Przyczyny wzrostu liczby ludności:

 Rewolucja neolityczna;
 Rewolucja przemysłowa i związany z nią postęp technologiczny;
 Rozwój medycyny i zwiększenie poziomu higieny;
 Upowszechnienie się modelu rodziny wielodzietnej;

Przyczyny spadku liczby ludności:

 Epidemie;
 Wojny;
 Głód i niedożywienie wywołane różnymi czynnikami;

Przyrost naturalny - różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów w danym okresie i na danym
obszarze.

Współczynnik przyrostu naturalnego – wylicza się go, aby porównać sytuację demograficzną w
poszczególnych krajach lub regionach.

Różnice w zaludnieniu regionów: (świat - 8mld)

 Azja – 4,6mld (59,7%);

 Afryka – 1,3 mld (17%);
 Europa – 747mln (7,3%);
 Ameryka Łacińska - 648mln (7,8%);
 Ameryka Północna - 367mln (4,4%);
 Australia i oceania – 42mln (0,6%);

Zróżnicowanie przyrostu naturalnego należy do takich czynników jak:

 Poziom rozwoju gospodarczego;

 Czynniki biologiczne i związany z nimi wiek społeczeństwa;
 Wpływy religijne i kulturowe;
 Czynniki polityczne;

Najwyższy przyrost naturalny – kraje afrykańskie i niektóre azjatyckie.

Średni przyrost naturalny – Ameryka Łacińska.

Niski przyrost naturalny – Europa i Ameryka Północna.

=

Model przejścia demograficznego (teoria rozwoju demograficznego) - przedstawia zmienność

wartości współczynnika przyrostu naturalnego.

Fazy rozwoju demograficznego:

 Faza 1 – przedtransformacyjna (dodatni, ale niski przyrost naturalny);

 Faza 2 - początek transformacji demograficznej (wysoki i rosnący przyrost naturalny);
 Faza 3 – intensywna transformacja (wysoki, ale malejący przyrost naturalny);
 Faza 4 - późnej transformacji (dodatni, ale niski przyrost naturalny);
 Faza 5 – regres demograficzny (ujemny przyrost naturalny);

Eksplozja demograficzna – dynamiczny wzrost przyrostu naturalnego. (wsp. p.n. +30‰)

Przyczyny eksplozji demograficznej:

 Zmniejszenie się liczby zgonów na skutek większej higieny i rozwoju medycyny;

 Akceptacja modelu rodziny wielodzietnej;
 Duży udział kobiet w wieku rozrodczym i zakładanie rodzin w wczesnym wieku;
 Duża liczba związków poligamicznych w niektórych społeczeństwach;
 Mała świadomość metod planowania rodziny (niski poziom wykształcenia);

Skutki eksplozji demograficznej:

 Duży przyrost liczby ludności prowadzący zwykle do obniżenia dochodu per capita;
 Przeludnienie wsi i masowe migracje ich mieszkańców do miast;
 Odmłodzenie się struktury wiekowej społeczeństwa na skutek wysokiego przyrostu
naturalnego;
 Niemożność zaspokojenia przez państwo potrzeb w zakresie ochrony zdrowia i oświaty;
 Trudność w wyżywieniu mieszkańców;
 Wzrost bezrobocia (pogłębienie się ubóstwa i patologii społecznych);

Przyczyny implozji demograficznej:

 Zmniejszenie się liczby urodzeń (upowszechnienie się modelu rodziny z jednym dzieckiem);
 Zmniejszenie liczny małżeństw i wzrost luźnych związków partnerskich;
 Wzrost liczby rozwodów;
 Duża liczba aborcji;
 Starzenie się społeczeństwa;
 Duża świadomość metod planowania rodziny;
 Emigracja młodych ludzi z krajów o niższym poziomie rozwoju;
Implozja demograficzna - gwałtowny spadek wartości współczynnika przyrostu naturalnego.

Regres demograficzny – utrzymywanie się przez długi czas ujemnych wartości przyrostu
naturalnego.

Skutki implozji demograficznej:

 Starzenie się społeczeństwa;

 Wzrost wydatków budżetowych na opiekę socjalną i zdrowotną;
 Niedobór młodych pracowników;
 Konieczność otwierania się na napływ imigrantów w celu wypełnienia luk na rynku pracy;

Poligynia – jeden mąż, kilka żon i kilkoro dzieci.

Poliandria - żona, kilku mężów i dzieci.

Model rodziny partnerskiej – kobieta i mężczyzna w związku są tak samo ważni i dzielą się
obowiązkami.

Współczynnik dzietności - liczba dzieci rodzonych przez kobiety. (prosta zastępowalność pokoleń to
wspł. dzietności 2,10-2,15).

Struktura demograficzna społeczeństw - składa się na nią m.in. wiek i płeć, struktura ta wpływa na
przebieg podstawowych procesów demograficznych, w tym na dzietność.

Struktura wieku:

 Dzieci (0-14);
 Młodzież i dorośli (15-64);
 Osoby w starszym wieku (65+);

Społeczeństwo młode i dojrzałe - duży odsetek dzieci i młodzieży oraz niewielki udział osób w wieku
65+. (faza 2 i 3)

Społeczeństwo stare i hiperstare – faza 5.

Społeczeństwo starzejące się - duży udział osób, które ukończyły już 65 lat. (faza 4)

Starzenie się społeczeństw - proces polegający na wzroście udziału osób w wieku 65+ w ogólnej
liczbie ludności danego kraju.
Przyczyny starzenia się społeczeństw:

 Niski wspł. dzietności; (model rodziny z jednym dzieckiem lub bezdzietnej)

 Powszechność metod świadomego planowania rodziny;
 Zmniejszenie się liczby zawieranych małżeństw i wzrost liczby rozwodów;
 Odkładanie decyzji o posiadaniu potomstwa;

Skutki starzenia się społeczeństwa:

 Zwiększenie się wydatków na ochronę zdrowia;

 Spowolnienie wzrostu gospodarczego (zmniejszenie się liczby ludności w wieku
produkcyjnym);
 Wzrost liczby osób korzystających z świadczeń emerytalnych i związany z tym wzrost
wydatków z budżetu państwa;

Co wpływa na średnią długość trwania życia:

 Poziom higieny i usług medycznych;

 Sposób odżywiania;
 Sytuacja polityczna;

Struktura płci - procentowy udział kobiet i mężczyzn w danym społeczeństwie.

 Wspł. feminizacji – liczba kobiet przypadających na 100 mężczyzn;

 Wspł. maskulinizacji – liczba mężczyzn przypadających na 100 kobiet;

Ekumena – obszary stale zamieszkiwane.

Subekumena – obszary okresowo zamieszkiwane i wykorzystywane gospodarczo.

Anekumena – obszary bezludne.

Bariery w osadnictwie:

 Termiczna;
 Wodna;
 Świetlna;
 Wysokościowa;
 Ekologiczna;
Czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności:

Przyrodnicze:

 Warunki klimatyczne;
 Warunki glebowe;
 Rzeźba terenu i wysokość bezwzględna;
 Dostęp do wody;
 Występowanie surowców naturalnych;

Pozaprzyrodnicze:

Społeczno-kulturowe i gospodarcze

 Poziom rozwoju gospodarczego;

 Poziom bezrobocia i dostępności miejsc pracy;
 Poziom zamożności społeczeństwa;
 Poziom urbanizacji;
 Poziom rozwoju infrastruktury;
 Jakość systemu edukacji;
 Zasoby kultury materialnej i duchowej;
 Stosunek do imigrantów i możliwości integracji kulturowej;

Historyczno-polityczne

 Odkrycia geograficzne;
 Sytuacja polityczna;
 Konflikty zbrojne i ustalenia pokojowe;
 Przepisy prawa regulujące osiedlanie się na danym obszarze i możliwość podjęcia pracy;

Prawidłowości rozmieszczania się ludności na świecie:

 90% półkula północna;

 60% tereny nizinne; (max 200 m n.p.m.)
 Około 50% obszary oddalone max 200 km od wybrzeży mórz i oceanów;
 60% zamieszkuje Azję;
 Duża koncentracja ludzi występuje też w dolinach i deltach rzek, a także na obszarach
bogatych w surowce mineralne;

Wskaźnik gęstość zaludnienia – rozmieszczenie ludności na danym obszarze, czyli stosunek liczby
mieszkańców danego terytorium do wielkości powierzchni.

Obszary największej koncentracji ludzi na świcie:

 Zachodnia, środkowa i południowa Europa;

 Południowo-wschodnia Azja;
  Wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej oraz Kraina Wielkich Jezior;

Obszary najmniejszej koncentracji ludzi na świcie:

 Obszary polarne i subpolarne;

 Obszary wysokogórskie;
 Obszary wilgotnych lasów równikowych;
 Obszary pustynne;

Migracje – czasowa zmiana miejsca pobytu lub zamieszkania.

Reemigracja - powrót emigrantów do poprzedniego miejsca zamieszkania.

Imigracja - napływ ludności na dane terytorium.

Emigracja - odpływ z określonego obszaru.

Deportacja – przymusowa zmiana miejsca zamieszkania wywołana naruszeniem prawa przez osobę
deportowaną.

Repatriacja - powrót do ojczyzny osób, które przymusowo zmieniły miejsce zamieszkania.

Saldo migracji - wielkość zmian migracyjnych.

Wspł. salda migracji - różnica między imigrantami a emigrantami.

Przyrost rzeczywisty – obrazuje zmiany liczby mieszkańców danego obszaru w określonym czasie.

Migracje wewnętrzne - w obrębie jednego państwa.

Migracje zagraniczne – wyprowadzka ludzi do innego państwa.

Kraje emigracyjne - więcej osób wyjeżdża niż przyjeżdża.

Kraje imigracyjne - przeważa napływ ludności.

Przyczyny migracji swobodnych:

 Zarobkowe;
 Zdrowotne;
 Społeczne (szkolne, turystyczne,);
  Ekologiczne;

Przyczyny migracji wymuszonych:

 Zorganizowane;
 Żywiołowe;
 Wojenne i powojenne
 Sytuacja polityczna;
 Religijne;
 “za chlebem”;

Kierunki migracji zagranicznych

Kierunek napływu Miejsce odpływu Przyczyny migracji

USA i Kanada Ameryka łacińska (Meksyk) i Azja (Chiny) ekonomiczne
Europa Zachodnia Europa środkowa i Wschodnia (Polska, Słowacja, Ekonomiczne i
(Niemcy, Anglia, Rumunia) polityczne
Francja) Azja (obszary byłych kolonii)
Północna Afryka (Algieria, Tunezja, Maroko)
Kraje Zatoki Perskiej Azja (Indie, Pakistan, Filipiny) ekonomiczne
(Arabia Saudyjska,
Kuwejt, ZEA)
Turcja, Liban, Syria Polityczne i
Jordania, UE religijne
Australia i Nowa Azja (południowo-wschodnia) ekonomiczne
Zelandia Europa
Przyczyny migracji zagranicznych

Czynniki przyciągające - atrakcyjność danego miejsca dla imigrantów:

 Większe szanse na znalezienie pracy;

 Możliwość uzyskania wyższych zarobków;
 Wyższy standard życia;
 Perspektywa rozwoju osobistego lub zawodowego;
 Poczucie bezpieczeństwa;
 Przestrzeganie praw człowieka i wolność polityczna;
 Powrót do krajów przodków;
 Tolerancja etniczna i religijna;
 Sprzyjające warunki przyrodnicze;

Czynniki wypychające - problemy, z którymi zmagają się ludzie w miejscu zamieszkania:

 Wysoki poziom bezrobocia;

 Ubóstwo;
 Niskie płace;
 Brak podstawowej opieki medycznej;
 Wysoki przyrost naturalny i przeludnienie;
 Dyskryminacja ze względów etnicznych lub religijnych;
  Brak poczucia bezpieczeństwa;
 Klęski żywiołowe;

Pozytywne skutki migracji zagranicznych:

 Spadek bezrobocia w państwach emigracyjnych;

 Rozwój firm zajmujących się transportem zagranicznym;
 Podniesienie standardu życia emigrantów i ich rodzin dzięki pieniądzom zarobionym za
granicą;
 Wzrost zróżnicowania kulturowego społeczeństwa;
 Większy przyrost rzeczywisty oraz odmłodzenie społeczeństwa w państwach imigracyjnych;
 Napływ do państw imigracyjnych pracowników o różnych kwalifikacjach;

Negatywne skutki migracji zagranicznych:

 Starzenie się społeczeństw emigracyjnych;

 Rozpad rodzin spowodowana rozłąką z najbliższymi;
 Wzrost cen wielu usług z powodu odpływu wykwalifikowanych pracowników;
 Wzrost bezrobocia wśród obywateli państw imigracyjnych;
 Powstawanie izolowanych dzielnic zamieszkiwanych przez obcokrajowców;
 Wzrost napięć między ludnością napływającą a rodzimymi mieszkańcami;

Uchodźctwo - rodzaj migracji zagranicznych wymuszonych zagrożeniem życia.

Uchodźca musi uciekać z kraju z powodu zagrożenia życia, a migrant ekonomiczny wyjeżdża z miejsca
zamieszkania w celu polepszenia swoich warunków życiowych.

“Drenaż mózgów” - wyjazd osób wysoko wykształconych do państw oferujących wysokie stawki
zdrowotne i zabezpieczenie socjalne.

Rasy ludzkie wyodrębnia się głównie na podstawie: barwy skóry, kształtu nosa, włosów, oprawy
oczu, profilu twarzy;

Odmiany ludzkie:

 Biała (europeidalna); (odmiany: europejska, semicko-chamicka, indyjsko-irańska)

 Żółta (monoloidalna); (odmiany: azjatycka, amerykańska)
 Czarna (negroidalna); (odmiany: afrykańska, australijska)
 Odmiany mieszane:

- Metysi - biała + żółta;

- Mulaci - biała + czarna;

- Zambo – czarna + żółta;

Rasizm – pseudonaukowa teza o nierówności odmian ludzkich.

Naród - ludność związana wspólną historią, kulturą, językiem, terytorium i gospodarką.

Grupa etniczna - wspólne dziedzictwo kulturowe, język, strukturę społeczną, wierzenia i zwyczaje.

Mniejszość narodowa – obywatele danego kraju, którzy utożsamiają się z innym narodem mającym
współcześnie własne państwo oraz są mniej liczni od pozostałych mieszkańców. (np. Polacy
mieszkający na Litwie)

Mniejszość etniczna – ludzie, których wyróżnia poczucie odrębności kulturowej od większości

mieszkańców danego kraju oraz identyfikowanie się z grupą etniczną niemającą obecnie własnego
państwa. (np. Romowie w Polsce)

Państwa homogeniczne (jednolite narodowo, zwarte socjoetnicznie) - kraje, w których mniejszość

narodowe stanowią niewielki odsetek mieszkańców.

Państwa wielonarodowościowe - kraje zamieszkiwane przez wiele grup mniejszości narodowych lub
etnicznych.

Im większe zróżnicowanie struktury narodowościowej i etnicznej ty zwartość socjoetniczna jest

mniejsza.

Mniejszości, które chcą mieć własne państwo: Szkoci, Baskowie, Katalończycy.

Mniejszości narodowe i etniczne mieszkające w Polsce: Niemcy, Ukraińcy, Białorusini, Rosjanie,

Litwini, Żydzi, Ormianie, Czesi, Słowacy, Romowie, Kaszubi.

Ilość języków na świecie: 7 tys.

Język oficjalny – używa się go w kontaktach międzynarodowych, głównie gospodarczych i

politycznych

Wg ONZ są to języki: angielski, chiński, rosyjski, francuski, arabski, hiszpański.

Rodziny językowa, w której mówi najwięcej ludzi na Ziemi: rodzina indoeuropejska.

Język urzędowy - język ustalony przez władze państwowe, obowiązujący w m.in. urzędach, sądach i
szkołach. Ma on szczególne znaczenie w państwach wielonarodowościowych.

Język sztuczny - zostały stworzone przez człowieka m. in. w celu usprawnienia komunikacji
językowej, umożliwienia szyfrowania, jako zabieg literacki albo eksperyment lingwistyczny.

Podział języków indoeuropejskich:

Rodzina językowa Przykład języków

słowiańska Polski, czeski, słowacki, rosyjski, ukraiński.
romańska Francuski, hiszpański, włoski, portugalski,
rumuński.
germańska Angielski, niemiecki, szwedzki, duński,
norweski.
indoirańska Perski, hindi, romski, bengalski, kurdyjski.
grecka grecki
ormiańska ormiański

albańska albański
bałtycka Litewski, łotewski.
celtycka Irlandzki, szkocki, walijski, bretoński.
Przyczyny rozpowszechniania się języków:

 Kolonializm;
 Trudność języka;
 Formę pisana języka;
 Brak skomplikowanego alfabetu i liter ze znakami diakrytycznymi;
 Język oparty na alfabecie łacińskim, bez znaków specjalnych;

Alfabet – uporządkowany zbiór liter stosowany do zapisu danego języka.

Rodzaje alfabetów: łaciński, hebrajski, grecki, arabski, chiński, cyrylica.

Analfabetyzm - brak umiejętności pisania i czytania. Główną przyczyną tego zjawiska jest:
ograniczony dostęp do edukacji i względy kulturowe.

Wskaźnik analfabetyzmu – odsetek ludzi nieumiejących czytać i pisać w wieku 15 lat.

Wskaźnik skolaryzacji – odsetek osób uczących się obliczany w stosunku do liczby ludności w
określonym przedziale wiekowym.

Struktura wykształcenia ludności - wraz ze wzrostem tego wskaźnika zwiększa się udział osób z
wyższym wykształceniem.

 Przewaga osób z wykształceniem pierwszym – Chiny, Brazylia, Meksyk, Grenlandia, Angola,

Sudan;
 Przewaga osób z wykształceniem pierwszym i drugim – Argentyna, Chile, Peru, RPA,
Mongolia, Egipt, Włochy, Portugalia;
  Przewaga osób z wykształceniem drugim i trzecim – Australia, USA, Kanada, Polska, Niemcy,
Francja, Anglia, Japonia, Nowa Zelandia, Wielka Brytania, Irlandia;

Niskie HDI = niekorzystna struktura wykształcenia.

HDI - wskaźnik umożliwiający porównanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego.

Religia – system wierzeń oraz powiązanych z nimi obrzędów i zasad moralnych, określających relację
między sferą rzeczy świętych a sferą rzeczy świeckich. Kształtuje ona podstawy życiowe, system
wartości, utrwala tożsamość narodową

Podział religii:

 Teistyczne (wiara w Boga lub bogów)

- monoteistyczne;

- politeistyczne;

 Nieteistyczne (przedmiotem kultu nie jest istota boska);

 Uniwersalna (chrześcijaństwo, islam, buddyzm)

Religie świata

religia opis
Chrześcijań Religia monoteistyczna, wyodrębniona z judaizmu. Jej fundamentem są wiara w Boga
stwo w trzech Osobach, określanych jako Trójca Święta, oraz zbawienie i życie wieczne
dzięki zmartwychwstaniu Jezusa. Świętą księgą jest Biblia (stary+nowy testament).
Różnice między innymi odłamami chrześcijaństwa to: kult Maryi, świętych i relikwii,
organizacja Kościoła i celibat osób duchownych.
Islam Wiara w jednego Boga (Allaha), proroków (Jezusa i Mahometa), anioły oraz życie
pozagrobowe. Wyznawcy są zobowiązani do publicznego wyznawania wiary,
modlitwy, postu, jałmużny oraz odbycia pielgrzymki do Mekki. Święta księga - Koran.
Buddyzm Religia założona przez Buddę, Opiera się na czterech szlachetnych prawdach oraz
ośmiorakiej ścieżce. Celem wyznawców jest wyzbycie się wszelkich pragnień i
osiągnięcie nirwany (stanu oświecenia, braku cierpień). Buddyści nie uznają bogów.
Judaizm Najstarsza religia monoteistyczna. Opiera się na wirze w jednego Boga (Jahwe) i
zesłanego przez niego na Ziemię mesjasza. Judaizm odrzuca kult Jezusa, Maryi i
relikwii. Święta księga - Biblia hebrajska (Tanach), a narodem wybranym są Żydzi. Do
licznych zakazów i obowiązków wyznawców należą obrzezanie i przestrzeganie
szabatu.
Hinduizm Religia politeistyczna opierająca się na wierze w wielu bogów stanowiących wcielenie
Brahmy, w reinkarnacje oraz karmę. Święte księgi - Wedy. Obowiązkiem hindusa jest
założenie licznej rodziny, najważniejszym rytuałem jest kąpiel w wodach Gangesu
(moc oczyszczenia z grzechów).
Wpływ religii
religia gospodarka
Chrześcijaństwo Poszanowanie własności prywatnej,
dbałość o dobra doczesne oraz kult
pracy;
Katolicka nauka społeczna stała się
fundamentem gospodarki rynkowej.
Islam Małe znaczenie chowu trzody
chlewnej (zakaz spożywania
wieprzowiny), brak produkcji
napojów alkoholowych;
Podczas postu lokale gastronomiczne
funkcjonują w określonych
godzinach;
Specyficzne podejście do umów
finansowych
Buddyzm Zachęca do nieuzależniania się od
dóbr materialnych (mała aktywność
gospodarcza);
Stawia dobro ogółu nad jednostkę;
Judaizm Małe znaczenie chowu trzody
chlewnej (zakaz spożywania
wieprzowiny);
Nakaz spożywania mięsa uboju
rytualnego (rozwój specyficznej
produkcji koszernego jedzenia);
Sumienność i pracowitość sprzyjają
rozwojowi gospodarki;
Hinduizm Zakaz zabijania krów i spożywania
wołowiny;
Zakaz zabijania istot żywych (hamuje
rozwój produkcji zwierzęcej);
=
Kultura – w najszerszym znaczeniu to wytwory działalności człowieka - materialne i niematerialne, a
także postępowania uznawane w danej społeczności i przekazywane potomkom i innym
zbiorowościom.
Kręgi kulturowe
społeczeństwo
Zachęca do zakładania rodziny i
posiadania dzieci;
Duchownych obowiązuje celibat;
Działanie na rzecz ubogich i
pokrzywdzonych na rzecz miłości do
bliźniego;
Kobiety mają niższą pozycję społeczną;
Wyznawcy są zobowiązani do
przestrzegania pięciu obowiązków;
Szariat, prawo oparte na Koranie;
Dopuszczalna jest poligamia;
Zachęca do zakładania rodzin
wielodzietnych;
Decyduje o niższej pozycji kobiet;
Duże znaczenie rodziny (obowiązek
zawarcia małżeństwa i posiadania
dzieci);
Duży szacunek dzieci wobec starszych;
Przestrzeganie szabatu (dzień, w
którym nie wolno wykonywać
codziennych prac);
Nieformalny system kastowy (podział
społeczeństwa);
Obowiązek żony - oddanie i służba
mężowi;
Obowiązek męża - opieka nad żoną;
Niższa pozycja kobiet;
Spożywanie mięsa przez wiarę w
reinkarnację jest grzechem;
krąg
Zachodni (USA, Kanada,
Środkowa i Zachodnia Europa,
Australia)
Prawosławny (Wschodnia
Europa, Północna Azja)
Islamski (Północna Afryka,
południowo zachodnia Azja)
Hinduski (Indie)
Afrykański (Południowa
Afryka)
Japoński (Japonia)
Latynoamerykański
(Południowa Ameryka,
Meksyk)
Chiński (Chiny)
Buddyjski (Mongolia,
Tajlandia, Laos)
opis
Swoboda jednostki, indywidualizm, poszanowanie życia, godność
człowieka są niezależne od statusu społecznego, szacunek do
innych kultur, silne dążenie do odrzucenia przemocy;
Związek władz kościelnych i państwowych;
Wolność jednostki silnie ograniczana przez państwo;
O tym co jest legalne i dozwolone decydują nakazy religijne;
Oficjalnie uznawane wielożeństwo;
Podstawą organizacji społecznej jest siła, nawet ta wiążąca się z
przemocą;
Podział społeczeństwa na kasty;
Dobrobyt i sukces = wartości, awans społeczny = podważanie
religijnego porządku;
Obszar silnej identyfikacji plemiennej;
Mieszanie się wpływów chrześcijańskich o islamskich z
prastarymi lokalnymi wierzeniami;
Wyraźny wpływ na wyznawane wartości, język urzędowy, system
prawny i religię miały mocarstwa kolonialne;
Szacunek do władz, wyjątkowa pracowitość i zaangażowanie
skutkujące dynamicznym rozwojem gospodarczym i wysokim
poziomem technologicznym; (pracoholizm)
Silna hierarchiczność stosunków społecznych, przekładanie
dobra ogółu nad dobro jednostki;
Kobiety powinny opiekować się rodziną, a mężczyźni pracować
zawodowo;
Dominacja języka hiszpańskiego oraz chrześcijaństwa;
Religijność stanowi mieszankę wierzeń rdzennej ludności,
afrykańskich niewolników i katolików;
Rodzina i radość życia - wysoka pozycja w systemie wartości;
Społeczeństwo serdeczne i otwarte, mały dystans w relacjach
międzyludzkich;
Konfucjanizm (władca dba o poddanych, a oni spełniają swoje
obowiązki i są mu absolutnie posłuszni);
Dobro ogółu ważniejsze niż dobro jednostki;
Stosunki społeczne silnie zhierarchizowane;
Przekonanie, że człowiek powinien skupić się na kształtowaniu
właściwych postaw i wartości;
Wiara w reinkarnację i ulotność życia doczesnego;
Ascetyczny tryb życia;
Rola małżeństwa i rodziny jest ograniczona;