ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΙΡΗΣ Ν. ΡΑΠΤΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 07 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ’ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΔΥΟ (02)

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ
I
Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει·
λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει·
στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει:
«Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω ‘γώ στο χέρι;
οπού συ μου ‘γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει».
II
O Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,
κι όσ’ άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ’ άρματα σε κλειούνε.
.....................................................................................
Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει,
και μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι,
π’ ολονυχτίς εσύσμιξε με τ’ ουρανού τα κάλλη.
Και μες στης λίμνης τα νερά, όπ’ έφθασε μ’ ασπούδα,
έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα,
που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο·
το σκουληκάκι βρίσκεται σ’ ώρα γλυκιά κι εκείνο.
Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη·
η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι.
Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει:
«Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει».
Δ. Σολωμός, Ποιήματα και πεζά, Στιγμή
Β. ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Α) Ποιο παράπονο εκφράζουν τα λόγια και τα δάκρυα του Σουλιώτη; Ποια
συναισθήματα σας δημιουργεί αυτή η εικόνα του πολεμιστή;(μονάδες 2)
Β) «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει». Πώς αντιλαμβάνεστε το
περιεχόμενο του στίχου αυτού; Γιατί ο θάνατος καθίσταται τόσο οδυνηρός ειδικά
«σήμερα»; (μονάδες 2)
2. Α) Να βρείτε μία οπτική, μία ακουστική, μία οσφρητική και μία κινητική εικόνα στο
δεύτερο απόσπασμα. Τι πετυχαίνει με τη συσσώρευση των εικόνων; (μονάδες 2,5)
Β) Να γράψετε το νόημα και να σχολιάσετε τον τίτλο του ποιήματος . (μονάδες 1)
Γ) Στο δεύτερο απόσπασμα να εντοπίσετε τρία διαφορετικά σχήματα λόγου και να
εξηγήσετε με συντομία πώς υπηρετούν το νόημα του κειμένου. (μονάδες 3)
Δ) Γράψτε δίπλα σε κάθε στίχο ποιο σχήμα λόγου αναγνωρίζετε (μπορεί να
ταιριάζουν περισσότερα από ένα σχήματα λόγου σε κάποιους στίχους).μεταφορά,
κυριολεξία, υπερβατό, υπερβολή, προσωποποίηση. (μονάδες 3)

Στίχος Σχήμα Λόγου

άκρα του τάφου σιωπή
(σιωπή) στον κάμπο βασιλεύει
τουφέκι σκοτεινό
οπού συ μου 'γινες βαρύ
O Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν
και γελούνε
με χίλιες γλώσσες κρένει

3. Α) Να αποδώσετε το νόημα των στίχων του 1ου αποσπάσματος (στροφής) σε

πεζό λόγο (περίπου 8 σειρές). (μονάδες 3,5)
Β) Να συγκρίνετε νοηματικά το δεύτερο ( 2ο )απόσπασμα του κειμένου μας
(ελεύθεροι πολιορκημένοι) με το νόημα του παρακάτω ποιήματος του Καριωτάκη
«Διάκος» και να βρείτε ομοιότητες. (μονάδες 3)
«Διάκος»
Μέρα του Απρίλη. Πράσινο λάμπος,
Γελούσε ο κάμπος με το τριφύλλι.
Ως την εφίλει το πρωινό θάμπος,
η φύση σάμπως γλυκά να ομίλει,
εκελαδούσαν πουλιά,
πετώντας όλο πιο πάνω.
Τα άνθη ευωδούσαν. Κι είπε απορώντας:
«Πώς να πεθάνω;»