ROMA HUKUKU PRATİK ÇALIŞMA NO.

2
04.05.2023

OLAY I
(A), (B)’ye üç ay sonra ödemesi kaydıyla 1000 sesters ödünç verir. Ancak ondan
alacağına güvence olarak kendisine değerli bir şey vermesini ister. (B) kendisine ait olan
aile yadigârı altın bir yüzüğü, (A)’ya teslim eder. (B) borcunu zamanında ödemediği
takdirde yüzüğün mülkiyetinin (A)’ya geçeceğini kararlaştırırlar.
SORULAR
1. (A)’nın (B)’ye üç ay sonra ödemesi kaydıyla 1000 sesters vermesiyle aralarında hangi
sözleşme kurulmuştur? Bu sözleşme Roma sözleşmeler sisteminde hangi sözleşme grubuna
girmektedir?
2. (B)’nin güvence için yüzüğünü (A)’ya vermesiyle aralarında hangi sözleşme
kurulmuştur? Bu sözleşme Roma sözleşmeler sisteminde hangi sözleşme grubuna girmektedir
ve sözleşmenin diğer özellikleri nelerdir?
3. Borç zamanında ödenmediği takdirde yüzüğün mülkiyetinin (A)’ya geçeceği
konusundaki anlaşma geçerli midir?
4. (B)’nin borcunun teminatı olarak arkadaşı (F)’nin kendisine saklaması için bırakmış
olduğu aile yadigârı altın bir yüzüğü, yanlışlıkla kendisine ait yüzüklerden biri zannederek
(F)’nin haberi ve rızası olmaksızın (A)’ya teslim etmesi durumunu sadece (A) ile (B)
arasındaki hukukî ilişki açısından değerlendiriniz.
5. (B)’nin kendisine ait bir kölenin mülkiyetini borcunun teminatı olarak (A)’ya
mancipatio işlemi ile devretmiş ve borcunu ödediğinde kölenin kendisine iade edileceğinin
kararlaştırılmış olması durumunda (B) ile (A) arasında hangi sözleşme kurulmuş olurdu?
6. (A), (B)’ye üç ay sonra ödemesi kaydıyla 1000 sesters ödünç verir. Ancak ondan
alacağını güvence altına almasını ister. (B) borcunun teminatı olarak kendisine ait bir koyun
üzerinde (A) lehine rehin hakkı tesis eder. (B), borcunu ödeyebilmek için koyunun yününden
elbise, sütünden peynir yapıp satmak istediğini, bu nedenle koyunun kendisinde kalması
gerektiğini söyler, (A) da bunu kabul eder.
OLAY II
(D), vahşi hayvan avı gösterilerinde kullanmak üzere Bestia isimli kaplanı 5000
sesters karşılığında satın almak üzere (S) ile anlaşır. Bestia’nın 4 gün sonra teslim
edilmesi ve satış bedelinin de teslim anında ödenmesi kararlaştırılır. Teslimden önce
gerçekleşen büyük bir derprem nedeniyle (S)’nin çiftliğindeki binaların yıkılması
sonucunda Bestia da dâhil olmak üzere çiftlikteki bütün hayvanlar telef olur.
SORULAR
1. Alım satım sözleşmesinin yapılması ile (D) kaplanın mülkiyetini kazanmış mıdır? (D),
kaplanı teslim almamış olmasına rağmen bedeli ödemiş olsaydı kaplan üzerindeki mülkiyeti
kazanabilir miydi?
2. (S)’nin ve (D)’nin edimlerinin hangi tip edimler olduğunu belirtiniz.
3. (S), edimini kendi kusurundan dolayı değil mücbir sebep (vis maior) nedeniyle ifa
edemediğini ileri sürerek satış bedelini (D)’den talep edebilir mi?
4. Aşağıdaki varsayımları hukuken değerlendiriniz.
a. (S)’nin satmayı üstlendiği mal Bestia isimli kaplan değil de bu kaplanın iki ay sonra
doğuracağı yavrusu olsaydı, (S) deprem sonucunda edimin ifasının imkânsızlaşması nedeniyle
borçtan kurtulduğunu ileri sürüp kendi edimini yerine getirmeksizin yavru kaplanın bedelinin
kendisine ödenmesini talep edebilir miydi?
b. Kaplanın depremde ölmeyip (S)’nin çiftliğinden çalınmış olması durumunda (S),
kaplanı teslim edemeyecek olmasına rağmen satış bedelini (D)’den talep edebilir miydi?
c. (S)’nin satmayı ve sözleşme kurulduktan 4 gün sonra teslim etmeyi üstlendiği mal
Bestia isimli kaplan değil de beş çuval buğday olsaydı, (S) deprem sonucunda edimin ifasının
imkânsızlaşması nedeniyle borçtan kurtulduğunu ileri sürüp kendi edimini yerine getirmeksizin
buğdayın bedelinin kendisine ödenmesini talep edebilir miydi?
d. 26 Mart’ta Bestia’nın bir gösterisine şahit olan (D) onu çok beğenir ve Bestia’yı
satın almak üzere şehir dışında olan (S) ile 30 Mart’ta buluşur ve taraflar kaplanın satışı
konusunda anlaşırlar. Ancak Bestia’nın gösteriden bir gün sonra öldüğünden ikisinin de haberi
yoktur. (S), edimini mücbir sebep dolayısıyla ifa edemediğini ileri sürerek (D)’den satış
bedelini talep edebilir mi?

OLAY III. (A), çocuklarını bahçesinde gezdirmek için (M)’den bir atını beş günlüğüne
ödünç alır. Bir gün sonra (A), acil bir işi çıktığı için ödünç aldığı atla (M)’ye haber
vermeksizin Ostia şehrine gitmek üzere yola çıkar. Yolda bir grup haydut (A)’yı önce
dövüp sonra bağlayarak atı ondan zorla alırlar. (A) evine döndükten sonra (M)’nin
(A)’dan zararını tazmin etmesini talep etmesi üzerine (A), haydut saldırısının mücbir
sebep sayılması nedeniyle sorumluluktan kurtulduğunu ileri sürer. Olayı, ödünç alanın
aldığını iade edememesi hâlindeki sorumluluğunun kapsamını göz önünde bulundurarak
değerlendiriniz.

IV. Aşağıda yer alan olaylardaki sözleşme tiplerini belirtiniz:

1. (T), kendisi şehir dışında seyahattayken komşusu (F)’den taşınmazını bir karşılık
almaksızın gözetip korumasını ister, (F) de bunu kabul eder.
2. (M), değerli mücevherlerini ücret almadan saklaması için komşusu (K)’ye teslim eder.
Taraflar (K)’nin kolyenin kendi kusuru olmaksızın çalınması hâlinde de (M)’ye karşı sorumlu
olacağı konusunda anlaşırlar.
3. (D) hamama girerken, elbiselerini 10 sesters karşılığında muhafaza etmesi için hamam
işleten (H)’ye teslim eder.