Professional Documents
Culture Documents
The Study of Voice Acoustic Parameters in Adult Athletes With Hearing Loss
The Study of Voice Acoustic Parameters in Adult Athletes With Hearing Loss
The study of voice acoustic parameters in adult athletes with hearing loss
1
Department of Audiology, School of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2
Speech Therapy Clinic, Taleghani Hospital, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
3
Audiology PhD Student at Tehran University of Medical Scienses, Faculty Memberm, Department of Audiology,
School of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
Abstract
Background and aims: Auditory feedback mechanism is responsible for controlling speech and
voice, so, any changes in the auditory system, influences voice parameters, including
fundamental frequency deviation, changes in frequency, intensity, and resonance. The present
study was carried out to study the effect of hearing loss on the quality of voice and phonation in
athletes with regards to their exercise type.
Materials and Methods: The present cross-sectional study was performed on 30 athlete adults
with severe to profound hearing loss. The participants ranged between 18-30 years old. To
analyze acoustic parameters, the vowel /a/ was reviewed for 5 seconds using MDVP software for
fundamental frequency and its variation, jitter, Shimmer, changes in intensity, and noise to
harmonic ratio.
Results: The results showed that there is no significant correlation between voice acoustic
parameters and demographic factors (p>0.05), fundamental frequency (p=0.78), and noise to
harmonic ratio (p=0.09) in participants with severe and profound hearing losses. There was no
significant difference in the fundamental frequency (p=0.01) among the three sport groups either.
Moreover, NHR and VTI, among these three groups, showed no significant differences, however
a significant difference was observed in fundamental frequency (p=0.03) among the three
groups.
Conclusion: Hearing loss has impacts on various voice parameters and changes in these
parameters are correlated with the individual's sport types. The findings of the present study can
be used in providing better feedbacks during treatments and in giving corrective hints in
improving hearing aids and sport programs.
Key words: Acoustic parameters, Athlete, Adults, Hearing loss
Cite this article as: Ali Mohammadzadeh, Seyedeh Zohreh Mousavi, Majid Ashrafi. The study of voice acoustic
parameters in adult athletes with hearing loss. J Rehab Med. 2016; 5(2): 226-234.
* Corresponding Author: Department of Audiology, School of Rehabilitation Sciences, Shahid Beheshti University
of Medical Sciences, Opposite of Boali Hospital, Damavand Ave., Imam Hossain Square, Tehran. Iran
E-mail address: almedzade@gmail.com
1395 تابستان، شماره دوم. فصلنامه علمی – پژوهشی طب توانبخشی * دوره پنجم
226
بررسی شاخصهای اکوستیک صوت ..................
.1عضو هیئت علمی گروه شنوایی شناسی ،دانشکده علوم توانبخشی ،دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ،تهران ،ایران
.2كارشناس ارشد گفتاردرمانی ،بیمارستان آیت ا ...طالقانی ،دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ،تهران ،ایران
.3دانشجوي دكتري شنوایی شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران ،عضو هیئت علمی گروه شنوایی شناسی ،دانشکده علوم توانبخشی ،دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،
تهران ،ایران
چکیده
مقدمه و اهداف
بازخورد شنیداري مسئول كنترل گفتار و صوت میباشد .هرگونه تغییر در سیستم شنوایی شاخصهاي صوتی از جمله انحراف در فركاان پایاه ،تغییارات فركاان ،تغییارات
شدت و تشدید را تحت ناثیر قرار می دهد .این مطالعه به بررسی تاثیرات كم شنوایی بر صوت ورزشکاران با توجه به نوع ورزش آنها انجام شد.
مواد و روش ها
این مطالعه مقطعی با 30نمونه بزرگسال ورزشکار كمشنوا با افت شنوایی شدید تا عمیق در محدوده سنی 18-30سال انجام شد .سپ جهت تجزیاه و تحلیاش شااخصهاي
اكوستیک واكه /a/را به مدت 5ثانیه با نرم افزار MDVPفركان پایه و تغییرات آن ،جیتر ،شیمر ،تغییرات دامنه شدت صوت و نسبت نویز به هارمونی مورد بررسای قارار
گرفت.
یافته ها
شاخصهاي صوتی با ویژگیهاي دموگرافیک ( .)p=0/05میانگین فركان پایه p=0/78و نسبت نویز باه هاارمونی p=0/09در افاراد كام شانواي شادید تاا عمیاق رابطاه
معناداري نداشتند .بین سه گروه ورزشی در شاخص فركان پایه اختالف معنا داري مشاهده نگردید ( .)p=0/01همچناین میاان NHRو VTIباراي ساه گاروه اخاتالف
معناداري مشاهده نشد اما در تغییرات فركان پایه میان سه گروه ورزشی اختالف معنا داري دیده شد (.)p=0/03
بحث و نتیجه گیری
شنوایی بر شاخص هاي آكوستیکی صوت تاثیر گذاشته و تغییرات این شاخصها با نوع ورزش افراد مرتبط است .نتایج این پژوهش در راستاي ارائه فیادبک صاحی تر هنگاام
درمان و نیز ارائه ایدهها و اعمال اصالحاتی در ساخت وسایش كمک شنیداري و برنامه ریزي هاي ورزشی مفید می باشد.
واژگان کلیدی
بزرگسال ،شاخص هاي اكوستیک ،كم شنوا ،ورزشکار
نویسنده مسئول :علی محمدزاده .تهران ،میدان امام حسین)ع( ،خیابان دماوند ،روبروی بیمارستان بوعلی ،گروه شنوایی شناسی ،دانشکده
علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
آدرس الکترونیکيalmedzade@gmail.com :
مقدمه و اهداف
مکانیزم بازخورد شنیداري نه تنها تولید ویژگیهاي اكوستیک گفتار را كنترل میكند بلکه مسئول كنترل لحظهاي و تاخیري گفتار و صوت نیز
میباشد؛ بنابراین سالمت ویژگیهاي اكوستیکی صوت تا حد زیادي وابسته به عملکرد سیستم شنوایی است .با برخورداري از سیستم شنوایی
سالم و نیز بازخورد شنیداري طبیعی میتوان جنبههاي مهمی از گفتار شامش ،صوت ،تولید ،ریتم یا روانی گفتار را كنترل نمود و خطاهاي موجود
در هر یک از جنبههاي باال را تصحی كرد [1و ،]2در نتیجه هرگونه تغییري در سیستم شنوایی به آسیب به موارد ذكر شده میانجامد ،این
مشکالت از نظر بالینی بطور كامش مشهود هستند به طوريكه انجام روند درمانی مناسب را جهت كاهش این مشکالت ضروري میسازد.
تغییرات صوتی ناشی از نقص شنوایی با تنف ،آواسازي و تولید مرتبط است .افراد كم شنوا به دلیش عدم برخورداري از فیدبک شنیداري طبیعی
فاقد توانایی كنترل حركتی عضالت مربوط به مکانیسمهاي آواسازي و تولید گفتار میباشند [ .]3همچنین این افراد نمیتوانند تولیدات صوتی،
كشش چین هاي صوتی یا سط فشار تحت چاكناي را با استفاده از شنوایی خود چک كنند كه همین محدودیت بر شاخص هاي تعیین كننده
صوت تاثیر میگذارد .این بازخورد شنیداري محدود تاثیر منفی بر شاخص هاي صوتی از جمله انحراف در فركان پایه ( ،)F0تغییرات فركان
( ،)VF0تغییرات شدت و تشدید صوتی دارد [ .]4موضوعی كه در اینجا حائز اهمیت است ،تاثیرات كم شنوایی بر كیفیت صوت و آواسازي در
گروه خاص یعنی ورزشکاران با توجه به نوع ورزش آنها میباشد .تفاوت فركان پایه افراد كمشنوا شامش زیروبمی باال ،تغییرات كم زیروبمی
در منابع گوناگونی ذكر شده است ،)1964( Meckfessel .فركان پایه را در افراد كمشنوا گزارش كرد كه باالتر از گروه بهنجار است [.]5
Nickersonنیز در سال 1975گزارش كرد كه تغییرات زیروبمیشان كم می باشد كه منجر به ایجاد الگوهاي تکیه یکنواخت در گفتههایشان
میشود [ Mc Garr .]6و )1978( Osbergerبیان كردند كه میزان افت شنوایی نقش مهمی در زیروبمی دارد .آنها مشاهده كردند افرادي كه
كمشنواییشان بیش از 90دسیبش است ،مشکالت بیشتري در محدوده زیروبمی دارند [ .]7شرایبرگ ،كویاتکوسکی و ،)1990( Rasmussen
هفت جنبه در گفتار افراد كم شنوا شامش تکیهگذاري ،سرعت ،عبارتبندي و نیز بلندي ،زیروبمی ،كیفیت صوتی و كیفیت تشدید داراي اختالل
می باشد [ Giusti .]8و همکاران ( )2001فركان و تغییرات آن را در افراد كم شنواي حسی -عصبی و بهنجار ارزیابی كردند و فركان پایه
باالتري در آنها یافتند [ .]9عوامش گوناگونی از جمله شدت كمشنوایی ،سن آغاز كمشنوایی و استفاده یا عدم استفاده از وسایش كمک شنیداري
بر توانایی گفتار و صوت افراد كم شنوا تاثیر می گذارند .مطالعات گوناگونی وجود دارد كه تاثیر كمشنوایی و عوامش مرتبط را بر صوت افراد
بزرگسال مورد بررسی قرار داده اند Vika .و همکارانش ( )1993شاخص هاي فركان پایه را در افراد كم شنواي شدید (باالتر از 70دسی بش)
كه كم شنوایی آنها بسته به زمان شروع كم شنوایی به سه دوره بدو تولد ،كودكی تا سه سال و پ از زبان آموزي تقسیم میشد ،تجزیه و
تحلیش كردند .نتایج بررسیهاي صوتی آن ها نشان داد كه شدت و نوع اختالالت صوت بستگی به عمق كاهش شنوایی و زمان شروع آن دارد
[ Pruszewicz .]10و همکاران ( )1998مطالعه اي به منظور تجزیه و تحلیش اكوستیک صوت در افراد كم شنواي داراي سمعک و كاشت
حلزون پ از یک دوره توانبخشی انجام دادند .نتایج حاصله نشان دهنده بهبود شاخص هاي صوت پ از فرایند توانبخشی صوت و گفتار در
بیماران كم شنوا بود [ Hamzavi .]11و همکاران ( )2003تأثیر نبود بازخورد شنوایی در افرادي كه بعد از دوره زبان آموزي گرفتار به نقص
شنوایی شدید شدند را بر شاخص هاي صوتی بررسی كردن ،نتایج نشان دادند كه واض ترین تغییرات در فركان پایه ،سرعت و انرژي صوت
میباشد .این تغییرات به خاطر فقدان بازخورد شنوایی بود [ )2004( Lejska .]12شدت و فركان صوت را در افراد كم شنواي عمیق با افراد
بهنجار مقایسه كرد و بیان كرد كه فركان پایه افراد كم شنواي عمیق نسبت به افراد بهنجار باالتر است [ .]13در مطالعه Penو همکاران
( ) 2005مقایسه اي میان ویژگی هاي صوتی بزرگساالن كم شنوا با و بدون كاشت حلزون را كه شروع كم شنوایی شان قبش یا بعد از زبان
آموزي بود ،انجام دادند .نتایج حاصش نشان داد كه فركان پایه در گروه كاشت حلزون پایین تر بود .در جنبهي ویژگی هاي اكوستیک صوت
افرادي كه قبش از زبان آموزي كم شنوا شده بودند به طور محدودتري میتوانستند از كاشت بهره ببرند .درک گفتار افراد بزرگسال كه قبش از
زبان آموزي كاشت حلزون شده اند به مراتب بدتر از بچهها و بزرگساالنی است كه بعد از زبان آموزي كاشت شده اند [ Evan .]14در سال 2007
شاخص هاي فركان پایه و تغییرات آن jitter ،و Shimmerصوت افراد بزرگسال گرفتار به نقص شنوایی قبش از دوره زبان آموزي را قبش و
بعد از كاشت حلزون مورد بررسی قرار داد .نتایج حاصش از این مطالعه نشان داد كه بسیاري از افراد بزرگسالی كه نقص شنوایی شدیدي داشتند و
فصلنامه علمی – پژوهشی طب توانبخشی * دوره پنجم .شماره دوم ،تابستان 1395
228
بررسی شاخصهای اکوستیک صوت ..................
از كاشت حلزون بهرهمند شدند بهبودي مشخصی در شاخص هاي صوتی شان یافت گردید [ Murra .]15و همکاران ( )2012نیز ویژگی هاي
اكوستیک صوت از جمله فركان پایه ،جیتر ،شیمر ،نسبت نویز به هارمونی ( )NHRرا در بزرگساالن گرفتار به كم شنوایی شدید بررسی كردند.
نتایج حاصش از این مطاله نشان داد كه تمامی شاخص هاي مورد بررسی به خصوص میانگین فركان پایه به طور معناداري باالتر از افراد
بهنجار بود .این مطالعه نشان داد كه كم شنوایی بر تولید شاخص هاي صوت تاثیرگذار است [ .]16در مطالعه حاضر عالوه بر بررسی تاثیر
فاكتورهاي مرتبط با كم شنوایی بر صوت فاكتور موثر دیگر یعنی ورزشکار بودن نیز مورد بررسی قرار گرفت .با وجود اینکه ورزشکاران یکی از
گروه ها ي در معرض خطر باال براي ابتال به اختالالت صوت هستند اما مطالعات محدودي در زمینه مشکالت صوت ورزشکاران انجام شده
است .براي مثال Scottو همکاران ( )2008پیامدهاي ضربه به حنجره را هنگام ورزش مورد بررسی قرار دادند و اظهار كردند كه عالیمی چون
گرفتگی صدا ،مشکالت ت نفسی ،مخاط خونی ،بدصدایی در میان ورزشکاران رایج است كه درمان این اختالالت ناشی از ضربه به حنجره جراحی
می باشد و كمتر به دارو و استراحت صوتی پاسخ می دهند .مطالعه دیگري پیرامون مشکالت صوتی در میان مربیان ورزش انجام شده است [.]17
Dallastonو همکاران ( )2015تغ ییرات اكوستیک صوت را در مربیان تناسب اندام قبش و بعد از جلسات آموزش به ورزشکاران مورد بررسی
قرار دادند و شاخص هاي فركان پایه ،شدت ،جیتر ،شیمر ،نسبت هارمونی به نویز و تغییرات زیروبمی را اندازه گیري كردند .نتایج حاصش از
مطالعه آن ها نشان داد كه افزایش معناداري در شاخص هاي فركان پایه و شدت پ از جلسات آموزش وجود دارد .اما تغییري در شاخص
هاي جیتر ،شیمر و نسبت هارمونی به نویز قبش و بعد از جلسه وجود نداشت .این مطالعه نشان داد كه نوع آموزش بر صوت ممکن است تاثیر
داشته باشد و باید مورد بررسی قرار گیرد [ )2013( Rumbach .]18نیز اختالالت صوتی ناشی از مشکالت ساختاري حنجره را در مربیان تناسب
اندام بررسی كرد .نتایج حاصش نشان داد كه بیشتر شركت كنندگان در مطالعه گرفتار به ندول چین صوتی بودند [ Heidel .]19و همکاران
( )1993به بررسی مشکالت صوتی در مربیان ایروبیک پرداختند .این مطالعه توسط پرسشنامه اي پیرامون تعداد كالس ها ،تعداد شركت
كنندگان در هر كالس نوع ورزش ایروبیک ،تاریخچه پزشکی ،میزان مصرف آب ،استعمال سیگار ،عادت خواب و سابقه ابتال به اختالل صوتی
انجام شد .نتایج نشان داد كه مربیان ایروبیک به طور كلی گرفتگی صوت ،فقدان دوره اي صوت در طول و پ از جلسات تمرین را تجربه
كردند [ .]20به طور كلی نتایج حاصش از مطالعه حاضر می تواند پیش زمینه اي براي انجام تحقیقات بعدي در گروه ورزشکاران باشد كه می توانند
در معرض خطر مشکالت صوتی باشند.
مواد و روش ها
مطالعه حاضر از نوع توصیفی غیرمداخلهاي بوده كه بهصورت مقطعی بر روي 30بزرگسال ورزشکار كمشنوا با افت شنوایی شدید تا عمیق انجام
شد ،تمامی افراد كمشنوا عضو فدراسیون ورزشهاي ناشنوایان در محدوده سنی 18-30سال بودند .نمونههاي كمشنواي مورد مطالعه بهصورت
غیراحتمالی و در دسترس انتخاب شدند .آزمودنیها پ از ثبت اطالعات فردي و با درنظر گرفتن معیارهاي ورود شامش كاهش شنوایی حسی
عصبی در تست ادیومتري ،تیمپانوگرام نوع Aو نیز نبود عوامش مداخله كننده اي كه می توانست بر روي صوت تأثیر گذار باشد مانند بیماري
هاي تنفسی باالانی ،بیماري هاي عصبی_عضالنی ،تصادفات وضربه هاي وارده به سر و گردن ،سابقه جراحی در ناحیه سرو گردن ،نقص
آناتومیک درمجراي صوتی ،بیماري هاي سیستمیک ،كم كاري تیروئید ،نقائص ذهنی ،مصرف داروهاي مؤثر بر شنوایی و صوت ،عدم تمایش به
همکاري وارد مطالعه شدند .براي آستانه گیري حساسیت شنوایی از دستگاه ادیومتر مدل OB822ساخت شركت Madsenكشور دانمارک و
براي بررسی عملکرد گوش میانی از دستگاه تمپانومتر مدل AZ22ساخت شركت Interacousticكشور دانمارک استفاده شد .اتوسکوپی،
تمپانومتري و ادیومتري تون خالص در فركان هاي 250هرتز تا 8كیلو هرتز انجام گردید و نتایج ثبت شد .جهت تجزیه و تحلیش شاخصهاي
اكوستیک ،صوت آزمودنیها در اتاق مخصوص اكوستیک (با نویز زمینه اي كمتر از 31دسی بش با استفاده ازدستگاه اندازه گیري شدت صدا
مدل 971شركت آون تک ساخت مشترک لهستان و امریکا) با میکروفون Shureكه به فاصله 11سانتیمتري از لب هاي آزمودنی و با زاویه
45درجه قرار گرفته بود ضبط شد .از آزمودنی ها خواسته می شد كه واكه /a/را حداقش به مدت 5ثانیه تولید كنند .جهت اطمینان ،این كار 3
مرتبه تکرار شد .الزم به ذكر است كه قبش از ضبط صدا توضیحات مربوط به نحوه اجرا به آزمودنیها داده شد .سپ با استفاده از سیستم
آناالیزر صوت MDVPمدل 5550ساخت كمپانی Kay Pentaxامریکا شاخصهاي فركان پایه) (F0و تغییرات آن) ،(vF0جیتر)،(Jitt
شیمر) ،(Shimmتغییرات دامنه شدت صوت ( ،)vAmشاخص آشفتگی صوت ( )VTIو نسبت نویز به هارمونی) (H/NRمورد تجزیه و
یک طرفه ) (ANOVAبراي تحلیش قرار گرفت .جهت تحلیش آماري ،داده ها به نرم افزار SPSS18منتقش و از آزمون آماري واریان
مقایسه میانگین شاخص هاي در چند متغیر غیر مستقش استفاده شد.
یافتهها
مطالعه حاضر بر روي بزرگساالن كم شنواي ورزشکار در محدوده سنی 18تا 30سال (با میانگین سنی )23/03± 3/91انجام شد .ویژگیهاي
دموگرافیک آزمودنیها در جدول 1نشان داده شده است.
جدول :1ویژگیهای دموگرافیک افراد کمشنوا ( )n=30
(درصد) تعداد
(11 )36/7 شاغل
وضعیت شغلی
(19 )63/3 بیکار
(7 )23/3 زیردیپلم
(21 )70 دیپلم سطح تحصیالت
(2 )6/7 لیسانس
(9 )30 شدید
میزان افت شنوایی
(21 )70 عمیق
(27 )90 قبل از زبان آموزی
زمان ابتال به افت شنوایی
(3 )10 پس از زبان آموزی
بررسی سایر مشخصات فردي نشان داد كه 17نفر از كم شنوایان مورد مطالعه از سمعک استفاده میكردند ( )٪56/7و سایر آنها از كاربران
سمعک نبودند ( .)٪43/3بر اساس دادههاي بدست آمده تنها 4نفر از آنها از برنامههاي تربیت شنوایی استفاده كرده بودند و 26نفر دیگر در
این برنامهها شركت نداشتند 10 .نفر ( )٪33/3از آزمونیها در جلسات گفتار درمانی حضور داشته و 20نفر ( )٪66/7از آنها از برنامههاي
گفتاردرمانی استفاده نکرده بودند .همچنین 16نفر ( )٪53/3از افراد مورد مطالعه در كالس هاي باغچه بان شركت داشته و 14نفر دیگر
( )٪46/7در این كالس ها حضور نداشتند .با توجه به اینكه كمشنوایان از فدراسیون ورزشی ناشنوایان انتخاب شده بودند بنابراین رشته ورزشی
آنها نیز مدنظر قرار گرفت كه 9نفر از این افراد در رشته فوتبال 11 ،نفر در رشته جودو و 10نفر از آنها در رشته دو میدانی فعالیت میكردند.
یافته هاي حاصش از تجزیه و تحلیش شاخص هاي اكوستیک (شامش فركان پایه ،جیتر ،تغییرات فركان ،شیمر ،تغییرات دامنه ،نسبت هارمونی
به نویز و )VTIدر افراد ورزشکار كمشنوا در جدول 2نشان داده شده است.
جدول .2میانگین و انحراف استاندارد شاخص های اکوستیک صوت در افراد کم شنوای ورزشکار ()n=30
انحراف استاندارد میانگین بیشترین حداقل شاخص های صوتی
78/45 181/77 465/41 83/05 فرکانس پایه
0/75 0/94 3/14 0/12 جیتر
2/25 3/63 10/11 0/62 تغییرات فرکانس
2/36 4/58 11/66 2/26 شیمر
10/63 15/12 41/33 2/87 تغییرات دامنه
0/03 0/15 0/26 0/09 نسبت هارمونی به نویز
0/06 0/07 0/42 0/03 VTI
تحلیش داده ها نشان داد كه هیچیک از مولفههاي اكوستیک صوتی مورد بررسی در این مطالعه (میانگین فركان پایه ،جیتر ،شیمر ،نسبت
هارمونی به نویز و شاخص آشفتگی صوت) با ویژگیهاي دموگرافیک وضعیت شغلی و سط تحصیلی رابطه معناداري ندارد (.)p˃0/05
مولفههاي اكوستیک صوت براي هر دو گروه كم شنوا با افت شنوایی شدید و عمیق مورد بررسی قرار گرفت .میانگین فركان پایه براي افراد با
فصلنامه علمی – پژوهشی طب توانبخشی * دوره پنجم .شماره دوم ،تابستان 1395
230
بررسی شاخصهای اکوستیک صوت ..................
كم شنوایی شدید 175/6±46و براي افراد كم شنواي عمیق 184/4 ± 90بود كه از لحاظ آماري اختالف معناداري مشاهده نشد ( )p=0/78در
مقایسه میانگین نسبت هارمونی به نویز این مقدار در گروه كمشنواي شدید 0/15± 0/04و براي گروه كمشنواي عمیق 0/15± 0/03بود كه
در این شاخص نیز اختالف معنی داري مشاهده نگردید ) .(p=0/09میانگین VTIدر افراد با كم شنوایی شدید 0/1 ± 0/1و در افراد با كم
شنوایی عمیق 0/01 ±0/06بود كه در مقایسه با هم اختالف معناداري مشاهده نشد ) .(p=0/09میانگین فركان پایه در افرادي كه قبش از
سن زبان آموزي به كم شنوایی گرفتار شده بودند ، 168/3 ± 81درحالی كه این مولفه در افرادي كه بعد از زبان آموزي كمشنوا شده بودند20
140/7±بود كه از نظر آماري اختالف معنی داري میان این دو گروه مشاهده نشد ( .)p=0/34میانگین تغییرات فركان پایه نیز در افرادي كه
قبش از زبان آموزي ناشنوا شده اند 3/78 ±2و در گروه دیگر 2/31 ± 2می باشد كه اختالف معنی دار نبود ( .)p=0/29میانگین نسبت
هارمونی به نویز در افراد كمشنواي پیش از دوره زبان آموزي 0/3 ± 0/15و در گروه دیگر 0/4±0/17بود كه بین این دو گروه اختالف معنا
داري وجود نداشت ( .)p=0/27در این میان شاخص آشفتگی صدا (با میانگین ) 0/02 ± 0/06در افرادي كه قبش زبان آموزي دچار كمشنوایی
شده بودند اختالف معنا داري نسبت به گروهی كه پ از زبان آموزي دچار كمشنوایی شده بودند (با میانگین )0/2 ± 0/17داشت (.)p=0/005
همان طور كه ذكر شد از بین آزمودنی هاي مورد برررسی در این مطالعه 17نفر از سمعک استفاده میكردند و 13نفر از آن ها از سمعک
استفاده نمی كردند كه در جدول 3شاخص هاي اكوستیکی صوت شامش میانگین فركان پایه VTI ،vF0 ،و نسبت هارمونی به نویز در این
دو گروه آورده شده است.
جدول .3مقایسه شاخص های اکوستیک صوت بین دو گروه کم شنوا ()n=30
P value انحراف استاندارد میانگین تعداد استفاده از سمعک شاخص های صوتی
85/41 186/73 17 دارد
0/07 فرکانس پایه
71/18 175/29 13 ندارد
1/27 2/97 17 دارد
0/06 VF0
2/95 4/50 13 ندارد
0/03 0/14 17 دارد
0/34 نسبت هارمونی به نویز
0/04 0/16 13 ندارد
0/08 0/08 17 دارد
0/56 VTI
0/01 0/06 13 ندارد
میانگین فركان پایه در افرادي كه در برنامه هاي تربیت شنوایی شركت كرده بودند168/8 ± 40و در گروهی كه در آن برنامهها شركت نکرده
بودند183/7 ± 83بودكه اختالف معنی داري بین آنها مشاهده نگردید ( .)p=0/73همچنین میانگین VF0در افراد استفاده كننده از برنامه
هاي تربیت شنوایی 3/2 ± 2و در گروه دیگر 3/7±2بود كه در این شاخص نیز اختالف معنی داري مشاهده نشد ( .)p=0/69میانگین NHR
در كسانی كه به دوره هاي تربیت شنوایی رفته بودند 0/16 ±0/04و در گروه دیگر 0/15 ±0/03بود كه اختالف معنی داري بین آنها مشاهده
نشد ( .) p=0/09ولی میانگین شاخص آشفتگی صدا در افرادي كه در كالس هاي تربیت شنوایی شركت كرده بودند 0/2 ± 0/16و در افرادي
كه از كالس تربیت شنوایی استفاده نکردند 0/02 ± 0/06بوده كه بین آنها اختالف معنی داري مشاهده شد ( .)p=0/006میانگین فركان
پایه در افرادي كه در كالس هاي گفتاردرمانی شركت كرده بودند 198/4 ±109و در گروه دیگر 173/4± 59بودكه اختالف معنی داري در
بین آنها مشاهده نشد ( .)p=0/42میانگین NHRدر افرادي كه از كالس گفتار درمانی استفاده كرده بودند 0/14 ±0/03و در گروه
دیگر 0/16± 0/04بود كه اختالف معنی داري مشاهده نشد ( .)p=0/23همچنین میانگین VTIدر افرادي كه در كالس هاي گفتار درمانی
شركت كرده اند 0/1 ± 0/09و در گروه دیگر 0/02 ±0/07بود كه اختالف معنی داري در بین آنها نیز وجود نداشت ( .)p=0/38تأثیر
استفاده از كالس هاي باغچه بان روي مولفههاي اكوستیک صوت افراد كم شنوا نیز مورد بررسی قرار گرفت كه هیچیک از آنها معنادار نبودند
( .)p<0/05در جدول 4شاخص هاي اكوستیک براي هر سه رشته ورزشی نشان داده شده است .همان طور كه مشاهده می شود بین این سه
گروه در شاخص فركان پایه اختالف معنا داري مشاهده نگردید ( .)p=0/01همچنین بین مقادیر میانگین NHRبراي سه گروه اختالف معنا
داري مشاهده نشد ( .)p=0/74میانگین VTIنیز در آن ها اختالف معنی داري مشاهده نداشت ( .)p=0/28اما اختالف معنا داري در تغییرات
فركان پایه دیده بین سه گروه ورزشی دیده شد (.)p=0/03
جدول .4مقایسه شاخص های اکوستیک صوت بر اساس نوع ورزش
انحراف
P value باالیی باالیی حد پایینی میانگین
استاندارد
278/65 176/33 24/93 227/49 فوتبال
0/10 213/33 120/78 22/55 167/05 جودو فرکانس پایه
205/36 108/28 23/65 156/82 دو میدانی
6/60 3/78 0/68 5/19 فوتبال
*0/03 3/94 1/39 0/62 2/67 جودو تغییرات فرکانس پایه
4/63 1/96 0/65 3/30 دو میدانی
0/174 0/120 0/013 0/147 فوتبال
نسبت هارمونی به
0/74 0/183 0/134 0/012 0/158 جودو
نویز
0/185 0/134 0/012 0/159 دو میدانی
0/102 0/011 0/022 0/05 فوتبال
0/28 0/145 0/062 0/020 0/10 جودو VTI
0/113 0/026 0/021 0/07 دو میدانی
بحث
نتایج حاصش از این مطالعه كه پژوهشی جدید در حیطه صوت در میان كم شنوایان ورزشکار است و براي اولین بار در كشور انجام گرفته است،
نشان داد كه شاخص هاي صوت بزرگساالن ورزشکار كم شنوا (شامش میانگین )HNR ،VTI ،vF0 ،shimmer ،jitter ،F0در مقایسه با
بزرگساالن بهنجار كه در مطالعه اي توسط محمدزاده و همکاران ( )2011انجام شده بود باالتر است [ .]21همان طور كه ذكر شد شاخص هاي
صوت تحت تأثیر سالمت سیستم شنوایی قرار می گیرند .در پژوهش Hamzavi ،)1964( Meckfesselو همکاران ( Giusti ،)2003و
همکاران ( ) 2001نیز نتایج نشان داد كه در افراد كم شنوا شاخص هاي صوت به خصوص فركان پایه به دلیش عدم بازخورد شنوایی تحت تأثیر
قرار می گیرد [ .]5،9،12كه مطابق با یافته هاي حاصش از پژوهش حاضر می باشد .در واقع شواهد زیادي در متون علمی نشان می دهد كه افراد
كم شنوا به دلیش آسیب فیدبک شنیداري و عدم توانایی در كنترل شاخص هاي صوتی ،تغییرات شاخص هاي صوتی متفاوتی از افراد طبیعی
دارند .عالوه بر عامش كم شنوایی مطالعات محدود قبلی نشان دادند كه فعالیت هاي ورزشی نیز بر ویژگی هاي صوتی تاثیر می گذارند كه با
مطالعه حاضر تطابق دارد [ . ]19،20بر اساس نتایج به دست آمده در این پژوهش شاخص هاي صوت تحت تأثیر وضعیت اشتغال افراد قرار نمی
گرفت و این شاخ ص ها در هر دو گروه شاغش و بیکار نزدیک به هم بود .البته فركان پایه در افراد شاغش باالتر از افراد بیکار بود و بقیه ي
شاخص ها در افراد بیکار باالتر بود با این حال در عین تفاوت داشتن اختالف معنا دار نبود .در رابطه با تأثیر میزان تحصیالت آزمودنی ها بر
شاخص هاي صوت نیز اختالف معنا داري بین گروه هاي زیر دیپلم ،دیپلم و لیسان مشاهده نشد .به نظر می رسد دلیش نداشتن اختالف بین
سه گروه گذراندن دوره هاي تحصیلی در مدارس مخصوص ناشنوایان بوده اگرچه فركان پایه در افرادي كه تحصیالت زیر دیپلم داشتند از دو
گروه دیگر باالتر ب ود و با افزایش سط تحصیالت فركان پایه كاهش پیدا می كرد اما این تغییرات به لحاظ آماري معنادار نبودند .آزمودنی ها
از نظر میزان كم شنوایی به دو گروه شدید و عمیق تقسیم شدند كه نتایج بین این دو گروه اختالف معناداري در شاخص هاي صوت نشان نداد.
اگرچه در افراد با كم شنوایی عمیق فركان پایه باالتر و ثبات فركانسی كمتري نسبت به افراد با كاهش شنوایی شدید داشتند .این یافته مطابق
با شواهد علمی موجود درباره تاثیر میزان افت شنوایی بر عملکرد گفتاري و صوت می باشد .واض است كه افت شنوایی شاخص هاي صوت را
تحت تأثیر قرار می دهد ولی به نظر می رسد كه چون افراد با افت شنوایی شدید تا عمیق هردو در گروه سخت شنواها قرار می گیرند؛ این افت
فصلنامه علمی – پژوهشی طب توانبخشی * دوره پنجم .شماره دوم ،تابستان 1395
232
بررسی شاخصهای اکوستیک صوت ..................
شاخص هاي صوت آنها را تقریبا به یک میزان تغییر می دهد .شاید با افزایش حجم نمونه در این دو گروه بتوان به طور مطمئن تري درباره
معنادار بودن تفاوت ها بین م یزان افت هاي متفاوت بحث كرد.كم شنوایی افراد مورد مطالعه در این پژوهش از نظر زمان شروع كم شنوایی به
دو دسته قبش از زبان آموزي و بعد از زبان آموزي تقسیم شده بود NHR،Vf0 ،F0 .بین این دو گروه اختالف معناداري نداشت ولی شاخص
آشفتگی صدا VTIدر افرادي كه قبش از زبان آموزي كم شنوا شده اند نسبت به كسانی كه بعد از زبان آموزي نا شنوا شده اند اختالف معناداري
داشت .اما یافته ها نشان می دهند كه فركان پایه و میزان عدم ثبات آن درافرادي كه قبش از زبان آموزي گرفتار به كم شنوایی شده اند بیش
از افرادي است كه پ از دوره زبان آموزي گرفتار به نقص شنیداري شده اند و این مطلب می تواند احتماال نقش دوره زبان آموزي را در كنترل
صوت آن ها نشان دهد .از میان 30نفر شركت كننده در این مطالعه 17نفر از آنها از سمعک استفاده می كردند و 13نفر از آن ها از كاربران
سمعک نبودند كه شاخص هاي صوت در این دو گروه نسبت به هم نیز اختالف معنی داري نداشت .فركان پایه در افراد استفاده كننده از
سمعک باالتر از افرادي بود كه از سمعک استفاده نمی كردند كه البته از لحاظ آماري معنادار نبود .در این مورد انتظار می رفت كه شاخص هاي
صوت این دو گروه با همدیگر اختالف معناداري داشته باشند اما با توجه به این كه پاسخ این دو گروه در پرسش نامه مشخصات فردي در
خصوص مدت زمان استفاده از سمعک در طول روز با هم اختالف معناداري نداشتند ،بنابراین می توان نتیجه گرفت كه مدت زمان استفاده از
سمعک فاكتور مهمی در تاثیر گذاري بر شاخص هاي صوت محسوب می شود .البته دلیش دیگر این موضوع می تواند میزان افت شنوایی و تاثیر
اندک سمعک بر بهبود كفایت شنوایی باشد .بررسی تاثیر شركت در برنامه هاي تربیت شنیداري بر شاخص هاي صوت نشان داد كه F0 –Vf0
, NHRدر دو گروه (با تربیت شنیداري و بدون تربیت شنیداري) اختالف معناداري مشاهده نشد ولی در مورد شاخص آشفتگی صدا VTI
اختالف معناداري وجود داشت F0 .هم در افراد شركت كننده در كالس هاي تربیت شنیداري نسبت به گروه دیگر پایین تر بود ولی از نظر
آماري معنادار نبود .در مورد تأثیر برنامه هاي گفتار درمانی و كالس هاي باغچه بان بر شاخص هاي صوت اختالف معناداري در هیچ یک از
شاخص هاي صوت بین افرادي كه به این كالس ها رفته اند و افرادي كه تجربه این كالس ها را نداشته اند مشاهده نگردید .شاخص هاي
صوتی برحسب نوع فعالیت ورزشی آزمودنی ها بررسی شد كه نتایج نشان داد بین فوتبالیست ها ،جودوكاران و دوندگان از نظر F0 , NHR ,
VTIاختالف معنا داري وجود ندارد ولی در vF0اختالف معناداري بین این سه گروه دیده شد و این نکته حائز اهمیت است كه افزایش
فركان پایه و عدم ثبات فركانسی در گروه فوتبالیست ها از دو گروه دیگر بیشتر بود شاید علت آن فریاد زدن بیشتر بازیکنان در هنگام بازي
نسبت به آن دو گروه باشد .به طور كلی شاید بتوان گفت تا كنون در ایران پژوهش جامعی در جمعیت كم شنوایان بزرگسال و نیز ورزشکاران كه
می توانند جز گروه هاي مستعد به اختالالت صوت باشند مطالعه اي صورت نگرفته است .نتایج حاصش از این مطالعه به بررسی دو فاكتور مهم
(كم شنوایی و ورزشکار بودن) بر شاخص هاي صوت پرداخت.
نتیجه گیری
در بین افراد كم شنوا از نظر تأثیر شغش ،میزان تحصیالت ،میزان كم شنوایی و استفاده از سمعک و كالس هاي گفتار درمانی و باغچه بان بر
شاخص هاي صوت نتیجه خاصی مشاهده نشد و شاخص هاي صوت در این موارد تغییرات چشمگیري را نشان نمی دهند ولی در مورد زمان
ابتال به كم شنوایی از نظر شروع آن قبش و یا بعد از دوره زبان آموزي در شاخص آشفتگی صدا تفاوت معناداري بین دو گروه دیده شد .فركان
پایه و میزان عدم ثبات آن درافرادي كه قبش از زبان آموزي گرفتار به كم شنوایی شده اند بیش از افرادي است كه پ از دوره زبان آموزي
گرفتار به نقص شنیداري شده اند و این مطلب می تواند احتماال نقش دوره زبان آموزي را در كنترل صوت آنها نشان دهد .همچنین در افرادي
كه از برنامه هاي تربیت شنیداري استفاده كرده بودند نیز شاخص آشفتگی صدا نسبت به گروه دیگر بهتر بوده تفاوت معنی داري داشت.
همچنین نوع ورزش افراد كم شنوا نیز می تواند شاخص فركان پایه و ثبات آن را تحت تاثیر قرار دهد .با در نظر گرفتن تاثیر كم شنوایی بر
شاخص هاي صوتی گوناگون و نیز بررسی این شاخص ها در ارتباط با نوع ورزش افراد می توان به نتایج سودمندي در راستاي تعیین مالک ها
و معیارهاي طراحی برنامه هاي درمانی و برنامه ریزیی هاي ورزشی مناسب دست یافت ،از طرفی با افزایش دانش و آگاهی درباره تأثیر كم
شنوایی بر تولید صوت می توان از نتایج این پژوهش در راستاي ارائه فیدبک صحی تر در هنگام درمان و نیز ارائه ایده ها و اعمال اصالحاتی در
ساخت وسایش كمک شنیداري براي ورزشکاران كم شنوا استفاده كرد.
تشکر و قدرداني
بدین وسیله از سركار خانم نیلوفر زیدانی و جناب آقاي محمد حسین پوردكان كارشناسان شنوایی شناسی و همچنین از همکاري مركز تربیت
.بدنی ناشنوایان و ورزشکاران كم شنوا قدردانی می نماییم
منابع
1. Webb W, Adler R. Neurosensory Organization of Speech and Hearing.5th ed. Canada: Mosby Inc; 2008, 146-
147.
2. Owens R. A Functional Language Approach. In: Owens R. Language disorders. 5th ed. USA: Pearson 2009, 8-
19.
3. Hudgins CV, Numbers FC. An investigation of the intelligibility of the speech of the deaf. Genet Psychol
Monogr. 1942; 25:289–392.
4. Rose P. Speech acoustics. In: Rose P. Forensic Speaker Identification.1sted. London: Taylor and Francis; 2002.
p:195-211.
5. Meckfessel AL. A comparison between vocal characteristics of deaf and normal hearing individuals. Master’s
thesis, University of Kansas, 1964. 16-53.
6. Nickerson RB, Characteristics of the speech of deaf persons, Volta Rev. 1975, 77(1): 342-362.
7. McGarr NS, Osberger MJ. Pitch deviancy and intelligibility of deaf speech. Journal of Communication
Disorders, 1978: 11 (1), 237-247.
8. Shriberg LD, Kwiatkowski J, Rasmussen C. Prosody–Voice Screening Profile (PVSP). Tuscon, AZ:
Communication Skill Builders, 1990.
9. Giusti MC, Padovani MP, Behlau M, Granato L. The voice of hearing impaired children. Braz J
Otorhinolaryngol. 2001; 67:29–35.
10. Pruszewicz A, Demenko G, Wika TDepartment of Phoniatrics and Audiology, University School of Medical
Science, PoznaÅ, Poland. Acta Otolaryngol. 1993 May;11 (3):450-4.
11. Pruszewicz A, Szyfter W, SwidziŠski P, Wiskirska-Woźnica B, Swidziński W, Karlik M. Klinika Foniatrii
i Audiologii AM w Poznaniu. Otolaryngol Pol. 1998; 52(6):695-700.
12. Hamzavi JS, Waehringer Guertel 18-20, A-1090, Vienna, Austria. Auris Nasus Larynx. 2003;30(4):333-9.
13. Lejska M, Audiology and foniatry, AUDIO-Fon center, Brno, Czech Republic.2004;18(2):209-15
14. Pan T, Ma FR, Cao KL, Song WM, Wei CG, Cui WL, Liao HR Department of Otorhinolaryngology, Third
Hospital, Peking University, Beijing 100083, China. pantao6422@sina.com Zhonghua Er Bi Yan Hou Tou
Jing Wai Ke Za Zhi. 2005 Apr;40(4):2714.
15. Evan Department of Communication Sciences and Disorders, University of South Carolina, Columbia, South
Carolina 29208, USA. J Voice. 2007 Nov;21(6):669-82.
16. Mora R1, Crippa B, Cervoni E, Santomauro V, Guastini L. Acoustic features of voice in patients with severe
hearing loss. J Otolaryngol Head Neck Surg. 2012; 41(1):8-13.
17. Scott A. Paluska and Christopher D. Lansford. Laryngeal Trauma in Sport. head & neurologic conditions.
2008; 7 (1): 7-14.
18. Dallaston K, Rumbach AF. Vocal Performance of Group Fitness Instructors Before and After Instruction:
Changes in Acoustic Measures and Self-Ratings. 2015. article in presspp. 1-8
19. Rumbach AF. Voice Problems of Group Fitness Instructors:Diagnosis, Treatment, Perceived and Experienced
Attitudes and Expectations of the Industry. Journal of Voice. 2013; 27(6): 786.e1-786.e9.
20. Heidel SE, Torgerson JK. Vocal problems among aerobics instructors and aerobic participants. J Commun
Disord. 1993;26:179–191.
21. Mohammadzadeh A, Heydari E, Azizi F. Speech impairment in primary hypothyroidism. J. Endocrinol Invest
34: 431-433, 2011
1395 تابستان، شماره دوم. فصلنامه علمی – پژوهشی طب توانبخشی * دوره پنجم
234