Temat: W niewoli Formy.

1. Gombrowiczowskie słowa-klucze.

PUPA  Zdziecinnienie, niedojrzałość; upupić = narzucić rolę dziecka, zmusić do uległości, niedojrzałości,
podporządkować sobie kogoś.

GĘBA  Stereotypowa opinia o człowieku lub roli społecznej, maska, któ ra przylega do kogoś i stanowi jego drugą naturę;
przyprawić/zrobić komuś gębę = uwięzić w jednym niezmiennym wizerunku narzucony styl zachowania, zmusić do
odgrywania roli, nakładanie maski, „…przed gębą nie ma ucieczki jak w inną gębę.”

TWARZ  Osobowość człowieka, tożsamość.

MINA  Maska zastępująca człowiekowi twarz.

ŁYDKA  Nowoczesność, młodość, piękno, cielesność, erotyzm, tężyzna fizyczna; Zuta – nowoczesna pensjonarka.

KUPA  Chaos powstały przez nieutrzymanie społecznej formy, skandal (towarzyski) spowodowany przez kogoś, kto nie
chce odgrywać narzuconej mu roli (np. bijatyka po pojedynku na miny czy sprzeczka w domu Młodziakó w).

2. Filozofia Gombrowicza – Forma.

FORMA: konwencje, schematy, wzory postępowania, przyjęte i uznane w społeczeń stwie normy zachowania, bycia,
działania, mó wienia, czucia, myślenia,

-Forma pojawia się w kontaktach społecznych (ludzie narzucają sobie wzajemnie sposó b bycia),

-jest narzucana z zewnątrz przez obowiązujące zwyczaje i konwenanse,

-człowiek w interakcjach – relacje z drugim człowiekiem (nie jest w stanie istnieć bez drugiego człowieka),

-na zachowanie wpływa kultura, bycie w społeczności, spotkanie z drugim człowiekiem  nie ma możliwości uwolnienia
się od Formy, człowiek wychodzi z jednej Formy, by wejść w inną (Jó zio ucieka ze szkoły, ze stancji, z Bolimowa i popada
w inne formy).

-człowiek nie jest całością, składa się z wielu części (od wewnątrz – atakują instynkty, od zewnątrz – inni ludzie),

-Forma rodzi się wtedy, gdy spotyka się kilkoro ludzi i wszyscy przyjmują jakiś styl zachowania i odczuwania.

3. Formy u Gombrowicza: szkoła (lekcja, uczniowie, nauczyciele), Młodziakowie (nowoczesna pensjonarka, nowoczesna
mamusia), Bolimowo (dworek, panienka, wujaszek, parobek)

SZKOŁA

1) FORMA UCZNIA:

Walka ucznia z Formą:

2) FORMA LEKCJI
3) FROMA BELFRA

4) FORMA MYŚLENIA O LITERATURZE („Słowacki wielkim poetą był!”)

MŁODZIAKOWIE – NOWOCZESNY DOM INTELIGENCJI

1) FORMA PENSJONARKI

2) FORMA NOWOCZESNEJ MAMUSI

BOLIMOWO – DWOREK SZLACHECKI HURLECKICH

1) FORMA CIOTKI

2) FORMA PANICZA

3) FORMA PANIENKI
4) FORMA PAROBKA

WNIOSKI:

4. Walka z Formą.

Określ, w jaki sposó b bohater w podanych sytuacjach rozbija Formę.

Fragment Metoda rozbicia Formy

Zamiast tedy ująć myśl od strony zielonobłękitnej,
hardej, świeżej, ująłem ją ubogo. „Cóż, dziecko
jest dzieckiem” – myślałem, wyobrażając sobie
poród, mamkę, choroby, ognipiór, nieporządki
dziecięce, koszta utrzymania oraz że dziecko
swym ciepłem dziecięcym i mlekiem zniweczyłoby
wkrótce dziewczynę, czyniąc ją ociężałą i ciepłą
mateczką. Toteż powiedziałem ubogo, mentalnie,
nachylając się do Młodziakówny.
– Mamusia...
Na zeszytach pilnik do paznokci, na oknie –
scyzoryk, [...] tenisowy pantofel, a w nim kwiat,
goździk, przypadkowo porzucony. Jakże
skromnie, a jak mocno! [...] O, mistrzyni! Gdy
staromodne, naiwne, banalne hodowały azalie w
doniczkach, ona w pantofel kwiat wrzuca, w
sportowy! [...] Złapałem muchę, oberwałem jej
nogi i skrzydełka, uczyniłem z niej cierpiącą,
bolesną, przerażającą i metafizyczną kulę, nie
całkiem okrągłą, ale w każdym razie przepaścistą
i dołożyłem ją do kwiatu, wsadziłem cicho do
pantofla. [...] Jakbym diabłem poszczuł
nowoczesną!