Temat: Fluorowce1

1. Cechy fizykochemiczne fluorowców:

 Niemetale (astat – półmetal, nie występujący w przyrodzie pierwiastek
promieniotwórczy
 Fluor i chlor – gazy (żółtozielone o charakterystycznej ostrej woni
 Brom – ciecz (ciemnobrunatna lotna ciecz)
 Jod – ciało stałe o metalicznym połysku (pary jodu – fioletowe)
 W zwykłych warunkach tworzą cząsteczki dwuatomowe (F2, Cl2, Br2, I2)
 Konfiguracja elektronowa walencyjna ns2np5
 Toksyczne
 Małe promienie atomowe (rosnące w dół grupy wraz ze wzrostem liczby
atomowej, jednocześnie maleje wartość energii jonizacji
 Tworzą aniony np. F +1e = F-
−¿ ¿ −¿ ¿ −¿ ¿
(fluor tylko F−¿¿, pozostałe : X −¿¿, XO −¿ ¿, XO 2 , XO 3 , XO 4 ,
 Powinowactwo elektronowe wykazuje ogólną tendencję wzrostu w górę grupy
(wyjątek fluor)
 Duża reaktywność (malejąca w dół grypy)
 Silne właściwości utleniające (malejące w dół grypy)
−¿¿ −¿¿ −¿¿
 Silne właściwości redukujące anionów prostych X (malejące od F do I ,
 Temperatura topnienia fluoru najmniejsza jodu natomiast największa
 Stopnie utlenienia : fluor tylko – I, reszta od –I do + VII
2. Fluorowce w przyrodzie:
Żaden nie występuje w stanie wolnym. Najważniejsze związki to;
CaF2- Fluoryt ,
Na3AlF6 – Fluoroglinian sodu – KRIOLIT
NaCl – halit
KCl – sylwin
Brom i jod towarzyszy pokładom soli kamiennej i występuje w wodach mórz i
oceanów.
3. Oksokwasy fluorowców

HOF – nietrwały (znany tylko w roztworach)

HClO- kwas chlorowy( I)

HClO2 - kwas chlorowy (III)
HClO3 - kwas chlorowy (V)
HClO4 - kwas chlorowy (VII)

HBrO- kwas bromowy( I)

HBrO2 - kwas bromowy (III)
HBrO3 - kwas bromowy (V)
HBrO4 - kwas bromowy (VII
 HIO- kwas jodowy( I)
-
HIO3 - kwas jodowy (V)
HIO4 - kwas jodowy (VII)
H5IO6
H3IO5
H4I2O9
H7I3O11
Moc oksokwasów rośnie ze wzrostem liczby atomów tlenu i maleje ze wzrostem
liczby atomowej chlorowca

HClO < HClO2 < HClO3 < HClO4

HClO > HBrO > HJO

4. Chlor – ze względu na dużą aktywność chemiczną w przyrodzie wyłącznie w postaci

związanej :
NaCl – halit
KCl•MgCl2 •6H2O – karnalit
KCl – sylwin
KCl•MgSO4•3H2O- kainit
W skorupie ziemskiej zawartość chloru 0,19%

5. Właściwości chloru
 Zielonożółty gaz o charakterystycznym ostrym i duszącym zapachu, działa
parząco i drażniąco na błony śluzowe układu oddechowego
 Cięższy od powietrza
 Słabo rozpuszczalny w wodzie
 W temperaturze 20 stopni Celsjusza w 1 litrze rozpuszcza się 2,3 objętości
chloru tworząc tzw. wodę chlorową o żółtej barwie. W roztworze wodnym Cl2
przebiega reakcja dysproporcjonowania chloru:

Cl2 +H2O = HCl + HClO

Woda chlorowana ma właściwości utleniające i odbarwiające ponieważ

powstający kwas chlorowy I jest nietrwały i rozkłada się z wydzieleniem tlenu
atomowego :

HClO = HCl + O (pod wpływem światła)

Chlor – rozpuszcza się w tetra chlorometanie dając zielonożółty roztwór

6. Otrzymywanie chloru
a) Skala przemysłowa
 Elektroliza wodnych roztworów chlorku sodu
 Utlenianie chlorowodoru
4HCl + O2 = 2Cl2 + 2H2O
b) W laboratorium
2KMnO4 + 16HCl (stęż) = 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

MnO2+ 4HCl = Cl2 + MnCl2 + 2H2O

Wapno chlorowane z kwasem chlorowodorowym

CaCl(ClO) + 2HCl = Cl2 + CaCl2 + H2O

5. Zastosowanie chloru
 Do produkcji związków organicznych (barwniki)
 Tworzywa sztuczne
 Odkażanie wody
 Bielenie papieru i włókien