Jak przebiega utlenianie alkoholi do związków

karbonylowych?

Wprowadzenie
Przeczytaj
Wirtualne laboratorium – S
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 Jak przebiega utlenianie alkoholi do związków
karbonylowych?

Miedź znalazła zastosowanie w produkcji kabli elektrycznych, dachów, instalacji wodociągowych, maszyn
oraz w laboratoryjnej metodzie utleniania alkoholi.
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Ogromna ilość związków organicznych zawierających atomy węgla na różnych stopniach

utlenienia sprawia, że w wyniku reakcji chemicznych możemy je w siebie przekształcać
stosując odpowiednie utleniacze lub reduktory. Jakiej substancji użyć, aby alkohole utlenić
do związków karbonylowych? Czy każdy alkohol można w ten sposób przekształcić?
Twoje cele

Zapiszesz i uzgodnisz równanie reakcji chemicznej miedzi z tlenem.

Zapiszesz i uzgodnisz równania reakcji chemicznych alkoholi pierwszorzędowych
z tlenkiem miedzi(II) w podwyższonej temperaturze.
Zapiszesz i uzgodnisz równania reakcji chemicznych alkoholi drugorzędowych
z tlenkiem miedzi(II) w podwyższonej temperaturze.
Ustalisz stopnie utlenienia atomów węgla w związkach organicznych.
Zaprojektujesz doświadczenie chemiczne mające na celu odróżnienie alkoholi
o różnej rzędowości, wykorzystujące różnice w przebiegu ich łagodnego utleniania.
Przeczytaj

Tlenek miedzi(II) jako utleniacz

Gdy drut miedziany ogrzewamy w płomieniu palnika, pokrywa się on czarnym nalotem.
Czarnym nalotem jest tlenek miedzi(II) powstający w wyniku reakcji miedzi z tlenem
z powietrza, zgodnie z równaniem reakcji chemicznej:

Powstawanie tlenku miedzi(II) w reakcji miedzi z tlenem.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Tlenek miedzi(II) to łagodny utleniacz, który po ogrzaniu:

z alkoholami pierwszorzędowymi utlenia je do aldehydów, a sam redukuje się do

pomarańczowoczerwonej miedzi,
z alkoholami drugorzędowymi utlenia je do ketonów, a sam redukuje się do
pomarańczowoczerwonej miedzi,
z alkoholami trzeciorzędowymi nie reaguje.

Utlenianie alkoholi pierwszorzędowych do aldehydów

Alkohole pierwszorzędowe (alkohole, w których grupa hydroksylowa przyłączona jest do

atomu węgla połączonego z jednym atomem węgla i dwoma atomami wodoru) utleniają się
za pomocą tlenku miedzi(II) w podwyższonej temperaturze do aldehydów ( R− CHO),
zgodnie ze schematem:
Utlenianie alkoholi pierwszorzędowych do aldehydów za pomocą tlenku miedzi(II). R – dowolna grupa
funkcyjna.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

gdzie: R – grupa alkilowa/pierścień węglowy/pierścień aromatyczny

Przykłady reakcji utleniania alkoholi pierwszorzędowych do aldehydów

utlenianie metanolu za pomocą tlenku miedzi(II) do metanalu:

Utlenianie metanolu za pomocą tlenku miedzi(II) do metanalu.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W powyższej reakcji nastąpiło utlenienie atomu węgla w metanolu (stopień utlenienia: -II)
do atomu węgla w metanalu (stopień utlenienia: 0) oraz redukcja kationu miedzi(II)
w tlenku miedzi(II) (stopień utlenienia: II) do miedzi (stopień utlenienia: 0).

utlenianie etanolu za pomocą tlenku miedzi(II) do etanalu:

Utlenianie etanolu za pomocą tlenku miedzi(II) do etanalu.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W powyższej reakcji nastąpiło utlenienie atomu węgla w ugrupowaniu −CH2 OH (stopień

utlenienia: -I) do atomu węgla w grupie aldehydowej −CHO (stopień utlenienia: I) oraz
redukcja kationu miedzi(II) w tlenku miedzi(II) (stopień utlenienia: II) do miedzi (stopień
utlenienia: 0).
Utlenianie alkoholi drugorzędowych do ketonów

Alkohole drugorzędowe (alkohole, w których grupa hydroksylowa przyłączona jest do

atomu węgla połączonego z dwoma atomami węgla i jednym atomem wodoru) utleniają się
za pomocą tlenku miedzi(II) w podwyższonej temperaturze do ketonów ( 1 −C(O)− 2 ), R R
zgodnie ze schematem:

Utlenianie alkoholi drugorzędowych do ketonów za pomocą tlenku miedzi(II). R1, R2 – dowolne grupy
funkcyjne.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R R
gdzie: 1 , 2 – grupa alkilowa/pierścień węglowy/pierścień aromatyczny (mogą być tymi
samymi grupami lub różnymi)

Przykłady utleniania alkoholi drugorzędowych do ketonów

utlenianie propan‐2-olu za pomocą tlenku miedzi(II) do propanonu:

Utlenianie propan-2-olu za pomocą tlenku miedzi(II) do propanonu.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W powyższej reakcji nastąpiło utlenienie atomu węgla połączonego z grupą hydroksylową

(stopień utlenienia: 0) do atomu węgla w grupie karbonylowej propanonu (stopień
utlenienia: II) oraz redukcja kationu miedzi(II) w tlenku miedzi(II) (stopień utlenienia: II) do
miedzi (stopień utlenienia: 0).

utlenianie butan‐2-olu za pomocą tlenku miedzi(II) do butanonu:

Utlenianie butan-2-olu za pomocą tlenku miedzi(II) do butanonu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W powyższej reakcji nastąpiło utlenienie atomu węgla połączonego z grupą hydroksylową

(stopień utlenienia: 0) do atomu węgla w grupie karbonylowej butanonu (stopień
utlenienia: II) oraz redukcja kationu miedzi(II) w tlenku miedzi(II) (stopień utlenienia: II) do
miedzi (stopień utlenienia: 0).

Alkohole trzeciorzędowe

Alkohole trzeciorzędowe nie ulegają utlenianiu za pomocą tlenku miedzi(II)

w podwyższonej temperaturze, ponieważ obecność trzech grup węglowych przyłączonych
do atomu węgla związanego z grupą hydroksylową, uniemożliwia przekształcenie grupy
hydroksylowej w grupę karbonylową bez zrywania wiązań węgiel - węgiel (atom węgla nie
może być pięciowiązalny).

Możliwe jest jednak utlenianie takich alkoholi w drastycznych warunkach, biegnące

z rozerwaniem łańcucha węglowego. W reakcji tej, zachodzącej w obecności stężonego
kwasu siarkowego(VI) następuje wpierw dehydratacja cząsteczki alkoholu, a następnie
alken, powstały jako produkt pośredni, ulega w warunkach reakcji utlenieniu
z rozerwaniem łańcucha węglowego cząsteczki.

Wzór ogólny alkoholi trzeciorzędowych. R1, R2, R3 – dowolne grupy funkcyjne.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik
utleniacz

substancja powodująca utlenianie innych substancji

 utlenianie

reakcja chemiczna polegająca na oddaniu elektronu (elektronów) przez jon, atom bądź
grupy atomów, połączone z procesem redukcji
aldehyd

(od początkowych sylab wyrazów łac. alcohol dehydrogenatum „alkohol pozbawiony

wodoru”) związek organiczny zawierający grupę aldehydową (− CHO), powstający przez
utlenianie alkoholu pierwszorzędowego
redukcja

(łac. reductio „zmniejszenie”) reakcja chemiczna polegająca na przyłączeniu elektronów

do jonu, atomu bądź grupy atomów, połączona z procesem utleniania
keton

związek organiczny zawierający grupę karbonylową (−C(O)−) połączoną z dwoma

takimi samymi lub różnymi grupami, powstający przez utlenianie alkoholu
drugorzędowego

Bibliografia
Litwin M., Styka‐Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia 2, Warszawa 2016.

Morrison R. T., Boyd R. N., Chemia organiczna, t. 1, tłum. Wiesław Antkowiak i in., Warszawa
1985.
Wirtualne laboratorium – S
Laboratorium 1

Czy wiesz, przy pomocy jakich odczynników można utlenić alkohole do związków
karbonylowych? W poniższym laboratorium zaplanuj i przeprowadź eksperyment, który
pozwoli Ci udzielić odpowiedzi na powyższe pytanie. Hipotezy, obserwacje, wyniki i wnioski
zanotuj w formularzu. Następnie rozwiąż zadania.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem h ps://zpe.gov.pl/a/DexHnbByf

Wirtualne laboratorium pt. „Utlenianie alkoholi do związków karbonylowych”

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Analiza eksperymentu: Utlenianie alkoholi do związków karbonylowych.

Problem badawczy: Jak przebiega utlenianie alkoholi do związków karbonylowych?

Hipoteza:

Sprzęt laboratoryjny: Odczynniki chemiczne:

Przebieg eksperymentu:

Obserwacje:

Wyniki:

Wnioski:

Równanie reakcji chemicznej:

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je
w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Polecenie 1

Zaznacz „Tak”, jeśli alkohol reaguje z tlenkiem miedzi(II) w podwyższonej temperaturze lub
„Nie”, jeśli nie reaguje.

Nazwa związku Tak Nie

Butan-2-ol  
Propan-2-ol  
2-metylopentan-1-ol  
3-metylopentan-3-ol  
Cyklobutan-1-ol  
But-2-en-1-ol  

Polecenie 2

Zaznacz odpowiednie komórki tabeli, wskazując w ten sposób do jakiej grupy związków
organicznych utlenią się pod wpływem łagodnego utleniacza – tlenku miedzi(II) i podwyższonej
temperatury.

Nazwa związku Utlenia się od aldehydu Utlenia się do ketonu Nie utlenia się
Propan-1-ol   
Propan-2-ol   
3-metylobutan-2-ol   
2,3-dimetylobutan-2-
  
ol
Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Oceń prawdziwość zdań.

Zdanie do weryfikacji Prawda Fałsz

Alkohole pierwszorzędowe utleniają się do aldehydów pod
 
wpływem tlenku miedzi(II) pod wpływem ogrzewania.
Alkohole pierwszorzędowe utleniają się do ketonów pod
 
wpływem tlenku miedzi(II) pod wpływem ogrzewania.
Alkohole drugorzędowe utleniają się do ketonów pod
 
wpływem tlenku miedzi(II) pod wpływem ogrzewania.
Alkohole drugorzędowe utleniają się do aldehydów pod
 
wpływem tlenku miedzi(II) pod wpływem ogrzewania.
Alkohole trzeciorzędowe utleniają się do ketonów pod
 
wpływem tlenku miedzi(II) pod wpływem ogrzewania.
Alkohole trzeciorzędowe utleniają się do aldehydów pod
 
wpływem tlenku miedzi(II) pod wpływem ogrzewania.
Ćwiczenie 2 輸

Uzupełnij zapis równania reakcji chemicznej.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 3 醙

Ustal, jaki stopień utlenienia przyjmują atomy węgla połączone z grupą hydroksylową
w poniższych wzorach alkoholi.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 4 醙

Zaprojektuj doświadczenie chemiczne, w którym wykażesz, że alkohole drugorzędowe

utleniają się pod wpływem tlenku miedzi(II) i ogrzewania.

Uzupełnij schemat doświadczenia korzystając z odczynników chemicznych przedstawionych

poniżej.W doświadczeniu wykorzystano zestaw

butan-2-ol butan-1-ol drucik ołowiany drucik miedziany fenolo aleina

drucik żelazny

Źródło: Benedict Seidl, zmodyfikowane, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Uzupełnij obserwacje, wybierając poprawne określenia.

Po ostygnięciu ogrzewanego drutu można zaobserwować, że pokrył się on

nalotem. Po zanurzeniu go w i wyjęciu, można zaobserwować, że
nalot zanikł, a drut powrócił do swojej barwy.

brunatnego czarnym pomarańczowoczerwonego czarny niebieskim

brunatnej żelaznego zielonym pomarańczowoczerwonej czarnej czarnego

 niebieski miedzianego butan-1-olu ołowianego zielony butan-2-olu

Zaznacz równanie reakcji obrazujące utlenianie butan-2-olu za pomocą tlenku miedzi(II).

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 5 醙

Podaj nazwy systematyczne alkoholi, których należy użyć w reakcji z tlenkiem miedzi(II)
i ogrzewania, w celu otrzymania:

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie

umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 6 難

Zapisz równanie reakcji chemicznej utleniania za pomocą tlenku miedzi(II) w podwyższonej

temperaturze alkoholu o wzorze sumarycznym C8 H10 O, o którym wiesz, że ulega reakcji
nitrowania i jest alkoholem drugorzędowym.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 7 難

Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów

(zapis jonowo-elektronowy) równanie reakcji redukcji i utleniania zachodzących podczas
utlenienia etanolu za pomocą tlenku miedzi(II) i ogrzewania.

Odpowiedź:
Równanie reakcji utleniania

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie

umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Równanie reakcji redukcji

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 8 難

Drucik miedziany o masie 2,4 g został spalony w 20% masy w nadmiarze tlenu, po czym
g
umieszczony w 10 cm3 55% roztworu butan-1-olu o gęstości 0,9 cm3 . Oblicz masę
powstałego produktu, jeśli reakcja chemiczna zaszła z 75% wydajnością. Wynik podaj
z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie
umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Amanda Gałkowska, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak przebiega utlenianie alkoholi do związków karbonylowych?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres

podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie
podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów − alkohole i fenole. Uczeń:

3) opisuje właściwości chemiczne alkoholi na przykładzie reakcji: spalania, reakcji z HCl,

zachowania wobec sodu, utlenienia do związków karbonylowych, eliminacji wody, reakcji
z kwasami karboksylowymi; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zakres rozszerzony

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów − alkohole i fenole. Uczeń:

3) opisuje właściwości chemiczne alkoholi na przykładzie reakcji: spalania, z HCl i HBr,

zachowania wobec sodu, utlenienia do związków karbonylowych, eliminacji wody, reakcji
z nieorganicznymi kwasami tlenowymi i kwasami karboksylowymi; pisze odpowiednie
równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:
 pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych alkoholi pierwszorzędowych
z tlenkiem miedzi(II) w podwyższonej temperaturze;
pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych alkoholi drugorzędowych z tlenkiem
miedzi(II) w podwyższonej temperaturze;
ustala stopnie utlenienia atomów węgla w związkach organicznych;
projektuje doświadczenie chemiczne mające na celu odróżnienie alkoholi o różnej
rzędowości, wykorzystujące różnice w przebiegu ich łagodnego utleniania.

Strategie nauczania:

problemowa;
asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

burza mózgów;
eksperyment chemiczny;
ćwiczenia uczniowskie;
analiza materiału źródłowego;
wirtualne laboratorium;
technika kieszeń i szuflada;
technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

praca zbiorowa;
praca w parach;
praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale;
rzutnik multimedialny;
tablica interaktywna/tablica i kreda, pisak.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje treści zawarte we wprowadzeniu

do e‐materiału.
2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na
pytanie: Jak przebiega reakcja utleniania alkoholi do związków karbonylowych?
 3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele
lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, które
będą używane na lekcjach.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie samodzielnie analizują treści zawarte w e‐materiale dotyczące

mechanizmów reakcji utleniania alkoholi. Po wyznaczonym czasie nauczyciel
wyświetla na tablicy multimedialnej z e‐materiału przykłady takich reakcji i na forum
klasy uczniowie ze wsparciem nauczyciela omawiają mechanizmy.
2. Eksperyment chemiczny – „Badanie reakcji utleniania alkoholi o różnej rzędowości”.
Nauczyciel poprzez losowanie dzieli uczniów na grupy. Uczniowie wybierają
odpowiednie szkło i odczynniki, znajdujące się na stole laboratoryjnym, a następnie
przeprowadzają eksperyment wg instrukcji zawartej w materiałach pomocniczych.
Nauczyciel rozdaje karty pracy ucznia. Uczniowie samodzielnie formułują pytanie
badawcze i hipotezę, rysują schemat doświadczenia, obserwują zmiany podczas
eksperymentu, zapisują równanie reakcji chemicznej, wyciągają wnioski (wszystko
zapisują w kartach pracy). Następnie na forum całej klasy następuje weryfikacja pod
względem merytorycznym. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.
3. Wirtualne laboratorium – praca w parach. Uczniowie zapoznają się z medium bazowym
i badają przebieg reakcji utleniania alkoholi do związków karbonylowych oraz wykonują
zawarte tam ćwiczenia.
4. Nauczyciel rozdaje uczniom karty, na których z jednej strony narysowany jest wzór
strukturalny alkoholu, a z drugiej strony wzór związku karbonylowego, do którego
utlenia się dany alkohol. Uczniowie rysują w zeszytach wzory związków karbonylowych
powstałych pod wpływem łagodnego utleniania z danych alkoholi oraz sprawdzają
poprawność wyniku.
5. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania 5‐8.
Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym
przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się,
a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na
tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje
pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne
informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom sklerotki. Prowadzący zajęcia rysuje na

tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje „Co zabieram ze sobą?”. Tutaj uczeń ma wpisać to,
co wyniósł z zajęć, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się
przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady
zapisuje „Co mi się nie przyda?”, a obok białej plamy „Czego zabrakło?”. Poniższe
 rysunki uczeń wypełnia sklerotkami z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami
zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej
powtórki.
2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które
uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

Przypomniałem/łam sobie, że...

Co było dla mnie łatwe...
Czego się nauczyłam/łem...
Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‐materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium może zostać wykorzystane podczas przygotowywania się ucznia do

sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenie podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich

kartkach):

Jakie produkty otrzymamy w wyniku utleniania alkoholi pierwszorzędowych?

Co jest produktem utleniania alkoholi drugorzędowych?
Jaka jest rola tlenku miedzi(II) użytego w podwyższonej temperaturze do alkoholu?

2. Doświadczenie chemiczne „Badanie reakcji utleniania alkoholi o różnej rzędowości”.

Szkło i sprzęt laboratoryjny: probówki, statyw na probówki, łapy metalowe, palnik

spirytusowy, zapałki/zapalniczka.

Odczynniki chemiczne: etanol, propan‐2-ol, 2‐metylopropan‐2-ol, miedź.

Instrukcja wykonania:

Do trzech probówek wlej kilka cm3 etanolu, propan‐2-olu oraz 2‐metylopropan‐2-olu,

następnie odłóż probówki do statywu.
Drut miedziany umieść w łapie metalowej i ogrzej w płomieniu palnika spirytusowego
(aż do czerwoności).
Obserwuj wygląd drutu miedzianego po ostygnięciu.
Drut miedziany ponownie ogrzej w płomieniu palnika spirytusowego.
Rozżarzony drut zanurz w probówce z etanolem.
Porównaj wygląd drutu miedzianego po wyciągnięciu z roztworu.
 Czynności powtórz dla probówki z propan‐2-olem oraz 2‐metylopropan‐2-olem.

3. Karty charakterystyk substancji chemicznych.

4. Nauczyciel przygotowuje sklerotki (samoprzylepne karteczki) oraz karty, na których
z jednej strony narysowany jest wzór strukturalny alkoholu, a z drugiej strony wzór
związku karbonylowego, do którego utlenia się dany alkohol.
5. Karta pracy ucznia:
Plik o rozmiarze 65.55 KB w języku polskim