ĐỊA CHÍNH TRỊ THẾ GIỚI

Table of Contents
Type chapter title (level 1) 1
Type chapter title (level 2) 2
Type chapter title (level 3) 3
Type chapter title (level 1) 4
Type chapter title (level 2) 5
Type chapter title (level 3) 6
CHƯƠNG 1 : Đối tượng, nhiệm vụ, phương pháp nghiên cứu của bộ môn Địa chính trị

Địa - chính trị là gì?

Mối quan hệ giữa không gian và quyền lực:

= tác động của địa lý -> hành vi của các quốc gia (quan hệ quốc tế).

= các yếu tố vị trí địa lý, khí hậu, tài nguyên thiên nhiên, dân số …. -> chính sách đối ngoại.

Tại sao phải nghiên cứu địa – chính trị?

Giúp VN hiểu biết về đời sống quốc tế trong thời kỳ toàn cầu hóa. Sao phải hiểu biết về đời sống quốc tế
trong toàn cầu hóa?

Vì toàn cầu hóa => nhiều vấn đề phức tap: chủ quyền, lãnh thổ, sức mạnh mềm, đồng nhất văn hóa…
Muốn bảo vệ trước hết phải hiểu nguyên nhân và tình thế => chính sách.

1. ĐỐI TƯỢNG

Các diễn biến chính trị trong một khoảng không gian địa lý. Vì sao?

Các diễn biến chính trị có tác động rất lớn tới không gian địa lý và có thể làm biến đổi nó.

2. NHIỆM VỤ:

(1) Nghiên cứu sự vận động chính trị trong không gian địa lý qua các thời kỳ lịch sử khác nhau:

- Lịch sử phát triển các chế độ địa chính trị - xã hội (các yếu tố địa lý, tntn, vị trí chiến lược, dân cư, văn
hóa – xã hội, trình độ tổ chức quản lý sản xuất) => Con đường phát triển kinh tế - chính trị, văn hóa – xã
hội.

(2) Đối chiếu vấn đề địa chính trị hiện thực với các quan điểm khác nhau trên TG, so sánh sự vận động
chính trị giữa các châu lục, các khu vực.

(3) Dự báo vê sự vận động chính trị trên thế giới trong tương lai.

II. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA KHOA HỌC ĐỊA – CHÍNH TRỊ

Alfred Thayer Mahan Mỹ ( 1840 – 1914) – các quốc gia hải đảo có tiềm năng trở thành cường quốc hơn
các quốc gia khác. 1890 - Ảnh hưởng của sức mạnh trên biển đối với lịch sử.

Làm sao để có sức mạnh biển:

- Phải có lực lượng hải quân, đội thương thuyền mạnh

- Mạng lưới các căn cứ địa trên biển.

Các yếu tố phải có để tạo nên sức mạnh biển:

- Vị trí địa lý thuận lợi qua biển đi ra thế giới

- Địa hình ven biể thuận lợi, có nhiều cảng, sông chảy qua vùng đất màu mỡ thông ra biển
 - Lãnh thổ phân bố dọc theo bờ biển có cư dân sinh sống tương đối đông để trở thành thủy thủ và
lao động đóng tàu
- Toàn dân phải có khát vọng, nhu cầu về thương mại trên biển và chính phủ phải có quyết tâm
phát triển sức mạnh biển của đất nước mình.

Để nắm quyền kiểm soát biển?

- Phải có lực lượng hải quân, căn cứ, các tuyến giao thông trên biển không bị nước khác kiểm
soát. => kiểm soát biển.
- Tàu buôn mạnh cùng các hải cảng và tuyết hàng hải, có hoạt động buôn bán với nước ngoài + hải
quân, lực lượng vũ trang bảo vệ đội tàu buôn và tuyến hàng hải.
Trong thời chiến, đội hải buôn chi viện cho hải quân.
=> khai thác, tận dụng biển.

Holfor Mackinder (1861 – 1947) Anh, “The Geographical Pivot of History” : Trái đất là một hệ thống
đóng, trong đó nếu cso sự thay đổi cua rmotoj bộ phận sẽ làm thay đổi sự cân bằng chung của các mối
quan hệ trên phần còn lại. (1904)

1919, Heartland Theory, thuyết về miền đất trái tim. Đề cao cường quốc đất liền:
Quốc gia nào kiểm soát được lục địa Á – Âu ( vùng nằm giữa Đức và Siberia – Nga) sẽ kiểm soát được thế
giới.

Karl Haushofer (1869 – 1946) Đức, “Địa- chiến lược” (Geostrategy)

1927, biên giới được hình thành trong quá trình tiến hóa chứ không phải do những yếu tố pháp lý và lên
án các cuộc đàn áp, xâm chiếm để hình thành nên các đường biên giới.

Phân loại biên giới theo Karl Haushofer:

- Biên giới hình thành từ ranh giới tự nhiên

- Biên giới là kết quả của một sự cân bằng ngoại giao, phòng thủ
- Biên giới hình thành do tác động từ môi trường sinh sống, ven biển
- Biên giới hình thành từ sự xâm lược, chia cắt.

Isaiah Bowman (1878 – 1950) Mỹ, tác giả của Thế giới mới: Vấn đề địa lý và chính trị
“ thế giới là một thể thống nhất”- địa lý của thế giới như mở cửa cho quyền bá chủ và sự thống trị của
Mỹ
=> Phân tích, đánh giá thế giới sau WW2 theo hướng lợi thế và vai trò, quyền lực thế giới đã và đang
thuộc về Mỹ.