüksektir.
verilmiştir?
• Yüksek oranda E vitamini içerir.
• Kalp dostudur. I II

Bu özelliklere sahip olan yağ türü aşağıdakilerden A) vinterize riviera


hangisidir? B) riviera vinterize
A) Zeytinyağı B) Ayçiçek yağı C) vinterize rafine
C) Tereyağı D) Margarin D) rafine vinterize
E) Mısır özü yağı E) sızma rafine

280 Kimya
Çözüm Merkezi

Öğren Yap

6. Balık yağının insan sağlığına etkileri ile ilgili, 9. I. - - - - , sütün belli süre çalkanlanması sonucu elde
edilen, doymuş yağ sınıfında olan hayvansal
I. Damar tıkanıklığı ve felci önler.
kaynaklı yağ türüdür.
II. Kan basıncını yükseltir, hipertansiyona neden olur.
II. - - - - , doymamış yağların hidrojenle
III. Dengeli beslenmeye yardımcı olur. doyurulmasıyla elde edilen yağ türüdür.
ifadelerinden hangileri doğrudur? Numaralanmış bu ifadelerde boş bırakılan yerlere
yazılması gerekenler aşağıdakilerin hangisinde
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III doğru olarak verilmiştir?
D) II ve III E) I, II ve III
I II
A) Riviera yağ Tereyağı
B) Tereyağı Riviera yağ
C) Tereyağı Margarin
D) Margarin Tereyağı
E) Zeytinyağı Margarin

7. Vinterize yağ ile ilgili,


I. Sızma yağ ile rafine yağın belli oranlarda
karıştırılmasıyla elde edilir.
II. Sıvı yağlarda bulanıklığa neden olan mumsu
maddelerin yağdan uzaklaştırılması sonucu elde
edilir.
III. Oda sıcaklığında katıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


D) I ve II E) II ve III 10. Sıvı yağ türleriyle ilgili tabloda bazı bilgiler verilmiştir.

Yağ türü Bilgi


E vitamini açısından zengin
I Zeytinyağı ve doymamış yağ oranı
yüksektir.
Ayçicek çekirdeklerinin
prenslenmesiyle elde
8. Yağlarla ilgili,
II Ayçicek yağı edilen, vitamin ve mineraller
I. Genellikle ihtiyaçtan fazla kullanılması şişmanlık, açısından zengin yağ
karaciğer yağlanması ve damar tıkanıklığına neden türüdür.
olur. Fındık içinin preslenmesi ve
II. Kızartmada kullanılan yağ ikinci kez rafine edilmesiyle elde
III Fındık yağı
kullanılmamalıdır. edilen yüksek besin
değerine sahip yağ türüdür.
III. Margarinler bazı sıvı yağların hidrojenlendirme
yapılarak doyurulmasıyla elde edilirler. Buna göre tablodaki bilgilerden hangileri doğru
ifadelerinden hangileri doğrudur? verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

1-D 2-C 3-A 4-E 5-A 6-C 7-D 8-E 9-C 10-E 281
TEST

8 d l r enile ilir rleri

1. Süt temel besin maddelerinden biridir. Süt ve süt 3. Yağlar, vücutta enerji deposu olarak görevlidir. Bir gram
ürünleri yüksek protein, enerji ve kalsiyum kaynağıdır. yağın depoladığı enerji, bir gram nişastanın depoladığı
Ancak süt bileşimi ve niteliği nedeniyle kolay bozulan enerjinin iki katından fazladır. Vücutta kullanılmayan
bir gıdadır. Bu nedenle süte pastörizasyon ya da UHT şekerlerin bir bölümü de yağ hâlinde hücrelerde
işlemleri uygulanarak raf ömrü uzatılır. depolanır.
HT ve pastörizasyon işlemleriyle ilgili, Buna göre gerekenden fazla yağ kullanan bir
insanda;
I. Pastörizasyon besindeki tüm mikroorganizmaları
öldürür. I. damar hastalıkları,
II. UHT işlemi gıdanın 135-150°C'ye kadar aniden II. diyabet,
ısıtılıp soğutulması işlemidir. III. karaciğer yağlanması ve obezite
III. Pastörize edilmiş süt, UHT işlemi görmüş süte göre hastalıklarından hangileri görülebilir?
daha uzun raf ömrüne sahiptir.
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
4. Gıdalara bazı özelliklerin kazandırılması için bir
teknoloji veya modernizasyon gereği katılan gıda - - I- -

maddeleri - - II- - numarası ile belirtilir. Ambalajlı olarak


pazarlanan tüm gıda ürünlerinin etiketlerinde içerdikleri
2. Burak, yağların üretim şekline göre sızma, riviera, bu maddeler belirtilmek zorundadır. Ayrıca etiketlerde
rafine ve vinterize olarak adlandırıldığını öğrenmiş ve III IV
bunlarla ilgili aşağıdaki tabloyu hazırlamıştır. - - - - ve - - - - tarihleri de belirtilmelidir. Bazı gıda
maddelerinin etiketlerinde - -V- - tarihleri de belirtilir. Bu
Yağ türü Elde edilme yöntemi tarih uygun şekilde muhafaza edildiğinde gıdanın
Yağın yapısını değiştirmeden kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösterir.
I. Sızma yağ mekanik yöntemler ve ısı
uygulamasıyla elde edilir. Yukarıdaki cümlelerde numaralanmış boşluklar
Rafine yağa belirli oranlarda uygun kelime ya da kavramlarla tamamlandığında
II. Riviera yağ sızma yağ karıştırılarak elde aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?
edilir.
Donmuş mumsu maddelerin A) I ; katkı
süzülerek yağdan B) II ; CE
III. Rafine yağ
uzaklaştırılması sonucunda
C) III ; üretim
elde edilir.
Yağa yabancı madde D) IV ; son kullanma
eklenmeden ağartma, koku, E) V ; tavsiye edilen tüketim
IV. Vinterize yağ asitlik ve reçine giderme
işlemlerinin uygulanmasıyla
elde edilir. 5. Bir gıda maddesinde, yağ ve su gibi birbirine
karışmayan iki ya da daha fazla fazın homojen bir
Burak, bu tablodaki iki yağın elde edilme yöntemini karışım oluşturmasını veya oluşan homojen karışımın
yanlış belirtmiştir. sürekliliğini sağlayan maddelere emülgatör adı verilir.

Kimya öğretmeni, Burak'ın hatasını düzeltmek için Buna göre aşağıdaki gıdalardan hangisinde
numaralanmış satırlardan hangi ikisinin yerini emülgatörlerin (emülsiyonlaştırıcı) kullanılması
değiştirmelidir? beklenmez?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III A) Hazır çorba B) Fındık ezmesi C) Bisküvi


D) III ve IV E) III ve IV D) Çikolata E) Tarhana çorbası

282 Kimya
er e

n Yap

6. 8. Katı ve sıvı yağlarla ilgili aşağıda bilgiler verilmiştir.


• Riviera yağ, sadece preslemeyle elde .....
edilir.
Bilgi Doğru Yanlış

• Tereyağı ve margarin katı yağlardır. I Margarinler trans yağ içerir.


.....
II Sızma yağ, tohumların
prenslenmesiyle elde edilip
• Margarinler katkı maddesi içermez. ..... sunulduğunda daha
yararlıdır.
• Presleme ya da özütleme yöntemiyle
..... III Fındık yağı kızartmalarda
yağlı tohumlardan yağ elde edilir.
kullanılabilen bir yağ
Tablodaki yağ türleriyle ilgili verilen bilgilerin değildir.
sonuna sırayla doğru ise "D", yanlış ise "Y"
yazıldığında aşağıdaki hangi sıra elde edilir? Buna göre, verilen bilgilere doğru (D) veya yanlış
olmalarına göre "3" işareti konulduğunda
A) D B) D C) D D) Y E) D seçeneklerden hangisi elde edilir?
D Y Y D D
A) B)
D Y D Y Y
Doğru Yanlış Doğru Yanlış
D Y Y D D
I. ✔ I. ✔
II. ✔ II. ✔
III. ✔ III. ✔
C) D)
Doğru Yanlış Doğru Yanlış
I. ✔ I. ✔
II. ✔ II. ✔
III. ✔ III. ✔
7.
Yağ türü Bilgi E)
Doğru Yanlış
I Mısır özü a Kalp sağlığını korur.
I. ✔
Yüksek ısıya dayanıklı olduğundan II. ✔
II Zeytinyağı b
kızartmalarda kullanılır. III. ✔
Doymamış yağ oranı yüksek olup
III Ayçiçek yağı c
ayçiçek tohumlarından elde edilir.
9. Yağlar üretim şekillerine göre sızma, rafine, riviera ve
Yukarıdaki tabloda verilen yağ türleriyle bilgilerin vinterize olarak adlandırılır.
eleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru Bu yağ türlerinin özellikleriyle ilgili aşağıdaki
olarak verilmiştir? ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) I a B) I b C) I b A) Doğal yağlar içinde en değerli olan vinterize yağdır.


II b II a II c B) Riviera yağ, sızma ve rafine yağların belirli
III c III c III a oranlarda karıştırılmasıyla elde edilir.
C) Vinterize yağ, yağlarda bulunan mumsu maddelerin
soğutulup, süzülerek uzaklaştırılmasıyla elde edilir.
D) I c E) I c
D) Doymamış yağ asidi oranı en yüksek olan yağ
II b II a
sızma yağdır.
III a III b
E) Rafine yağ, genellikle kızartmalarda tercih edilir.

1-B 2-E 3-E 4-B 5-E 6-D 7-B 8-A 9-A 283
TEST

9 i er erde

1. Aşağıda verilen ilaç formlarından hangisinin 4. I. H H H H


karşısındaki bilgi yanlıştır?
n C C ısı, katalizör C C
İlaç formu Bilgi
H H H H n
A) Şurup İçerisinde tatlandırıcı bulunur. etilen
B) Draje İçimini kolaylaştırmak için üzerlerine
II. H H H H
şeker kaplanan katı formdaki ilaçtır.
n C C ısı, katalizör C C
C) Merhem Dağıtıcı maddesi su olan yarı katı
formdaki ilaçtır. H Cl H Cl n
D) İğne Etken maddesinin vücuda hızlı etki vinilklorür
etmesi için deriye ya da damara
Yukarıdaki monomerlerden elde edilen polimerlerin
uygulanan sıvı ilaç formudur
adı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
E) Kapsül Koruyucusu jelatinden yapılmış katı verilmiştir?
formdaki ilaçtır.
I II
A) Polietilen Polivinil klorür
B) Polietilen Polietilen tereftalat
C) Polivinil klorür Polietilen

2. C17H35 COOK bileşiğiyle ilgili, D) Polistiren Polivinil klorür

I. Yumuşak sabundur. E) Polietilen tereftalat Polivinil klorür

II. Bitkisel yağların KOH ile tepkimesi sonucu oluşan


yağ asiti tuzudur.
III. Sıvı sabun üretiminde kullanılır. 5. Sabun ve deterjan ile ilgili;
yargılarından hangileri doğrudur? I. kiri temizleme özelliği taşıma,

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II II. su ve toprak kirliliğine neden olma,

D) I ve III E) I, II ve III III. hidrofil ve hidrofob uçlardan oluşma,


IV. sert sularda köpürme
özelliklerinden hangileri ortaktır?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III


D) I, II ve III E) I, III ve IV
3. Hijyen sağlamak amacıyla kullanılan maddelerden biri
de kireç kaymağıdır.
Kireç kaymağıyla ilgili,
6. Yağların vücuttaki görevleriyle ilgili,
I. Ca(ClO)2 (kalsiyum hipoklorit) ve CaCl2 (kalsiyum
klorür) maddelerinin karışımıdır. I. A, D, E ve K vitaminlerinin vücutta kullanımını
II. Gıda sanayinde sebze ve meyveleri sağlar.
mikroorganizmalardan arındırmak için kullanılır. II. Vücut sıcaklığını korur.
III. Suyla karıştığında HClO maddesi oluşur. III. Kısa süreli tokluk hissi verir.
yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

284 Kimya
Çözüm Merkezi

Full Yap

7. Aşağıda bir deterjan molekülünün formülü verilmiştir. 9. Bitkisel ve hayvansal yağların bazik ortamda hidrolize
uğraması sonucu sabun elde edilir.
CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 OSO3Na
Sabun elde edilme denklemi,
CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2
CH2 COO C17H35 CH2 OH
X Y | |
Buna göre, CH COO C17H35 + 3NaOH C17H35 COONa + CH OH
| Y |
I. X apolar ve Y polar kısımdır.
CH2 COO C17H35 CH2 OH
II. Sert sularda da köpürür. X Z
III. Bitkisel yağlardan elde edilir.
şeklindedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II I. X maddesi gliseril stearat olarak adlandırılan yağdır.
D) I ve III E) I, II ve III II. Y maddesi beyaz sabundur.
III. Z maddesi bazik özellik gösterir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

8. Aşağıdaki tabloda geri dönüşüm sembolü ve bu


sembolün anlamı verilmiştir.

Sembol Anlamı 10. A


Polimer, kağıt, cam ve metal CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2
malzemelerden yapılmış CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 COONa
1 ambalajların geri dönüşüme
uygun olduğunu ifade eder. B
CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2
Buna göre geri dönüşümle ilgili,
CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 COOK
I. Cam ve metal malzemeler geri dönüşüme
kazandırıldığında enerji tüketiminin azalması
sağlanarak enerji açısından dış ülkelere bağımlılık Bileşik formülleri verilen temizlik maddeleriyle ilgili
azaltılabilir. aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
II. Geri dönüşüm sembolü bulunan plastik şişeleri
A) Her iki maddeninde hidrofob kısmı aynıdır.
kullandıktan sonra geri dönüşüm kutularına atmak
çevre kirliliğini azaltır. B) Su ile etkileşen kısımlar her iki madde de farklıdır.

III. Geri dönüşümün ham madde ihtiyacını azalttığını C) Yağın ya da kirin temizlenmesi sırasında hidrofob
ve ormanların yok olmasının önüne geçtiği gruplar kirle, hidrofil gruplar suyla etkileşerek
konusunda insanları bilgilendirmek gereklidir. temizlik yapılır.

ifadelerinden hangileri doğrudur? D) A, yumuşak sabun; B ise sert sabunu


göstermektedir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) Her iki madde de yağ asitlerinin kuvvetli bazlarla
D) II ve III E) I, II ve III etkileşmesi sonucunda oluşur.

285
TEST

9 i er erde

11. Uzun zincirli karboksilik asitlerin - - - - veya - - - - 13. Oda sıcaklığında sıvı hâlde bulunan yağlara "sıvı yağ"
tuzlarına - - - - , petrol türevlerinden elde edilen uzun denir. Zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısır özü yağı sıvı
karbon zincirine sahip geniş amaçlı temizlik yağlara örnek verilebilir.
maddelerine de - - - - adı verilir.
Zeytinyağı, ayçiçek yağı ve mısır özü yağı ile ilgili;
Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda
I. E vitamini içermeleri,
verilerden hangisi getirilmelidir?
(Na: sodyum, K: potasyum, Mg: magnezyum, II. doymamış yağ asitleri içermeleri,
Ca: kalsiyum) III. yüksek ısıya dayanıklı olmaları

A) Na – K – sabun – deterjan özelliklerinden hangileri ortaktır?

B) K – Na – sabun – çamaşır suyu A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


C) Na – K – deterjan – sabun D) II ve III E) I, II ve III
D) Mg – Ca – sabun – deterjan
E) Na – K – çamaşır suyu – kireç kaymağı

14. Mısır özü yağının özellikleriyle ilgili aşağıdaki


ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Cilt ve saç sağlığı açısından olumlu etkileri bulunur.


B) Kan basıncını dengeler.
C) E vitamini açısından zengindir.
12. I. D) Yüksek ısıya dayanıklı değildir.
E) Bağırsak problemlerini giderici özelliktedir.

Fındık yağı
II. 15. Kimya dersinde "Yenilebilir Yağlar" konusu işlendikten
sonra Ali Bey, öğrencilerine aşağıdaki soruları
yöneltmiştir.
I. Sızma yağ ve rafine yağın belli oranlarda
karıştırılmasıyla elde edilen yağlara ne denir
Makina yağı
II. Kış koşullarında kullanıma en uygun yağ
III.
hangisidir
Bu soruların doğru cevapları aşağıdakilerden
hangisidir?

I II
Mısır özü yağı A) Sızma yağ Rafine yağ
Yukarıdakilerden hangileri yenilebilir yağ B) Rafine yağ Sızma yağ
türlerinden biridir?
C) Riviera yağ Sızma yağ
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) Riviera yağ Vinterize yağ
D) I ve III E) I, II ve III E) Vinterize yağ Riviera yağ

286 1-C 2-E 3-E 4-A 5-B 6-C 7-C 8-E 9-B 10-D 11-A 12-D 13-E 14-D 15-D Kimya

You might also like