‫سيرت جو مطالعو‬

www.sindhsalamat.com 1
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سيرت جو مطالعو‬
‫(ـيؽت رـ‪٩‬ؾ ﷺ س‪٢ْٟ ٩‬ي ۽ حاريغي ‪ٍ١‬ا‪)٩ٓٞ‬‬

‫ىّالٌا وخٔد اندًٓ خان‬

‫ّٓشف ُاطيْ‬

‫شٍٔٽر فار پٔس آٍڊ اشپرٓچّئهٽْ‬

‫ضيػر“ةادۿ ـ‪٥‬ڌ‬
‫‪2015‬ع‬

‫څسيٽ‪ ٝ‬ايڊيل‪:٣‬‬

‫سنڌ سالمت ڪتاب گهر‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ ٣٧‬ڪخاب سا ض‪ ٚ‬۽ قاـٍا ْاؿ “‪.٣٧‬‬

‫ـي‪٥‬ٽؽ ٘ار پيؿ اي‪٥‬ڊ اـپؽيچ‪٩‬ئ‪ٟ‬ٽي س‪ ٩‬ڪخاب ‪٢٤‬تؽ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ‬

‫]‪[1‬‬
‫ـيؽت س‪ٍ١ ٩‬ا‪٩ٓٞ‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ڪخاب س‪٤ ٩‬ا‪٩ٞ‬‬
‫‪٩١‬ال‪٤‬ا قضيػ ا‪ٞ‬ػي‪ ٣‬عاـ‬ ‫‪:‬‬ ‫‪ٞ‬يکڪ‬
‫ي‪٩‬ـٗ ‪٧‬اك‪٢‬ي‬ ‫‪:‬‬ ‫ـ‪٥‬ڌيڪار‬
‫٘يتؽقريۿ ‪2015‬ع‬ ‫‪:‬‬ ‫ڇاپ‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ‬
‫ـي‪٥‬ٽؽ ٘ار پيؿ اي‪٥‬ڊ اـپؽيچ‪٩‬ئ‪ٟ‬ٽيۿ‬ ‫‪:‬‬ ‫ڇپائي‪٥‬ػډ‬
‫ضيػر“ةاد‬
‫‪٩١‬ر ـاگؽۿ ـاض‪ ٝ‬پؽ‪٤‬ٽؽسۿ ‪ 43‬راةٓ‪٦‬‬ ‫ٽائيٽ‪ ٝ‬څزائي‪: ٣‬‬
‫اـڪ‪٩‬ائؽۿ ضيػر“ةاد‬

‫ڪحاب خاصم ڪرڻ الِء‬

‫‪ :9‬ـ راةعَ اشڪّائر‪ ،‬خٔدر چّڪ‪،‬‬
‫گاڏى کاجّ‪ ،‬خٔدرآةاد‪ ،‬شٍڌ‪.‬‬
‫راةطْ الِء‪69978221990 :‬‬
‫‪Email: cpshyd@gmail.com‬‬

‫‪SEERAT JO MUTALOU‬‬
‫‪By: Molana Waheed-ul-din Khan‬‬
‫‪Translate in Sindhi: Yousif Hashmi‬‬
‫‪Published by: Center For Peace & Spirituality (CPSH),‬‬
‫‪Hyderabad, Pakistan.‬‬
‫‪Contact: 03312997336‬‬
‫‪1st Edition: February 2015‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪3‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سنڌ سالمت پاران ‪:‬‬

‫شيڌ شالنث ڊجّٽل ةَڪ اِڊِظو شلصلُ جَ ڪحاب ىهتر (‪ )872‬اوٌان اڳّان‬
‫پّض ڪجُ ٿَ‪ .‬ڪحاب ”شّرة جَ نطالعَ (شّرة رشَل ﷺ جَ علهُ ۽‬
‫جارِخُ نطالعَ) ىانّارى عالم نَالىا وخّد الدِو خان جَ لکّل آٌُ‪ ،‬جيٍو جَ‬
‫شيڌِڪار َِشف ٌاطهُ صاخب آٌُ‪ ٌُ .‬ڪحاب شّيٽر فار پّس اِيڊ‬
‫اشپرِچَئلٽُ پاران ‪8102‬ع ۾ ڇپاَِ وَِ‪.‬‬

‫ضرورة اىٍَُء ڳالًٍ جُ آٌُ جً شّرة جُ نَضَع جُ اٌڙا ڪحاب لکّا‬

‫وڃو‪ ،‬جّڪُ نذڪَره قرآىُ آِحو شان ٌڪجٍڙائُ رکيدا ٌجو ۽ خقّقُ نعيُ‬
‫۾ اىٍو جَ جفصّر ۽ جظرِح ةيجُ شگٍو‪ٌُُ .‬ء ڪحاب اىٍَُء قصم جُ ٌڪ‬
‫ڪَطض آٌُ‪.‬‬

‫اوٌان شڀيُ دوشحو‪ ،‬ڀائرن‪ ،‬شڄڻو‪ ،‬ةزرگو ۽ شاڃاًٌ وىدن جُ قّهحُ‬

‫نظَرن‪ ،‬راِو‪ ،‬صالخو ۽ رٌيهائُ جَ نيحظر‪.‬‬

‫محمد سليمان وساڻ‬

‫مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي )‬
‫سنڌ سالمت ڊاٽ ڪام‬
‫‪sulemanwassan@gmail.com‬‬
‫‪www.sindhsalamat.com‬‬
‫‪books.sindhsalamat.com‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫شٽاُء‬
‫‪6‬‬ ‫‪ .1‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي كؽقْات‬
‫‪8‬‬ ‫‪ .2‬ـيؽت س‪ٍ١ ٩‬ا‪٩ٓٞ‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪ .3‬رـ‪٩‬ؾ ن‪ ٠ٟٓ‬سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ ٩‬اض‪٩‬اؾ‬
‫‪29‬‬ ‫‪ٛ .4‬ؽ“‪٤‬ي حه‪٩‬يؽ‬
‫‪41‬‬ ‫‪ .5‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي كغهيج‬
‫‪52‬‬ ‫‪ .6‬ضڪ‪٢‬ج ‪٤‬ت‪٩‬ي‬
‫‪63‬‬ ‫‪ .7‬پيٖ‪٢‬تؽاڻي پا‪ٞ‬يفي‬
‫‪72‬‬ ‫‪ .8‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ٻيا ‪٤‬تي ـڳ‪٩‬را‬
‫‪81‬‬ ‫‪ُ .9‬ـ‪٥‬ج ضػيتي‪٦‬‬
‫‪89‬‬ ‫‪ .10‬پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪١ ٩‬ل‪٣‬‬
‫‪96‬‬ ‫‪ .11‬اـ‪٩‬ة ُضف‪٦٥‬‬
‫‪103‬‬ ‫‪ .12‬عخ‪٤ ٠‬ت‪٩‬ت‬
‫‪109‬‬ ‫‪ٍ٘ .13‬ؽت حي ڀؽقـ‪٩‬‬
‫‪115‬‬ ‫‪ .14‬رـا‪ٞ‬ج س‪ ٩‬اُ‪٨‬ار‬
‫‪123‬‬ ‫‪ .15‬ا‪ ٣١‬سي ـگ‪٦٨‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪5‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ڳانَِ جْ طروعاة!‬
‫ـيؽت ‪٤‬گاريَء سا ٻ‪ٌ ٦‬ؽي‪ٜ‬ا “‪ .٣٧‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ْ‪ٜ‬يػي پؽـخي يا ح‪ٟٜ‬يػ قارق ۽ ٻي‪ ٩‬ڇ‪٥‬ڊڇاڻ ڪؽي‬
‫‪٤‬ي‪ ٣‬كي‪ ٣‬کي ‪١‬يػاـ حي “ڻڻ س‪ .٩‬پاڻ قٽ ـ‪٩‬ي‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬کاـ ـيؽت ‪٤‬گاريَء س‪ ٩‬سيڪ‪ ٩‬اـ‪٩ٟ‬ب‬
‫‪٥ٟ٧‬ػق پي‪ ٩‬اچي ا‪ ٩٧‬گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬حڻ‪ ٩‬ح‪ٟٜ‬يػي “‪٧‬ي‪ .‬اـ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ‪١‬شخ‪٨‬ػا‪ ٦٤‬اـ‪٩ٟ‬ب ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪٩‬‬
‫ـ‪٨‬ي‪٩‬ڳي ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب ‪٧‬شي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪ ٩٧‬اـ‪٩ٟ‬ب سيڪ‪ ٩‬اڂ سي ا‪٤‬فاـ سي الِء ‛پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ‚ سي ‪٤٩٢٤‬ي کي ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬قارق ة‪٥‬ائيۿ سيڪ‪ ٩‬اڂ سي ا‪٤‬فاـ کي پ‪٥٨٥‬شي ز‪١‬ا‪٤‬ي سي كئي ‪ِ٤‬ؽ‬
‫اچڻ ‪ٞ‬ڳي‪.‬‬
‫سيخؽي ‪ٛ‬ػر ‪٩١‬ـ کي ڄاڻ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پؽيؿ س‪ ٩‬دقر اچڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬زةا‪ ٣٤‬۾ ـيؽت حي‬
‫سيڪي ڪخاب ‪ٞ‬کيا قيا “‪٣٧‬ۿ ا‪٧‬ي ‪٧‬ڏئي ح‪ٟٜ‬يػي يا ْ‪ٜ‬يػت ‪٥١‬ػيَء سي اـ‪٩ٟ‬ب ۾ ‪ٞ‬کيا قيا‬
‫“‪ .٣٧‬پؽ سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬ڪخاب ‪ٛ‬ػي‪ ٠‬اـ‪٩ٟ‬ب کاـ ‪٧‬ٽي ة‪ٞ ٦‬کي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٘ ٩٧‬ؽؽ ة‪ ٦‬رڳ‪٩‬‬
‫ُا‪٧‬ؽي “‪٧‬ي‪ .‬ان‪ ٝ‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ة‪ ٦‬ا‪٧‬ي ڪخاب ْ‪ٜ‬يػت ‪٥١‬ػيَء قارا ئي “‪٣٧‬ۿ‬
‫سيخ‪٩‬ڻيڪ ع‪٩‬د پف‪٥‬ػ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پ‪٥٨٥‬شي ع‪٩‬ك‪٢٨ٙ‬يَء سي ڪؽي ا‪ ٣٨٤‬کي ‪١‬شخ‪٨‬ػا‪ ٦٤‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي قٺ‪٥‬ػا‬
‫“‪.٣٧‬‬
‫‪ٟٜ١‬ػا‪ ٦٤‬اـ‪٩ٟ‬ب ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي؟ ا‪ُ ٩٧‬ٻڌائڻ سي الِء ڪ‪ ٣٨٥‬قىاضج سي گ‪٨‬ؽج ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـيؽت سي ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ڪخاب کي ڈـ‪٩‬ۿ ا‪ ٩٧‬اق‪٧‬اـ سي الِء ‪ٟٜ١‬ػا‪ ٦٤‬اـ‪٩ٟ‬ب‬
‫س‪٧ ٩‬ڪ حٓارؼ ‪٤٩٧‬ػق‪.‬‬
‫‪١‬شخ‪٨‬ػا‪ ٦٤‬اـ‪٩ٟ‬ب س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ـيؽت ‪٤‬ت‪٩‬يَء کي ‪٤‬ئي‪ ٣‬ـؽ سػيػ انٍالض‪ ٣‬۾‬
‫ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪئي قڃي‪ .‬اڂ س‪ ٩‬ا‪٤‬فاـ س‪ ٣‬انٍالض‪ ٣‬۾ ـ‪٩‬چي ٿ‪٩‬ۿ ا‪ ٣٨٤‬انٍالض‪ ٣‬۾‬
‫‪٤‬ئي‪ ٣‬ـؽ ـيؽت ‪٤‬ت‪٩‬يَء سي قىاضج ۽ حػقي‪ ٣‬ڪئي قڃي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـيؽت سي ْ‪٩٥‬اـ ـاـ سيڪي ڪخاب ‪ٞ‬کيا قيا “‪٣٧‬ۿ س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ـيؽت اة‪٣‬‬
‫‪٧‬لاؿۿ ا‪ ٣٨٤‬۾ ي‪ٜ‬ي‪ً ٥‬ا قاچاري سي گ‪٨‬ؽج “‪٧‬يۿ پؽ قاچارق ا‪٧‬ڏق ‪ ٦٤‬سيڪ‪ ٩‬پ‪ِ٩‬ء سي دقر ۾ ڪي‪ ٩‬قي‪.٩‬‬
‫ان‪ ٝ‬۾ ـيؽت سي كؽقْاحي ڪخاة‪ ٣‬۾ ـيؽت سا ڪش‪ ٦٨‬ضها “يا “‪ .٣٧‬اُـ سا ڪيخؽائي‬
‫ضها ا‪ ٣٨٤‬ڪخاة‪ ٣‬۾ كا‪ ٝ١‬ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬يا “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ي ضها اڃا ة‪ ٦‬ضػيد سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ‪٩١‬س‪٩‬د‬
‫“‪ .٣٧‬ا‪٧‬ي ‪١‬غخ‪٩٥ْ ٟٗ‬ا‪ ٣٤‬حطج ضػيد سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ٽڏيا پکڏيا پيا “‪ .٣٧‬ىؽقرت اـ ڳا‪٦٨ٞ‬‬
‫سي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضػيد سي ڪخاة‪ ٣‬س‪ ٩‬اُـ ‪ِ٤ ٦ٍٜ٤‬ؽ ـاـ اُڀياس ڪؽيۿ ـيؽت سي ضه‪ ٣‬کي ا‪١ ٣٨٤‬اـ‬
‫ڪڍيۿ ا‪ ٣٨٤‬کي ـيؽت سي ڪخاة‪ ٣‬۾ كا‪ ٝ١‬ڪي‪ ٩‬قڃيۿ پؽ ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٠‬ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪ .٩‬ـيؽت سا ا‪٧‬ي‬
‫‪ٛ‬ي‪٢‬خي ضها اـي‪١ ٣‬خ‪٩ٌ ٚٙ‬ر حي ضػير‪ ٣‬سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ڈـ‪٩‬ـ ٿاۿ پؽ ـيؽت سي ْ‪٩٥‬اـ حطج ا‪٧‬ي‬
‫اـاـ سي ـا‪٩٨١‬ـ ‪٤‬ٿا اچ‪ .٣‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ْاؿ پڏ‪٥٧‬ػډ ا‪ ٣٨٤‬ضه‪ ٣‬کي ـيؽت ‪٤‬ت‪٩‬يَء ٌ‪٩‬ر اعؼ ‪٤‬ٿ‪٩‬‬
‫ڪؽي ـگ‪٨‬ي‪ .‬پڏ‪٥٧‬ػډ حي ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬اذؽ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ٿئيۿ سيڪ‪ ٩‬قا‪ٓٛ‬ي ٌ‪٩‬ر ٿيڻ گ‪٨‬ؽسي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪6‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫كؽقْاحي دقر ۾ ـيؽت سا ڪخاب ٘‪ ًٜ‬ـيؽت ‪٤‬ت‪٩‬يَء حي ‪١‬لخ‪٤٩٧ ٝ٢‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬اة‪٣‬‬
‫اـطاؽ سي ـيؽت‪ .‬سيڪا ‪٧‬اڻ ‛ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ‚ سي كڪ‪ ٝ‬۾ اـال‪١‬ي ڪخب عا‪ ٣٤‬۾‬
‫‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء سي ـيؽت ‪٤‬گارـ اُـ ۾ ة‪ ٦‬قاچارق ڪي‪ ٩٧ .٩‬ـيؽت سي ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي ٻي‪٩‬ـ ة‪٦‬‬
‫ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي كي‪٩‬ـ كا‪ ٝ١‬ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬اة‪ٛ ٣‬ي‪ ٠‬سي ڪخاب ‛زاد ا‪ٓ٢ٞ‬اد‚ ۾ ٘‪٨ٜ‬ي ‪١‬فئالۿ‬
‫ضف‪٥‬ي‪٧ ٣‬يڪ‪ ٝ‬سي ڪخاب ‛ضيات ‪١‬ط‪٢‬ػ ن‪ ‚٦‬۾ ‪١‬فخلؽ‪ٛ‬ي‪ ٣‬کي س‪٩‬اب قٕيؽف‪ .‬اـ رسطاـ کي‬
‫‪٩١‬ال‪٤‬ا ـيػ ـ‪ٟ‬ي‪٢‬اـ ‪٤‬ػقيَء “عؽي ضػ حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چائي ڇڎي‪٩‬ۿ ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬ـيؽت کي اـالؿ سي‬
‫ا‪٤‬فائيڪ‪٩ٟ‬پيڊيا ة‪٥‬ائڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪئي‪.‬‬
‫اُ ـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ح‪٩‬ـيّ ‪ٞ‬يکڪ سي ْ‪٢ٟ‬ي ڪ‪٢‬اؾ س‪ ٩‬اُ‪٨‬ار ح‪ ٦‬ٿي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ پؽ ا‪ ٩٧‬ـيؽت سي‬
‫‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬گ‪٨‬ؽة‪ٌ ٝ‬ؽي‪٧“ ٦٤ ٩ٜ‬ي‪ .‬ـيؽت ‪٤‬ت‪٩‬يَء س‪ ٩‬ان‪ٜ١ ٝ‬هػ ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب ‛اـ‪٩‬ف‬
‫‪٤‬ت‪٩‬ي‚ کي ڄاڻڻ “‪٧‬ي (االضؾاب ‪ )21‬پؽ ذڪؽ ڪي‪ٛ ٝ‬ف‪ ٠‬سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ا‪ ٩٧‬پاـ‪ ٩‬ايخؽق ح‪٦‬‬
‫دٻشي ٿ‪ ٩‬قڃيۿ س‪ ٩‬پڏ‪٥٧‬ػډ اـ ‪١‬اـ ـيؽت سي ان‪ٕ ٝ‬ؼا ضان‪ ٦٤ ٝ‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫‪ ٣٧‬ڪخاب ۾ ـيؽت س‪ ٩‬اُ ڀياس اـ عاص پاـي کاـ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پؽ ا‪٩١ ٩٧‬ى‪٩‬ع س‪٩‬‬
‫‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬اُڀياس ڪ‪٨٤٩‬ي‪ ٣٧ .‬ڪخاب سي ضيريج ان‪ ٝ‬۾ اـ ‪٩١‬ى‪٩‬ع ـاـ حٓارؼ سي “‪٧‬يۿ ‪٦٤‬‬
‫ڪي اـ ‪٩١‬ى‪٩‬ع سي سا‪ ّ١‬ةياـ قاري‪.‬‬

‫وخٔد اندًٓ‬
‫‪“ 21‬ڪٽ‪٩‬ةؽ ‪1998‬ع‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪7‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫شٔرة جّ ىطانعّ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ـيؽت حي ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬زةا‪ ٣٤‬۾ ةي ك‪٢‬ار ڪخاب ‪ٞ‬کيا قيا “‪ .٣٧‬پؽ‬
‫ا‪ ٠ْٟ ٝ٧‬سي ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ا‪ ٣٨٤‬ڪخاة‪ ٣‬۾ ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ‪٧‬ڪ گڎي‪ ٝ‬ک‪٩‬ٽ ‪ٟ١‬ي ٿيۿ ـاۿ ا‪٧‬ا ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي‬ ‫‪١‬ف‪ِ ٠ٟ‬‬
‫ڪخاب گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬ڪؽي ح‪ٜ‬ػس قاري سؼةي حطج ‪ٞ‬کيا قيا “‪ .٣٧‬ا‪ٌ ٩٧‬ؽي‪ْٜ ٩ٜ‬يػح‪٥٢‬ػيَء قاري‬
‫‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٠٧‬ٿي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ پؽ ْ‪٢ٟ‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٨٤‬يَء ا‪٤‬ػاز حي ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ڪخاة‪ ٣‬سي‬
‫ا‪٢٧‬يج گ‪٨‬ڻي ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي س‪١ ٩‬فخلؽ‪ٛ‬ي‪ ٣‬سي ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬اڪرؽ ڪخاة‪ ٣‬سي ْ‪٢ٟ‬ي‬
‫‪ٛ‬ػر ۽ ‪ٛ‬ي‪٢‬ج ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ڪخاة‪ ٣‬کاـ گ‪٨‬ڻي ٿئي ٿي‪١ .‬فخلؽ‪ٛ‬ي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٩١‬ى‪ْ٩‬ي‬
‫)‪ (Objective‬اڀياس سي “چار حي اڪرؽ ڪؽي ا‪ٛ ٩٧‬ي‪٢‬خي ‪ ٩ٍٜ٤‬ڳ‪٨ٞ٩‬ي قٺ‪ ٣‬ٿاۿ س‪ ٣٨٥‬کي اـاـ‬
‫سا ـيؽت ‪٤‬گار ڳ‪٨ٞ٩‬ڻ کاـ قا‪٤‬ش‪٨‬ا ر‪ ٣٧‬ٿا‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ِ :‬اي‪ِ .‬اي‪ .‬ڪ‪ٟ‬يٽ )‪٧ (E.E. Kellet‬ڪ ةؽٌا‪٩٤‬ي ‪ٞ‬يکڪ “‪٧‬ي‪ ٣٧ .‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٧‬ڪ‬
‫ڪخاب ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػي ‪ٞ‬کي‪٧“ ٩‬يۿ ‛پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬س‪ٜ١ ٩‬اة‪ ٩ٟ‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ْؾؿ ـاـ ڪي‪ ٩‬ح‪٤ ٩٧ ٦‬اڪا‪١‬يَء ‪١‬اـ ڪا‪١‬ياةيَء کي ‪٤‬چ‪٩‬ډي‪‚.‬‬
‫‪He faced adversity with the determination to wring success out of failure.‬‬
‫اڄ‪٩‬ڪي د”ر ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي كاـ ۾ اڻ ڳڻيا ‪ٓ٤‬ج ۽ ‪ٛ‬هيػا ۽ ةي ك‪٢‬ار ـارا‪ ٦٧‬سا‬
‫ڪخاب ‪ٞ‬کيا قيا “‪ .٣٧‬پؽ “ئ‪٩‬ـ ـ‪٢‬ش‪٨‬اـ ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اق‪ ٦٨ٞ‬سي ‪ٞ‬يکڪ س‪١ ٩‬ٿي‪٩‬ـ س‪١ ٩ٟ٢‬ف‪ ٠ٟ‬كاْؽـ ۽‬
‫‪ٞ‬يکڪ‪ ٣‬سي ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ـڀ‪٥‬ي ‪٩ِ٥١‬ؿ ۽ ‪٤‬رؽي ‪ٓ٤‬خ‪ ٣‬حي ڳؽق “‪٧‬ي‪١ .‬ٿي‪٩‬ـ س‪ ٩ٟ٢‬پڏ‪٥٧‬ػډ سي الِء را‪٦٧‬‬
‫سي ‪٤‬لاـ سي ضيريج رکي ٿ‪ .٩‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي ‪ٞ‬کي‪ٞ ٝ‬کڻي‪ ٣‬۾ پڏ‪٥٧‬ػډ کي ٘‪٘ ًٜ‬غؽ يا‬
‫ـڳ‪٩‬رپ سي ٕؼا ‪ٟ١‬ي ٿي‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬سي ذريٓي پڏ‪٥٧‬ػډ کي ا‪٧‬ا ر‪٢٥٧‬ائي ‪٤‬ٿي ‪ٟ١‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ‬
‫۾ ‛اـ‪٩‬ة ضف‪ ‚٦٥‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬االضؾاب ‪)21‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي ‪٧‬ڪ ‪٤‬ا‪١‬ياري ‪ٞ‬يکڪ س‪ ٩‬ڪخاب ‛ا‪ٞ‬فيؽة ا‪٥ٞ‬ت‪٩‬ي‪ ‚٦‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ڇپي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬سي ‪ٜ١‬ػ‪١‬ي ۾ ‪ٞ‬يکڪ ‪ٞ‬کي ٿ‪٩‬ۿ ‛ ‪١‬ؤ‪ ٗٞ‬کي عتؽ ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬ـيؽت سي ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي‬
‫‪ٞ‬ک‪٥‬ػډـ ڈاڇا ا‪ ٠٧‬ڪخاب ‪ٞ‬کيا “‪٣٧‬ۿ پؽ ‪١‬ؤ‪ ٗٞ‬ا‪٨٤‬يَء کي پ‪٥٨٥‬شي ـٓادت ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬ـيؽت‬
‫سي ِْي‪٩١ ٠‬ى‪٩‬ع حي ‪٧‬ڪ ‪٤‬ئ‪٩‬ـ ڪخاب ‪ٞ‬کي ۽ ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ ٩٧‬ـيؽت ‪٤‬گارـ سي ا‪٨٤‬يَء ‪٩٤‬را‪٤‬ي‬
‫‪ٞ‬ڏيَء ۾ كا‪ ٝ١‬ٿي قڃي‪( .‬ن‪ٙ‬ط‪)10 ٩‬‬
‫ُا‪٧‬ؽ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ٍ١ ٩٧‬ا‪ٓٞ‬ي س‪ ٩‬ڪ‪٢ْٟ ٩‬ي ٌؽي‪ ٩ٜ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي س‪٤ ٩‬خيش‪٩‬‬
‫ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـيؽت س‪٩١ ٩‬ى‪٩‬ع ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي قڃ ۾ ْ‪٢ٟ‬ي ۽ ٘ڪؽي ارح‪ٜ‬ا س‪ ٩‬ذريٓ‪ ٩‬ة‪٥‬شي ‪٦٤‬‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ .٩‬ا‪ْٜ ًٜ٘ ٩٧‬يػح‪٥٢‬ػيَء قارـ سؼة‪ ٣‬سي حفڪي‪ ٣‬يا ٘غؽ سي اُ‪٨‬ار س‪ ٩‬ذريٓ‪ ٩‬ة‪٥‬شي‬
‫ر‪٧‬شي قي‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪8‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٩١‬س‪٩‬دف د”ر ۾ ـيؽت سي ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي سيڪي ڪخاب ‪ٞ‬کيا قيا “‪٣٧‬ۿ ـي گ‪٨‬ڻا حػڻا اُ‪٨٤‬يَء‬
‫‪ْ٩٤‬يج سا “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي الِء ٘غؽ سا ڪخاب ح‪ ٦‬ىؽقر “‪٣٧‬ۿ پؽ اُ‪٧‬ي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سي الِء ر‪٢٥٧‬ائيَء سا ڪخاب يا ’ڪخاب اـ‪٩‬ة‘ ڪ‪.٣٨٤٩‬‬

‫ڪجَِ ىثال‬
‫اـاـ سا ـيؽت ‪٤‬گار سڎ‪ ٣٧‬ـيؽت سي ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي ‪ٞ‬ک‪ ٣‬ٿا ح‪ ٩٧ ٦‬اڪرؽ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ڪ‪ ٣‬ٿا ح‪٦‬‬
‫رـا‪ٞ‬ج کاـ اڳ ْؽةفخاـ سي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬س‪٨٤ ٩‬ايج اق‪٤‬ػا‪ ٩٧‬حه‪٩‬ر پيق ڪ‪ ٣‬ٿا‪ُ ٩٧ .‬ٻڌائي‪ ٣‬ٿا ح‪٦‬‬
‫رـا‪ٞ‬ج کاـ اڳ ـڄ‪ْ ٩‬ؽةفخاـ اق‪٤‬ػا‪٧‬يَء ۾ ُٻڎؾ ‪ .٩٧‬اعال‪ٛ‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬در‪٤‬ػا ة‪٥‬ي‪٧ ٝ‬ئا‪.‬‬
‫ڪيخؽي‪ ٣‬ئي ْ‪٩‬رح‪ ٣‬ـاـ ‪٤‬ڪاح ڪؽيۿ ا‪ ٣٨٤‬کي پ‪٥٨٥‬شي گ‪٨‬ؽ ۾ رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ڇ‪٩‬ڪؽي‪ ٣‬کي‬
‫ڄ‪٥٢‬ػي ئي ‪١‬اري ڇڎي‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ قٕيؽف‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ڪار‪٤‬ا‪ ٣١‬کي ‪٢٤‬اياـ ڪؽڻ سي الِء ‪ٞ‬کي‪٩‬ـ‬
‫قي‪٥‬ػي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا ‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ـ‪٢‬ش‪ ٣٨‬ٿا ح‪ ٦‬سيفخائي‪ْ ٣‬ؽة‪ ٣‬کي “عؽي ضػ حائي‪ ٣‬عؽاب ذاةج ‪٦٤‬‬
‫ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػقۿ حيفخائي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ِْ‪٢‬ج ُا‪٧‬ؽ ٿي ‪٤‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ .‬پؽ ا‪ ٦٤ ٩٧‬رڳ‪ ٩‬حاريظ سي‬
‫عالؼ “‪٧‬يۿ پؽ ع‪٩‬د ‪ٛ‬ؽ“ـ ۽ ضػيد سي ة‪ ٦‬عالؼ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫اُ ـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ڳا‪٨ٞ‬ي‪ ٣‬س‪ٜ٤ ٩‬هاـ ‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬۾ ْ‪٢ٟ‬ي ‪ٍٜ٤‬ي ‪ِ٤‬ؽ پيػا ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪.٩‬‬
‫‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج پف‪٥‬ػ ‪٩ٛ‬ؿ ة‪٥‬شڻ سي ةػراـ ُپؽاـؽار عيا‪ ٣ٞ‬۾ سيئڻ قاري ‪٧‬ڪ ‪٩ٛ‬ؿ ة‪٥‬شي‬
‫قيئي‪ .‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج کي ْ‪٢ٟ‬ي ۽ حاريغي ضيريج ـاـ ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ـ‪٥‬ػـ الِء ‪٢١‬ڪ‪ ٦٤ ٣‬ر‪٧‬ي‪.٩‬‬
‫ـ‪٥‬ػـ اڪاةؽـ حائي‪ ٣‬س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ضاؾ “‪٧‬ي ح‪ُ ًٜ٘ ٩٧ ٦‬پؽاـؽار انٍالض‪ ٣‬۾ ـ‪٩‬چڻ ڄاڻ‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫ـائ‪٥‬في انٍالض‪ ٣‬۾ ـ‪٩‬چڻ ‪ ٣٥٧‬سي الِء ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ئي ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ة‪٨‬خؽي‪١ ٣‬اڻ‪١ ٣٨‬اـ پيػا ڪي‪٩‬‬
‫(اال‪ٓ٤‬اؿ ‪ .) 124‬س‪ ٣٨٥‬سا قچيڪ ح‪ٙ‬هي‪ ٝ‬رقايخ‪ ٣‬۾ “يا “‪ .٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪‛ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ‬
‫ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬کي پيػا ڪي‪٩‬ۿ پ‪ِ٩‬ء ‪٩١‬ـ کي ة‪٨‬خؽي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪١ ٣٤‬اـ اُٿاري‪( ‚.٩‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)173/2‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ چٽيَء ٌؽح ذاةج ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ْ ٣‬ؽة‪ ٣‬۾ ‪١‬تٓ‪٩‬ث ڪي‪ ٩‬قي‪٩‬ۿ ـي‬
‫اعالؽ ۽ ڪؽدار سي اْختار کاـ ـڄي د‪٤‬يا ۾ ـڀ کاـ ة‪٨‬خؽي‪١ ٣‬اڻ‪٧ ٩٨‬ئا‪ .‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪٦‬ۿ‬
‫ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ا‪ٜ٤‬الب “ڻي‪٣‬ۿ س‪ ٣٨٥‬س‪١ ٩‬راؾ حاريظ ۾‬
‫‪٩١‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬سيڪڎ‪ْ ٣٧‬ؽب سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ايخؽائي عؽاب ‪٧‬ش‪٧ ٣‬اۿ سيئ‪ ٣‬اـاـ سي ڪخاة‪ ٣‬۾‬
‫“ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ سي انطاةي‪ ٣‬سي ا‪٧‬ا اْ‪ٟ‬يٰ ٽي‪ ٠‬ئي ‪ ٦٤‬ة‪٥‬شي ‪٧‬اۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‛عيؽ‬
‫اُ‪١‬ج‚ چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي (“ؾ ْ‪٢‬ؽاـ ‪ )110‬۽ س‪ ٣٨٥‬سي ڪؽي ‛دي‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ‚ سي ِْي‪ ٠‬حاريظ قس‪٩‬د ۾‬
‫“ئي‪ِ .‬ا‪٧‬ائي اُ‪٧‬ا ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج “‪٧‬يۿ س‪ٌ ٣٨٥‬ؽؼ ضػيد سي ‪ ٣ِٙٞ ٣٥٧‬۾ اكارق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‬
‫ح‪‛ ٦‬عيارک‪٘ ٠‬ي ا‪ٞ‬شا‪ٟ٧‬يث عيارک‪٘ ٠‬ي االـالؿ اذا ٘‪٩٨ٜ‬ا‪٘( ‚.‬خص ا‪ٞ‬تاري ‪)477/6‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪9‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي سي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ٌؽي‪ٜ‬ي ـڄي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کي ٕيؽ ْ‪٢ٟ‬ي ة‪٥‬ائي ڇڎي‪١ .٩‬راؾ‬
‫ٌ‪٩‬ر‪٧ :‬ڪ ٌؽؼ ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رـا‪ٞ‬ج کاـ اڳ ْؽب ۾ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬څز‪ ٣٤‬سي ضفاب ـاـ زا‪٩ٞ‬ـ‬
‫رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ٻي ٌؽؼ ا‪ ٣٨٤‬ئي ڪخاة‪ ٣‬۾ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪ْ ٦‬ؽب پ‪٥٨٥‬شي‪ ٣‬ڇ‪٩‬ڪؽي‪ ٣‬کي‬
‫ڄ‪٥٢‬ػي ئي ‪١‬اري ڇڎي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪٧ .‬اڻي ـ‪٩‬اؾ ا‪ ٩٧‬پيػا ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬س‪ ٣٨٥‬ـ‪٢‬اج ۾ ڇ‪٩‬ڪؽي‪٩‬ـ‬
‫سيئؽي‪٩‬ـ پ‪٩‬ري‪٩‬ـ قي‪٥‬ػي‪٩‬ـ ‪٧‬ش‪٣‬ۿ اُحي ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ ايخؽي گ‪٨‬ڻي حٓػاد ۾ ڪٿاـ اي‪٥‬ػي‪٩‬ـۿ س‪١ ٩‬اڻ‪٣٨‬‬
‫کي ‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬قڈي ا‪٤‬گ ۾ پ‪٥٨٥‬شي گ‪٨‬ؽـ ۾ ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ رک‪.٣‬‬
‫ان‪ ٝ‬ڳا‪٧ ٦٨ٞ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬گ‪٨‬ڻي حٓػاد ۾ ‪٤‬ڪاح ڪؽڻ س‪ ٩‬رقاج ٘‪ ًٜ‬ڪش‪ ٦٨‬ـؽدارـ ۾ ‪٩٧‬ۿ ‪٦٤‬‬
‫ڪي ْاؿ ْؽة‪ ٣‬۾‪ .‬۽ ا‪٧‬ي ـؽدار ة‪ ٦‬ا‪ ٝ٢ْ ٩٧‬ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ سيئ‪١ ٣‬غخ‪ٛ ٟٗ‬تي‪ ٣ٟ‬ـاـ‬
‫‪١‬ٽي ‪١‬ائٽي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽيۿ کي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي ـؽداريَء ‪٧‬يٺ ‪١‬خطػ ڪؽي ـگ‪ .٣٨‬ا‪٨٤‬يَء رقاج کي‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ پڻ اـالؿ سي ض‪ ٚ‬۾ اـخٓ‪٢‬اؾ ڪي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ة‪١ ٦‬غخ‪ٛ ٟٗ‬تي‪ ٣ٟ‬سي‬
‫ْ‪٩‬رح‪ ٣‬کي پ‪٥٨٥‬شي ‪٤‬ڪاح ۾ قرح‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬ا‪ٛ ٣٨٤‬تي‪ ٣ٟ‬کي س‪٥‬گ کاـ ـ‪٩‬اِء اـالؿ س‪ ٩‬ضا‪١‬ي‬
‫ة‪٥‬ائي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫سيفخائي‪ ٣‬ڇ‪٩‬ڪؽي‪ ٣‬کي سيئؽي پ‪٩‬رڻ س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧“ ٩ٟ١‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ًٜ٘ ٩٧‬ڪ‪ٕ ٣‬ؽيب ْؽب ‪ٛ‬تي‪٣ٟ‬‬
‫۾ ‪ْ .٩٧‬اؿ ْؽب ا‪٨٤‬يَء کي ـغج عؽاب ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ٕ ٩٧ ٩‬ؽيب گ‪٨‬ؽاڻ‪ ٣‬سي‬
‫‪١‬ا‪ٞ‬ي ـ‪٨‬ائخا ة‪ ٦‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬سيئ‪ ٩٧ ٣‬ا‪٨٤‬يَء قضلياڻي رـ‪ ٠‬کاـ پؽي ر‪.٣٧‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪٧‬ڪ ْاؿ ٕ‪ٍٟ‬ي ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اڳ‪٩‬اٽ ٌ‪٩‬ر ئي ا‪٘ ٩٧‬ؽض ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪٦‬‬
‫ـڀ کاـ قڈق ڪار‪٤‬ا‪٩١‬ـ ‛ةاٌ‪ ‚ٝ‬ـاـ ٽڪؽائڻ “‪٧‬ي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي پيٖ‪٢‬تؽ سي اُ‪٧‬ائي حه‪٩‬يؽ اُح‪٠‬‬
‫حه‪٩‬يؽ “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ ‪١ ٩٧‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ س‪٥‬گ ڪ‪٥‬ػي ‪ِ٤‬ؽ اچي‪.‬‬
‫اُ‪٨٤‬يَء ‪ٙ١‬ؽقىي سي “چار حي ـيؽت ‪٤‬گار ـػائي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ‪٧‬ڪ قډ‪٥٧‬ػډ پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫سي رقپ ۾ پيق ڪ‪٥‬ػا ر‪٧‬يا “‪ .٣٧‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬ـيؽت سي ڪخاة‪ ٣‬سي الِء اڪرؽ ‪ٖ١‬ازي س‪٩‬‬
‫‪ َٙٞ‬اـخٓ‪٢‬اؾ ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ٖ١ :‬ازي اة‪ ٣‬اـطاؽ قٕيؽف‪.‬‬
‫پؽۿ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٨٤‬يَء سي اُةخڏ “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ـيؽت س‪٥‬گ قسػؾ س‪١ ٩‬راؾ‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پؽ ا‪ ٣١‬پف‪٥‬ػيۿ نتؽ ۽ درگؼر س‪١ ٩‬راؾ “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ٜ١ ٩‬هػ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ‬
‫قډ‪٧‬ڻ يا کي‪١ ٣‬ارڻ ‪٩٧ ٦٤‬ۿ پؽ کي‪ ٣‬ز‪٤‬ػگي ڈيڻ ‪ٛ .٩٧‬ؽ“ـ ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي ‛اي اي‪٢‬اـ قار”! اهللج ۽‬
‫رـ‪٩‬ؾ سي ـڎ حي ‪ٞ‬تيڪ چئ‪٩‬ۿ سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اق‪٧‬اـ کي اُـ كئي ڈا‪ ٣٨٤‬گ‪٨‬ؽائي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬يۿ‬
‫سيڪا اق‪٧‬اـ کي ز‪٤‬ػگي ڈيڻ قاري “‪٧‬ي‪( ‚.‬اال‪ٙ٤‬اؾ ‪)24‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ذريٓي سيڪ‪ ٩‬دي‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬قٽ ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ اُ‪٩٧‬‬
‫‪١‬ئ‪ ٝ‬د‪ٞ‬ي‪ ٣‬کي سيئؽق ڪؽڻ قارق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬پيٖاؿ پ‪٥٨٥‬شي ا‪٤‬ػر ۾ ضيات ةغليَء س‪ُ ٩‬گڻ رکي ٿ‪.٩‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي‪:‬‬
‫‛ڇا اُ‪ ٩٧‬كغم ‪١‬ئ‪٩٧ ٝ‬ۿ پ‪ِ٩‬ء اـاـ کيؿ ز‪٤‬ػگي ڈ‪٤‬ي ۽ اـاـ کيؿ ‪٧‬ڪ رقك‪٥‬ي ڈ‪٤‬ي ح‪٩٧ ٦‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـاـ گڎ ‪ٟ٧‬ي ٿ‪ ٩٧ .٩‬اُـ كغم قا‪٤‬گؽ ٿي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬اق‪٤‬ػا‪٧‬ي‪ ٣‬۾ پي‪٧“ ٝ‬ي‪ ٩٧ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ‬
‫‪٤‬ڪؽڻ قارق ‪٧“ ٦٤‬ي‪‚.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪10‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٧‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ٻي‪“ ٣‬يخ‪١ ٣‬اـ پخ‪ ٩‬پ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪١ ٩‬ل‪ ٣‬ةادكا‪ ٣٧‬سي ‪١‬ل‪ ٣‬کاـ‬
‫‪١‬غخ‪٧“ ٟٗ‬ي‪٧ .‬ڪ ةادكا‪ ٦٧‬س‪ٜ١ ٩‬هػ ا‪٤٩٧ ٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٩٧ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪٩ٟٖ١‬ب ڪؽيۿ ا‪ ٣٨٤‬سي‬
‫‪١‬ٿاـ پ‪٥٨٥‬شي ضڪ‪١٩‬ج ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ةادكا‪ ٦٧‬ـػائي‪‛ ٣‬س‪٥‬گ ۽ حلػد‚ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٩ٜ‬‬
‫اعخيار ڪ‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٜ١ ٩‬هػ ا‪٨٤‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ضان‪ ٝ‬ٿي ‪ ٦٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫پؽۿ پيٖ‪٢‬تؽ س‪ٜ١ ٩‬هػ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪١‬ٿاـ ضاڪ‪ ٠‬ة‪٥‬شڻ ‪٤٩٧ ٦٤‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬پؽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي د‪ٞ‬ي‪ ٣‬۽‬
‫د‪١‬إ‪ ٣‬کي ةػالئڻ ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سيئ‪ ٩٧ ٣‬اْ‪ٟ‬يٰ رقضا‪٤‬ي ز‪٤‬ػگي گؼاري‪ ٣‬۽ د‪٤‬يا ۽ “عؽت سي‬
‫ـٓادت سا ض‪ٜ‬ػار ة‪٥‬شي ـگ‪.٣٨‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ضؽيٗ يا دك‪٩ٌ ٣٢‬ر ‪ ٦٤‬ڈـ‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ پؽ ‪ ٩٧‬ا‪ ٣٨٤‬کي ٘‪ ًٜ‬ا‪٤‬فاـ ٌ‪٩‬ر‬
‫ڈـ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪٧ ٩٧ .‬ؽ ا‪٤‬فاـ س‪٢٧ ٩‬ػرد ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػس دؾ ۾ ـڀ‪٥‬ي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي الِء عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء‬
‫س‪ ٩‬سؼة‪٤٩٧ ٩‬ػق “‪٧‬ي‪١ ٩٧ .‬اڻ‪ ٣٨‬کي ا‪٨٤‬يَء ‪ِ٤‬ؽ ـاـ ڈـ‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ س‪ِ٤ ٣٨٥‬ؽ ـاـ ‪٧‬ڪ ‪١‬اُء‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ٻارـ کي ڈـ‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬عاص گُڻ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي الِء اْ‪ٟ‬يٰ ٻاس‪ ٦٨‬۽ ك‪ٜٙ‬ج “‪٧‬يۿ‬
‫ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬اُـ ق‪ٛ‬ج ة‪ ٦‬سڎ‪١ ٣٧‬اڻ‪ ٩٨‬ـ‪٥‬ػس ‪١‬ٿاـ زيادحي‪٩‬ـ ڪؽي ر‪٧‬يا ‪٧‬ش‪١ .٣‬اڻ‪ ٩٨‬کيؿ‬
‫‪ٜ٤‬هاـ پ‪٨‬چائڻ سي پ‪٩‬ياـ پي‪٧ ٝ‬ش‪.٣‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ا‪٤‬ػر ۾ ‪ٞ‬ڪ‪ٍ٘ ٝ‬ؽت کي ساڳائڻ چا‪٧‬ي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪٧ ٩٧ .‬ؽ ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ـي‪٥‬ي‬
‫۾ رةا‪٤‬يج س‪ ٩‬ةاغ ‪ٞ‬ڳائڻ چا‪٧‬ي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ ٩٧ .‬چا‪٧‬ي‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪٧ ٦‬ؽ كغم ٘ڪؽ ۽ ْ‪ ٝ٢‬سي ‪ٞ‬طاظ‬
‫کاـ ‪٧‬ڪ نا‪ٞ‬ص ا‪٤‬فاـ ة‪٥‬شي قڃي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ٜ١ ٩‬هػ ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬س‪٥‬گ ۽ ٽڪؽاُء ـاـ ضان‪ ٝ‬ٿي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬يئ‪٣‬‬
‫ضان‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬ةگڏي‪٧ ٝ‬ش‪٣‬ۿ حڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ـاـ ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ‪١‬طتج س‪ٓ١ ٩‬ا‪ ٩ٟ١‬ڪي‪٩‬‬
‫قڃي‪١ .‬اڻ‪ ٣٨‬سي ضاؾ کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪ‪٥‬ػيۿ کي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ “ئي‪٥‬ػي سي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي کاـ ڈٺ‪ ٩‬قڃي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪٧‬اڪاري رقش حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ر‪٧‬ڻۿ نتؽ ۽ ٽڪؽاُء کاـ ةچڻ کاـ ـ‪٩‬اِء ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ کي ةار ةار نتؽ ۽ ٽڪؽاُء کاـ ةچڻ سي ح‪ٜٟ‬ي‪ ٣‬ڪئي قيئي‬
‫“‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء سي ‪٧‬ڪ ا ‪٤‬خ‪٨‬ائي ن‪٩‬رت ا‪٧‬ا “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ حا‪ٞ‬يٗ ‪ٟٛ‬ب (ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪ )60 ٦‬چي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ؾاج کي ڇڎي ٻي‪ ٣‬سي ‪١‬ؾاج ‪٩١‬سب ‪ٟ٧‬ڻ‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ػْ‪٩‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ ‪٧‬ؽ ‪١‬ؽض‪ٟ‬ي حي حا‪ٞ‬يٗ ‪ٟٛ‬ب س‪ِ ٩‬ا‪٩٧‬ئي ٌؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬را ايفخائي‪ ٣‬اڳخي قيا س‪١ ٩‬ػي‪٥‬ي ۾ داع‪ ٝ‬ٿيڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء اٽڪ‪ ٝ‬ڈيڍ ـاؾ حائي‪ ٣‬ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬سي‬
‫‪ٛ‬ت‪ٟ‬ي کي پ‪٥٨٥‬ش‪ٛ ٩‬ت‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬ائي رکي‪ .٩‬ا‪١ ٩٧‬ػي‪٥‬ي سي ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬س‪٩‬ـ د‪ٞ‬ي‪٩‬ـ قٺڻ سي الِء ‪ .٩٧‬پاڻ ا‪٨٤‬يَء‬
‫اُ ‪١‬يػ ۾ ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ي‪٩٨‬دي اق‪٧‬اـ سي قيش‪ ٩٨‬ٿي‪ ٣‬۽ ‪ ٩٧‬اق‪٧‬اـ س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ة‪٥‬ا ڪ‪ ٣٨٥‬څپ سي ُٻڌـ‪.‬‬
‫(ا‪ٞ‬شا‪ ّ١‬الضڪاؿ ا‪ٜٞ‬ؽ“ـ ا‪ٜٟٞ‬ؽٌتي ‪)150/2‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪11‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪١‬ف‪ٞ ٠ٟ‬يکڪ‪ ٣‬قٽ ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي س‪ٜ١ ٩‬ت‪٩‬ؾ رسطاـ ‪٧‬يَء ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ کي ڪا‪ٛ ٩٤٩٢٤ ٝ١‬ؽار ڈي‪ ٣‬ٿا ۽ ‛اـ‪٩‬ة ڪا‪ ‚٦ٟ١‬سي ْ‪٩٥‬اـ حطج پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ـيؽت‬
‫س‪ٍ١ ٩‬ا‪ ٩ٓٞ‬ڪ‪ ٣‬ٿا‪ .‬ا‪ ٩٧‬اـ‪٩ٟ‬ب ‪ ٦٤‬رڳ‪ٕ ٩‬يؽ ْ‪٢ٟ‬ي “‪٧‬يۿ پؽ ا‪ٕ ٩٧‬يؽ ‪ٛ‬ؽ“‪٤‬ي پڻ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‛اـ‪٩‬ة ڪا‪ ‚٦ٟ١‬کي سيڪڎ‪ ٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي س‪٩٥ْ ٩‬اـ ‪ٛ‬ؽار ڈ‪٩٤‬‬
‫قڃي ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ـ‪٩‬اؾ ا‪ ٩٧‬ٿ‪ ٩‬پيػا ٿئي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء حه‪٩‬ر س‪١ ٩‬اعؼ ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي ٌؽي‪٧ ٩ٜ‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪ٛ ٣‬ؽ“ـ ۽ ضػيد ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬ذاةج ڪي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي ـيؽت سي ضيريج ‛اـ‪٩‬ة ڪا‪٧ ‚٦ٟ١‬ئي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ‪١‬ڪ‪ .٩٤٩٢٤ ٝ٢‬سيڪڎ‪ٛ ٣٧‬ؽ“ـ ۽‬
‫ضػيد ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬حه‪٩‬ر ذاةج ‪ ٦٤‬ٿئي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ـڄ‪ ٩‬ةطد اةخػائي ٌ‪٩‬ر حي ئي ةي ة‪٥‬ياد ‪ٛ‬ؽار ڈ‪٩٤‬‬
‫قي‪٥‬ػق‪ .‬پؽ ْشيب ڳا‪ ٦٨ٞ‬ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬س‪ ٣‬ـيؽت ‪٤‬گارـ ’اـ‪٩‬ة ڪا‪ ‘٦ٟ١‬کي ْ‪٩٥‬اـ ‪ٛ‬ؽار ڈيئيۿ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي ـيؽت س‪ ٩‬اُ ڀياس ڪي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ كايػ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء اةخػائي ْ‪٢ٟ‬ي كؽط‬
‫کي پ‪٩‬رق ‪ ٦٤‬ڪي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي ‪ِ٤ ٦ٍٜ٤‬ؽ کاـ نطيص ڳا‪٧ ٦٨ٞ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ‛اـ‪٩‬ة ضف‪٩ٌ ‚٦٥‬ر‬
‫پيق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‛اـ‪٩‬ة ڪا‪٩ٌ ‚٦ٟ١‬ر‪ .‬اـ‪٩‬ة ڪا‪ ٦ٟ١‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ز‪٤‬ػگيَء‬
‫سي ‪٧‬ؽ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي سي الِءۿ پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي اُ‪ ٩٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ پيق اچي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ذات ۾ ا‪٨٤‬يَء‬
‫س‪ ٩‬ـ‪٥‬ئ‪٩‬ـ ـڌق ۽ ْ‪ٟ٢‬ي ‪٩١ ٩٤٩٢٤‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬پؽ ‪٧‬ڪ قا‪ٓٛ‬ي سي ٌ‪٩‬ر حي ا‪٧‬ڏي ڪا‪ٟ١‬يج ‪٢١‬ڪ‪٣‬‬
‫ئي ڪ‪٨٤٩‬ي‪١ .‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪٧ :‬ڪ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬رـ‪٩‬ؾ اهلل قٽ ‪٤‬ياڻيَء سي حؽةيج س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ح‪ ٦‬پائي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ‬
‫پؽ ُپ ٽ سي حؽةيج س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬رـ‪٩‬ؾ اهلل قٽ کيؿ ‪٥ٟ١ ٦٤‬ػق‪١ .‬ائٽ‪ ٣‬ـاـ ـٺي ـ‪٩ٟ‬ڪ س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ح‪٦‬‬
‫پ اڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ ‪٥ٟ١‬ػقۿ پؽ قا‪ٞ‬ػي‪ ٣‬ـاـ ـ‪٨‬ڻي ـ‪٩ٟ‬ڪ س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ ‪٩١‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬ا‪١‬ؽي ۾ قچيڪ نطيص ڳا‪٧ ٦٨ٞ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ضيريج ’اـ‪٩‬ة ضف‪ ‘٦٥‬سي‬
‫“‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ’اـ‪٩‬ة ڪا‪ ‘٦ٟ١‬سيۿ ا‪٩٧‬ئي حه‪٩‬ر ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬اـ ة‪ ٦‬ذاةج “‪٧‬ي ۽ ْ‪٢ٟ‬ي ٌ‪٩‬ر حي ا‪٩٧‬ئي‬
‫نطيص “‪٧‬ي‪.‬‬
‫اڪرؽ ـيؽ ت ‪٤‬گارـ قٽ سيڪا ‪٧‬ڪ ٕ‪ٍٟ‬ي ‪ٟ١‬ي ٿيۿ ـا ا‪٧‬ا ح‪ ٣٥٧ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ کي دي‪ ٣‬سي‬
‫دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ ةػراـ ضاڪ‪ ٠‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي قرح‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ٕ‪٢٨٘ ًٟ‬يَء س‪ْ ٩‬ڪؿ ـيؽت سي اڪرؽ‬
‫ڪخاة‪ ٣‬۾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ .٩‬ـيؽت سا ‪١‬ل‪٩٨‬ر ڪخابۿ پيٖ‪٢‬تؽ کي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ ۽ ‪٤‬هيطج ڪ‪٥‬ػډ سي‬
‫رقپ ۾ پيق ‪٤‬ٿا ڪ‪٣‬ۿ پؽ ‪ ٩٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ضاڪ‪ ٠‬۽ ٘احص سي رقپ ۾ پيق ڪ‪ ٣‬ٿا‪ .‬ا‪٩٧‬ئي‬
‫ڪارڻ “‪٧‬يۿ س‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬ڪخاة‪ ٣‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ سي ان‪ٟ‬ي كغهيج ‪٢٤‬اياـ ‪٤‬ٿي ٿئي‪.‬‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي ةػراـۿ ْ‪ٜ‬يػح‪٥٢‬ػيَء قاري اُڀياس س‪٧ ٩‬ي ‪ٜ٤‬هاـ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـاـ سا ـيؽت ‪٤‬گارۿ‬
‫ڪيخؽي‪ ٣‬ئي ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬کي ڳ‪٨ٞ٩‬ي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ياۿ س‪ ٣‬س‪ٛ ٩‬ؽ“ـ ۾ قچيڪ قىاضج ـاـ ذڪؽ‬
‫ڪي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬ا‪١ ٣٨ ٤‬اـ ‪٧‬ڪ ‪ٓ١‬شؾي س‪١ ٩‬فئ‪٧“ ٩ٟ‬ي‪ .‬اـاـ سي ـيؽت ‪٤‬گارـ قٽ ڪرؽت ـاـ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪ٓ١‬شؾـ س‪ ٩‬ذڪؽ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ .٩‬پؽ ا‪ ٩٧‬ـڄ‪ ٩‬حه‪٩‬ر ‪ٛ‬ؽ“ـ سي عالؼ “‪٧‬يۿ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫چٽيَء ٌؽح ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪‛ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا ‪ٓ١‬شؾا ‪ ٦٤‬ڈ‪٤‬ا قيا “‪٣٧‬ۿ سيڪي‬
‫گؼري‪ ٝ‬پيٖ‪٢‬تؽـ کي ڈ‪٤‬ا قيا ‪٧‬ئا‪‚.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ کاـ ـ‪٥‬ػس ‪١‬غاٌتي‪ ٣‬ا‪٧‬ا گ‪٨‬ؽ ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٧‬اـ پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫“‪٧‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ٻي‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬سياـ ڪ‪ُ ٩‬ا‪٧‬ؽي ‪ٓ١‬شؾق ڈيکاري‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪٧‬ػايج سي اُ‪١‬يػ‬
‫۾ ا‪ ٩٧‬چا‪٧‬ڻ ‪ٞ‬ڳا ح‪ ٦‬اهلل پاڪ ٌؽ٘اـ ڪ‪ ٩‬ا‪٧‬ڏق ‪ٓ١‬شؾق ُا‪٧‬ؽ ڪي‪ ٩‬قڃي‪ .‬پؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ پاڻ ڪؽي‪٠‬‬
‫س‪ ٣‬سي ا‪٧‬ا ع‪٩‬ا‪٧‬ق رد ڪ‪٥‬ػي ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪‛ :٩‬۽ (اي پيٖ‪٢‬تؽ) سيڪڎ‪١ ٣٥٧ ٣٧‬اڻ‪ ٣٨‬س‪٣٨٥١ ٩‬‬
‫‪٩١‬ډڻ ح‪٩‬کي ڈکي‪ ٩‬ٿ‪ٞ ٩‬ڳي ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ح‪٩‬کاـ ٿي ـگ‪٨‬ي ح‪ ٦‬ز‪١‬ي‪ ٣‬سي ا‪٤‬ػر ـؽ‪٤‬گ‪ ٦٨‬ڳ‪٨ٞ٩‬ي ‪٦٨ٞ‬ۿ يا‬
‫“ـ‪٢‬اـ ۾ ڈاڪڻ ڳ‪٨ٞ٩‬ي ‪ ٦٨ٞ‬۽ ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪٧‬ڪڏي ‪٤‬لا‪٤‬ي “ڻي ‪ ٣٥٧‬کي ڈيکار‪ .‬۽ سيڪڎ‪ ٣٧‬عػا‬
‫چا‪٧‬ي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬ـڀ‪٥‬ي کي ض‪ ٚ‬سي دي‪ ٣‬حي گڎ ڪؽي ‪٧‬اۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ح‪٩‬ـ اُ‪٥١ ٣٨٤‬ش‪٨‬اـ ‪ ٦٤‬ٿي س‪٣‬‬
‫کي (ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج س‪ ٠ْٟ ٩‬ڪ‪٨٤٩‬ي ۽) سا‪( .٣٧“ ٝ٧‬اال‪ٓ٤‬اؿ ‪)35‬‬
‫ٻي ‪٥٧‬ڌ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬پا‪ٞ‬يفيَء س‪ ٩‬اْالـ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬گؼري‪ ٝ‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي اُةخڏ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ “عؽ ا‪ٞ‬ؾ‪١‬اـ کي ُا‪٧‬ؽي ‪ٓ١‬شؾا ‪ ٦٤‬ڈ‪٤‬ا قي‪٥‬ػا‪ٛ .‬ؽ“ـ پاڪ سي ‪٧‬يٺي‪“ ٣‬يج ا‪٨٤‬يَء سي ض‪ ٚ‬۾‬
‫‪٧‬ڪ ‪ٍٓٛ‬ي ذت‪٩‬ت “‪٧‬ي‪:‬‬
‫‛۽ (سيڪي ‪٤‬لا‪٤‬ي‪٩‬ـ ‪٧‬ي ‪١‬ڪي سا ‪٥١‬ڪؽ گ‪٨‬ؽـ ٿا ح‪٤ )٣‬لا‪٤‬ي‪ ٣‬سي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ڻ کاـ اـاـ کي‬
‫ڪيؽ ٿ‪ ٩‬رقڪي ـگ‪٨‬يۿ ـ‪٩‬اِء ‪ ٣٧‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي ح‪ ٦‬اـاـ ڄاڻ‪ ٩‬ٿا ح‪ ٦‬اڳي‪َ٣‬ء ز‪١‬ا‪ ٣٤‬سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ‬
‫‪٤‬لا‪٤‬ي‪٩‬ـ ڪ‪٩‬ډي‪٩‬ـ ٺ‪٨‬ؽائي رد ڪؽي چڪا “‪ .٣٧‬۽ اـاـ ذ‪٩٢‬د سي ‪٩ٛ‬ؿ کي ‪٧‬ڪ ڈاچي ڈ‪٤‬يۿ سا‬
‫‪٧‬ڪ چٽي ‪٤‬لا‪ ٤‬ي ‪٧‬ئي‪ .‬پؽ ‪ ٣٥٧‬اـ ڈاچيَء حي ُ‪ ٠ٟ‬ڪي‪( ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء ‪٤‬لا‪٤‬ي ‪١‬اـ ْتؽت ‪ ٦٤‬قرحائ‪٩‬ـ)‬
‫۽ اـاـ ‪٤‬لا‪٤‬ي‪٩‬ـ ح‪ ًٜ٘ ٦‬اـ ڪؽي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٥‬ػا “‪٧‬ي‪٩‬ـ ح‪١ ٦‬اڻ‪( ٩٨‬ا‪٤‬ڪار ۽ ـؽڪليَء سي ‪٤‬خيش‪٣‬‬
‫کاـ) څڄ‪( .٣‬۽ ـ‪٥‬ئي‪ ٣‬قاٽ قٺ‪( .)٣‬ة‪٥‬ي اـؽائي‪)59 ٝ‬‬
‫ا‪ٕ ٩٧‬يؽ ْ‪٢ٟ‬ي اُ ڀياس س‪٧ ٩‬ڪ چٽ‪١ ٩‬راؾ “‪٧‬ي‪ .‬اـاـ سي ـيؽت ‪٤‬گارـ کي ‪١‬طف‪٩‬س ٿي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫سيڪڎ‪ ٩٧ ٣٧‬ا‪١ ٩٧‬ڃي‪٥‬ػا ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ضفي ‪ٓ١‬شؾا ‪ ٦٤‬ڈ‪٤‬ا قيا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬پاڻ گؼري‪٤ ٝ‬تي‪٣‬‬
‫سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ گ‪٨‬ٽ ‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ٕيؽ قا‪ٓٛ‬ي ٌ‪٩‬ر حي ‪ ٣٥٧‬پاڻ ﷺ سي ذات ـاـ‬
‫ڪيخؽائي ‪ٓ١‬شؾا ڳ‪٥‬ڍي ڇڎياۿ سيخ‪٩‬ڻيڪ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ قىاضج ـاـ ا‪٨٤‬يَء سي حؽديػ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫ع‪٩‬د ضػيد ۾ ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي قىاضج ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا ‪ٓ١‬شؾا ‪٦٤‬‬
‫ڈ‪٤‬ا قيا ‪٧‬ئاۿ س‪٨‬ڏي ٌؽح گؼري‪٤ ٝ‬تي‪ ٣‬کي ڈ‪٤‬ا قيا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ نطيص ةغاريَء سي ‪٧‬يَء‬
‫ضػيد ‪٩ٛ‬ؾ ٘يه‪ ٝ‬سي ضيريج رکي ٿي‪ .‬ضيؽت اة‪٧٩‬ؽيؽف ٘ؽ‪١‬ائي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪:٩‬‬
‫‪٤‬تي‪١ ٣‬اـ ‪٧‬ؽ ‪٤‬تيَء کي ا‪٧‬ڏي ‪٤‬لا‪٤‬ي ڈ‪٤‬ي قيئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي ا‪٨٤‬يَء ز‪١‬ا‪٤‬ي سا ‪١‬اڻ‪١ ٩٨‬ڃي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ۽‬
‫‪٩١‬ـ کي قضي (‪ٛ‬ؽ“ـ) س‪ٓ١ ٩‬شؾق ڈ‪ ٩٤‬قي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء الِء “ئ‪٩‬ـ ا‪١‬يػ ٿ‪ ٩‬ڪؽياـ ح‪ٛ ٦‬يا‪١‬ج ۾ ‪٩١‬ـ حي‬
‫اي‪٢‬اـ “ڻي‪٥‬ػډـ س‪ ٩‬حٓػاد ـڀ‪٥‬ي کاـ قچيڪ ‪٤٩٧‬ػق‪‚.‬‬
‫ان‪ ٝ‬ڳا‪٧ ٦٨ٞ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬س‪ ٣‬قا‪ ٣ٓٛ‬کي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪ٓ١‬شؾـ ٌ‪٩‬ر ةياـ ڪي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ‬
‫ا‪٧‬ي ـڀ ‪٤‬ه ؽت سا قا‪ٓٛ‬ا “‪٣٧‬ۿ سيڪي ‪٧‬ؽ ‪ ٣١٩١‬ـاـ پيق اچ‪ ٣‬ٿا ۽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ا‪٧‬ي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪13‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫قچيڪ اْ‪ٟ‬يٰ ۽ ا٘ي‪ ٝ‬ن‪٩‬رت ۾ ڈ‪٤‬ا قيا‪ٓ١ .‬شؾق ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏي ‪ٛ‬ػرحي ‪ٛ‬اْػي کي ٽ‪٩‬ډڻ قاري قا‪ٓٛ‬ي‬
‫س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬يۿ سيڪ‪١ ٩‬غاٌتي‪ ٣‬سي گ ُ‪ ٨‬ؽ حي پيق ڪي‪ ٩‬قي‪٧ ٩‬شي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪٩١ :‬ـيٰ سي ‪ٞ‬ٺ س‪٩‬‬
‫‪ٓ١‬شؾق‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ا‪٨٤‬ي ‪ْ٩٤‬يج س‪ ٩‬ڪ‪ٓ١ ٩‬شؾاحي قا‪ ٩ٓٛ‬ذاةج ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ك‪٢ٛ ٚ‬ؽ (چ‪٥‬ڊ س‪ ٩‬ٻ‪ ٦‬ٽڪؽ ٿي قڃڻ) ة‪ ٦‬ڪ‪ٍ١ ٩‬ا‪ٞ‬تاحي ‪ٓ١‬شؾق ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ا‪٧ ٩٧‬ڪ‬
‫٘‪ٟ‬ڪياحي ‪٤‬لا‪٤‬يَء سي ضيريج رکي ٿ‪ .٩‬ايئ‪ ٣‬ـػائي‪ ٣‬کاـ ٿي‪٥‬ػق ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ٍ٘ ٦‬ؽت سي د‪٤‬يا ۾‬
‫ڪي ا‪٩٤‬کا قا‪ٓٛ‬ا پيق اي‪٥‬ػا “‪ .٣٧‬س‪ ٣‬کي ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ پ‪٥٨٥‬شي پيٖاؿ کي ـچائيَء سي‬
‫ذت‪٩‬ت ٌ‪٩‬ر پيق ڪ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ چ‪٥‬ڊ ٻ‪ ٦‬ٽڪؽ ٿيڻ سي ٘‪ٟ‬ڪياحي قا‪ٓٛ‬ي کي‬
‫‪٧‬ڪ ٘‪ٟ‬ڪياحي ‪٤‬لا‪٤‬يَء ٌ‪٩‬ر پيق ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪.٩‬‬
‫رقايخ‪١ ٣‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ايئ‪ ٦٤ ٣‬ٿي‪ ٩‬ح‪٥١ ٦‬ڪؽـ پاڻ ﷺ کاـ گ ُ‪٨‬ؽ ڪئي‬
‫۽ ـ‪٥‬ػـ گ ُ‪٨‬ؽ کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ ـ‪٥‬ػـ ـا‪٩٨١‬ـ چ‪٥‬ڊ کي ٻ‪ ٦‬ٽڪؽ ڪؽي چي‪ ٩‬ح‪٧‛ ٦‬ي ڈـ‪٥٨٥١ ٩‬ش‪٩‬‬
‫‪ٓ١‬شؾق‚ۿ ا‪٨٤‬يَء سي اةخڏ رقايخ‪١ ٣‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل پ‪٥٨٥‬شي ڪش‪ ٦٨‬نطاةي‪ ٣‬ـاـ‬
‫گڎ ‪١‬ڪي ۾ ‪٧‬ئا (‪ ٦٤‬ڪي ُ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬ـاـ گڎ) ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ا‪ ٩٧‬قا‪ ٩ٓٛ‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬چ‪٥‬ڊ ٻ‪ ٦‬ٽڪؽ ٿي پي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء کي ڈـي پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي انطاة‪ ٣‬کي ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٣٧‛ ٦‬کي ڈـ‪٩‬ۿ ‪٧‬يَء ‪٧‬ڪ عػائي ‪٤‬لا‪٤‬ي‬
‫“‪٧‬ي‪( ‚.‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪ 262/4‬ػػ ‪)263‬‬
‫ا‪ ٩٧‬ايئ‪ ٩٧ ٣‬سيئ‪٧ ٣‬اڻ‪٩‬ڪي د”ر ۾ ريڊي‪ ٩‬ـيٽ ک‪ٞ٩‬ي‪ ٩‬قڃي ۽ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ “قاز ‪٤‬ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳي‬
‫ح‪٧ ٦‬ڪ كغم ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي چ‪٩‬ي ح‪ ٦‬ڈـ‪٩‬ۿ اق‪٧‬ي‪١ ٣٧ ٣‬راؾ ‪١‬اـ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ـگ‪ ٩٨‬ٿا ح‪ ٦‬ز‪١‬ي‪ ٣‬ڪ‪٨‬ڏي‬
‫ٌؽح ‪ٛ‬يا‪١‬ج سي ڈي ‪ ٣٨٥‬عتؽقـ ٻڌائي‪٥‬ػيۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ذڪؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫(ي‪١٩‬ئؼحطػث اعتار‪٧‬ا)‪.‬‬
‫ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي سي ا‪٨٤‬يَء اـ‪٩ٟ‬ب س‪٧ ٩‬ڪ ‪٤‬خيش‪٧ ٩‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سيۿ ْاسؾاڻي‬
‫حه‪٩‬يؽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي گ‪٨‬ٽ ‪ِ٤‬ؽ “ئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ ٣٥٧‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ا‪٧‬ڏي حه‪٩‬يؽ ٺا‪٧‬ي قرحيۿ س‪٣٨٥‬‬
‫۾ ـ‪٥‬ػـ عياؾ ‪٩١‬سب پيٖ‪٢‬تؽ ‪١‬ٿا‪٩٨٤‬ـ ‪ِ٤‬ؽ اچي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬يۿ س‪ ٩‬ـيؽت سا ڪخاب پڏ‪٧‬ي‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي سيڪا حه‪٩‬يؽ ُسڏي ٿيۿ ـا ا‪٧‬ا ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ‪٧‬ڪ س‪٥‬گش‪ ٩‬ا‪٤‬فاـ ‪٩٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي‬
‫ن‪ٟ‬ص پف‪٥‬ػ ا‪٤‬فاـ‪ .‬پاڻﷺ س‪ ٩‬ح‪٩ٟ‬ار سي ٌا‪ٛ‬ج حي ڀؽقـ‪٩٧ ٩‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ا‪ ٣١‬سي ٌا‪ٛ‬ج حي‪ .‬پاڻ‬
‫ﷺ دك‪ ٣٢‬کي چٿڻ ۾ ي‪ٜ‬ي‪ ٣‬رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ ‪ ٦٤‬ڪي کي‪ ٣‬دقـج ة‪٥‬ائڻ ۾‪ .‬پاڻ ‪٧‬ؽ ق‪ٛ‬ج ةاٌ‪ ٝ‬ـاـ‬
‫ٽڪؽائڻ سي الِء حيار ر‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئاۿ ةاٌ‪ ٝ‬ـاـ ٺا‪ ٦٧‬ڪؽڻ پاڻ ﷺ سي ‪١‬ؾاج سي عالؼ ‪ .٩٧‬پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي پا‪ٞ‬يفي ـػائي‪ٛ ٣‬ػؿ کڻڻ سي ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ئيۿ ‪ ٦٤‬ڪي نتؽ ڪؽڻ سي‪ .‬پاڻ ڪؽي‪٠‬‬
‫س‪ ٣‬س‪ٌ ٩‬ؽي‪٤ ٩ٜ‬اض‪ ٚ‬کي ‪١‬ٽائڻ س‪٩٧ ٩‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ا‪ ٣٨٤‬ـاـ ٺا‪ ٦٧‬ڪؽڻ س‪ ٩‬قٕيؽف‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ا‪٧‬ا حه‪٩‬يؽ ـؽاـؽ ٘ؽىي “‪٧‬يۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء سي ڳ‪٩‬ډ‪٧‬ي‬
‫اُڀياس ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ “عؽي ضػ حائي‪٧ ٣‬ڪ ا‪ ٣١‬پف‪٥‬ػ ا‪٤‬فاـ ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ‬
‫ـػائي‪ ٣‬ڈا‪٧‬پ ۽ حػةؽ حطج ْ‪ ٝ٢‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ ‪ ٦٤‬ڪي س‪٥‬گ ۽ ٽڪؽاُء حطج‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪14‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ز‪٤‬ػگيَء کي ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ۾ ‪٧‬ڪ رڪاقٽ ـ‪٥‬ج س‪١ ٩‬طػقد ‪٩٨ٙ١‬ؿ ة‪٦‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬اـاـ قٽ ڪيخؽائي ڪخاب ‪ٞ‬کيا قيا “‪٣٧‬ۿ س‪ ٣‬۾ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪٩‬ـ‬
‫ـ‪٥‬خ‪٩‬ـ ڪ‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ڪ‪٨‬ڏي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬س‪ ٣‬كي‪ ٣‬کي ا‪ ٣٨٤‬ڪخاة‪ ٣‬۾ ـ‪٥‬ج ٌ‪٩‬ر ‪ٞ‬کي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ‪١‬اڻ‪٩٨‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬کي ـ‪٥‬خ‪٩‬ـ ـ‪٢‬ش‪ ٣٨‬ٿاۿ سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪٩‬ـ ة‪ ٦‬ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي كي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ س‪ ٣‬کي‬
‫اـاـ سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ـ‪٥‬ج ٌ‪٩‬ر ‪ٞ‬کي‪ ٦٤ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬سيخ‪٩‬ڻيڪ ا‪٧‬ي پاڻ ﷺ سي ا‪ ٠٧‬حؽي‪ ٣‬ـ‪٥‬خ‪٣‬‬
‫سي ضيريج رک‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ةغاريَء سي ‪٧‬ڪ رقايج ۾ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضيؽت ْائل‪ ٦‬رى‪٘ ٦‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ کي‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ٻ‪١ ٣‬اـ ‪٧‬ڪ سي چ‪٤٩‬ڊ ڪؽڻي ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ـػائي‪“ ٣‬ـاـ سي چ‪٤٩‬ڊ ڪؽڻ‬
‫٘ؽ‪١‬ائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اعخيار اْفؽ (ڈکي‪٧ )٩‬ڪ ٕيؽ ‪١‬ف‪٩٥‬ـ ْ‪٧“ ٝ٢‬ي ۽ ا‪٨٤‬ي سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي‬
‫۾ “ـا‪٤‬ي اعخيار ڪؽڻ ‪٧‬ڪ ‪١‬ف‪٩٥‬ـ ْ‪٧“ ٝ٢‬ي‪ .‬پؽ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ڪخاب ۾ پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ا‪ٌ ٩٧‬ؽي‪٩ٜ‬‬
‫ـ‪٥‬ج ٌ‪٩‬ر ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬س‪٤ ٩‬خيش‪٧ ٩‬ي ‪٤‬ڪخ‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬اـ ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي “ـا‪٤‬ي اعخيار‬
‫ڪؽڻ کي ڇڎي ڈکيائي اعخيار ڪؽڻ سي قاٽ قٺي ر‪٧‬يا “‪ ٣٧‬۽ ا‪٨٤‬يَء ٕيؽ ‪١‬ف‪٩٥‬ـ ْ‪ ٝ٢‬کي‬
‫ْي‪ ٣‬اـالؿ ـ‪٢‬ش‪ ٣٨‬ٿا‪ ًٜ٘ .‬ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬ي رقيي س‪ ٩‬ا‪٤‬ػراج اـاـ سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ـ‪٥‬ج‬
‫ٌ‪٩‬ر ‪٩١‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ‪٧‬ڪ ا‪ ٠٧‬ـ‪٥‬ج ‪٧‬يَء ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ـػائي‪٧ ٣‬يئ‪ ٣‬ڪ‪٥‬ػا‬
‫‪٧‬ئا ح‪ْ ٦‬اؿ ٌ‪٩‬ر حي سيڪا ن‪٩‬رحطاؾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬شيۿ ا‪٨٤‬يَء کي ڇيڏڻ کاـ ـ‪٩‬اِءۿ پ‪٥٨٥‬شي الِء ْ‪ٝ٢‬‬
‫س‪ ٩‬رـخ‪ ٩‬ڪڍ‪٤‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪١ :‬ڪي د”ر ۾ ڪٓتي ۾ ةُخ‪ ٣‬سي ‪٩١‬س‪٩‬دگي حي اْخؽاض ڪؽڻ‬
‫ةػراـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ح‪٩‬ضيػ سي دْ‪٩‬ت ڈيڻ قٕيؽف‪ .‬پاڻ ﷺ سي ا‪٨٤‬يَء ُـ‪٥‬ج کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ نتؽ چي‪٩‬‬
‫قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اڂ ڪ‪ ٦٨ٟ‬سي زةاـ ۾ ا‪٨٤‬يَء کي ‛اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ‚ چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬پؽ ا‪٧‬ا ’ـ‪٥‬جۿ‬
‫ـ‪٥‬ج رـ‪٩‬ؾ‘ سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ‪ٞ‬کي‪ ٝ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪‛ ٦٤ .‬اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ‚ سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي حي ۽ ‪ ٦٤‬قري ڪ‪٣٨٥‬‬
‫ٻي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي حي‪.‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬۾ ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ا‪١ ٩٧‬ؾاج ة‪٥‬شي قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪ ٩٧ ٣٧‬ةِا‪٧‬ؽ‬
‫ڪ‪ ٣٨٥‬ض‪ ٚ‬سي عالؼ ڳا‪ ٦٨ٞ‬کي ڈـ‪ ٣‬ٿا ح‪٧ ٩٧ ٦‬ڪػؿ قډ‪٧‬ي‪ ٩‬پ‪٩‬ـ ۽ ا‪٨٤‬يَء کي ‪٧‬ڪ اـال‪١‬ي‬
‫سؽئج س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬ڈي‪ ٣‬ٿا‪ .‬سيخ‪٩‬ڻيڪ ا‪٧‬ا ‪ ٦٤‬اـال‪١‬ي سؽئج “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬قري ـ‪٥‬ج رـ‪٩‬ؾ سي پيؽقي‪.‬‬
‫ا‪٧ ٩٧‬ڪ ڈا‪٧‬پ کاـ عا‪ٞ‬ي س‪٩‬ش “‪٧‬ي‪ .‬۽ ڈا‪٧‬پ کاـ عا‪ٞ‬ي س‪٩‬ش س‪٤ ٩‬خيش‪٩١ ٦٤ ٩‬س‪٩‬دف د‪٤‬يا ۾‬
‫‪٤‬ڪؽڻ قارق “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬قري پ‪ِ٩‬ء سي اي‪٥‬ػډ د‪٤‬يا ۾‪.‬‬
‫‪٧‬يَء د‪٤‬يا ٍ٘ؽت سي اٽ‪ٛ ٝ‬ا‪ ٣٤٩٤‬حي ‪ٟ٧‬ي ر‪٧‬ي “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ سيڪي ڪش‪ ٦٨‬ڪي‪٩‬ۿ ا‪٩٧‬‬
‫ٍ٘ؽت سي ا‪ٛ ٣٨٤‬ا‪ ٣٤٩٤‬سي پيؽقي ڪ‪٥‬ػي ڪي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ پ‪٥٨٥‬شي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪٧‬ڪ ِْي‪٠‬‬
‫ڪا‪١‬ياةي ضان‪ ٝ‬ڪئيۿ پؽ ا‪٧‬ا ڪا‪١‬ياةي س‪٩‬ش ۽ عؽقش يا ٕيؽ ىؽقري ٽڪؽاُء سي ذريٓي‬
‫ضان‪ ٦٤ ٝ‬ڪئي‪ .‬پؽ ٍ٘ؽت سي ‪ٛ‬ا‪ ٣٤٩٤‬سي ‪١‬ڪ‪٧ ٝ٢‬ڪش‪٨‬ڏائي سي ذريٓي ضان‪ ٝ‬ٿي‪ .‬پ‪ِ٩‬ءۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪15‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اي‪٥‬ػډ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي الِء ة‪٦‬ۿ پاڻ ﷺ سي ا‪٧‬ا ـ‪٥‬ج ‪٧‬ڪ اةػي ‪٧“ ٩٤٩٢٤‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪٩‬‬
‫ڪ‪٩‬ة‪ٌ ٦‬ؽي‪ ٣٧ ٩ٜ‬د‪٤‬يا ۾ ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳ‪ ٩‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پؽ ‪٩١‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي سا ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ا‪٨٤‬يَء ِْي‪ ٠‬ـ‪٥‬ج‬
‫‪٤‬ت‪٩‬يَء کي ڄاڻڻ کاـ ‪١‬طؽقؿ ٿي قيا ۽ ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـادق ـتب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬اـاـ سي‬
‫ڪخاة‪ ٣‬۾ ُـ‪٥‬ج ٌ‪٩‬ر ذڪؽ ئي ‪ ٦٤‬ڪي‪ ٩‬قي‪.٩‬‬
‫‪٩١‬س‪٩‬دف د ”ر سي ـيؽت ‪٤‬گارـ س‪ْ ٩‬اؿ ٌؽي‪٧ ٩ٜ‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ڀيٽ ٻي‪٣‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽـ ـاـ ڪ‪ ٣‬ٿا ۽ پ‪٥٨٥‬شي پيٖ‪٢‬تؽ کي ا٘ي‪ ٝ‬۽ ٻي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽـ کي ٕيؽ ا٘ي‪ ٝ‬ذاةج ڪ‪٣‬‬
‫ٿا‪ٍ١ .‬ا‪ٓٞ‬ي سي ا‪٨٤‬يَء ٌؽي‪ٜ‬ي سي ضػيد ۾ قىاضج ـاـ ‪ ّ٥١‬ڪئي قيئي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ة‪٥‬ػ پي‪ٝ‬‬
‫چؽاگا‪ ٦٧‬۾ داع‪ ٝ‬ٿيڻ س‪٤ ٩‬خيش‪٧ ٩‬ي “‪ ٧‬ي ح‪ ٦‬ـيؽت ‪٤‬گار ِْي‪ٛ ٠‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ْ‪٢ٟ‬ي ٕ‪ٍٟ‬ي‪٩‬ـ ڪ‪ ٣‬ٿا‬
‫۽ ا‪٧‬ڏي ٌؽح اُ‪١‬ج ۾ ٕيؽ ْ‪٢ٟ‬ي ا‪٤‬ػاز ٘ڪؽ کي قچائڻ س‪ ٩‬ـتب ة‪٥‬ش‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ْ :‬اؿ ٌ‪٩‬ر حي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ضيؽت ْيفيٰ سي ڀيٽ ڪ‪٥‬ػي ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫ضيؽت ْيفيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ قٽ ‪٤‬ؽ‪١‬ي ئي ‪٤‬ؽ‪١‬ي ‪٧‬ئي ۽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ قٽ ‪٤‬ؽ‪١‬ي ۽ ـغخي ٻئي‬
‫‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ا‪ ٩٧‬حه‪٩‬ر ڈ‪ ٩٤‬قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ضيؽت ْيفيٰ ‪٧‬ڪ ‪٤‬ا‪ٛ‬م پيٖ‪٢‬تؽ ‪ ٩٧‬۽ پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ ‪٧‬ڪ ڪا‪ ٝ١‬پيٖ‪٢‬تؽ‪ .‬پؽ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ڳا‪ ٦٨ٞ‬ـؽاـؽ ةي ة‪٥‬ياد “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ضيؽت ْيفيٰ سي پيٖاؿ ۽ ڪؽدار کي ڄاڻڻ س‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ‪١‬اعؼۿ ْ‪٢ٟ‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٤‬شي‪ٝ‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪ِ٤ ٦ٍٜ٤‬ؽ ـاـ ا‪٤‬شي‪ ٝ‬س‪ٍ١ ٩‬ا‪ ٩ٓٞ‬ڪي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ا‪٨٤‬يَء سي ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬حؽديػ‬
‫ٿ‪ ٩‬ڪؽي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ ا‪٤‬شي‪ ٝ‬سي رقايج ‪٩١‬سبۿ ضيؽت ‪١‬فيص ٘ؽ‪١‬اي‪‛ :٩‬ا‪ ٦٤ ٩٧‬ـ‪٢‬ش‪ ٩٨‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ‬
‫چرحيَء حي ن‪ٟ‬ص ڪؽائڻ “ي‪٧“ ٩‬ياـ‪ .‬ن‪ٟ‬ص ڪؽائڻ ‪ ٦٤‬پؽ ح‪٩ٟ‬ار ‪٧‬الئڻ “ي‪٧“ ٩‬ياـ‪١( .‬خي ‪ 34 :10‬ػػ‬
‫‪)35‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬اـ ة‪١ ٦‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ِ٤ ٦ٍٜ٤‬ؽ سي حؽديػ ٿئي ٿي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ا‪ٞ‬هٗ‬
‫سي “عؽي “يج پڏ‪ .٩٧‬ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬حؽس‪٧“ ٩٢‬ي‪:‬‬
‫‛اي اي‪٢‬اـ قار”! اهلل سي دي‪ ٣‬سا ‪١‬ػدگار ٿي‪٩‬ۿ سيئ‪١ ٣‬ؽي‪ ٠‬سي ُپٽ ْيفيٰ پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪ ٣‬کي‬
‫چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اهلل سي رـخي ۾ ‪٥٨٥١‬شا ‪١‬ػدگار ڪيؽ ةڻش‪ ٣‬ٿا؟ ا‪ ٣٨٤‬ـاٿي‪ ٣‬چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬اهلل (سي دي‪)٣‬‬
‫سا ‪١‬ػدگار “‪٧‬ي‪٩‬ـ‪( .‬ا‪ ٣٨٤‬ڪ‪٩‬كل‪ ٣‬کاـ پ‪ِ٩‬ء) ة‪٥‬ي اـؽائي‪ٟ‬ي‪١ ٣‬اـ ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪ ٣٨‬اي‪٢‬اـ “‪٤‬ػق ۽‬
‫ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪٥١ ٩٨‬ڪؽ ٿي ةيٺا‪ .‬پ‪ِ٩‬ء اـاـ اي‪٢‬اـ قارـ کي ـ‪٥‬ػـ دك‪ ٣٥٢‬حي ٌا‪ٛ‬ج ڈ‪٤‬يۿ پ‪ِ٩‬ء ا‪٧‬ي‬
‫ٕا‪ٞ‬ب ٿيا‪( ‚.‬ا‪ٞ‬هٗ ‪)14‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـاٿي‪ ٣‬کي ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬ضيؽت ْيفيٰ سي‬
‫ـاٿي‪ ٣‬سي پيؽقي ڪ‪ .٣‬س‪٩١ ٣٨٥‬سبۿ ضيؽت ْيفيٰ سي دْ‪٩‬ت سي ‪٤‬خيشي ۾ ُاحي ٻ‪ ٦‬گؽق‪٦٧‬‬
‫ة‪٥‬شي قيا‪٧ .‬ڪ ْيفيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سا ـاٿي ۽ ٻيا ‪٥١‬ڪؽ‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ٻ‪٨٥‬ي سي قڃ ۾ ‪ٜ١‬اة‪ ٩ٟ‬ٿي‪ .٩‬س‪٣٨٥‬‬
‫سي ‪٤‬خيشي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سبۿ ‪٧‬ي قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪ ٩‬ح‪٥١ ٦‬ڪؽـ سي ‪١‬ٿاـۿ ْيفيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سا‬
‫ـاٿي ٕا‪ٞ‬ب پئشي قيا‪ٛ .‬ؽ“ـ پاڪ سي ا‪٧‬ا كا‪٧‬ػي چٽي ‪٤٩٢٤‬ي ٻڌائي ٿي ح‪ ٦‬ضيؽت ْيفيٰ قٽ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪16‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ة‪ ٦‬ـاڳئي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪٤‬ؽ‪١‬ي ۽ ـغخيۿ ٻ‪٨٥‬ي ‪ٛ‬ف‪ ٣٢‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪٩١ ٠‬س‪٩‬د ‪٧‬ئي‪ .‬س‪٨‬ڏي ٌؽح پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ قٽ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي س‪١ ٩‬ؼڪ‪٩‬رف ٌؽي‪ ٦٤ ٩ٜ‬رڳ‪ ٩‬نطيص ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ا‪ ٩٧‬اُ‪١‬ج سي قڃ ۾ ٕيؽ‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي ٘ڪؽ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬پيػا ڪؽڻ قارق “‪٧‬ي‪ٍ١ .‬ا‪ٓٞ‬ي سي ا‪٧‬ڏي ٌؽي‪ٜ‬ي سي ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪٦‬‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي اـ‪٩ٟ‬ب قچي قيش‪٨‬ي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي‪.‬‬

‫شٔرة رشّل جْ عظيث‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ذات ۽ ڪار‪٤‬ا‪ ٣١‬کي ‪٨٤‬ايج كا‪٤‬ػار ا‪٤‬ػاز ۾ پيق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ پيٖ‪٢‬تؽ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٝ‬ي‪ :‬ق‪١‬ارـ‪٥ٟ‬اڪ االرض‪٢‬ث‬
‫ا‪ٓٞ‬ا‪٢ٞ‬ي‪( ٣‬اال‪٤‬فاِء ‪ )107‬يٓ ‪٥‬ي اـاـ ح‪٩‬کي ـڄي س‪٨‬اـ سي الِء رض‪٢‬ج ڪؽي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ل‪ ٣‬سي ذريٓي ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ڪار‪٤‬ا‪ ٩١‬ا‪٤‬شاؿ‬
‫ڈي‪٥‬ػقۿ سيڪ‪ ٩‬د‪٤‬يا سي ـڀ‪٥‬ي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء رض‪٢‬ج س‪ ٩‬ـتب ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػق‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾‬
‫‪٧‬خي ٻ‪ ٦‬ٻي‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ ‪ ٜٝ٤‬ڪش‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪:‬‬
‫‛ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ اهلل س‪ ٩‬رـ‪٩‬ؾ “‪٧‬ي ۽ سيڪي ـاڻؿ گڎ “‪٣٧‬ۿ اُ‪٧‬ي ض‪ ٚ‬کاـ ا‪٤‬ڪار ڪؽڻ‬
‫قارـ سي الِء ـغج “‪٣٧‬ۿ پؽ ‪٧‬ڪٻئي ـاـ ـؽاـؽ رض‪ ٠‬ـاـ ڀؽپ‪٩‬ر “‪ .٣٧‬ح‪٩‬ـ کي‪ ٣‬ڈـي‪ ٣‬ٿ‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫اهلل سي ٘ي‪ ٝ‬۽ راىپي ضان‪ ٝ‬ڪؽڻ سي ‪٤‬يج ـاـ رڪ‪٩‬ع ۽ ـشػا ڪ‪٥‬ػا ر‪ ٣٧‬ٿا ۽ ـشػـ‬
‫سي اذؽ کاـ ـ‪٥‬ػـ پيلا‪٤‬ي‪ ٣‬حي ‪٤‬لاـ ٺ‪٨‬ي ةيٺا “‪ .٣٧‬ح‪٩‬رات ح‪٩‬ډي ا‪٤‬شي‪ ٝ‬۾ ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬ةياـ ة‪٦‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ئي ٌؽح “ي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬سيئ‪ ٣‬ٻ‪٥‬يَء ۾ ٻز قس‪٨‬ڻ‪ .‬سيڪ‪ ٩‬ـ‪ ٩ٟ‬ٻا‪٧‬ؽ ڪڍي ٿ‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء ا‪ ٩٧‬ٿُ‪ ٩٨ٟ‬ٿ‪٩‬‬
‫ڪڏ‪١‬ي‪ ٣‬کي ع‪٩‬كي ۽ ْشب ـاـ ڀؽپ‪٩‬ر‬ ‫ٿئي ۽ پ‪٥٨٥‬شي ڪا‪٤‬يَء حي ‪١‬يت‪٩‬ط ٿي ةي‪٨‬ي ٿ‪ .٩‬ا‪ُ ٩٧‬‬
‫ڪؽي ٿ‪ ٩‬ڇڎي ۽ ڪا٘ؽـ کي ـاڻ‪ ٣‬ضفػ ۽ ـاډ ۾ ـاډي ٿ‪ ٩‬ڇڎي‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ س‪ ٣‬اي‪٢‬اـ “‪٤‬ػق “‪٧‬ي‬
‫۽ ‪٤‬يڪ ْ‪ ٝ٢‬ڪ‪٥‬ػا ر‪ ٣٧‬ٿاۿ ح‪ ٣‬ـاـ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ‪ٖٙ١‬ؽت (ةغلق) ح‪٢‬اؿ قڈي اسؽ س‪ ٩‬قْػق ڪؽي‬
‫ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪( ‚.‬ا‪ٙٞ‬خص ‪)29‬‬
‫‛ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬چا‪٧‬ي‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬اهلل سي رقك‪٥‬يَء کي پ‪٥٨٥‬شي ڦ‪٩‬ڪ‪ ٣‬ـاـ قـائي ڇڎي‪ .٣‬ضاال‪٤‬ڪ‪٦‬‬
‫اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ا‪٧‬ا رقك‪٥‬ي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ کاـ ـ‪٩‬اِء ‪ ٦٤‬ر‪٥٧‬ػق؟ پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ڪا٘ؽـ کي ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٤ ٦٨ٞ‬قڻ‪٥‬ػي‬
‫‪٧‬شي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي “‪٧‬ي س‪ ٣٨٥‬پ‪٥٨٥‬شي رـ‪٩‬ؾ کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ‪٧‬ػايج ۽ ـچي دي‪ ٣‬ـاـ ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٩‬ۿ ا‪٨٤‬يَء‬
‫الِء ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء دي‪ ٣‬کي ـڀ‪٥‬ي دي‪ ٣٥‬حي ٕا‪ٞ‬ب ڪؽي ڇڎي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ُ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬کي ايئ‪ ٣‬ٿيڻ پف‪٥‬ػ ‪٦٤‬‬
‫اچي‪( .‬ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪ 32 ٦‬ػػ ‪)33‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ا‪“ ٣٨٤‬يخ‪ ٣‬کي پڏ‪٧‬ڻ ـاـ پخ‪ ٩‬پ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ةٓرج ڪا ْاؿ ڳا‪٦٤ ٦٨ٞ‬‬
‫‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ ِْي‪ ٠‬ا‪ٜ٤‬الةي رٿا ‪٧‬ئي‪ .‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ کي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ذريٓي ‪٧‬ڪ ِْي‪ ٠‬قا‪٩ٓٛ‬‬
‫ُ‪٩٨‬ر ۾ “ڻڻ‪٧ .٩٧ ٩‬ڪ ا‪٧‬ڏق ِْي‪ ٠‬قا‪٩ٓٛ‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ـڄي ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ سي رخ کي ةػالئي ڇڎي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪17‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٧‬ي “يخ‪٩‬ـ قچيڪ ا‪ُ ٩٧‬ٻڌائي‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬اـ ِْي‪ ٠‬۽ ْا‪٢ٞ‬ي رٿا سي الِء ‪ٜ١‬ػر “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬الز‪١‬ي ٌ‪٩‬ر‬
‫حي ُ‪٩٨‬ر ۾ اچي‪ .‬ڪ‪ ٣٨٥‬سي ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ا‪٨٤‬يَء کي ُ‪٩٨‬ر ۾ “ڻڻ کاـ رقڪي ‪٤‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬اْالـ ةيطػ چٽ‪٧“ ٩‬ي ۽ سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ عػائي اْالـ “‪٧‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫الز‪١‬ي ٌ‪٩‬ر حي ا‪٩٨ُ ٩٧‬ر ۾ اچڻ کپي‪ .‬پؽ ـيؽت سي ‪٩١‬س‪٩‬دف ڪخاة‪ ٣‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ عػا سي ا‪٨٤‬يَء‬
‫ِْي ‪ ٠‬ڪار‪٤‬ا‪١‬ي سي حه‪٩‬يؽ ‪ِ٤‬ؽ ‪٤‬ٿي اچي‪ .‬ا‪٧‬ي ڪخاب ةِا‪٧‬ؽ ا‪٨٤‬يَء کاـ ة‪ ٦‬گ‪٨‬ٽ ٿا ‪ِ٤‬ؽ اچ‪٣‬ۿ‬
‫سيئ‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬کي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ؽ“‪٤‬ي “يخ‪ ٣‬سي رقك‪٥‬يَء ۾ ‪ِ٤‬ؽ اچڻ کپي‪ .‬سيڪڎ‪٤ ٣٧‬ز ْ‪٢ٟ‬ي ‪ٞ‬طاظ‬
‫کاـ سائؾق قرح‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬كايػ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ ٕ‪ ٦٤ ًٟ‬ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ڪخابۿ ڪ‪ ٣٨٥‬پڏ‪٥٧‬ػډ سي ا‪٨٤‬يَء‬
‫ا‪١‬يػ کي پ‪٩‬رق ‪٤‬ٿا ڪ‪٣‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ ٩٧‬ؽ“ـ سي ة‪٥‬ياد حي ا‪ ٣٨٤‬ڪخاة‪ ٣‬۾ ڈـڻ چا‪٧‬ي ٿ‪.٩‬‬
‫ا‪ ٩٧‬نطيص “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ـيؽت سي ا‪ ٣٨٤‬ڪخاة‪ ٣‬۾ ْ‪ٜ‬يػح‪٥٢‬ػيَء قارـ ‪ ٣ِٙٞ‬سي گ‪٨‬ڻائي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي پيػائق س‪ ٩‬ذڪؽ ـادـ ـ‪٩‬دـ ‪ ٣ِٙٞ‬۾ ڪؽڻ ةػراـ ‪٧‬ي‪٥‬ئ‪ ٣‬ڪؽڻ‬
‫ح‪٘“’ ٦‬خاب رـا‪ٞ‬ج ٌ‪٩ٟ‬ع ٿي‪ ‘٩‬يا پاڻ ﷺ سي ق٘ات کي ـادـ ‪ ٣ِٙٞ‬۾ ‪ٞ‬کڻ سي ةػراـ ‪٧‬ي‪٥‬ئ‪ٞ ٣‬کڻ‬
‫ح‪’ ٦‬رـا‪ٞ‬ج س‪ ٩‬ـز ٕؽقب ٿي قي‪ ‘.٩‬پؽ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي اـ‪٩ٟ‬ب سي ضيريج ‪ِٙٞ‬ي ـارا‪ ٦٧‬سي‬
‫“‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪٧‬ڪ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ْ‪٢ٟ‬ي ۽ حاريغي اُ‪٨‬ار سي‪ .‬۽ ـارا‪ ٦٧‬سي ‪ ٣ِٙٞ‬س‪ ٩‬ڪيخؽق ة‪٦‬‬
‫‪ٜ١‬ػار ْ‪٢ٟ‬ي اُ‪٨‬ار س‪ ٩‬ةػؾ ة‪٥‬شي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ىؽقرت ا‪٨٤‬يَء سي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ـيؽت سي ‪٩١‬ى‪٩‬ع حي ا‪٧‬ڏا ڪخاب ‪ٞ‬کيا قڃ‪٣‬ۿ‬
‫سيڪي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ؽ“‪٤‬ي “يخ‪ ٣‬ـاـ ‪٧‬ڪش‪٨‬ڏائي رک‪٥‬ػا ‪٧‬ش‪ ٣‬۽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬ح‪ٙ‬فيؽ ۽‬
‫حلؽيص ة‪٥‬شي ـگ‪٧ .٣٨‬يُء ڪخاب ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪٧‬ڪ كؽقْاحي ڪ‪٩‬كق “‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪18‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫رشّل ﷺ جْ زٌدگَْء جّ اخّال‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ة‪ْ ٣‬تػاهلل ة‪ْ ٣‬تػا‪ٍٟ٢ٞ‬ب ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ ‪570‬ع ۾‬
‫‪١‬ڪي ۾ پيػا ٿيا ۽ ‪ 632‬ع ۾ ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ ق٘ات ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي چا‪ٞ‬ي‪ ٣٨‬قر‪٧‬ي‪ ٣‬سي ڄ‪٢‬ار‬
‫۾ ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ي‪ .‬پاڻ ﷺ س‪ ٣‬سي ضياحي س‪١ ٩‬غخهؽ اض‪٩‬اؾ ‪ ٣٧‬ريج “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پاڻ ﷺ اڃا ‪١‬اُء سي پيٽ ۾ ‪٧‬ئاۿ س‪ ٩‬ـ‪٥‬ػس قا‪ٞ‬ػ ْتػاهلل ق٘ات ڪؽي قي‪ .٩‬پيػائق سي‬
‫ڪش‪ ٦٨‬ئي ـا‪ ٣ٞ‬کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ سي ا‪١‬ڏ “‪ ٦٥١‬ة‪ ٦‬س‪٨‬اـ ڇڎي قيئي‪ْ .‬ؽةفخاـ سي ‪ٛ‬ػي‪ ٠‬رقايخ‪٣‬‬
‫‪٩١‬سب ‪٧‬ڪ ريگفخا‪٤‬ي ْ‪٩‬رت دائي ض‪ٟ‬ي‪ ٦٢‬ـٓػي‪ ٦‬پاڻ ﷺ سي پا‪٥ٞ‬ا ڪئي‪ .‬پيُء سي ٕيؽ‬
‫‪٩١‬س‪٩‬دگيَء ۾ پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ڈاڈق ْتػا‪ٍٟ٢ٞ‬ب پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ـ‪٥‬ڀا‪ٞ‬ي‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬ڈاڈي سي ق٘ات کاـ‬
‫پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ س‪ ٩‬چاچ‪ ٩‬اة‪ٌ ٩‬ا‪ٞ‬ب پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ـ‪٥‬ڀا‪ٞ‬ي‪٥‬ػډ ة‪٥‬ي‪ .٩‬اة‪ٌ ٩‬ا‪ٞ‬ب ‪٧‬ڪ قاپاري ‪٩٧‬ۿ ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي پاڻ ﷺۿ ـاڻؿ گڎ ڪي قاپاري ـ‪ٙ‬ؽ ة‪ ٦‬ڪيا‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪ 25‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ڄ‪٢‬ار ۾ۿ ‪١‬ڪي‬
‫سي ‪٧‬ڪ ةي‪٩‬ف ْ‪٩‬رت عػيش‪ ٦‬ة‪٥‬ج ع‪٩‬ي‪ٟ‬ػ ـاـ ‪٤‬ڪاح ڪي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬سي ْ‪٢‬ؽ چا‪ٞ‬ي‪ ٦٨‬ـاؾ ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ْ‪٢‬ؽ سڎ‪ ٣٧‬چا‪ٞ‬ي‪ ٦٨‬ـاؾ ٿيۿ اُـ ق‪ٛ‬ج عػا سي پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬قضي پاڻ ﷺ حي ‪٤‬ازؾ‬
‫ٿي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ‪١‬ڪي سي ڀؽـاـ ‛ضؽا‚ ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ‪٧‬ڪ ٕار ۾ ‪٧‬ئا‪ .‬سخي پاڻ ﷺ اڪرؽ ڪؽي‬
‫اڪيالئيَء ۾ اي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪٧ .‬خي ‪١‬الئڪ ستؽئي‪ ٝ‬پاڻ ﷺ سي عؼ‪١‬ج ۾ “ي‪ ٩‬۽ ا‪٧‬ا عتؽ ڈ‪٤‬ائي‪ ٣‬ح‪ ٦‬اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ اق‪٧‬اـ کي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ ة‪٥‬اي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ حي سيڪي پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ ‪ٞ‬ٿي‪٩‬ـ‬
‫ـي ‛ـ‪٩‬رف ا‪ ‚ٟٚٓٞ‬سي كؽقع ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪.٣٧‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ ـۿ ‪٧‬ڪ ئي ق‪ٛ‬جۿ ‪٧‬ڪ ڪخاب سي ن‪٩‬رت ۾ ‪ٞ ٦٤‬ٿ‪ .٩‬پؽ ٿ‪٩‬رق ٿ‪٩‬رق ٿي ‪ٞ‬ٿ‪ .٩‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪23‬‬
‫ـا‪ ٣ٞ‬سي ْؽني ۾ ا‪١ ٩٧‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿي‪ٛ .٩‬ؽ“ـ سي ض‪ٙ‬اُج سي الِء پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ڈي‪ ٣٨٥‬کاـ ئي ٕيؽ‬
‫‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ة‪٥‬ػقةفج ڪي‪ ٩‬قي‪ .٩٧ ٩‬سڎ‪ٛ ٣٧‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ضه‪٨ٞ ٩‬ڻ قارق ‪٤٩٧‬ػق ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ستؽئي‪ٝ‬ۿ پاڻ‬
‫ﷺ قٽ اي‪٥‬ػق ‪ ٩٧‬۽ ‪ٛ‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ضه‪ ٩‬پاڻ ﷺ کي پڏ‪٧‬ي ُٻڌائي‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٨‬ؽي‪٣‬‬
‫ا‪ ٩٧‬پاڻ چڱي ٌؽح ياد ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ پ‪ِ٩‬ء ا‪ٞ ٩٧‬کؽائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پاڻ ‪ٞ‬کڻ ‪ ٦٤‬ڄاڻ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫پؽ پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪١ ٣‬اـ ڪيخؽـ کي ا‪٨٤‬يَء ڪ‪ ٠‬الِء ‪ٜ١‬ؽر ڪي‪٧ ٩‬ئائ‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٧‬ي ‛ڪاحتات‬
‫قضي‚ سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ـڎيا قي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ قٽ ‪٧‬ؽ ق‪ٛ‬ج ڪ‪ ٦٤٩‬ڪ‪ ٩‬قضيَء س‪ ٩‬ڪاحب ‪٩١‬س‪٩‬د‬
‫ر‪٥٧‬ػق ‪ .٩٧‬ح‪ ٦‬سيئ‪ٛ ٣‬ؽ“ـ سي ‪ٞ‬ٿ‪ ٝ‬ضهي کي ا‪٨٤‬يَء ‪ ٝ٨١‬ئي ‪ٞ‬کي قٺي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ پاڻ ﷺ‬
‫ايخؽق ح‪ ٦‬ة‪٥‬ػقةفج ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ س‪٧ ٩‬شؽت سي ‪٤‬ازڪ ـ‪ٙ‬ؽ ۾ ة‪٧ ٦‬ڪ قضيَء سي ڪاحب اة‪٩‬ةڪؽ‬
‫نػي‪ ٚ‬کي پاڻ ـاـ گڎ رکيائ‪٩‬ـ‪ .‬ـاڻ‪ ٣‬گڎ ـ‪ٙ‬ؽ ۾ ٻي‪ ٣‬ىؽقري كي‪ ٣‬ـاـ گڎ ‪ ٠ٟٛ‬۽ ڪإؼ ة‪٩٧ ٦‬ۿ‬
‫ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ـ‪ٙ‬ؽ سي دقراـ ‪ٛ‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ضه‪٨ٞ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ئي ‪ِ ٝ٨١‬ا‪ٞ ٩٧‬کي قٺشي‪.‬‬
‫ڪخاةج ـاـ گڎۿ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ض‪ٙ‬اُج س‪ ٩‬ٻي‪ ٩‬ة‪٥‬ػقةفج ‪٧‬ي ڪي‪ ٩‬قي‪ ٩٧ ٩‬ح‪ ٦‬اڪرؽ نطاةيۿ‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ‪٤‬ازؾ ٿي‪ ٝ‬ضهي کي ياد ڪؽي قٺ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬۽ ا‪٨٤‬يَء کي رقزا‪ ٩٤‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٢٤‬ازـ ۾ پڏ‪٥٧‬ػا‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪19‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪٧‬ڪ ئي ق‪ٛ‬ج ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ض‪ٙ‬اُج ٻ‪ٌ ٣‬ؽي‪ ٣ٜ‬ـاـ ٿي‪٥‬ػي ر‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ پاـي ا‪٨٤‬يَء‬
‫کي اُ ـ ق‪ٛ‬ج سي ڪإؼ حي ‪ٞ‬کي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق ‪ ٩٧‬۽ ٻي پاـي ا‪٨٤‬يَء کي ياد ڪؽي ا‪٤‬فا‪٤‬ي ضاِ٘ي ۾‬
‫‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق ‪.٩٧‬‬
‫ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬سڎ‪ ٣٧‬ـڄ‪ٛ ٩‬ؽ“ـ ‪٤‬ازؾ ٿي قي‪٩‬ۿ ح‪ ٦‬ستؽئي‪ٝ‬ۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ قٽ “ي‪ٛ ٣٧ .٩‬ؽ“ـ‬
‫سي ‪٩١‬س‪٩‬دف حؽحيب ـاـۿ ـ‪٩‬رف ٘احط‪ ٦‬کاـ قٺي ـ‪٩‬رف ا‪٥ٞ‬اس حائي‪ ٣‬پڏ‪٧‬ي ُٻڌاي‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫ا‪٨٤‬يَء ئي حؽحيب ـاـۿ ـڀ‪٥‬ي نطاةي‪ ٣‬کي ـڄ‪ٛ ٩‬ؽ“ـ پڏ‪٧‬ي ٻڌاي‪ .٩‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ڪيخؽائي ا‪٧‬ڏا‬
‫انطاةي ‪٧‬ئاۿ س‪ ٣‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬س‪٩‬دف حؽحيب ـاـ ياد ‪ ٩٧ .٩٧‬رقزا‪ ٩٤‬ا‪٢٤ ٩٧‬از ۽ ‪٢٤‬از کاـ ٻا‪٧‬ؽ‬
‫پڏ‪٥٧‬ػا ۽ ٻي‪ ٣‬کي ُٻڌائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽحۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ئي ‪ٛ‬ؽ“ـ پ‪٥٨٥‬شي ‪٩١‬س‪٩‬دف ن‪٩‬رت ۾ حؽحيب ڈسي‬
‫قي‪ .٩٧ ٩‬پاڻ ﷺ کاـ پ‪ِ٩‬ء ع‪ٟ‬ي‪ٙ‬ي اة‪٩‬ةڪؽ حؽحيب ڈ‪ٛ ٝ٤‬ؽ“ـ کي ‪٧‬ڪ س‪ٟ‬ػ سي ن‪٩‬رت ۾ حيار‬
‫ڪؽاي‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء ‪٩٧‬رياـ ‪٩٧‬رياـ ا‪٨٤‬يَء سا ‪ ٜٝ٤‬ـڀ‪٥‬ي ك‪٨‬ؽـ ۾ پکڏسي قيا‪.‬‬
‫‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ سي ز‪٤‬ػگي ةػ‪ٞ‬شي قيئي‪ .‬پاڻ ٕار ‛ضؽا‚ ۾ قڃڻ ڇڎي ڈ‪٤‬ائ‪٩‬ـ ۽‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي اهلل س‪ ٩‬پيٖاؿ پ‪٨‬چائڻ ۾ ‪١‬هؽقؼ ٿي قيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪١‬ڪي ۾ كؽڪ پکڏي‪ .٩٧ ٝ‬پاڻ‬
‫ﷺ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ُٻڌائڻ كؽقع ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬كؽڪ ‪٧‬ڪ ةي ة‪٥‬ياد ‪١‬ؼ‪٧‬ب “‪٧‬ي‪ .‬نطيص ‪١‬ؼ‪٧‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي‬
‫ح‪١ ٦‬اڻ‪٧ ٩٨‬ڪ عػا س‪ ٩‬پؽـخار ة‪٥‬شي ۽ ا‪٨٤‬يَء سا ضڪ‪١ ٠‬ڃي ۽ ا‪٨٤‬يَء سي ‪١‬ؽىيَء ‪٩١‬سب‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ز‪٤‬ػگي گؼاري “عؽت ۾ ح‪٩‬ضيػ قاري ‪١‬ؼ‪٧‬ب سي ‪ٛ‬ي‪٢‬ج ‪٤٩٧‬ػي‪ .‬كؽڪ قارق ‪١‬ؼ‪٧‬ب‬
‫“عؽت ۾ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ‪ ٦٤‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪ .‬اهللج ‪٩١‬ضػي‪ ٣‬کي س‪٥‬ج ۾ داع‪ ٝ‬ڪ‪٥‬ػق ۽ ُ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬کي دقزخ ۾‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي دْ‪٩‬ت س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬ڪؽي ‪٧‬ي ‪٤٩٧‬ػق ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ ‪ٟ١‬ي‬
‫کي‪ٛ ٣‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ضه‪ُ ٩‬ٻ ڌائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ ڪڎ‪ ٣٧‬ڪڎ‪١ ٣٧‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪١‬يڏ ۾ قڃي چ‪٤٩‬ػا ‪٧‬ئا ح‪:٦‬‬
‫اي‪٨‬ا ا‪٥ٞ‬اس ‪ ٩ٞ٩ٛ‬اال ا‪ ٦ٞ‬اال اهلل ح‪ٟ ٙ‬ط‪٩‬ا (اي ‪١‬اڻ‪٨‬ؤ! ‪٧‬ي چئ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اهلل کاـ ـ‪٩‬اِء ڪ‪٩‬ة‪ٓ١ ٦‬ت‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڀالئي پائي‪٥‬ػا)‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح پاڻ كؽڪ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ح‪٩‬ضيػ سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػا ر‪٧‬يا‪.‬‬
‫كؽقع كؽقع ۾ پاڻ ﷺ ا‪ٙ٤‬ؽادي دْ‪٩‬ت س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬اٽڪ‪ ٝ‬ٽ‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫پاڻ ﷺ ک‪ٟ‬ي‪ ٝ‬اْالـ ـاـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي دْ‪٩‬ت ڈ‪٤‬ي‪٧ .‬اڻي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬پاراـ ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج كؽقع ٿي قيئي‪.‬‬
‫پاڻ ﷺ ح‪٩‬ضيػ سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪١‬ڪي سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬۽ ْؽةفخاـ سا ٻيا ـڀئي ‪ٛ‬تيال‬
‫كؽڪ کي پ‪٥٨٥‬ش‪١ ٩‬ؼ‪٧‬ب ة‪٥‬اي‪ ٩‬قيٺا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ڪؽي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ٍ٘ؽي ‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٣٨٤‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪١‬طف‪٩‬س ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ کي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ اةاڻي ‪١‬ؼ‪٧‬ب حاـ ‪٧‬ٽائڻ ٿا چا‪٧‬ي‪ ٣‬۽ کي‪٧ ٣‬ڪ ‪٤‬ئي‪٣‬‬
‫‪١‬ؼ‪٧‬ب سا پ‪٩‬ئ‪ٟ‬ڳ ة‪٥‬ائڻ ٿا چا‪٧‬ي‪ .٣‬ا‪٧‬ا ڳا‪ ٣٥٧ ٦٨ٞ‬سي ـ‪٨‬پ کاـ ٻا‪٧‬ؽ ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫ح‪ ٣٨٥‬کاـ ـ‪٩‬اِء ‪١‬ڪي قارـ سي الِء كؽڪ س‪٧ ٩‬ڪ قاپاري پ‪ ٩ٟ٨‬ة‪١ .٩٧ ٦‬ڪي ۾ زراْج يا‬
‫گؼر ـ‪ٙ‬ؽ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ٻي‪ ٩‬ذريٓ‪٩١ ٩‬س‪٩‬د ‪ .٩٧ ٦٤‬ا‪ٞ‬تج ُاحي ـيػ‪٤‬ا اةؽا‪٧‬ي‪ْٟ ٠‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪ ٩‬س‪٩‬ډي‪ٝ‬‬
‫‪ٜ١‬ػس ڪٓت‪١ .٩٧ ٩‬ڪي سي ـؽدارـۿ ا‪٨٤‬ي ڪٓتي ۾ ْؽةفخاـ سي ـڀ‪٥‬ي ‪ٛ‬تي‪ ٣ٟ‬سا ةُج رکي‬
‫ڇڎيا ‪٧‬ئا‪ .‬س‪ ٣‬س‪ ٩‬حٓػاد ‪ْ .٩٧ 360‬ؽةفخاـ سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ـڄ‪ ٩‬ـاؾ ڪٓتي ۽ ا‪٨٤‬يَء ۾ رکي‪ ٝ‬ة ُخ‪ ٣‬سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪20‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫زيارت سي الِء اي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٦٤ ٩٨‬رڳ‪ ٩‬ڪٓتي ۾ ‪٤‬ؼرا‪٤‬ا ڈي‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ پؽ ا‪ ٣٨٤‬سي اچڻ ـاـ‬
‫‪١‬ڪي ۾ قاپار ة‪ ٦‬ٿي‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪ ٣‬ـتت‪ ٣‬سي ڪؽي ‪١‬ڪي سا گ‪٨‬ڻا حڻا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سا‬
‫ـغج ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ة‪٥‬شي قيا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪٤٩٧‬ػي ة‪ ٦‬ـ‪٥‬شيػف ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي پيٖاؿ سي ـچائيَء کي ‪١‬طف‪٩‬س ڪي‪ .٩‬ا‪٧‬ي‬
‫‪١‬اڻ‪٩٧ ٩٨‬رياـ ‪٩٧‬رياـ اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳاۿ ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬حيؽ‪ ٣٨٤‬ـا‪ ٣ٞ‬سي دْ‪٩‬حي ْ‪ ٝ٢‬کاـ‬
‫پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ڪي ۽ “ـپاس سا اٽڪ‪ ٝ‬ٻ‪ ٦‬ـؤ ‪١‬ؽد ۽ ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ اـالؿ سي دائؽي ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪.‬‬
‫‪١‬ڪي سي ـؽداري ‪ٛ‬ؽيق ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سي ‪٧‬ٿ ۾ ‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سا ـؽدار س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬اة‪ ٩‬س‪ٝ٨‬‬
‫۽ اة‪٨ٞ٩‬ب قٕيؽف پاڻ ﷺ سا ـغج ‪١‬غا‪ ٗٞ‬ة‪٥‬شي قيا‪ ٣٥٧ .‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ح‪ٌ ٦‬ا‪ٛ‬ج سي ذريٓي ڪ‪٩‬كق‬
‫ڪئي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬دي‪ ٣‬اُحي ‪ ٦٤‬پکڏسي‪ .‬پؽ ‪١ ٣٥٧‬طف‪٩‬س ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ا‪٧‬ا ڪ‪٩‬كق گ‪٨‬ڻي‬
‫ڪا‪١‬ياب ‪ ٦٤‬پئي ٿئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء دقراـ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬چاچ‪ ٩‬اة‪ٌ ٩‬ا‪ٞ‬ب ة‪ ٦‬گؼاري قي‪٩‬ۿ سيڪ‪ٛ ٩‬ؽيل‪٣‬‬
‫س‪ ٩‬ـؽدارۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ـؽپؽـج ۽ ض‪٢‬ايخي ‪.٩٧‬‬
‫اة‪ٌ ٩‬ا‪ٞ‬ب سي چاالڻي کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ سي دك‪٥٢‬ي گ‪٨‬ڻي قچي قيئي‪ ٩٧ .‬ة‪٥‬ا‬
‫ڪ‪ ٣٨٥‬رقڪ ٽ‪٩‬ڪ سي پاڻ ﷺ سي عالؼ ڪارقاي‪٩‬ـ ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫‪١‬طف‪٩‬س ڪي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ڪي س‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ‪٧‬اڻ ـ‪٥‬ػـ الِء ـازگار ‪ ٦٤‬ر‪٧‬ي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪ ٣‬کي ‪٩١‬ڪ‪ ٝ‬ڈ‪٤‬ائ‪٩‬ـ ح‪ ٩٧ ٦‬ق‪ٛ‬خي ٌ‪٩‬ر حي ‪١‬ڪ‪ ٩‬ڇڎي پاډيفؽي ‪ٟ١‬ڪ ضتق ‪ٟ٧‬يا‬
‫قڃ‪ .٣‬پاڻ پ‪٥٨٥‬شي الِء ا‪٘ ٩٧‬يه‪ ٩ٟ‬ڪي‪ ٩‬ح‪ْ ٦‬ؽةفخاـ سي ‪٧‬ڪ ٻي ك‪٨‬ؽ ٌائٗ قڃ‪ ٣‬۽ اُحي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي الِء ض‪٢‬ايج ‪٧‬ٿ ڪ‪ .٣‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ ‪١‬ڪي ‪١‬اـ ـ‪ٙ‬ؽ ڪؽي ٌائٗ قيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ـ‪ٙ‬ؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ٘‪٧ ًٜ‬ڪ عادؿ زيػ گڎ ‪.٩٧‬‬
‫پؽ ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٙ‬ؽ س‪ ٩‬ڪ‪٧ ٩‬اڪاري ‪٤‬خيش‪٤ ٦٤ ٩‬ڪخ‪ٌ .٩‬ائٗ سا ـؽدار ة‪١ ٦‬ڪي ـؽدارـ سياـ‬
‫پاڻ ﷺ سا ‪١‬غا‪ ٗٞ‬ة‪٥‬شي قيا‪ ٣٥٧ .‬پاڻ ﷺ ـاـ ‪٨٤‬ايج عؽاب ‪ٟ٧‬ج ‪ٟ٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ‬
‫ٌائٗ ‪١‬اـ ‪٩١‬ٽي ٻي‪٨‬ؽ ‪١‬ڪي “يا‪ .‬پؽ ‪١‬ڪي ۾ ر‪٧‬ڻ سي الِء ڪ‪ ٣٨٥‬ـؽدار سي ض‪٢‬ايج ىؽقري‬
‫‪٧‬ئي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي پاڻ پ ‪٥٨٥‬شي عادؿ سي قـي‪ٟ‬ي ‪١‬ڪي سي ‪٧‬ڪ ‪١‬لؽڪ ـؽدار ‪ ٠ٍٓ١‬ة‪ْ ٣‬ػي‬
‫ڈا‪٤ ٣٨٤‬ياپ‪٩١ ٩‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬۽ چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ح‪٩‬ـ ‪٩١‬ـ کي پ‪٥٨٥‬شي ض‪٢‬ايج ۾ قٺ ح‪ ٦‬سيئ‪١ ٣‬ڪي ۾ ر‪٧‬ي‬
‫ـگ‪٨‬اـ‪ْ .‬ؽةفخاـ سي ‪ٛ‬ػي‪ٛ ٠‬تائ‪ٟ‬ي ‪ِ٤‬اؿ ‪٩١‬سب ايئ‪ ٣‬ڪؽڻ ىؽقري ‪ ٠ٍٓ١ .٩٧‬ة‪ْ ٣‬ػيَء سي‬
‫رىا‪٥١‬ػيَء ـاـ پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ڪي ۾ داع‪ ٝ‬ٿياۿ پؽ ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ سي ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ايخؽي ح‪ ٦‬قچي‬
‫چڪي ‪٧‬ئيۿ س‪ ٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي الِء ‪١‬ڪي ۾ قچيڪ ر‪٧‬ڻ ‪٢١‬ڪ‪ .٩٧ ٦٤ ٣‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ 13‬ـاؾ‬
‫‪١‬ڪي ۾ حت‪ٟ‬ئ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬اٺ ‪١‬ٺيَء ۾ ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪ٟ٧‬يا قيا‪.‬‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬چڻ کاـ پ‪ِ٩‬ءۿ پاڻ اُحي سي پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬س‪ٓ٢‬ي سي عٍتي ۾ۿ سيڪ‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ عٍت‪ ٩‬اركاد‬
‫٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ ا‪ ٩٧‬ـڄ‪’ ٩‬اة‪٧ ٣‬لاؿ‘ ‪ ٜٝ٤‬ڪي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬ي س‪ ٩‬حؽس‪ ٣٧ ٩٢‬ريج “‪٧‬ي‪:‬‬
‫‛ ـارا‪ ٦٧‬۽ ذ‪٥‬ا کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ اي ‪١‬اڻ‪٨‬ؤ! پ‪٥٨٥‬شي اڳخي سي الِء ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ .٩‬ڄاڻي‬
‫قٺ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ ‪٩١‬ت س‪ ٩‬ق‪ٛ‬ج ىؽقر اي‪٥‬ػق ۽ پ‪ِ٩‬ء اق‪٧‬ي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي ٻڪؽي‪ ٣‬کي ا‪٧‬ڏي ٌؽح‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪21‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ڇڎي قي‪٥‬ػ”ۿ س‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬چراډ ‪٤٩٧ ٦٤‬ػق‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ىؽقر ‪٧‬ؽ ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء س‪ ٩‬رب کيؿ چ‪٤٩‬ػقۿ ۽ ‪ ٣٧‬۽‬
‫ـ‪٥‬ػس رب سي قڃ ۾ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬حؽس‪٢‬اـ ‪٤٩٧‬ػق ۽ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬پؽدقۿ سيڪ‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬کي ‪ٞ‬ڪائي‪ .‬ڇا اق‪٧‬اـ‬
‫قٽ ‪٥٨٥١‬ش‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ ‪“ ٦٤‬ي‪ ٩٧ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء اق‪٧‬اـ کي ‪٥٨٥١‬ش‪ ٩‬پيٖاؿ ‪ ٦٤‬پ‪٨‬چاي‪ ٩‬۽ ‪٩١‬ـ اق‪٧‬اـ کي ‪١‬اؾ‬
‫ڈ‪ ٩٤‬۽ اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ پ‪٥٨٥‬شي ٻاس‪ ٦٨‬ڪئي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء اق‪٧‬اـ پ‪٥٨٥‬شي الِء اڳياـ ڇا ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء ا‪٩٧‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پ‪٥٨٥‬شي ـاڄي ۽ کاٻي ڈـ‪٥‬ػق ح‪ ٦‬کيؿ ڪش‪ ٦٨‬ة‪ِ٤ ٦‬ؽ ‪ ٦٤‬اي‪٥‬ػق‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي اڳياـ‬
‫ڈـ‪٥‬ػقۿ سخي دقزخ کاـ ـ‪٩‬اِء کيؿ ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ة‪ِ٤ ٦‬ؽ ‪ ٦٤‬اي‪٥‬ػق‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي اق‪٧‬اـ ‪١‬اـ سيڪ‪٩‬‬
‫كغم ا‪٨٤‬يَء سي ـگ‪ ٦٨‬رکي ٿ‪٩‬ۿ ـ‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي چ‪٨‬ؽي کي دقزخ کاـ ةچائيۿ پ‪ِ٩‬ء ا‪٨٤‬يَء الِء کش‪٩‬ر‬
‫سي ‪٧‬ڪ پيلي ڇ‪٧ ٦٤ ٩‬شي ۽ سي ‪ ٩٧‬ا‪٧‬ا ة‪ ٦‬ڈيئي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي ح‪٧ ٩٧ ٦‬ڪ ـٺي ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي ذريٓي پاڻ‬
‫کي ةچائڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪؽي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٤‬فاـ سي ‪٧‬ؽ ْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬ةػ‪ ٩ٞ‬ڈ‪ ٣٧‬کاـ قٺي ـخؽ حائي‪ ٣‬ڈ‪٩٤‬‬
‫قي‪٥‬ػق ۽ اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ عػا سي رض‪٢‬ج ۽ ـال‪١‬خي ‪٧‬شي‪‚.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ڪي ۾ ‪ 13‬ـاؾ ر‪٧‬ياۿ اُحي ‪٢٤‬از ةاس‪٢‬اْج ٘ؽض ‪ ٦٤‬ٿي ‪٧‬ئيۿ ةاس‪٢‬اْج ‪٢٤‬از‬
‫‪٧‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ء ٘ؽض ٿي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬چي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬سيڪ‪ ٩‬ڪ‪٠‬‬
‫ڪي‪٩‬ۿ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٧‬ڪ ا‪ ٠٧‬ڪ‪٧ ٠‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ‪١‬ػي‪٥‬ي سي ا‪٤‬ػر ‪٧‬ڪ ‪٥١‬اـب ز‪١‬ي‪ ٣‬عؽيػ‬
‫ڪؽيۿ ا‪٨٤‬يَء سي ‪١‬ٿاـ ا‪٧‬ا ‪١‬فشػ اڈرائيۿ سيڪا اڂ قچيڪ قيڪؽي ٿي ‪١‬ػي‪٥‬ي سي ‛‪١‬فشػ‬
‫‪٤‬ت‪٩‬ي‚ سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر “‪٧‬ي‪١ .‬فشػ سي ةاري ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪١‛ ٩‬فشػقـ ‪١‬خ‪ٜ‬ي‪ ٣‬سا‬
‫گ‪٨‬ؽ “‪ ‚.٣٧‬يٓ‪٥‬ي ‪١‬فشػقـ اي‪٢‬اـ قارـ سي الِء ح‪٩ٜ‬يٰ س‪١ ٩‬ؽڪؾ “‪.٣٧‬‬
‫‪١‬فشػ سي اڈاقت کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪٨٤‬يَء ـاـ گڎ ‪٧‬ڪ ضشؽي ۾ ‪ٛ‬ياؿ ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬اُحي پاڻ‬
‫ةا‪ٛ‬ائػف پ‪٥‬ش‪ ٣‬ق‪ٛ‬خ‪ ٣‬سي ‪٢٤‬از س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪٘ .٩‬شؽۿ اڳي‪٣‬ۿ قچي‪٣‬ۿ ـا‪٤‬ش‪٨‬ي ۽ ُـ‪٨٢‬اڻي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ـاـ گڎ پاڻ ﷺ س‪ٓ٢‬ي سي ‪٢٤‬از س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪٩‬ۿ سيڪا ‪٧‬ڪ ‪ٙ٧‬خي‪٩‬ار ‪٢٤‬از “‪٧‬ي ۽ قڈي‬
‫اسخ‪٢‬اْي ‪٢٤‬از سي ضيريج رکي ٿي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬۾ پاڻ ﷺ ‪٢٤‬از ـاـ گڎ عٍت‪ ٩‬ة‪ ٦‬كا‪٘ ٝ١‬ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ‬
‫سيڪ‪ ٩‬اي‪٢‬اـ قارـ سي الِء ‪ٙ٧‬خي‪٩‬ار ذڪؽ ۽ ‪٤‬هيطج س‪ ٩‬ذريٓ‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ پاڻ ﷺ ح‪ِ٥‬ي‪ ٠‬۽ اـخطڪاؿ سا ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ڪ‪ ٠‬ڪيا‪١ .‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪٧ :‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي س‪٨‬ڏي ‪٥٤‬ڍي “ةاديَء ۾ ‪٧‬ڪػؿ ٻ‪ ٣‬ـؤ کاـ ة‪١ ٦‬ٿي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬س‪ ٩‬قاچارق ٿي قي‪ .٩‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ قڈق‬
‫ـ‪٢‬اسي ‪١‬فئ‪ .٩٧ ٩ٟ‬پاڻ ﷺ ا‪٨٤‬يَء سي ‪٤‬تيؽي الِء ا‪٧‬ا حػةيؽ اعخيار ڪئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي اـالؿ سي‬
‫حاريظ ۾ ‪٩١‬اعاة يٓ‪٥‬ي ڀائيچارق ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽڻ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء سي ن‪٩‬رت ‪٧‬يَء ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ‬
‫ٻا‪٧‬ؽاـ اي‪٥‬ػډ ‪٨١‬اسؽـ ۽ ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ ر‪٥٧‬ػډ ا‪٤‬هاري‪ ٣‬سي قڃ ۾ ڀائپيَء قارق ‪٤‬اح‪ٛ ٩‬ائ‪ ٠‬ڪؽي ڇڎي‪.٩‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪٧‬ڪ ‪٨١‬اسؽۿ ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪٤‬هاريَء ـاـ گڎ ـ‪٥‬ػس گ‪٨‬ؽ ۽ ڪارقةار ۾ ڀاُء سياـ كؽيڪ‬
‫ٿي قي‪ .٩‬حاريظ ُٻڌائ ي ٿي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ـڳ‪ ٣‬ڀائؽـ سياـ گڎسي ر‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئاۿ ‪٥١‬ش‪ ٣٨‬ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪٦‬‬
‫ڪ‪ٓ١ ٣٨٥‬ا‪ٟ١‬ي ۾ س‪٨‬ڳڏق ‪ ٦٤‬ٿي‪.٩‬‬
‫ڪش‪ْ ٦٨‬ؽني کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ‪١‬ؽادق ا‪٨٤‬يَء ڀائپيَء سي گ‪٨‬ؽج ‪ ٦٤‬ر‪٧‬يۿ ٻا‪٧‬ؽاـ اي‪٥‬ػډ ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ‬
‫س‪ ٣‬کي ‪٨١‬اسؽ چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق ‪٩٧‬ۿ ح‪ ٣‬کي ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬پف‪٥‬ػ ‪٧ ٦٤‬ئي ح‪ ٩٧ ٦‬ڪ‪ ٣٨٥‬ٻي سي ‪١‬ٿاـ ةار‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪22‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ة‪٥‬ش‪ .٣‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪٧‬ؽڪ‪ ٩‬ـؽگؽ‪١‬يَء ـاـ ڪ‪ ٦٤ ٣٨٥‬ڪ‪ ٣٨٥‬ڪ‪ ٠‬۾ ‪ٞ‬ڳي قي‪ .٩‬ڪ‪١ ٣٨٥‬ؾدقري‬
‫ڪئيۿ ح‪ ٦‬ڪ‪ ٩‬زراْج ۽ ٻي قاپار قډي ۾ س‪٥‬تي قي‪ .٩‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ٿ‪٩‬رـ ڈي‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪١ ٣٨٤‬اـ‬
‫‪٧‬ؽڪ‪ٓ١ ٩‬اكي ٌ‪٩‬ر حي پ‪٥٨٥‬شي پيؽـ حي ةي‪٨‬ي قي‪.٩‬‬
‫ٻي‪١ ٩‬فئ‪٧ ٩ٟ‬يُء ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬ـاـ گڎ ‪١‬لؽڪ ۽ ي‪٩٨‬دي ة‪“ ٦‬ةاد ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬فئ‪ٟ‬ي سي ‪٤‬تيؽي سي الِء ‪٧‬ڪ ‪٥١‬ل‪٩‬ر ساري ڪي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬کي ْاؿ ٌ‪٩‬ر‬
‫حي ‛نطي‪٦ٙ‬ء ‪١‬ػي‪ ‚٦٥‬چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪١ .‬ػي‪٥‬ي ۾ سيئ‪ ٣‬ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي گ‪٨‬ڻائي ‪٧‬ئيۿ ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي اُحي پاڻ ﷺ سي ضيريج ـؽدار يا ضاڪ‪ ٠‬س‪٨‬ڏي ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ا‪٨٤‬يَء ضاڪ‪٢‬اڻي ضيريج حطج ‛نط‪ٙ‬ي‪٦‬ء ‪١‬ػي‪ ‚٦٥‬۾ ا‪ ٩٧‬اْالـ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫‪٧‬خي سي ـڀ‪٥‬ي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ةؽاةؽيَء قارا ض‪ ٚ‬ضان‪٤٩٧ ٝ‬ػاۿ ‪٧‬ؽڪ‪ ٣٨٥‬کي ‪١‬ؼ‪٧‬ب ۽ ڪ‪ٟ‬چؽ سي‬
‫“زادي ‪٤٩٧‬ػي‪١ .‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سا ‪ٓ١‬ا‪١‬ال كؽيٓج ‪٩١‬سب ٌئ‪ ٦‬ڪيا قي‪٥‬ػا ۽ ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬۽ ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬سا‬
‫‪ٓ١‬ا‪١‬ال ـ‪٥‬ػـ رقايخ‪ ٣‬يا ‪ٛ‬تائ‪ٟ‬ي رقاج ‪٩١‬سب ‪٤‬تيؽيا قي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫‪١‬ڪي سي ڀيٽ ۾ۿ ‪١‬ػي‪ ٩٥‬پاڻ ﷺ سي ح‪٩‬ضيػ قاري دْ‪٩‬ت سي الِء ـازگار ذاةج ٿي‪ .٩‬اـالؿۿ‬
‫پاڻ ﷺ سي اچڻ کاـ اڳ ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ داع‪ ٝ‬ٿي چڪ‪ .٩٧ ٩‬پاڻ ﷺ س‪ ٣‬سي اچڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٨٤‬يَء ۾‬
‫قچيڪ اىا٘‪ ٩‬ٿي‪٩‬ۿ ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬ٿ‪٩‬ري ئي ق‪ٛ‬ج ۾ ‪١‬ػي‪٥‬ي سا گ‪٨‬ڻا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سا ـاٿي ة‪٥‬شي قيا‪.‬‬
‫ا‪٧‬ا ن‪٩‬رحطاؾ ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ کي ‪ ٦٤‬قڻي‪ .‬کي‪ ٣‬ا‪ ٩٧‬پف‪٥‬ػ ‪ ٩٧ ٦٤‬ح‪ ٦‬س‪ ٣٨٥‬كغم کي ‪٣٥٧‬‬
‫‪١‬ڪي ‪١‬اـ ‪٧‬شؽت ڪؽڻ حي ‪١‬شت‪٩‬ر ڪي‪٩٧ ٩‬ۿ ا‪١ ٩٧‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬چي پ‪٥٨٥‬شي الِء ‪٧‬ڪ ـگ‪٨‬ارق‬
‫‪١‬ؽڪؾ ة‪٥‬ائي قٺي ۽ ‪٤‬يٺ ـ‪٥‬ػـ كؽڪ قاري ‪١‬ؼ‪٧‬ب سي الِء ـغج عٍؽق ة‪٥‬شي قڃي‪ .‬پ‪٥٨٥‬شي‬
‫ا‪٨٤‬يَء اضفاس سي “چار حي ‪ ٣٥٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي عالؼ س‪٥‬گي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ڪي‪.٩‬‬
‫‪ ٣٥٧‬چا‪٧‬ي‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬س‪١ ٣٨٥‬ؼ‪٧‬ب کي ْاؿ ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج سي ذريٓي عخ‪ ٠‬ڪؽي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ياۿ ح‪ ٣٨٥‬کي‬
‫ح‪٩ٟ‬ار سي ٌا‪ٛ‬ج ـاـ عخ‪ ٠‬ڪؽي ڇڎي‪.٣‬‬
‫‪٧‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ سارضاڻي‪٩‬ـ ڪارقاي‪٩‬ـ كؽقع ڪؽي ڇڎي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ‬
‫‪٧‬ڪ قا‪ ٩ٓٛ‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‛ةػر االق‪ٞ‬يٰ‚ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ‪١‬ڪي سي‬
‫ـؽدارـ سي قڃ ۾ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ قڈق ‪ٜ١‬اة‪ ٩ٟ‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ةػر سي س‪٥‬گ سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر ٿي‪٩‬ۿ‬
‫ا‪٧‬ا ‪ٞ‬ڏائي ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ سي اڳؽائيَء سي ‪٤‬خيشي ۾ پيق “ئي‪ .‬ةػر قاري ‪٥٧‬ڌ حيۿ ‪ ٦٧2‬۾‬
‫ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي قڃ ۾ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ قيڏ‪ ٦٧‬ٿي‪ .‬عػا سي عاص ‪١‬ػد ـاـ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ـ‪٥‬ػس ـاٿي‬
‫ـ‪٩‬ڀارا ٿيا‪١ .‬ڪي سا ـخؽ ‪١‬اڻ‪١ ٩٨‬ارسي قيا ۽ ايخؽي ئي حٓػاد ۾ ‪ٛ‬يػي ة‪٥‬ايا قيا‪.‬‬
‫ةػر سي كڪفجۿ ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ کي اڃا ة‪ ٦‬قچيڪ ڀڏڪائي ڇڎي‪ ٩٧ .٩‬پ‪٥٨٥‬شي ْ‪٩‬اؿ کي‬
‫ا‪ ٩٧‬چئي اُڀارڻ ‪ٞ‬ڳا ح‪ ٦‬اـاـ کي ةػر سي ‪ٜ١‬خ‪ٞ٩‬ي‪ ٣‬س‪ ٩‬پال‪٤‬ػ قٺڻ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ‪٤‬خيشي ۾‬
‫ڪيخؽائي ڀيؽ ا ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬۾ ‪٥٤‬ڍي‪٩‬ـ ‪٥٤‬ڍي‪٩‬ـ س‪٨‬ڏپ‪٩‬ـ ٿيڻ ‪ٞ‬ڳي‪٩‬ـ‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪٦٧ 3 ٩‬‬
‫۾ ‪٧ ٣٥٧‬ڪ قڈق ‪ٞ‬لڪؽ حيار ڪي‪ ٩‬۽ ا‪ ٩٧‬قٺي اچي ‪١‬ػي‪٥‬ي سي ـؽضػ حي پ‪٨‬خا‪ .‬سخي اضػ ست‪ٝ‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪23‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫قٽ ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي قڃ ۾ ـغج ‪ٞ‬ڏائي ‪ٞ‬ڳي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء س‪٥‬گ ۾ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ا‪ ٝ٧‬اي‪٢‬اـ ٕا‪ٞ‬ب “ياۿ پؽ پ‪ِ٩‬ء‬
‫‪٧‬ڪ ٕ‪ٍٟ‬يَء ‪١‬اـ ٘ائػق قٺيۿ ‪١‬ڪي سي ٘‪٩‬ج ٻي‪٨‬ؽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬حي ‪٧‬الـ ڪؽي ڈ‪٤‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ٻي‪٨‬ؽ‬
‫ض‪ٟ٢‬ي ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ةي‪٨‬ي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ياۿ اـال‪١‬ي ٘‪٩‬ج سا ڪيخؽائي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ك‪٨‬يػ ٿي قيا‪٤ .‬يٺ ‪١‬ڪي‬
‫قارـ کي ٘خص ضان‪ ٝ‬ٿي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬طف‪٩‬س ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬س‪٥‬گ ـاـ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي س‪٤ ٩‬تيؽق ٿيڻ قارق ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ ‪٧‬ڪ ٻي حػةيؽ اعخيار ڪيائ‪٩‬ـ‪ ٦٧6 .‬۾ ‪٧‬ڪ ع‪٩‬اب ‪٩١‬سب پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫اْالـ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ‪١‬ڪي قي‪٥‬ػا ۽ اُحي ڪٓتي س‪٩ٌ ٩‬اؼ ۽ ْ‪٢‬ؽي سي ْتادت ادا ڪ‪٥‬ػا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪٩١‬سب اٽڪ‪ ٝ‬چ‪٩‬ڈ‪ ٣٧‬ـؤ ـاٿي‪ ٣‬ـاـ گڎ پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ػي‪٥‬ي کاـ ‪١‬ڪي ڈا‪ ٣٨٤‬رقا‪٤‬ا ٿيا‪ .‬ا‪٩٧‬‬
‫‪٧‬ڪ ُپؽا‪ ٣١‬ـ‪ٙ‬ؽ ‪ ٩٧‬۽ ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬س‪٥‬گ ـاـ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬قاـٍ‪.٩٧ ٦٤ ٩‬‬
‫‪١‬ڪي ۾ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا ُپؽا‪ ٣١‬ق٘ػ اچڻ ڪا ‪٤‬ئي‪ ٣‬ڳا‪٧ ٦٤ ٦٨ٞ‬ئي‪ْ .‬ؽةفخاـ سا ‪١‬غخ‪ٛ ٟٗ‬تيال‬
‫ڪٓتي سي زيارت سي الِء ‪ٞ‬ڳاحار اي‪٥‬ػا ر‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ سي الِء ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ـ‪٨‬پ‬
‫کاـ ٻا‪٧‬ؽ ‪٧‬ئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سڎ‪ ٣٧‬ضػيتي‪ ٦‬قاري ‪٥٧‬ڌ پ‪٨‬خا ح‪١ ٦‬ڪي سي ـؽدارـ‬
‫اُحي اچي کي‪ ٣‬اڳخي قچڻ کاـ رقڪي‪١ .٩‬ڪي سي ـؽدارـ ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬پ‪٥٨٥‬شي ا‪٤‬ا سي عالؼ‬
‫ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ح‪ ٦‬س‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪١ ٣٥٧‬ڪي ‪١‬اـ ڪڍي‪٩٧ ٩‬ۿ ـي ٻي‪٨‬ؽ ‪١‬ڪي ۾ اچي دي‪٥‬اداـخيَء ْ‪٢‬ؽي‬
‫سي رـ‪ ٠‬ادا ڪ‪.٣‬‬
‫‪٧‬اڻ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ضػيتي ‪ ٦‬۾ حؽـي پي‪ ٩‬۽ ‪١‬ڪي سي ـؽدارـ ـاـ ٺا‪ ٦٧‬س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ‬
‫ُ‪٨١‬اډي‪٩‬ـ كؽقع ڪؽي ڇڎي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪٨١ُ ٣‬اډي‪ ٣‬۾ ‪ 15‬ڈي‪ ٣٨٥‬گؼري قيا‪٤ .‬يٺ ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي‬
‫قڃ ۾ ن‪ٟ‬ص س‪ ٩‬ا‪ٓ١ ٩٧‬ا‪٧‬ػق ٿي‪٩‬ۿ سيڪ‪‛ ٩‬ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪٧‬ػي ۾ ‪١‬ڪي قارـ سا ـڀ كؽط يڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي ‪٩ِ٥١‬ر ڪؽي قرحاۿ ا‪ٞ‬تج‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي حش‪٩‬يؾ حي ‪٧‬ڪ ٘‪ٜ‬ؽي س‪ ٩‬قاچارق ڪي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اي‪٥‬ػډ ڈ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪١ ٣‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬۽‬
‫‪١‬ڪي سي ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي قڃ ۾ ـڌي يا اڻ ـڌي ٌؽح س‪٥‬گ ‪ ٦٤‬ٿي‪٥‬ػي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪٧‬ػي کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬را ضػيتي‪١ ٦‬اـ ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪٩١‬ٽي “يا‪.‬‬
‫‛ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬کاـ پ‪ِ٩‬ء س‪٥‬گ س‪ ٩‬عٍؽق ٽؽي قي‪ ٩‬۽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ـڪ‪٩‬ـ ضان‪ ٝ‬ٿي‪.٩‬‬
‫‪٧‬اڻ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي دْ‪٩‬ت کي ـگ‪٨‬ارق ۽ ‪١‬فخطڪ‪ ٠‬ڪؽڻ س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬كؽقع ڪي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي س‪٧ ٩‬ڪ ڪ‪٧ ٠‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ْؽةفخاـ سي ـؽضػـ ـاـ ‪ٞ‬ڳ ضڪ‪٢‬ؽا‪٤‬ي‬
‫ڪ‪٥‬ػډ ضاڪ‪ ٣٢‬۽ ةادكا‪ ٣٧‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي دْ‪٩‬حي عً رقا‪٤‬ا ڪيا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪١ :‬هؽ ۽ كاؿ قٕيؽف سي‬
‫ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سا انطاةيۿ پاڻ ﷺ سا دْ‪٩‬حي عً کڻي ا‪ ٣٨٤‬ضاڪ‪ ٣٢‬قٽ قيا‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ ٘‪ًٜ‬‬
‫‪٧‬ڪ پاڻ ﷺ سي عً ـاـ عؽاب ‪ٟ٧‬ج ‪ٟ٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ايؽاـ س‪ ٩‬ةادكا‪‛ ٦٧‬ڪفؽيٰ‚ ‪ .٩٧‬س‪ ٣٨٥‬اـ‬
‫عً کي پ‪٥٨٥‬شي كاـ سي عالؼ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬۽ اُ‪ ٩٧‬ڦاډي اڇالئي ڇڎي‪ .٩‬ا‪٧‬ا عتؽ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫کي پئي ح‪ ٦‬پاڻ ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ ‛ڪفؽيٰ ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي ـ‪٥ٍٟ‬ج سا ٽڪؽا ڪؽي ڇڎيا‪‚.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪24‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ةا‪ٛ‬ي ضاڪ‪ ٣٢‬۽ ةادكا‪٣٧‬ۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٝ‬عٍ‪ ٣‬کي ْؾت ۽‬
‫اضخؽاؿ ـاـ قرح‪ .٩‬ڪيخؽـ ضاڪ‪ ٣٢‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ـ‪ٙ‬يؽـ کي ـ‪٩‬کڏي‪٩‬ـ پاکڏي‪٩‬ـ ڈيئي‬
‫رقا‪ ٩٤‬ڪي‪ .٩‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ ڪ‪ ٣‬اـالؿ پڻ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪي‪ .٩‬س‪٨‬ڏقڪ ضتق س‪ ٩‬ةادكا‪٤ ٦٧‬شاكي‪.‬‬
‫ن‪ٟ‬ص ضػيتي ‪ُ ٦‬ا‪٧‬ؽ ۾ ح‪ ٦‬سيخ‪٩‬ڻيڪ ‪١‬ڪي قارـ سي ٘ائػي ۾ ‪٧‬ئيۿ پؽ ا‪٨٤‬يَء س‪٧ ٩‬ڪ ِْي‪٠‬‬
‫٘ائػق اـالؿ سي ض‪ ٚ‬۾ ‪٤‬ڪخ‪ .٩‬ا‪٧ ٩٧‬يئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا ڳا‪١ ٦٨ٞ‬ل‪٩٨‬ر ٿي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ‪١‬ڪي‬
‫قارـ سي قڃ ۾ س‪٥‬گ ‪ ٦٤‬ڪؽڻ س‪ ٩‬ٺا‪ ٦٧‬ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي قڃ ۾ ‪١‬اض‪٩‬ؾ ُپؽا‪ ٣١‬ٿي قي‪.٩‬‬
‫س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ ٻ‪٨٥‬ي سي قڃ ۾ ة‪٥‬ا رقڪ ٽ‪٩‬ڪ سي اڃ قځ ٿيڻ ‪ٞ‬ڳي‪١ .‬ڪي ۽ ٻي‪ْ ٣‬ؽب‬
‫‪ٛ‬تي‪ ٣ٟ‬سا ‪١‬اڻ‪١ ٩٨‬ػي‪٥‬ي اچڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪١‬ػي‪٥‬ي سا ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ُ‪١‬لؽڪ ‪ٛ‬تي‪ ٣ٟ‬۾ قڃڻ ‪ٞ‬ڳا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬ي‪ ٝ‬س‪٩‬ؾ سي ‪٤‬خيشي ۾ۿ پاڻ ‪١‬ؽادق اـالؿ ةطد ‪٧‬يٺ اچڻ ‪ٞ‬ڳ‪١ُ .٩‬لؽڪ‪ ٣‬۽ ح‪٩‬ضيػ‬
‫سي داْي‪ ٣‬سي قڃ ۾ ةطد ‪١‬تاضرا ٿيڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ اـالؿ سي دْ‪٩‬ت حيؾيَء ـاـ‬
‫چ‪٩‬چاري پکڏسڻ ‪ٞ‬ڳي‪ْ .‬ؽةفخاـ سا ‪١‬اڻ‪٩٨‬ۿ اـالؿ سي گُڻ‪ ٣‬کاـ قا‪ ٗٛ‬ٿي قڈي ا‪٤‬گ ۾ اـالؿ ۾‬
‫داع‪ ٝ‬ٿيڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬ٻ‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ا‪٤‬ػر ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي ا‪٤‬گ ۾ ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي قاچارق ٿي قي‪.٩‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬يئ‪ ٣‬ٿي‪ ٩‬س‪١ ٩‬ڪي سي ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪٣٨‬ۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٧‬ڪ ـاٿاري‬
‫‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سي عالؼ سارضاڻي ڪارقائي ڪئي‪ .‬ا‪ٓ١ ٩٧‬ا‪‛ ٩ٟ١‬ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬سي ـؽاـؽ عالؼ ‪.٩٧‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‛ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬سي عاح‪٢‬ي س‪ ٩‬اْالـ ڪؽي ڇڎي‪ ٩‬۽ ڈ‪٣٧‬‬
‫‪٧‬ؾارـ نطاةي‪ ٣‬حي ‪١‬لخ‪ٞ ٝ٢‬لڪؽ قٺي ‪١‬ػي‪٥‬ي کاـ ‪١‬ڪي رقا‪٤‬ا ٿيا‪ .‬ضػيتي‪ ٦‬سي ـ‪ٙ‬ؽ ق‪ٛ‬ج پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ٘‪ ًٜ‬چ‪٩‬ڈ‪ ٣٧‬ـؤ ‪١‬اڻ‪٧ ٩٨‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ڀيٽ ۾ ‪٩١‬س‪٩‬دف ـ‪ٙ‬ؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ گڎ‬
‫ـاٿي‪ ٣‬س‪ ٩‬حٓػاد ڈ‪٧ ٦٧‬ؾار ‪ْ .٩٧‬ػدي ـگ‪ ٦٨‬۾ ا‪ ٩٧‬قاچارق ايخؽق ح‪ ٦‬گ‪٨‬ڻ‪٩٧ ٩‬ۿ س‪١ ٩‬ڪي سا ‪١‬اڻ‪٩٨‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي ‪٢٧‬ج ڪؽي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬يا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ٜ١ ٣٥٧‬اة‪ ٩ٟ‬ڪؽڻ کاـ ـ‪٩‬اِء ‪٧‬ار ‪١‬ڃي‬
‫قرحي ۽ ‪١‬ڪ‪ ٩‬ة‪٥‬ا س‪٥‬گ سي ٘خص ٿي قي‪ .٩‬ا‪ ٩٧‬قا‪ ٦٧ 8 ٩ٓٛ‬س‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪١‬ڪي سي ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ح‪٢‬اؿ گ‪٨‬ڻي ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ڪئي ‪٧‬ئيۿ ‪ ٩٧‬پاڻ ﷺ کي‬
‫‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ سي پ‪٩‬ياـ ‪٧‬ئا‪ ٣٥٧ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ س‪٥‬گي‪٩‬ـ ڪي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪١ ٩٧‬غخ‪ٟٗ‬‬
‫ـ‪٥‬گي‪ٛ ٣‬ف‪ ٠‬سي زيادحي‪ ٣‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ةػحؽي‪ٛ ٣‬ف‪ ٠‬سا ڈق‪٧‬اري ة‪٥‬شي چڪا ‪٧‬ئا ۽ سيڪڎ‪ ٣٧‬کي‪٣‬‬
‫‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪي‪ ٩‬قڃي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬ا‪ ٝ٢ْ ٩٧‬ـ‪٥‬ػـ ڈق‪ ٣٧‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ گ‪٨‬ٽ ‪ .٩٧‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ اْ‪ٟ‬يٰ‬
‫اعالؽ س‪ ٩‬ذت‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػي ـ‪٥‬ػـ عالؼ ڪاة‪ ٦‬ڪارقائي ‪ ٦٤‬ڪئي‪ .‬ايخؽي‪ٜ‬ػر س‪ ٩‬کي‪١ ٣‬ال‪١‬ج ة‪٦٤ ٦‬‬
‫ڪيائي‪ ٣‬۽ پاڻ ﷺ ـڀ‪٥‬ي الِء ‪ٓ١‬ا٘يَء س‪ ٩‬اْالـ ڪ‪٥‬ػي ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛قڃ‪ !٩‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـڀ “زاد “‪٧‬ي‪‚.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج سي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪٧ ٩٧‬ڪ ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ـ‪٩ٟ‬ڪ ‪١ .٩٧‬ڪي سا ‪١‬لؽڪ ا‪ ٩٧‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‬
‫ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا ح‪٘ ٦‬خص کا ـ پ‪ِ٩‬ء کي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ ‪ٓ١ ٦٤‬ا٘يَء س‪٩‬ڳ‪ ٣‬ڈق‪ ٣٧‬سي ڪؽي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪ .‬پؽ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ة‪٥‬ا ڪ‪ ٣٨٥‬كؽط سي ـڀ‪٥‬ي کي ‪ٓ١‬اؼ ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ـ‪٩ٟ‬ڪۿ‬
‫ـ‪٥‬ػـ ى‪٢‬يؽـ کي چق‪٤‬ڌاډي ڇڎي‪١ ٣٥٧ .٩‬طف‪٩‬س ڪي‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬اڻي ‪ ٣٥٧‬سي الِء ـؽڪليَء س‪٩‬‬
‫ٌؽي‪ ٩ٜ‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪٤٩٢٤ ٦‬ي سائؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪٧ .‬يڎي قڈي ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٩ٟ‬ڪ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬اڻ کي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪25‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـالؿ سي دي‪ ٣‬۾ داع‪ ٝ‬ٿيڻ کپيۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ايئ‪ ٣‬ئي ٿي‪ ٩‬۽ ‪١‬ڪي سا ـڀ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ‬
‫ڪؽي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سا ـاٿي ة‪٥‬شي قيا‪.‬‬
‫اُ‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬ڪي ۾ ‪٧‬ڪ كغم کي پ‪٥٨٥‬شي پاراـ ضاڪ‪ٜ١ ٠‬ؽر ڪي‪ ٩‬۽‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬را ٌائٗ ڈا‪ ٣٨٤‬رقا‪٤‬ا ٿي قيا‪ .‬ا‪٨٤‬ي ـ‪ٙ‬ؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ڈ‪٧ ٣٧‬ؾارـ کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ‬
‫ـاٿي گڎ ‪٧‬ئا‪ .‬رـخي ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬را ا‪٨٤‬يَء ‪٥٧‬ڌ پ‪٨‬خاۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ض‪٥‬ي‪ ٣‬چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‬
‫‪٧ .٩٧‬خي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬رـخ‪ ٩‬ٻ‪ ٣‬ٽڪؽي‪ ٣‬سي قڃ ‪١‬اـ ٿي گؼري‪ .٩‬ٽڪؽي‪ ٣‬سي ‪١‬ٿاـ ‛‪٩٧‬ازـ‬
‫‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي‚ سا ‪١‬اڻ‪“ ٩٨‬ةاد ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬را عا‪٩١‬كيَء ـاـ رـخ‪ٌ ٩‬ئ‪ ٦‬ڪؽي ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬اقچخ‪٩٧ ٩‬ازـ‬
‫سي ‪١‬اڻ‪٣٨‬ۿ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج حيؽـ ـاـ ض‪ ٩ٟ٢‬ڪؽي ڈ‪٩٤‬ۿ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ـاٿي‪ ٣‬ـ‪٢‬يج ٻ‪٨٥‬ي‬
‫ٽڪؽي‪ ٣‬سي قڃ ۾ ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء اقچخي ض‪ٟ٢‬ي سي ڪؽي كؽقْاحي ‪١‬ؽض‪ٟ‬ي ۾ اـال‪١‬ي ‪ٞ‬لڪؽ ۾ ا٘ؽاح‪ٙ‬ؽيَء سي‬
‫ڪي‪ٙ‬يج پيػا ٿي قيئيۿ ۽ ‪١‬اڻ‪٧ ٩٨‬يڎا‪٩٧ ٣٨٤‬ڈا‪ ٣٨٤‬ڀڄڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬را پ‪٥٨٥‬شي ساِء حي‬
‫ڄ‪٢‬يا ر‪٧‬يا‪ .‬پاڻ ـڎ ڪؽي ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛اي عػا سا ٻا‪٨٤‬ا! ‪٩١‬ـ ٌؽؼ اچ‪( ‚.٩‬ا‪ٞ‬ي ْتاداهلل) ا‪“ ٩٧‬قاز ُٻڌي‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪٩٧‬ش “ي‪ ٩‬۽ ‪ ٩٧‬ٻي‪٨‬ؽ ‪٩١‬ٽي “يا ۽ پيؽ ک‪٩‬ډي دك‪ ٣٢‬س‪ٜ١ ٩‬اة‪ ٩ٟ‬ڪيائ‪٩‬ـ ۽ دك‪ ٣٢‬کي‬
‫كڪفج ڈ‪٤‬ائ‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي کي اـال‪١‬ي حاريظ ۾ ‛ٕؾقف ض‪٥‬ي‪ ‚٣‬چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء ’‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ‪٩٧‬ازـ‘ سا ڇ‪٧ ٦٨‬ؾار ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬گؽ٘خار ڪيا قيا‪١ .‬اؾ ٕ‪٥‬ي‪٢‬ج ٌ‪٩‬ر اُٺۿ‬
‫ٻڪؽي‪٩‬ـ ۽ ٻي‪ ٩‬ة‪ ٦‬ک‪٩‬ډ ـارق ـا‪١‬اـ ‪٧‬ٿ چڏ‪٧‬ي‪ .٩‬ا‪٧‬ي ڇ‪٧ ٦٨‬ؾار ‪ٛ‬يػي س‪٥‬گي ڈق‪٧‬اري‪ ٣‬سي ضيريج‬
‫رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ْ .‬اؿ رقاج ‪٩١‬سب ‪ ٩٧‬ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٛ‬اة‪٧ ٝ‬ئا ح‪ ٦‬کي‪ٛ ٣‬خ‪ ٝ‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫ـڀ‪٥‬ي کي ة‪٥‬ا كؽط سي ‪ٓ١‬اؼ ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ـ‪٨‬ڻ‪ ٩‬ـ‪٩ٟ‬ڪ ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬سي‬
‫الِء ةي ضػ اذؽائخ‪ .٩٧ ٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ ‪١‬خاذؽ ٿي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ‪٩٧‬ازـ سا ـڀ ‪١‬ؽد ۽ ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ اي‪٢‬اـ “ڻي دي‪٣‬‬
‫اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬را ٌائٗ ڈا‪ ٣٨٤‬قچيا‪ٌ .‬ائٗ ‪ٛ‬ػي‪ْ ٠‬ؽةفخاـ س‪ ٩‬قاضػ ا‪٧‬ڏق ك‪٨‬ؽ ‪٩٧‬ۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬کي ڪ‪٩‬ٽ ڈ‪ٌ .٩٧ ٝ٤‬ائٗ قارـ ‪ٟٓٛ‬ي سا درقازا ة‪٥‬ػ ڪؽي ڇڎيا‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ ٦ٟٓٛ ٩٧‬ة‪٥‬ػ‬
‫ٿي قي‪٨‬ي ر‪٧‬يا پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ٌائٗ ۾ گ‪٨‬ڻ‪ْ ٩‬ؽن‪ ٦٤ ٩‬ٽڪياۿ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬کي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ ضاؾ حي ڇڎي‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي ‪٩١‬ٽي “يا‪.‬‬
‫‪ٛ‬ػي‪ْ ٠‬ؽةفخاـ ۾ ‪١‬ڪي کي ‪١‬ؽڪؾي ضيريج ضان‪٧ ٝ‬ئي‪١ .‬اڻ‪ ٣٨‬قٽ ‪١‬ڪي س‪ ٩‬اڳ‪٩‬اڻيَء‬
‫قارق ‪ٜ١‬اؿ ‪٧ .٩٧‬اڻ ‪١‬ڪ‪٘ ٩‬خص ٿي قي‪ ٩‬۽ اُحي سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي قرح‪ .٩٧ ٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫اُحي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬ا‪ٛ‬خػار ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي قي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ـڄي ن‪٩‬رحطاؾ ةػ‪ٞ‬شي قيئي‪٧ .‬اڻ‬
‫ْؽةفخاـ سي ‪ٛ‬تي‪١ ٣ٟ‬طف‪٩‬س ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬کي‪ ٣‬ة‪ ٦‬ا‪٩٧‬ئي دي‪ ٣‬اعخيار ڪؽڻ کپيۿ سيڪ‪١ ٩‬ڪي قارـ‬
‫س‪ ٩‬دي‪٧“ ٣‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي دي‪ ٣‬اـالؿ‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ـڄي ْؽةفخاـ ۾ ‪٧‬ڪ ‪٤‬ئ‪٩‬ـ ْ‪ ٝ٢‬كؽقع ٿي قي‪ .٩‬اُ‪٧ ٩٧‬ي ح‪ٟ١ ٦‬ڪ سي‬
‫‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ضه‪ ٣‬۾ ر‪٥٧‬ػډ ‪ٛ‬تيال ق٘ػـ سي كڪ‪ ٝ‬۾ پ‪٥٨٥‬شا ‪٢٤‬ائ‪٥‬ػا ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ڻ ‪ٞ‬ڳا ح‪ ٦‬سيئ‪٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪26‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ ٩٧‬اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي‪ ٣‬۽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ـاـ ‪٤‬ئ‪٩‬ـ ْ‪٨‬ػ‪٤‬ا‪ ٩١‬ڪؽي اـال‪١‬ي رياـج ـاـ پ‪٥٨٥‬شا‬
‫الڳاپا ـڌاري ـگ‪ .٣٨‬ا‪٨٤‬يَء ـاؾ ايخؽا ح‪ ٦‬ق٘ػ “يا س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ـاؾ ’ْاؿ ا‪٩٘٩ٞ‬د‘ يٓ‪٥‬ي ق٘ػـ س‪ ٩‬ـاؾ‬
‫ـڎسڻ ‪ٞ‬ڳ‪ .٩‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪٧‬ڪٻئي پ‪٩‬ياـ ـڀ ‪ٛ‬تيال اـالؿ سي دائؽي ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ‬
‫‪٧‬ڪ ٌائٗ س‪ٛ ٩‬تي‪ ٩ٟ‬ة‪ْ .٩٧ ٦‬ؽةفخاـ ۾ اـالؿ سي ٌا‪ٛ‬ج کي ‪١‬فخطڪ‪ ٠‬ڪؽڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ضز ڪؽڻ س‪ ٩‬ارادق ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کي اـال‪١‬ي حاريظ ۾ ‛ضشث ا‪٩ٞ‬داع‚ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪.٩‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ْ‪٢‬ؽ سي “عؽي ـاؾ پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ػي‪٥‬ي کاـ ‪١‬ڪي رقا‪٤‬ا ٿيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٙ‬ؽ ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ة‪٦‬‬
‫پاڻ ﷺ ـاـ گڎ ‪ٟ٧‬يا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬کاـ ـ‪٩‬اِء ‪ٟ١‬ڪ ۾ سڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا عتؽ پکڏي ح‪ ٦‬چئ‪٥‬ي پاـ‪ ٣‬کاـ‬
‫‪١‬غخ‪ٛ ٟٗ‬تي‪ ٣ٟ‬سا ‪١‬اڻ‪١ ٩٨‬ڪي اچڻ ‪ٞ‬ڳا‪ُ .‬احي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ۽ “عؽي ضز ادا‬
‫ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪ٞ‬ڳ ڀڳ ـ‪٩‬ا ‪ٞ‬ک ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٨٤‬يَء ِْي‪ْ ٠‬تادت ۾ پاڻ ﷺ ـاـ گڎ‬
‫كؽيڪ ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ضز سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي سيڪا حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڈ‪٤‬يۿ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ‬
‫‪٧‬ڪ ا‪ ٩٧‬عٍت‪ ٩‬ة‪٩٧ ٦‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ضشث ا‪٩ٞ‬داع سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬عٍت‪ ٩‬گ‪٩‬يا اـالؿ س‪٩‬‬
‫اةػي ‪٥١‬ل‪٩‬ر “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء عٍتي ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪:٩‬‬
‫‛ ةيلڪ اق‪٧‬اـ س‪ ٩‬ع‪٩‬ـ ۽ اق‪٧‬اـ س‪١ ٩‬اؾ اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ ضؽاؿ “‪٧‬يۿ س‪٨‬ڏي ٌؽح اق‪٧‬اـ س‪٩‬‬
‫‪٧‬يَء ڈي‪٣٨٥‬ۿ اق‪٧‬اـ سي ‪٨١ ٣٧‬ي‪٥‬ي ۾ۿ اق‪٧‬اـ سي ‪ ٣٧‬ك‪٨‬ؽ ۾ ضؽاؿ “‪٧‬ي‪ُ .‬ٻڌي ڇڎي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سا‪ٟ٧‬يج‬
‫سي ز‪١‬ا‪٤‬ي سي ‪٧‬ؽ كئي ‪٥٨٥١‬شي پيؽـ سي ‪٧‬يٺاـ “‪٧‬ي ۽ سا‪ٟ٧‬يج سا ـڀ ع‪٩‬ـ ةاٌ‪ ٝ‬ڪيا قيا‬
‫“‪ ٣٧‬۽ ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ع‪٩‬ـ سيڪ‪“ ٩‬ئ‪٩‬ـ ةاٌ‪ ٝ‬ڪؽياـ ٿ‪٩‬ۿ ـ‪ ٩‬اـاـ س‪ ٩‬ع‪٩‬ـ رةيٓ‪ ٦‬ة‪ ٣‬ضارث‬
‫س‪ ٩‬رت “‪٧‬ي ۽ سا‪ٟ٧‬يج سا ـڀ قياج عخ‪ ٠‬ڪيا ٿا قڃ‪ ٣‬۽ ـڀ‪٥‬ي کاـ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ قياج سيڪ‪٩‬‬
‫“ئ‪٩‬ـ عخ‪ ٠‬ٿ‪ ٩‬ڪؽياـۿ ـ‪ ٩‬اـاـ سي عا‪٤‬ػاـ س‪ ٩‬قياڂۿ ْتاس ة‪ْ ٣‬تػا‪ٍٟ٢ٞ‬ب س‪ ٩‬قياج “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ي ـڀ سا ـڀ ةاٌ‪ .٣٧“ ٝ‬اق‪٧‬ي‪١ ٣‬اڻ‪٩ْ ٩٨‬رح‪ ٣‬سي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ عػا کاـ څڄ‪ .٩‬اق‪٧‬اـ ا‪ ٣٨٤‬کي‬
‫اهلل س‪ ٦‬سي ا‪١‬ا‪٤‬ج ٌ‪٩‬ر ضان‪ ٝ‬ڪي‪٧“ ٩‬ي ۽ ا‪٧‬ي اق‪٧‬اـ الِء ‪٤‬ڪاح کاـ پ‪ِ٩‬ء ضالؾ ڪي‪٩‬ـ قي‪٩‬ـ‬
‫“‪ ٣٧‬۽ اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ض‪٧“ ٚ‬ي ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ کاچي پيخي ۽ ڪپڏي ‪ٞ‬ٽي س‪٩‬‬
‫ة‪٥‬ػقةفج ڪؽي‪ ٩‬۽ “ئ‪٩‬ـ اق‪٧‬اـ سي قڃ ۾ ‪٧‬ڪ كئي ڇڎي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ياـۿ سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٧‬اـ ا‪٧‬ا‬
‫‪١‬يت‪ٌ٩‬يَء ـاـ س‪ٟ٨‬ي ح‪ ٦‬گ‪٢‬ؽا‪ ٦٤ ٦٧‬ٿي‪٥‬ػ”‪ .‬ا‪٧‬ا كئي عػا س‪ ٩‬ڪخاب “‪٧‬ي‪.‬‬
‫اي ‪١‬اڻ‪٨‬ؤ! ڇ ا اق‪٧‬اـ کي عتؽ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڪ‪٨‬ڏي ‪٨١‬ي‪٥‬ي ۽ ڪ‪٨‬ڏي ڈي‪ ٣٨٥‬۾ “‪٧‬ي‪ ٩‬۽ اق‪٧‬ي‪٣‬‬
‫ڪ‪٨‬ڏي ك‪٨‬ؽ ۾ “‪٧‬ي‪١ .٩‬اڻ‪ ٣٨‬قراڻي‪٩‬ۿ ضؽاؿ ‪٨١‬ي‪٥‬يۿ ضؽاؿ ڈي‪ ٣٨٥‬۽ ضؽاؿ ك‪٨‬ؽ ۾‪ .‬پاڻ ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ‬
‫اق‪٧‬اـ س‪ ٩‬ع‪٩‬ـۿ اق‪٧‬اـ س‪ ١ ٩‬اؾ ۽ اق‪٧‬اـ س‪٩‬ـ ْؾح‪٩‬ـۿ اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ ‪ٛ‬يا‪١‬ج حائي‪ ٣‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح‬
‫ضؽاؿ “‪٣٧‬ۿ س‪٨‬ڏي ٌؽح ‪٧‬ي ڈي‪٣٨٥‬ۿ اق‪٧‬اـ س‪٧ ٩‬ي ‪٨١‬ي‪ ٩٥‬۽ اق‪٧‬اـ س‪٧ ٩‬ي ك‪٨‬ؽ ضؽاؿ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ ‪٥٨٥١‬شي ڳا‪ُ ٦٨ٞ‬ٻڌق ۽ ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬سب ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪ .٩‬عتؽدار ُ‪ ٦٤ ٠ٟ‬ڪش‪.٩‬‬
‫عتؽدار ُ‪ ٦٤ ٠ٟ‬ڪش‪ .٩‬ةيلڪ ڪ‪١ ٣٨٥‬ف‪٢ٟ‬اـ کي ٻئي ڪ‪ ٣٨٥‬س‪١ ٩‬اؾ قٺڻ سائؾ ڪ‪٨٤٩‬يۿ ـ‪٩‬اِء‬
‫ا‪٨٤‬يَء سي ح‪ ٦‬چڻي راىي ‪٧‬شي‪ُ .‬ٻڌق! سا‪ٟ٧‬يج س‪٧ ٩‬ؽ ع‪٩‬ـ ۽ ‪١‬اؾ ۽ قڈائي ‪ٛ‬يا‪١‬ج حائي‪٥٨٥١ ٣‬شي‬
‫ٻ‪٨٥‬ي پيؽـ سي ‪٧‬يٺاـ “‪٧‬ي‪ .‬ح‪٧٩‬اـ سي الِء ح‪٧٩‬اـ س‪١ ٩‬اؾ سائؾ “‪٧‬ي‪ ٦٤ .‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڪ‪ ٣٨٥‬حي ُ‪٠ٟ‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪27‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ڪؽي‪٩‬ۿ ‪ ٦٤‬اق‪٧‬اـ حي ‪١‬ٿاـ ڪ‪ ٠ُٟ ٩‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪ُ .‬ٻڌق ز‪١‬ا‪ ٩٤‬ڦؽي قي‪٧“ ٩‬ي (ةؿ ا‪ ٩٧‬اڂ) ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪ٍٜ٤‬ي حي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬ڈي‪ ٣٨٥‬عػا ز‪١‬ي‪ ٣‬۽ “ـ‪٢‬اـ کي پيػا ڪي‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬يَء “يج پڏ‪٧‬يائ‪٩‬ـ‪ :‬اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ قٽ ‪٨١‬ي‪ ٣٥‬س‪ ٩‬ڳاڻيٽ‪ ٩‬ٻار‪٨١ ٣٧‬ي‪ ٣٥‬س‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اهلل سي ڪخاب ۾ ايئ‪ ٣‬ئي ‪ٞ‬کي‪ ٩‬قي‪٩‬ۿ ا‪٨٤‬يَء‬
‫ڈي‪ ٣٨٥‬س‪ ٣٨٥‬ڈي‪ ٣٨٥‬ز‪١‬ي‪ ٣‬۽ “ـ‪٢‬اـ کي پيػا ڪيائي‪ .٣‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ چار ‪٨١‬ي‪٥‬ا ‪١‬طخؽؿ “‪ .٣٧‬دي‪٣‬‬
‫سي ـڌي قاٽ ا‪٧‬ائي “‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ا‪ ٣٨٤‬ضؽ‪١‬ج قارـ ‪٨١‬ي‪ ٣٥‬۾ پ‪٥٨٥‬شي سا‪٤‬ي‪ ٣‬حي ُ‪ ٦٤ ٠ٟ‬ڪؽي‪.٩‬‬
‫(ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪)36 ٦‬‬
‫ُٻڌق! ‪٩١‬ـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٥١‬ڪؽ ‪ ٦٤‬ٿش‪ ٩‬۽ ‪٧‬ڪٻئي سا ڪ‪٥‬ڌ ڪپڻ ‪ٞ ٦٤‬ڳش‪ُ .٩‬ٻڌق! كيٍاـ ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪١‬اـ ‪١‬اي‪٩‬س ٿي چڪ‪٧ “ ٩‬ي ح‪٢٤ ٦‬از پڏ‪٥٧‬ػډ ـ‪٥‬ػـ ْتادت ڪ‪ .٣‬پؽ اق‪٧‬اـ کي پاڻ ۾ قيڏ‪٧‬ائي ‪٩٧‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شا ‪ٜ١‬هػ ضان‪ ٝ‬ڪ‪٥‬ػق ۽ ْ‪٩‬رح‪ ٣‬سي ةاري ۾ اهلل کاـ څڄ‪٩‬ۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬اق‪٧‬اـ سي قس ۾ “‪.٣٧‬‬
‫‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي الِء ڪش‪ ٦٨‬ة‪٤ ٦‬ٿي‪٩‬ـ ڪؽي ـگ‪ ٣٨‬۽ اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ ُ‪ ٣٥٧‬س‪ ٩‬ض‪٧“ ٚ‬ي ۽ اق‪٧‬اـ س‪٩‬‬
‫ُ‪ ٣٥٧‬سي ‪١‬ٿاـ ض‪٧“ ٚ‬ي‪ُ .‬ٻڌق! س‪ ٣٨٥‬قٽ ڪا ا‪١‬ا‪٤‬ج ‪٧‬شي ح‪ ٦‬اُ‪٧‬ا ا‪١‬ا‪٤‬خػار کي قاپؿ ڪؽي‪ .‬ح‪٣٨٥‬‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ پ‪٥٨٥‬شا ٻئي ‪٧‬ٿ اُڀا ڪيا ۽ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ڇا ‪٩١‬ـ پ‪٨‬چائي ڇڎي‪ .٩‬ڇا ‪٩١‬ـ پ‪٨‬چائي ڇڎي‪.٩‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـ‪ :‬اق‪٧‬اـ سيڪي ضاىؽ “‪٧‬ي‪٩‬ۿ ـي سيڪي ٕيؽ ضاىؽ “‪٣٧‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬کي پ‪٨‬چائيۿ ڇ‪٩‬‬
‫ح‪ ٦‬ڪيخؽائي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٧‬ڏا “‪٣٧‬ۿ س‪ ٣‬کي پ‪٨‬چاي‪ ٩‬قڃي‪ُ ٩٧ .‬ٻڌڻ قارـ کاـ قچيڪ اعؼ ڪؽڻ قارا‬
‫‪٤٩٧‬ػا “‪‚.٣٧‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪ 12‬رةيّ االقؾ ‪ ٦٧10‬حي ‪٧‬ي س‪٨‬اـ ڇڎي‪ .٩‬پ‪٥٨٥‬شي “عؽي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ پاڻ ﷺ‬
‫اٽڪ‪ ٝ‬ٻ‪ٙ٧ ٣‬خ‪ ٣‬حائي‪ ٣‬ةي‪٢‬ار ر‪٧‬يا‪ .‬ق٘ات کاـ اڳ پاڻ ﷺ ‪١‬فشػ ‪٤‬ت‪٩‬يَء ۾ سيڪا “عؽي ‪٢٤‬از ادا‬
‫ڪيائ‪٩‬ـۿ ا‪٨٤‬يَء ۾ پ‪٥٨٥‬شي ‪٩١‬س‪٩‬دگيَء ۾ ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ نػي‪ ٚ‬کي ‪٢٤‬از س‪ ٩‬ا‪١‬اؿ ة‪٥‬ايائ‪٩‬ـ‪.‬‬
‫اـالؿ ۾ ةاس‪٢‬اْج ‪٢٤‬از سي سيڪا ا‪٢٧‬يج “‪٧‬يۿ اُـ ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٩٧‬چٽ‪ ٩‬اكارق ‪ ٩٧‬ح‪٩١ ٦‬ـ‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء اة‪٩‬ةڪؽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪ ٩‬ع‪ٟ‬ي‪ ٩ٙ‬يا ا‪١‬يؽ ا‪٢ٞ‬ؤ‪٥١‬ي‪٤٩٧ ٣‬ػق‪“ .‬عؽي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ پاڻ ﷺ سيڪي‬
‫ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ـۿ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ ‪٧‬يَء ‪٧‬ئي ح‪٩١ :٦‬ـ اق‪٧‬اـ سي قڃ ۾ ٻ‪ ٦‬كي‪٩‬ـ ڇڎي‪٩‬ـ “‪.٣٧‬‬
‫سيفخائي‪ ٣‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪ ٣‬كي‪ ٣‬کي ‪١‬يت‪ٌ٩‬يَء ـاـ پڪڏي رک‪٥‬ػ”ۿ حيفخائي‪ ٣‬گ‪٢‬ؽا‪ ٦٤ ٦٧‬ٿي‪٥‬ػ”‪.‬‬
‫ا‪٧‬ي ٻ‪ ٦‬كي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ عػا س‪ ٩‬ڪخاب ۽ ـ‪٥‬ػس رـ‪٩‬ؾ سي ـ‪٥‬ج‪١( .‬لڪاة ا‪٢ٞ‬هاةيص ‪)66/1‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ق٘ات ‪١‬فشػ ‪٤‬ت‪٩‬يَء سي ضشؽي ۾ ٿي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ئي ضشؽي ۾ پاڻ ﷺ کي‬
‫د٘‪٥‬اي‪ ٩‬قي‪ .٩‬پاڻ ﷺ سي حؽةج اڃا ـ‪٩‬چي ُاحي ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ﷺ سي ع‪ٟ‬ي‪٣ٙ‬‬
‫ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ ۽ ْ‪٢‬ؽ ٘ارقؽ ‪٧‬ي س‪٨‬اـ ڇڎي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ حػ٘ي‪ ٣‬ة‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي حؽةج سي‬
‫ٻ‪٨٥‬ي پاـ‪ ٣‬کاـ ٿي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫كرآٌْ جصّٓر‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ (ا‪ )4 ٠ٟٜٞ‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ةاري ۾ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪‛ :‬ةيلڪ ح‪٩‬ـ (ـيؽت ۾ ة‪ )٦‬قڈي‬
‫اعالؽ قارق “‪٧‬ي‪ ‚.٣‬ا‪٨٤‬يَء “يج س‪ ٩‬ة‪٨‬خؽي‪ ٣‬ح‪ٙ‬فيؽ ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ضيؽت ْائل‪ ٦‬کاـ ‪ٜٝ٤‬‬
‫ڪي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬ضػيد سي ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ڪخاة‪ ٣‬۾ ا‪٧‬ا رقايج “ي‪٧“ ٝ‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي زقس‪٦‬‬
‫‪١‬طخؽ‪ْ ٦١‬ائل‪ ٦‬کاـ ڪ‪ ٣٨٥‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي اعالؽ سي ةاري ۾ ُپڇي‪ ٣٧ .٩‬قر‪٤‬ػيَء ۾ ا‪٨٤‬يَء “يج‬
‫س‪ ٩‬ض‪٩‬ا‪ ٩ٞ‬ڈ‪ ٩٤‬۽ ٘ؽ‪١‬اي‪ :٩‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬اعالؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪( .٩٧‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)403/4‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي نطيص حه‪٩‬يؽ اُ‪٧‬ا “‪٧‬يۿ سيڪا ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾‬
‫ُٻڌائي قيئي “‪٧‬ي‪ .‬ضػيد ۽ ـيؽت سا ڪخاب ة‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء کي ڄاڻڻ سا ‪١‬اعؼ‬
‫“‪٣٧‬ۿ پؽ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ۽ ان‪ٞ٩‬ي ‪١‬اعؼ ةيلڪ ‪ٛ‬ؽ“ـ ئي “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي‬
‫ا‪٧‬ائي حه‪٩‬يؽ درـج حه‪٩‬يؽ “‪٧‬يۿ سيڪا ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ةيا‪ ٣٤‬ـاـ ‪٧‬ڪش‪٨‬ڏائي رکي ٿي‪٧ .‬خي‬
‫اـي‪ٛ ٣‬ؽ“ـ سي ڪش‪“ ٦٨‬يخ‪ ٣‬سي رقك‪٥‬يَء ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ٍ١ ٩‬ا‪ ٩ٓٞ‬ڪؽڻ سي‬
‫ڪ‪٩‬كق ڪ‪٥‬ػاـي‪.٣‬‬

‫خق جْ ڳّال‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 93‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ....’ ٦‬ـز چڏ‪٧‬ڻ‬
‫سي ق‪ٛ‬ج س‪ٛ ٩‬ف‪٧“ ٠‬يۿ ۽ رات س‪ ٩‬س‪ ٣٨٥‬ق‪ٛ‬ج (ـڀ‪٥‬ي كي‪ ٣‬کي) ڇڪي ٿي‪ .‬ح‪ ٦‬ح‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ي‪٥‬ػډ‬
‫ح‪٩‬کي ‪ ٦٤‬ڇڎي‪٧“ ٩‬ي ۽ ‪ ٦٤‬ةيؾار ٿي‪٧“ ٩‬ي ۽ ةيلڪ پ‪٩‬ئي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬ج ح‪ ٩‬الِء پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬ج کاـ گ‪٨‬ڻي‬
‫چڱي “‪٧‬ي ۽ ح‪٩‬کي ىؽقر ح‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پا‪ٞ‬ي‪٥‬ػډ (٘خطياةي) ڈي‪٥‬ػقۿ پ‪ِ٩‬ء ح‪٩‬ـ ا‪٨٤‬يَء حي ع‪٩‬ش ٿي‪٥‬ػي‪.٣‬‬
‫ڇا ح‪ ٩‬کي (ح‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار) يخي‪ ٦٤ ٠‬پاح‪٩‬ۿ پ‪ِ٩‬ء ساِء ڈ‪٤‬ائي‪ ٣‬۽ ح‪٩‬کي رـخي س‪ ٩‬ڳ‪٩‬الئ‪ ٩‬ڈـيۿ پ‪ِ٩‬ء‬
‫رـخ‪ ٩‬ڈيکاريائي‪ ٣‬۽ ح‪٩‬کي ىؽقرح‪٥٢‬ػ ڈـيۿ پ‪ِ٩‬ء ح‪٩‬کي ايخؽق ڈ‪٤‬ائي‪٣‬ۿ س‪ ٩‬ح‪٩‬ـ ڪ‪ ٣٨٥‬سي ‪١‬ػد س‪٩‬‬
‫‪١‬طخاج ‪ ٦٤‬ر‪٧‬ي‪ .٣‬پ‪ِ٩‬ء يخي‪ ٠‬حي ‪١‬خاـ ـغخي ڪؽي‪َ٣‬ء ۽ پ‪ِ٩‬ء ـ‪٩‬ا‪ٞ‬يَء کي ‪١‬خاـ س‪٨‬ڻڪي‪َ٣‬ء ۽‬
‫پ‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ي‪٥‬ػډ سي ‪٢ٓ٤‬خ‪ ٣‬کي پي‪ ٩‬ةياـ ڪؽ‪( .‬ا‪ٞ‬يطيٰ ‪ 1‬ػػ ‪)11‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ کي چا‪ٞ‬ي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ْ‪٢‬ؽ ۾ ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ي‪ .‬اُـ کاـ اڳ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي‬
‫سيڪا ز‪٤‬ػگي ‪٧‬ئيۿ ا‪٧‬ا ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ‪ ٣٧‬ةياـ (ققسػک ىاالً) ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي‬
‫حلؽيص ۾ ْا‪ ٣٢ٞ‬سا سيڪي ‪٩ٛ‬ؾ ح‪ٙ‬فيؽ سي ڪخاة‪ ٣‬۾ “يا “‪٣٧‬ۿ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ڪش‪٧ ٦٨‬ي “‪.٣٧‬‬
‫ققسػک ٌا‪ٞ‬تاًۿ ققسػک ‪١‬خطؽاًۿ ققسػک ‪١‬طت ًا ‪٨ٟٞ‬ػايث (ا‪ٞ‬خ‪ٙ‬فيؽ ا‪ٜٞ‬ؽٌتي ‪)97/20‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ضا‪ٞ‬ج کي ‪٧‬ڪ ‪ َٙٞ‬۾ ـچائيَء سي ڳ‪٩‬ال چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪٩‬ۿ گ‪٩‬يا پيٖ‪٢‬تؽ ة‪٥‬ائڻ کاـ‬
‫اڳ پاڻ ﷺ ‪٧‬ڪ ـچائيَء سا ڳ‪٩‬الئ‪٧ (Truth Seeker) ٩‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ڳ‪٩‬ال ۾‬
‫ـؽگؽداـ ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ پاڻ ك‪٨‬ؽ ‪١‬اـ ‪٤‬ڪؽي نطؽا ۽ پ‪٨‬اډ ٌؽؼ ‪ٟ٧‬يا قي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ٕ .‬ار ضؽا ۾‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪29‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ح‪٨٥‬ائيَء ۾ قڃي قي‪٥٨‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬عا‪٩١‬كيَء ـاـ گڎ ٕ‪٩‬ر ۽ ٘ڪؽ ۾ ‪١‬لٖ‪٩‬ؾ ر‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪ ٩٧‬ـڀ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي ـچائيَء سي ڳ‪٩‬ال سا ‪ٜٞ‬اُء ‪٧‬ئا‪ .‬س‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ضػيد ۽ ـيؽت سي ڪخاة‪ ٣‬۾ “ي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ض‪ ٚ‬سي دريا٘ج کاـ اڳ ڪ‪١ ٣٨٥‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي الِء نطيص ٌؽي‪٧ ٩ٜ‬يُء‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ض‪ ٚ‬سي ڳ‪٩‬ال ۾ ‪٧‬شي‪ .‬سيڪ‪١ ٩‬اڻ‪ ٩٨‬قا‪ٓٛ‬ي ة‪ ٦‬ـچائيَء سي ڳ‪٩‬ال ۾ ـؽگؽداـ ‪٤٩٧‬ػقۿ‬
‫ح‪ ٣٨٥‬کي ا‪٧‬ڏي ئي ٌؽح ‪٧‬ػايج ‪٥ٟ١‬ػيۿ س‪٨‬ڏي ٌؽح ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سبۿ ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ کي ‪ٟ١‬ي‪٘ .‬ؽؽ ٘‪ًٜ‬‬
‫ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ کي ‪٧‬ػايج ـاـ گڎ ‪٤‬ت‪٩‬ت ة‪ ٦‬ڈ‪٤‬ي قيئي ۽ ٻي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬کي ٘‪٧ ًٜ‬ػايج‬
‫‪٥ٟ١‬ػي‪.‬‬

‫ةظرٓث رشّل‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ْاؿ ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سياـ ‪٧‬ڪ ا‪٤‬فاـ ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ‬
‫سي ا‪١‬خيازي عه‪٩‬نيج ا‪٧‬ا ‪٧ ٦٤‬ئي ح‪ ٦‬ڪ‪ ٩‬پاڻ ٕيؽ ةلؽ ‪٧‬ئاۿ پؽ پاڻ ﷺ سي ا‪١‬خيازي‬
‫عه‪٩‬نيج ‪٧‬يَء ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ةلؽ ـاـ گڎ ‪٧‬ڪ پيٖ‪٢‬تؽ ة‪٧ ٦‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ س‪٩‬ـ‬
‫ڪش‪“ ٦٨‬يخ‪٩‬ـ ‪٧‬خي ‪ ٜٝ٤‬ڪش‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪:‬‬
‫ػػ ‪ ٝ٧‬ک‪٥‬ج ةلؽا رـ‪٩‬ال (االـؽاِء)‬
‫ػػ ‪ ٝٛ‬ا‪٢٤‬ا ا‪٤‬ا ةلؽ ‪١‬ر‪ٟ‬ک‪ ٠‬ي‪٩‬ضي ا‪ّٞ‬ي ا‪٢٤‬ا ا‪٨ٞ‬ک‪ ٠‬ا‪ ٦ٞ‬قاضػ (ا‪ٞ‬ڪ‪)110 ٗ٨‬‬
‫ػػ ‪ ٝٛ‬ا‪٢٤‬ا ا‪٤‬ا ةلؽ ‪١‬ر‪ٟ‬ک‪ ٠‬ي‪٩‬ضي ا‪ّٞ‬ي (ض‪ ٠‬ا‪ٞ‬فشػف ‪)6‬‬
‫ػػ ‪ٛ‬ا‪ٞ‬ج ‪ ٠٨ٞ‬رـ‪ ٠٨ٟ‬اـ ‪٤‬ط‪ ٣‬االةلؽ ‪١‬ر‪ٟ‬ک‪( ٠‬اةؽا‪٧‬ي‪)11 ٠‬‬
‫ايئ‪٧ ٣‬ئڻ ٍ٘ؽي ‪ .٩٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ـڀ‪٥‬ي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ْ‪ٟ٢‬ي ‪٤٩٢٤‬ي سي ضيريج ڈ‪٤‬ي‬
‫قيئي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا چٽي ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬راۿ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي الِء ْ‪ٟ٢‬ي ‪ ًٜ٘ ٩٤٩٢٤‬حڎ‪ ٣٧‬ٿي ـگ‪٨‬يا‬
‫ٿيۿ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ﷺ ة‪ ٦‬ٻي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬قا‪٤‬گؽ ‪٧‬ڪ ا‪٤‬فاـ ‪٧‬شي‪ .‬پاڻ ﷺ سي ا‪٤‬ػر ة‪ ٦‬ا‪٧‬ي ئي اضفاس‬
‫‪٧‬ش‪٣‬ۿ سيڪي ٻي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي ا‪٤‬ػر ‪٤٩٧‬ػا “‪ .٣٧‬پاڻ ﷺ سي ٍ٘ؽت سا سؾا ة‪ ٦‬اُ‪٧‬ي ئي ‪٧‬ش‪٣‬ۿ‬
‫سيڪي ٻي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي ٍ٘ؽت ۾ كا‪ .٣٧“ ٝ١‬پاڻ ﷺ ة‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي ئي ‪٧‬ڎ ‪١‬اس س‪١ ٩‬ش‪٧ ٩ْ٩٢‬ش‪٣‬ۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬س‪٧ ٩‬ڪ ْاؿ ا‪٤‬فاـ ‪١‬ش‪٤٩٧ ٩ْ٩٢‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪش‪٨‬ڏائپ ‪٧ ٦٤‬شي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ا‪٩٧‬‬
‫ضڪ‪٧ ٠‬ڪ ٕيؽ ْ‪ٟ٢‬ي ضڪ‪ ٠‬ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػق ح‪٦‬ۿ ‛اي ‪١‬اڻ‪٨‬ؤ! اق‪٧‬ي‪ ٣‬عػا سي پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪٤٩٢٤‬ي‬
‫سي پيؽقي ڪؽي‪‚.٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ِْ‪٢‬ج ا‪٨٤‬يَء ۾ ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ةلؽ ‪٤٩٧‬ػي ة‪ ٦‬اْ‪ٟ‬يٰ اعالؽ کي پ‪٥٨٥‬شي ذ‪٣٧‬‬
‫۾ سڳ‪ ٦٨‬ڈي‪ .٣‬اْ‪ٟ‬يٰ اعالؽ کي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬اعالؽ ة‪٥‬ائي‪٧ .٣‬ؽ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ اْ‪ٟ‬يٰ رقش س‪ ٩‬ذت‪٩‬ت ڈي‪.٣‬‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬پاڻ ٕيؽ ةلؽ ‪٧‬ش‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ا‪ٕ ٩٧‬يؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ڪؽدار ِْي‪ ٠‬ڪؽدار ‪ ٦٤‬ٿي‬
‫ة‪٥‬شي ـگ‪٨‬ي‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪30‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫رشّل ُڪ آزىائض‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪ 6‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػي اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪٧‛ ...٦‬يئ‪ ٣‬ة‪٦‬‬
‫چيائ‪٩‬ـ ح‪ ٣٧ ٦‬قٽ ڪ‪٘ ٩‬ؽكخ‪ ٩‬ڇ‪٤ ٩‬ٿ‪ ٩‬اچي‪ .‬پؽ سيڪڎ‪ ٣٧‬اـاـ ٘ؽكخ‪٩١ ٩‬ڪ‪ٟ‬ي‪٩‬ـ ‪٧‬ا ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء‬
‫ـڀ‪٥‬ي ڳا‪٨ٞ‬ي‪ ٣‬س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ٿي قڃي ‪٧‬ا ۽ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٥٧‬کي ُ‪ٟ٨١‬ج ئي ‪ٟ١ ٦٤‬ي ‪٧‬ا ۽ سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪٣٨٥‬‬
‫٘ؽكخي کي پيٖ‪٢‬تؽ ڪؽي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٩‬ـ ‪٧‬ا ح‪ ٦‬اـ کي ة‪ ٦‬ح‪ ٦‬ا‪٤‬فاـ سي ن‪٩‬رت ۾ ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٩‬ـ ‪٧‬ا‪ .‬پ‪ِ٩‬ء‬
‫سيئ‪٧ ٣‬اڻي كڪ كت‪٨‬ا “ڻي ر‪٧‬يا “‪٣٧‬ۿ حيئ‪ ٣‬پ‪ِ٩‬ء ة‪ ٦‬كڪ‪ ٣‬كت‪ ٣٨‬۾ پئشي قڃ‪٧ ٣‬ا‪( .‬اال‪ٓ٤‬اؿ ‪-8‬‬
‫‪)9‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح رـ‪٩‬ؾ سي ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪٦‬ۿ ‛ا‪٧‬ي ‪٧‬يئ‪ ٣‬چ‪٩‬ـ‬
‫ٿا ح‪٧ ٦‬يُء ڪ‪٨‬ڏق رـ‪٩‬ؾ “‪٧‬يۿ سيڪ‪١ ٩‬ا‪٤‬ي کائي ٿ‪ ٩‬۽ رـخ‪ ٣‬حي گ‪٢٨‬ي ڦؽي ٿ‪٩‬ۿ ڇ‪ ٣٥٧ ٦٤ ٩‬ڈي‬
‫ڪ‪٘ ٩‬ؽكخ‪٩١ ٩‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٣٥٧ ٩‬ـاـ گڎسي عتؽدار ڪؽي‪ .‬يا ڇ‪ ٣٧ ٦٤ ٩‬سي اڳياـ ڪ‪٩‬‬
‫عؾا‪ ٩٤‬اچي ٿ‪ ٩‬يا ڇ‪ ٣٧ ٦٤ ٩‬کي ڪ‪ ٩‬ةاغ ٿ‪ٟ١ ٩‬يۿ س‪١ ٣٨٥‬اـ کائي پيئي ۽ گؼراـ ڪؽي‪( .‬ا‪ٙٞ‬ؽ‪ٛ‬اـ‬
‫‪ 7‬ػػ ‪)8‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ٻي ‪٥٧‬ڌ اركاد ٘ؽ‪١‬اي‪٧“ ٝ‬يۿ ‛۽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬اهلل سي ‪٧‬ػايج‬
‫ج‬
‫(د‪٤‬يا ۾) ُا‪٧‬ؽ ٿيۿ حڎ‪ ٣٧ ًٜ٘ ٣٧‬ڳا‪١ ٦٨ٞ‬اڻ‪ ٣٨‬کي اي‪٢‬اـ “ڻڻ کاـ رقڪي‪٩‬ۿ س‪ ٩‬چ‪٩‬ڻ ‪ٞ‬ڳا ح‪ ٦‬ڇا اهلل‬
‫‪٧‬ڪڏق ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پيٖ‪٢‬تؽ ڪؽي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ة‪٥‬ي اـؽائي‪)94 ٝ‬‬
‫ا‪“ ٣٨٤‬يخ‪ ٣‬کي ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ سي الِء ا‪٨٤‬يَء ان‪٩‬ؾ کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽڻ کپيۿ سيئ‪٧ ٣‬ڪ ْؽةي‬
‫چ‪٩‬ڻيَء ۾ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ةياـ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ يٓ‪٥‬ي‪ :‬كي‪٩‬ـ پ‪٥٨٥‬شي ىػ ـاـ ُـڃاحي‪٩‬ـ قي‪٥‬ػي‪٩‬ـ “‪.٣٧‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ان‪٩‬ؾ ‪٩١‬سب قيچارة ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ (ح‪ ٣٨٥‬کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽـ) س‪٩‬ـ ٻ‪٦‬ۿ ‪٧‬ڪٻئي‬
‫کاـ ة‪ٟ‬ڪ‪١ ٝ‬غخ‪ ٟٗ‬حه‪٩‬يؽقـ اـاـ سي ـا‪٩٨١‬ـ اچ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪٧ .‬ڪ ا‪٧‬ا سيڪا ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ؽ“ـ‬
‫“يخ‪٩١ ٣‬سبۿ پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪ٓ٢٧‬هؽ ‪١‬غاٌتي‪ ٣‬سي ـا‪٩٨١‬ـ ‪٧‬ئي‪ .‬ٻي حه‪٩‬يؽ ا‪٧‬ا “‪٧‬يۿ سيڪا‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ُ‪٩٨‬ر کاـ اٽڪ‪ ٝ‬ڈيڍ ‪٧‬ؾار ـاؾ پ‪ِ٩‬ءۿ اڂ سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪ِ٤‬ؽ اچي ر‪٧‬ي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ػي‪ ٠‬حه‪٩‬يؽ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ ٘‪٧ ًٜ‬ڪ ْاؿ ا‪٤‬فاـ ‪ِ٤‬ؽ اچي ٿ‪ .٩‬اُـ سي اُةخڏ اڂ سي حه‪٩‬يؽ ايخؽي ح‪٦‬‬
‫ِْي‪٧“ ٠‬يۿ س‪ ٩‬ذڪؽ ڪؽڻ قارا سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪ ٣‬ٿا ح‪ٖٞ ٩٧ ٦‬ج سا “عؽي ۽‬
‫ا‪٤‬خ‪٨‬ائي ‪ َٙٞ‬پاڻ ﷺ سي الِء اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪ ٣‬ٿا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪٘ :‬غؽ ‪٩١‬س‪٩‬داتۿ ك‪٥٨‬لا‪ ٦٧‬ڪ‪٤٩‬ي‪٣‬ۿ‬
‫ـؽقر ڪائ‪٥‬اتۿ ُ‪١‬طف‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪٤‬يجۿ حاسػار ْؽبۿ “‪ٛ‬اِء ‪٤‬ا‪١‬ػار قٕيؽف‪.‬‬
‫‪٧‬ڪ ئي كغهيج س‪٩‬ـ ٻ‪ ٦‬چار چار حه‪٩‬يؽقـ ڇ‪٩‬؟ ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـتب ‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫سڎ‪ ٣٧‬اچي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ٓ٢٧‬هؽـ سي الِء پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬شؽد رقپ ۾ ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬پؽ ـ‪٩‬ي‪٣‬‬
‫ـا‪ ٣ٞ‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬يئ‪ ٣‬ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي كغهيج ـاـ گڎۿ ـ‪٥‬ػس چ‪٩‬چاري پ‪ِ٩‬ء ة‪٥‬ش‪٥‬ػډ‬
‫حاريظ ة‪ ٦‬كا‪ ٝ١‬ٿي قي‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬حه‪٩‬يؽ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ پ‪٥٨٥‬شي حاريظ کاـ ـ‪٩‬اِء ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ۽‬
‫ٻي حه‪٩‬يؽ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ پ‪٥٨٥‬شي حاريغي ِْ‪٢‬خ‪ ٣‬ـاـ ‪ِ٤‬ؽ اچي ٿ‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪31‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اي‪٢‬اـ ا‪٧‬ا ‪ٓ١‬ختؽ كئي “‪٧‬يۿ سيڪا نطاةي‪ ٣‬سي اي‪٢‬اـ قا‪٤‬گؽ‬
‫‪٧‬شي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٝ‬ي‪‛ :‬پ‪ِ٩‬ء سيڪڎ‪٧ ٣٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح اي‪٢‬اـ “ڻي‪٣‬ۿ‬
‫س‪٨‬ڏي ٌؽح اق‪٧‬اـ اي‪٢‬اـ “‪٤‬ػق “‪٧‬يۿ ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ‪٧ ٣٥٧‬ػايج سي قاٽ قرحي ۽ پؽ سيڪڎ‪٣٨٥١ ٩٧ ٣٧‬‬
‫ُ‪٩ ١‬ډي ‪٧‬ٽي قڃ‪ ٣‬ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬ح‪ ٩٧ ٦‬ىػ حي “‪ .٣٧‬پؽ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ سي ‪١‬ػد ح‪٩‬کي ‪ ٣٥٧‬سي ‪١‬غا‪ٙٞ‬خ‪٣‬‬
‫سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ڪا٘ي ٿي‪٥‬ػي ۽ ‪ ٩٧‬ـڀ ُٻڌ‪٤‬ػډ ۽ ڄاڻ‪٥‬ػډ “‪٧‬ي‪( ‚.‬ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪)137‬‬
‫نطاةي ا‪ ٣٨٤‬اي‪٢‬اـ قارـ کي چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ سيڪي پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬اي‪٢‬اـ‬
‫قارـ پيٖ‪٢‬تؽ کي ـ‪٥‬ػس اةخػائي حه‪٩‬يؽ ـاـ ڈٺ‪ ٣٥٧ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ کي ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ـڃاح‪٩‬ۿ سڎ‪٣٧‬‬
‫ـ‪٥‬ػس ذات ـاـ حاريظ س‪٩‬ـ ِْ‪٢‬خ‪٩‬ـ كا‪٧ ٦٤ ٝ١‬ي‪٩‬ـ‪ .‬سڎ‪ُ ٩٧ ٣٧‬ا‪٧‬ؽي ٌؽح ْاؿ ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬س‪٨‬ڏق‬
‫‪٧‬ڪ ا‪٤‬فاـ ‪ ٦٤ .٩٧‬ڪي ا‪ٕ ٩٧‬يؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ا‪٤‬فاـۿ س‪ ٣٨٥‬کي اڂ ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي قڈـ قڈـ ‪ٜٞ‬ت‪٣‬‬
‫ـاـ ةيا ـ ڪي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ سي پ‪٨‬ؽقڪي حه‪٩‬يؽ ئي ـ‪٥‬ػس ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي حه‪٩‬يؽ “‪٧‬ي‪ .‬ةا‪ٛ‬ي‬
‫كي‪٩‬ـ پ‪ِ٩‬ء س‪ ٩‬حاريغي قاچارق “‪ .٣٧‬اي‪٢‬اـ ةا‪ٞ‬ؽـ‪٩‬ؾ س‪ ٩‬ڪؽيڊٽ ٘‪ ًٜ‬ا‪٨٤‬يَء كغم کي ‪ٟ١‬ي‬
‫ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ کي ـ‪٥‬ػس ‪١‬شؽد رقپ ۾ دريا٘ج ڪؽي‪ .‬سيڪ‪ ٩‬حاريظ کي ضؼؼ‬
‫ڪؽيۿ پيٖ‪٢‬تؽ کي ـ‪٥‬ػس ان‪ ٝ‬رقپ ۾ ـڃاڻي قٺي‪.‬‬

‫غٔب جّ عهو‬
‫ج‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ٕ ٦‬يب س‪ ًٜ٘ ٠ْٟ ٩‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ سي ذات کي ضان‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬اهلل کاـ‬
‫ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪيؽ ة‪ٕ ٦‬يب دا‪٤‬يَء سي ن‪ٙ‬ج ‪٤‬ٿ‪ ٩‬رکي‪ .‬سيئ‪ٛ ٣‬ؽ“ـ ۾ اركاد ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ْ .‬ا‪٠ٞ‬‬
‫ا‪ٖٞ‬يب ٘اليِ‪٨‬ؽ ْ‪ٟ‬ي ٕيت‪ ٦‬اضػاً (ا‪ٞ‬ش‪٥ٓ١ )26 ٣‬يٰ‪( :‬ا‪ )٩٧‬ڳش‪ ٦٨‬س‪ ٩‬ڄاڻ‪٥‬ػډ “‪٧‬يۿ س‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي ڳش‪٦٨‬‬
‫حي ڪ‪٧ ٣٨٥‬ڪڏي کي ة‪ ٦‬قا‪٤ ٗٛ‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ةاري ۾ ةار ةار قىاضج ڪئي قيئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ کي‬
‫ٕيب س‪ ٦٤ ٠ْٟ ٩‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ڪ‪ ٣ٓٛ٩١ ٣‬حي اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ضيؽت ستؽئي‪ ٝ‬سي ذريٓي ڪ‪٣‬‬
‫ڳا‪٨ٞ‬ي‪ ٣‬سي اڳ‪٩‬اٽ عتؽ پاڻ ﷺ کي ُٻڌائي ڇڎي‪ .‬س‪٨‬ڏق ضػيتي‪ ٦‬س‪٤ ٩‬خيش‪٘’ ٩‬خص ‪١‬تي‪ ‘٣‬سي ن‪٩‬رت‬
‫۾ ُا‪٧‬ؽ ٿيڻ (ا‪ٙٞ‬خص ‪ )1‬پؽ ْ‪١٩٢‬ي ۽ ذاحي ن‪ٙ‬ج ٌ‪٩‬ر حي پاڻ ﷺ کي ٕيب داـ ‪ ٦٤‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ س‪٩‬ـ ڪش‪“ ٦٨‬يخ‪٩‬ـ ‪٧‬خي ‪ ٜٝ٤‬ڪش‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪:‬‬
‫ػػ ق‪ ٩ٞ‬ک‪٥‬ج اْ‪ ٠ٟ‬ا‪ٖٞ‬يب الـخکرؽت ‪ ٣١‬ا‪ٞ‬غيؽ‪( .‬االْؽاؼ ‪)188‬‬
‫سيڪڎ‪٩١ ٣٧‬ـ کي ٕيب س‪٧ ٠ْٟ ٩‬شي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬گ‪٨‬ڻائي عؾا‪٤‬ا ۽ ‪ٓٙ٤‬ا پ‪٥٨٥‬شي الِء ضان‪ٝ‬‬
‫ڪياـ ‪٧‬ا‪.‬‬
‫ػػ قال ا‪٩ٛ‬ؾ ‪ٞ‬ک‪٥ْ ٠‬ػي عؾائ‪ ٣‬اهلل قال اْ‪ ٠ٟ‬ا‪ٖٞ‬يب‪٩٧( .‬د ‪)31‬‬
‫۽ (ڈـ‪١ )٩‬اـ ايئ‪ ٣‬ڪ‪ ٦٤٩‬ٿ‪ ٩‬چ‪٩‬اـ ح‪٩١ ٦‬ـ قٽ اهلل سا عؾا‪٤‬ا “‪٣٧‬ۿ ‪٤‬ڪي ايئ‪ ٣‬ٿ‪ ٩‬چ‪٩‬اـ ح‪١ ٦‬اـ‬
‫ٕيب س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ڄاڻاـ ٿ‪.٩‬‬
‫ػػ ٘‪ ٜٝ‬ا‪٢٤‬ا ا‪ٖٞ‬يب هلل ٘ا‪٤‬خِؽقا ا‪٤‬ي ‪ٓ١‬ک‪ ٣١ ٠‬ا‪٥٢ٞ‬خِؽي‪( .٣‬ي‪٤٩‬ؿ ‪)20‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪32‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫(اي پيٖ‪٢‬تؽ) ح‪٩‬ـ چئي ڈي ح‪ٕ ٦‬يب س‪ ًٜ٘ ٠ْٟ ٩‬اهلل سي الِء “‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء حؽـ‪٩‬ۿ ‪١‬اـ ة‪ ٦‬ح‪٧٩‬اـ‬
‫حؽـڻ قارـ ‪١‬اـ “‪٧‬ياـ‪.‬‬
‫ػػ ح‪ٟ‬ک ‪ ٣١‬ا‪٤‬تاء ا‪ٖٞ‬يب ‪٩٤‬ضي‪٨‬ا ا‪ٞ‬يک ‪١‬اک‪٥‬ج حٓ‪٨٢ٟ‬ا‪٩٧( .‬د ‪)49‬‬
‫(اي پيٖ‪٢‬تؽ) ا‪٧‬ي ٕيب سي عتؽـ ‪١‬اـ “‪٣٧‬ۿ سي اـاـ قضي سي ذريٓي ح‪٩‬کي ُٻڌائي ر‪٧‬يا‬
‫“‪٧‬ي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ا‪٧‬ي ۽ ا‪ ٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ٻي‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ قىاضج ـاـ ا‪ ٩٧‬ذاةج ڪ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي‬
‫ٕيب س‪ ٠ْٟ ٩‬ضان‪ .٩٧ ٦٤ ٝ‬پيٖ‪٢‬تؽ سي الِء اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ سي ُـ‪٥‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬کيؿ ا‪٧‬ائي كئي‬
‫ڈ‪٤‬ي قي‪٥‬ػي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬سي کيؿ پيٖ‪٢‬تؽاڻي ذ‪١‬يػاري ادا ڪؽڻ سي الِء ىؽقرت ‪٧‬شي‪ .‬۽ ا‪٨٤‬يَء‬
‫ڪ‪ ٠‬س‪ٕ ٩‬يب دا‪٤‬يَء ـاـ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬قاـٍ‪ ٩‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪١ ٩٧ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬کي ٕيب س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ٻڌائي ضيؽاـ ڪؽي يا‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا ڪار‪٤‬ا‪١‬ا ڈيکاري ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪١‬ٿاـ پ‪٥٨٥‬شي ةؽحؽي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽيۿ پؽ ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬دْ‪٩‬ت ۽‬
‫‪٤‬هيطج سي ذريٓي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ر‪٧‬تؽي ڪ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬ان‪ ٝ‬ڪ‪٧“ ٠‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء‬
‫ڪ‪ ٠‬سي الِء ٕيب دا‪٤‬يَء س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬كؽط ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ کي ٕيب داـ‬
‫‪ ٦٤‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قي‪.٩‬‬
‫عصر (ڏک) ۾ ٓصر ُ‬
‫(شک)‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 95‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪‛ :‬ڇا اـاـ ح‪ ٩‬الِء‬
‫ح‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ـي‪ ٩٥‬ڪلادق ‪ ٦٤‬ڪي‪ ٩‬۽ اـاـ ح‪٩‬حاـ ا‪ ٩٧‬ةار الٿ‪ .٩‬س‪( ٣٨٥‬ةار) ح‪٥٨٥‬شي ُپٺ کي ڳؽق‬
‫ڪي‪ ٩٧ ٩‬۽ اـاـ ح‪ ٩‬الِء ح‪٥٨٥‬شي حٓؽيٗ ة‪٥ٟ‬ػ ڪئي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ڈک ـاـ گڎۿ ُـک “‪٧‬ي‪ .‬ةيلڪ ڈک‬
‫ـاـ گڎ ـک ئي “‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء سڎ‪( ٣٧‬ة‪ )٦‬ح‪٩‬ـ قا‪٤‬ػق ٿئي‪ ٣‬ح‪١ ٦‬ط‪٥‬ج ڪؽ ۽ پ‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار ـاـ دؾ‬
‫‪ٞ‬ڳائي‪( .‬اال‪٤‬لؽاح ‪ 1‬ػػ ‪)8‬‬
‫ا‪“ ٣٨٤‬يخ‪ ٣‬سي ذريٓي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء س‪٧ ٩‬ڪ عاص پ‪ ٩ٟ٨‬ـا‪٩٨١‬ـ اچي ٿ‪ .٩‬اُ‪٩٧‬‬
‫‪٧‬يَء ح‪ ٦‬اهلل سي ح‪٘٩‬ي‪ ٚ‬۽ اهلل س‪ ٦‬سي ر‪٢٥٧‬ائي سي حطج پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ا‪٤‬ػر ا‪٧‬ا ـگ‪ ٦٨‬پيػا‬
‫ڪئي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ڈکيائيَء کي ة‪“ ٦‬ـاـ ڈـ‪٥١ .٣‬اـب ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ‪٤٩٧ ٦٤‬ػي ة‪ْ ٦‬ؾؿ ۽ ‪٢٧‬ج ـاـ‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي ‪٥١‬اـب ڪؽڻ الِء ڪ‪٩‬كق ڪؽي‪٩‬ۿ ‪١‬اي‪٩‬ـيَء سي ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي ة‪ ٦‬اُ‪١‬يػ ـاـ پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬‬
‫ْ‪ ٝ٢‬ساري رکڻ‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ اهللج حٓا‪ٞ‬يٰ ڪش‪١ ٦٨‬را‪ ٣ٞ‬ـاـ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کي چٽ‪ ٩‬ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ـغخي‪ ٣‬س‪ ٩‬حشؽة‪ ٩‬ٿي‪ .٩‬ا‪ ٣٨٤‬ـغخي‪ ٣‬پاڻ ﷺ سي ذ‪ ٣٧‬کي ک‪ٞ٩‬ي‪ ٩‬۽‬
‫پاڻ ﷺ کي كؽح نػر (ـي‪٥‬ي سي ک‪ٟ‬ڻ) سي ‪٢ٓ٤‬ج ضان‪ ٝ‬ٿي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح پاڻ ﷺ سي‬
‫‪١‬غا‪٣ٙٞ‬ۿ پاڻ ﷺ سي الِء ڀا‪٤‬ج ڀا‪٤‬ج س‪٩‬ـ ٕ‪ ًٟ‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ پکيڏي‪٩‬ـ‪ .‬پؽ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ‪٧‬ي ٿي‪ ٩‬س‪٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪33‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬سي ا‪٧‬ا پؽقپئگ‪٥‬ڊفۿ پاڻ ﷺ سي ‪١‬ل‪ ٣‬سي الِء ْ‪١٩٢‬ي ‪١‬ل‪٩٨‬ري س‪ ٩‬قـي‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬شي قيئيۿ‬
‫قٕيؽف‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي پ‪٩‬ئ‪ٟ‬ڳ‪ ٣‬کيۿ پ‪٥٨٥‬شي ا‪٤‬ػر ا‪٩٧‬ئي ذ‪ ٣٧‬پيػا ڪؽڻ کپي‪٥١ .‬ش‪ ٣٨‬ا‪٧‬ا‬
‫نالضيج ‪٧‬ئڻ کپي ح‪ ‚٦٤‛ ٩٧ ٦‬۾ ‛“‪٧‬ي‚ کي ڈـ‪ ٩٧ .٣‬ڈکيائيَء کي ـ‪٩‬الئيَء ۾ ةػالئي ـگ‪.٣٨‬‬

‫رب جّ رزق‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 20‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي اركاد ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪‛ ....‬۽ ‪٧‬ي‬
‫س‪ ٩‬اـاـ ‪١‬غخ‪ٛ ٟٗ‬ف‪ ٠‬سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي د‪٤‬ي ‪٩‬ي ز‪٤‬ػگيَء س‪٩‬ـ “رائل‪٩‬ـۿ ـي‪٥‬گار ۽ رق‪٩ٜ٤‬ـ ڈ‪٤‬ي‪٩‬ـ‬
‫“‪٣٧‬ۿ ح‪ ٣‬حي ـ‪٥‬ػـ اکي‪٩‬ـ چياـ ‪ ٦٤‬ڈي‪ .٣‬ا‪٧‬ي ـڀ ا‪٨٤‬يَء الِء “‪٣٧‬ۿ س‪ ٩‬اـاـ ‪( ٣٥٧‬گ‪٥‬ا‪٧‬گارـ) کي‬
‫“ز‪١‬ائق ۾ قچق “‪٧‬ي‪ .‬۽ سيڪا ح‪٥٨٥‬شي پؽقردگار سي ةغلي‪ ٝ‬رقزي “‪٧‬يۿ ـا ئي ة‪٨‬خؽ “‪٧‬ي ةا‪ٛ‬ي‬
‫ر‪٧‬ڻ قاري‪ .‬۽ پ‪٥٨٥‬شي گ‪٨‬ؽ قارـ کي ة‪٢٤ ٦‬از س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈي ۽ اُـ حي ‪١‬يت‪ٌ٩‬ي ـاـ ڄ‪٢‬ي‪ ٩‬ر‪.٦٧‬‬
‫اـاـ ح‪٩‬کاـ رزؽ ڪ‪ ٦٤٩‬ٿا گ‪٨‬ؽقـ‪ .‬اـاـ ةغلڻ قارا “‪٧‬ي‪٩‬ـ ۽ (چڱي) پڇاډي ح‪٩ٜ‬يٰ سي الِء‬
‫“‪٧‬ي‪ 132 ٦ٌ( ‚.‬ػػ ‪)131‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ر‪٥٧‬ػق “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ ْاؿ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ز‪٤‬ػگي گؼاري‪ ٣‬ٿا‪ .‬پؽ ْاؿ ‪١‬اڻ‪ ٣٧ ٩٨‬د‪٤‬يا‬
‫کي پ‪٥٨٥‬ش‪ٜ١ ٩‬هػ ة‪٥‬اي‪ ٩‬قٺ‪ ٩٧ .٣‬قچ ۾ قچ پ‪٥٨٥‬شي الِء د‪٤‬يا س‪ ٩‬ـا‪١‬اـ ڪٺ‪ ٩‬ڪ‪ ٣‬ٿا‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫کي ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ا‪٧‬ڏي ٌؽح ز‪٤‬ػگي گؼارڻي ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬يۿ س‪ ٩٧ ٩‬د‪٤‬يا ۾ ح‪ ٦‬ر‪٧‬يۿ پؽ د‪٤‬يا کي پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬‬
‫‪ٜ١‬هػ ‪ ٦٤‬ة‪٥‬ائي ۽ ‪ ٦٤‬قري د‪٤‬يا کاـ ‪١‬ا‪ٞ‬ي رزؽ ٌ‪ٟ‬تي‪ .‬پؽ ا‪ُ ٩٧‬اـ کي رةا‪٤‬ي رزؽ س‪ ٩‬ذريٓ‪ ٩‬ة‪٥‬ائي قٺي‪.‬‬
‫د‪٤‬يا ۾ ‪٧‬ڪ كغم اي‪٢‬اـ ۽ دْ‪٩‬ت سي ز‪٤‬ػگي اعخيار ڪؽي ٿ‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾‬
‫ـ‪٥‬ػس ز‪٤‬ػگي حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬قاري ز‪٤‬ػگي ة‪٥‬شي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ٻي پاـي ا‪ ٩٧‬ضاؾ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اـ‬
‫‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ذ‪١‬يػاريَء کاـ “سا “‪٣٧‬ۿ ـي “راؿ ۽ ـڪ‪٩‬ـ ۾ پ‪٥٨٥‬شا ڈي‪ ٣٨٥‬گؼاري‪ ٣‬ٿا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ن‪٩‬رحطاؾ کي چٽ‪ ٩‬ڪؽڻ سي الِء كيٍاـ ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي دؾ ۾ قـ‪٩‬ـ‪ ٩‬قس‪٨‬ي ٿ‪ ٣١٩١ ٩٧ .٩‬۽ داْي کي‬
‫قاٽ حاـ ٿيڏڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪؽي ٿ‪.٩‬‬
‫پؽ گ‪٨‬ؽائيَء ۾ قڃي ڈـت‪ ٩‬ح‪ُ ٦‬اـ ُا‪٧‬ؽي ٘ؽؽ سي اڳياـ ‪٧‬ڪ ٻي‪٘ ٩‬ؽؽ ة‪٧“ ٦‬يۿ سيڪ‪٘ ٩‬ؽؽ‬
‫قچيڪ چياـ س‪٩‬ڳ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٘ ٩٧‬ؽؽ ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬د‪٤‬يا پؽـج ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي سيڪا كئي ‪ٟ١‬ي “‪٧‬يۿ ا‪٧‬ا‬
‫٘‪ ًٜ‬ق‪ٛ‬خي “‪٧‬ي‪ .‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ءۿ اُ ـ ـػائي‪ ٣‬ر‪٧‬ڻ قاري ز‪٤‬ػگيَء ۾ ـ‪٥‬ػـ الِء ڪش‪ ٦٨‬ة‪ ٦‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪٣١٩١ .‬‬
‫۽ داْي کي عػا ـاـ ڳا‪٤‬ڍاپ‪ ٩‬اعخيار ڪؽڻ سي ‪٤‬خيشي ۾ سيڪا كئي ‪ٟ١‬ي ٿيۿ ا‪٧‬ا د‪٤‬يا سي‬
‫ـڀ‪٥‬ي كي‪ ٣‬کاـ قچيڪ ‪٨ٟ١‬ائخي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا “‪٧‬ي‪ ...‬اهلل سي يادۿ “عؽت س‪٘ ٩‬ڪؽۿ ْتادت ۽ ح‪٩ٜ‬يٰ‬
‫سي ز‪٤‬ػگي‪ .‬عػا سي ٻا‪ ٣٨٤‬کي “عؽت ۾ پڪڏ کاـ ةچائڻ سي الِء ٘ڪؽ‪٥١‬ػ ٿيڻ‪ .‬ا‪ ٩٧‬ة‪ ٦‬رزؽ‬
‫“‪٧‬ي ۽ ا‪ ٩٧‬قچيڪ اْ‪ٟ‬يٰ رزؽ “‪٧‬ي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪“ ٩٧‬عؽت ۾ ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬اڻ ڳڻي‪٢ٓ٤ ٣‬خ‪ ٣‬سي كڪ‪ ٝ‬۾‬
‫‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء ٌؽؼ ‪٩١‬ٽاي‪٩‬ـ قي‪٥‬ػي‪٩‬ـۿ سيڪي ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬عخ‪ ٦٤ ٠‬ٿيڻ قاري‪٩‬ـ ‪٤٩٧‬ػي‪٩‬ـ‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪34‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ةٍٔادى ڪو‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 74‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي اركاد ٿي‪٧“ ٝ‬ي ح‪‛ ...٦‬اي ڪپڏي ۾‬
‫قيڏ‪٧‬شڻ قاراۿ اُٿ ي پ‪ِ٩‬ء (ڀ‪ٟ‬ي‪١ )ٝ‬اڻ‪ ٣٨‬کي څيڄار ۽ پ‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار سي قڈائي ةياـ ڪؽ ۽‬
‫پ‪٥٨٥‬شي پ‪٩‬كاڪ کي پاڪ رک ۽ گ‪٥‬ػ کاـ پؽي ر‪ .٦٧‬۽ (پ‪ِ٩‬ء اهلل سي ‪١‬غ‪٩ٟ‬ؽ حي) ‪ ٣٧‬الِء اضفاـ ‪٦٤‬‬
‫ڪؽ ح‪( ٦‬اُـ سي ‪٩١‬ٽ ۾) گ‪٨‬ڻ‪( ٩‬ةػ‪ٟ١ )٩ٞ‬ي ۽ پ‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار سي الِء نتؽ ڪؽ‪( ‚.‬ا‪٢ٞ‬ػذؽ ‪ 1‬ػػ ‪)7‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ا‪“ ٣٨٤‬يخ‪٩١ ٣‬سبۿ ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬ڪ‪٠‬ۿ “عؽت ۾ پيق اي‪٥‬ػډ ـ‪٥‬گي‪٣‬‬
‫ج‬
‫‪١‬فئ‪ٟ‬ي کاـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي قا‪ ٗٛ‬ڪؽڻ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٠‬ا‪٩٧‬ئي ڪؽي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي دؾ اهلل‬
‫سي قڈائي ـاـ ڀؽي‪٧ ٝ‬شي‪ .‬سيڪ‪ُ ٩‬ـٺي اعالؽ س‪١ ٩‬ا‪ٞ‬ڪ ‪٧‬شي‪ .‬سيڪ‪٧ ٩‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ةؽائيَء‬
‫کاـ پؽي ‪٧‬شي‪ .‬سيڪ‪٩١ ٩‬ٽ سي ا‪١‬يػ کاـ ـ‪٩‬اِء ‪٤‬يڪي ڪؽيۿ سيڪ‪ ٩‬ٻي‪ ٣‬پاراـ پيق اي‪٥‬ػډ‬
‫حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬حي نتؽ ڪؽي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬

‫چار ذىٔدارّٓن‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ کي ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬سي دْا يا دْاِء ع‪ٟ‬ي‪ ٝ‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـتب‬
‫‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ْٟ ٠‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿۿ پ‪٥٨٥‬شي ُپٽ ضيؽت اـ‪٢‬اْي‪ ٝ‬کي ـ‪٥‬ػس‬
‫ا‪١‬ڏ ةيتي ‪٧‬اسؽاـ ـاـ گڎ ضشاز سي ريگفخاـ ۾ ر‪٧‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اُـ ق‪ٛ‬ج ا‪ ٣٨٤‬سي الِء سيڪي دْائ‪٩‬ـ‬
‫گ‪٨‬ؽي‪٩‬ـۿ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ دْا ‪٧‬يَء ‪٧‬ئي ح‪‛ :٦‬اي اـاـ سا پؽقردگار! ا‪٥١ ٣٨٤‬ش‪٨‬اـ ‪٧‬ڪڏق رـ‪٩‬ؾ‬
‫‪٩١‬ڪ‪ٟ‬شاـۿ سيڪ‪ ٩‬ح‪٥٨٥‬ش‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي پڏ‪٧‬ي ُٻڌائي‪ .‬اهللج س‪ ٩‬ڪخاب ۽ ْ‪ ٜٝ‬۽ ڈا‪٧‬پ‬
‫س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ـيکاري ۽ ‪ ٣٥٧‬س‪٩‬ـ د‪ٞ‬ي‪٩‬ـ پاڪ ڪؽي ڇڎي‪ .‬اي پؽقردگار! ةيلڪ ح‪٩‬ـ ئي‬
‫“‪٧‬ي‪٣‬ۿ س‪ ٩‬قڈي كاـ ۽ ‪ٛ‬ػرت قارق ۽ قڈي ضڪ‪٢‬ج قارق “‪٧‬ي‪( .٣‬ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪)129‬‬
‫‪“ ٣٧‬يج ‪٩١‬سبۿ پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ڪ‪“ ٠‬يخ‪ ٣‬کي پڏ‪٧‬ي ُٻڌائڻ “‪٧‬ي‪“ .‬يج سي ‪٥ٓ١‬يٰ‬
‫‪٤‬لا‪٤‬ي “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪٧‬ا كئيۿ سيڪا ڪ‪ ٣٨٥‬كئي سي ‪١‬ٿاـ د‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ة‪٥‬شي‪ .‬ا‪٤‬فاـ سي ٍ٘ؽت ۾ ۽‬
‫ٻا‪٧‬ؽ سي د‪٤‬يا ۾ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ پ‪٥٨٥‬شي ‪ٓ١‬ؽ٘ج س‪٩‬ـ اڻ ڳڻي‪٩‬ـ ‪٤‬لا‪٤‬ي‪٩‬ـ رکي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ي اكارـ سي‬
‫ن‪٩‬رت ۾ “‪ .٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اُ‪ ٣٨٤‬اكارـ کي ک‪ٞ٩‬ي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪١ ٩٧ .‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي ا‪٧‬ڏي ‪ِ٤‬ؽ ڈي‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬ـاـ ‪٧ ٩٧‬ؽ كئي ۾ پ‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار س‪ ٩‬س‪٩ٟ‬ف ڈـڻ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ڪخاب ‪١‬اـ ‪ٍٟ١‬ب ‪ٛ‬ؽ“ـ‬
‫“‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪٤‬تيَء س‪ ٩‬ٻي‪ ٩‬ڪ‪٧ ٠‬يُء “‪٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬اهلل سي قضيَء س‪ ٩‬حؽس‪٢‬اـ ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ۽ اُ‪٧‬ا عػا کاـ قٺي‬
‫ا‪٤‬فاـ حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چائي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ضڪ‪٢‬ج س‪ٍٟ١ ٩‬ب ةهيؽت “‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪١ ٣٧‬اڻ‪ ٩٨‬عػا سي ‪٤‬لا‪٤‬ي‪ ٣‬کي ڈـڻ سي ‪ِ٤‬ؽ پيػا‬
‫ڪؽي قٺ‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ سڎ‪ٛ ٩٧ ٣٧‬ؽ“‪٤‬ي حٓ‪ٟ‬ي‪٩١ ٠‬سب پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ذ‪ ٣٧‬ٺا‪٧‬ي قٺ‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي‬
‫ا‪٤‬ػر ‪٧‬ڪ ٘ڪؽي رقك‪٥‬ي ٻؽڻ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ ٩٧ .‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج اْ‪ٟ‬يٰ س‪ ٠٧ ٩‬كٓ‪٩‬ر‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪35‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ةڻائي قٺ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪٧ ٩٧ .‬ؽ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ا‪٨٤‬يَء نطيص ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چي قي‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ کي گ‪٨‬ؽة‪٤٩٧ ٝ‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫حؾڪي‪ ٦‬س‪ٍٟ١ ٩‬بۿ ڪ‪ ٣٨٥‬كئي کي اڻ قڻ‪٥‬ػډ ْ‪٥‬هؽـ کاـ پاڪ ڪؽڻ “‪٧‬يۿ ح‪ ٦‬سيئ‪٣‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ة‪٨‬خؽ ٘يا ۾ پ‪٥٨٥‬شي ٍ٘ؽي ڪ‪٢‬اؾ حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چي ـگ‪٨‬ي‪٤ .‬تيَء سي “عؽي ڪ‪٩‬كق ‪٧‬يَء‬
‫‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏا ا‪٤‬فاـ حيار ‪٧‬ش‪٣‬ۿ س‪ ٣‬س‪٩‬ـ د‪ٞ‬ي‪٩‬ـ اهلل سي ْ‪ٜ‬يػت کاـ ـ‪٩‬اِء ‪٧‬ؽ ْ‪ٜ‬يػت کاـ‬
‫عا‪ٞ‬ي ‪٧‬ش‪ .٣‬ا‪٧‬ڏا رقح قس‪٩‬د ۾ اچ‪٣‬ۿ سيڪي ‪ٙ٤‬فياحي ‪٤٩١‬ش‪٨‬ارـ کاـ “سا ‪٧‬ش‪ .٣‬ا‪٧‬ڏا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پيػا‬
‫ٿي‪٣‬ۿ سيڪي ڪائ‪٥‬ات ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬رزؽ رةا‪٤‬ي ضان‪ ٝ‬ڪؽي ـگ‪٣٨‬ۿ سيڪ‪ ٩‬اهللج پ‪٥٨٥‬شي ‪٣١٩١‬‬
‫ة‪٥‬ػـ سي الِء رکي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ي چار ڪ‪ ٠‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪١‬ل‪ ٣‬سا ة‪٥‬يادي سؾا ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ س‪٩‬ـ ـڀئي ـؽگؽ‪١‬ي‪٩‬ـ‬
‫ا‪ ٣٨٤‬چئ‪ ٣‬كي‪ ٣‬س‪ ٩‬ح‪ٙ‬هي‪ .٣٧“ ٝ‬پاڻ ﷺ کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ سي پيؽقيَء ۾ سيڪي ‪١‬اڻ‪٩٨‬‬
‫ا‪٤‬فا‪٤‬يج سي ـڌاري الِء اُٿ‪٥‬ػاۿ ح‪ ٣‬کي ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ئي ٌؽي‪ ٣ٜ‬حي ڪ‪ ٠‬ڪؽڻ‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٣‬حي پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ عػا سي ر‪٢٥٧‬ائيَء ۾ ڪ‪ ٠‬ڪي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬

‫اهللج جْ دًٓ جْ دعّة‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 5‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪‛ :٦‬اي پيٖ‪٢‬تؽ! ح‪٥٨٥‬شي‬
‫پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار سي ٌؽؼ کاـ سيڪي ح‪٩‬حي ‪٤‬ازؾ ٿي‪٧“ ٩‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬کي (عػا سي ة‪٥‬ػـ حائي‪ )٣‬پ‪٨‬چاِء‪ .‬۽‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٩‬ايئ‪ ٦٤ ٣‬ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ح‪ ٩‬عػا س‪ ٩‬پيٖاؿ ‪ ٦٤‬پ‪٨‬چاي‪ .٩‬۽ اهلل ح‪٩‬کي ‪١‬اڻ‪( ٣٨‬سي كؽارح‪)٣‬‬
‫کاـ ةچائي‪٥‬ػق‪ ٩٧ .‬ا‪ ٨٤‬يَء ٽ‪ٞ٩‬ي حي (ڪا‪١‬ياةيَء سي) قاٽ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ک‪ٞ٩‬يۿ س‪ ٣٨٥‬ڪ‪ٙ‬ؽ سي قاٽ‬
‫قرحي‪( ‚.‬ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)67‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ‪٩١‬سبۿ پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬ان‪ ٝ‬ڪ‪ ٠‬اهلل ٌؽ٘اـ ‪٤‬ازؾ ڪي‪“ ٝ‬يخ‪ ٣‬س‪ ٩‬پؽچار ڪؽڻ ‪.٩٧‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ڪ‪ ٠‬سا ‪٧‬ڪ ئي ق‪ٛ‬ج ٻ‪ ٦‬پ‪٧ ٩ٟ٨‬ئا‪٧ .‬ڪ ‪٧‬يَء ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کي پ‪٩‬رق ڪؽڻۿ پ‪٥٨٥‬شي پيٖ‪٢‬تؽيَء‬
‫سي ٘ؽى‪ ٣‬کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ ‪ .٩٧‬ٻي‪٧ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٩٧‬ئي ڪ‪ ٠‬پيٖ‪٢‬تؽ سي الِء ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ض‪ٙ‬اُج س‪٩‬‬
‫ذريٓ‪ ٩‬ة‪.٩٧ ٦‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت پيق ڪؽي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬کيؿ ُٻڌ‪٤‬ػډـ سي‬
‫ٌؽؼ کاـ ـغج ردْ‪ ٝ٢‬کي ‪ ٣٨٥١‬ڈيڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ردْ‪٩١ ٝ٢‬س‪٩‬دف انٍالح ۾ ـيڪي‪ٞ٩‬ؽ‬
‫‪١‬اڻ‪ٌ ٣٨‬ؽ٘اـ پيق ‪٤‬ٿ‪ ٩‬اچي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬گ‪٨‬ڻي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪ ٩٧‬ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ٌ ٣٨‬ؽ٘اـ پيق اي‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ‬
‫سيڪي ‪١‬ؼ‪٧‬ب سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي حي پ‪٥٨٥‬شي پيل‪٩‬ائي ۽ اڳ‪٩‬اڻي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽي‪ ٩‬قيٺا “‪.٣٧‬‬
‫ُٻڌ‪٤‬ػډـ سي ٌؽؼ کاـ ا‪٧‬ڏق ردْ‪٧ ٝ٢‬ڪ ٍ٘ؽي كئي “‪٧‬يۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي دْ‪٩‬ت ا‪٣٨٤‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ةي اْختار ذاةج ڪؽڻ سي ةؽاةؽ ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬يۿ سيڪي ‪٧‬ٿ ٺ‪٩‬ڪئي ‪١‬ؼ‪٧‬ب سي ة‪٥‬ياد‬
‫حي ةيٺ‪٤٩٧ ٝ‬ػا “‪ .٣٧‬ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ کي ا‪٨٤‬ي ن‪٩‬رحطاؾ ـاـ ‪ ٣٨٥١‬ڈيڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬پؽ‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬اذؽ ا‪٨٤‬يَء دائؽي حائي‪١ ٣‬طػقد ر‪٥٧‬ػق “‪٧‬يۿ سيخؽق عػا سي ‪ٛ‬ا‪٩٤‬ـ سي “ز‪١‬ائق سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪36‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ح‪ٜ‬اىا “‪٧‬ي‪ .‬ائي‪ ٣‬ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ٿي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي ح‪١ ٦‬غا‪ ٗٞ‬ا‪٨٤‬يَء ضػ حائي‪ ٣‬ن‪٩‬رحطاؾ حي ‪ٛ‬اة‪ ٩‬پائي‬
‫قٺ‪٣‬ۿ س‪ ٩٧ ٩‬دْ ‪٩‬حي ‪ ٠٨١‬رقڪي ڇڎي‪ ٣‬يا ا‪٨٤‬يَء کي پ‪٥٨٥‬شي حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چڻ ‪ ٦٤‬ڈي‪٧ .٣‬ڪ‬
‫ـچي دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي دْ‪٩‬حي ‪٤‬لاـ حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چڻ ‪٧‬ڪ عػائي رٿا ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫ا‪٧‬ا الز‪١‬ي ٌ‪٩‬ر حي پ‪٩‬ري ٿي‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ػْ‪ ٩‬ٽ‪ٞ٩‬ي س‪١ ٩‬ڃڻ ـ‪٥‬ػـ پ‪٥٨٥‬شي ذ‪١‬يػاري‬
‫“‪٧‬يۿ سيڪا ايخؽق ئي ‪٤‬خيش‪ ٩‬ڈي‪٥‬ػي “‪٧‬يۿ سيخؽق ‪١‬ػْ‪ ٩‬چا‪٧‬ي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬

‫ُڪ طرفْ خٔرخّاُْ‬

‫اضػ سي س‪٥‬گ (‪ )٦٧3‬۾ اـالؿ سي ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬س‪ ٩‬حٓػاد ٕيؽ ‪١‬خ‪٥‬اـب ٌ‪٩‬ر حي قچيڪ ‪.٩٧‬‬
‫ح‪٥٨٥‬ڪؽي ا‪٨٤‬يَء س‪٥‬گ ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬کي ڪا٘ي ‪ٜ٤‬هاـ ـ‪٨‬ڻ‪ ٩‬پي‪ .٩‬ع‪٩‬د پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ـاـ ة‪ ٦‬ا‪٩٧‬‬
‫قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬غا‪ٞ ٗٞ‬لڪؽ سي ٌؽؼ کاـ پاڻ ﷺ کي پٿؽ ‪٥٧‬يا قيا‪ .‬پاڻ ڪا٘ي زع‪٢‬ي ٿي‬
‫پيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪٤‬ازڪ ‪ٓٛ٩١‬ي حي پاڻ ﷺ سي زةاـ ‪١‬اـ ‪٧‬ي ‪٤ َٙٞ‬ڪخا ‛‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ڪيئ‪٘ ٣‬الح‬
‫پائي‪٥‬ػاۿ س‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٤‬تيَء ـاـ ‪٨٧‬ڏق ـ‪٩ٟ‬ڪ ڪي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬سيخ‪٩‬ڻيڪ ا‪ ٩٧‬کي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي رب سي‬
‫ٌؽؼ ـڎي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي‪( ‚.‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)403 /1‬‬
‫ا‪ ٩٧‬پيٖ‪٢‬تؽ ـاـ ‪٧‬ڪ ک‪ٟ‬ي‪ ٠ُٟ ٝ‬س‪ ٩‬قا‪ .٩٧ ٩ٓٛ‬پؽ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ کي ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬پف‪٥‬ػ ‪“ ٦٤‬ئي‪ .‬ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ستؽئي‪ ٝ‬عػا سي ٌؽ٘اـ ‪٧‬يَء “يج کڻي ‪٤‬ازؾ ٿي‪(‛ :٩‬اي پيٖ‪٢‬تؽ) ح‪٩‬کي ‪٣٧‬‬
‫‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ڪ‪٩‬ئي دع‪ ٝ‬ڪ‪٨٤٩‬يۿ ‪٧‬ي اهلل سي ‪٧‬ٿ ۾ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬س‪ ٣٨٥‬کي قڻيؿ ‪ٓ١‬اؼ ڪؽي ۽‬
‫س‪ ٣٨٥‬کي قڻيؿ ْؼاب ڈيۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ي‪ٜ‬ي‪ً ٥‬ا ‪ُ ٩٧‬ا‪“( ‚.٣٧“ ٠ٞ‬ؾ ْ‪٢‬ؽاـ ‪)128‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬سب پيٖ‪٢‬تؽ سي الِء ا‪ ٩٧‬الز‪١‬ي ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬س‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬کي ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈيۿ‬
‫ح‪ ٣‬س‪٧ ٩‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي عيؽع‪٩‬ا‪ ٦٧‬ة‪٥‬شي‪ .‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩٧ ٩‬کيؿ پ‪٥٨٥‬شي ُ‪ ٠ٟ‬۽ زيادحيَء س‪٩‬‬
‫كڪار ة‪٥‬ائي‪٣‬ۿ حڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٩٧ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ‪٢٧‬ػرد ۽ عيؽع‪٩‬ا‪ ٦٧‬ة‪٥‬ي‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪ ٩٧ .‬پٿؽ ‪٧‬ڻ‪٥‬ػډـ سي ض‪ ٚ‬۾ ة‪٦‬‬
‫دْائ‪٩‬ـ ڪؽي‪ ٩٧ .‬ـؽڪلي ڪ‪٥‬ػډـ ـاـ ‪٤‬ؽ‪١‬يَء ـاـ پيق اچي‪ٙ٤ ٩٧ .‬ؽت ڪ‪٥‬ػډـ ـاـ‬
‫ك‪ٜٙ‬ج ۽ ٻاس‪٨‬ائپ ـاـ پيق اچي‪١ .‬ػْ‪َ٩‬ء سي ا‪٤‬شاؿ کي عػا سي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ڪ‪٥‬ػيۿ پڇاډي ق‪ٛ‬ج‬
‫حائي‪ ٩٧ ٣‬کيؿ ‪٤‬هيطج ڪ‪٥‬ػق ر‪٧‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬ا‪٩٧‬ئي ‪٧ ٩٤٩٢٤‬ؽ دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ کي پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء ـاـ اعخيار ڪؽڻ کپي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬رقي‪٩‬ۿ ڪ‪ ٣٨٥‬ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ سي الِء سائؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬

‫ُاڪارى ردعيم‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪(‛ ٦‬اي پيٖ‪٢‬تؽ) ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي پ‪٥٨٥‬شي‬
‫پؽقردگار سي را‪ ٦٧‬ڈا‪ ٣٨٤‬ـڎ‪ٌ ٣٧ .‬ؽح س‪٩‬ـ ضڪ‪٢‬ج (ْ‪ ٜٝ‬۽ ڈا‪٧‬پ) س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ةياـ ڪؽ ۽‬
‫ـ‪٨‬ڻي ‪٤٩٢٤‬ي ـاـ قاَْ ۽ ‪٤‬هيطج ڪؽ‪ .‬۽ سيڪڎ‪١ ٣٧‬غا‪ ٣ٙٞ‬ـاـ ةطد ڪؽي‪َ٣‬ء ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي‬
‫ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ ڪؽۿ س‪ ٩‬ضف‪ ٣‬۽ ع‪٩‬ةيَء س‪ٌ ٩‬ؽي‪٧ ٩ٜ‬شي‪ .‬ةيلڪ ح‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار ئي ة‪٨‬خؽ ڄاڻي ٿ‪٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪37‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ح‪ ٦‬ڪيؽ ـ‪٥‬ػس را‪ ٦٧‬کاـ ‪٤‬ڪؽي گ‪٢‬ؽا‪ ٦٧‬ٿي قي‪٧“ ٩‬ي ۽ ڪيؽ ـڌي ۽ ـچي را‪ ٦٧‬حي‬
‫“‪٧‬ي‪( ‚.‬ا‪٥ٞ‬ط‪)125 ٝ‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ٻي ‪٥٧‬ڌ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ :٦‬گ‪ٙ‬خار ۾ ا‪٨٤‬يَء كغم کاـ ڪيؽ ة‪٨‬خؽ ٿي‬
‫ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬اهلل ڈي ـڎي ٿ‪ ٩‬۽ ‪٤‬يڪ ڪ‪ ٠‬ڪؽي ٿ‪ ٩‬۽ اْالـ ڪؽي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ي‪ٜ‬ي‪ً ٥‬ا “ئ‪٩‬ـ (پاڻ)‬
‫٘ؽ‪١‬ا‪٤‬تؽدارـ ‪١‬اـ “‪٧‬ياـ ۽ ‪٤‬يڪي ۽ ةػي ‪٧‬ؽگؾ ةؽاةؽ ‪٤‬ا‪ .٣٧‬ح‪٩‬ـۿ (ةػي ۽ ةؽائي کي) ا‪٨٤‬يَء ٌؽي‪ٜ‬ي‬
‫ـاـ پؽي ڪؽۿ سيڪ‪ ٩‬ة‪٨‬خؽي‪ٌ ٣‬ؽي‪٧ ٩ٜ‬شي ۽ پ‪ِ٩‬ء ‪٤‬خيش‪٧ ٩‬ي ٿي‪٥‬ػق س‪ ٩‬س‪ ٣٨٥‬كغم ۽ ح‪٥٨٥‬شي‬
‫قڃ ۾ ةي اح‪ٙ‬ا‪ٛ‬ي يا دك‪٥٢‬ي ‪٧‬ئيۿ ـ‪ ٩‬ا‪٧‬ڏق ح‪ ٦‬ٿي پ‪٤٩‬ػقۿ س‪ ٩‬ڄڻ ح‪ ٩٧ ٦‬گ‪٨‬ؽق ۽ گ‪٨‬اٽ‪ ٩‬دقـج “‪٧‬ي‪.‬‬
‫(ضٰ‪ ٠‬ا‪ٞ‬فشػف ‪ 33‬ػػ ‪)34‬‬
‫‪٧‬ج ٻ‪٨٥‬ي “يخ‪ ٣‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬داْيا‪ ٦٤‬ڪؽدار ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪٩‬ۿ دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬پيٖاؿ ‪٧‬ڪ‬
‫اضف‪٩ٛ ٣‬ؾ “‪٧‬ي‪ .‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ْ٩٤‬يج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٧ ٩٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ڪالؿ “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ ا‪٤‬فاـ سي‬
‫الِء رض‪٢‬ج کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ة‪ ٦‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پؽ دْ‪٩‬ت سي ح‪ٜ‬اىا ا‪٧‬ا ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪٩٨‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ٕ‪ٍٟ‬ي‪ ٣‬کي ُـ ڌاري‪٧ ٩٧ .‬ڪ ز‪٤‬ػگيَء کي ڇڎي ٻي ز‪٤‬ػگي اعخيار ڪؽي‪ .‬پ‪٥٨٥‬شي ذاحي‬
‫ز‪٤‬ػگيَء ۾ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي حتػي‪ٟ‬ي ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ا‪٤‬فاـ سي الِء ڈاڇي ڈکي ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي اڪرؽ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ٿي‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬ػْ‪َ٩‬ء سي ٌؽؼ کاـ داْيَء کي عؽاب ـ‪٩ٟ‬ڪ س‪ ٩‬حشؽة‪٩‬‬
‫ڪؽڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ سيڪڎ‪ ٣٧‬دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ عؽاب ـ‪٩ٟ‬ڪ سي س‪٩‬اب ۾ پاڻ ة‪ ٦‬عؽاب ـ‪٩ٟ‬ڪ‬
‫ڪ‪٥‬ػق ح‪ ٦‬داْي ۽ ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء سي قڃ ۾ ا‪٧‬ا اْخػاؾ قاري ٘يا عخ‪ ٠‬ٿي قي‪٥‬ػيۿ سيڪا دْ‪٩‬حي ْ‪ٝ٢‬‬
‫سي الِء ىؽقري “‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پيٖ‪٢‬تؽ کي ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬سي عؽاب ـ‪٩ٟ‬ڪ‬
‫سي س‪٩‬اب ۾ ح‪٩‬ـ ـٺ‪ ٩‬ـ‪٩ٟ‬ڪ ڪؽ‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح دْ‪٩‬حي ٘يا ةؽ‪ٛ‬ؽار ر‪٥٧‬ػي ۽ ‪٤‬يٺ ا‪ ٩٧‬ق‪ٛ‬ج‬
‫اي‪٥‬ػقۿ سڎ‪ ٣٧‬ح‪٥٨٥‬شي ڳا‪١ ٦٨ٞ‬اڻ‪ ٣٨‬سي د‪ٞ‬ي‪ ٣‬۾ قي‪٨‬ي ر‪٥٧‬ػي‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪١ ٩‬غا‪ ٗٞ‬ة‪ ٦‬ح‪٥٨٥‬شا‬
‫ـاٿي ۽ ‪ ٠٧‬عياؾ ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫ا‪“ ٣٨٤‬يخ‪١ ٣‬اـ پيٖ‪٢‬تؽ سي سيڪا حه‪٩‬يؽ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿيۿ اُ‪٧‬ا ‪٧‬يَء ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٩ٜ‬‬
‫‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ـٺي ـ‪٩ٟ‬ڪ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ .٩٧ ٩ٜ‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪ِ٤‬ؽ ڪ‪١ ٣٨٥‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ضاؾ حي ‪ ٦٤‬پؽ‬
‫ـ‪٥‬ػس ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬حي ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ئي‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬كغم پيٖ‪٢‬تؽ ـاـ عؽاب ‪ٟ٧‬ج ‪ٟ٧‬ي ح‪٦‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ ا‪٨٤‬يَء کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪ‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬کيؿ ي‪ٜ‬ي‪ ٩٧ ٣‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػس ُٻڌ‪٤‬ػډ ‪٤‬يٺ ة‪ ٦‬ض‪ ٚ‬سي ا‪٢٧‬يج‬
‫کي ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػق ۽ ا‪٨٤‬يَء کي ‪ٛ‬ت ‪٩‬ؾ ڪؽڻ حي ‪١‬شت‪٩‬ر ٿي پ‪٤٩‬ػق‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪ِ٤‬ؽ ۾ دك‪ ٣٢‬دقـج‬
‫‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ کي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬اڂ س‪١ ٩‬غا‪ ٗٞ‬ـڀاڻي س‪ ٩‬ـاٿي ‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬

‫صتر وارو ڪردار‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪ 46‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ ﷺ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي اركاد ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪‛ ...‬ـ‪( ٩‬اي‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ) ح‪٩‬ـ نتؽ ڪؽ ۽ ذاةج ‪ٛ‬ػؿ ر‪ .٦٧‬سيئ‪ ٣‬اڳ‪٩‬ڻا ْا‪ٞ‬ي ‪٢٧‬ج رـ‪٩‬ؾ ذاةج ‪ٛ‬ػؿ ر‪٧‬يا ۽ ‪٣٥٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪38‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫(ڪا٘ؽـ) ةاةج حڪڏ ‪ ٦٤‬ڪؽ‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬س‪ ٣٨٥‬ڈي‪ ٣٨٥‬ا‪ْ( ٩٧‬ؼاب) ڈـ‪٥‬ػاۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬کي‪٣‬‬
‫قاْػق ڈ‪٧“ ٝ٤‬ي (ح‪ ٣٨٥‬ڈي‪ ٣٨٥‬ايئ‪ ٣‬پي‪٩ٟٓ١ ٩‬ؿ ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬ڄڻ ح‪ ٩٧ )٦‬ڈي‪ ٣٨٥‬سي ة‪ ٦‬ڪا گ‪٨‬ڏي ‪١‬ؿ‬
‫حؽـيا ‪٧‬ئا‪( .‬ح‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪ‪٧“ ٠‬ي ٘‪ )ًٜ‬پيٖاؿ پ‪٨‬چائڻ‪( .‬ياد رک‪ ٩‬ح‪ ًٜ٘ )٦‬ا‪٧‬ي ئي حتا‪ ٦٧‬ٿي‪٥‬ػاۿ‬
‫سيڪي (عػا سا) ‪٤‬ا٘ؽ‪١‬اـ ةإي ‪٧‬ئا‪( ‚.‬االض‪ٜ‬اؼ ‪)35‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ سي ڪؽدار س‪ ٩‬ـڀ کاـ چٽ‪ ٩‬پ‪ ٩ٟ٨‬نتؽ “‪٧‬ي‪ .‬ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈيڻ قاري کي ـػائي‪٣‬‬
‫نتؽ سي ز‪١‬ي‪ ٣‬حي ةي‪٨‬ڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق “‪٧‬يۿ نتؽ ان‪ ٝ‬۾ اُـ كئي س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬يۿ ح‪١ ٦‬ػْ‪َ٩‬ء سي ڈ‪ٝ٤‬‬
‫حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬سي ةاقس‪٩‬دۿ دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ ا‪ ٣٨٤‬کي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪ‪٥‬ػق ر‪٧‬ي‪٩٧ .‬‬
‫‪١‬ػْ‪َ٩‬ء سي ىػ ۽ ا‪٤‬ڪار سي ةاقس‪٩‬د ة‪ٞ ٦‬ڳاحار کيؿ دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػق ر‪٧‬ي‪ .‬داْي پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء س‪٩‬‬
‫‪٧‬ؽ ضا‪ٞ‬ج ۾ عيؽع‪٩‬ا‪ ٦٧‬ةڻي‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء سي ٌؽؼ کاـ ڪيخؽي‪ ٣‬ئي اڻ قڻ‪٥‬ػډ كي‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫حشؽة‪ ٩‬ٿي‪٥‬ػق ر‪٧‬ي‪٧ ٩‬شي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ ٌؽ٘‪ ٩‬نتؽ ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ة‪ ٦‬ىؽقري “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء‬
‫‪١‬ػْ‪َ٩‬ء سي ‪١‬ٿاـ عػا سي ضشج پ‪٩‬ري ‪٤‬ٿي ٿئي‪.‬‬
‫عػا سي ـڀ‪٥‬ي پيٖ‪٢‬تؽـ ‪٧‬ؽ ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ا‪٧‬ڏي ٌؽح ـ‪٨‬پ ۽ ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬يَء ـاـ ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت‬
‫س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪي‪“ .٩‬ئ‪٥‬ػف ة‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي ر‪٧‬تؽيَء ۾ سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪ‪٥‬ػاۿ‬
‫ح‪ ٣‬کي ا‪٨٤‬يَء ئي ‪٤٩٢٤‬ي سي دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪؽڻ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬عػا قٽ داْي س‪ٜ١ ٩‬اؿ ٘‪ ًٜ‬ا‪٣٨٤‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي الِء ‪ٜ١‬ػر “‪٧‬يۿ سيڪي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ـ‪٨‬پ س‪ ٩‬ض‪٩‬ن‪ ٩ٟ‬ڈيکاري ـگ‪.٣٨‬‬
‫پٔغيتر جْ طخصٔث‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 9‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ةاري ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪‛ .... ٦‬اق‪٧‬اـ قٽ‬
‫‪٧‬ڪ ر ـ‪٩‬ؾ اچي قي‪٧“ ٩‬يۿ سيڪ‪ ٩‬اق‪٧‬اـ ‪٥١‬ش‪٨‬اـ “‪٧‬ي‪ .‬ح‪٧٩‬اـ سي ڈک ۽ حڪ‪ٟ‬يٗ ۾ پ‪٩‬ڻ ‪٣٧‬‬
‫کي ڈاڇق ڈکارق ٿ‪ ٩‬ڪؽيۿ ‪ ٣٧‬کي اق‪٧‬اـ سي ڀالئيَء س‪ ٩‬ڈاڇق اق‪٧“ ٩٤‬ي‪ ٣٥١٩١ ٩٧ .‬سي الِء ك‪ٜٙ‬ج‬
‫رک‪٥‬ػډ (‪٨١‬ؽةاـ) ۽ رض‪ ٠‬قارق “‪٧‬ي‪( .‬اي پيٖ‪٢‬تؽ) سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪٤٩٧‬ػي ة‪٧ ٦‬ي ‪١‬اڻ‪٣٨٥١ ٩٨‬‬
‫‪٩١‬ډي‪ ٣‬ح‪ ٦‬کي‪ُ ٣‬ٻڌائي ڇڎ ح‪ ٦‬اهلل س‪ ٩‬ـ‪٨‬ارق ڪا٘ي “‪٧‬ي‪ .‬ڪ‪٩‬ة‪ٓ١ ٦‬ت‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ٘‪ ًٜ‬ـ‪٥‬ػس ذاتۿ‬
‫‪٩١‬ـ ا‪٨٤‬يَء حي ڀؽقـ‪ ٩‬رکي‪ْ ٩٧ .٩‬ؽش ِْي‪ ٠‬س‪ ٩‬عػاق‪٤‬ػ “‪٧‬ي‪( ‚.‬ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪ 128 ٦‬ػػ ‪)129‬‬
‫‪“ ٣٧‬يج ۾ رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ا‪٧‬ا حه‪٩‬يؽ ُٻڌائي قيئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـالؿ سي سػقس‪٨‬ػ ۾ ـ‪٥‬ػس‬
‫ـڄ‪ ٩‬ڀؽقـ‪٧ ًٜ٘ ٩‬ڪ اهلل س‪ ٦‬حي “‪٧‬ي‪١ ٩٧ .‬اڻ‪ ٣٨‬کي س‪ ٣٨٥‬عػا ٌؽؼ ـڎڻ سي الِء اُٿي‪٧“ ٩‬يۿ‬
‫ا‪ ٩٧‬ا‪٧‬ڏق عػا “‪٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ـڄي س‪٨‬اـ س‪١ ٩‬ا‪ٞ‬ڪ “‪٧‬ي‪ .‬ـڀ‪٥‬ي عؾا‪ ٣٤‬س‪ ٩‬ڪ‪٥‬شي‪٩‬ـ قٽؿ ئي‬
‫“‪ .٣٧‬رـ‪٩‬ؾ ا‪٨٤‬يَء ئي اي‪٢‬اـ ۽ ي‪ٜ‬ي‪ ٣‬سي ـؽز‪١‬ي‪ ٣‬حي ةيٺ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي ة‪ٟ‬ڪ‪ٍ٘ ٝ‬ؽي “‪٧‬ي ح‪٦‬‬
‫ا‪٨٤‬ي س‪ ٩‬ـڄ‪ ٩‬ڀؽقـ‪٧ ًٜ٘ ٩‬ڪ عػا حي “‪٧‬ي‪٧ ٩٧ .‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪١‬ه‪ٟ‬طخ‪ ٣‬۽ ا‪٤‬ػيل‪ ٣‬کاـ ةي‬
‫پؽقا‪ ٦٧‬ٿي ض‪ ٚ‬سي عػ‪١‬ج ۾ ‪ٞ‬ڳ‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪.‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء ا‪ ٩٧‬ة‪ُ ٦‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬عػا س‪ ٩‬رـ‪٩‬ؾ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ض‪ ٚ‬۾ ةي ضػ ٻاس‪٨‬ائپ قارق ۽ ‪٨١‬ؽةاـ‬
‫“‪٧‬ي‪ ٩٧ .‬ٻي‪ ٣‬سي حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬حي ايئ‪ ٣‬ئي ڈکارق ٿئي ٿ‪٩‬ۿ ڄڻ ا‪٧‬ا حڪ‪ٟ‬يٗ ‪١‬ٿؿ “ئي ‪٧‬شي‪٩٧ .‬‬
‫ضؽص سي ضػ حائي‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪٧‬ػايج س‪ ٩‬گ‪٩٨‬رق “‪٧‬ي‪ .‬ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ۾ ‪ ٣٧‬س‪ ٣٨٥‬كئي کي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪39‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪١‬خطؽڪ ڪي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪ ٩٧‬ـؽاـؽ عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء س‪ ٩‬سؼة‪٧“ ٩‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬كغهي ض‪٩‬ن‪ ٩ٟ‬يا ‪١٩ٛ‬ي‬
‫‪١‬فئ‪١ ٩٧ .٩ٟ‬اڻ‪ ٣٨‬سي ڀالئيَء سي الِء اُٿي‪٧“ ٩‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي پ‪٥٨٥‬شي ڪ‪ ٣٨٥‬ذاحي ع‪٩‬ؼ الِء‪.‬‬
‫ْتػاهلل ة‪١ ٣‬فٓ‪٩‬د کاـ رقايج “‪٧‬ي ح‪ :٦‬پاڻ ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬پخ‪٥‬گ‪ ٣‬سياـ ةا‪ ٦٧‬۾ ڪؽي‬
‫ر‪٧‬يا “‪ ٣٧‬۽ “ئ‪٩‬ـ کي‪ ٣‬س‪ٟ٨‬ي ةا‪ ٦٧‬۾ ڪؽڻ کاـ رقڪي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ياـ‪١( ‚.‬ف‪٥‬ػ اض‪٢‬ػ)‬
‫رـ‪٩‬ؾ سي اـ حه‪٩‬يؽ سي كڪ‪ ٝ‬۾ۿ ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ سي حه‪٩‬يؽ ‪٢٧‬يل‪ ٦‬سي الِء ُٻڌائي‬
‫ڇڎي قيئي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـالؿ سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ سي ا‪٤‬ػر ٻ‪ ٣‬عاص ُگڻ‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫چٽ‪٧ ٩‬ئڻ ىؽقري “‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ڀؽقـ‪ ٩‬اهلل حي ‪٧‬شي‪ .‬ٻي‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػس دؾ ۾ ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء‬
‫سي الِء ٘‪ ًٜ‬ڀالئي ۽ عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء س‪ ٩‬سؼة‪٧ ٩‬شي ۽ ا‪٨٤‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ة‪٧ ٦٤ ٦‬شي‪.‬‬
‫سيخ‪٩‬ڻيڪ ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء سي ٌؽؼ کاـ ڀا‪٤‬ج ڀا‪٤‬ج س‪٩‬ـ كڪايخ‪٩‬ـ پيق اچ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬ي سي ۽‬
‫داْيَء سي قڃ ۾ ‪١٩ٛ‬ي ۽ ‪١‬ادي س‪٨‬ڳڏا ة‪ ٦‬ٿي ـگ‪ ٣٨‬ٿا‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي سي ةاقس‪٩‬د ا‪ ٩٧‬ىؽقري “‪٧‬ي‬
‫ح‪ ٦‬داْي ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي كي‪ ٣‬کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪؽي ۽ ‪١‬ػْ‪ ٩‬سي الِء رض‪٢‬ج ۽ عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء‬
‫ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬سؼة‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي ا‪٤‬ػر ۾ پيػا ‪ ٦٤‬ٿيڻ ڈي‪.‬‬
‫داْيَء کي ردْ‪ ٝ٢‬سي ‪ٙ٤‬فيات کاـ ‪١‬ٿا‪٩٨٤‬ـ ٿيڻ‪ ٩‬ٿ‪ ٩‬پ‪٩‬ي‪ .‬کيؿ ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي ائي‪٣‬‬
‫ڪؽڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬ػْ‪ ٩‬س‪ ٩‬عيؽع‪٩‬ا‪ ٦٧‬ة‪٥‬ي‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ‪١‬ػْ‪ ٩‬ـ‪٥‬ػس عالؼ ڪيخؽق ئي‬
‫كڪايج س‪٩‬ڳ‪ ٩‬رقي‪ ٩‬ڇ‪ ٦٤ ٩‬اعخيار ڪي‪٧ ٩‬شي‪ .‬داْي عػا سي الِء ۽ ‪١‬ػْ‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي ذات سي الِء‬
‫سيئ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪40‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پٔغيتر اشالم جْ طخصٔث‬

‫ُاڪارى ىزاج‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪١ ٩‬ؽةي اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ‪ .٩٧‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ٌؽ٘اـ ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪١‬غخ‪ ٣ٓٛ٩١ ٟٗ‬حي‬
‫سيڪا ر‪٢٥٧‬ائي ‪ٞ‬ٿيۿ ا‪٨٤‬يَء ۾ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ا ة‪٧ ٦‬ئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪١‬رتج يا ‪٧‬اڪاري ‪١‬ؾاج سي حٓ‪٢‬يؽ‬
‫چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪٩١ .٩‬س‪٩‬دف د‪٤‬يا ۾ ‪٧‬ؽڪ‪ ٣٨٥‬ـاـ ا‪٧‬ڏا قا‪ٓٛ‬ا پيق اي‪٥‬ػا ر‪٥٧‬ػا “‪٣٧‬ۿ سيڪي‬
‫ةِا‪٧‬ؽ اڻ قڻ‪٥‬ػډ ‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػا “‪ .٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ة‪ ٦‬ةار ةار ا‪٧‬ڏا قا‪ٓٛ‬ا پيق “يا‪ .‬ا‪٧‬ڏـ‬
‫‪ ٣ٓٛ٩١‬حي ‪٧‬ؽ ڀيؽي اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ٌؽ٘اـ ا‪٧‬ا ر‪٢٥٧‬ائي ڈ‪٤‬ي قيئي ح‪ ٦‬ةِا‪٧‬ؽ ‪٧‬ڪ ‪٤‬ا‪٥١‬اـب قا‪ٓٛ‬ي ۾ ة‪٦‬‬
‫ڪ‪٨‬ڏي ٌؽح ‪٥١‬اـب پ‪ٞ ٩ٟ٨‬ڪي‪٧“ ٝ‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ػي‪١ ٠‬ڪي ۾ۿ سڎ‪ ٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ح‪٩‬ضيػ سي دْ‪٩‬ت سي كؽقْات ڪئي ح‪ُ ٦‬احي‬
‫ـغج ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ڈکيائ‪٩‬ـ پيق “ي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ا‪٧‬ا ر‪٢٥٧‬ائي ڈ‪٤‬ي قيئي ح‪ ٦‬حڪ‪ٟ‬ي‪٣ٙ‬‬
‫کاـ ‪ ٦٤‬گ‪٨‬ٻؽاي‪٩‬ۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٣٧ ٦‬د‪٤‬يا ۾ ڈک‪ ٣‬سي پٺياـ ُـک “‪( ٣٧‬اال‪٤‬لؽاح ‪ )5‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫سي ةاري ۾ ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬ـغج ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ڪ‪٩‬ډي پؽقپئگ‪٥‬ڊف س‪ ٩‬رڻ ٻاري ڈ‪ ٩٤‬۽ پاڻ ﷺ سي ٌؽح‬
‫ٌؽح سي ْيب س‪٩‬ئي ڪيائ‪٩‬ـ ۽ ا‪ٞ‬ؾاؿ ‪٥٧‬يائ‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار ٌؽ٘اـ ا‪٧‬ا ر‪٢٥٧‬ائي ڈ‪٤‬ي‬
‫قيئي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء پؽقپئگ‪٥‬ڊف سي ذريٓي چئ‪٥‬ي ڈـائ‪ ٣‬ح‪٥٨٥‬شي ةاري ۾ چؤٻ‪٩‬ؾ “‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫ا‪٨٤‬يَء کي ‪١‬غا‪ٙٞ‬اڻي پؽقپئگ‪٥‬ڊف ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ سي ةػراـ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬پکڏسڻ ـ‪٢‬ش‪٩٨‬‬
‫(اال‪٤‬لؽاح ‪ ) 4‬اٽڪ‪ ٝ‬قي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪ ٣‬حت‪ٟ‬ئ ڪؽڻ سي ةاقس‪٩‬د پاڻ ﷺ ۽ ـ‪٥‬ػس ـاٿي‬
‫ْؽةفخاـ ۾ ٿ‪٩‬رائي قار ي ضيريج رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ۽ ‪٥١‬ڪؽ گ‪٨‬ڻائيَء ۾ ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ﷺ ۽‬
‫ـ‪٥‬ػس ـاٿي‪ ٣‬کي ٍ٘ؽت س‪٧ ٩‬ڪ ‪ٛ‬ا‪٩٤‬ـ ياد ڈياري‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٣٧ ٦‬د‪٤‬يا ۾ ڪيخؽائي ڀيؽا‬
‫‪٧‬يئ‪ ٣‬ة‪ ٦‬ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪ْ ٦‬ػدي ٿ‪٩‬رائي رکڻ سي ةاقس‪٩‬دۿ ا‪٧‬ي ْػدي گ‪٨‬ڻائيَء حي ـ‪٩‬ڀارا ٿيا “‪.٣٧‬‬
‫(ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪)249‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ ٦٧ 3‬۾ ٕؾقف اضػ پيق “ئيۿ س‪ ٣٨٥‬۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬کي ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾‬
‫ڪا‪١‬ياةي ‪ ٦٤‬ٿي‪ُ .‬ا‪٧‬ؽي ٌؽح ا‪٧ ٩٧‬ڪ دؾ کي ڀڃ‪٥‬ػډ قا‪ .٩٧ ٩ٓٛ‬پؽ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ة‪ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ سي‬
‫ٌؽؼ کاـ سيڪي ر‪٢٥٧‬ا “يخ‪٩‬ـ ‪٤‬ازؾ ٿي‪٩‬ـۿ ا‪٧‬ي ٻي‪٨‬ؽ ا‪٨٤‬يَء سي رقك‪ ٣‬پ‪َ٩ٟ٨‬ء سي ‪٤‬لا‪٤‬ػ‪٧‬ي‬
‫ڪؽڻ قاري‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اضػ سي س‪٥‬گ ۾ سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٧‬اـ کي زع‪ ٠‬پ‪٨‬خا‬
‫“‪ ٣٧‬ح‪ ٣٧ ٦‬کاـ اڳ ةػر سي ‪ٞ‬ڏائيَء ۾ ُ‪١‬لؽڪ ة‪ ٦‬چڪشي چڪا “‪ ٣٧‬۽ اـي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬ڈي‪ ٣٨٥‬کي‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي قڃ ۾ ةػالئي‪٥‬ػا ر‪٥٧‬ػا “‪٧‬ي‪٩‬ـ‪“( .‬ؾ ْ‪٢‬ؽاـ ‪)140‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ ٦٧6‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي قڃ ۾ ا‪ ٩٧‬قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪ ٩‬س‪ ٣٨٥‬کي ‛ن‪ٟ‬ص‬
‫ضػيتي‪ ‚٦‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٧‬ا ن‪ٟ‬ص ُا‪٧‬ؽي ٌؽح ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي ـياـي كڪفج ‪ِ٤‬ؽ پي “ئي‪ .‬پؽ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪41‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ سڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء حي حتهؽق ڪي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي اةخڏ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـاـ اق‪٧‬اـ کي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي دك‪ ٣٢‬حي ک‪ٟ‬ي‪٘ ٝ‬خص ڈ‪٤‬ي “‪٧‬ي (ا‪ٙٞ‬خص ‪ )1‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ُ ٦‬ا‪٧‬ؽي ـياـي‬
‫كڪفج سي ةاقس‪٩‬دۿ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ اق‪٧‬اـ کي اعال‪ٛ‬ي ـ‪٩‬ڀ ضان‪ ٝ‬ٿي “‪٧‬ي‪ .‬سيڪا ‪٤‬يٺ‬
‫‪١‬ڪ‪٘ ٝ٢‬خص ة‪٥‬شڻ قاري “‪٧‬ي قٕيؽف‪.‬‬
‫اـ عػائي حؽةيجۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ا‪٤‬فاـ ة‪٥‬ائي ڇڎي‪٩‬ۿ س‪٤ ٩‬اڪاري رقي‪ ٣‬کاـ‬
‫‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي عا‪ٞ‬ي ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ ‪٧‬اڪاري ٘ڪؽ ۾ ايخؽق ح‪ ٦‬گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬قچياۿ س‪ ٩‬ة‪٥‬ا كڪ سي پاڻ‬
‫ﷺ کي د‪٤‬يا س‪ ٩‬ـڀ کاـ قچيڪ ‪٧‬اڪاري ‪ٙ١‬ڪؽ )‪ (Positive Thinker‬چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬

‫اهللج جْ ڀروشّ‬
‫‪٧‬شؽت سي ـ‪ٙ‬ؽ ۾ سڎ‪ ٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬ڪي کاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي رقا‪٤‬ا ٿيا ح‪ ٦‬اُـ ق‪ٛ‬ج ـاڻ‪ ٣‬گڎ‬
‫٘‪ ًٜ‬ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ نػي‪ .٩٧ ٚ‬ا‪ ٩٧‬ڈاڇق ‪٤‬ازڪ ـ‪ٙ‬ؽ ‪١ .٩٧‬ڪي سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پاڻ ﷺ سا سا‪٤‬ي‬
‫دك‪٧ ٣٢‬ئا‪ .‬ا‪ ٩٧‬ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٩٧ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي پ‪٩‬ياـ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ ـغج‬
‫اضخياط ـاـ ا‪ ٩٧‬ـ‪ٙ‬ؽ ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬پاڻ ﷺ کي ‪١‬ڪي کاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي قڃڻ‪٩٧ ٩‬ۿ پؽ‬
‫پاڻ اُةخي رخ حي ‛ٕار ذ‪٩‬ر‚ ۾ پ‪٨‬خا ۽ اُحي ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ نػي‪ ٚ‬ـاـ ڪش‪ ٦٨‬ڈي‪ٞ ٣٨٥‬ڪي قيٺا‬
‫ر‪٧‬يا‪.‬‬
‫‪١‬ڪي سي ـؽدارـ کي سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٧‬شؽت س‪ ٩‬پخ‪ ٩‬پي‪ ٩‬ح‪ ٣٥٧ ٦‬چئ‪٥‬ي پاـ‪٣‬ۿ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ کي س‪ٟ٨‬ڻ الِء ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬څقډايا ح‪ ٦‬سيئ‪٩ٓ٤ ٩٧ ٣‬ذ ةااهلل پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽي ڇڎي‪ .٣‬پاڻ‬
‫اڃا ‛ٕار ذ‪٩‬ر‚ ۾ ئي ‪٧‬ئاۿ س‪١ ٩‬ڪي سا ڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پاڻ ﷺ سي ڳ‪٩‬ال ۾ ُاحي پ‪٨‬خا‪ .‬اُـ ق‪ٛ‬ج ‪ ٩٧‬ايخؽا‬
‫ح‪ ٦‬قيش‪٧ ٩٨‬ئاۿ س‪ٕ ٩‬ار س‪ ٩‬ا‪٤‬ػراـ ٻا‪٧‬ؽ ـڀ ڪش‪ ٦٨‬پي ڈٺ‪ .٩‬سڎ‪ ٣٧‬ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ نػي‪ ٚ‬ا‪٩٧‬‬
‫ڈٺ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ح‪٩ٟ‬ار کڻي‪ٕ ٩‬ار سي ‪ ٣٨٥١‬حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چي قيا “‪ ٣٧‬ح‪ ٣٧ ٦‬چي‪٩‬ۿ ‛اي عػا سا رـ‪٩‬ؾ!‬
‫‪١ ٣٥٧‬اـ سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي پيؽـ ڈا‪ِ٤ ٣٨٤‬ؽ قس‪٨‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬اـاـ کي ىؽقر ڈـي‬
‫قٺ‪٥‬ػق‪ ‚.‬ا‪ُ ٩٧‬ٻڌي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڀؽقـي ـاـ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛اي اة‪٩‬ةڪؽ! ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪ ٣‬سي ةاري ۾‬
‫ح‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪ‪٨‬ڏق گ‪٢‬اـ “‪٧‬يۿ س‪ ٣‬س‪ ٩‬ٽي‪٩‬ـ اهلل ‪٧‬شي‪( ‚.‬ـيؽت اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)243/2‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي زةاـ ‪١‬اـ ‪٤‬ڪخ‪ ٝ‬ا‪٧‬ي ‪ َٙٞ‬ايخؽا ح‪ِْ ٦‬ي‪٣٧“ ٠‬ۿ س‪ ٩‬ـڄي ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ ۾‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ٻي‪١ ٩‬راؾ ‪٩١‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ا‪٤‬خ‪٨‬ائي عٍؽي قاري‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ‬
‫اهلل حي ڀؽقـ‪ ٩‬ايخؽق ح‪ ٦‬قچي‪٩٧ ٝ‬ۿ س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٘٩ٌ ٦‬اـ ا‪٨٤‬يَء کي ‪٩ٞ‬ڈي ‪٤‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ .٩‬ا‪٩٧‬ئي ةي پ‪٥‬ا‪٦٧‬‬
‫ڀؽقـ‪٩٧ ٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي ڪؽي ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬عٍؽي قاري‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪٤٩٧ ٣‬ػي ة‪٦‬‬
‫ايخؽي ئي ةي څپائيَء س‪ ٩‬ڪ‪٩٢ٟ‬ـ پاڻ ﷺ سي زةاـ ‪١‬تارڪ ‪١‬اـ ‪٤‬ڪخ‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪42‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫عتادة جْ ڪٔفٔث‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ رقزا‪ ٩٤‬عػا سي ْتادت ڪ‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬ڈي‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ة‪ ٦‬ح‪ ٦‬رات س‪ ٩‬ة‪ْ .٦‬تادت سي ق‪ٛ‬ج‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي سيڪا دؾ سي ڪي‪ٙ‬يج ٿي قي‪٥‬ػي ‪٧‬ئيۿ ح‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ا‪٤‬ػازق ‪٧‬ڪ رقايج ‪١‬اـ ٿئي‬
‫ٿ‪ .٩‬ضيؽت ْ‪ٟ‬ي رقايج ڪؽي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را سڎ‪٢٤ ٣٧‬از سي الِء کڏا ٿي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ۾‬
‫ذڪؽ ۽ دْا سا ڪ‪٨‬ڏا ‪ َٙٞ‬پاڻ ﷺ سي زةاـ ‪١‬اـ ساري ٿي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ُ ٩٧‬ٻڌائي‪ ٣‬ٿا ح‪٦‬‬
‫سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪٢٤‬از سي ق‪ٛ‬ج رڪ‪٩‬ع سي الِء س‪٨‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ سي زةاـ ‪١‬تارڪ حي‬
‫‪٧‬ي ‪٤٩٧ َٙٞ‬ػا ‪٧‬ئاۿ ‛اي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ارۿ “ئ‪٩‬ـ ح‪٥٨٥‬شي اڳياـ ُس‪٨‬ڪيؿۿ ۽ ‪٩١‬ـ ح‪٩‬حي اي‪٢‬اـ “‪٤‬ػق ۽ ‪٩١‬ـ‬
‫پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ح‪٥٨٥‬شي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ڪي‪ .٩‬ح‪٥٨٥‬شي اڳياـ ‪٥٨٥١‬شا ڪ‪ ٣‬۽ ‪٥٨٥١‬ش‪٩‬ـ اکي‪٩‬ـۿ ‪٥٨٥١‬ش‪٩‬‬
‫د‪١‬اغ ۽ ‪٥٨٥١‬ش‪٩‬ـ ‪٧‬ڎي‪٩‬ـ ۽ ‪٥٨٥١‬شا اْهاب ُس‪٨‬ڪي قيا “‪‚.٣٧‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ضيؽت ْ‪ٟ‬ي ُٻڌائي ٿ‪ ٩‬ح‪ :٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سڎ‪ ٣٧‬ـشػي سي ق‪ٛ‬ج پ‪٥٨٥‬ش‪١ ٩‬ٿ‪٩‬‬
‫‪١‬تارڪ ز‪١‬ي‪ ٣‬حي رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ﷺ سي زةاـ ‪١‬تارڪ ‪١‬اـ ‪٧‬ي ‪ َٙٞ‬ساري ٿي‬
‫قي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ ‛ :‬اي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار! ‪٩١‬ـ ح‪٥٨٥‬شي الِء ئي ـشػق ڪي‪ ٩‬۽ ح‪٩‬حي ئي اي‪٢‬اـ “‪٤‬ػق ۽ ‪٩١‬ـ پاڻ کي‬
‫ح‪٥٨٥‬شي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ڪي‪٩‬ۿ ‪٥٨٥١‬ش‪ ٣٨٥١ ٩‬ا‪٨٤‬يَء سي اڳياـ س‪٨‬ڪي قي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬اُـ کي ع‪ٜٟ‬ي‪ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء‬
‫سي كڪ‪ ٝ‬ٺا‪٧‬ي ۽ اـ سي ڪ‪ ٣‬۽ اکي‪ ٣‬کي ٺا‪٧‬ي‪ ٩‬۽ ةؽڪخ‪ ٣‬قاري ذات اهلل سي “‪٧‬ي‪ .‬سيڪ‪٩‬‬
‫ـڀ‪٥‬ي کاـ ـٺ‪ ٩‬ع‪ٜٟ‬ڻ‪٨‬ار “‪٧‬ي‪( ‚.‬نطيص ةغاريۿ ةط‪٩‬ا‪١ ٦ٞ‬لڪاة ا‪٢ٞ‬هاةيص س‪ٟ‬ػ اقؾ ن‪ٙ‬ط‪٩‬‬
‫‪)257‬‬
‫اـ رقايج ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را سڎ‪ْ ٣٧‬تادت ۾ ‪١‬لٖ‪٩‬ؾ ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬اُـ ق‪ٛ‬ج‬
‫ـ‪٥‬ػـ سؼةا ڪ‪٨‬ڏا ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ﷺ عػا سي قڈائي ۽ رْب سي اضفاس ۾ ُٻڎؾ‬
‫‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬عػا سي ةؽحؽي ۽ ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ‪٩٤‬ډت س‪ ٩‬حه‪٩‬ر ـ‪٥‬ػـ ـي‪٥‬ي ۾ ‪٧‬ڪ ٌ‪٘٩‬اـ‬
‫سي ضيريج اعخيا ر ڪؽي قٺ‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬ـ‪٥‬ػس ْتادتۿ ـ‪٥‬ػـ سي الِء ِْي‪ ٠‬۽ ڪتيؽ عػا سي‬
‫ـا‪٩٨١‬ـ ضاىؽيَء سي ‪٥ٓ١ ٠٧‬يٰ ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػي ‪٧‬ئي‪ .‬پاڻ ﷺ سي ْتادتۿ پاڻ ﷺ سي الِء‬
‫ا‪٤‬خ‪٨‬ائي ضػ حائي‪٧ ٣‬ڪ سيئؽق ْ‪٩٧ ٝ٢‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي رڳ‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬رـ‪٢‬ي ْ‪ ٣ٟ٢‬سي ادائگي‪.‬‬

‫ُدآث جْ الِء جڙپڻ‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 26‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪٧‛ ...‬ي چٽائي ڪ‪٥‬ػډ‬
‫ڪخاب (‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬شيػ) س‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ “‪٧ .٣٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬س‪ ٩‬اي‪٢‬اـ ‪٤‬ٿا “ڻي‪٣‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪٢١‬ڪ‪٧“ ٣‬ي‬
‫ح‪ ٦‬ح‪٩‬ـ ٕ‪ ٠‬۽ درد ۾ پاڻ کي س‪٩٨‬ري قس‪٨‬ي‪ .٣‬سيڪڎ‪ ٣٧‬اـاـ چا‪٧‬ي‪٩‬ـ ‪٧‬ا ح‪“ ٦‬ـ‪٢‬اـ ا‪٣٨٤‬‬
‫(ڪا٘ؽـ) حي ا‪٧‬ڏي ڪا ‪٤‬لا‪٤‬ي ‪٤‬ازؾ ڪؽي ـگ‪٩٨‬ـ ‪٧‬اۿ س‪ ٣٨٥‬کي ڈـي ‪ ٣٥٧‬سا ڪ‪٥‬ڌ س‪٨‬ڪي‬
‫پ‪٩‬ـ ٿا‪( .‬ا‪ٞ‬لٓؽاِء ‪ 1‬ػػ ‪)4‬‬
‫‪٧‬يَء ۽ ا‪٨٤‬ي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ٻي‪٩‬ـ كا‪٧‬ػي‪٩‬ـ ُٻڌائي‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ُٻڌ‪٤‬ػډـ سي‬
‫‪٧‬ػايج الِء ڪيخؽق ‪ ٦٤‬اق‪ ٩٤‬ٿي رکي‪‛ .٩‬كايػ ح‪٩‬ـ ٕ‪ ٠‬۽ درد ۾ پاڻ کي س‪٩٨‬ري قس‪٨‬ي‪ ‚٣‬س‪ ٩‬س‪٩ٟ٢‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪43‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬يَء ڪا‪ ٝ١‬عيؽ ع‪٩‬ا‪٧‬يَء کي ُٻڌائي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬يۿ سيڪا پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي پ‪٥٨٥‬شي ٻڌ‪٤‬ػډـ سي‬
‫الِء ‪٧‬ئي‪ .‬دْ‪٩‬حي ْ‪٤ ٝ٢‬ز عيؽ ع‪٩‬ا‪٧‬يَء سي سؼةي ـاـ اُڀؽي ٿ‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ا‪٨٤‬يَء ڪا‪ٝ١‬‬
‫عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء حطج پ‪٥٨٥‬شي ‪٩ٛ‬ؿ کي دْ‪٩‬ت پ‪٨‬چائي ۽ پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬ـ ‪٧‬ڏئي ڪ‪٩‬كل‪٩‬ـ ا‪٨٤‬يَء‬
‫قاٽ ۾ نؽؼ ڪي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي گ‪٨‬ڻائي پاڻ ﷺ سي پيٖاؿ کي ‪١‬ڃڻ الِء‬
‫راىي ‪٧ ٦٤‬ئي‪ .‬ا‪٨٤‬ي کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ س‪٧ ٩‬ي ضاؾ ٿي‪ ٩‬س‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬سي ‪٧‬ػايج سي ٕ‪ ٠‬۾ ُس‪٩٨‬رڻ‬
‫‪ٞ‬ڳ‪ .٩‬پاڻ ﷺ سي ڈي‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ـک ۽ رات سي ‪٥٤‬ڊ ٕائب ٿي قيئي‪.‬‬
‫‪ٟٓٞ‬ک ةاعّ ا‪ ٙ٥ٞ‬فک (كايػ ح‪٩‬ـ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي س‪٩٨‬ري قس‪٨‬ي‪ )٣‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫کي رقڪڻ ‪٧“ ٦٤‬ي‪ .‬پؽ ا‪٧‬ا ا‪٨٤‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي حهػي‪٧“ ٚ‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي پيٖ‪٢‬تؽاڻي‪٣‬‬
‫ذ‪١‬يػ اري‪ ٣‬کي ا‪٨٤‬يَء سي “عؽي ۽ ا‪٤‬خ‪٨‬ائي ضػ حائي‪ ٣‬ادا ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬ٻي سي چڱائيَء سي اق‪٤‬ي‬
‫سي ‪٤‬خيشي ۾ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي س‪٩٨‬رڻۿ پيٖ‪٢‬تؽ سي كغهيج سي ا‪ ٠٧‬حؽي‪ ٣‬قنٗ “‪٧‬ي ۽ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬را ا‪٨٤‬يَء قنٗ ۾ ةيلڪ ڪ‪٢‬اؾ سي درسي حي پ‪٨‬خ‪٧ ٝ‬ئا‪.‬‬

‫ڪٔفٔحً جْ خفاظث‬
‫‪٧‬ڪ رقايج ‪٩١‬سبۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪٦‬ۿ ‛‪٥٨٥١‬شي رب ‪٩١‬ـ کي “ڄ ڪئي ح‪٩٧ ٦‬‬
‫‪٥٨٥١‬شي الِء ‪١‬ڪي سي ‪١‬اٿؽيَء کي ـ‪٩‬ـ س‪ ٩‬ة‪٥‬ائي ڇڎي‪٩١ .‬ـ چي‪ ٩‬اي ‪٥٨٥١‬شا پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار ‪٦٤‬ۿ پؽ “ئ‪٩‬ـ‬
‫چا‪٧‬ياـ ٿ‪ ٩‬ح‪ٌ“ ٦‬ء ‪٧‬ڪ ڈي‪ ٣٨٥‬ڇُء ڪؽي کاقاـ ۽ ‪٧‬ڪ ڈي‪ ٣٨٥‬ةُکي‪ ٩‬ر‪٧‬اـ‪ .‬پ‪ِ٩‬ء سڎ‪٩١ ٣٧‬ـ کي ة ُک‬
‫‪ٞ‬ڳي ح‪ ٦‬ح‪٩‬کاـ گ‪٨‬ؽاـ ۽ ح‪٩‬کي ياد ڪؽياـ‪ .‬۽ سڎ‪ ٣٧‬پيٽ ڀؽي کاقاـ ح‪ ٦‬ح‪٥٨٥‬شي ـارا‪ ٦٧‬۽ قڈائي‬
‫ةياـ ڪؽياـ‪‚.‬‬
‫ڪي‪ٙ‬يخ‪ ٣‬س‪ ٩‬حٓ‪ ٟٚ‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬ـاـ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فاـ س‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬يۿ ـ‪٥‬ػس ا‪٤‬ػر ۾‬
‫ح‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ئي ڪي‪ٙ‬يخ‪٩‬ـ پيػا ٿي‪٥‬ػي‪٩‬ـ “‪ٛ .٣٧‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ة‪٧ ٦‬ڪ ا‪٤‬فاـ ‪ .٩٧‬ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي پاڻ ـڳ‪٩‬را ا‪ ٩٧‬ا‪٧‬خ‪٢‬اؿ ٘ؽ‪١‬ائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ا‪ ٣٨٤‬ضا‪ٞ‬خ‪١ ٣‬اـ ‪٥ٞ‬گ‪٣٨‬ۿ سيڪي ا‪٤‬فاـ‬
‫سي ا‪٤‬ػر گ‪٨‬ؽة‪ ٝ‬زةا‪٤‬ي ڪي‪ٙ‬يخ‪٩‬ـ پيػا ڪؽڻ قاري‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ا‪ ٩٧‬پف‪٥‬ػ ‪٘ ٦٤‬ؽ‪١‬اي‪٩‬‬
‫ح‪ ٦‬پاڻ ـػائي‪“ ٣‬راؿ ۽ ع‪٩‬كي قاري ضا‪ٞ‬ج ۾ ر‪ .٣٧‬ا‪٨٤‬يَء سي اةخڏ پاڻ ﷺ ا‪ ٩٧‬ا‪٧‬خ‪٢‬اؿ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫پاڻ ﷺ حي ة‪ ٦‬ـغج ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ گؼرـ ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء سي اذؽ سي ڪؽي پاڻ ﷺ ۾ ‪٩٤‬ډت ۽ گُ‪٨‬ؽڻ‬
‫سي ڪي‪ٙ‬يج پيػا ٿئي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح پاڻ ﷺ حي ـٺي‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ة‪ ٦‬گؼرـۿ سيئ‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء سي اذؽ‬
‫سي ڪؽي پاڻ ﷺ سي عػا سي ـارا‪ ٦٧‬۽ كڪؽ سا سؼةا اُڀؽـ‪.‬‬

‫طجاعث ۽ ةْ ڊپائْ‬
‫‪ ٦٧8‬۾ ا‪٧‬ا ٕؾقف پيق “ئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‛ٕؾقف ض‪٥‬ي‪ ‚٣‬چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ٕؾق‪ ٦٧‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ ة‪٩١ ٦‬س‪٩‬د ‪ .٩٧‬اُـ ٕؾق‪ ٦٧‬۾ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ۿ س‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي نطاةي‪ ٣‬ـاـ گڎ ـ‪ٙ‬ؽ‬
‫ڪؽي ر‪٧‬يا ‪٧‬ئاۿ س‪ ٩‬اقچخ‪ٛ‛ ٩‬تي‪ٟ‬ي ‪٩٧‬ازـ‚ ة‪٥‬ا ڪ‪ ٣٨٥‬اكخٓاؾ سي حيؽـ ذريٓي ‪١‬ٿ‪ ٣‬ض‪٩ٟ٢‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪44‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ڪؽي ڈ‪ .٩٤‬ا‪٨٤‬يَء اقچخي ض‪ٟ٢‬ي سي ڪؽي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سا پيؽ اُکڏي قيا‪ .‬گ‪٨‬ڻا ‪١‬اڻ‪٧ ٩٨‬يڎا‪٣٨٤‬‬
‫‪٩٧‬ڈا‪ ٣٨٤‬ڀ ڄڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ڪش‪ ٦٨‬ـاٿي‪ ٣‬ـاـ گڎ پ‪٥٨٥‬شي ساِء حي ةي څپا ٿيا‬
‫ةيٺا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫اـ ق‪ٛ‬ج چئ‪٥‬ي ٌؽ٘‪ ٣‬حيؽـ س‪١ ٩‬ي‪ ٣٨٥‬قـي ر‪٧‬ي‪٩٧ ٩‬ۿ پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬را عچؽ سي ‪١‬ٿاـ ‪٧‬يٺي‪٩‬ـ‬
‫‪٧‬ي كٓؽ پڏ‪٥٧‬ػا ر‪٧‬يا‪:‬‬
‫ا‪٤‬ا ا‪٥ٞ‬تي الکؼابۿ ا‪٤‬ا اة‪ْ ٣‬تػا‪ٍٟ٢ٞ‬ب‪.‬‬
‫يٓ‪٥‬ي‪“ :‬ئ‪٩‬ـ عػا س‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ “‪٧‬ياـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ۾ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ڪ‪٩‬ډ ڪ‪٨٤٩‬ي‪“ .‬ئ‪٩‬ـ ْتػا‪ٍٟ٢ٞ‬ب س‪٩‬‬
‫ُپٽ “‪٧‬ياـ‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ كشاْج ۽ ة‪٨‬ادريَء ۾ ڪ‪٢‬اؾ درسي حي‬
‫پ‪٨‬خ‪٧ ٝ‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ـي‪ ٩٥‬څپ کاـ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي عا‪ٞ‬ي ‪ .٩٧‬حيؽـ سي قـ‪٥‬ػډ ‪١‬ي‪ ٣٨٥‬ة‪٦‬‬
‫ـ‪٥‬ػس ا‪٤‬ػر ۾ ڪا ڪ‪٢‬ؾقري پيػا ڪؽي ‪ ٦٤‬ٿي ـگ‪ .٩٨‬پ‪٥٨٥‬شي ـچائيَء سي ڀؽقـي کيؿ‬
‫“عؽي ضػ حائي‪٤ ٣‬ا‪ٛ‬اة‪ ٝ‬حفغيؽ ة‪٥‬ائي ڇڎي‪.٩٧ ٩‬‬

‫آرام خحو‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪٧‬ڪ ضػيد “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ پاڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬اٿ‪“‛ :٣‬ئ‪٩‬ـ سيڪي ڪش‪ ٦٨‬ڈـاـ‬
‫ٿ‪٩‬ۿ اُ‪ ٩٧‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڈـي ‪٤‬ٿا ـگ‪٩٨‬ـ ۽ “ئ‪٩‬ـ سيڪ‪ ٩‬ڪش‪ُ ٦٨‬ٻڌاـ ٿ‪٩‬ۿ ـ‪ ٩‬اق‪٧‬ي‪ُ ٣‬ٻڌي ‪٤‬ٿا ـگ‪٩٨‬ـ‪.‬‬
‫“ـ‪٢‬اـ چؽچؽا‪٧‬ي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي ۽ اـ سي الِء ـؾاقار “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬چؽچؽا‪٧‬ي‪ٛ ....‬ف‪٧“ ٠‬ي اـ ذات‬
‫س‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي ق س ‪٥٨٥١‬شي ساـ “‪٧‬ي‪“ .‬ـ‪٢‬اـ ۾ چئ‪“ ٣‬ڱؽي‪ ٣‬سيخؽي ة‪ ٦‬قٿي ڪ‪٨٤٩‬يۿ سخي‬
‫‪٧‬ڪ ‪١‬الئڪ ـشػي ۾ پي‪ ٝ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬عػا س‪ٛ ٩‬ف‪٠‬ۿ سيڪي “ئ‪٩‬ـ ٿ‪ ٩‬ڄاڻاـۿ اُ‪ ٩٧‬سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڄاڻ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ک‪ ٩ٟ‬گ‪٨‬ٽ ۽ رقئ‪ ٩‬گ‪٨‬ڻ‪٩ْ .٩‬رح‪ ٣‬سي الِء ةفخؽـ ۾ اق‪٧‬اـ سي الِء ڪا ‪ٞ‬ؼت ‪٦٤‬‬
‫ر‪٧‬ي ۽ اق‪٧‬ي‪ ٣‬اهلل کي پڪاري‪٥‬ػا ةؽـ ۽ ةياةا‪ ٣٤‬ڈا‪ ٣٨٥١ ٣٨٤‬ڪؽي ‪٤‬ڪؽي قڃ‪ ‚.٩‬ضػيد س‪٩‬‬
‫راقي ضيؽت اة‪٩‬ذر چ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪‛ ٦‬ڪاش “ئ‪٩‬ـ ‪٧‬ڪ قڻ ‪٧‬شاـ ‪٧‬اۿ سيڪ‪ ٩‬قڇي‪ ٩‬قڃاـ ‪٧‬ا‪( ‚.‬اض‪٢‬ػۿ‬
‫حؽ‪١‬ؼيۿ اة‪١ ٣‬اس‪٦‬ۿ ةط‪٩‬ا‪١ ٦ٞ‬لڪاة ا‪٢ٞ‬هاةيص ‪)1469/3‬‬
‫ا‪ ٩٧‬ةِا‪٧‬ؽ ٻي ـاـ عٍاب “‪٧‬يۿ پؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ِا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا ضػيد ع‪٩‬د پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ‪ٙ٤‬فياحي ضا‪ٞ‬ج سي حه‪٩‬يؽ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ا‪٤‬ػازق ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سا ڈي‪ ٣٨٥‬۽‬
‫راحي‪٩‬ـ ڪ‪٨‬ڏـ اضفاـ‪ ٣‬۾ گؼر‪٤‬ػا ‪٧‬ئاۿ‪ .‬ـ‪٥‬ػس ذ‪ ٣٧‬ڪ‪٨‬ڏي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ـ‪٩‬چي‪٥‬ػق ‪.٩٧‬‬
‫قٽؿ ا‪٧‬ا ـڀ کاـ قڈي عتؽ ڪ‪٨‬ڏي ‪٧‬ئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي پ‪٨‬چائڻ الِء پاڻ ﷺ ةي ‪ٛ‬ؽار ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ ـ ‪٩١‬سبۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي عػا ا‪١ ٩٧‬ل‪ ٣‬ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ڪي‪ ٩٧ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج‬
‫ُٻڌائي ۽ ‪٩١‬ت کاـ پ‪ِ٩‬ء ـا‪٩٨١‬ـ اي‪٥‬ػډ حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬کاـ عتؽدار ڪؽي‪٧ .‬ڪ ا‪٧‬ڏي ا‪٤‬فاـ سي الِء‬
‫‪٧‬يَء د‪٤‬يا ع‪٩‬كي ۽ “راؿ س‪٥٧ ٩‬ڌ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ ٩٧ .‬ا‪ ٣٨٤‬كي‪١ ٣‬اـ ‪ٞ‬ؼت ‪٤‬ٿ‪ ٩‬قٺي ـگ‪٨‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪45‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اڻ ڄاڻ ‪١‬اڻ‪ٞ ٩٨‬ؼت ‪١‬طف‪٩‬س ڪ‪ ٣‬ٿا‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ةاري ۾ رقايج ۾ اچي ٿ‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫پاڻ ـػائي‪ ٠ٕ ٣‬۽ ٘ڪؽ ۾ ‪١‬تخال ر‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪ 25‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ْ‪٢‬ؽ ۾ ْؽةفخاـ سي ‪٧‬ڪ ‪٤‬يڪ ةغج ْ‪٩‬رت ةيتي عػيش‪٦‬‬
‫ـاـ ‪٤‬ڪاح ڪي‪ .٩‬پاڻ ا‪٨٤‬يَء ـاـ گڎ ع‪٩‬ش ز‪٤‬ػگي گؼاري ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا‪ .‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ 40 ٩‬ـا‪ ٣ٞ‬سي‬
‫ْ‪٢‬ؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء گ‪٨‬ؽ “يا ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي زقس‪٩٢ٓ١ ٦‬ؾ ‪٩١‬سب‬
‫پاڻ ﷺ سي الِء ةفخؽق قڇاي‪ ٩‬۽ چي‪ ٩‬اق‪٧‬ي‪٧ ٣‬خي “راؿ ڪؽي‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛اي عػيش‪!٦‬‬
‫‪٧‬اڻ “راؿ ڪٿي “‪٧‬ي‪( ‚.‬اي‪ ٣‬ا‪ٞ‬ؽاضث يا عػيشث)‬

‫ةراةرىَء جّ اخصاس‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪٧ ٩‬ڪ نطاةي ضيؽت ْتػاهلل ة‪١ ٣‬فٓ‪٩‬د چ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـي‪ٕ ٣‬ؾق‪ ٦٧‬ةػر سي‬
‫ـ‪ٙ‬ؽ ۾ ‪٤‬ڪخاـي‪ ٣‬ح‪ ٦‬اـاـ قٽ ـ‪٩‬اري سا اُٺ گ‪٨‬ٽ ‪٧‬ئا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪٧‬ڪ اُٺ حي قاري قٽي‬
‫ـاـ ٽي ڄڻا ـ‪٩‬ار ٿي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ْٟ .‬ي اة‪ ٣‬اةي ٌا‪ٞ‬ب ۽ اة‪ٞ٩‬تاة‪٦‬ۿ رـ‪٩‬ؾ اهلل ـاـ ‪٧‬ڪ ُاٺ ۾ كؽيڪ‬
‫‪٧‬ئا‪ .‬پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ ٣٧‬رـ‪٩‬ؾ اهلل س‪ ٩‬قارق ‪٤٩٧ ٦٤‬ػق ‪ ٩٧‬ح‪ ٩٧ ٦‬ٻئي چ‪٤٩‬ػا ‪٧‬ئاۿ اي عػا سا رـ‪٩‬ؾ! اق‪٧‬ي‪ ٣‬اٺ‬
‫حي ـ‪٩‬ار ٿي قي‪٩٨‬ۿ اـي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ سي ةػراـ پ‪٥‬ڌ ٿا ‪٩ٟ٧‬ـ‪ .‬اـ سي س‪٩‬اب ۾ رـ‪٩‬ؾ اهلل ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬پ‪٥‬ڌ ۾ ‪٩١‬ـ کاـ ـگ‪٨‬ارا ‪٤‬ا‪٧‬ي‪ ٩‬۽ “ئ‪٩‬ـ اق‪٧‬اـ ٻ‪٨٥‬ي کاـ گ‪٨‬ٽ اس‪٩‬ري س‪ ٩‬ضاسخ‪٥٢‬ػ ‪٤‬ا‪٧‬ياـ‪.‬‬
‫(‪١‬ف‪٥‬ػ ا‪١‬اؿ اض‪٢‬ػ ة‪ ٣‬ض‪٥‬ت‪)422/1 ٝ‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سڎ‪١ ٣٧‬اڻ‪ ٣٨‬سي قڃ ۾ ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ق‪ٛ‬ج ـ‪٥‬ػـ اضفاس ڪ‪٨‬ڏا ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ ‪٧‬ئڻ سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬پاڻ ﷺۿ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ٻي‪٣‬‬
‫ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬قا‪٤‬گؽ ‪٧‬ڪ ا‪٤‬فاـ ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ـ‪٥‬ػـ اضفاس ا‪٤٩٧ ٩٧‬ػق ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬س‪٨‬ڏي ٌؽح ٻي‪١ ٣‬اڻ‪٣٨‬‬
‫کي اسؽ ۽ ذ‪٩‬اب سي گ‪٨‬ؽج “‪٧‬يۿ ح‪٨‬ڏي ٌؽح ‪٩١‬ـ کي ة‪ ٦‬اسؽ ۽ ذ‪٩‬اب سي گ‪٨‬ؽج “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ڪؽي س‪٨‬ڏي ٌؽح ٻي‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬کي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ گ‪٨‬ؽسيۿ ح‪٨‬ڏيَء ٌؽح ‪٩١‬ـ کي ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي الِء‬
‫ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ گ‪٨‬ؽسي‪ .‬پاڻ ٘غؽ يا قڈائيَء سي اضفاس کاـ “عؽي ضػ حائي‪ ٣‬عا‪ٞ‬ي ‪٧‬ئا ۽ ا‪ ٩٧‬ـڀ‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ٌ‪٩‬ر حي ‪٩٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪١‬ه‪ْ٩٥‬ي ٌ‪٩‬ر حي‪.‬‬
‫س‪١ ٣٨٥‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي عػا سي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ‪ٓ١‬ؽ٘ج ‪ٟ١‬ي قڃيۿ ح‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ضاؾ ا‪٧‬ڏق ئي ٿي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬کي عػا سي ‪ٓ١‬ؽ٘ج ضان‪ ٝ‬ٿئي ٿي ح‪ ٦‬اُ‪٧‬ا اُـ ا‪٤‬فاـ کي ان‪Man Cut to Size ٝ‬‬
‫ة‪٥‬ائي ڇڎي‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬عػا سي ةي پ‪٥‬ا‪٢ِْ ٦٧‬خ‪ ٣‬س‪ ٩‬ادراڪۿ کا‪٤‬ئؿ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي قڈائيَء س‪٩‬‬
‫اضفاس کفي قٺ‪٥‬ػق “‪٧‬ي ‪١ .‬ٿؿ عػا سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ‪٥٤‬ڍق ‪٧‬ئڻ س‪ ٩‬اضفاس ايخؽق ح‪ ٦‬ضاقي ٿي‬
‫قي‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ س‪ ٩‬ةِا‪٧‬ؽ قڈق ‪٧‬ئڻ سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي قڈق ‪ ٦٤‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬عػاِء‬
‫ةؽحؽ سي گ‪٨‬ؽي ‪ٓ١‬ؽ٘ج کا‪٤‬ئؿ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي قڈائيَء سي اضفاس کي قٺ‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ ٩٧ .‬پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬‬
‫پاڻ کي ٘‪ ًٜ‬ٻا‪٩٨٤‬ـ ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ة‪.٦٤ ٦‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪46‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪ ٣٨٤‬اضفاـ ‪ ٣‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ڪا‪ ٝ١‬درسي حي ‪٧‬ئا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ـ‪٥‬ػس ا‪٤‬ػر ة‪٥‬ػگيَء س‪٩‬‬
‫اضفاس ة‪ ٦‬ڪا‪ ٝ١‬درسي ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٤٩٧‬ػق ‪.٩٧‬‬

‫آخرة جّ فڪر‬
‫‪٧‬ڪ رقايج ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬ڪ ڀيؽق پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ‪٧‬ڪ زقس‪١ ٦‬طخؽ‪ ٦١‬سي‬
‫گ‪٨‬ؽ ۾ ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء قٽ ‪٧‬ڪ ٻا‪٨٤‬ي ‪٧‬ئي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ڪ‪ ٣٨٥‬حڪڏي ڪ‪ ٠‬سي الِء ٻا‪٨٤‬ي کي ٻا‪٧‬ؽ‬
‫‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ . ٩‬پؽ ‪ ٣٧‬اچڻ ۾ ديؽ ڪئي‪ .‬عتؽ پئي ح‪َ٩٧ ٦‬ء رـخي ۾ ٻارـ سي را‪٤‬ػ ڈـڻ سي الِء ةي‪٨‬ي‬
‫ر‪٧‬ي ‪٧‬ئي‪ .‬ٻا‪٨٤‬ي سڎ‪ ٣٧‬قاپؿ قري ح‪ ٦‬کيؿ ڈـي پاڻ ﷺ سي ‪١ ٣٨٥١‬تارڪ حي ڪاقډ سا “ذار‬
‫ُا‪٧‬ؽ ٿي پيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ﷺ سي ‪٧‬ٿ ۾ ڈ‪٤‬ػڻ ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ ٻا‪٨٤‬يَء کي چي‪٩‬ۿ ‛سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫‪٩١‬ـ کي ‪ٛ‬يا‪١‬ج ۾ ةػ‪ٞ‬ي س‪ ٩‬څپ ‪٧ ٦٤‬شي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬ح‪٩‬کي ‪ ٣٧‬ڈ‪٤‬ػڻ ـاـ ‪١‬ار ڪڍاـ ‪٧‬ا‪‚.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪ٛ‬يا‪١‬ج سي پڪڏ کاـ څيڄاري‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ پخ‪ ٩‬پي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫ا‪ ٩٧‬څيڄارڻ ‪٧‬ڪ ٌؽ٘‪ .٩٧ ٦٤ ٩‬پاڻ ﷺ س‪٨‬ڏي ‪٤٩٢٤‬ي ٻي‪ ٣‬کي اي‪٥‬ػډ ‪ٛ‬يا‪١‬ج کاـ څيڄاري‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ‬
‫حيئ‪ ٣‬پاڻ ﷺ ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کاـ څپ ‪١‬طف‪٩‬س ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬را چا‪٧‬ي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬د‪٤‬يا ۾‬
‫ايئ‪ ٣‬ر‪٧‬ڻ س‪ ٩‬ـ‪٥‬ػـ د‪ٞ‬ي‪ ٣‬۾ عػا سي پڪڏ س‪ ٩‬ع‪٩‬ؼ ـ‪٢‬اي‪٧ ٝ‬شي‪ .‬ا‪٧‬ائي ع‪٩‬د پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي‬
‫ضا‪ٞ‬ج ة‪٧ ٦‬ئي‪ .‬پاڻ ﷺ اي‪٥‬ػډ ‪ٛ‬يا‪١‬ج کي پاڻ ـ‪٢‬يج ‪٧‬ؽ‪٧‬ڪ س‪١ ٩‬فئ‪ ٩ٟ‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ايئ‪٣‬‬
‫ڪ‪ ٩٧ ٦٤٩‬ح‪ ٦‬ڪ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ ‪٧‬ئڻ سي ‪٤‬احي پاڻ ﷺ “عؽت سي ٘ڪؽ کاـ “سا ‪٧‬ئا‪.‬‬

‫اٌصان جّ اخحرام‬
‫‪ٛ‬ػي‪١ ٠‬ػي‪٥‬ي ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬ـاـ گڎ ڪش‪ ٦٨‬ي‪٩٨‬دي ‪ٛ‬تيال ة‪“ ٦‬ةاد ‪٧‬ئا‪٧ .‬ڪ ڈي‪٧ ٣٨٥‬يئ‪ ٣‬ٿي‪ ٩‬س‪٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ئاۿ ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج اُحاـ ‪٧‬ڪ س‪٥‬ازق گؼري‪ .٩‬پاڻ ﷺ ُاـ ق‪ٛ‬ج قيٺ‪ٝ‬‬
‫‪٧‬ئا ۽ س‪٥‬ازي کي ڈـي اضخؽاؿ ۾ اُٿي ةي‪٨‬ي ر‪٧‬يا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ گڎ ڪش‪٦٨‬‬
‫انطاةي ة‪٧ ٦‬ئا‪ .‬ا‪ ٩٧‬ڈـي ‪٧‬ڪ انطاةيَء چي‪٩‬ۿ ‛يا رـ‪٩‬ؾ اهلل ا‪ ٩٧‬ح‪٧ ٦‬ڪ ي‪٩٨‬ديَء س‪ ٩‬س‪٥‬ازق‬
‫‪ ‚.٩٧‬ا‪ُ ٩٧‬ٻڌي پاڻ ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ ‛ڇا ‪ ٩٧‬ا‪٤‬فاـ ‪( ‚.٩٧ ٦٤‬نطيص ةغاريۿ ڪخاب ا‪ٞ‬ش‪٥‬ائؽۿ ةط‪٩‬ا‪٘ ٦ٞ‬خص‬
‫ا‪ٞ‬تاري س‪ٟ‬ػ ‪3‬ۿ ص ‪)214‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ ا‪٤‬ػازق ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي دؾ ۾ ٻي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ڪ‪٨‬ڏي ‪ٛ‬ف‪٠‬‬
‫سا سؼةا ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪٧‬ؽ ا‪٤‬فاـ کي ا‪٤‬فاـ ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬کي‪٧ ٣‬ؽ ا‪٤‬فاـ اضخؽاؿ الئ‪ٚ‬‬
‫‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ ‪٧‬ؽ ا‪٤‬فاـ کي عػا سي ‪١‬غ‪٩ٟ‬ؽ ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬کي‪٧ ٣‬ؽ ا‪٤‬فاـ سي ا‪٤‬ػر‬
‫ا‪٧‬ائي ڪاريگؽي ‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػي ‪ ٧‬ئيۿ سيڪا پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي قس‪٩‬د ۾ ‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػي‬
‫‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٤‬فاـ کي ڈـي پاڻ ـڳ‪٩‬را ا‪٤‬فاـ سي عا‪ ٚٞ‬کي ياد ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٩٧‬ئي ـتب ‪٩٧‬ۿ س‪٩‬‬
‫پاڻ ﷺ سي دؾ ۾ ‪٧‬ؽ ا‪٤‬فاـ سي الِء ‪١‬طتج ۽ اضخؽاؿ س‪ ٩‬سؼة‪ .٩٧ ٩‬ا‪٤‬فاـ کاـ ‪ٙ٤‬ؽت ڪؽڻ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي ‪١‬ؾاج سي ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬اُةخڏ ‪٧‬ئي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪47‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اٌصأٌث جّ جذةّ‬
‫نطيص ةغاري ۽ نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪٧ ٩‬ڪ قا‪ ٜٝ٤ ٩ٓٛ‬ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پاڻ‬
‫‪٧‬ڪ قاپاريَء کاـ ڪش‪ٛ ٦٨‬ؽض قرح‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬ش‪ٛ ٩‬ؽض قاپؿ قٺڻ سي الِء پاڻ ﷺ س‪ ٣‬قٽ‬
‫“ي‪ . ٩‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪ ٣‬۾ ‪ ٣٧‬ـغخي ۽ ح‪ٟ‬غي اعخيار ڪئي‪ .‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٣٧ ٩‬چي‪ ٩‬ح‪ْ ٦‬تػا‪ٍٟ٢ٞ‬ب سي‬
‫گ‪٨‬ؽاڻي سا ـڀ ‪١‬اڻ‪ٛ ٩٨‬ؽىي “‪ .٣٧‬قاپاريَء س‪٩‬ـ ا‪٧‬ڏي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ُٻڌي نطاةي‪ ٣‬کي‬
‫ڈاڇي ڪاقډ ‪ٞ‬ڳي‪ ٣٥٧ .‬چا‪٧‬ي‪ ٩‬کيؿ س‪ٟ٨‬ي ‪١‬ار ڪڍـۿ پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي‪ ٣‬رقڪي ڇڎي‪ ٩‬۽‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛‪ ٣٧‬کي ڇڎي‪٩‬ۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ض‪ٜ‬ػار کي چ‪٩‬ڻ س‪ ٩‬ض‪٤٩٧ ٚ‬ػق “‪٧‬ي‪( ‚.‬رياض ا‪ٞ‬ها‪ٞ‬طي‪)335 ٣‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬حڪؽاري ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سا سؼةا ڪ‪٨‬ڏا ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ پاڻ ﷺ ٘‪ ًٜ‬پ‪٥٨٥‬شي اْختار کاـ ‪ ٦٤‬ـ‪٩‬چي‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ پؽ اڳ‪ٟ‬ي چر کي ة‪٦‬‬
‫‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬رْايج ڈيڻ سي الِء حيار ‪٤٩٧‬ػا ‪٧‬ئا‪١ .‬ؼڪ‪٩‬رف قاپاريَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬ٻ‪ ٦٨ٞ٩‬س‪ ٩‬سيڪ‪ ٩‬ا‪٤‬ػاز‬
‫اعخيار ڪي‪٩‬ۿ اُ‪ ٩٧‬ة‪٥‬ا كڪ سي ادب ۽ ح‪٨‬ؼيب سي عالؼ ‪ ٣٧ .٩٧‬پاڻ ﷺ سي ْؾت ۽ ق‪ٛ‬ار حي‬
‫ض‪ ٩ٟ٢‬ڪي‪ ٣٧ .٩‬ا‪٧‬ڏي ڳا‪ ٦٨ٞ‬چئي سيڪا ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ا‪٤‬ا کي ڀڏڪائڻ س‪ ٩‬ـتب‬
‫ةڻش‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪٥١‬ه‪ٙ‬اڻي ‪١‬ؾاج ‪٩١‬سب ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي پ‪٩ٟ٨‬ئ‪ ٣‬کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪؽي‬
‫ڇڎي‪ .٩‬پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي سؼة‪ ٣‬سي رْايج ڪؽڻ سي ةػراـ ٻي چر سي سؼة‪ ٣‬سي رْايج‬
‫ڪئي‪ .‬پاڻ ﷺ ‪٧‬ؽ ٻي ڳا‪ ٦٨ٞ‬کي قـاري ٘‪ ًٜ‬ا‪ ٩٧‬ـ‪٩‬چي‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬ـ سڎ‪٧ ٣٧‬ڪ كغم کاـ ‪ٛ‬ؽض‬
‫قرح‪ ٩٧ ٩‬ح‪٧ ٦‬اڻ کيؿ ا‪ ٩٧‬ض‪ ٚ‬ضان‪٧“ ٝ‬ي ح‪٩١ ٩٧ ٦‬ـ کاـ ا‪٨٤‬يَء سي گ ُ‪٨‬ؽ ڪؽي‪.‬‬

‫خلٔلحً جْ ڀروشّ‬
‫‪ ٦٧ 6‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ‪١‬ڪي سي ‪١‬لؽڪ ـؽدارـ سي قڃ ۾ ن‪ٟ‬ص س‪٧ ٩‬ڪ ‪ٓ١‬ا‪٧‬ػق ٿي‪٩‬ۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬کي ‛ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪٨١ُ ٣‬اډي‪ ٣‬کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ ٣٧‬ٺا‪ ٦٧‬سا كؽط ٌئ‪ ٦‬ٿي قيا‬
‫ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ا‪ ٣٨٤‬کي ڪإؼ حي ‪ٞ‬کؽائڻ كؽقع ڪي‪ .٩‬ضيؽت ْ‪ٟ‬ي ة‪ ٣‬اةي ٌا‪ٞ‬ب ا‪٨٤‬يَء‬
‫سي ڪخاةج ڪؽي ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ چي‪٧ :٩‬ؼا ‪١‬ا نا‪ٞ‬ص ْ‪ٟ‬ي‪١ ٦‬ط‪٢‬ػ رـ‪٩‬ؾ اهلل‪( ....‬ـيؽت اة‪٣‬‬
‫ڪريؽ س‪ٟ‬ػ ‪3‬ۿ ص ‪ )320‬ح‪١ ٦‬لؽڪ ـؽدار اْخؽاض قاري‪ ٣٧ .٩‬چي‪ ٩‬ح‪’ ٦‬اـاـ ۽ اق‪٧‬اـ سي قڃ ۾‬
‫ا‪٩٧‬ئي ح‪ ٦‬س‪٨‬يڏق “‪٧‬ي‪ .‬اـي‪ ٣‬ق‪٧‬اـ کي رـ‪٩‬ؾ اهلل ‪٤‬ٿا ‪١‬ڃ‪٩‬ـ‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬اـي‪ ٣‬ق‪٧‬اـ کي رـ‪٩‬ؾ‬
‫‪١‬ڃي قٺ‪٩‬ـ ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء س‪٨‬يڏق پاڻ ‪١‬ؽادق عخ‪ ٠‬ٿي قي‪٥‬ػق‪ ‘.‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ح‪٧٩‬اـ ‪٧‬يئ‪ٞ ٣‬ک‪ ٩‬ح‪٧ :٦‬ؼا ‪١‬ا‬
‫نا‪ٞ‬ص ْ‪ٟ‬ي‪١ ٦‬ط‪٢‬ػ ة‪ْ ٣‬تػاهلل‪ ....‬پاڻ ‪٧‬ڪػؿ ا‪٨٤‬يَء حي راىي ٿي قيا‪.‬‬
‫ضيؽت ْ‪ٟ‬يَء پاڻ ﷺ کي چي‪ ٩‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ ‪ٓ١‬ا‪٧‬ػي سي ڪإؼ حاـ ‛‪١‬ط‪٢‬ػ رـ‪٩‬ؾ اهلل‚ س‪َٙٞ ٩‬‬
‫‪٤‬ٿ‪ ٩‬څا‪٧‬ي ـگ‪٨‬اـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ڪإؼ پ‪٥٨٥‬شي ‪٧‬ٿ ۾ ک‪٥‬ي‪ ٩‬۽ رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ‪َٙٞ‬‬
‫کي څا‪٧‬ي ڇڎي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ضيؽت ْ‪ٟ‬يَء کي چي‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬اڻ ‪٧‬ج ‪١‬ط‪٢‬ػ ة‪ْ ٣‬تػاهلل‬
‫‪ٞ‬ک‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ايئ‪ ٣‬ئي ٿي‪( .٩‬صۿ ‪)321‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪48‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ان‪ ٝ‬ضيريج ا‪٧‬ا ئي ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ اهلل سا رـ‪٩‬ؾ ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ـڄ‪١ ٩‬ل‪٣‬‬
‫اـ ئي دْ‪٩‬يٰ حي ةيٺ‪ .٩٧ ٝ‬رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ‪ َٙٞ‬کي څا‪٧‬ڻ ڄڻ پ‪٥٨٥‬شي ان‪ ٝ‬ـڃاڻپ کي څا‪٧‬ڻ سي‬
‫ةؽاةؽ ‪ .٩٧‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ ‪٤‬ازڪ ‪ٓ١‬ا‪ .٩٧ ٩ٟ١‬رـ‪٩‬ؾ اهلل س‪ َٙٞ ٩‬څا‪٧‬ڻ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ س‪٩‬‬
‫‪ ٩ٓٛ٩١‬ڈيڻ ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ع‪٩‬د پاڻ ﷺ کي پ‪٥٨٥‬شي ـڃاڻپ سي ةاري ۾ كڪ “‪٧‬ي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي ضيؽت‬
‫ْ‪٢‬ؽ ڪاقډ سي ضا‪ٞ‬ج ۾ ضيؽت اة‪ ٩‬ةڪؽ قٽ “ي‪ ٩‬۽ چي‪‛ :٩‬ا‪ٞ‬يؿ ةؽـ‪٩‬ؾ اهلل‚ (ص ‪ )320‬يٓ‪٥‬ي‬
‫ڇا ‪ ٩٧‬عػا س‪ ٩‬رـ‪٩‬ؾ ڪ‪٨٤٩‬ي؟‬
‫پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪ ٣٨٤‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪ ٣‬کي ڪاة‪ ٦‬ا‪٢٧‬يج ‪ ٦٤‬ڈ‪٤‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـتب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ‬
‫‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏا ح‪ ٦‬ة ُ‪٥ٟ‬ػ ا‪٤‬فاـ ‪٧‬ئاۿ سيڪ‪ ٩‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬۾ سيئڻ قارق ‪٧‬شي‪ .‬سيڪ‪ُ ٩‬ا‪٧‬ؽي كي‪ ٣‬کاـ ‪١‬ٿي‬
‫ٿي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬کي ڈـي ـگ‪٨‬ي‪ .‬پ‪٥٨٥‬شي ا‪٨٤‬يَء ‪ٙ٤‬فيات سي “چار حيۿ پاڻ ﷺ ‪١‬طف‪٩‬س ڪؽي‬
‫ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ڪإؼ حي ڀ‪ٟ‬ي ڇا ة‪ٞ ٦‬کي‪ ٩‬قڃيۿ پؽ ‪٤‬يٺ ضاقي ا‪٧‬ا كئي ر‪٥٧‬ػيۿ سيڪا ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج‬
‫‪٤٩٧‬ػي‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ي‪ٜ‬ي‪ ٣‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ عػا س‪ ٩‬رـ‪٩‬ؾ “‪٧‬ياـ‪ .‬ا‪٧‬ائيۿ اُـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي الِء ڪا٘ي ‪٧‬ئي‬
‫ح‪ ٦‬پاڻ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏي كئي کي ڪاة‪ ٦‬ا‪٢٧‬يج ‪ ٦٤‬ڈيۿ سيڪا ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬سي زقر حي ‪٧‬ڪ ڈي‪١ ٣٨٥‬ٽشي‬
‫قي‪٥‬ػي ۽ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬ـ‪٥‬ػس ضا‪١‬ي ‪٤٩٧‬ػق ۽ ‪ ٦٤‬ئي قري ڪ‪ ٩‬قڪي‪.ٝ‬‬

‫ىصهدث ٌَ ڪرڻ وارو اٌداز‬

‫رقايج ۾ “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ حي ق‪ٛ‬ج کاـ اڳ ُٻڍاپڻ سا “ذار ڈـي ڪ‪ ٣‬نطاةي‪٣‬‬
‫ُپڇي‪٩‬ۿ ‛ يا رـ‪٩‬ؾ اهلل! ڪ‪٨‬ڏي كئي اق‪٧‬اـ کي پ‪٩‬ډ‪ ٩٧‬ڪؽي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪ ‚.‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪٩‬اب ۾‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛ ‪٩١‬ـ کي ـ‪٩‬رف ‪٩٧‬د ۽ اـ س‪٨‬ڏي‪ ٣‬ٻي‪ ٣‬ـ‪٩‬رح‪ ٣‬پ‪٩‬ډ‪ ٩٧‬ڪؽي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪( ‚.‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪٣‬‬
‫ڪريؽ ‪)435/2‬‬
‫ـ‪٩‬رف ‪٩٧‬د ۾ اُ‪٧‬ا ڪ‪٨‬ڏي ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬يۿ س‪ ٣٨٥‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ حي ايخؽق ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي اذؽ قچق س‪ ٩‬پاڻ‬
‫ﷺ ق‪ٛ‬ج کاـ اڳ پ‪٩‬ډ‪٧‬ا ‪ِ٤‬ؽ اچڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ا‪٤‬ػازق ـ‪٩‬رف ‪٩٧‬د سي “يج ‪٢٤‬تؽ ‪١ 113‬اـ ٿئي‬
‫ٿ‪:٩‬‬
‫ج‬
‫‛۽ ُا‪ ٣٢ٞ‬ڈي ‪ ٦٤‬س‪٨‬ڪ‪٩‬ۿ ‪ ٦٤‬ح‪ ٦‬اق‪٧‬اـ کي ةا‪ٞ ٦٧‬ڳ‪٥‬ػي ۽ اهلل کاـ ـ‪٩‬اِء اق‪٧‬اـ س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪١ ٦‬ػدگار‬
‫‪٧“ ٦٤‬ي‪‚.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ اُـ ق‪ٛ‬ج س‪ ٩‬ذڪؽ “‪٧‬يۿ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي دْ‪٩‬ت ک‪ٞ٩‬ي ةياـ ڪئيۿ‬
‫ا‪٨٤‬يَء سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬پاڻ ﷺ کي ُٻڌ‪٤‬ػډـ سي گ‪٨‬ڻائي ا‪٨٤‬يَء کي ‪١‬ڃڻ کاـ ‪٤‬اةؽي قاري قيٺي‪.‬‬
‫عاص ڪؽي ـؽدار ۽ پيل‪٩‬اۿ ا‪٨٤‬يَء ا‪٤‬ڪار حي ‪٩٧‬ڈ ٻڌي‪ ٩‬ةيٺا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٧‬ڏي ق‪ٛ‬ج ۾ ا‪ ٩٧‬اضفاس اُڀؽي‬
‫ٿ‪ ٩‬ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬کي قيش‪“ ٩٨‬ڻڻ سي الِء دْ‪٩‬ت سي ‪ ٣ٍٜ٤‬۾ ڪي ‪ٛ‬ػر حتػي‪ٟ‬ي “‪٤‬ػي قڃي ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬ا‪٧‬ا‬
‫ٻڌ‪٤‬ػډـ سي الِء ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬يج س‪٩‬ڳي ٿئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء كئي کي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف “يج ۾ س‪٨‬ڪاُء ـاـ ڀيٽي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪49‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي س‪٨‬ڪاُء کاـ ـغخيَء ـاـ رقڪي‪ ٩‬قي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء س‪٩‬‬
‫ـتب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ کي دْ‪٩‬ت سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ سيڪا كئي ـڀ کاـ قچيڪ گ‪٨‬ؽة‪٧ ٝ‬ئيۿ‬
‫ا‪ ٩٧‬ض‪ ٚ‬س‪ ٩‬قڈ ي قاڪي اْالـ “‪٧‬ي ۽ س‪٨‬ڪاُء يا ٺا‪ ٦٧‬سي ن‪٩‬رت ۾ ض‪ ٚ‬س‪ ٩‬قڈي قاڪي اْالـ‬
‫ڪؽي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫ِا‪٧‬ائي اُ ‪٧‬ا كئي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬ق‪ٛ‬ج کاـ اڳ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي پ‪٩‬ډ‪ ٩٧‬ڪؽي ڇڎي‪٩١ .٩٧ ٩‬س‪٩‬دف‬
‫د‪٤‬يا ۾ ض‪ ٚ‬س‪١ ٩‬ه‪ٟ‬طج پف‪٥‬ػيَء قارق پيٖاؿ ة‪ ٦٨٥‬ـ‪ ٩ٞ٩‬ڪ‪٧“ ٠‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ض‪ ٚ‬س‪٩‬‬
‫قڈي قاڪي پيٖاؿ پ ‪٨‬چائڻ ا‪٤‬خ‪٨‬ائي ڈکي‪ ٩‬ڪ‪٧“ ٠‬ي‪١ .‬ه‪ٟ‬طج قاري پيٖاؿ ۾ ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي‬
‫‪ٜ١‬ت‪ٞ٩‬يج ‪ٟ١‬ي ٿي ۽ ة‪٥‬ا ‪١‬ه‪ٟ‬طج قاري پيٖاؿ ۾ ‪١‬اڻ‪٩٨‬ۿ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪ِ٤‬ؽ ۾ ٕيؽ ‪١‬طت‪٩‬ب ة‪٥‬شي‪٩‬‬
‫قڃي‪١ .‬ه‪ٟ‬طج قاري پيٖاؿ کي پ‪٨‬چائڻ سا درقازا چؤڈس ک‪ٟ‬ي‪ِ٤ ٝ‬ؽ اچ‪ ٣‬ٿا ۽ ة‪٥‬ا ‪١‬ه‪ٟ‬طج قاري‬
‫پيٖاؿ پ‪٨‬چائڻ ۾ ک‪ٟ‬ي‪ ٝ‬رـخا ة‪ ٦‬ة‪٥‬ػ ‪ِ٤‬ؽ اي‪٥‬ػا “‪١ .٣٧‬ه‪ٟ‬طج قاري پيٖاؿ رـائڻ ۾ سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫‪٩٢٧‬ار رـخي حي ـ‪ٙ‬ؽ ڪؽڻ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ة‪٥‬ا ‪١‬ه‪ٟ‬طج قاري پيٖاؿ رـائي ڪ‪٥‬ڊـ ۽ پٿؽـ سي قڃ ۾‬
‫ـ‪ٙ‬ؽ ڪؽڻ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬طف‪٩‬س ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ض‪ ٚ‬س‪ ٩‬اْالـ ٘‪ ًٜ‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ة‪٥‬ا ‪١‬ه‪ٟ‬طج سي‬
‫اْالـ ‪٧‬شي‪١ .‬القٽ قارق اْالـ ـؽي کاـ ض‪ ٚ‬س‪ ٩‬اْالـ ئي ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي سي ا‪٧‬ائي‬
‫ـ‪٥‬گي‪٥‬ي ‪٧‬ئيۿ س‪ ٣٨٥‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ايخؽق ح‪١ ٦‬خاذؽ ڪي‪٩‬ۿ س‪ ٩‬پاڻ ﷺ ق‪ٛ‬ج کاـ اڳ پ‪٩‬ډ‪٧‬ا ‪ِ٤‬ؽ‬
‫اچڻ ‪ٞ‬ڳا‪.‬‬

‫فحح جْ ةاوجّد ةَ‬

‫‪١‬ڪ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬قٌ‪ .٩٧ ٣‬پؽ ُاحي سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي‪ ٣‬اُحاـ ‪٧‬شؽت ڪؽڻ حي ‪١‬شت‪٩‬ر‬
‫ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ُ‪٠ٟ‬ۿ ستؽ ۽ ـؽڪليَء سي ‪ٞ‬ڳ ڀڳ قي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي حاريظ “‪٧‬يۿ‬
‫س‪١ ٣٨٥‬اـ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪١‬شت‪٩‬ريَء ‪١‬اـ گؼرڻ‪ ٩‬پي‪٩‬ۿ ‪٤‬يٺ ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬ڦيؽق کاچق ۽ ر‪١‬ياـ ‪ ٦٧ 8‬۾‬
‫‪١‬ڪ‪٘ ٩‬خص ٿي قي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬ك‪٨‬ؽ ‪١‬اـ پاڻ ﷺ ‪٩ِٟ١‬ؿ ة‪٥‬شي ‪٤‬ڪخا ‪٧‬ئاۿ ح‪ ٣٨٥‬ك‪٨‬ؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬را‬
‫ٻي‪٨‬ؽ ٘احطاڻي ا‪٤‬ػاز ۾ داع‪ ٝ‬ٿيا‪.‬‬
‫پؽ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي سيڪا دؾ سي ڪي‪ٙ‬يج ‪٧‬ئيۿ سيڪا ا‪٨٤‬يَء کاـ ة‪ٟ‬ڪ‪ٝ‬‬
‫‪١‬غخ‪٧ ٟٗ‬ئيۿ سيڪا ْاؿ ٘احط‪ ٣‬قٽ ‪ِ٤‬ؽ اچي ٿي‪ .‬ڈـڻ قارا ُٻڌائي‪ ٣‬ٿا ح‪١ ٦‬ڪي ۾ داع‪ ٝ‬ٿيڻ‬
‫ق‪ٛ‬ج پاڻ ﷺ ‪٧‬ڪ ُاٺ حي ـ‪٩‬ار ‪٧‬ئا‪ .‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ سي ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ‪٤‬هؽت سي اضفاس پاڻ ﷺ‬
‫کي ْشؾ ۽ ‪٩٤‬ډت سي ـؽاپا حه‪٩‬يؽ ة‪٥‬ائي ڇڎي‪ .٩٧ ٩‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬ـ‪٥‬ػـ ريق ‪١‬تارڪ ُاٺ سي‬
‫ٿ‪٧٩‬ي کي ڇ‪٨‬ڻ ‪ٞ‬ڳي‪( .‬ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪)24/4‬‬
‫رقايج ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ڪي ۾ داع‪ ٝ‬ٿي ڪٓتي سي درقازي حي ٿي ةيٺا ۽‬
‫٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـ‪٧ :‬ڪ اهلل کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ٓ١ ٦‬ت‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػس ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ذا‪٤‬ي كؽيڪ ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪50‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ ٣٧‬پ‪٥٨٥‬شي قْػي کي پ‪٩‬رق ڪي‪ ٩‬۽ پ‪٥٨٥‬شي ٻا‪٨٤‬ي سي ‪١‬ػد ڪئي ۽ ‪١‬غا‪ ٗٞ‬گؽق‪ ٣٧‬کي‬
‫اڪي‪ ٩ٟ‬ڪؽي كڪفج ڈ‪٤‬ي‪.‬‬
‫ال ا‪ ٦ٞ‬اهلل قضػفۿ الكؽيک ‪٦ٞ‬ۿ نػؽ قْػفۿ ق ‪٤‬هؽف ْتػفۿ ق‪٧‬ؾؿ االضؾاب قضػف (ص ‪)33‬‬
‫٘خص ا‪٧“ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ي سڎ‪١ ٣٧‬اڻ‪ ٩٨‬ع‪٩‬كي‪٩‬ـ ‪٨ٟ١‬ائي‪٥‬ػا “‪٣٧‬ۿ قڈائي ۽ ٺٺ ڪ‪٥‬ػا “‪٣٧‬ۿ‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ڪا‪١‬ياةيَء س‪ ٩‬سل‪٨ٟ١ ٣‬ائي‪٥‬ػا “‪ .٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ڪ‪٥‬ػا “‪٣٧‬ۿ‬
‫س‪ ٣‬سي ‪ِ٤‬ؽ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ حي ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬سيڪي ٘خص کي ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪار‪٤‬ا‪ ٩١‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا‬
‫“‪ .٣٧‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪ٙ٤‬فيات ا‪٨٤‬يَء کاـ ‪١‬غخ‪٧ ٟٗ‬ئي‪ ٣٥٧ .‬سي الِء ٘خص س‪ ٩‬قا‪ ٣٧ ٩ٓٛ‬س‪٩‬‬
‫پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪار‪٤‬ا‪ .٩٧ ٦٤ ٩١‬ا‪١ ٩٧‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي عػا سي پاراـ ُا‪٧‬ؽ ٿي‪٥‬ػډ قا‪ .٩٧ ٩ٓٛ‬ا‪٩٧‬ئي ـتب‬
‫“‪٧‬يۿ س‪٧ ٩‬ڪ ا‪٧‬ڏق قا‪٩ٓٛ‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ةِا‪٧‬ؽ ـ‪٥‬ػـ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪار‪٤‬ا‪٩٧ ٩١‬ۿ پاڻ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي عػا‬
‫سي عا‪٤‬ي ۾ قس‪٨‬ي ڇڎيائ‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ُڪ دعا‬
‫ضػيد سي ڪخاة‪ ٣‬۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪٩‬ـ ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي دْائ‪٩‬ـ ‪ ٜٝ٤‬ڪي‪٩‬ـ قي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ي‬
‫دْائ‪٩‬ـ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ا‪٤‬ػرق‪٤‬ي كغهيج کي ُا‪٧‬ؽ ڪ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ عتؽ پ‪٩‬ي ٿي ح‪٦‬‬
‫پيٖ‪٢‬ت ؽ اـالؿ سي دؾ ۾ ڪ‪٨‬ڏي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي اضفاـ‪ ٣‬س‪٘٩ٌ ٩‬اـ ةؽپا ر‪٥٧‬ػق ‪ .٩٧‬ـ‪٥‬ػس ا‪٤‬ػر سي‬
‫د‪٤‬يا ڪ‪٨‬ڏي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي سؼة‪ ٣‬۽ عيا‪ ٣ٞ‬ـاـ ـػائي‪“ ٣‬ةاد ر‪٥٧‬ػي ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ دْا اُ‪٧‬ا ‪٧‬ئي سيڪا ‪ ٣ِٙٞ ٣٥٧‬۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي زةاـ ‪١‬اـ ‪٤‬ڪؽ‪٤‬ػي ‪٧‬ئي‪:‬‬
‫ا‪ ٠ٰ٨ٞ‬ار‪ ٦٤‬ا‪ٞ‬ط‪ ٚ‬ض‪ً ٜ‬ا قارز‪٥ٛ‬ا احتاْ‪ ٦‬قار‪٤‬ا ا‪ٞ‬تاٌ‪ ٝ‬ةاٌالً قارز‪٥ٛ‬ا اسخ‪٥‬اة‪ ٦‬قارىا اسخخاة‪ ٦‬قار‪٤‬ا االكياء‬
‫ک ‪٢‬ا‪٧‬ي (اي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار! اـاـ کي ـچ کي ـچ سي ن‪٩‬رت ۾ ڈيکار ۽ ا‪٨٤‬يَء سي پيؽقي سي ح‪٘٩‬ي‪ٚ‬‬
‫ٍْا ڪؽ‪ .‬اي پؽقردگار! اـاـ کي ةاٌ‪ ٝ‬کي ةاٌ‪ ٝ‬سي رقپ ۾ ڈيکار ۽ ا‪٨٤‬يَء کاـ ةچڻ سي ح‪٘٩‬ي‪ٚ‬‬
‫ڈي ۽ اي اهلل! اـاـ کي كي‪ ٣‬کي ا‪٧‬ڏق ئي ڈيکارۿ س‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ُا‪٧‬ي “‪).٣٧‬‬
‫‪٩١‬س‪٩‬دف د‪٤‬يا ۾ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬سي ‪١‬ٿاـ كڪ‪ ٣‬س‪ ٩‬پؽدق پي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬سيڪ‪ ٩‬كغم ٘‪ ًٜ‬كي‪ ٣‬سي‬
‫ُا‪٧‬ؽ کي ڄاڻيۿ اُ‪ ٩٧‬ا‪ ٣٨٤‬کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ کي ا‪٩٧‬‬
‫اضفاس حڏپائي‪٥‬ػق ‪٩٧‬ۿ ‪ ٩٧‬ةيخاب ٿي اهلل کي ـڎي ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ ‪ٞ‬ڳي ٿ‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬ـ کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ‬
‫سي ح‪٘٩‬ي‪ٍْ ٚ‬ا ڪ ؽ‪ .‬ح‪ ٦‬سيئ‪“ ٣‬ئ‪٩‬ـ كي‪ ٣‬کي ٺيڪ ٌؽح ڈـي ۽ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ـگ‪٨‬اـ‪“ .‬ئ‪٩‬ـ ‪٧‬ؽ كئي‬
‫سي ةاري ۾ اُ‪٧‬ا درـج راِء ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽياـۿ سيڪا ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬جۿ قا‪ٓٛ‬ي سي اْختار کاـ ‪٧‬ئڻ کپي‪.‬‬
‫نطيص ٘ڪؽ کاـ ـ‪٩‬اِء ـچي ‪ٓ١‬ؽ٘ج ‪٤‬ٿي ‪ٟ١‬ي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح نطيص ٘ڪؽ کاـ ـ‪٩‬اِء‬
‫نطيص ْ‪ ٝ٢‬س‪٩٨ُ ٩‬ر ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي اضفاس ‪٩٧‬ۿ سيڪ‪ ٩‬كػت اعخيار ڪؽي‬
‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي دْا سي ن‪٩‬رت ۾ ُا‪٧‬ؽ ٿي‪ .٩٧ ٩‬ا‪٧‬ا دْا ‪٧‬ڪ ‪ ٣١٩١‬سي دؾ س‪“ ٩‬ئي‪٧“ ٩٥‬يۿ‬
‫سيڪ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ سي دؾ ۾ اْ‪ٟ‬يٰ حؽي‪ ٣‬درسي ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪51‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫خڪيث ٌتّى‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ن‪ٙ‬خ‪١ ٣‬اـ ‪٧‬ڪ ن‪ٙ‬ج ا‪٧‬ا ة‪٧“ ٦‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ضڪ‪٢‬ج سا چڻي ‪٧‬ئا ۽ ‪١‬اڻ‪٣٨‬‬
‫کي ضڪي‪٢‬اڻي رقش اعخيار ڪؽڻ سي ح‪ٜٟ‬ي‪ ٣‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سا‬
‫ڪيخؽائي ‪٩ٛ‬ؾ ضػيد سي ڪخاة‪ ٣‬۾ “‪١ .٣٧‬راؾ ٌ‪٩‬ر پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪‛ :٩‬ٻ‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬کاـ ـ‪٩‬اِء‬
‫ٻي‪ ٣‬ـاـ ضفػ ڪ‪٨٤٩‬ي‪٧ .‬ڪ ا‪ ٩٧‬س‪ ٣٨٥‬کي اهلل ‪١‬اؾ ڈ‪ِ ٩٧ ٩٤‬ا‪ ٩٧‬قچ ۾ قچ ض‪ ٚ‬سي را‪ ٦٧‬۾ عؽڃ‬
‫ڪؽي ۽ ٻي‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬س‪ ٣٨٥‬کي اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ضڪ‪٢‬ج ڈ‪٤‬ي ۽ ‪ ٩٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬سب ٘يه‪ ٩ٟ‬ڪؽي ٿ‪ ٩‬۽ حٓ‪ٟ‬ي‪٠‬‬
‫ڈي ٿ‪‚.٩‬‬
‫ضيؽت ْتػاهلل ة‪ْ ٣‬تاس چ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ :٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ‪٩١‬ـ کي پ‪٥٨٥‬شي ـي‪٥‬ي ـاـ ‪ٞ‬ڳاي‪ ٩‬۽‬
‫چي‪‛ ٩‬اي اهلل ‪ ٣٧‬کي ضڪ‪٢‬ج ٍْا ڪؽ‪٘( ‚.‬خص ا‪ٞ‬تاري ‪)126/7‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ٻي‪٩‬ـ ة‪ ٦‬ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي رقايخ‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ س‪١ ٣‬اـ ضڪ‪٢‬ج سي ا‪٢٧‬يج س‪ ٩‬ا‪٤‬ػازق‬
‫ال رـ‪٩‬ؾ اهلل ٘ؽ‪١‬اي‪ :٩‬ا‪٧‬ا ‪١‬ش‪ٟ‬ؿ ڪيڎي ‪ُ ٦٤‬ـٺي “‪٧‬ي س‪ ٣٨٥‬۾ ڈا‪٧‬پ‪ /‬ضڪ‪٢‬ج س‪٩‬ـ‬ ‫ٿئي ٿ‪١ .٩‬ر ً‬
‫ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ڪي‪٩‬ـ قڃ‪ .٣‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح پاڻ ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪٧“ ٩‬يۿ ڈا‪٧‬پ‪ /‬ضڪ‪٢‬ج سي ڳا‪ ٦٨ٞ‬کاـ قچيڪ‬
‫ٻي ڪاة‪ ٦‬ـٺي ـ‪٩‬کڏي ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ڈا‪٧‬پ‪ /‬ضڪ‪٢‬ج سي ا‪٢٧‬يج ايخؽي ح‪ ٦‬گ‪٨‬ڻي “‪٧‬يۿ س‪ ٩‬ا‪٨٤‬يَء ةاةج ا‪٧‬ا حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڈ‪٤‬ي قيئي‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬ٻي‪ ٣١٩ٛ ٣‬قٽاـ سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪا ڈا‪٧‬پ‪ /‬ضڪ‪٢‬ج سي كئي ‪ٟ١‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا قٺڻ ۾ ديؽ ‪٦٤‬‬
‫ڪشي‪ .‬پاڻ ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪٧“ ٩‬ي‪‛ :‬ڈا‪٧‬پ‪ /‬ضڪ‪٢‬ج ‪ ٣١٩١‬سي گ‪ ٠‬ٿي‪١ ٝ‬يؽاث “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا سخاـ ة‪٦‬‬
‫‪ٟ١‬ي ح‪ ٦‬اُ‪٩٧‬ئي ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ض‪ٜ‬ػار “‪٧‬ي‪( .‬ا‪ٞ‬خؽ‪١‬ؼيۿ ڪخاب ا‪)٠ٟٓٞ‬‬
‫ڪ‪ ٣‬رقايخ‪٩١ ٣‬سب ڈا‪٧‬پ‪ /‬ضڪ‪٢‬ج ۽ ـ‪٩‬ڃ قيچار سي ا‪٢٧‬يج ْتادت کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬حؽ‪١‬ؼي ۽ اة‪١ ٣‬اس‪ ٦‬۾ رقايج “‪٧‬ي ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ٘ؽ‪١‬اي‪٧“ ٩‬ي‪٧ :‬ڪ ٘‪ٜ‬ي‪٦‬ۿ كيٍاـ سي ‪١‬ٿاـ‬
‫‪٧‬ؾار ْاةػـ کاـ ة‪ ٦‬ڀاري “‪٧‬ي‪١( .‬لڪاة ا‪٢ٞ‬هاةيص ‪)751‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـڄي ز‪٤‬ػگي ڈا‪٧‬پ سي ‪١‬را‪ ٣ٞ‬ـاـ ڀؽي پئي “‪٧‬ي‪٤ .‬ت‪٩‬ت سي ذ‪١‬يػاري‪٣‬‬
‫کي ادا ڪؽڻ سي الِء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪٧‬ؽ ‪١‬ؽض‪ٟ‬ي ۽ ‪ٓٛ٩١‬ي حي ڈا‪٧‬پ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ٘ؽ‪١‬اي‪٧ .٩‬خي‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ پاڻ ﷺ سي ز‪٤‬ػگي ‪١‬اـ ڪش‪١ ٦٨‬راؾ ‪ ٜٝ٤‬ڪش‪ ٣‬ٿا‪.‬‬

‫ٽڪراُء جْ ىّكعْ جْ‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ْ‪٢‬ؽ سڎ‪ 35 ٣٧‬ـاؾ ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪١‬ڪي ۾ ‪٧‬ڪ قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪.٩‬‬
‫ڪٓتي سي ْ‪٢‬ارت ڪ‪ ٣‬ـتت‪ ٣‬سي ڪؽي څ‪٧‬ي پئي ‪٧‬ئي ۽ ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء سي ‪٤‬ئي‪ ٣‬ـؽ اڈاقت‬
‫ڪئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء دقراـ ِا‪١ ٩٧‬فئ‪ ٩ٟ‬پيػا ٿي‪ ٩‬ح‪’ ٦‬ضشؽاـ‪٩‬د‘ کي ڪيؽ کڻي ۽ ا‪٨٤‬يَء کي ٻي‪٨‬ؽ ڪٓتي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪52‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سي دي‪٩‬ار ۾ ‪ٞ‬ڳائي‪ِ .‬ا‪ ٩٧‬سيئ‪ ٣‬ح‪٘ ٦‬يي‪ٟ‬ج قارق ‪ٓ١‬ا‪٩٧ ٩ٟ١‬ۿ ح‪٥٨٥‬ڪؽي ‪٧‬ؽڪ‪ ٩‬ا‪٧‬ا ڪ‪٩‬كق‬
‫ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳ‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬ئي ا‪ ٩٧‬کڻي ‪ٞ‬ڳائي ۽ ا‪ ٩٧‬كؽؼ ضان‪ ٝ‬ڪؽي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪٩‬اؾ حي ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي قڃ ۾ ڪيخؽائي ڈي‪ ٣٨٥‬س‪٨‬يڏق ‪٥ٟ٧‬ػق ر‪٧‬ي‪ ٩‬۽ ـ‪٢٨‬ج‬
‫راِء ـاـ ڪ‪٩‬ة‪٘ ٦‬يه‪ ٩ٟ‬ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪٤ .٩‬يٺ ‪٧‬ڪ قڈډي سي ا‪٨٤‬يَء رٿ حي ـڀ راىي ٿي قيا ح‪٦‬‬
‫ـڀاڻي نتص س‪ ٩‬سيڪ‪١ ٩‬اڻ‪ ٩٨‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ڪٓتي ۾ گ‪٨‬ڏ‪٤‬ػقۿ ُا‪ ٩٧‬ئي ا‪٨٤‬يَء ‪١‬فئ‪ٟ‬ي س‪٘ ٩‬يه‪٩ٟ‬‬
‫ڪ‪٥‬ػق ۽ ـڀ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪١ ٩٧‬ڃي‪٥‬ػا‪ .‬ٻي ڈي‪ ٩٧ ٣٨٥‬سڎ‪ ٣٧‬ڪٓتي ۾ “يا ح‪ ٣٥٧ ٦‬ڈٺ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪٓتي ۾‬
‫گ‪٨‬ڏ‪٤‬ػډ ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ كغم رـ‪٩‬ؾ اهلل ‪ِ .٩٧‬ا‪ ٩٧‬ڈـي ‪٧‬ؽڪ‪ ٣٨٥‬چي‪٧‛ ٩‬ي ح‪١ ٦‬ط‪٢‬ػ ﷺ‬
‫ـچار ۽ ا‪١‬ي‪٧“ ٣‬يۿ اـاـ کي ـ‪٥‬ػس ٘يه‪ٛ ٩ٟ‬ت‪٩‬ؾ “‪٧‬ي‪( ‚.‬ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪)214/1‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي چي‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬ڪ چادر کڻي اچ‪١ .٩‬اڻ‪ ٩٨‬چادر کڻي “يا ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ا‪٨٤‬يَء‬
‫کي ز‪١‬ي‪ ٣‬حي قڇاي‪ ٩‬۽ ضشؽا اـ‪٩‬د کڻي ا‪٨٤‬يَء سي ‪١‬ٿاـ رکي‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي چي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـڀ چادر سا ڪ‪٥‬ارا س‪ٟ٨‬ي‪ ٩‬۽ ا‪٧‬ا کڻي ڪٓتي سي ڀج حائي‪ ٣٥٧ .٩ٟ٧ ٣‬ايئ‪ ٣‬ئي ڪي‪.٩‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ ‛ضشؽا اـ‪٩‬د‚ کي چادر سي ‪١‬ٿاـ ک‪٥‬ي‪ ٩‬۽ ا‪ ٩٧‬ڪٓتي سي ڀج ۾ ‪٥٧‬ي‪.٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬ا‪٧ ٝ٢ْ ٩٧‬ڪ ة‪٨‬خؽي‪٧“ ٩٤٩٢٤ ٣‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪ‪٣٨٥‬‬
‫حڪؽاري ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کي ڪ‪٨‬ڏي ‪٤٩٢٤‬ي ع‪٩‬ش اـ‪٩ٟ‬ةيَء ـاـ ‪٤‬تيؽي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬ا‪٧ ٩٧‬يَء ح‪ ٦‬ڈا‪٧‬پ‬
‫ڀؽي‪ ٩‬ا‪٤‬ػاز اعخيار ڪؽي ‪٧‬ؽڪ‪ ٣٨٥‬کي ا‪٨٤‬يَء ۾ كؽيڪ ڪي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ٓ١ ٩‬ا‪ ٩ٟ١‬گ‪٨‬ڻ‪٩‬‬
‫ڪؽي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ق‪ٛ‬ار س‪١ ٩‬فئ‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬شي‪ ٩‬قڃي‪ .‬پؽ سيڪڎ‪ ٣٧‬حػةيؽ ـاـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي اضفاس‬
‫ڈياري‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ْؾت ‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬فئ‪٤ ٩ٟ‬تيؽڻ ۾ ڪاة‪ ٦‬ڈکيائي ‪ ٦٤‬ٿي‪٥‬ػي‪.‬‬

‫طروعاة‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي سڎ‪١ ٣٧‬ڪي ۾ ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬ا‪ٌ ٩٧‬ؽي‪٩ٜ‬‬
‫اعخيار ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬قٽ قي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ۽ کي‪ ٣‬چ‪٤٩‬ػا ‪٧‬ئا ‛اي ا‪٤‬فا‪ !٩٤‬چئ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اهلل ‪٧‬ڪ “‪٧‬ي‬
‫۽ ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ٓ١ ٦‬ت‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬اق‪٧‬اـ ٘الح پائي‪٥‬ػا‪( ‚.‬اي‪٨‬ا ا‪٥ٞ‬اس ‪ ٩ٞ٩ٛ‬اال ا‪ ٦ٞ‬اال اهلل ح‪ٟٙ‬ط‪٩‬ا) يٓ‪٥‬ي‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬كؽڪ کي ڇڎي‪ ٩‬۽ ‪٧‬ڪ عػا سي ْتادت س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪؽي‪٩‬ۿ ح‪ ٦‬اق‪٧‬اـ سي ڀالئي‬
‫ٿي‪٥‬ػي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ڪٓتي ۾ ‪ 360‬ةُج رکي‪٧ ٝ‬ئا‪٧ .‬ڪ ن‪٩‬رت ا‪٧‬ا ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬ڪٓتي کي ة ُخ‪ ٣‬کاـ‬
‫پاڪ ڪؽيۿ ا‪ ٩٧‬ح‪٩‬ضيػ س‪١ ٩‬ؽڪؾ ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃي ‪٧‬ا‪ .‬پؽ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ا‪ٟ٢ْ ٩٧‬ي ٌ‪٩‬ر حي كؽڪ ۽ ةُج‬
‫پؽـخيَء س‪١ ٩‬ؽڪؾ ة‪٥‬شي قي‪ .٩٧ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ رـ‪٩‬ؾ اهلل قٽ ٻ‪ ٦‬چار چار رـخا ‪٧‬ئا‪٧ .‬ڪ ا‪ ٩٧‬ح‪٦‬‬
‫ڪٓتي ‪١‬اـ ةُخ‪ ٣‬کي ڪڍي اُحي ٻي‪٨‬ؽ ح‪٩‬ضيػ س‪١ ٩‬اض‪٩‬ؾ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪ‪ ٣‬۽ ا‪٨٤‬يَء کي ‪١‬ؽڪؾ ة‪٥‬ائي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ح‪٩‬ضيػ قاري حطؽيڪ ‪٧‬الئي‪.٣‬‬
‫‪٧‬ڪ ن‪٩‬رت زةا‪٤‬ي دْ‪٩‬ت کاـ كؽقْات ڪؽڻ سي ‪٧‬ئي ۽ ٻي ن‪٩‬رت ْ‪ٟ٢‬ي ‪ٛ‬ػؿ کڻي‬
‫كؽقْات ڪؽڻ سي‪ .‬سيئ‪ ٣‬حاريظ ‪١‬اـ ذاةج “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ْ‪ٟ٢‬ي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ کاـ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪53‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پاـ‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬۽ ٘‪ ًٜ‬زةا‪٤‬ي دْ‪٩‬ت حي ‪١‬ڪي ۾ پ‪٥٨٥‬شي پيٖ‪٢‬تؽاڻي ‪١‬ل‪ ٣‬کي ساري ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـال‪١‬ي دْ‪٩‬ت يا اـال‪١‬ي حطؽيڪ س‪ ٩‬نطيص پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫اُ‪٧ ٩٧‬يُء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪ُ ٣‬پؽا‪٘ ٣١‬ڪؽي ‪ ٠٨١‬سي ذريٓي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ـ‪٩‬ڃ ۽ ڪؽدار ۾ حتػي‪ٟ‬ي‬
‫“‪٤‬ػي قڃيۿ ا‪ ٩٧‬كؽقْاحي ڪ‪ ٠‬سڎ‪٥١ ٣٧‬اـب ضػ حائي‪ ٣‬ٿي قڃي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب ْ‪ٟ٢‬ي‬
‫‪ٛ‬ػ‪ ٣١‬سي كؽقْات ڪئي قڃي‪.‬‬

‫جًُّٔ کْ شِڻ‬
‫‪١‬ل‪٩٨‬ر ـيؽت ‪٤‬گار اة‪ ٣‬اـطاؽ ٻڌائي ٿ‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽيل‪ ٣‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ س‪٤ ٩‬ا‪١‛ ٩ٞ‬ؼ‪ ‚٠١‬رکي‪ ٩٧ ٩‬۽‬
‫‪ ٩٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ـب قكخ‪ ٠‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي س‪٩‬اب ۾ رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪ ٣‬کي‬
‫٘ؽ‪١‬ائي‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬ح‪٧٩‬اـ کي ا‪٨٤‬يَء حي حٓشب ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ‪٩١‬ـ کي ڪ‪٨‬ڏي ٌؽح ‪ٛ‬ؽيل‪٣‬‬
‫سي ايؼاُء رـا‪٤‬يَء کاـ ةچاي‪٧“ ٩‬ي‪ ٩٧ .‬ـب قكخ‪ ٠‬ڪ‪ ٣‬ٿا ۽ ‪٧‬ڪ كغم ‪١‬ؼ‪ ٠١‬سي ‪٧‬ش‪ ٩‬ڪ‪٣‬‬
‫ٿا‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ ‪١‬ط‪٢‬ػ (ﷺ) “‪٧‬ياـ (ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪)374/1‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬ان‪٤ ٝ‬ا‪١ ٩ٞ‬ط‪٢‬ػ ﷺ ‪ .٩٧‬س‪ ٣٨٥‬سي ‪٥ٓ١‬يٰ قاکاڻي‪ ٝ‬يا ـارا‪٧‬ي‪٧“ ٝ‬ي‪.‬‬
‫‪١‬ڪي دقر ۾ سڎ‪ٛ ٣٧‬ؽيل‪ ٣‬کي پاڻ ﷺ ـاـ ـاډ پيػا ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬کي‪ ٣‬ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬پف‪٥‬ػ ‪٧ ٦٤‬ئي ح‪٩٧ ٦‬‬
‫پاڻ ﷺ کي ‪١‬ط‪٢‬ػ (قاکاڻي‪ /ٝ‬ـارا‪٧‬ي‪ )ٝ‬س‪٨‬ڏي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ـڎي‪ ٣٥٧ .٣‬پ‪٥٨٥‬شي ـاډ قاري سؼةي‬
‫سي حفڪي‪ ٣‬سي الِء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪٤ ٩‬ا‪١ ٩ٞ‬ؼ‪ ٠١‬رکي ڇڎي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي ‪٥ٓ١‬يٰ ‪١‬ؼ‪١‬ج ڪي‪٧“ ٝ‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽيق سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ﷺ کي گ‪٨‬ٽ قچ ڳا‪٨ٞ‬ائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٩٧ ٦‬پاڻ ﷺ سي الِء ‪١‬ط‪٢‬ػ س‪ َٙٞ ٩‬اـخٓ‪٢‬اؾ‬
‫ڪؽڻ سي ةػراـ ‪١‬ؼ‪ ٠١‬س‪ َٙٞ ٩‬اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽي گ‪٨‬ٽ قچ چ‪٤٩‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ايخؽي‪ٜ‬ػر س‪ ٩‬اة‪٨ٞ ٩‬ب سي‬
‫زاؾ اُؿ س‪٢‬ي‪ ٝ‬ع‪٩‬د پاڻ ﷺ سي ـا‪٩٨١‬ـ اچي چي‪١‛ :٩‬ؼ‪٢١‬ا ْهي‪٥‬ا (ن‪ٙ‬ط‪ )379 ٩‬يٓ‪٥‬ي ‪٧‬ي ‪١‬ؼ‪٠١‬‬
‫“‪٧‬ي ۽ اـي‪ ٣٧ ٣‬کي ‪٤‬ٿا ‪١‬ڃ‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ چيڏائڻ قاري ڳا‪ ٦٨ٞ‬۽ پاڻ ﷺ سي ح‪٧٩‬ي‪٧ ٣‬ئي‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪٧‬ڪ ع‪٩‬ةه‪٩‬رت‬
‫س‪٩‬اب ڈيئي ا‪٨٤‬يَء کي ‪ِ٤‬ؽ ا‪٤‬ػاز ڪؽي ڇڎي‪.٩‬‬
‫پاڻ ٘ؽ‪١‬ايا ئ‪٩‬ـ‪٧ :‬ي ‪١‬اڻ‪١ ٩٨‬ؼ‪ ٠١‬سي ـب ۽ كخ‪ ٠‬ڪ‪ ٣‬ٿا‪ .‬پؽ ا‪٧‬ا ـب ۽ كخ‪٥٨٥١ ٠‬شي ‪١‬ٿاـ‬
‫پ‪٩‬ڻ قاري ‪٧“ ٦٤‬يۿ ڇ‪ ٩‬ح‪٥٨٥١ ٦‬ش‪٤ ٩‬ا‪١ ٩ٞ‬ط‪٢‬ػ (ﷺ) “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪١‬ؼ‪.٠١‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽﷺ ‪٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي “يا ح‪٧ ٦‬خي ْتػاهلل ة‪ ٣‬اةي پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ـغج ‪١‬غا‪ٗٞ‬‬
‫ة‪٥‬شي قي‪ ٣٧ .٩‬سيخ‪٩‬ڻيڪ اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي قرح‪٩٧ ٩‬ۿ پؽ ضفػ سي سؼةي حطج ‪ ٩٧‬پاڻ ﷺ س‪٩‬‬
‫ـغج ‪١‬غا‪ ٗٞ‬ة‪٥‬شي قي‪ .٩٧ ٩‬پاڻ ﷺ سي ح‪٧٩‬ي‪ ٣‬ڪؽڻۿ پاڻ ﷺ س‪ ٩‬ـب ۽ كخ‪ ٠‬ڪؽڻ ۽ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي عالؼ عؽاب ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ پکيڏڻۿ ـ‪٥‬ػـ ـڀ کاـ قڈق ‪١‬لٖ‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬شي قي‪ .٩‬ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ‬
‫نطيص ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٩٧ ٦‬ـڀ کاـ قڈق كاح‪ ٠‬رـ‪٩‬ؾ ‪ .٩٧‬ضيؽت ْ‪٢‬ؽ ٘ارقؽۿ رـ‪٩‬ؾ اهلل کي چي‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬ـ‬
‫کي ‪٩١‬ڪ‪ ٝ‬ڈي‪ ٩‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ کيؿ ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽي ڇڎياـ‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪‛ :٩‬دْ‪ ٦‬اليخطػث ا‪٥ٞ‬اس اـ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪54‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪١‬ط‪٢‬ػا ي‪ٜ‬خ‪ ٝ‬انطاة‪٘( ٦‬خص ا‪ٞ‬تاري ‪ ) 520/8‬يٓ‪٥‬ي‪ :‬کيؿ ڇڎي ڈي‪١ .٩‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪ ٦٤ ٩٧‬چ‪٩‬ـ ح‪١ ٦‬ط‪٢‬ػ‬
‫(ﷺ) پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪ ٣‬کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽائي ٿ‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا ‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪٧‬ڪ عاص اـ‪٩‬ة ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿي‪ .‬ا‪٧‬ا ‪٧‬يَء ح‪ .... ٦‬ح‪٧٩‬ي‪٣‬‬
‫کي ةؽداكج ڪؽي‪ .٩‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ح‪٧٩‬ي‪ ٣‬کي ‪ ٦٤‬ـ‪٥٨‬ػا ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ قڈي‬
‫ةؽائي ـا‪٩٨١‬ـ اي‪٥‬ػي ۽ ا‪٧‬ا عػا سي دي‪ ٣‬سي ةػ‪٤‬ا‪١‬ي “‪٧‬ي‪.‬‬

‫وكث کان اڳ كدم ٌَ کڻڻ‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪ٞ‬ڳ ڀڳ حيؽ‪ ٣٧‬ـاؾ ‪١‬ڪي ۾ ر‪٧‬ياۿ سخي سي گ‪٨‬ڻائي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي‬
‫‪١‬غا‪ ٗٞ‬ة‪٥‬ي‪ ٝ‬ر‪٧‬ي‪٧ ٣٥٧ .‬ؽ ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ پاڻ ﷺ کي ـخاي‪ .٩‬ح‪٤٩٧ ٣٨٥‬ػي ة‪ ٦‬پاڻ ﷺ سي دْ‪٩‬حي‬
‫سػقس‪٨‬ػ سي ‪٤‬خيشي ۾ اُحي سا ‪ٞ‬ڳ ڀڳ ٻ‪ ٦‬ـؤ ‪١‬ؽد ۽ ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ةار‬
‫ةار پاڻ ﷺ کي ا‪ ٩٧‬چ‪٤٩‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬اـي‪ ٠ُٟ ٣‬سي عالؼ س‪٨‬اد ڪؽي‪٩‬ـۿ پؽ پاڻ ﷺ کي‪ ٣‬ـػائي‪٣‬‬
‫نتؽ سي ح‪ٜٟ‬ي‪ ٣‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ضيؽت ْ‪٢‬ؽ ٘ارقؽۿ ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ُ‪ ٣٢ٟ‬سي عالؼ س‪٨‬اد‬
‫سي ‪٩١‬ڪ‪ ٝ‬گ‪٨‬ؽي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪ :٩‬يا ْ‪٢‬ؽ ا‪٤‬ا ‪ٟٛ‬ي‪( ٝ‬ـيؽت اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪ )441/1‬يٓ‪٥‬ي‪ :‬اي ْ‪٢‬ؽ‬
‫اـي‪ ٣‬ٿ‪٩‬را “‪٧‬ي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫‪١‬ڪي د” ر سي پڇاډيَء ۾ۿ ‪١‬ػي‪٥‬ي سا ‪ٞ‬ڳ ڀڳ ٻ‪ ٦‬ـؤ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪٣٨‬‬
‫کي سڎ‪ ٣٧‬پخ‪ ٩‬پي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ڪي سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پاڻ ﷺ ۽ ـ‪٥‬ػس ـاٿي‪ ٣‬کي ُ‪ ٠ٟ‬۽ زيادحيَء س‪٤ ٩‬لا‪٩٤‬‬
‫ة‪٥‬ائي ر‪٧‬يا “‪ ٣٧‬ح‪ ٣٥٧ ٦‬ة‪ ٦‬چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـاـ کي ا‪ُ ٣٨٤‬ا‪ ٣٢ٞ‬سي عالؼ قډ‪٧‬ڻ سي ‪٩١‬ڪ‪ ٝ‬ڈي‪ .٩‬پؽ پاڻ‬
‫ﷺ کي‪٘ ٣‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬نتؽ ڪؽي‪٩‬ۿ ڇ‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬ـ کي ‪ٛ‬خاؾ سي ‪٩١‬ڪ‪ ٦٤ ٝ‬ڈ‪٤‬ي قيئي “‪٧‬ي (انتؽقا ٘ا‪٤‬ي ‪٠ٞ‬‬
‫اق‪١‬ؽ ةا‪ٜٞ‬خاؾ)‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ُ‪ ٠ٟ‬۽ زيادحيَء سي ةاقس‪٩‬د اٽڪ‪ ٝ‬پ‪٥‬ػر‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪٣‬‬
‫‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي نتؽ ۽ ـ‪٨‬پ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ گ‪٢٨‬ؽق پاڻ‬
‫ﷺ ‛ٕؾقف ةػر‚ سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي پ‪٥٨٥‬شي نطاةي‪ ٣‬کي ـاڻ ڪؽي دك‪ ٣٢‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي الِء‬
‫‪٤‬ڪخا‪ .‬ا‪ ٩٧‬ة‪ ٦‬پاڻ ﷺ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ڪي‪٩‬ۿ سڎ‪ ٣٧‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ٌؽ٘اـ ا‪ ٩٧‬ک‪ٟ‬ي‪ ٝ‬قْػق اچي قي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫“ـ‪٢‬ا‪٤‬ي ‪١‬الئڪ ح‪٥٨٥‬شي ‪١‬ػد سي الِء اي‪٥‬ػا‪( .‬اال‪ٙ٤‬اؾ ‪)9‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ڪ‪ ٠ُٟ ٩‬ڪؽي ح‪٧ ٦‬ڪػؿ ا‪٨٤‬يَء سي‬
‫عالؼ ڪارقائي كؽقع ڪئي قڃي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ُـ‪٥‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٠ُٟ ٦‬سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬نتؽ‬
‫۽ ٽڪؽاُء کاـ ةچڻ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪي‪ ٩‬قڃي‪ٟ٢ْ .‬ي ‪ٛ‬ػؿ ٘‪ ًٜ‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ک‪٥‬ي‪ ٩‬قڃيۿ سڎ‪٣٧‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩‬ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ٌ‪٩‬ر حي ٘ائػي ۾ ‪٤‬ڪؽي‪.‬‬
‫جڪرارى ٍُڌ جان ُٽْ وڃڻ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء اٽڪ‪ ٝ‬حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪١ ٣‬ڪي ۾ ر‪٧‬يا‪ .‬ڪش‪٦٨‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ـ‪٥‬ػـ ـاٿ ڈ‪٩٤‬ۿ پؽ ‪١‬ڪي قارـ سي گ‪٨‬ڻائي پاڻ ﷺ سي ـغج ‪١‬غا‪ ٗٞ‬ةڻي‪ ٝ‬ر‪٧‬يۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪55‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سڎ‪ ٣٥٧ ٣٧‬ڈٺ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رڳ‪١ ٩‬غا‪ٙٞ‬ج ـاـ پاڻ ﷺ سي ‪١‬ل‪ ٣‬کي عخ‪٤ ٠‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي ح‪٩٧ ٦‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬س‪٩‬ـ ـٽ‪٩‬ـ ـٽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ ٣٥٧ .‬پاڻ ۾ ٌئ‪ ٦‬ڪي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ڪي سا ـڀ ـؽدار‬
‫‪٧‬ڪ ئي ق‪ٛ‬ج ض‪ ٩ٟ٢‬ڪؽي پاڻ ﷺ کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽي ڇڎي‪ ٣‬ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬اق‪٧‬اـ سي ح‪٩‬ضيػ قاري حطؽيڪ‬
‫س‪ ٩‬عاح‪ ٩٢‬ٿي قڃي‪.‬‬
‫ا‪٧ ٩٧‬ڪ ‪٤‬ازڪ ‪ .٩٧ ٩ٓٛ٩١‬ةِا‪٧‬ؽ ‪٧‬ڪ ن‪٩‬رت ‪٧‬يَء ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪ ٣‬کي‬
‫ـاڻ ڪؽي ـاڻ‪ٜ١ ٣‬اة‪ ٩ٟ‬ڪؽي‪ .‬پؽ پاڻ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬ا‪ ١‬ي کي ‪٤‬خيشي سي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي کاـ ڈٺ‪ .٩‬سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬اـ‬
‫ق‪ٛ‬ج سي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ‪ٜ١‬اة‪٘ ٩ٟ‬ائػي‪٥٢‬ػ ‪ ٦٤‬ٿئي ‪٧‬اۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ ٽڪؽاُء کاـ ةچڻ‬
‫سي ان‪٩‬ؾ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪي‪ ٩‬۽ ‪١‬ڪي ‪١‬اـ ‪٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪ٟ٧‬يا قيا‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ـ‪٥‬ج حڪؽار ـاـ ٽڪؽائڻ ‪٧“ ٦٤‬ي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬حڪؽاري ‪٥٧‬ڌ حاـ ‪٧‬ٽي‬
‫قڃڻ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي ا‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ـگ‪ ٦٨‬کي ةچائيۿ ا‪٧‬ا‬
‫قچيڪ ٘ائػي قاري ڪ‪ ٠‬۾ اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬

‫دنّٔن جٔحڻ جْ ڪّطض‬

‫اـالؿ ۾ ‪٧‬ڪ ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬ان‪٩‬ؾ اُ‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي د‪ٞ‬ش‪٩‬ئي ڪؽڻ چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي (ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪)60 ٦‬‬
‫د‪ٞ‬ش‪٩‬ئيَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب “‪٧‬يۿ د‪ٞ‬ي‪ ٣‬کي ڳ‪٥‬ڍڻۿ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي پاڻ ـاـ ‪٧‬يؽائڻ‪ .‬ا‪ٜ١ ٩٧‬هػ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ضان‪ٝ‬‬
‫ڪؽي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ٻي‪ ٣‬ـاـ رْايج ڪئي قڃي‪ .‬ٻي‪ ٣‬سي سؼة‪ ٣‬۽ ‪ٙ١‬ادـ س‪ ٩‬اضخؽاؿ ڪي‪٩‬‬
‫قڃي‪ .‬د‪ٞ‬ش‪٩‬ئيَء س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ان‪٩‬ؾ اـال‪١‬ي دْ‪٩‬ت س‪٧ ٩‬ڪ ا‪ ٠٧‬ان‪٩‬ؾ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬اةػي ٌ‪٩‬ر حي ‪٧‬ؽ‬
‫ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٢‬اج ۾ گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٝ‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ـڄي ز‪٤‬ػگيَء ۾ د‪ٞ‬ش‪٩‬ئيَء سي ا‪٨٤‬يَء ان‪٩‬ؾ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪١ .٩‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪ :‬سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ﷺ ‪٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي “يا ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ا‪ ٝ٧‬اي‪٢‬اـ ـاـ گڎ‬
‫اُحي ‪١‬لؽڪ ۽ ي‪٩٨‬دي ة‪“ ٦‬ةاد ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ٌؽ٘اـ ‪٧‬ڪ ‪٥١‬ل‪٩‬ر ساري ڪؽڻ‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‛نطي‪١ ٦ٙ‬ػي‪ ‚٦٥‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ۾ پاڻ ﷺ اْالـ ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬ؽ چر‪/‬‬
‫گؽق‪ ٦٧‬کي پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ؼ‪٧‬ب ۽ ڪ‪ٟ‬چؽ سي “زادي ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سا حڪؽاري ‪١‬ا‪١‬ؽا ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سي پ‪٥٨٥‬شي رقايخ‪٩١ ٣‬سب ‪٤‬تيؽيا قي‪٥‬ػا‪ْٜ .‬يػي ۽ ڪ‪ٟ‬چؽ سي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ڪ‪ ٣٨٥‬کي ة‪٦‬‬
‫‪١‬شت‪٩‬ر ‪ ٦٤‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪.‬‬
‫ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬ـاـ ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ عاص رْايج س‪ٓ١ ٩‬ا‪٘ ٩ٟ١‬ؽ‪١‬اي‪ .٩‬ر‪١‬ياـ سي رقزـ سي ٘ؽض ٿيڻ‬
‫کاـ اڳ پاڻ ـڳ‪٩‬را ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ئي ڈي‪ ٣٨٥‬۾ رقزا رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ سڎ‪ ٣٧‬ي‪٩٨‬دي رقزا رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ٛ .‬ت‪ٟ‬ي سي‬
‫حتػي‪ٟ‬يَء کاـ اڳ ‪ٞ‬ڳ ڀڳ ـخؽ‪٨١ ٣٧‬ي‪ ٣٥‬حائي‪ ٣‬پاڻ ﷺ ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬سي ‪ٛ‬ت‪ٟ‬ي (ةيج ا‪ٜ٢ٞ‬ػس) کي‬
‫پ‪٥٨٥‬ش‪ٛ ٩‬ت‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬ائي رکي‪ .٩‬ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬سي ْتادت سي ‪ٛ‬ت‪ٟ‬ي کي پ‪٥٨٥‬ش‪ٛ ٩‬ت‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬ائڻ ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ‪٩٧‬‬
‫ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را اُ‪١‬يػ رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ُاحي سا ي‪٩٨‬دي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي قيش‪ ٩٨‬اي‪٥‬ػا‪( .‬ح‪ٙ‬فيؽ‬
‫ا‪ٜٞ‬ؽٌتي ‪)150/2‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪56‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ س‪ٌ ٩‬ؽي‪١ ٩ٜ‬غا‪ٙٞ‬ج سي س‪٩‬اب ۾ ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ‪ .٩٧ ٦٤‬پؽ ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج سي س‪٩‬اب‬
‫۾ رْايج ‪ .٩٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ـ‪٩‬ڃ ا‪٧‬ا ‪٧ ٦٤‬ئي ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬کي دٻائي پ‪٥٨٥‬شي حاةّ ڪشي‪ .‬پؽ‬
‫ا‪٨٤‬يَء سي اُةخڏ پاڻ ﷺ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٧ ٩ٜ‬يُء ‪ ٩٧‬ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ ٻاس‪٨‬ائپ ۽ پ‪٥٨٥‬شائپ س‪ٓ١ ٩‬ا‪٩ٟ١‬‬
‫ڪشي ۽ ـ‪٥‬ػـ د‪ٞ‬ي‪ ٣‬کي ‪٤‬ؽؿ ڪؽي کي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ـاٿي ة‪٥‬ائشي‪.‬‬

‫رازدارى‬

‫‪١‬ڪي سي ٘خص سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ قا‪ ٣ٓٛ‬۾ “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ـ‪ٙ‬ؽ سي حياريَء س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪.٩٤‬‬
‫ْاؿ ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ىؽقري حياري‪ ٣‬۾ ‪ٞ‬ڳي قياۿ ا‪٨٤‬يَء ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ نػي‪ ٚ‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٤‬ياڻي‬
‫ضيؽت ْائل‪ ٦‬سي گ‪٨‬ؽ “ياۿ سيڪا پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي زقس‪٧ ٦‬ئي‪َ٩٧ .‬ء ا‪٨٤‬يَء ‪ ٝ٨١‬ىؽقري حياري‬
‫ڪؽي ر‪٧‬ي ‪٧‬ئي‪ .‬ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ پ‪٥٨٥‬شي ‪٤‬ياڻيَء کاـ پڇي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڇا ح‪٩‬کي رـ‪٩‬ؾ اهلل حياريَء س‪٩‬‬
‫ضڪ‪ ٠‬ڈ‪٧“ ٩٤‬ي‪ .‬ضيؽت ْائل‪ ٦‬قراڻي‪٧‛ ٩‬ائ‪ .‚٩‬ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ ٻي‪٨‬ؽ پڇي‪٩‬ۿ ‪٧‬يَء حياري‬
‫ڪيڎا‪ ٣٨٤‬ـ‪ٙ‬ؽ ڪؽڻ سي الِء “‪٧‬ي‪ .‬ضيؽت ْائل‪ ٦‬قراڻي‪٩‬ۿ ‛عػا س‪ٛ ٩‬ف‪٩١ ٠‬ـ کي عتؽ‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪( ‚.‬ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪)14/3‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـ‪٥‬خ‪١ ٣‬اـ ‪٧‬ڪ ـ‪٥‬ج ا‪٧‬ا ة‪٧“ ٦‬ي ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٤‬ازڪ ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ ـػائي‪٣‬‬
‫رازداري اعخيار ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬ائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪١ .‬ڪي سي ٘خص سي ‪ ٠٨١‬۾ ة‪ ٦‬پاڻ ﷺ ايئ‪ ٣‬ئي ڪؽڻ‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬پاڻ ﷺ ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪١‬اـ پ‪٥٨٥‬شي ڈ‪٧ ٣٧‬ؾارـ انطاةي‪ ٣‬ـاـ گڎ ‪٤‬ڪخاۿ پؽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ا‪٦٤ ٩٧‬‬
‫ُٻ ڌايائ‪٩‬ـ ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬ڪيڎا‪ ٣٨٤‬پيا قڃ‪٩‬ـ‪ .‬نطاة‪ ٦‬چ‪٩‬ـ ٿا ح‪ ٦‬اـاـ ‪٥ٟ٧‬ػي سڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪٥٧‬ڌ حي‬
‫پ‪٨‬خاـي‪٣‬ۿ س خاـ کاـ رـخ‪ ٩‬ـڌق ‪١‬ڪي ٌؽؼ ٿي قي‪٩‬ۿ حڎ‪ ٣٧‬قڃي اـاـ کي عتؽ پئي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ـ‪ٙ‬ؽ‬
‫‪١‬ڪي سي الِء “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪٤‬ازڪ گڎي‪ٓ١ ٝ‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ رازداري ةي ضػ ا‪٧“ ٠٧‬ي‪ .‬گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬حڻ‪ ٩‬ڪا‪١‬ياةيَء س‪ ٩‬دارق‪١‬ػار ا‪٨٤‬يَء‬
‫حي ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ٻي چر کي اق‪٧‬اـ سي رٿ‪ ٣‬سي اڳ‪٩‬اٽ عتؽ پئشي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ـڄي ز‪٤‬ػگي ا‪٨٤‬يَء ضڪ‪٢‬ج کي ‪٨٤‬ايج ـٺي ‪٤٩٢٤‬ي اعخيار ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪.٩‬‬

‫صّرجدال کْ جٔئً جّ جٔئً ىڃڻ‬

‫سڎ‪ ٣٧‬ٻ‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬يا ٽ‪ ٣ٞ٩‬۾ حڪؽار پيػا ٿي قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪٤ ٦‬يٺ ٻ‪٨٥‬ي سي قڃ ۾ ‪٧‬ڪ ْ‪ٟ٢‬ي‬
‫ضا‪ٞ‬ج ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي قڃي ٿي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬کي اـٽيٽؿ ڪ‪ (Status quo) ٩‬چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء اـٽيٽؿ‬
‫ڪ‪ ٩‬کي ةػالئڻ سي ڪ‪٩‬كق گ‪٨‬ڻي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ة‪٥‬ا ‪٤‬خيشي سي ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ٻي چر پ‪٥٨٥‬شي‬
‫ـ‪٩٢‬ري ـگ‪ ٦٨‬ـاـ س‪٩‬اةي ڪارقائي ڪ‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬ڪؽ‪٤‬ػق “‪٧‬ي ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬د‬
‫ن‪٩‬رحطاؾ اـٽيٽؿ ڪ‪٩‬ۿ سيئ‪ ٣‬سي حيئ‪ ٣‬ةا‪ٛ‬ي ر‪٥٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬۽ قچيڪ ‪ٜ٤‬هاـ ا‪ ٩٧‬ٿي‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪٦‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪57‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬يَء ةي ‪٤‬خيشا ڪ‪٩‬كق ۾ ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬کي ‪ٟ١‬ي‪ٓٛ٩١ ٝ‬ا ة‪٥‬ا ٘ائػي ضان‪ ٝ‬ٿيڻ سي زياـ ٿي قي‪٥‬ػا‬
‫“‪.٣٧‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح حڪؽاري ‪١‬ا‪١‬ؽـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ُـ‪٥‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي سيئ‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫حيئ‪١ ٣‬ڃڻ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ س‪ِْ ٩‬ي‪٘ ٠‬ائػق ‪٧‬ي ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪١ ٦‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي ا‪٨٤‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي‬
‫قا‪٤‬ػڪائي ‪ٟ١‬ي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٩ٛ‬ح‪ ٣‬کي قچيڪ ـگ‪٨‬ارق ڪؽي ـگ‪ .٣٨‬حڪؽاري ‪٥٧‬ڌ حاـ‬
‫‪٧‬ٽي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ايخؽق ح‪١ ٦‬يت‪٩‬ط ڪشيۿ س‪٤ ٩‬يٺ ٌا‪ٛ‬ج س‪ ٩‬ح‪٩‬ازـ ةػ‪ٞ‬شي قڃي ۽ ڪ‪٣٨٥‬‬
‫قڈي ٽڪؽاُء کاـ ـ‪٩‬اِء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ضػيتي‪ ٦‬سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ا‪٧‬ائي ضڪ‪٢‬ج ْ‪ٟ٢‬ي اعخيار ٘ؽ‪١‬ائي‪ .‬پاڻ ﷺ‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي کاـ رقا‪٤‬ا ٿي ضػيتي‪ ٦‬قاري ‪٥٧‬ڌ حي پ‪٨‬خا ح‪١ ٦‬ڪي سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ة‪ٟ٧ ٦‬ي اچي اُحي پ‪٨‬خا‪٣٥٧ .‬‬
‫چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ کي اڳياـ قچڻ ‪ ٦٤‬ڈي‪٥‬ػاـي‪ .٣‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ضػيتي‪ ٦‬سي ساِء حي رڪاقٽ سي‬
‫ضا‪ٞ‬ج پيػا ٿي قيئي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ايئ‪ ٦٤ ٣‬ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬حٍٓ‪ ٝ‬ٽ‪٩‬ډي اڳياـ قچڻ سي ڪ‪٩‬كق‬
‫ڪ‪٣‬ۿ پؽ پاڻ ﷺ ضػيتي‪١ ٦‬اـ ئي قاپؿ ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪٩١‬ٽي “يا‪.‬‬
‫ا‪ ٩ ٧‬گ‪٩‬يا پ‪٥٨٥‬شي ۽ ٻي چر سي قڃ ۾ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬اـٽيٽفڪ‪ ٩‬کي ‪١‬ڃي قٺڻ ‪ .٩٧‬ا‪٨٤‬يَء ضڪ‪٢‬ج‬
‫ْ‪ٟ٢‬يَء سي ‪٤‬خيشي ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ا‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ي قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي قچيڪ ـگ‪٨‬ارق ۽‬
‫‪١‬يت‪٩‬ط ڪؽي ـگ‪ ٣٨‬۽ ايئ‪ ٣‬ئي ٿي‪ ٩‬۽ پاڻ ٘‪ ًٜ‬ٻ‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ا‪٤‬ػر ‪١‬ڪي ۾ ٘احطا‪ ٦٤‬ا‪٤‬ػاز ۾ داع‪ٝ‬‬
‫ٿي قيا‪.‬‬

‫ڏکٔائَْء ۾ آشاٌْ‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪ ٦٧8‬۾ ‪١‬ڪ‪٘ ٩‬خص ڪي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي انطاة‪ ٣‬ـاـ‬
‫گڎ ‪١‬ڪي کاـ ٌائٗ سي الِء رقا‪٤‬ا ٿيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ْؽةفخاـ ۾ ‪٩٢٧‬ار رـخا ‪٧ ٦٤‬ئا‪٥ٟ٧ .‬ػي‬
‫‪٥ٟ٧‬ػي ‪٧‬ڪ ‪٥٧‬ڌ ‪٧‬ڪ ـ‪٩‬ډ‪ ٩٧‬رـخ‪“ ٩‬ي‪٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ٻ‪ ٣‬ٽڪؽي‪ ٣‬سي قڃ ‪١‬اـ ٿي ‪٥ٞ‬گ‪٨‬ي‪.٩‬‬
‫ح‪٥٨٥‬ڪؽي ا‪ ٩٧‬رـخ‪ ٩‬ا‪٨٤‬يَء ئي ن‪ٙ‬ج ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر ٿي قي‪.٩٧ ٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪٥٧‬ڌ حي پ‪٨‬خ‪ ٩‬ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬کاـ پڇيائي‪ ٣‬ح‪ ٣٧ ٦‬رـخي س‪٤ ٩‬ا‪٩ٞ‬‬
‫ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي؟ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬قراڻي‪ ٣٧ ٩‬س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬ح‪٥‬گ رـخ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پاڻ ﷺ س‪٩‬اب ۾ قراڻي‪٩‬ۿ ‛‪٧ !٦٤‬ي ‪٧‬ڪ‬
‫ـ‪ ٩ٞ٩‬رـخ‪٧“ ٩‬ي‪( ‚.‬ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪)127/4‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ـاـ ڈ‪٧ ٣٧‬ؾارـ کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ ‪١‬اڻ‪٧ ٩٨‬ئا‪ .‬ا‪٧‬ي سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫پکڏسي ‪٧ ٣ٟ٧‬ا ح‪ ٦‬پڪ ـاـ ا‪٨٤‬يَء رـخي حاـ ـ‪٥‬ػـ ‪٥ٞ‬گ‪٨‬ڻ ڈکي‪ ٩‬ٿي پ‪٩‬ي ‪٧‬ا‪ .‬پؽ ا‪٧‬ي ئي ‪١‬اڻ‪٩٨‬‬
‫سيڪڎ ‪ٍٛ ٣٧‬ار ٺا‪٧‬ي ‪ ٣ٟ٧‬ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي الِء ا‪ ٩٧‬رـخ‪٥ٞ ٩‬گ‪٨‬ڻ ڈکي‪٧ ٦٤ ٩‬شي ‪٧‬ا ۽ ا‪ُ ٩٧‬ا‪٧‬ؽي ٌؽح‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ح‪٥‬گيَء سي ةاقس‪٩‬د ة‪٦‬ۿ ا‪ ٣٨٤‬سي الِء ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ـ‪ ٩ٞ٩‬ٿي پ‪٩‬ي ‪٧‬ا‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫پ‪٥٨٥‬شي س‪٩‬اب ۾ ا‪٨٤‬يَء ضڪ‪٢‬ج ْ‪ٟ٢‬يَء ڈا‪ ٣٨٤‬اكارق ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪58‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ ز‪٤‬ػگيَء س‪٧ ٩‬ڪ ا‪ ٠٧‬راز ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ .٩‬ا‪٧“ ٩٧‬ي‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪٧“ ٣‬ؽ حػةيؽ اعخيار ڪؽڻ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ضڪي‪٢‬ا‪ ٦٤‬حػةيؽ س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬ز‪٤‬ػگيَء سي ‪١‬ڏ‪٤‬ي ‪ٓ١‬ا‪٣ٟ١‬‬
‫ـاـ “ ‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء حػةيؽ کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪٥‬ػيۿ ز‪٤‬ػگيَء سي ‪٧‬ؽ ‪١‬لڪ‪ ٝ‬کي ـ‪ ٩ٞ٩‬ة‪٥‬ائي ـگ‪٨‬شي‬
‫ٿ‪.٩‬‬

‫جدةٔر طّر پٺحْ ُٽڻ‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ۿ ‪ ٦٧8‬۾ ‪٧‬ڪ س‪٥‬گ ٿي‪ .‬ا‪٧‬ا كاؿ سي ـؽضػ ‪ٞ‬ڳ ‛‪١‬ؤح‪ ‚٦‬قاري ‪٥٧‬ڌ‬
‫حي ٿيۿ س‪ ٣٨٥‬سي ڪؽي ا‪٨٤‬يَء کي ‛‪١‬ؤح‪ ٦‬سي س‪٥‬گ‚ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء س‪٥‬گ سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي‬
‫‪١‬ف ‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪ ٩‬حٓػاد ٘‪ ًٜ‬ٽي ‪٧‬ؾار ‪ .٩٧‬ا‪٨٤‬ي سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ـا‪٩٨١‬ـَء قاري چر ٘‪٩‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ‬
‫س‪٨‬ش‪٨‬ي حٓػاد ۾ ‪٧‬ئي‪“ .‬عؽي ‪١‬ؽض‪ٟ‬ي ۾ عا‪ٞ‬ػ ة‪ ٣‬ق‪ٞ‬يػ ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـؽدار ‪ٜ١‬ؽر ٿي‪ .٩‬س‪ٞ ٣٨٥‬ڏائيَء‬
‫کي ٕيؽ ‪ٙ١‬يػ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي قاپفيَء س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ڪي‪ ٩٧ .٩‬حػةيؽي پفپائيَء )‪ (Tactual retreat‬سي‬
‫ان‪٩‬ؾ حي ‪١‬ؤح‪١ ٦‬اـ قاپؿ ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪ٟ٧‬يا قيا‪.‬‬
‫ْؽة‪ ٣‬س‪١ ٩‬ؾاج قډ‪٧‬ي ‪١‬ؽڻ س‪١ ٩‬ؾاج ‪ ٩٧ .٩٧‬ا‪٨٤‬يَء پٺخي ‪٧‬ٽڻ سي ضڪ‪٢‬ج ْ‪ٟ٢‬يَء کي‬
‫ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬يا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي سڎ‪١ ٩٧ ٣٧‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ ٦‬اُحي سي ‪٩٤‬س‪٩‬ا‪ ٣٤‬ـ‪٥‬ػـ ‛يا ٘ؽار‚ (اي‬
‫ڀاڄ‪٩‬ڪڏ) چئي “چرڀاُء ڪي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سڎ‪ِ ٣٧‬ا‪ُ ٩٧‬ٻڌق ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي حؽديػ ٘ؽ‪١‬ائي‪ .‬پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ چي‪٩‬ۿ ‛‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ڀاڄ‪٩‬ڪڏ ‪ ٦٤‬پؽ عػا چا‪٧‬ي‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ػؿ کڻڻ قارا “‪( ‚.٣٧‬ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ‬
‫‪)438/3‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ا‪٨٤‬يَء اركاد ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ سي قيش‪ ٩٨‬نطيص ‪ٛ‬ػؿ‬
‫ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪٤ ٩‬خيشا ڈي‪٥‬ػډ ‪٧‬شي‪ ًٜ٘ .‬س‪٩‬ش ۽ ق‪ٛ‬ار عاٌؽ قډ‪٧‬ي ‪١‬ؽڻ گ‪٨‬ؽة‪ ٝ‬اـال‪١‬ي ٌؽي‪٩ٜ‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پؽ ‪ ٣٥١٩ ١‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ٻي چر سي ٌا‪ٛ‬ج ٘يه‪ٟ‬ي ڪ‪٥‬ػډ ضػ حائي‪٣‬ۿ ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾‬
‫‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي الِء ‪ٛ‬ػؿ ‪ ٦٤‬ک‪٥‬ي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ايخؽي حائي‪ ٣‬س‪ٜ١ ٩‬اة‪ ٩ٟ‬ٿي پ‪٩‬ي ح‪ ٦‬ة‪ ٦‬حػةيؽ ٌ‪٩‬ر پٺخي ‪٧‬ٽڻ کپي‬
‫ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬قچيڪ حياري ڪؽي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ‪٤‬خيشا ‪٥ٟ١‬ػډ ‪ٛ‬ػ‪ ٣١‬سي ‪ٛ‬اة‪ ٝ‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬

‫ُّرٓان ُّرٓان ُشڌارا‬

‫‪٧‬ڪ رقايج ‪٩١‬سبۿ ضيؽت ْائل‪٘ ٦‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪ُ ٣‬ا‪٧‬ي “يخ‪٩‬ـ ۽ ـ‪٩‬رح‪٩‬ـ‬
‫‪٤‬ازؾ ٿي‪٩‬ـۿ س‪ ٣‬۾ س‪٥‬ج ۽ دقزخ س‪ ٩‬ذڪؽ ‪ .٩٧‬ايفخائي‪ ٣‬س‪١ ٩‬اڻ‪ ٩٨‬سڎ‪ ٣٧‬اـالؿ ٌؽؼ ‪١‬ائ‪ ٝ‬ٿياۿ ح‪٦‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء ضالؾ ۽ ضؽاؿ سا ضڪ‪ٞ ٠‬ٿا ۽ سيڪڎ‪ ٣٧‬ايئ‪ ٣‬ٿئي ‪٧‬ا ۽ كؽقع ۾ ئي ا‪٧‬ي ضڪ‪٧ ٣٨ٞ ٠‬ا ح‪٦‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬كؽاب ‪ ٦٤‬پيئ‪٩‬ۿ ح‪ ٦‬پڪ ـاـ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬چ‪٩‬ـ ‪٧‬ا ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬كؽاب ‪ ٦٤‬ڇڎي‪٥‬ػاـي‪ .٣‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪59‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سيڪڎ‪ ٣٧‬كؽقع ۾ ئي ا‪٧‬ي ضڪ‪٧ ٣٨ٞ ٠‬ا ح‪ ٦‬ز‪٤‬ا ‪ ٦٤‬ڪؽي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬چ‪٩‬ـ ‪٧‬ا اـي‪ ٣‬ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ز‪٤‬ا‬
‫‪ ٦٤‬ڇڎي‪٥‬ػاـي‪( .٣‬نطيص ا‪ٞ‬تغاري ‪)655/8‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء رقايج ‪١‬اـ ‪٧‬ڪ ِْي‪ ٠‬ضڪ‪٢‬ج ‪٤‬ت‪٩‬ي ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿي‪٧ .‬يَء ا‪٧‬ائي ضڪ‪٢‬ج ْ‪ٟ٢‬ي‬
‫“‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ Graduation‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٤‬فاـ س‪٧ ٩‬ڪ ڈکي‪ ٩‬۽ پيچيػف ڪ‪٧“ ٠‬يۿ ْاؿ ٌ‪٩‬ر‬
‫حي ا‪٤‬فاـ ڪش‪ ٦٨‬عيا‪ ٣ٞ‬۽ ْادح‪ ٣‬حي ِ‪٧‬ؽي قڃي ٿ‪ ٩‬۽ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬ا‪ ٣٨٤‬کي نطيص ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ‪ٞ‬ڳي ٿ‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “چار حي ‪ ٩٧‬ڪ‪٤ ٣٨٥‬ئي‪ ٣‬كئي کي ‪٧‬ڪػؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ سي الِء حيار ‪٤٩٧ ٦٤‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ڏي‪٣‬‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي ـڌاري س‪ ٩‬قاضػ ٌؽي‪ ٩ٜ‬ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ڪ‪ ٠‬کي ڈا‪٧‬پ ـاـ ‪٩٧‬رياـ‬
‫‪٩٧‬رياـ ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل ْؽةفخاـ ۾ پ‪٨‬ؽي‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬سي ـ‪٩‬ڃ کي ةػالي‪ ٩‬۽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ا‪٤‬ػر ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬يج س‪١ ٩‬ؾاج‬
‫پيػا ڪي‪ .٩‬ايفخائي‪ ٣‬س‪١ ٩‬اڻ‪ ٣٨‬۾ ـڌارـ کي ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ سي نالضيج پيػا ٿي قيئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ كؽْي ضڪ‪ ٠‬الڳ‪ ٩‬ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬ايا‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ٘ڪؽي حتػي‪ٟ‬يَء‬
‫سي ڪ‪٩‬كق ۽ ‪١‬ؾاج ٺا‪٧‬ڻ کاـ ـ‪٩‬اِء كؽيٓج سا ‪ٛ‬ا‪٩٤‬ـ الڳ‪ ٩‬ڪ‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا ا‪٤‬فا‪٤‬ي ٍ٘ؽت سي‬
‫عالؼ ‪٧‬شي ‪٧‬ا ۽ ا‪ ٩٧‬ا‪ٜ٤‬الةي ‪٤‬خيش‪٤ ٦٤ ٩‬ڪؽي ‪٧‬اۿ سيڪ‪ْ ٩‬ؽةفخاـ سي ـ‪٢‬اج ۾ ضان‪ ٝ‬ٿي‪.٩‬‬

‫عيهْ خانحً جْ رعآث‬

‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪ 9‬ذي ا‪ٞ‬طز ‪ ٦٧9‬۾ ضز س‪٘ ٩‬ؽض ادا ڪي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬کي ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ضشث‬
‫ا‪٩ٞ‬داع چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬ي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ‪٧‬ڪ ‪ٞ‬ک کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ گڎ ٿي قيا‪ .‬پاڻ ﷺ‬
‫پ‪٥٨٥‬شي عٍتي ۾ سيڪي ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ـۿ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ا ‪٧‬ئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي ا‪٤‬فا‪٤‬ي ةؽاةؽي‬
‫س‪ ٩‬اْالـ چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓٛ٩١‬ي حي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪٧‬ي حاريغي ‪٘ َٙٞ‬ؽ‪١‬ايا ح‪’ ٦‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪٦‬‬
‫ْؽةيَء کي ْش‪٢‬يَء حي ٘يي‪ٟ‬ج ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ڪ‪ ٣٨٥‬ڳ‪٩‬ري کيۿ ڪ‪ ٣٨٥‬ڪاري حي ٘يي‪ٟ‬ج‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪٘ .‬يي‪ٟ‬ج س‪ ٩‬حٓ‪ ًٜ٘ ٟٚ‬دي‪ ٣‬۽ ح‪٩ٜ‬يٰ ـاـ “‪٧‬ي‪‘.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء عٍتي کاـ اٽڪ‪ ٝ‬اڇائي ‪٨١‬ي‪٥‬ا پ‪ِ٩‬ء پاڻ ﷺ ‪٧‬ي س‪٨‬اـ ڇڎڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬پاڻ ﷺ کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫ا‪١ ٩٧‬فئ‪ ٩ٟ‬پيػا ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪ‪ ٣٨٥‬کي ع‪ٟ‬ي‪ ٩ٙ‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃي‪١ .‬ؼڪ‪٩‬رف اْالـ ‪٩١‬سب ةِا‪٧‬ؽ ٘‪ ًٜ‬ا‪ ٩٧‬ٿيڻ‬
‫کپي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬دي‪ ٣‬۽ ح‪٩ٜ‬يٰ سي ة‪٥‬ياد حي عال٘ج س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ڪي‪ ٩‬قڃي ‪٧‬اۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪٤‬ف‪ ٝ‬يا ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سي‬
‫ة‪٥‬ياد حي‪ .‬پؽ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ايئ‪ ٦٤ ٣‬ٿي‪.٩‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ق٘ات کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ػي‪٥‬ي سي ’ذ‪ٜ‬ي‪ ٦ٙ‬ة‪ ٩٥‬ـاْػف‘ ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪٧ ٩‬ڪ ‪١‬يڏ گڎ‬
‫ٿي‪١ .٩‬اڻ‪ ٣٨‬س‪ ٩‬پ‪٨‬ؽ ي‪٩‬ـ رسطاـ ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ـٓػ ة‪ْ ٣‬تادف کي ع‪ٟ‬ي‪ ٩ٙ‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃيۿ سيڪ‪١ ٩‬ػي‪٥‬ي سي‬
‫‪٧‬ڪ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ـاـ الڳاپي‪ .٩٧ ٝ‬ا‪٨٤‬يَء ‪ ٝ٨١‬ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽۿ رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ‪٧‬يَء ضػيد پيق‬
‫ڪئي ح‪‛ ٦‬االئ‪٢‬ث ‪ٛ ٣١‬ؽيق‚ يٓ‪٥‬ي ع‪ٟ‬ي‪ ٩ٙ‬يا ا‪١‬اؿ ‪ٛ‬ؽيل‪١ ٣‬اـ ٿي‪٥‬ػق‪ .‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬ـٓػ ة‪ْ ٣‬تادفۿ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ‪ٛ‬ؽيق ‪١‬اـ ڪ‪٨٤٩‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي کيؿ ع‪ٟ‬ي‪ ٩ٙ‬ة‪٥‬ائي ‪٤‬ٿ‪٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪60‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ـگ‪٨‬شي‪ .‬ةطد ‪١‬تاضري کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٤‬يٺ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٨٤‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬حي ـ‪٢٨‬ج راِء ٿيا ح‪ٛ ٦‬تي‪ٟ‬ي ‪ٛ‬ؽيق ‪١‬اـ‬
‫ئي ڪ‪ ٣٨٥‬کي ع‪ٟ‬ي‪ ٩ٙ‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃيۿ ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬سبۿ ضيؽت اة‪٩‬ةڪؽ نػي‪ ٚ‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ع‪ٟ‬ي‪ٜ١ ٩ٙ‬ؽر ٿي‪٩‬ۿ‬
‫سيڪ‪ٛ ٩‬ؽيل‪ ٣‬ـاـ الڳاپي‪.٩٧ ٝ‬‬
‫ةِا‪٧‬ؽ ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ ‪١‬خياد ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ايئ‪ ٣‬ڇ‪٘ ٩‬ؽ‪١‬اي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء سي پ‪٩‬ياـ‬
‫‪٧‬ڪ ِْي‪ ٠‬ضڪ‪٢‬ج ‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٧‬ا ‪٧‬يَء ح‪ ٦‬ع‪ٟ‬ي‪ٙ‬ي يا ضڪ‪٢‬ؽاـ کي ‪٧‬ڪ قـيّ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٢‬اج حي‬
‫ضڪ‪ ٠‬الڳ‪ ٩‬ڪؽڻا ‪٤٩٧‬ػا “‪ .٣٧‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ا‪ ٩٧‬ىؽقري “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬ع‪ٟ‬ي‪ٙ‬ي سي اٌاْج حي‬
‫راىي ٿي قڃ‪ .٣‬ا‪٧‬ا اٌاْج رىاڪاراڻي ‪٧‬ئڻ کپي‪ .‬سيخؽي پيؽقيَء سي ذريٓي ا‪ٜ١ ٩٧‬هػ‬
‫ضان‪ ٝ‬ٿيڻ ‪٢١‬ڪ‪٧“ ٦٤ ٣‬يۿ سيڪ‪ ٩‬اـال‪١‬ي عال٘ج سي ‪١‬ػْا “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ػي‪ْ ٠‬ؽةفخاـ ۾ۿ ـ‪٩‬ي‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬سي حاريظ سي ‪٤‬خيشي ۾ۿ ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ـؽداريَء س‪٩‬‬
‫درس‪ ٩‬ضان‪ ٝ‬ٿي قي‪٩ْ .٩٧ ٩‬ا‪١‬ي ‪ٙ٤‬فيات ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪٧‬ڏي كغم سي اڳ‪٩‬اڻيَء کي ـ‪٩‬الئيَء ـاـ‬
‫‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ي قٺ‪٥‬ػي ‪٧‬ئيۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬قاـٍ‪ٛ ٩‬ؽيق ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ـاـ ‪٧‬شي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪٢‬اسي ن‪٩‬رحطاؾ سي‬
‫ڪؽي پاڻ ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛االئ‪٢‬ث ‪ٛ ٣١‬ؽيق‪ ‚.‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٩‬اةػي ضڪ‪ .٩٧ ٦٤ ٠‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب ٘‪ ًٜ‬ا‪٩٧‬‬
‫‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ڪ‪٩ٛ ٣٨٥‬ؿ ۾ س‪ ٣٨٥‬گؽق‪ ٦٧‬کي ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬س‪٨‬ڏي ـياـي ضيريج ضان‪ ٝ‬ٿي قڃيۿ ُاحي ا‪٨٤‬يَء‬
‫گؽق‪ ٦٧‬سي ڪ‪٘ ٣٨٥‬ؽد کي ‪٩ٛ‬ؿ سي ‪١‬ٿاـ ضاڪ‪ ٠‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ا‪٩ٟٓ١ ٩٧‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ٟ٢ْ ٦‬يج )‪ (Pragmatism‬ة‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ـ‪٥‬خ‪١ ٣‬اـ ‪٧‬ڪ‬
‫ـ‪٥‬ج “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ٙ٤‬ؽادي ‪١‬ا‪١‬ؽـ ۾ ‪٧‬ڪ كغم کي ـػائي‪ِ٤ ٣‬ؽي ‪ٓ١‬يار ـا‪٩٨١‬ـ رکڻ کپي‪ .‬پؽگڎي‪ٝ‬‬
‫‪١‬ا‪١‬ؽـ ۾ ڪڎ‪ ٣٧‬ڪڎ‪ِ٤ ٣٧‬ؽي ‪ٓ١‬يار ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳ‪٤٩٧ ٦٤ ٩‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ىؽقري ‪٤٩٧‬ػق‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏـ ‪١‬ا‪١‬ؽـ ۾ ‪ِ٤‬ؽي ‪ٓ١‬يار کي ڇڎيۿ ْ‪ٟ٢‬ي ح‪ٜ‬اىا ‪٩١‬سب ٘يه‪ ٩ٟ‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ايئ‪ ٦٤ ٣‬ڪي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ز‪٤‬ػگيَء س‪ٓ١ ٩‬يار ـڌي ‪٤٩٢٤‬ي ‪ٟ٧‬ي ‪ ٦٤‬ـگ‪٥٨‬ػق‪.‬‬

‫ىصحلم جْ ٌظر‬

‫‪١‬ڪي سي ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء ْؽةفخاـ ۾ ا‪ ٩٧‬دقر “ي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي حاريظ ۾ ‛ْاؿ ا‪٩٘٩ٞ‬د‚ چي‪ ٩‬قڃي‬
‫ٿ‪ْ .٩‬ؽةفخاـ سا ‪ٛ‬تيال ‪١‬ػي‪٥‬ي اچي اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ ‪ٛ‬تي‪‛ ٩ٟ‬ة‪ ٩٥‬ذ‪ٜ‬يٗ‚ پڻ‬
‫‪٩٧‬ۿ سيڪ‪ٌ ٩‬ائٗ کاـ “ي‪ .٩٧ ٩‬ا‪٧‬ي سڎ‪١ ٣٧‬ػي‪٥‬ي “يا ح‪ ٦‬ا‪٧ ٣٨٤‬ڪ ا‪٩٤‬ک‪ ٩‬كؽط رکي‪ ٣٥٧ .٩‬چي‪٩‬‬
‫ح‪٦‬ۿ اـي‪ ٣‬اـالؿ ح‪ٛ ٦‬ت‪٩‬ؾ ڪ‪٥‬ػاـي‪٣‬ۿ پؽ ‪٤‬ڪ‪ ٩‬زڪ‪٩‬اة ڈي‪٥‬ػاـي‪٣‬ۿ ‪ ٦٤‬قري س‪٨‬اد ڪ‪٥‬ػاـي‪.٣‬‬
‫ا‪٧ ٩٧‬ڪ ‪٤‬ازڪ ‪١‬فئ‪ْ .٩٧ ٩ٟ‬اؿ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي اـالؿ کي ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ سي الِء حيار ‪٦٤‬‬
‫‪٧‬ئا‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ضاؾ کاـ ‪١‬ٿي ٿي “ئي‪٥‬ػي کي ڈٺ‪ .٩‬پاڻ پ‪٥٨٥‬شي ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬حطج ا‪٩٧‬‬
‫ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سڎ‪٧ ٣٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػا ح‪١ ٦‬ف‪ ٠ٟ‬ـ‪٢‬اج س‪ ٩‬ضه‪ ٩‬ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػا ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء‬
‫ا‪ ٩٧‬ـڀ ڪش‪ ٦٨‬ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ ـ‪٥‬ػـ كؽٌ‪ ٣‬کي ‪١‬ڃي‪٥‬ػي کيؿ اـالؿ ۾‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪61‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫داع‪ ٝ‬ڪؽي ق رح‪١ .٩‬اڻ‪ ٣٨‬سي كڪ‪ ٣‬کي دقر ڪؽڻ سي الِء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ :٦‬سڎ‪٩٧ ٣٧‬‬
‫اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي قٺ‪٥‬ػا ح‪ ٦‬زڪ‪٩‬ات ة‪ ٦‬ڈي‪٥‬ػا ۽ س‪٨‬اد ة‪ ٦‬ڪ‪٥‬ػا‪( .‬ـيؽت اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)56/4‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ا‪٨٤‬يَء ْ‪١ ٝ٢‬اـ ‪٧‬ڪ ِْي‪ ٠‬ضڪ‪٢‬ج ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿي‪ .‬ا‪٧‬ا ضڪ‪٢‬ج‬
‫ڪش‪ ٣ِٙٞ ٦٨‬۾ ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬حي ‪ِ٤‬ؽ رکڻ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فاـ ڪ‪ ٩‬پٿؽ ڪ‪٨٤٩‬يۿ سيڪ‪ ٩‬حاذؽ کي ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ‪٦٤‬‬
‫ڪؽي‪ .‬ا‪٤‬فاـ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏي ‪١‬غ‪٩ٟ‬ؽ “‪٧‬يۿ سيڪا ـػائي‪ ٣‬ةػ‪ٞ‬تي ر‪٥٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فاـ سي ضاؾ حي‬
‫ـ‪٥‬ػس “ئي‪٥‬ػي کي ‪ٛ‬ياس ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪١ .‬اڻ‪َ٩٨‬ء ـاـ ‪ٓ١‬ا‪ ٩ٟ١‬ڪ‪٥‬ػي ـػائي‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج کي ـا‪٩٨١‬ـ رکڻ کپي‪ٓ١ .‬ا‪ٟ١‬ي ق‪ٛ‬ج ‪٧‬ڪػؿ حتػي‪ٟ‬يَء حي زقر ڀؽڻ ـاـ ىػ پيػا ٿي‪٥‬ػق‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي اةخڏ سيڪڎ‪ ٣٧‬قڈي ‪ِ٤‬ؽ ـاـ ڈـشي ح‪ ٦‬پاڻ ‪١‬ؽادق ايئ‪ ٣‬ٿي‪٥‬ػق ح‪١ ٦‬فخ‪ ٜٝ‬۾ ‪١‬اڻ‪٩٨‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػقۿ س‪٨‬ڏق اـي‪ ٣‬ضاؾ ۾ ڈـڻ چا‪٧‬ي‪٩‬ـ ٿا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪62‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پٔغيتراڻْ پانٔصْ‬
‫ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ا‪ ٩٧‬عياؾ ڪي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ْ ٩ٜ‬ؾؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٧“ ٩ٜ‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي رىا‬
‫س‪ٌ ٩‬ؽي‪ . ٩ٜ‬پؽ ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ ةي ة‪٥‬ياد ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬ي‪ .‬ڪ‪ٟ٢ْ ٣٨٥‬ي رقش کي اعخيار ڪؽڻ سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾‬
‫ان‪ ٝ‬اْختار ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۽ قا‪ ٣ٓٛ‬س‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ڪ‪ ٣٨٥‬قاـٍيػار “ئيڊي‪ ٝ‬س‪ .٩‬اـالؿ ۾‬
‫ْؾؿ سي ا‪٢٧‬يج ة‪ ٦‬ايخؽي ئي “‪٧‬يۿ سيخؽي رىا‪١ /‬ه‪ٟ‬طج سي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬ـػائي‪٣‬‬
‫سي الِء اُح‪٧“ ٠‬ي ‪ ٦٤‬قري ڪ‪ٕ ٩‬يؽ اُح‪ .٠‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬ا‪١‬ؽي ۾ ٺيڪ ا‪٧‬ائي ڳا‪ ٦٨ٞ‬ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي ‪١‬اـ‬
‫ذاةج ٿئي ٿي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ْؾي‪٢‬ج‪ /‬ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬يَء س‪ُ َٙٞ ٩‬ا ـ ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ‪“ ٦٤‬ي‪٧“ ٩‬يۿ س‪٥ٓ١ ٣٨٥‬يٰ ۾ ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي‬
‫‪١‬ل‪٩٨‬ر “‪٧‬ي‪ٛ .‬ؽ“ـ ۾ ْؾي‪٢‬ج‪ /‬ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬يَء س‪ٛ َٙٞ ٩‬ػؿ ‪ ٦٤‬کڻڻ حي ڄ‪٢‬ي‪ ٩‬ر‪٧‬ڻ سي الِء اـخٓ‪٢‬اؾ‬
‫ٿي‪٧“ ٩‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي پؽس‪٩‬ش ٌ‪٩‬ر حي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ سي الِءۿ سيئ‪٧ ٣‬يٺي‪“ ٣‬يج ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪.٩‬‬
‫‛ـ‪( ٩‬اي پيٖ‪٢‬تؽ) ح‪٩‬ـ نتؽ ڪؽ ۽ ذاةج ‪ٛ‬ػؿ ر‪٦٧‬ۿ سيئ‪ ٣‬اڳ‪٩‬ڻا ْا‪ٞ‬ي ‪٢٧‬ج رـ‪٩‬ؾ ذاةج ٿيا ۽ ‪٣٥٧‬‬
‫(ڪا٘ؽـ) ةاةج حڪڏ ‪ ٦٤‬ڪؽ‪( ‚.‬االض‪ٜ‬اؼ ‪)35‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ چٽي ٌؽح نتؽ سي ٌؽي‪ٜ‬ي کي ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬يَء قارق ٌؽي‪ ٩ٜ‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي‬
‫ٻي چر سي چڏ قاري رقييۿ ‪ ٣٧‬پاراـ ‪ٜ٤‬هاـ رـائڻ ۽ اـ ٌؽ٘اـ ‪١‬غا‪ٙٞ‬اڻي‪ ٣‬ڪارقاي‪ ٣‬سي ةاقس‪٩‬د‬
‫‪٧‬ڪ ٌؽ٘‪ ٩‬نتؽ ڪؽڻ ۽ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي س‪٩‬اةي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ کاـ رقڪي رکڻۿ ا‪٨٤‬يَء س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬نتؽ‬
‫“‪٧‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء نتؽ کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ْؾؿ ۽ ‪٢٧‬ج س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫رعهج ڇا “‪٧‬ي؟ رعهج ڪ‪٢٧ ٠‬خي يا ْ‪ ٝ٢‬کاـ ڀاڂ س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٦٤ ٩ٞ‬ي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ‬
‫حػةيؽ “‪٧‬يۿ اُ‪ ٝ٢ْ ٩٧‬سي الِء قچ ۾ قچ ‪ٓٛ٩١‬ا ضان‪ ٝ‬ڪؽڻ س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ْ‪ ٝ٢‬کي ڇڎي‬
‫ڈيڻ س‪١ .٩‬ڪي دقر سي “عؽ ۾ سڎ‪ ٣٧‬دك‪ ٣٥٢‬ح‪٩ٟ‬ارـ ـاـ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ٿي رـ‪٩‬ؾ اهلل سي گ‪٨‬ؽ کي‬
‫گ‪٨‬يؽي ۾ قٺي الٿ‪ ٩‬۽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ سي پ‪٩‬ياـ پئشي قيا ح‪٦‬ۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاڻ‪ٜ١ ٣‬اة‪٩ٟ‬‬
‫ڪؽڻ سي ةػراـ ‪٧‬ي ڪي‪ ٩‬س‪ ٩‬رات سي قڳڏي ۾ گ‪٨‬ؽ سي پ‪٩‬ئي‪َ٣‬ء درقازي ‪١‬اـ عا‪٩١‬كيَء ـاـ‬
‫‪٤‬ڪخا ۽ ‪١‬ڪ‪ ٩‬ڇڎيۿ ‪١‬ػي‪٥‬ي رقا‪٤‬ا ٿي قيا‪.‬‬
‫ْاؿ ذقؽ ‪٩١‬سب ا‪ ٩٧‬ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬يَء کي ڇڎي رعهج س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪؽڻ ‪ .٩٧‬پؽ قچيڪ‬
‫نطيص ڳا‪ ٦٨ٞ‬ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬س‪٩‬ش سي ةػراـ ‪٩٧‬ش س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪؽڻ ‪ .٩٧‬ا‪٧‬ڏـ ‪٣ٓٛ٩١‬‬
‫حي سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬قډ‪٧‬ي ك‪٨‬يػ ٿي ق ڃي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬يَء ةػراـ ‪٤‬ادا‪٤‬يَء قارق ْ‪ ٝ٢‬چئت‪.٩‬‬
‫ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ‪٧‬ي ڪي‪ ٩‬س‪ٕ ٩‬يؽ ىؽقري ٽڪؽاُء ۾ اچڻ سي ةػراـۿ ا‪٧‬ا ساِء ڇڎي‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬چي قياۿ ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي دْ‪٩‬حي ‪ ٠٨١‬کي قچيڪ اذؽائخي ‪٤٩٢٤‬ي ساري رکي ـگ‪.٣٨‬‬
‫اـالؿ ۾ ـؽ ڪٽائڻ ‪ ٦٤‬پؽ ـؽ ةچائڻ “‪٧‬ي‪ .‬اـالؿ ۾ ز‪٤‬ػگيَء کي ‪١‬ٽائڻ سي ةػراـ ز‪٤‬ػگيَء کي‬
‫چڱ‪ ٣‬ڪ‪ ٣٢‬۾ اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽڻ س‪ ٩‬درس ڈ‪٧“ ٝ٤‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪63‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـالؿ ‪٧‬ڪ ٍ٘ؽي دي‪٧“ ٣‬ي‪ .‬اـالؿ سي حٓ‪ٟ‬ي‪١ ٠‬اـ ا‪ ٠٧‬حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج پف‪٥‬ػي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي پا‪ٞ‬يفيَء کي ‪٧‬ڪ ‪ َٙٞ‬۾ چ‪٩‬ڻ‪٧ ٩‬شي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج پف‪٥‬ػيَء قاري‬
‫پا‪ٞ‬يفي چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬
‫اـالؿ ۾ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ايفخائي‪ ٣‬رْايج ڈ‪٤‬ي قيئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬ي‪٢‬خي ز‪٤‬ػگي ةچائڻ‬
‫سي الِء قا‪ٓٛ‬ي سي عالؼ ڪا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ڪؽڻي پ‪٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا ة‪ ٦‬ڪؽڻ ۾ پاـ‪ ٦٤ ٩‬ڪشي‪ .‬ق‪ٛ‬خي دٻاُء‬
‫حطج ڪا ڳا‪ ٦٨ٞ‬چئي پ‪٥٨٥‬شي قس‪٩‬د کي ةچائڻۿ اـ کاـ قچيڪ چڱي “‪٧‬ي ح‪ٕ ٦‬يؽ ىؽقري “ڪڏ‬
‫ڈيکاريۿ ـچ چ‪٩‬ڻ سي س‪٩‬ش ۾ ة‪٥‬ا ٘ائػي سي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ٻ‪٧٩‬يَء ۾ قس‪٨‬شي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪١‬ڪي د”ر س‪٧ ٩‬ڪ قا‪ ٩ٓٛ‬ا‪٤‬خ‪٨‬ائي ‪١‬راؾ سي ضيريج رکي ٿ‪ .٩‬ا‪٩٧‬‬
‫قا‪٢ْ’ ٩ٓٛ‬ار ة‪ ٣‬ياـؽ‘ ـاـ الڳاپي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬سيڪ‪ ٩‬اُـ ق‪ٛ‬ج ‪١‬ڪي سي ‪٧‬ڪ ُ‪١‬لؽڪ ـؽدار قٽ‬
‫ٕالؿ ‪١ .٩٧‬ڪي دقر ۾ اي ‪٢‬اـ “ڻي‪٥‬ػډـ ۾ سيڪي ‪١‬اڻ‪“ ٩٨‬زاد گ‪٨‬ؽاڻ‪ ٣‬ـاـ قاـٍ‪ ٩‬رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ ا‪٧‬ي‬
‫‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي ايؼاُء رـا‪٤‬يَء کاـ ‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ ر‪٧‬يا‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ض‪٢‬ايج ۾ ـ‪٥‬ػـ ‪ٛ‬تي‪٩١ ٩ٟ‬س‪٩‬د ‪ .٩٧‬پؽ‬
‫سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اُحي سي ـ‪٢‬اج ۾ ٕالؿ سي ضيريج رک‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ ۽ اـالؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪي‪٧ ٩‬ئائ‪٩‬ـۿ ا‪٧‬ي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ا‪ٞ‬ڪ‪ ٣‬پاراـ ـغج حڪ‪ٟ‬ي‪ ٣ٙ‬س‪٤ ٩‬لا‪ ٩٤‬ة‪٥‬ش‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ ْ‪٢‬ار ة‪ ٣‬ياـؽ ة‪٧ ٦‬ڪ‬
‫‪.٩٧‬‬
‫ْ‪٢‬ار ة‪ ٣‬ياـؽ کي ـ‪٥‬ػس ُ‪١‬لؽڪ ‪١‬ا‪ٞ‬ڪ ـغج حڪ‪ٟ‬ي‪٩ٙ‬ـ ڈ‪٤‬ي‪٩‬ـ ۽ چيؿ ح‪ ٦‬ح‪٩‬ـ‬
‫سيفخائي‪ ٣‬ة ُخ‪ ٣‬کي ‪١ ٦٤‬ڃي‪٥‬ػي‪ ٣‬۽ ‪١‬ط‪٢‬ػ (ﷺ ) س‪ ٩‬ا‪٤‬ڪار ‪ ٦٤‬ڪ‪٥‬ػي‪٣‬ۿ حيفخائي‪ ٣‬ح‪٩‬کي‬
‫حڪ‪ٟ‬ي‪٩ٙ‬ـ ڈي‪٥‬ػا ر‪٥٧‬ػاـي‪ .٣‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٧‬ض‪ ٚ‬سي عالؼ اُ‪٧‬ي ‪ َٙٞ‬چياۿ سيڪي ‪٥١‬ڪؽـ‬
‫کا‪٤‬ئؿ چ‪٩‬رائڻ ٿي چا‪٧‬يا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ “ي‪ ٩‬۽ چيائي‪٩١ ٣‬ـ ُ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي‬
‫‪ٍ١‬ا‪ٞ‬تي حي ‪٧‬ي ڪش‪ ٦٨‬چي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پاڻ ﷺ ُپڇيؿ ح‪٥٨٥‬شي دؾ س‪ ٩‬ڪ‪٨‬ڏق ضاؾ “‪٧‬ي؟ ‪ ٣٧‬قراڻي‪٩‬‬
‫‪٥٨٥١‬شي دؾ اـالؿ سي ـچائيَء حي پ‪٩‬ري ٌؽح ‪٢ٍ١‬ئ‪٧“ ٣‬ي‪ .‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ٘ؽ‪١‬اي‪١ُ :٩‬لؽڪ‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ٻي‪٨‬ؽ ح‪ ٩‬کي ـاڳئي ڳا‪ ٦٨ٞ‬چ‪٩‬رائي‪ ٣‬ح‪ ٦‬ٻي‪٨‬ؽ چئي ڇڎج‪( .‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪ 587/2‬ػػ‬
‫‪)588‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سبۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ـڀ‪٥‬ي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ‪٧‬ڪ ‪٧“ ٩٤٩٢٤‬ي (االضؾاب ‪ )21‬سڎ‪٣٧‬‬
‫پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ‪٧‬ڪ ‪ ٩٤٩٢٤‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ىؽقري ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬پاڻ ‪٧‬ڪ ا‪٤‬فاـ سي‬
‫ضيريج ـاـ د‪٤‬يا ۾ ز‪٤‬ػگي گؼاري‪ ٣‬۽ پاڻ ﷺ ـاـ ا‪٧‬ي ـڀئي ‪١‬فئال پيق اچ‪٣‬ۿ سيڪي‬
‫ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬الِء پيػا ٿي‪٥‬ػا “‪ .٣٧‬يا سيڪي ‪٧‬ڪ ْاؿ ا‪٤‬فاـ سي الِء ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳا “‪ .٣٧‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ايئ‪٣‬‬
‫‪٧‬شي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل کي ‪٧‬ؽ ق‪ٛ‬ج ٘ؽكخ‪ ٣‬سي ٌا‪ٛ‬ج ضان‪٧ ٝ‬شي ‪٧‬ا ۽ ‪٩٘ ٩٧‬ؽ ا‪ٞ‬تلؽ ا‪٤‬ػاز ۾‬
‫پيق اي‪٥‬ػډ ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬س‪ٜ١ ٩‬اة‪ ٩ٟ‬ڪؽي ‪٧‬ا ح‪ْ ٩٧ ٦‬اؿ ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ‪ ٩٤٩٢٤‬ة‪٥‬شي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي ‪٧‬ا‪ .‬ا‪٧‬ڏي‬
‫ضا‪ٞ‬ج ۾ ا‪٧‬ا حڪ‪ٟ‬يٗ ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬کاـ ‪١‬ٿي ‪٧‬شي ‪٧‬ا ۽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي چي‪ ٩‬قڃي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء رـ‪٩‬ؾ‬
‫سي پيؽقي ڪؽي‪٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬اق‪٧‬اـ قا‪٤‬گؽ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬کيؿ ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ٌا‪ٛ‬خ‪٩‬ـ ضان‪.٣٧“ ٝ‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ـڄي ز‪٤‬ػگي ا‪٨٤‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬س‪ ٩‬عياؾ رکي‪ ٩‬ح‪ْ ٦‬اؿ ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ڪ‪٣٨٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪64‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٤‬فاـ سي الِء ڪ‪٨‬ڏي كئي ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳي “‪٧‬ي ۽ ڪ‪٨‬ڏي كئي ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳي ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬سيڪا كئي‬
‫‪٧‬ڪ ْاؿ ا‪٤‬فاـ سي الِء ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬۽ ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳي ‪٧‬ئي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪٨٤‬يَء حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬۽‬
‫س‪ ٣٨٥‬كئي حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ‪٢١‬ڪ‪٩٧ ٦٤ ٣‬ۿ ا‪٨٤‬يَء کي ڇڎي ڈ‪ .٩٤‬ڪ‪١ ٣٨٥‬فئ‪ٟ‬ي‬
‫کي ‪٤‬تيؽڻ سي الِء ـػائي‪ ٣‬ٻ‪ٌ ٦‬ؽي‪ٜ‬ا ‪٤٩٧‬ػا “‪٧ .٣٧‬ڪ ا‪ ٩٧‬ح‪ٟ٢ْ ٦‬ي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي ‪ِ٤‬ؽ ۾ رک‪٥‬ػي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي رٿا سي س‪٩‬ډسڪ ڪشي‪ .‬ٻي‪ٌ ٩‬ؽي‪٧ ٩ٜ‬يَء ح‪٤ ٦‬خيش‪ ٣‬سي پؽقا‪ ٦٧‬ڪؽڻ کاـ ـ‪٩‬اِءۿ ا‪٨٤‬يَء‬
‫سي عالؼ پؽس‪٩‬ش ‪ٛ‬ػؿ ک‪٥‬ي‪ ٩‬قڃي‪ .‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ٽي‪٩‬ي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ٍ١ ٩‬ا‪٩ٓٞ‬‬
‫ُٻڌائي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ٻي‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪؽڻ ‪٘ ٦٤‬ؽ‪١‬اي‪ .٩‬پاڻ ﷺ ايئ‪ ٣‬پ‪٨‬ؽي‪َ٣‬ء‬
‫ٌؽي‪ٜ‬ي حي ‪٥ٟ٧‬ػا ر‪٧‬يا‪.‬‬
‫‪١‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪ :‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ڪٓتي (ةيج اهلل) سي ا‪٤‬ػر ٽي ـؤ ـٺ ةُج رکي‪٧ ٝ‬ئا‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪١ ٩‬ل‪ ٣‬ا‪ ٩٧ ٩٧‬ح‪ ٦‬ڪٓتي کي ا‪ ٣٨٤‬ةُخ‪ ٣‬کاـ پاڪ ڪي‪ ٩‬قڃي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬را حيؽ‪٣٨٤‬‬
‫ـاؾ ‪١‬ڪي ۾ ر‪٧‬ياۿ پؽ ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ةُخ‪ ٣‬کي ٽ‪٩‬ډڻ سي ڪ‪٩‬كق ‪ ٦٤‬ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬ايفخائي‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ضا‪ٞ‬ج ۾ قي‪ ٦٨‬ـاؾ گؼري قيا‪ .‬قي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪ ٣‬پاڻ ﷺ ا‪ ٣٨٤‬ة ُخ‪ ٣‬سي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ٘‪ ًٜ‬زةا‪٤‬ي‬
‫دْ‪٩‬ت حي ْ‪ ٝ٢‬ڪ‪٥‬ػا ر‪٧‬يا‪ .‬قي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪١ ٣٧‬ڪ‪٘ ٩‬خص ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫ْ‪ٟ٢‬ي ڪارقائي ڪ‪٥‬ػي ڪٓتي کي ة ُخ‪ ٣‬کاـ پاڪ ڪي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ذاةج ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳ‪ ٣‬۽ ْ‪ ٝ٢‬۾ ‪ ٦٤‬اي‪٥‬ػډـ سي قڃ ۾ ٘ؽؽ ڪي‪.٩‬‬
‫قي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪ ٣‬ةخ‪ ٣‬سي عالؼ زةا‪٤‬ي حت‪ٟ‬ئ ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳي ‪٧‬ئيۿ ا‪٨٤‬يَء ڪؽي پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪٩ٛ‬ؾ‬
‫سي ضػ حائي‪ ٣‬ر‪٧‬ي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪ‪٥‬ػا ر‪٧‬يا‪١ .‬ڪي سي ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء ْ‪ٟ٢‬ي ن‪ٙ‬ائيۿ ْ‪ٝ٢‬‬
‫س‪٩‬ڳي ٿي قيئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ﷺ ْ‪ٟ٢‬ي ‪ٛ‬ػؿ کڻ‪٥‬ػي ا‪٨٤‬يَء سي ن‪ٙ‬ائي ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬ائي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪٤ ٦‬خيش‪ ٩‬ضان‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػډ ۽ ‪٤‬خيش‪٥ٟ١ ٦٤ ٩‬ػډ ‪ٛ‬ػ‪ ٣١‬۾ ٘ؽؽ ڪؽڻ رـ‪٩‬ؾ اهلل‬
‫ﷺ سي ‪٧‬ڪ ـ‪٥‬ج “‪٧‬ي‪.‬‬
‫فرق جّ اصّل‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي ‪١‬اـ ‪٧‬ڪ ا‪ ٠٧‬ان‪٩‬ؾ ا‪٩ٟٓ١ ٩٧‬ؿ ٿئي ٿ‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي‬
‫٘ؽؽ چئي ـ گ‪٨‬شي ٿ‪٩‬ۿ يٓ‪٥‬ي ‪٧‬ڪ كئي ۽ ٻي كئي ۾ ٘ؽؽ کي ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ۽ ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬سب ٻ‪٨٥‬ي‬
‫ـاـ چار چار ‪ٓ١‬ا‪٤ ٩ٟ١‬تيؽڻ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي چٽائي ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رة ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف سي “يج ‪٢٤‬تؽ ‪ 275‬۾‬
‫‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ٍ٘ ٩٧‬ؽت س‪٧ ٩‬ڪ ان‪٩‬ؾ “‪٧‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء ان‪٩‬ؾ س‪ٞ ٩‬طاظ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي‬
‫پا‪ٞ‬يفي‪ ٣‬۾ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪ٟ١‬ي ٿ‪.٩‬‬
‫‪ .1‬ا‪٨ ٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٧‬ڪ چ‪٩‬ڻ ۽ ڪؽڻ س‪٘ ٩‬ؽؽ “‪٧‬ي‪١ .‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪ :‬ضػيد ۾ “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ‛ ٦‬ا٘ي‪ ٝ‬س‪٨‬اد ُا‪ ٠ٞ‬ضڪ‪٢‬ؽاـ سي ـا‪٩٨١‬ـ ض‪ ٚ‬۽ ا‪٤‬هاؼ سي ڳا‪ ٦٨ٞ‬چ‪٩‬ڻ “‪٧‬ي‪( ‚.‬ـ‪٣٥‬‬
‫اةي دائ‪٩‬د ‪)122/4‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪65‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ٻي پاـي ضػير‪ ٣‬۾ ڪرؽت ـاـ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٩‬ـ ‪٧‬ػايخ‪٩‬ـ “ي‪٩‬ـ “‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫ضڪ‪٢‬ؽاـ ُا‪ ٠ٞ‬ة‪٥‬شي قڃ‪ ٣‬ح‪ ٦‬ة‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء سي اٌاْج ڪؽي‪ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء ـاـ ‪٧‬ؽگؾ ‪٦٤‬‬
‫ٽڪؽاي‪١( .٩‬لڪاة ا‪٢ٞ‬هاةيص ‪)1484/3‬‬
‫‪١‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪ :‬ضيؽت ضؼي‪ ٦ٜ‬چ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ س‪٘ ٣‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اي‪٥‬ػډ ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ضڪ‪٢‬ؽاـ ۾‬
‫عؽاةي‪٩‬ـ پيػا ٿي قي‪٥‬ػي‪٩‬ـۿ ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ ا‪٧‬ڏا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ضڪ‪٢‬ؽاـ ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػاۿ‬
‫س‪ ٣‬س‪ُ ٩‬ا ‪٧‬ؽي ٌؽح سف‪ ٠‬ح‪ ٦‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬س‪٨‬ڏق ‪٤٩٧‬ػقۿ پؽ ا‪ ٣٨٤‬س‪٩‬ـ د‪ٞ‬ي‪٩‬ـ كيٍا‪ ٣٤‬قا‪٤‬گؽ ‪٤٩٧‬ػي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ضيؽت ضؼي‪ُ ٦ٜ‬پ ڇي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ڇا ڪؽي‪٩‬ـ‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ ‛اق‪٧‬ي‪٣‬‬
‫ضاڪ‪ ٠‬سي ڳا‪ُ ٦٨ٞ‬ٻڌق ۽ کيؿ ‪١‬ڃ‪٩‬ۿ پ‪ِ٩‬ء ڇ‪ ٦٤ ٩‬اق‪٧‬اـ سي ُپٺ‪ ٣‬حي ڪ‪٩‬ډا ‪٥٧‬يا قڃ‪ ٣‬۽ اق‪٧‬اـ س‪٩‬‬
‫‪١‬اؾ اق‪٧‬اـ کاـ کفي‪ ٩‬قڃيۿ پ‪ِ٩‬ء ة‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ُ ٣‬ٻڌق ۽ اٌاْج ڪؽي‪( ‚.٩‬نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ةلؽح ا‪٩٥ٞ‬ري‬
‫‪)238/12‬‬
‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ٻ‪٨٥‬ي ضػير‪ ٣‬س‪ ٩‬ڀيٽ قار اڀياس ڪؽي‪٩‬ۿ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ضػيد ۾ ُا‪ ٠ٞ‬ضڪ‪٢‬ؽاـ سي‬
‫‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ س‪٨‬اد س‪ ٩‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬ٻي ضػيد ۾ ـغخيَء ـاـ س‪٨‬اد سي ‪ ّ٥١‬ڪئي قيئي‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ٘ؽؽ س‪ ٩‬ـتب ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ضػيد س‪ ٩‬قاـٍ‪٩‬‬
‫زةا‪٤‬ي ‪٤‬هيطج ـاـ “‪٧‬ي ۽ ٻي ضػيد س‪ ٩‬قاـٍ‪ٟ٢ْ ٩‬ي ٽڪؽاُء ـاـ “‪٧‬ي‪ .‬ضػيد ‪٩١‬سب‪:‬‬
‫زةا‪٤‬ي ‪٤‬هيطج ‪٧‬ڪ گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٝ٢ْ ٝ‬يۿ پؽ ْ‪ٟ٢‬ي ٽڪؽاُء ـؽاـؽ گ‪٨‬ؽة‪ ٝ٢ْ ٝ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬خي زةا‪٤‬ي ‪٤‬هيطج ‪١‬اـ ‪ٍٟ١‬ب ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬سي عالؼ س‪ٟ‬ف‪٩‬ۿ س‪٩ٟ‬سۿ ح‪ٜ‬ؽيؽ يا اعتاري‬
‫ةياـ ڪ‪٨٤٩‬يۿ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب ٘‪٧ ًٜ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ڪ‪ ٩‬كغم سڎ‪ ٣٧‬ضڪ‪٢‬ؽاـ سي ا‪٤‬ػر‬
‫عؽاةي ڈـي ح‪ ٩٧ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي ض‪ ٚ‬۾ دْا گ‪٨‬ؽي ۽ پ‪ِ٩‬ء ـاڻؿ اڪيالئيَء ۾ ‪ٟ١‬ي ۽ کيؿ درد‪٥١‬ػي ۽‬
‫عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء سي ا‪٤‬ػاز ۾ ـ‪٢‬ش‪٨‬ائڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪؽي‪ْ .‬تػاهلل ة‪ْ ٣‬تاس کاـ ُپڇي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫ضاڪ‪ ٠‬سي ـا‪٩٨١‬ـ ‛ا‪١‬ؽ ةا‪ٓ٢ٞ‬ؽقؼ ق‪٨٤‬ي ْ‪ ٣‬ا‪٥٢ٞ‬ڪؽ‚ ڪ‪٨‬ڏي ٌؽح ڪي‪ ٩‬قڃي‪ ٣٧ .‬قراڻي‪٩‬ۿ‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٧‬اـ کي ڪؽڻ‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح اڪيالئيَء ۾ ڪؽي‪ ٩‬س‪ ٩‬رڳ‪ ٣٧ ٩‬۽ اق‪٧‬اـ سي‬
‫قڃ ۾ ‪٧‬شي‪( .‬سا‪ ّ١‬ا‪٩ٟٓٞ‬ؿ قا‪ٞ‬طڪ‪)71 ٠‬‬
‫‪ . 2‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح اـالؿ ۾ ا‪ٙ٤‬ؽادي ۽ اسخ‪٢‬اْي ْ‪ ٝ٢‬سي قڃ ۾ ٘ؽؽ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪ٙ٤‬ؽادي ‪ٛ‬ػؿ‬
‫۾ ‪٧‬ڪ كغم سي ز‪٤‬ػگي عٍؽي ۾ ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬گڎي‪ٛ ٝ‬ػؿ ۾ ‪٧‬ؾاري‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬سي‬
‫ز‪٤‬ػگي عٍؽي ۾ اچي قڃي ٿي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ا‪٧‬ا ة‪ٟ‬ڪ‪ٍ٘ ٝ‬ؽي ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬ي ح‪ ٦‬ٻ‪٨٥‬ي س‪ ٩‬ضڪ‪٠‬‬
‫‪٧‬ڪش‪٨‬ڏق ‪٧ ٦٤‬شي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ةاةج ‪٧‬شؽت سي قا‪ٓٛ‬ي ۾ ‪٧‬ڪ ر‪٢٥٧‬ا ‪١‬راؾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ .٩‬قا‪ٓٛ‬ا ُٻڌائي‪ ٣‬ٿا ح‪٦‬‬
‫ضيؽت ْ‪٢‬ؽ ة‪ ٣‬عٍابۿ سڎ‪١ ٣٧‬ڪي کاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي ڈا‪٧ ٣٨٤‬شؽت ڈا‪ ٣٨٤‬اُـ‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي‬
‫حيؽ ڪ‪٢‬اـ ۽ ح‪٩ٟ‬ار کڻيۿ ڪٓتي ۾ “ي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪ٛ‬ؽيق سا ـؽدار ڪٓتي سي اڱڻ ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د‬
‫‪٧‬ئا‪ ٣٧ .‬ڪٓتي س‪٩ٌ ٩‬اؼ ڪي‪ ٩‬۽ ٻ‪ ٦‬رڪٓخ‪٩‬ـ ‪ ٝٙ٤‬پڏ‪٧‬ي‪٩‬ـۿ پ‪ِ٩‬ء ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ـؽدارـ قٽ قي‪ ٩‬۽ ‪٣٥٧‬‬
‫کي ‪١‬غاٌب ٿي چيائي‪٣‬ۿ ‛سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٧‬اـ ‪١‬اـ ڪ‪ ٩‬كغم پ‪٥٨٥‬شي زاؾ کي ةي‪٩‬ف ۽ پ‪٥٨٥‬شي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪66‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ٻارـ کي يخي‪ ٠‬ڪؽڻ سي ـ ڌ رک‪٥‬ػق ‪٧‬شي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ‪٩١ ٩٧‬ـ ـاـ ك‪٨‬ؽ کاـ ٻا‪٧‬ؽاچي ‪ٟ١‬ي‪ ‚.‬ا‪٧‬ڏي‬
‫ٌؽح ‪٧ ٩٧‬شؽت سي الِء رقا‪ ٩٤‬ٿي‪ ٩‬۽ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ـ‪٥‬ػس پٺياـ ‪ٞ ٦٤‬ڳ‪( .٩‬ضيات ا‪ٞ‬هاة‪)541/1 ٦‬‬
‫ٻي ٌؽؼ ا‪٨٤‬يَء سي اةخڏ رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ڳش‪٨‬يَء ٌؽح ‪٧‬شؽت ڪئي‪ .‬سيئ‪٩ٟٓ١ ٣‬ؿ “‪٧‬ي ح‪٦‬ۿ‬
‫‪١‬ڪي دقر سي حيؽ‪٧‬ي‪ ٣‬ـاؾۿ ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ـؽدارـ ‛دارا‪٥ٞ‬ػقة‚ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي عالؼ ‪١‬ل‪٩‬رق‬
‫ڪي‪ ٩‬۽ ح‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ح‪٩ٟ‬ارقـ کڻي رات سي ق‪ٛ‬ج پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي گ‪٨‬ؽ کي گ‪٨‬يؽي ۾ قرحائ‪٩‬ـ‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاڻ‪ٜ١ ٣‬اة‪ ٦٤ ٩ٟ‬ڪي‪٩‬ۿ پؽ رات سي اق‪٤‬ػا‪٧‬يَء ۾ ‪١‬اٺ ‪١‬ٺيَء ۾ ‪٤‬ڪؽي ٻا‪٧‬ؽ ‪ٟ٧‬يا قيا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ پاڻ ايخؽي ح‪ ٦‬را زداري ڪيائ‪٩‬ـ س‪٩‬ۿ کي‪١ ٣‬ڪي کاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي قڃڻ‪٩٧ ٩‬ۿ پؽ پاڻ‬
‫‪١‬ػي‪٥‬ي ڈا‪ ٣٨٥١ ٣٨٤‬ڪؽي ‪ٟ٧‬ڻ سي ةػراـۿ ُاةخي ٌؽؼ ٕار ‛ذ‪٩‬ر‚ ۾ ٽي ڈي‪ ٣٨٥‬قيٺا ر‪٧‬يا ۽ پ‪ِ٩‬ء ْاؿ‬
‫رـخ‪ ٩‬ڇڎيۿ ‪٧‬ڪ ٕيؽ ‪ٓ١‬ؽقؼ رـخي حاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي ٌؽؼ رقا‪٤‬ا ٿيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ٘ؽؽ کي ڈـ‪٥‬ػي ڪ‪٣‬‬
‫ـيؽت ‪٤‬گارـ ‪٧‬ي ـ‪٩‬اؾ ڪي‪ ٩‬ح‪:٦‬‬
‫‛ا‪ ٩٧‬ڇ‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ضيؽت ْ‪٢‬ؽ قڈي قاڪي ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬کي ‪ٟٞ‬ڪاري‪٥‬ػي اْالـ ڪؽي ة‪٥‬ا‬
‫ڪ‪ ٣٨٥‬څپ ۽ ا‪١٩٤‬اـ سي ‪٧‬شؽت ڪئيۿ سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪ٞ‬ڪي ۽ پ‪٥٨٥‬شي ةچاُء ڪ‪٥‬ػي‬
‫‪٧‬شؽت ڪئي‪ .‬ڇا ْ‪٢‬ؽۿ رـ‪٩‬ؾ اهلل کاـ قچيڪ سؽئخ‪٥٢‬ػ ‪ ٦٨ٜ٘( ‚.٩٧‬ا‪ٞ‬فيؽة ‪)144‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـتب ا‪ٙ٤‬ؽادي ۽ اسخ‪٢‬اْي ‪ٛ‬ػ‪ ٣١‬س‪٘ ٩‬ؽؽ “‪٧‬ي‪ .‬سيخ‪٩‬ڻيڪ اـالؿ ۾ ٻ‪٨٥‬ي سي الِء‬
‫ا‪ ٩٧‬ىؽقري “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ڪ‪ٛ ٩‬ػؿ ک‪٥‬ي‪ ٩‬قڃي ح‪٦‬ۿ ‪٩٧‬ك‪٥٢‬ػيَء ـاـ ک‪٥‬ي‪ ٩‬قڃي‪ .‬سؼةاحي ٌ‪٩‬ر‬
‫حي ک‪٥‬ي‪ٛ ٝ‬ػؿۿ پؽ س‪٩‬ش ‪ٛ‬ػؿ اـالؿ ۾ قڻ‪٥‬ػډ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پؽ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ٘ؽد کي ا‪٧‬ا ‪٩١‬ڪ‪٧“ ٝ‬ي‬
‫ح‪ ٩٧ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬چا‪٧‬ي ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ذات سي ضػحائي‪٣‬ۿ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ٛ ٩‬ػؿ کڻي ـگ‪٨‬ي ٿ‪.٩‬‬
‫ـ‪٥‬ػس ا‪١ ٝ٢ْ ٩٧‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي كغهي ‪٤٩٧‬ػقۿ سيڪ‪ ٩‬ٻي‪ ٣‬سي الِء ‪٧ ٩٤٩٢٤‬ؽگؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ضيؽت ْ‪٢‬ؽ س‪ ٣٨٥‬ا‪٤‬ػاز ۾ ‪٧‬شؽت ڪئيۿ ا‪ ٩٧‬ـ‪٥‬ػس ذاحي ْ‪ .٩٧ ٝ٢‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي‬
‫ضيريج ‪٧‬ڪ ٘ؽد قاري ‪٧ ٦٤‬ئي‪ ٩٧ .‬ـڄي اـال‪١‬ي ‪ٟ١‬ج س‪ ٩‬ر‪٧‬تؽ ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ س‪٧ ٩‬ؽ ‪ٛ‬ػؿ اُ‪١‬ج‬
‫سي الِء ‪٧‬ڪ ‪٤٩٢٤‬ي سي ضيريج رک‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬پاڻ ﷺ سيڪ‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ ـ‪ ٩‬ـػائي‪ ٣‬سي‬
‫الِء ـڀ‪٥‬ي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬کي ڪؽڻ‪ .٩٧ ٩‬سڎ‪ٓ١ ٣٧‬ا‪ ٩ٟ١‬گڎي‪ٛ ٝ‬ػؿ کڻڻ س‪٧ ٩‬شي ح‪ُ ٦‬احي ا‪ ٩٧‬ڪي‪٩‬‬
‫قڃيۿ سيڪ‪ ٩‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ‪٧‬شؽت سي ق‪ٛ‬ج ڪي‪ .٩‬يٓ‪٥‬ي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬اضخياط ۽ ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي ـا‪٩٨١‬ـ‬
‫رک‪٥‬ػي ڪ‪ٛ ٩‬ػؿ ک‪٥‬ي‪٧ ٩‬شي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬ان‪٩‬ؾ چٽ‪ ٩‬ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪ‪ ٣٨٥‬پيق اي‪٥‬ػډ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬كغم‬
‫ذاحي ة‪٥‬يادـ حي ڪ‪ ٩‬عٍؽي قارق ‪ٛ‬ػؿ کڻي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي ‪٩١‬ڪ‪٤٩٧ ٝ‬ػيۿ سيخ‪٩‬ڻيڪ ٘ؽد سي‬
‫الِء ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ٛ ٩‬ػؿ رعهج “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ذاةج ‪ٛ‬ػ‪١‬ي‪.‬‬
‫پؽ ‪ٓ١‬ا‪ ٩ٟ١‬سڎ‪ ٣٧‬س‪٢‬اْج يا اُ‪١‬ج س‪٧ ٩‬شي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ‪٤‬خيشي سي پؽقا‪ ٦٧‬ڪؽڻ کاـ‬
‫ـ‪٩‬اِء عٍؽي قارق ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ ‪٧‬ؽگؾ سائؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪١ .‬ؼڪ‪٩‬رف ض‪ٚ‬ۿ ڪ‪٘ ٣٨٥‬ؽد سي الِء ة‪ ًٜ٘ ٦‬ذاحي‬
‫ْ‪ ٝ٢‬سي درسي ۾ “‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ا‪ ٩٧‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬سائؾ ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ح‪ٜ‬ؽيؽ يا حطؽيؽ سي ذريٓي‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي سؼةاحي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ سي الِء ڀڏڪائي‪٘ .‬ؽد سيڪڎ‪ ٣٧‬ر‪٧‬تؽ سي ضيريج ۾ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪67‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫کي ‪٧‬ؽ ضا‪ٞ‬ج ۾ س‪٢‬اْخي نالح ‪١‬ه‪ٟ‬طج س‪ٞ ٩‬طاظ ڪؽڻ‪٧“ ٩‬ي ۽ سيڪڎ‪ ٩٧ ٣٧‬ر‪٧‬تؽ سي‬
‫ضيريج ۾ ڪ‪٨٤٩‬يۿ حڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬کيؿ ا‪ ٩٧‬ض‪ ٚ‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ڪ‪ ٩٧ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي زةاـ ۽ ‪ ٠ٟٛ‬سي ذريٓي‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي عٍؽي قارق ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ سي الِء ڀڏڪائي‪٧ .‬ڪ كغم ذاحي ٌ‪٩‬ر حي ح‪ ٦‬عٍؽـ ـاـ‬
‫ڀؽپ‪٩‬ر ‪ٛ‬ػؿ کڻي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ پؽ ٻي‪ ٣‬کي عٍؽـ ـاـ ڀؽپ‪٩‬ر ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ حي ڀڏڪائڻ ‪ ٣٧‬سي الِء ة‪٦٨٥‬‬
‫سائؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬

‫اىام خصًٔ جّ ٌيٌّّ‬

‫رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ُـ‪٥‬ج ۾ ‪٤‬خيش‪ ٣‬س‪ ٩‬ا‪٤‬ػازق ‪ٞ‬ڳائڻ کاـ ـ‪٩‬اِء سؼةاحي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ س‪١ ٩‬راؾ ‪٩١‬س‪٩‬د‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٨٤‬يَء کي رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ڈ‪٧‬ٽي سي ـ‪٥‬ج ‪١‬اـ نطيص ذاةج ڪ‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫ؒ سي ْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬قا‪٧“ ٩ٓٛ‬ي‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬س‪ ٩‬چ‪٩‬ڻ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪١‬اؿ ضفي‪٣‬‬ ‫ا‪ ٩٧‬ضيؽت ضفي‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬ي‬
‫سي ٌا‪ٛ‬ج ة‪ ٩٥‬اُ ‪١‬ي‪ ٦‬سي ٘‪٩‬سي‪ ٣‬کاـ ح‪٢‬اؿ گ‪٨‬ڻي گ‪٨‬ٽ ‪٧‬ئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٣٧ ٦‬ض‪ ٣ٜ‬سي ‪ٞ‬خاډ‬
‫ڈٺي ح‪٤ ٦‬خيش‪ ٣‬سي پؽقا‪ ٦٧‬ڪؽڻ کاـ ـ‪٩‬اِء يؾيػ سي ٘‪٩‬س‪ ٣‬ـاـ قډ‪٧‬ي‪ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء را‪ ٦٧‬۾ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ـؽ‬
‫ڈ‪٤‬ائي‪.٣‬‬
‫پؽ ضفي‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬يَء سي ا‪٧‬ا حه‪٩‬يؽ ٕيؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ۽ ـؽاـؽ ‪٧‬ٿؽادق حيار ڪي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػـ ا‪٧‬ا‬
‫حه‪٩‬يؽ كاْؽـ ۽ عٍيت‪ ٣‬ٺا‪٧‬ي “‪٧‬ي‪ .‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي حاريظ ۾ ا‪٨٤‬يَء حه‪٩‬يؽ س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬قس‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪١ ٦‬فخ‪٥‬ػ حاريظ ‪١‬اـ ضفي‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬ي سي ا‪٧‬ا حه‪٩‬يؽ ذاةج ڪ‪٨٤٩‬ي‪٧ .‬خي “ئ‪٩‬ـ ٽ‪ ٣‬حاريظ‬
‫س‪ ٩‬ض‪٩‬ا‪ ٩ٞ‬ڈياـ ٿ‪ .٩‬حاريظ ٌتؽيۿ ا‪ٞ‬ڪا‪٘ ٝ١‬ي ا‪ٞ‬خاريظ االة‪ ٣‬االذيؽۿ ا‪ٞ‬تػاي‪ ٦‬قا‪٨٥ٞ‬اقي‪ ٦‬الة‪ ٣‬ڪريؽ‪.‬‬
‫ٽ‪٨٥‬ي حاريغ‪ ٣‬۾ قىاضج ـاـ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬ا‪١‬اؿ ضفي‪٣‬ۿ ڪ‪٘٩‬ي سي قيش‪ ٩٨‬پ‪٨‬خا ۽‬
‫کي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬س‪ ٩‬پخ‪ ٩‬پي‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي الِء حيار ٿي قيا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬قاپؿ ‪١‬ڪي ‪٩١‬ٽي قي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫قا‪ٓٛ‬ا ُٻڌائي‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬ضفي‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬يۿ سڎ‪١ ٣٧‬ڪي ‪١‬اـ رقا‪ ٩٤‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬يؾيػ ـاـ قډ‪٧‬ڻ سي الِء‬
‫رقا‪ ٦٤ ٩٤‬ٿي‪ .٩٧ ٩‬ـ‪٥‬ػس ‪ٛ‬ا٘‪ٟ‬ي ۾ اٽڪ‪ ٝ‬ڈيڍ ـؤ ک‪١ ٣‬اڻ‪٧ ٩٨‬ئاۿ س‪ ٣‬۾ زائ‪ٙ‬ائ‪٩‬ـ ۽ ٻارۿ ايفخائي‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫‪١‬ؽيو ة‪ ٦‬كا‪٧ ٝ١‬ئا‪ .‬س‪٥‬گ سي الِء ‪٤‬ڪؽ‪٤‬ػډ ڪ‪٩‬ة‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٧‬ڏي ‪ٛ‬ا٘‪ٟ‬ي کي قٺي ‪٤‬ڪؽي ‪٤‬ٿ‪٩‬‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػـ ‪١‬ڪي ‪١‬اـ رقا‪٤‬گيَء س‪ ٩‬ـتب ٘‪٧ ًٜ‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ڪ‪٘٩‬ي‪ ٣‬سي ٌؽ٘اـ کي‪٤ ٣‬ياپ‪ٟ١ ٩‬ي‪٩‬‬
‫‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڪ‪٘ ٩‬ي اچ‪٩‬ۿ اـي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ کي ا‪١‬اؿ ة‪٥‬ائڻ سي الِء حيار “‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء عتؽ ‪٩١‬سب ‪٩٧‬‬
‫‪١‬ڪي کاـ ڪ‪٘٩‬ي رقا‪٤‬ا ٿيا‪.‬‬
‫ا‪ٞ‬تػاي‪ ٦‬قا‪٨٥ٞ‬اقي‪( ٦‬ا‪ٞ‬شؾء ا‪ٞ‬را‪ )٣١‬۾ ‪٨٤‬ايج ح‪ٙ‬هي‪ ٝ‬ـاـ ا‪١‬اؿ ضفي‪ ٣‬س‪ٛ ٩‬ه‪ ٩‬ةياـ ڪي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ چٽيَء ٌؽح ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ڪؽةال ۾ پ‪٨‬خا ح‪ ٦‬کي‪ ٣‬پخ‪ ٩‬پي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ‬
‫‪٢٤‬ائ‪٥‬ػي ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ة‪ْٜ ٣‬ي‪ ٝ‬کي ڪ‪٘٩‬ي سي اُ‪٩١‬ي ضاڪ‪ٛ ٠‬خ‪ ٝ‬ڪؽائي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي ۽ ڪ‪٘٩‬يۿ ا‪١‬اؿ‬
‫ضفي‪ ٣‬ـاـ پ‪٥٨٥‬شي ق٘اداري عخ‪ ٠‬ڪؽي چڪا “‪ .٣٧‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ٘يه‪ ٩ٟ‬ڪيائ‪٩‬ـ ح‪٩٧ ٦‬‬
‫سخاـ “يا “‪٣٧‬ۿ قاپؿ اقڈا‪٩١ ٣٨٤‬ٽي قڃ‪.٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪68‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پؽ حاريظ سي پڪي ذاةخيَء ‪٩١‬سب ڪ‪٘٩‬ي ۾ ر‪٥٧‬ػډ اُ‪٩١‬ي ٘‪٩‬ج ـ‪٥‬ػـ رـخ‪ ٩‬رقڪي قرح‪ ٩‬۽‬
‫ـ‪٥‬ػـ ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ سي پ‪٩‬ياـ پئشي قيا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬جۿ ٌتؽي ۽ ٻي‪٩١ ٣‬رع‪ ٣‬سي رقايخ‪٩١ ٣‬سب‬
‫ضفي‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬يَءۿ ا‪٩١‬ي ضاڪ‪ ٠‬کي چي‪٩‬ۿ ‛اي ْ‪٢‬ؽ! ‪٩١‬ـ ٌؽ٘اـ ح‪٩‬ـ ٽ‪١ ٣‬اـ ڪاة‪٧ ٦‬ڪ ڳا‪ٛ ٦٨ٞ‬ت‪٩‬ؾ‬
‫ڪؽ‪ .‬يا ح‪٩١ ٦‬ـ کي ڇڎي ڈي ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ سخاـ “ي‪٧“ ٩‬ياـ اقڈا‪٩١ ٣٨٤‬ٽي قڃاـ‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا ڳا‪٦٨ٞ‬‬
‫‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ‪٩١‬ـ کي يؾيػ قٽ قٺي ‪ٝ٧‬ۿ سيئ‪“ ٣‬ئ‪٩‬ـ پ‪٥٨٥‬ش‪٧ ٩‬ٿۿ ‪ ٣٧‬سي ‪٧‬ٿ حي رکي‬
‫ڇڎياـۿ پ‪ِ٩‬ء ‪٥٨٥١ ٩٧‬شي ةاري ۾ سيڪ‪ ٩‬ة‪٘ ٦‬يه‪ ٩ٟ‬ڪؽي‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ة‪٤ ٦‬ٿ‪١ ٩‬ڃي‪َ٣‬ء ح‪٦‬‬
‫پ‪ِ٩‬ء ‪٩١‬ـ کي حؽڪ سي ـؽضػ ٌؽؼ قٺي ‪ٝ٧‬ۿ ح‪ ٦‬سيئ‪“ ٣‬ئ‪٩‬ـ ا‪ ٣٨٤‬ـاـ حيفخائي‪ ٣‬قډ‪٧‬اـۿ‬
‫سيفخائي‪١ ٣‬ؽي ‪ ٦٤‬قڃاـ‪( .‬ا‪ٞ‬تػايث قا‪٨٥ٞ‬ايث الة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)170/8‬‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪١‬اؿ ضفي‪ ٣‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي حي س‪٧ ٣٨٥‬ٿ ٺ‪٩‬ڪئي ـياـي س‪٨‬اد کي سائؾ‬
‫‪ٛ‬ؽار ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ا‪١‬اؿ ضفي‪ ٣‬سي ‪٤٩٢٤‬ي ـاـ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬قاـٍ‪ ٩‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ‬
‫‪ٙ١‬ؽقى‪٩‬ۿ ضفي‪ ٣‬س‪ ٩‬عيا‪ٞ‬ي ‪٧“ ٩٤٩٢٤‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ضفي‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬ي س‪ ٩‬ا‪ ٩٤٩٢٤ ٩٧‬سيڪ‪ٓ١ ٩‬ختؽ‬
‫حاريغي ڪخاة‪١ ٣‬اـ ذاةج ٿئي ٿ‪.٩‬‬

‫اشٽٔٽس ڪّ ازم‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي پا‪ٞ‬يفيَء س‪٧ ٩‬ڪ ا‪ ٠٧‬ان‪٩‬ؾ اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ ‪ .٩٧‬اـٽيٽؿ ڪ‪٩‬‬
‫ازؿ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪٩١‬س‪٩‬دف ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي ‪١‬ڃي قٺڻ “ ‪٧‬ي‪ .‬پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿۿ ـادي‬
‫ٌ‪٩‬ر حي ا‪ ٩٧ ٦٤ ٩٧‬ح‪١ ٦‬ؽقج ن‪٩‬رحطاؾ کي ‪٢٧‬يل‪ ٦‬سي الِء سيئ‪ ٣‬س‪ ٩‬حيئ‪١ ٣‬ڃي قٺشي پؽ ا‪٨٤‬يَء س‪٩‬‬
‫‪ٍٟ١‬ب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ڇا‪٤‬چي ـاـ ڪا ڇيڏڇاډ ڪؽڻ کاـ ـ‪٩‬اِءۿ پ‪٥٨٥‬شي الِء ڪ‪ ٩‬رـخ‪٩‬‬
‫ڪڍي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ رٿاة‪٥‬ػيَء قارق ٌؽي‪٩٧ ٩ٜ‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ڪ‪ٛ ٣٨٥‬ف‪ ٠‬س‪ ٩‬س‪٩٢‬د يا حٍٓ‪.٩٧ ٝ‬‬
‫ا‪ ٩٧‬ان‪ ٩‬ؾۿ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ڪي ح‪٩‬ډي ‪١‬ػ‪٤‬ي دقر ۾ ة‪ ٦‬اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬ا‪٩٧‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬ـتت‪١ ٣‬اـ ‪٧‬ڪ “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬سي ڪؽيۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪ 23‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ‪١‬غخهؽ ْؽني ۾‬
‫ا‪٧‬ڏي ِْي‪ ٠‬ڪا‪١‬ياةي ‪ٟ١‬يۿ س‪٨‬ڏي ـڄي حاريظ ۾ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬كغم کي ضان‪ ٝ‬ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ س‪٘ ٩‬ائػق ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي ٘‪٩‬ري ٌ‪٩‬ر حي ڪ‪ ٠‬ڪؽڻ س‪٩‬‬
‫‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١‬ي ٿ‪ ٩‬قڃي‪ ٩٧ .‬ا‪٨٤‬يَء پ‪٩‬زيل‪ ٣‬۾ اچي قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ٌا‪ٛ‬ج س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ضه‪ ٩‬ذياـ‬
‫ڪؽڻ سي ةػراـۿ ا‪٨٤‬يَء کي ڀؽپ‪٩‬ر ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ل‪ ٣‬سي الِء اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽي‪ٕ ٩٧ .‬يؽ‬
‫ىؽقري ٽڪؽاُء کاـ ةچ‪٥‬ػيۿ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي “عؽي ضػ حائي‪٤ ٣‬خيش‪٥ٟ١ ٩‬ػډ ْ‪ ٝ٢‬۾ ‪ٞ‬ڳائي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪١ ٩‬ل‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ کي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽڻ ‪ .٩٧‬سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ‪١‬ڪي ۾ ‪١‬تٓ‪٩‬ث ٿيا ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ق‪ٛ‬ج ْ‪ٟ٢‬ي ن‪٩‬رحطاؾ ا‪٧‬ا ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬ڪٓتي سي ا‪٤‬ػر ٽي ـؤ ـٺ ةُج رکي‪٧ ٝ‬ئا‪ .‬ح‪٩‬ضيػ سي گ‪٨‬ؽ ۾‬
‫ة ُخ‪ ٣‬سي ا‪٧‬ا ‪٩١‬س‪٩‬دگي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪١‬ل‪ ٣‬سي ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬اةخڏ ‪٧‬ئيۿ پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫ا‪ ٣٨٤‬ةخ‪ ٣‬ـاـ ڪاة‪ ٦‬ڇيڏڇاډ ‪ ٦٤‬ڪئي ۽ ٘‪ ًٜ‬زةا‪٤‬ي ٌ‪٩‬ر حي ح‪٩‬ضيػ سي پؽچار ۾ ‪ٞ‬ڳي قيا‪ .‬ا‪٩٧‬‬
‫گ‪٩‬يا ڪٓتي سي ‪١‬فئ‪ٟ‬ي ۾ ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي سيئ‪ ٣‬س‪ ٩‬حيئ‪ٛ ٣‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ سي ان‪٩‬ؾ کي اعخيار ڪؽڻ ‪.٩٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪69‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬يَء س‪٘ ٩‬ائػق ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ کي ا‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ي قي‪ ٩‬ح‪٦‬ۿ پاڻ ﷺ ‪ 13‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪١ ٣‬اڻ‪٣٨‬‬
‫کي ح‪٩‬ضيػ سي ڳا‪ُ ٦٨ٞ‬ٻڌائي‪٥‬ػا ر‪٧‬يا ۽ ا‪ 13 ٣٨٤‬ـا‪ ٣ٞ‬سي دقراـ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ا‪٧‬ا ِْي‪٠‬‬
‫ڪا‪١‬ياةي ضان‪ ٝ‬ٿي ح‪١ ٦‬ڪي سا اٽڪ‪ ٝ‬ٻ‪ ٦‬ـؤ ة‪٨‬خؽي‪١ ٣‬اڻ‪ ٩٨‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪ٟ١‬ي قيا‪ِ .‬ا‪٧‬ي ئي‬
‫ُا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪٣٧“ ٩٨‬ۿ س‪ ٣‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ـاٿ ڈيئيۿ اـالؿ سي حاريظ س‪٩‬ډي‪.‬‬
‫‪١‬ڪي دقر سي “عؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬چاچ‪ ٩‬اة‪ٌ٩‬ا‪ٞ‬ب چاالڻ‪ ٩‬ڪؽي قي‪٩‬ۿ سيڪ‪‛ ٩‬ة‪٩٥‬‬
‫‪٧‬اك‪ ‚٠‬س‪ ٩‬ـؽدار ‪ .٩٧‬ـ‪٥‬ػس ق٘ات سي ڪؽي پاڻ ﷺ ‪ٛ‬تائ‪ٟ‬ي ض‪٢‬ايج کاـ ‪١‬طؽقؿ ٿي قيا‪ُ .‬احي‬
‫ة‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪١‬ڪي سي ‪٩١‬س‪٩‬دف ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪٥‬ػيۿ پ‪٥٨٥‬شي الِء ‪٧‬ڪ ضا‪١‬ي ضان‪ٝ‬‬
‫ڪي‪ .٩‬ا‪ ٠ٍٓ١ ٩٧‬ة‪ْ ٣‬ػي ‪٩٧‬ۿ سيڪ‪٧ ٩‬ڪ ‪١‬لؽڪ ‪ .٩٧‬پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪ ٦٤ ٩٧‬چي‪ ٩‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ ‪٧‬ڪ‬
‫‪١‬لؽڪ سي ض‪٢‬ايج ۾ ‪ ٦٤‬ر‪٥٧‬ػسۿ پؽ پاڻ ا‪٨٤‬يَء سي ‪١‬لؽڪ ‪٤٩٧‬ػي ة‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ض‪٢‬ايج کي ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ‬
‫ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ڪؽي ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪٨٤‬يَء سي گ‪٥‬شائق ‪٤‬ڪؽي ر‪٧‬ي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ءۿ پاڻ ـڳ‪٩‬را سڎ‪١ ٣٧‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ُ ٦‬احي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬ـاـ گڎ ُ‪١‬لؽڪ ۽ ي‪٩٨‬دي ة‪٦‬‬
‫‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ پاڻ ُاحي سيڪ‪ِ٤ ٩‬اؿ ة‪٥‬ايائ‪٩‬ـۿ ا‪٨٤‬يَء ۾ ا‪٧‬ا ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ڪ‪٩‬كق ‪ ٦٤‬ڪيائ‪٩‬ـ ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪٣‬‬
‫‪١‬لؽڪ‪ ٣‬۽ ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬کي ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪١‬اـ ٻا‪٧‬ؽ ڪڍقۿ ا‪٨٤‬ي کاـ پ‪ِ٩‬ء اـي‪٧ ٣‬خي پ‪٥٨٥‬ش‪ِ٤ ٩‬اؿ الڳ‪٩‬‬
‫ڪ‪٥‬ػاـي‪ .٣‬پؽ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪ٓ١‬اكؽي سي ة‪٥‬ياد حي ئي ‪٧‬ڪ ‪ِ٤‬اؿ سي ‪ٛ‬ياؿ س‪ ٩‬اْالـ ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ س‪٣٨٥‬‬
‫کي ‛‪١‬يراؽ ‪١‬ػي‪ ‚٦٥‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬يراؽ ۾ ‪ٞ‬کي‪٧“ ٝ‬ي ح‪٧‛ :٦‬ؽ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي س‪١ ٩‬فئ‪٩ٟ‬ۿ ع‪٩‬د ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سي پ‪٥٨٥‬شي رقايخ‪٩١ ٣‬سب ‪٤‬تيؽي‪ ٩‬قي‪٥‬ػقۿ سيڪي رقايخ‪٩‬ـۿ ‪ ٣٧‬ق‪ٛ‬ج ‪٥١‬ش‪ ٣٨‬الڳ‪‚.٣٧“ ٩‬‬
‫ضز اةؽا‪٧‬ي‪( ٠‬۽ ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ضيؽت اـ‪٢‬اْي‪ )ٝ‬ضز س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪٢ٛ‬ؽي ڪئ‪ٟ‬ي‪٥‬ڊر ‪٩١‬سب‬
‫‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪ ٩٧ ٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي ـاؾ س‪ْ ٩‬ؽن‪٩‬ۿ ك‪٢‬في ـاؾ کاـ ڪش‪ ٦٨‬گ‪٨‬ٽ ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬اڳخي ‪ٟ٧‬ي‬
‫‪ ١‬لؽڪ‪ ٣‬ضز سي ‪ِ٤‬اؿ کي ةػالئي ك‪٢‬في ڪئ‪ٟ‬ي‪٥‬ڊر ‪٩١‬سب ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ا‪٩٧‬‬
‫ةػالئي ٻي‪٨‬ؽ ‪٢ٛ‬ؽي ڪئ‪ٟ‬ي‪٥‬ڊر ‪٩١‬سب ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽڻ‪٩٧ ٩‬ۿ پؽ پاڻ ‪١‬ڪي ۾ ر‪٧‬ائق سي دقراـ ا‪٨٤‬يَء ۾‬
‫حتػي‪ٟ‬ي “ڻڻ سي ڪ‪٩‬كق ‪ ٦٤‬ڪيائ‪٩‬ـ ۽ ‪ ٦٤‬قري ‪١‬ڪي سي ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٨٤‬يَء ۾ حڪڏ‬
‫ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ا‪ٛ ٩٧‬ائ‪ ٠‬ڪؽڻ سي الِء ڄڻ ـڄي ْ‪٢‬ؽ ا‪٤‬خِار ڪؽڻ‪ ٩‬پي‪.٩‬‬
‫ايفخائي‪٣‬ۿ س‪٤ ٩‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ڻ سي ‪٧ 23‬ي‪ ٣‬ـاؾۿ سڎ‪ٟ٘ ٣٧‬ڪياحي ان‪٩‬ؾ ‪٩١‬سبۿ ضز سي ‪٩١‬ـ‪ ٠‬پاڻ‬
‫‪١‬ؽادقۿ ذقا‪ٞ‬طز سي ‪٨١‬ي‪٥‬ي ۾ اچي قيئي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ضشث ا‪٩ٞ‬داع سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي پاڻ ا‪ ٩٧‬اْالـ‬
‫٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـ ح‪٧‛ ٦‬اڻ ضز س‪٘ ٩‬ؽض ‪٢٧‬يل‪ ٦‬سي الِء ذقا‪ٞ‬طز سي ‪٨١‬ي‪٥‬ي ۾ ادا ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪‚.‬‬
‫ا‪‛ ٩٧‬اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ‚ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ ايخؽق ح‪ٟ١ ٦‬ي ٿ‪ ٩‬س‪ ٩‬ڪ‪ٓ١ ٣‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ پاڻ ا‪٩٧‬‬
‫ڄاڻ‪٥‬ػي ة‪ ٦‬ح‪٧ ٦‬اڻ ‪٩١‬ـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٨٤‬يَء کي ةػالئڻ قارق ‪٤٩٧ ٦٤‬ػقۿ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کي ـ‪٥‬ػس ‪٩١‬س‪٩‬د ضا‪ٞ‬ج‬
‫۾ ئي ڇڎي ڈ‪٤‬ائ‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪٧ ٩‬ڪ چٽ‪١ ٩‬راؾ ‛ڪٓتي‚ ـاـ ‛ضٍي‪ ‚٠‬س‪١ ٩‬فئ‪٧“ ٩ٟ‬ي‪ .‬ا‪ٛ ٩٧‬ه‪٧ ٩‬يئ‪٧“ ٣‬ي ح‪٦‬‬
‫ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬۽ ضيؽت اـ‪٢‬اْي‪ ٝ‬ڪٓتي سي كڪ‪ ٝ‬۾ سيڪا ‪١‬فشػ س‪٩‬ډي ‪٧‬ئيۿ ا‪٨٤‬يَء ۾‬
‫‪٩١‬س‪٩‬دف ‛ضٍي‪ ‚٠‬س‪ ٩‬ضه‪ ٩‬ة‪ ٦‬كا‪ .٩٧ ٝ١‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬س‪ ٩‬س‪٩‬ډي‪ ٝ‬ڪٓت‪ ٩‬څگ‪٩٧ ٩٨‬ۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪70‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سڎ‪ ٣٧‬ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ڪٓت‪ ٩‬چ‪ ٩‬ڪ‪٥‬ڊق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڪ‪٥‬ڊق ڪٓت‪١ ٩‬لؽڪ‪ ٣‬ٺا‪٧‬ي‪٧ .٩٧ ٩‬ڪ ڀيؽق‬
‫ڪؽي پئي ۽ ا‪٧‬ا ٻي‪٨‬ؽ س‪٩‬ډڻ سي ىؽقرت پيق “ئي ح‪١ ٦‬لؽڪ‪٣‬‬ ‫سڎ‪ ٣٧‬ڪٓتي سي ْ‪٢‬ارت ِ‬
‫اڈاقت سي ـا‪١‬اـ سي ک‪٩‬ٽ سي ڪؽي ا‪٨٤‬يَء سي اچ ضهي کي اڈي‪ ٩‬۽ ةا‪ٛ‬ي اچ کي ڇڎي ڈ‪.٩٤‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي زقس‪ ٦‬ضيؽت ْائل‪٘ ٦‬ؽ‪١‬ائي ٿي ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ‪٩١‬ـ کي ٘ؽ‪١‬اي‪٧ ٩‬ئائ‪٩‬ـ‬
‫ح‪٥٨٥١ ‛ ٦‬شي دؾ چا‪٧‬ي ٿي ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ڪٓتي کي ڪيؽائيۿ ا‪٨٤‬يَء کي ٻي‪٨‬ؽ اةؽا‪٧‬ي‪٢‬ي ة‪٥‬ياد حي‬
‫اڈياـۿ پؽ ح‪٥٨٥‬شي ‪٩ٛ‬ؿ اڃا حازق اي‪٢‬اـ “‪٤‬ػق “‪٧‬يۿ ‪٩١‬ـ کي ا‪٤‬ػيل‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا ا‪٨٤‬يَء ْ‪ ٝ٢‬ـاـ‬
‫ڀڏڪي پ‪٤٩‬ػي‪ ‚.‬ا‪ ٩٧‬چئي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ڪٓتي کيۿ ـ‪٥‬ػس ‪٩١‬س‪٩‬د ضا‪ٞ‬ج حي ئي ر‪٧‬ڻ ڈ‪٤‬ائ‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ا‪ ٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪٓت‪ ٩‬ـػائي‪ ٣‬سي الِء ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي ة‪٥‬ياد حي ةيٺ‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪ ٩‬۽ ا‪ ٩٧‬ٻي‪٨‬ؽ‬
‫ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬اةؽا‪٧‬ي‪٢‬ي ة‪٥‬ياد حي اڈسي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪٘( .٩‬خص ا‪ٞ‬تاري ‪)513/3‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ٻيا ة‪ ٦‬ڪيخؽائي ‪١‬راؾ “‪٣٧‬ۿ سيڪي ذاةج ڪ‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٩ٜ‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ‪ ٩٧‬ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي (اـٽيٽؿ ڪ‪ )٩‬ڇيڏڻ کاـ ـ‪٩‬اِء پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬رـخ‪ ٩‬ڪڍي‪ ٩‬قڃي‪٦٤ .‬‬
‫ڪي رـخ‪ ٩‬ڪڍڻ سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي حي اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ـاـ ٽڪؽاُء كؽقع ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪71‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پٔغيتر اشالم ۽ ٻٔا ٌتْ شڳّرا‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۽ ضػيد ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ کاـ اڳ ‪١‬غخ‪ ٣١٩ٛ ٟٗ‬۽ ْالئ‪ ٣ٜ‬۾‬
‫ڪيخؽائي ‪٤‬تي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬يا قيا ‪٧‬ئا‪ .‬حاريغي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي ‪٤‬تي‪ ٣‬سي ةاري ۾ ڪاة‪ ٦‬عتؽ‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي ‪ٓ٢٧‬هؽـۿ ا‪ ٣٨٤‬ز‪١‬ا‪ ٣٤‬س‪٩‬ـ سيڪي حاريغ‪٩‬ـ ‪ٞ‬کي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ‬
‫ح‪ ٣‬۾ ا‪ ٣٨٤‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي ‪٤‬ا‪ ٣ٞ‬يا ڪ‪ ٠‬س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬اض‪٩‬اؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬گ‪٩‬ياۿ ا‪ ٣٨٤‬حاريغػا‪ ٣٤‬سي‬
‫قيش‪ ٩٨‬پيٖ‪٢‬تؽ ۽ ا‪ ٣٨٤‬ـاـ الڳاپي‪ ٝ‬قا‪ٓٛ‬ا ـؽي کاـ ذڪؽ سي الئ‪ ٚ‬ئي ڪ‪.٣٨٤٩‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ْٟ ٠‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ ْؽاؽ ۾ پيػا ٿي‪٩‬ۿ پؽ ْؽاؽ سي پؽاچي‪ ٣‬حاريظ ۾‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ذڪؽ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ضيؽت ‪٩١‬ـيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ ‪١‬هؽ ۾ پيػا ٿي‪٩‬ۿ پؽ ‪١‬هؽ سي‬
‫ي ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ ٘‪ٟ‬فٍي‪ ٣‬۾ پيػا ٿي‪٩‬ۿ‬
‫ي سي ذڪؽ کاـ عا‪ٞ‬ي “‪٧‬ي‪ .‬ضيؽت ْيف ٰ‬ ‫حاريظ ضيؽت ‪٩١‬ـ ٰ‬
‫پؽ ٘‪ٟ‬فٍي‪ ٣‬سي پؽاچي‪ ٣‬حا ريظ ضيؽت ْيفيٰ س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ض‪٩‬ا‪٤ ٩ٞ‬ٿي ڈي‪ .‬گؼري‪ ٝ‬ـڀ‪٥‬ي ‪٤‬تي‪/٣‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽـ ـاـ ا‪٩٧‬ئي ‪ٓ١‬ا‪ ٩ٟ١‬پيق “ي‪ .٩‬ا‪ ٣٨٤‬پيٖ‪٢‬تؽـ کي ْ‪ٜ‬يػي ٌ‪٩‬ر حي ‪١‬ڃي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬يۿ پؽ‬
‫‪٤‬ز حاريغي ٌ‪٩‬ر حي ا‪٧‬ي ڪي ذاةج ٿي‪ ٝ‬كغهيخ‪٩‬ـ ڪ‪.٣٧“ ٦٤٩‬‬
‫ا‪١ ٣٨٤‬اـ ڪش‪ ٦٨‬پيٖ‪٢‬تؽـ س‪ ٩‬ذڪؽ ةائيت‪ ٝ‬۾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪٩‬ۿ پؽ ةائيت‪٧ ٝ‬ڪ اْخ‪ٜ‬ادي ڪخاب‬
‫“‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ْ‪٢ٟ‬ي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ڪ‪ ٩‬حاريغي ڪخاب‪ .‬قچيڪ ا‪ ٩٧‬ح‪٦‬ۿ ةائيت‪ ٝ‬۾ س‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ‬
‫“‪٧‬يۿ ح‪ ٣‬سي كغهيج کي ا‪٧‬ڏي ح‪ ٦‬دإػار ا‪٤‬ػاز ۾ پيق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٩‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ةائيت‪ٝ‬‬
‫سي ةياـ کي نطيص ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ا‪ ٣٨٤‬سي ةاري ۾ ا‪ ٩٧‬ي‪ٜ‬ي‪ ٣‬ڪؽڻ ڈکي‪ ٩‬ٿي پ‪٤٩‬ػق ح‪٩٧ ٦‬‬
‫عػا سا پيٖ‪٢‬تؽ ‪٧‬ئ ا‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬ةائيت‪٩١ ٝ‬سبۿ ا‪٧‬ي اعال‪ٛ‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ة‪ ٦‬ڪي اْ‪ٟ‬يٰ ‪٩٤٩٢٤‬‬
‫‪ٛ‬ؽار ‪٤‬ٿا ڈيئي ـگ‪٨‬ش‪ٛ .٣‬ؽ“ـ سي ‪٧‬ڪ ضيريج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪٤ ٣٧ ٦‬تي‪ ٣‬سي گ‪ ٠‬ٿي‪ ٝ‬حاريظ سي‬
‫ا‪ ٣٨٤‬ڪڏي‪ ٣‬کي ٻي‪٨‬ؽ ‪١‬الئي قا‪ ٣ٓٛ‬سي ‪٧‬ئڻ سي حهػي‪ ٚ‬ڪئي “‪٧‬ي‪٤ .‬تيۿ ة‪٥‬ا كڪ سي‬
‫ا‪٤‬فا‪٤‬يج سي حاريظ سي اُحا‪ ٣٧‬ڪؽدارـ سي ضيريج رک‪ ٣‬ٿا‪ .‬پؽ ‪٤‬ا‪ٛ‬م حاريظ ‪٩٤‬يفيَء سي‬
‫ڪؽي ‪٧‬يئ‪ ٣‬ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فاـ کي ةادكا‪ ٣٧‬۽ س‪٥‬ؽ‪ ٣ٞ‬س‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ح‪ ٦‬ح‪ٙ‬هي‪ ٝ‬ـاـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ “‪٣٧‬ۿ‬
‫پؽ حاريظ سا ا‪٧‬ي ‪٨ٟ١‬ائخا ن‪ٙ‬طاۿ س‪ ٣‬س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽـ ـاـ “‪٧‬يۿ ا‪٧‬ي ا‪٤‬فاـ سي الِء گ‪٥٢‬اؿ‬
‫ة‪٥‬ي‪ٛ .٣٧“ ٝ‬ؽ“ـ ۾ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ڀيؽق ا‪٨٤‬يَء ة‪٥‬ػ ٿي‪ ٝ‬ةاب کي ک‪ٞ٩‬ي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ايئ‪ ٣‬ڇ‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ةِا‪٧‬ؽ ا‪ ٩٧‬ڪا٘ي ‪ ٩٧‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ ٘‪ ًٜ‬ا‪٨٤‬يَء دي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ‬
‫‪٧‬شي ‪٧‬اۿ س‪ ٣٨٥‬کي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ذريٓي ا‪٤‬فا‪٤‬يج حي ک‪ٞ٩‬ڻ ىؽقري ‪ .٩٧‬پؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ كؽيٗ ۾‬
‫س‪ ٣‬ٻي‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ح‪ٙ‬هي‪ ٝ‬ـاـ “ي‪٧“ ٩‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬سي پ‪٩‬ياـ پڪ ـاـ ڪا عاص ‪١‬ه‪ٟ‬طج‬
‫‪٧‬ئڻ کپي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ا ‪١‬ه‪ٟ‬طج ع‪٩‬د ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ چٽيَء ٌؽح ةياـ ڪئي قيئي “‪٧‬ي‪ٛ .‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 6‬۾‬
‫اٽڪ‪ ٝ‬ڈيڍ څزـ ‪٤‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬سا ‪٤‬اال ‪٧‬ي “‪ :٣٧‬اةؽا‪٧‬ي‪٠‬ۿ اـطاؽۿ يٓ‪٩ٜ‬بۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪72‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٩٤‬حۿ دائ‪٩‬دۿ ـ‪ٟ‬ي‪٢‬اـۿ اي‪٩‬بۿ ي‪٩‬ـٗۿ ‪٩١‬ـيٰۿ ‪٧‬ارقـۿ ذڪؽياۿ يطيٰۿ ْيفيٰۿ اـ‪٢‬اْي‪ٝ‬ۿ ا‪ٞ‬فيّۿ‬
‫ي‪٤٩‬ؿۿ ‪٩ٞ‬ط ْ‪ٟ‬ي‪ ٠٨‬اال‪ٞ‬فالؿ (اال‪ٓ٤‬اؿ)‪.‬‬
‫ا‪٤ ٣٨٤‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ا‪٧‬ا كا‪٧‬ػي ڈ‪٤‬ي قيئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٥١ ٣٨٤‬ش‪٨‬اـ ‪٧‬ؽ‪٧‬ڪ‬
‫‪٧‬ػايج يا٘خ‪( ٩٧ ٦‬کال ‪٧‬ػي‪٥‬ا) ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ؽ‪٧‬ڪ ‪١‬طف‪ ٣‬۽ نا‪ٞ‬ص ‪ .٩٧‬ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ؽ‪٧‬ڪ کي اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ ـڄي ْا‪ ٠ٞ‬حي ٘يي‪ٟ‬ج ڈ‪٤‬ي ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫گؼري‪٤ ٝ‬تي ـڳ‪٩‬رـ سا ‪٤‬اال کڻي ذڪؽ ڪؽڻ ۽ ا‪ ٣٨٤‬سي ةاري ۾ ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف كا‪٧‬ػيَء کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪’ ٦‬ا‪٧‬ي ئي ‪١‬اڻ‪٣٧“ ٩٨‬ۿ س‪ ٣‬کي اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ ‪٧‬ػايج ڈ‪٤‬ي “‪٧‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ح‪٩‬ـ ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي ٌؽي‪ٜ‬ي حي ‪‘.ٝ٧‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قىاضج ‪١‬اـ ا‪٩ٟٓ١ ٩٧‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ گؼري‪٤ ٝ‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڇ‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬ـتبۿ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ةياـ ‪٩١‬سبۿ ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ا‪٧‬ڏي ٌؽح ـ‪٥‬ػـ اُ‪١‬ج‬
‫ا‪٤ ٣٨٤‬تي‪ ٣‬سي ضا‪ٞ‬خ‪١ ٣‬اـ ر‪٢٥٧‬ائي ضان‪ ٝ‬ڪؽي‪َ٩٧ .‬ء ا‪ ٣٨٤‬سي ‪ ٣٤٩٢٤‬کي ڈـي ا‪ ٩٧‬ڄاڻي ح‪٦‬‬
‫‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬سي الِء عػا سي ـڌي قاٽ ڪ‪٨‬ڏي “‪٧‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء حي ڪ‪٨‬ڏي ٌؽح ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‬
‫ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ سي ‪٧‬ڪ ٻي “يج كا‪ ٝ١‬ڪئي قڃي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬قچيڪ چٽي‬
‫ٿي قي‪٥‬ػي‪ٛ .‬ؽ“ـ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 5‬۾ ٻي‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬۽ ٻي‪ ٣‬اُ‪١‬خ‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‬
‫ح‪‛ ٦‬اـاـۿ اق‪٧‬اـ ‪١‬اـ ‪٧‬ؽڪ‪ ٣٨٥‬سي الِء ‪٧‬ڪ كؽيٓج ۽ ‪٧‬ڪ ٌؽي‪ٜ١ ٩ٜ‬ؽر ڪي‪( ‚.٩‬ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)48‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي س‪ ٩‬ح‪ٙ‬هي‪ ٝ‬ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬عػا س‪ ٩‬دي‪ ٣‬سيخ‪٩‬ڻيڪ ‪٧‬ڪ “‪٧‬ي ۽ ا‪ ٩٧‬ح‪٩‬ضيػ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پؽ ا‪٤‬فاـ س‪ ٩‬اض‪٩‬اؾ ةػ‪ٞ‬ت‪ ٩‬ر‪٥٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ٙ٤‬ؽادي ‪ٞ‬طاظ کاـ ة‪ ٦‬ح‪٦‬ۿ اسخ‪٢‬اْي ‪ٞ‬طاظ کاـ ة‪ .٦‬ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي دي‪ ٣‬سي قضػت سي ةاقس‪٩‬د ا‪٨٤‬يَء سي ْ‪ٟ٢‬ي ۽ ‪١‬يالپ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٨٤‬يَء ۾ ٘ؽؽ ٿي‪٥‬ػق‬
‫ر‪٥٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬اض‪٩‬اؾ ۾ ٘ؽؽ سي “چار حي ‪١‬يالپ ۾ ٘ؽؽ سي ا‪٧‬ائي ‪١‬ه‪ٟ‬طج “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬سي “چار‬
‫حي ‪١‬غخ‪٤ ٗ ٟ‬تي‪ ٣‬سي رـخي ۾ اعخالؼ ٿي‪٥‬ػق ر‪٥٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي ‪٤‬ف‪ ٝ‬ـڄي چرحيَء سي گ‪ٞ٩‬ي‬
‫حي پکڏي‪ ٩‬پي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪٧ ٦‬ؽ ‪٤‬تيۿ پيٖ‪٢‬تؽ “عؽ ا‪ٞ‬ؾ‪١‬اـ ـ‪٢‬يجۿ ز‪١‬ي‪ ٣‬سي ‪٧‬ڪ ‪١‬غه‪٩‬ص‬
‫عٍي ۾ “ي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ا‪٤ ٩٧‬ا‪٢١‬ڪ‪ ٩٧ ٣‬ح‪ ٦‬ڪ‪٧ ٣٨٥‬ڪ ‪٤‬تيَء حي ا‪٧‬ي ـڀ‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ گؼرـۿ سيڪي قـيّ ـٍص حي ة‪٥‬ي ‪٩٤‬ع ا‪٤‬فاـ سي ‪١‬ٿاـ گؼرـ ٿي‪٩‬ـ يا “ئ‪٥‬ػف گؼر‪٤‬ػي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ا‪٧‬ائي عاص ‪١‬ه‪ٟ‬طج ‪٧‬ئيۿ س‪ ٣٨٥‬سي “چار حي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ گؼري‪٤ ٝ‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ كا‪ ٝ١‬ڪي‪٩‬‬
‫قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٧‬ي ‪٤‬تي ـڳ‪٩‬را ‪١‬غخ‪ ٣١٩ٛ ٟٗ‬۽ ‪١‬غخ‪ْ ٟٗ‬الئ‪ ٣ٜ‬۾ “يا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ٍ٘ؽي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سي اض‪٩‬ا‪ ٣ٞ‬۾ ٘ؽؽ پاح‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬ي ‪١‬اـ ڪ‪٧ ٣٨٥‬ڪ ‪٤‬تيَء کي قرح‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء قٽ‬
‫قـيّ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٢‬اج سا ٘‪ ًٜ‬سؾقي اض‪٩‬اؾ ‪٥ٟ١‬ػا‪ .‬پؽ سڎ‪١ ٣٧‬غخ‪ ٟٗ‬ضه‪ ٣‬۾ اي‪٥‬ػډ ‪٤‬تي‪ ٣‬کي‬
‫‪٧‬ڪ ئي ق‪ٛ‬ج ـا‪٩٨١‬ـ رکي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي قٽ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬سا ‪١‬راؾ ‪ٟ١‬ڻ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي‬
‫پ‪٤٩‬ػا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪73‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪٤‬تي‪ ٣‬سي حاريظ سي گ‪ ٠‬ٿي‪ ٝ‬ڪڏي‪ ٣‬کي ‪٤‬ئي‪ ٣‬ـؽ ا‪٤‬فاـ ذات سي ڄاڻ ۾ “ڻڻ س‪٩‬‬
‫عاص ـتب ا‪٩٧‬ئي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٞ‬طاظ کاـۿ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ا‪ ٣٨٤‬سي اض‪٩‬اؾ س‪ ٩‬ذڪؽ گ‪٩‬يا ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي‬
‫س‪٧ ٩‬ڪ ضه‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‛حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬دي‪ ‚٣‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪ٞ‬ي‪٩‬ؿ اک‪٢ٟ‬ج ‪ٞ‬ک‪٠‬‬
‫دي‪٥‬ک‪).٠‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪٧‬ڪ ٌؽؼ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ٽي‪٩‬ي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ ٩‬ذڪؽ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ٻي ٌؽؼ‬
‫گؼري‪٧ ٝ‬ؾاري‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬سي دقراـ اي‪٥‬ػډ ‪٤‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬اض‪٩‬اؾ ڈ‪٧“ ٝ٤‬ي‪ .‬ا‪٧‬ي ٻئي ذڪؽ ‪٧‬ڪ ئي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ضه‪ .٣٧“ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪٨٥‬ي ضه‪ ٣‬سي ‪١‬ش‪ْ٩٢‬ي ـاـ ئي ا‪١ ٩٧‬ڪ‪ ٝ٢‬دي‪ ٣‬حؽحيب پائي ٿ‪٩‬ۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ذڪؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ (ا‪٢ٞ‬ائػف ‪ )3‬۾ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ح‪٨٢‬يػ کاـ پ‪ِ٩‬ء ڪش‪١ ٦٨‬را‪ ٣ٞ‬سي رقك‪٥‬يَء ۾ ڈـ‪٥‬ػاـي‪ ٣‬ح‪ ٦‬گؼري‪٤ ٝ‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ‬
‫ڪ‪٨‬ڏي ٌؽح ‛حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬دي‪ ‚٣‬س‪ ٩‬سؾ “‪٧‬ي ۽ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ اي‪٢‬اـ قارـ کي ر‪٢٥٧‬ائي ڈي‪٣‬‬
‫ٿا‪.‬‬
‫‪ .1‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ضيؽت “دؿ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي کاـ ئي كؽقع ٿي قڃي ٿ‪٩‬ۿ‬
‫سيڪ‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ا‪٤‬فاـ ۽ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ پيٖ‪٢‬تؽ ‪ٛ .٩٧‬ؽ“ـ ‪١‬اـ عتؽ پ‪٩‬ي ٿي ح‪ ٦‬ضيؽت “دؿ سي ٻ‪ ٣‬پٽ‪٣‬‬
‫۾ ذاحي ‪ْ٩٤‬يج س‪٧ ٩‬ڪ س‪٨‬ڳڏق كؽقع ٿي‪ .٩‬ا‪ ٩٧‬س‪٨‬يڏق قچي‪ ٩‬۽ ايفخائي‪ ٣‬س‪٧ ٩‬ڪ ڀاُء ٻي ڀاُء کي‬
‫‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ الِء حيار ٿي قي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓٛ٩١‬ي حي سيڪ‪ ٩‬ڀاُء نا‪ٞ‬ص ‪٩٧‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬سي زةاـ ‪١‬اـ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾‬
‫‪٧‬ي چ‪٩‬راي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ‛ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ح‪٩‬ـ ‪٥٨٥١‬شي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬سي الِء پ‪٥٨٥‬ش‪٧ ٩‬ٿ قچائي‪٥‬ػي‪ ٣‬ح‪ ٦‬ة‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ‬
‫ح‪٩‬کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ سي الِء پ‪٥٨٥‬ش‪٧ ٩‬ٿ ‪ ٦٤‬قچائي‪٥‬ػس‪( ‚.‬ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)28‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ پ‪٨‬ؽي‪َ٣‬ء پيٖ‪٢‬تؽ سي كؽيٓج ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ .٩‬۽ ا‪٧‬ا ة‪ ٦‬عتؽ پ‪٩‬ي ٿي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اقؾ س‪٩‬‬
‫حؽةيج ڪي‪٧ ٝ‬ڪ نا‪ٞ‬ص ا‪٤‬فاـ سي ـيؽت ڪ‪٨‬ڏي ‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اي‪٢‬اـ‬
‫قارـ (ا‪ ٝ٧‬اـالؿ) سي پاڻ ۾ س‪٥‬گ ـؽاـؽ ضؽاؿ “‪٧‬ي ۽ سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٝ٧‬اـالؿ ۾ ةا‪٢٧‬ي س‪٨‬يڏي‬
‫س‪٨‬ٽي سي ‪٩٤‬ةج اچي ة‪ ٦‬قڃي ح‪ ٦‬ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬۾ نا‪ٞ‬ص چر ا‪٧‬ا “‪٧‬يۿ سيڪا ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ح‪ ٦‬ٿي قڃيۿ پؽ‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ڀاُء کي ‪ٛ‬خ‪ ٦٤ ٝ‬ڪؽي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‛اـ‪٩‬ة‚ سي حهػي‪ ٚ‬ع‪٩‬د پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي حٓ‪ٟ‬ي‪٢‬ات ‪١‬اـ ة‪ ٦‬ٿئي ٿي‪ .‬ضػيد ۾ “ي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪ ٝ٧‬اـالؿ کي پاڻ ۾ س‪٨‬يڏي س‪٨‬ٽي کاـ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪٘ ّ٥١‬ؽ‪١‬ائي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬ڪ كغم چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪١ ٩‬ف‪٢ٟ‬اـ ‪٩١‬ـ کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ سي الِء اچي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬ي ‪“ ٝ٨١‬ئ‪٩‬ـ‬
‫ڇا ڪؽياـ‪ .‬پاڻ ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪ :٩‬ح‪٩‬ـ “دؿ سي ٻ‪ ٣‬پٽ‪١ ٣‬اـ ـٺ‪ ٩‬پٽ ٿي‪( .‬اة‪ ٩‬دائ‪٩‬دۿ ةط‪٩‬ا‪١ ٦ٞ‬لڪاة‬
‫ا‪٢ٞ‬هاةيص ‪)1484/3‬‬
‫ضيؽت “دؿ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سي ا‪٧‬ا كؽيٓجۿ س‪ ٣٨٥‬سي حهػي‪ ٚ‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ڪئيۿ ح‪٣٨٥‬‬
‫س‪ٟ٢ْ ٩‬ي ‪ ٩٤٩٢٤‬ئي ع‪ٟ‬ي‪ٙ‬ي ضيؽت ْر‪٢‬اـ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬کي ڪش‪١ ٦٨‬ف‪٢ٟ‬ا‪٣٤‬‬
‫ك‪٨‬يػ ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬پؽ ٌا‪ٛ‬ج رکڻ سي ةاقس‪٩‬د ة‪١ ٣٧ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي عالؼ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ڪارقائيَء‬
‫سي ‪٩١‬ڪ‪ ٦٤ ٝ‬ڈ‪٤‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪74‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ٛ . 2‬ؽ“ـ ۾ ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ْٟ ٠‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػي ا‪ ٝ٧‬اي‪٢‬اـ کي چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‬
‫ح‪‛ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ز‪٤‬ػگيَء ۾ اق‪٧‬اـ سي الِء اـ‪٩‬ة ضف‪٧“ ٦٥‬ي‪( ‚.‬ا‪٢٢ٞ‬خط‪ )4 ٦٥‬ا‪٨٤‬يَء اـ‪٩‬ة ضف‪ ٦٥‬سا‬
‫ڪيخؽائي پ‪٣٧“ ٩ٟ٨‬ۿ اـي‪٧ ٣‬خي ا‪٨٤‬يَء سي ٘‪٧ ًٜ‬ڪ ضهي س‪ ٩‬ذڪؽ ڪؽي‪٩‬ـ ٿا‪.‬‬
‫ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬سي ‪٧‬ڪ دْا ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ سيڪا ح‪٨‬ؼيب رائز‬
‫‪٧‬ئيۿ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ذ‪ ٣٥٧‬کي ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ةگاډي ڇڎي‪ .٩٧ ٩‬ـ‪٩‬ي‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪٘ ٣‬ؽىي‬
‫‪ٓ١‬ت‪٩‬دـ سي ْتادت ڪؽڻ سي ‪٤‬خيشي ۾ ـ‪٥‬ػـ ضاؾ ا‪ ٩٧‬ٿي قي‪ ٩٧ ٩‬س‪٩‬ۿ ا‪٧‬ي ‪ٓ١‬ت‪٩‬د ـ‪٥‬ػـ الكٓ‪٩‬ر‬
‫س‪٧ ٩‬ڪ ضه‪ ٩‬ة‪٥‬شي قيا ‪٧‬ئا‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬ا‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي پي‪ ٩٧ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ةاٌ‪ ٝ‬عػائ‪ ٣‬سي‬
‫پؽـخق سي ك‪٨‬ؽي ‪١‬ؽڪؾـ ۾ ڪ‪ ٩‬ا‪٤‬فاـ س‪ ٠٥‬قٺي ۽ ‪ ٩٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اض‪٩‬ؾ کاـ ‪١‬خاذؽ ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫(اةؽا‪٧‬ي‪)36 ٠‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪٤ ٠‬ف‪ ٝ‬سي اڈاقت س‪٧ ٩‬ڪ حاريغي ‪٥١‬ه‪٩‬ة‪ ٩‬س‪٩‬ډي‪ .٩‬ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ‬
‫‪٤‬ئي‪ ٣‬۽ ‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ ‪٤‬ف‪ ٝ‬سي حياريَء سي رٿا ‪٧‬ئي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬س‪١ ٩‬راؾ گؼري‪ ٝ‬حاريظ ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء رٿا حطج پاڻ پ‪٥٨٥‬شي ٻارډي ضيؽت اـ‪٢‬اْي‪ ٝ‬کي ـ‪٥‬ػس ‪١‬اُء ـاـ گڎ پاڻ ـاـ “ڻي‬
‫ْؽةفخاـ سي ريگفخاـ ۾ ٽڪاي‪ .٩‬ا‪٧‬ا اـ ق‪ٛ‬ج سي ـڌري‪ ٝ‬۽ ح‪٨‬ؼيب يا٘خ‪ ٦‬قـ‪٥‬ػي‪ ٣‬کاـ دقر‬
‫‪٧‬ڪ ٕيؽ “ةاد د‪٤‬يا ‪٧‬ئي‪٧ .‬خي ٘‪ٍ٘ ًٜ‬ؽت س‪١ ٩‬اض‪٩‬ؾ ‪ .٩٧‬اُحي ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٩٧ ٣‬ح‪١ ٦‬لؽڪاڻي‬
‫‪١‬اض‪٩‬ؾ کاـ ڪٽشيۿ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏي ‪٤‬ف‪ ٝ‬سي پا‪٥ٞ‬ا ٿئيۿ سيڪ‪ ٩‬پ‪٥٨٥‬شي عػاداد ٍ٘ؽت ئي ‪ٛ‬ائ‪٠‬‬
‫‪٧‬شي‪.‬‬
‫ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ايئ‪ ٣‬ئي ٿي‪ .٩‬ض يؽت اـ‪٢‬اْي‪ْٟ ٝ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ قڈق ٿي ‪٧‬ڪ عا‪ ٦٤‬ةػقش ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي‬
‫سي ‪٧‬ڪ ‪٤‬يڪ ْ‪٩‬رت ـاـ ‪٤‬ڪاح ڪي‪ .٩‬ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪٨٥‬ي سي ‪١‬يالپ ـاـ ريگفخا‪٤‬ي د‪٤‬يا ۾ گ‪٨‬ؽة‪ٝ‬‬
‫‪٤‬ف‪ ٝ‬ٺ‪٨‬ڻ كؽقع ٿي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ ذ‪ ٣٧‬ـازي يا حؽةيج ـازيَء سي الِء ٘‪ ًٜ‬ٻ‪ ٦‬كي‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪...‬‬
‫ا‪٤‬فاـ سي پيػائلي ٍ٘ؽت ۽ عػا سي پيػا ڪي‪ ٝ‬ا‪٧‬ا ڪائ‪٥‬اتۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب ض‪ ٚ‬حي‬
‫پيػا ڪي‪ ٩‬قي‪( .٩٧ ٩‬اةؽا‪٧‬ي‪)85 ٠‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـڌري‪١ ٝ‬اض‪٩‬ؾ ۾ پيػائلي قاچ قيش‪ ٦٨‬سي ذريٓي ‪٧‬ڪ ‪٤‬ئي‪٤ ٣‬ف‪ ٝ‬سي كؽقْات ٿي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪٤‬ف‪ ٝ‬سي ٺ‪٨‬ڻ ۾ ‪ٞ‬ڳ ڀڳ اڇائي ‪٧‬ؾار ـاؾ ‪ٞ‬ڳي قيا‪ .‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬سڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي‬
‫حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬حائي‪ ٣‬پ‪٨‬خ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء سي ا‪٤‬ػر پيٖ‪٢‬تؽ “عؽا‪ٞ‬ؾ‪١‬اـ ﷺ ‪١‬تٓ‪٩‬ث ڪي‪ ٩‬قي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء حاريغي‬
‫‪٤‬ف‪١ ٝ‬اـ ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪٤ ٩٨‬ڪخاۿ س‪ ٣‬کي ‛انطاب رـ‪٩‬ؾ‚ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬حٓػاد ‪٧‬ڪ ‪ٞ‬ک کاـ‬
‫ة‪ ٦‬قچيڪ ‪ٛ .٩٧‬ؽ“ـ ۾ ا‪٨٤‬يَء کي عيؽ اُ‪١‬ج چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬۽ ‪٩١‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي سي ڪ‪١ ٣‬فخلؽ‪ٛ‬ي‪٣‬ۿ‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سي ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ڪار‪٤‬ا‪ ٣١‬کي ڈـيۿ کي‪٧‛ ٣‬يؽـ‚ )‪ (Diamonds‬سي ‪٧‬ڪ ‪٩ٛ‬ؿ س‪ٜٞ ٩‬ب ڈ‪.٩٤‬‬
‫ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬سي ا‪٧‬ا اـ‪٩‬ف ُٻڌائي ٿي ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ا‪١ ٩٧‬فئ‪ ٩ٟ‬پيػا ٿئي‬
‫ح‪ ٦‬اڻ ـڌري‪ ٝ‬ح‪٨‬ؼيب ا‪٧‬ڏي ٌؽح ڇا‪٤‬ئشي قڃي س‪ ٩‬ةِا‪٧‬ؽ ايئ‪ٞ ٣‬ڳي ح‪ ٦‬سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ پيػا ٿي‪٥‬ػاۿ اُ‪٧‬ي ا‪٨٤‬يَء سي ْ‪١٩٢‬ي ةگاډ کاـ ‪١‬خاذؽ ٿيڻ کاـ ـ‪٩‬اِء ر‪٧‬ي ‪ ٦٤‬ـگ‪٥٨‬ػا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫ڪ‪٥‬ڊ ڳ‪٨ٞ٩‬ي قڃيۿ سخي ٘اـػ ح‪٨‬ؼيب سا اذؽ‬ ‫ق‪ٛ‬ج ا‪ ٩٧‬ڪؽڻ کپي ح‪ ٦‬ٻي‪٨‬ؽ ز‪١‬ي‪ ٣‬سي ا‪٧‬ڏي ُ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪75‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پ‪٨‬چي ‪ ٦٤‬ر‪٧‬يا ‪٧‬ش‪ .٣‬سخي ٻارـ ۽ ‪٩٤‬س‪٩‬ا‪ ٣٤‬کي حؽـائي ا‪ ٣٨٤‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬۽ حؽةيج س‪ ٩‬عاص‬
‫ة‪٥‬ػقةفج ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء رٿا کي سيڪڎ‪ ٣٧‬نطيص ٌ‪٩‬ر حي ْ‪ ٝ٢‬۾ “‪٤‬ػق قڃي ح‪ ٦‬ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬۽ ة‪٩٥‬‬
‫اـ‪٢‬اْي‪ ٝ‬سي حاريظ ا‪ُ ٩٧‬ٻڌائي ٿي ح‪ٍ٘ ٦‬ؽت سي ا‪٨٤‬يَء حؽةيج گا‪١ ٦٧‬اـ ٻي‪٨‬ؽ اْ‪ٟ‬يٰ ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي‬
‫ا‪٧‬ا کيپ ٺ‪٨‬ي ‪٤‬ڪؽي ـگ‪٨‬ي ٿيۿ سيڪا ْا‪٢ٞ‬ي رخ کي ةػالئي ڇڎي ۽ حاريظ س‪ ٩‬ـ‪ٙ‬ؽ ٻي‪٨‬ؽ‬
‫نطخ‪٥٢‬ػ رخ حي ‪ٟ٧‬ڻ كؽقع ٿي قڃي‪.‬‬
‫‪ .3‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪٧‬ڪ پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪ٛ ٩‬ه‪ ٩‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬ضيؽت ي‪٤٩‬ؿ ْ‪ٟ‬ي‪٦‬‬
‫ا‪ٞ‬فالؿ ـاـ “‪٧‬ي‪ْ ٩٧ .‬ؽاؽ سي ‪٧‬ڪ ‪ٛ‬ػي‪ ٠‬ك‪٨‬ؽ ‛‪٤‬ي‪٩٥‬ا‚ ٌؽؼ ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قي‪ .٩‬سخي سا ر‪٧‬اڪ‪/٩‬‬
‫‪٩ٛ‬ؿ كؽڪ ۾ ‪١‬تخال ‪٧‬ئي‪ .‬ضيؽت ي‪٤٩‬ؿ کي‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ س‪ ٩‬پيٖاؿ ُٻڌاي‪٧ .٩‬ڪ څگ‪٨‬ي ْؽني حائي‪٣‬‬
‫دْ‪٩‬حي ڪ‪ ٠‬ڪؽڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا راِء ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪئي ح‪٧ ٦‬يَء ‪٩ٛ‬ؿ اي‪٢‬اـ “ڻڻ قاري ‪٧“ ٦٤‬ي ۽ ‪٧‬اڻ ا‪٧‬ا‬
‫ا‪٨٤‬يَء ـؾا سي ض‪ٜ‬ػار ة‪٥‬شي چڪي “‪٧‬يۿ سيڪا ح‪٩‬ضيػ سي ا‪٤‬ڪار سي ‪٤‬خيشي ۾ ڪ‪٩ٛ ٣٨٥‬ؿ‬
‫س‪ٜ١ ٩‬ػر ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ ٩٧‬ا‪٨٤‬ي ٘يه‪ٟ‬ي کاـ پ‪ِ٩‬ء ‛‪٤‬ي‪٩٥‬ا‚ ڇڎي ٻا‪٧‬ؽ ‪ٟ٧‬ي‪ ٩‬قي‪.٩‬‬
‫پؽ ا‪٨٤‬يَء سي ‪٤‬خيشي ۾ سيڪ‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ٿي‪٩‬ۿ ا‪٧ ٩٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪٤ ٦‬ي‪٩٥‬ا سي ‪٩ٛ‬ؿ س‪٨‬ڏي ‪٧‬ئيۿ ح‪٨‬ڏي‬
‫ئي ةا‪ٛ‬ي ر‪٧‬ي ۽ ضيؽت ي‪٤٩‬ؿ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ کي ‪٧‬ڪ ‪١‬ڇي ڳڏڪائي ڇڎي‪ .٩‬اقچخ‪ ٣٧ ٩‬پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬‬
‫پاڻ کي ‪١‬ڇيَء سي پيٽ ۾ پي‪ ٝ‬ڈٺ‪ .٩‬س‪١ ٣٨٥‬اـ ‪٤‬ڪؽڻ س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬رـخ‪ .٩٧ ٦٤ ٩‬ايئ‪ ٣‬ڇ‪ ٩‬ٿي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫س‪ ٩‬ـتب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ڪ‪٩ٛ ٣٨٥‬ؿ س‪ ٩‬ح‪٩‬ضيػ س‪٥١ ٩‬ڪؽ ٿيڻ اُـ ق‪ٛ‬ج ذاةج ٿئي ٿ‪٩‬ۿ سڎ‪ ٣٧‬دْ‪٩‬ت‬
‫سي ْ‪ ٝ٢‬کي پ‪٥٨٥‬شي “عؽي ضػ حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چائي ڇڎڻ کپي‪ ًٜ٘ .‬ڪش‪ ٦٨‬ڈي‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬دْ‪٩‬حي ڪ‪٠‬‬
‫ڪ‪٩ٛ ٣٨٥‬ؿ کي ح‪٩‬ضيػ س‪٥١ ٩‬ڪؽ ‪ٛ‬ؽار ڈيڻ ڪا٘ي ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ضيؽت ي‪٤٩‬ؿ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سڎ‪ ٣٧‬ع‪٩‬د ح‪ٜ٥‬يػي سائؾق قرح‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ٿؿ ا‪ ٩٧‬راز ک‪ٟ‬ي‪ ٩‬ح‪٣٧ ٦‬‬
‫دْ‪٩‬حي ْ‪ ٝ٢‬کي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ کاـ اڳ ئي پ‪٥٨٥‬شي ‪٩ٛ‬ؿ کي ڇڎي ڈ‪ .٩٧ ٩٤‬ا‪٨٤‬يَء اضفاس کاـ‬
‫پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٧‬اـخٖ‪ٙ‬ار ڪي‪ ٩‬۽ اهلل کاـ دْا گ‪٨‬ؽي‪ .‬اهللج ـ‪٥‬ػس دْا ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ٘ؽ‪١‬ائي ۽ ‪١‬ڇيَء کيؿ ٻي‪٨‬ؽ‬
‫ز‪١‬ي‪ ٣‬حي ڪڍي ڇڎي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬ٻي‪٨‬ؽ پ‪٥٨٥‬شي ‪٩ٛ‬ؿ ۾ ‪٩١‬ٽي “ي‪٩ٛ ٣٧ .٩‬ؿ کي ٻي‪٨‬ؽ ح‪٩‬ضيػ‬
‫ٌؽؼ ـڎي‪ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ـڄي ‪٩ٛ‬ؿ ح‪٩‬ضيػ سي دي‪ ٣‬۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيئي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء پيٖ‪٢‬تؽاڻي قا‪ٓٛ‬ي ۾ اي‪٢‬اـ قارـ سي الِء ‪٧‬ڪ ةي ضػ ا‪ ٠٧‬ـت‪٧“ ٚ‬ي‪ .‬ا‪ٛ ٩٧‬ؽ“ـ ۾ ‪٧‬يئ‪٣‬‬
‫“ي‪٧ “ ٩‬ي‪ :‬پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬ڪ ‪١‬ڇي کيؿ (ي‪٤٩‬ؿ کي) ڳ‪٨‬ي قيئيۿ ۽ ‪ ٣٧‬پاڻ کي ڈق‪ ٦٧‬ڈ‪ .٩٤‬پ‪ِ٩‬ء سيڪڎ‪٩٧ ٣٧‬‬
‫(پلي‪٢‬اـ ‪ ٦٤‬ٿئي ‪٧‬ا ۽) عػا سي پاڪائي ۽ كاـ ةياـ ‪ ٦٤‬ڪؽي ‪٧‬ا ح‪٦‬ۿ ‪ٛ‬يا‪١‬ج حائي‪ ٣‬اُـ (‪١‬ڇيَء)‬
‫سي پيٽ ۾ پي‪ ٩‬ر‪٧‬ي ‪٧‬ا‪( .‬ا‪ٞ‬ها٘ات ‪ 142‬ػػ ‪)144‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬دْ‪٩‬ت سي ذ‪١‬يػاري ڪيخؽي ‪ ٦٤‬ا‪ ٠٧‬ذ‪١‬يػاري “‪٧‬ي‪ .‬دْ‪٩‬حي‬
‫ذ‪١‬يػاريَء ۾ ڪ‪٩‬حا‪٧‬ي ڪؽڻ قاري سي الِء عػا س‪ٛ ٩‬ا‪٩٤‬ـ ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کي ‛‪١‬ڇيَء سي‬
‫پيٽ‚ ۾ قچق قڃي‪ .‬۽ پ‪ِ٩‬ء کيؿ حيفخائي‪ ٣‬ڇ‪٩‬ٽڪارق ‪ٟ١ ٦٤‬يۿ سيفخائي‪ ٩٧ ٣‬ح‪٩‬ة‪ ٦٨‬ڪؽي پ‪٥٨٥‬شي‬
‫دْ‪٩‬حي ْ‪ٌ ٝ٢‬ؽؼ ٻي‪٨‬ؽ قاپؿ ‪ ٦٤‬قري‪ .‬ٻي ن‪٩‬رت ۾ ‪ ٩٧‬ا‪٨٤‬يَء پيٽ ۾ پي‪٤٩٧ ٩‬ػقۿ ايفخائي‪ ٣‬س‪٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪76‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ٛ‬يا‪١‬ج اچي قڃي‪ .‬چياـ چري‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪١ ٩٧‬راؾ ‪٩١‬س‪٩‬دف ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬اُ‪١‬ج حي ٺ‪٨‬ڪي ڪ‪ ٦٤٩‬ٿ‪ ٩‬اچي‪ .‬ا‪٧‬ا ا‪١‬ج‬
‫ـؤ قر‪٧‬ي‪ ٣‬کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ ْؽني کاـ ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬سي پيٽ ۾ “‪٧‬ي‪ .‬ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي ڪ‪٩‬كل‪٩‬ـ ۽ اڻ‬
‫ڳڻي‪٩‬ـ ‪ٛ‬ؽةا‪٤‬ي‪٩‬ـ ة‪ ٦‬کيؿ ا‪٨٤‬يَء پيٽ ‪١‬اـ ڪڍڻ ۾ ڪا‪١‬ياب ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪٩‬ـ “‪.٣٧‬‬
‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‛ـ‪٥‬ج رـ‪٩‬ؾ‚ سي رقك‪٥‬يَء ۾ اـ س‪ ٩‬قاضػ ـتب ‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪ُ ٦‬ا‪١‬ج ‪٧‬ڪ څگ‪٨‬ي ْؽني‬
‫کاـ دْ‪٩‬ت س‪ ٝ٢ْ ٩‬ڇڎي ڈ‪٧“ ٩٤‬ي‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪٩١ ٩‬س‪٩‬دف ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬۾ دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬كٓ‪٩‬ر ة‪٦‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪١٩ٛ ٩٧ .‬ي حطؽيڪ‪٩‬ـ ‪٧‬الئي‪ ٣‬ٿا ۽ ا‪٨٤‬يَء س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬دْ‪٩‬ت رکي ٿا ڇڎي‪ .٣‬ا‪٨٤‬يَء اُ‪١‬ج سي‬
‫الِء ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬سي پيٽ ‪١‬اـ ‪٤‬ڪؽڻ س ي ٘‪٧ ًٜ‬ڪ قاٽ “‪٧‬يۿ ـا ا‪٧‬ا ح‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ٕ‪ٍٟ‬يَء س‪٩‬‬
‫اْخؽاؼ ڪ‪٣‬ۿ سيڪا ٕيؽ ‪١‬ف‪ ٣١٩ٛ ٠ٟ‬حي دْ‪٩‬ت س‪ ٦٤ ٝ٢ْ ٩‬ڪؽڻ سي ن‪٩‬رت ۾ کا‪٤‬ئؿ ٿي‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٣٧ ٩٧‬سي الِء ح‪٩‬ة‪ ٦٨‬س‪٤٩٧ ٝ٢ْ ٩‬ػق‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ح‪٩‬ة‪ ٦٨‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ـڄي اُ‪١‬ج کي ا‪ ٩٧‬ڪؽڻ‪٧“ ٩‬ي‬
‫ح‪َ٩٧ ٦‬ء ‪٤‬ئي‪ ٣‬ـؽي کاـ د‪٤‬يا سي ‪ ٣١٩ٛ‬حي دْ‪٩‬حي ْ‪ ٝ٢‬کي ساري ڪؽي ۽ ا‪٨٤‬يَء سي ـڀ‪٥‬ي‬
‫ح‪ٜ‬اىائ‪ ٣‬کي چياـ ۾ رک‪٥‬ػي ا‪٨٤‬يَء کي پ‪٥٨٥‬شي حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چائي‪.‬‬
‫‪ٛ . 4‬ؽ“ـ پاڪ ۾ ضيؽت ‪٩١‬ـيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪ٛ ٩‬ه‪ ٩‬ةار ةار ةياـ ٿي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اي‪٢‬اـ قارـ سي‬
‫الِء ـ‪٥‬ػس ز‪٤‬ػگيَء ۾ ڪيخؽائي ـت‪٩١ ٚ‬س‪٩‬د “‪٧ .٣٧‬خي “ئ‪٩‬ـۿ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ ـت‪ ٚ‬س‪ ٩‬ذڪؽ‬
‫ڪ‪٥‬ػسۿ س‪ ٣٨٥‬س‪٩١ ٩‬ـ کي ذاحي ٌ‪٩‬ر حي حشؽة‪ ٩‬ٿي‪.٩‬‬
‫‪٩١‬ـ ‪1948‬ع ۾ ‛اـال‪١‬ي دْ‪٩‬ت‚ س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬كؽقع ڪي‪ .٩‬پؽ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪٥٨٥١‬ش‪ ٩‬ضاؾ ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪٦‬‬
‫“ئ‪٩‬ـ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪١ ٦‬يڏ ۾ ڳا‪٨ٞ‬ائي ‪ ٦٤‬ـگ‪٥٨‬ػق ‪٧‬ئؿ‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي “ئ‪٩‬ـ پ‪٥٨٥‬شي ح‪ٜ‬ؽيؽ کي اڳ‪٩‬اٽ‬
‫‪ٞ‬کي قٺ‪٥‬ػق ‪٧‬ئؿ ۽ ا‪٧‬ا س‪ٟ‬في ۾ پڏ‪٧‬ي ُٻڌائي‪٥‬ػق ‪٧‬ئؿ ۽ ‪٥٨٥١‬شي ‪٧‬ٿ ۾ سيڪڎ‪ٞ ٣٧‬کي‪ ٝ‬ح‪ٜ‬ؽيؽ‬
‫‪٤٩٧ ٦٤‬ػي ‪٧‬ئيۿ ح‪٥٨٥١ ٦‬ش‪ ٩‬ضاؾ ‪٧‬ي ‪٤٩٧‬ػق ‪ ٩٧‬س‪٥٨٥١ ٩‬شي دؾ چډڪڻ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػي ‪٧‬ئي ۽ ‪٩١‬ـ کي‬
‫ڪ‪٥‬تڻي قٺي قي‪٥‬ػي ‪٧‬ئي ۽ “ئ‪٩‬ـ پ‪٥٨٥‬شي ڳا‪ ٣ِٙٞ ٦٨ٞ‬۾ ةياـ ڪؽڻ کاـ الچار ٿي قي‪٥‬ػق ‪٧‬ئؿ‪.‬‬
‫ا‪ ٩٧‬ـ‪ٟ‬ف‪ٞ ٩ٟ‬ڳ ڀڳ پ‪٥‬ػر‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪٥ٟ٧ ٣‬ػق ر‪٧‬ي‪٥٨٥١ .٩‬شي ةاري ۾ ا‪١ ٩٧‬ل‪٩٨‬ر ٿي قي‪٩٧ ٩‬‬
‫ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ س‪ٟ‬ف‪ ٣‬۾ ح‪ٜ‬ؽيؽ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ڪؽياـۿ پؽ ‪ٜ١‬ا‪ ٩ٞ‬پڏ‪٥٧‬ػق “‪٧‬ياـ‪1962 .‬ع اُ‪ ٩٧‬ـاؾ “‪٧‬يۿ سڎ‪“ ٣٧‬ئ‪٩‬ـ‬
‫حطؽيؽي عٍاب ‪١‬اـ ‪٤‬ڪؽيۿ ح‪ٜ‬ؽيؽي عٍاب سي د”ر ۾ گ‪٨‬ڏيؿ‪.‬‬
‫‪1962‬ع ۾ اِْ‪ ٠‬ڳڏ‪ ٦٧‬سي ‪٧‬ڪ ڳ‪٩‬ٺ ‛ا‪٤‬شاـ ك‪٨‬يػ‚ ۾ س‪٢‬اْج اـال‪١‬ي ‪٥٧‬ػ س‪ ٩‬ى‪ٟٓ‬ي ‪١‬يڏ‬
‫‪٩١ .٩٧‬ـ کي ا‪٨٤‬يَء ۾ ڳا‪٨ٞ‬ائڻ‪ .٩٧ ٩‬پؽ ‪٩٢ٓ١‬ؾ سي اةخڏ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓٛ٩١‬ي سي الِء ‪٩١‬ـ ڪاة‪ ٦‬ح‪ٜ‬ؽيؽ ‪٦٤‬‬
‫‪ٞ‬کي ‪٧‬ئي‪ .‬سڎ‪٥٨٥١ ٣٧‬ش‪ ٩‬قارق “ي‪ ٩‬ح‪“ ٦‬ئ‪٩‬ـ دي‪٩‬ا‪٤‬گي سي ْا‪ ٠ٞ‬۾ اُٿي ةيٺؿ ‪٩١‬ـ کي ضيؽت‬
‫‪٩١‬ـيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سي دْا ۽ عػا پاراـ ا‪٨٤‬يَء س‪ ٩‬س‪٩‬اب ياد “ي‪٩١ .٩‬ـ ‪١‬ش‪٤٩٥‬ا‪ ٦٤‬ا‪٤‬ػاز ۾ چي‪:٩‬‬
‫‛ ‪ٛ‬ؽ“ـ ڪ‪ ٩‬حاريغي ڪخاب ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پؽ ا‪ ٩٧‬ز‪٤‬ػف ر‪٢٥٧‬ائي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ۾ سيڪي قا‪ٓٛ‬ا‬
‫ُٻڌايا قيا “‪٣٧‬ۿ ح‪ ٣‬س‪ ٩‬اـاـ ـاـ ة‪ ٦‬ايخؽق ئي الڳاپ‪٧“ ٩‬يۿ سيخؽق ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ػي‪ ٠‬كغهيخ‪ ٣‬ـاـ‬
‫الڳاپ‪٧ ٩‬ئ‪٣‬ۿ س‪ ٣‬سي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ـاـۿ ا‪ ٣٨٤‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ةياـ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء ‪٩١‬ـ ضيؽت ‪٩١‬ـيٰ‬
‫ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪ٛ ٩‬ه‪ ٩‬ةياـ ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬عػا س‪ ٩‬ة‪٥‬ػق پاڻ کي ح‪ٜ‬ؽيؽ ڪؽڻ‬
‫کاـ ْ اسؾ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ح‪ ٦‬ضيؽت ‪٩١‬ـيٰ سي زةاـ ۾ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ي‪( :‬ا‪ )٠ٰ٨ٟٞ‬ييي‪ ٚ‬نػري قالي‪ٍٚ٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪77‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ٞ‬فا‪٤‬ي (ا‪ٞ‬لٓؽاء ‪ ) 13‬ح‪٩١ ٦‬ـ کي پ‪٩‬رق ي‪ٜ‬ي‪٧“ ٣‬ي ح‪ :٦‬ٻي‪٨‬ؽ پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار سي ٌؽؼ کاـ ا‪“ ٩٧‬قاز اي‪٥‬ػق ح‪:٦‬‬
‫‪ٛ‬ػ اقحيج ـؤ‪ٞ‬ڪ يا ‪٩١‬ـيٰ (ٌ‪)36 ٦‬‬
‫ا‪ ٩٧‬قا‪٥٨٥١ ٩ٓٛ‬شي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ا‪ٜ٤‬الب سي ‪ٍٜ٤‬ي سي ضيريج رکي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٥٨٥١‬ش‪٩‬‬
‫ـي‪ ٩٥‬ک‪ٟ‬ي قي‪ ٩‬۽ “ئ‪٩‬ـ قڈـ قڈـ س‪ٟ‬ف‪ ٣‬۾ ح‪ٜ‬ؽيؽقـ ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳؿ‪ .‬عػا سي ٘ي‪ ٝ‬ـاـ ا‪ ٩٧‬ـ‪ٟ‬ف‪ ٩ٟ‬اڂ‬
‫ـ‪٩‬چي ساري “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪ .5‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح ضيؽت ْيفيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪ ٩‬ة‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ ةار ةار ذڪؽ “ي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػـ حٓ‪ٟ‬ي‪٠‬‬
‫۽ ز‪٤‬ػگيَء ۾ اي‪٢‬اـ قارـ سي الِء ڪيخؽائي ‪٤٩٢٤‬ا “‪ .٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٧‬ڪ ‪٤٩٢٤‬ي س‪ ٩‬ذڪؽ ‪٧‬ج‬
‫ڪي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ضيؽت ْيفيٰ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ پ‪٥٨٥‬شي كاگؽدـ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي ٘ؽ‪١‬اي‪“‛ :٩‬ئ‪٩‬ـ‬
‫اق‪٧‬اـ کي چ‪٩‬اـ ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي دك‪ ٣٥٢‬ـاـ ُ‪١‬طتج ڪؽي‪ .٩‬سيڪي اق‪٧‬اـ س‪ ٩‬ةُؽق چا‪٧‬ي‪٣‬ۿ ح‪٣‬‬
‫ـاـ ڀالئي ڪؽي‪ ٩٧ .٩‬اق‪٧‬اـ حي ڦٽڪار قس‪ ٣٨‬ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ الِء ةؽڪج گ‪٨‬ؽق‪ .‬سيڪ‪ ٩‬اق‪٧‬اـ‬
‫سي ةي ْؾحي ڪؽي ح‪ ٣٨٥‬سي الِء دْا گ‪٨‬ؽق‪ .‬سيڪ‪ ٩‬اق‪٧‬اـ کي ‪٧‬ڪ ڳ‪ ٝ‬حي چ‪٢‬اٽ ‪٧‬ڻيۿ ح‪٣٨٥‬‬
‫کي ٻي ڳ‪ ٝ‬ة‪ ٦‬قرائي ڈي‪ ٩‬۽ سيڪ‪ ٩‬اق‪٧‬اـ س‪ ٩‬چ‪ ٩ٕ٩‬کڻي ح‪ ٦‬کيؿ پ‪٥٨٥‬شي ڪؽح‪ ٩‬کڻڻ کاـ ة‪ّ٥١ ٦‬‬
‫‪ ٦٤‬ڪؽي‪ .٩‬سيڪ‪ ٩‬ة‪ ٦‬اق‪٧‬اـ کاـ گ‪٨‬ؽيۿ ا‪ ٩٧‬ڈيئي ڇڎي‪ ٩‬۽ سيڪ‪ ٩‬ح‪٥٨٥‬ش‪١ ٩‬اؾ قٺيۿ ا‪ ٣٨٤‬کاـ‬
‫ڪش‪ ٦٤ ٦٨‬گ‪٨‬ؽق‪ٛ٩ٞ( .‬ا ‪“ 6‬يج ‪ 27‬کاـ ‪)30‬‬
‫ضيؽت ْيفيٰ پ‪٥٨٥‬شي ا‪ ٣ِٙٞ ٣٨٤‬۾ ڪ‪ ٣٨٥‬اذؽ پؼيؽ ‪ Passive‬رقش سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٦٤ ٠‬ڈ‪٤‬ي‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬دران‪ ٝ‬دْ‪٩‬ت سي “داب س‪ ٩‬ةياـ “‪٧‬ي‪ .‬داْي ـػائي‪٧ ٣‬ڪ ٌؽ٘ي اعالؽ س‪ ٩‬پاة‪٥‬ػ‬
‫‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬داْي سيڪڎ‪ ٣٧‬س‪٩‬اةي اعالؽ س‪ ٩‬ا‪٤‬ػاز اعخيار ڪؽي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا اْخػاؾ قاري ٘يا ئي‬
‫عخ‪ ٠‬ٿي قي‪٥‬ػيۿ س‪ ٣٨٥‬سي ا‪٤‬ػر دْ‪٩‬حي ْ‪ ٝ٢‬ساري ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي اـ‪٩‬ة ‪١‬اـ ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬ي سي چٽي حهػي‪ٟ١ ٚ‬ي ٿي‪١ .‬راؾ ٌ‪٩‬ر‪ :‬ضيؽت ن‪٨‬يب‬
‫رق‪١‬يَء سي قا‪ٓٛ‬ي کي اڳياـ رک‪١ ٣٧ .٩‬ڪي ‪١‬اـ “عؽي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪٧‬شؽت ڪئي‪ .‬سڎ‪١ ٩٧ ٣٧‬ڪ‪٩‬‬
‫ڇڎي ٻا‪٧‬ؽ “ي‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽيل‪ ٣‬سي ڪش‪٩٤ ٦٨‬س‪٩‬ا‪ ٣٤‬کيؿ س‪ٟ٨‬ي قرح‪ ٣٥٧ .٩‬کيؿ چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ح‪١ ٩‬ڪي ۾‬
‫سيڪ‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ڪ‪٢‬اي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪ ٩٧‬اـاـ ح‪٩‬کي ‪١‬ػي‪٥‬ي کڻي قڃڻ ‪ ٦٤‬ڈي‪٥‬ػاـي‪ .٣‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٝ٨١‬‬
‫ضيؽت ن‪٨‬يب قٽ ڪش‪ ٦٨‬دي‪٥‬ار ‪٧‬ئا‪ ٣٧ .‬چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪“ ٣٧‬ئ‪٩‬ـ اق‪٧‬اـ کي ‪٧‬ي ـ‪٩‬ـ سا‬
‫ـڪا ڈياـ ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء اق‪٧‬ي‪٩١ ٣‬ـ کي قڃڻ ڈي‪٥‬ػ”؟ ‪٩٤‬س‪٩‬ا‪٧ ٣٤‬ائ‪٩‬ڪار ڪئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ي‬
‫دي‪٥‬ار ڪڍيا ۽ ا‪٧‬ي ‪٩٤‬س‪٩‬ا ‪ ٣٤‬سي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ڪيا‪ .‬سڎ‪١ ٩٧ ٣٧‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خ‪ ٩‬۽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي‬
‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬هي سي عتؽ پئي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪ :٩‬ن‪٨‬يب س‪ ٩‬قاپار ڪا‪١‬ياب ر‪٧‬ي‪ ...٩‬ن‪٨‬يب‬
‫س‪ ٩‬قاپار ڪا‪١‬ياب ر‪٧‬ي‪( .٩‬ـيؽت اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪)89/2‬‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضيؽت ْيفيٰ پ‪٥٨٥‬شي كاگؽدـ کي س‪ ٣٨٥‬اعالؽ سي ح‪ٜٟ‬ي‪ ٣‬ڪئيۿ‬
‫ا‪ ٩٧‬ئي ا‪ ٝ٧‬اـالؿ سي الِء ة‪ ٦‬گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬ا‪٧‬ي دْ‪٩‬ت سا الز‪١‬ي “داب “‪٣٧‬ۿ سيڪي داْيَء کي‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ػْ‪َ ٩‬ء سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ اعخيار ڪؽڻا پ‪٤٩‬ػا “‪ .٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي اعالؽ کاـ‬
‫ـ‪٩‬اِء دْ‪٩‬حي ْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬حه‪٩‬ر ة‪٤ ٦‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪78‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ . 6‬ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ قاضػ پيٖ‪٢‬تؽ “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ٛ ٩‬ه‪ٛ ٩‬ؽ“ـ سي ‪٧‬ڪ ـڄي‬
‫ـ‪٩‬رت ۾ ةياـ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ي‪٩‬ـٗ) ا‪ٛ ٩٧‬ه‪ ٩‬ةياـ ڪؽڻ کاـ پ‪ِ٩‬ءۿ “عؽ ۾ اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي ح‪٦‬‬
‫ا‪٧‬ي ٕيب س‪٩‬ـ عتؽقـ “‪٣٧‬ۿ سيڪي اـي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ کي ُٻڌائي ر‪٧‬يا “‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪ ٩٧‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي‬
‫حاريظ س‪٧ ٩‬ڪ گ‪ ٠‬ٿي‪ ٝ‬ن‪ٙ‬ط‪٩٧ ٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي اـاـ اق‪٧‬اـ سي الِء ک‪ٞ٩‬ي‪٧“ ٩‬ي ۽ ا‪٨٤‬ي س‪ٜ١ ٩‬هػ‬
‫‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ْٜٝ ٦‬قارا ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٤‬هيطج ضان‪ ٝ‬ڪ‪( .٣‬ي‪٩‬ـٗ)‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪ٛ‬هي سي “عؽ ۾ ضيؽت ي‪٩‬ـٗ سي زةاـ ـاـ ُٻڌاي‪ ٩‬قيػ‪٧“ ٩‬ػي ح‪ ٦‬سيڪ‪٩‬‬
‫كػغم حػ‪٩ٜ‬يٰ اعخيار ڪ‪٥‬ػق ۽ نتؽ ڪ‪٥‬ػق ح‪ ٦‬اهللج ا‪٧‬ڏـ ۽ اْ‪ٟ‬يٰ ڪؽدارـ سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ْ‪ٝ٢‬‬
‫کي ذياـ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي (ي‪٩‬ـٗ ‪ .)90‬ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ قٽ س‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽدار س‪١ ٩‬راؾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪٩‬ۿ ا‪ ٩٧‬ح‪٩ٜ‬يٰ ۽ نتؽ سي ان‪٩‬ؾ س‪٧ ٩‬ڪ ‪١‬يالپ ‪ .٩٧‬۽ ح‪٩ٜ‬يٰ ۽ نتؽ سي‬
‫ان‪٩‬ؾ کي سخي ة‪ ٝ٢ْ ٦‬۾ “‪٤‬ػق قڃيۿ اُحي ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ٌ‪٩‬ر حي اْ‪ٟ‬يٰ ‪٤‬خيشا ضان‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫ضيؽت ي‪٩‬ـٗ سي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬هي ۾ ْتؽت ۽ ‪٤‬هيطج سا ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬پ‪٧ .٣٧“ ٩ٟ٨‬خي اـي‪ ٣‬ا‪٨٤‬ي‬
‫سي ٘‪٧ ًٜ‬ڪ پ‪َ٩ٟ٨‬ء س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٥‬ػاـي‪.٣‬‬
‫ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪ ٩‬قا‪١ ٩ٓٛ‬هؽ ـاـ قاـٍ‪ ٩‬رکي ٿ‪ُ .٩‬اـ ق‪ٛ‬ج ‪١‬هؽ ۾ ‪٧‬ڪ‬
‫ُ‪١‬لؽڪ ةادكا‪ ٦٧‬سي ضڪ‪١٩‬ج ‪٧‬ئي‪ .‬ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ُ ٦‬احي ‪٧‬ڪ ٻا‪٨٤‬ي سي ضيريج ـاـ‬
‫داع‪ ٝ‬ڪي‪ ٩‬قي‪٩‬ۿ پ‪ِ٩‬ء ڪ‪ ٣٨٥‬ـياـي ڈق‪ ٦٧‬سي ةػراـ ڪ‪ٕ ٣‬يؽ ـياـي ـتت‪ ٣‬سي ڪؽي کيؿ‬
‫سي‪٩١ ٝ‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬ڪ ع‪٩‬اب سي قا‪ٓٛ‬ي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪ٜ٤‬الةي حتػي‪ٟ‬ي پئػا ڪئي‪ .‬ةادكا‪٦٧‬‬
‫ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ سي ع‪٩‬اب سي حٓتيؽ کاـ ‪١‬خاذؽ ٿيۿ کيؿ پ‪٥٨٥‬شي ضڪ‪١٩‬ج ۾‬
‫‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏي ْ‪٨‬ػي سي “ڄ ڪئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي اڄڪ‪ ٦٨ٟ‬سي زةاـ ۾ قزيؽ ع‪٩‬راڪ چئي ـگ‪٨‬شي‬
‫ٿ‪ .٩‬ةادكا‪ ٦٧‬سي ا‪٧‬ا “ڄ ان‪ ٝ‬۾ قزيؽ ع‪٩‬راڪ يا زراْج سي ‪٧‬ئي‪ .‬پؽ سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬زرْي دقر س‪٩‬‬
‫قا‪٧“ ٩ٓٛ‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـ‪٩٢‬ري ‪١٩ٛ‬ي ‪ٓ١‬يليج زراْج حي ٻڌؾ ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ئي‪ .‬ـ‪٥ٍٟ‬ج سي‬
‫ـڀ‪٥‬ي کاح‪ ٣‬۾ زراْج کي ة‪٥‬يا دي ا‪٢٧‬يج ضان‪٤٩٧ ٝ‬ػي ‪٧‬ئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ‪٧‬يئ‪٣‬‬
‫ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ کي ةادكا‪ ٦٧‬سي ـ‪٥ٍٟ‬ج ۾ قزيؽاِْ‪ ٠‬سي ْ‪٨‬ػي سي‬
‫ضيريج ضان‪ ٝ‬ٿي قيئي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬پ‪ ٩ٟ٨‬ةي ضػ ـت‪ ٚ‬قارق “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ح‪٩‬ضيػ س‪ ٩‬داْي ‪.٩٧‬‬
‫(ي‪٩‬ـٗ ‪ )39‬ح‪ ٣٨٥‬سي ةاقس‪٩‬د ة‪١ ٣٧ ٦‬هؽ ۾ ‪٧‬ڪ ُ‪١‬لؽڪ ةادكا‪ ٦٧‬سي ‪١‬احطخيَء ۾ۿ ـ‪٥‬ػس‬
‫ـ‪٥ٍٟ‬ج س‪٧ ٩‬ڪ ذي‪ٟ‬ي ْ‪٨‬ػق ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي قرح‪ .٩‬ا‪ٓ١ ٩٧‬ا‪ ٩ٟ١‬ڪ‪ٕ ٩‬يؽ نطيص يا ٕيؽ ‪ٓ١‬ياري‬
‫‪ٓ١‬ا‪ .٩٧ ٦٤ ٩ٟ١‬ع‪٩‬د ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب ا‪١ ٩٧‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ح‪٩ٜ‬يٰۿ نتؽ ۽ اضفاـ س‪٧ ٩‬ڪ ‪ٓ١‬ا‪.٩٧ ٩ٟ١‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪١‬اـ ح‪٩‬ضيػ قاري دي‪ ٣‬س‪٧ ٩‬ڪ ا‪ ٠٧‬ان‪٩‬ؾ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ .٩‬ا‪٧ ٩٧‬يَء ح‪٩١ ٦‬ضػ ‪٧‬ئڻ س‪٩‬‬
‫‪ٍٟ١‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ٟ٢ْ ٦‬ي ٌ‪٩‬ر حي ٕيؽ ‪٩١‬ضػي‪ ٣‬ـاـ ڪ‪ ٩‬گڎي‪ ٝ‬ـ‪٨‬ڪار س‪ٓ١ ٩‬ا‪ ٦٤ ٩ٟ١‬ڪي‪٩‬‬
‫قڃي‪ .‬ح‪٩‬ضيػ سي ح‪ٜ‬اىا ا‪٧‬ا ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪٩١ ٦‬ضػي‪ ٣‬۽ ٕيؽ ‪٩١‬ضػي‪ ٣‬سي قڃ ۾ ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج حائي‪٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪79‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ٽڪؽاُء ساري ر‪٧‬يۿ سيفخائي‪ٕ ٣‬يؽ ‪٩١‬ضػي‪ ٣‬س‪ ٩‬زقر ٽٽي ‪ ٦٤‬قڃيۿ ا‪ٛ‬خػار ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي‬
‫‪٩١‬ضػي‪ ٣‬سي ‪٧‬ٿ ۾ اچي قڃي‪ .‬ضيؽت ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ س‪١ ٩‬راؾ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪ِ٤‬ؽيي سي‬
‫نطج سي ک‪ٟ‬ي‪ ٝ‬حؽديػ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي اُةخڏ نطيص ڳا‪٧ ٦٨ٞ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ذاحي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ح‪٩‬ضيػ‬
‫حي پ‪٥٨٥‬شي ْ‪ٜ‬يػي کي ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪١‬يت‪٩‬ط رک‪٥‬ػيۿ ْ‪ٟ٢‬ي ۽ گڎي‪ٓ١ ٝ‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ ٻي‪ ٣‬ـاـ‬
‫ـ‪٨‬ڪار ۽ ‪ٙ١‬ا‪٢٧‬ج س‪ ٩‬ا‪٤‬ػاز اعخيار ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫قچيڪ گ‪٨‬ؽائيَء ـاـ ڈٺ‪ ٩‬قڃي ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪٧‬ؽ ‪ٟ١‬ڪ ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬کي سيڪي‬
‫حڪ‪ٟ‬ي‪٩ٙ‬ـ پيق اچي ر‪٧‬ي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ ا‪ ٣٨٤‬س‪٧ ٩‬ڪ قڈق ـتب ا‪٨٤‬يَء ـ‪٥‬ج ي‪٩‬ـ‪ٙ‬يَء کاـ اڻڄاڻائي‬
‫ة‪٧“ ٦‬ي‪٩١ .‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪١‬ف‪ٟ١ ٠ٟ‬ڪ‪ ٣‬۾ ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬اُ‪١‬ڪاـ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪ ٩٧‬ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬اـ اڳ‪٩‬اڻۿ ‪ٟ١‬ڪي‬
‫ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬سي ا‪ٛ‬خػار اْ‪ٟ‬يٰ کي حف‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڪ‪٥‬ػيۿ ـاڻ‪ ٣‬ـ‪٨‬ڪار سي ان‪٩‬ؾ حي ‪ٓ١‬ا‪١‬ال ‪٧‬الئي‪ .٣‬ا‪٧‬ڏي‬
‫ٌؽح ٕيؽ ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬اڪرؽيج سي ‪ٟ١‬ڪ‪ ٣‬۾ س‪٩٨٢‬ريج ‪١‬اـ ٘ائػق قٺ‪٣‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ا‪ٛ‬خػار ۾ ضهيػاري‬
‫)‪ (Power Sharing‬س‪٧ ٩‬ڪ ‪ِ٤‬اؿ “‪٧‬ي‪٩١ .‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي سا ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ اڳ‪٩‬اڻۿ سيڪڎ‪ ٣٧‬ايئ‪ ٣‬ڪ‪٣‬‬
‫‪٧‬ا ح‪٧ ٦‬ؽ ‪ٟ١‬ڪ ۾ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي الِء حؽ‪ٛ‬ي سا ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ‪ٓٛ٩١‬ا ک‪ٟ‬ي پ‪٩‬ـ ‪٧‬ا‪ .‬پؽ ا‪ ٣٨٤‬اڳ‪٩‬اڻ‪٣‬ۿ ‪٧‬ؽ‬
‫‪ٟ١‬ڪ ۾ ٽڪؽاُء سي ـياـج اعخيار ڪئي‪ .‬ا‪ ٩٧‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ـ‪٥‬ج کاـ ک‪ٟ‬ي‪ ٝ‬ا‪٤‬ڪار ‪ ٩٧‬۽‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ سي ُـ‪ ٥‬ج کي ڇڎڻ س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩‬اةػي ‪١‬طؽق‪١‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ة‪ ٦‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٣٨٤‬‬
‫ڪش‪١ ٦٨‬را‪١ ٣ٞ‬اـ ا‪٤‬ػازق ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ ذڪؽ ڪي‪ ٝ‬ٻي‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬سي ُـ‪٥‬ج ۾ ا‪ ٝ٧‬اـالؿ سي الِء‬
‫‪٨٤‬ايج ‪٨ٟ١‬ائخا ‪٤٩٢٤‬ا “‪ .٣٧‬اـاـ کي ا‪ ٣٤٩٢٤ ٣٨٤‬کي ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪١‬فخ‪٥‬ػ ’اـ‪٩‬ف رـ‪٩‬ؾ‘ سي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫قٺڻ گ‪٨‬ؽسيۿ س‪٨‬ڏي ٌؽح “عؽي پيٖ‪٢‬تؽ ﷺ سي ‪ ٣٤٩٢٤‬کي پ‪٥٨٥‬شي ز‪٤‬ػگيَء ۾ اعخيار ڪؽي‪٩‬ـ‬
‫ٿا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪80‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ُشٍث خدٓتَٔ‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪ٟ١‬ڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪١ ٣‬ڪي ۾ ح‪٩‬ضيػ س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪي‪١ .٩‬ڪ‪٩‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬قٌ‪٩٧ ٣‬ۿ پؽ ‪١‬ڪي قارا پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سا ـغج دك‪ ٣٢‬ٿي پيا‪ ٣٥٧ .‬کي‪٧ ٣‬ؽ ‪ٛ‬ف‪٠‬‬
‫س‪٩‬ـ حڪ‪ٟ‬ي‪٩ٙ‬ـ ڈ‪٤‬ي‪٩‬ـ‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩٧ ٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ س‪ ٩‬ـٽ‪٩‬ـ ـٽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ح‪٣٨٥‬‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ۽ ـ‪٥‬ػـ نطاةي ـڳ‪٩‬راۿ اهلل س‪ ٦‬سي ضڪ‪ ٠‬ـاـ ‪١‬ڪ‪٩‬ۿ ڇڎي ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪ٟ٧‬يا قيا‪ .‬ا‪٧‬ا‬
‫گ‪٩‬يا ‪٧‬ڪ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي سالقٌ‪٥‬ي ‪٧‬ئي‪ُ .‬ا‪٧‬ؽي ٌؽح ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ س‪ ٩‬ا‪٧‬ا اُ‪١‬يػ ڪ‪٧ ٦٤٩‬ئي‬
‫ح‪ ٦‬ڪ‪١ ٩‬ڪي قارا ٻي‪٨‬ؽ پاڻ ﷺ کي ‪١‬ڪي ۾ داع‪ ٝ‬ٿيڻ سي ‪٩١‬ڪ‪ ٝ‬ڈي‪٥‬ػا‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ‪ ٦٧ 6‬۾ ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ ‪٧‬ڪ ع‪٩‬اب ڈٺائ‪٩‬ـ ح‪ ٦‬پاڻ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣‬نطاةي ـڳ‪٩‬رـ ـاـ گڎۿ ا‪ ٣١‬ا‪١‬اـ‬
‫سي ضا‪ٞ‬ج ۾ ‪١‬ڪي ۾ داع‪ ٝ‬ٿي ر‪٧‬يا “‪ ٣٧‬۽ اُحي “زاديَء ـاـ ْ‪٢‬ؽق ادا ڪؽي ۽ ‪ٛ‬ؽةا‪٤‬ي ڈيئي ر‪٧‬يا‬
‫“‪.٣٧‬‬

‫ا‪٨٤‬يَء ع‪٩‬اب ‪٩١‬سب پاڻ ـڳ‪٩‬راۿ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ذقا‪ٜٓٞ‬ػ ‪ ٦٧6‬حي پ‪٥٨٥‬شي ڈيڍ ‪٧‬ؾار نطاةي ـڳ‪٩‬رـ‬
‫ـاـۿ ‪١‬ػي‪٥‬ي کاـ ‪١‬ڪي كؽيٗ سي الِء رقا‪٤‬ا ٿيا‪ .‬ا‪ٛ ٩٧‬ا٘‪ ٩ٟ‬عيؽ ۽ ع‪٩‬ةيَء ـاـ اڳياـ قچي ر‪٧‬ي‪٩‬‬
‫‪٩٧‬ۿ پؽ سڎ‪١ ٩٧ ٣٧‬ڪي سي قيش‪‛ ٩٨‬ضػيتي‪ ‚٦‬قاري ‪٥٧‬ڌ پ‪٨‬خ‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ڪي قارـ کي‪ ٣‬رقڪي قرح‪.٩‬‬
‫‪ ٣٥٧‬چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ن‪٩‬رت ۾ اق‪٧‬اـ کي ‪١‬ڪي ۾ گ‪٨‬ڏڻ سي ‪٩١‬ڪ‪ ٦٤ ٝ‬ڈي‪٥‬ػاـي‪.٣‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رق ٻ‪ٙ٧ ٣‬خ‪ ٣‬حائي‪٣‬ۿ پ‪٥٨٥‬شي نطاةي‪ ٣‬ـاـ گڎ ‛ضػيتي‪ ‚٦‬قاري ‪٥٧‬ڌ ٽڪي‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫سي دقراـۿ ‪١‬ڪي قارـ ـاـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ُ‪٨١‬اډي‪٩‬ـ ساري ر‪٧‬ي‪٩‬ـ‪٤ .‬يٺ ا‪ٌ ٩٧‬ئ‪ ٦‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ۽‬
‫ـ‪٥‬ػس ـاٿي ‪ ٣٧‬ـاؾ ‪١‬ڪي ۾ داع‪ ٦٤ ٝ‬ٿي‪٥‬ػاۿ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬ضػيتي‪ ٦‬کاـ ئي ٻي‪٨‬ؽ قاپؿ ‪١‬ػي‪٥‬ي ‪ٟ٧‬يا‬
‫قي‪٥‬ػا‪ .‬ٻي ـاؾ ‪ ٩٧‬ٻي‪٨‬ؽ اي‪٥‬ػا ۽ ٽ‪ ٣‬ڈي‪ ٣٨٥‬حائي‪١ ٣‬ڪي ۾ ٽڪ‪٥‬ػا‪١ .‬اٺ ‪١‬ٺيَء ۾ ْ‪٢‬ؽق ادا ڪ‪٥‬ػا ۽‬
‫پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬ڪػؿ قاپؿ ‪٩١‬ٽي قي‪٥‬ػا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ٺا‪٩١ ٦٧‬سب پاڻ ـڳ‪٩‬را ۽ نطاةي ـڳ‪٩‬راۿ پيٖ‪٢‬تؽ سي‬
‫ع‪٩‬اب سي ةاقس‪٩‬د ة‪٦‬ۿ ضػيتي‪ ٦‬کاـ ئي ‪١‬ػي‪٥‬ي قاپؿ ‪٩١‬ٽي “يا‪ .‬ٻي ـاؾ ‪ ٩٧‬ٻي‪٨‬ؽ “يا ۽ ٺا‪٩١ ٦٧‬سب‬
‫‪٢ْ ٣٥٧‬ؽق ادا ڪي‪.٩‬‬

‫ضػيتي‪ ٦‬سي ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ‪٧‬ڪ عاص ُـ‪٥‬ج ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿي‪ .‬اُ‪٧‬ا ‪٧‬يَء‬
‫ح‪ :٦‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬ـاـ ٕيؽ ىؽقري ٌ‪٩‬ر حي ‪ ٦٤‬ٽڪؽائڻ‪ .‬ڪ‪ٓ١ ٣٨٥‬ا‪ٟ١‬ي کي ْؾت ۽ ق‪ٛ‬ار س‪١ ٩‬فئ‪٦٤ ٩ٟ‬‬
‫ة‪٥‬ائيۿ ا‪٨٤‬يَء کي ـادي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ٌ‪٩‬ر حي ڈـڻ‪ .‬سؼة‪ ٣‬کاـ ‪١‬ٿا‪٩٨٤‬ـ ٿي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کي ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ۽‬
‫ٻي چر ـاـ رْايج ڪ‪٥‬ػيۿ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کي ڈا‪٧‬پ ۽ ـاڃ‪ ٦٨‬ـاـ ‪٤‬تيؽڻ‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪81‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬يَء پا‪ٞ‬يفيَء کي ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ ‛اـٽيٽؿ ڪ‪ ٩‬ازؿ‚ ة‪ ٦‬چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب‬
‫ا‪ ٩٧‬ة‪ ٦‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ڪ‪٩١ ٩‬س‪٩‬دف ن‪٩‬رحطاؾ کي ةػالئڻ کاـ ـ‪٩‬اِء ‪١‬ڃي‪ ٩‬قڃي‪‛ .‬اـٽيٽؿ ڪ‪٩‬‬
‫ازؿ‚ ڪا ةي ْ‪ٟ٢‬ي ‪ ٦٤‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ٢ْ ٦‬سي ـڀ کاـ ‪١‬ٿا‪٨٤‬ي‪ ٣‬۽ ڈا‪٧‬پ قاري كڪ‪٧“ ٝ‬ي‪.‬‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ڪ‪ ٣‬ٻ‪ ٣‬چري‪ ٣‬۾ ڪ‪ ٩‬ٽڪؽاُء پيػا ٿي پ‪٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ٽڪؽاُء ‪٧‬ڪ عاص ‪٥٧‬ڌ حي اچي‬
‫ةي‪٨‬ي ٿ‪ ٩‬ر‪٧‬ي‪٧ .‬اڻي ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي اڳياـ قچڻ سي ن‪٩‬رت ٘‪ ًٜ‬ا‪٧‬ا ‪٤٩٧‬ػي ح‪٩١ ٩٧ ٦‬س‪٩‬دف‬
‫ن‪٩‬رحطاؾ کي ٽ‪٩‬ډي‪ ٣‬۽ ا‪٧‬ڏي ٌؽح پ‪٥٨٥‬شي الِء اڳياـ قچڻ س‪ ٩‬رـخ‪ ٩‬ڪڍـ‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏـ ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي ‪٤‬اداـ ‪١‬اڻ‪٩٨‬ۿ ا‪٨٤‬يَء کي پ‪٥٨٥‬شي ق‪ٛ‬ار س‪١ ٩‬فئ‪ ٩ٟ‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قٺ‪ ٩٧ .٣‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا “‪٣٧‬‬
‫ح‪ ٦‬سيڪڎ‪٩١ ٣٧‬ـ ‪٩١‬س‪٩‬دف ن‪٩‬رحطاؾ کي ‪١‬ڃي قرح‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ـاـ ‪٥٨٥١‬شي ا‪٤‬ا کي چڪ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػق‪ .‬۽‬
‫‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٧‬ٿؽاچق ا‪٤‬ا کي ةچائڻ سي الِء ٽڪؽاُء سي رـخي حي ‪ٟ٧‬ڻ ‪ٞ‬ڳ‪٥‬ػا “‪٣٧‬ۿ پؽ س‪٣٨٥‬‬
‫‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي دؾ ۾ ‛ح‪٩ٜ‬يٰ‚ ‪٧‬شي ح‪ ٦‬اُ‪ ٩٧‬ا‪٧‬ڏي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪١‬ا‪١‬ؽي کي ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ق‪ٛ‬ار س‪١ ٩‬فئ‪٦٤ ٩ٟ‬‬
‫ة‪٥‬ائي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬ح‪٩ٜ‬يٰ ‪ ٣٧‬سي الِء ا‪٨٤‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي ى‪٢‬ا‪٤‬ج ة‪٥‬شي قڃي ٿي ح‪٧ ٩٧ ٦‬ڪ ا‪٧‬ڏي‬
‫ٽڪؽاُء کاـ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ةچائيۿ س‪ ٣٨٥‬س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩‬قچيڪ ‪ٜ٤‬هاـ کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ة‪٦‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬

‫ِا‪٧‬ائي اُ‪٧‬ا ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج “‪٧‬يۿ س‪ٌ ٣٨٥‬ؽؼ ـ‪٩‬رف ا‪ٙٞ‬خص سي “يج ‪٢٤‬تؽ ‪ 26‬۾ اكارق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٩٨‬سڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬اعخال٘ي ‪١‬فئ‪ٟ‬ي کي ا‪٤‬ا س‪١ ٩‬فئ‪ ٦٤ ٩ٟ‬ة‪٥‬ائي ح‪٥١ ٦‬ش‪٨‬ؿ ڳ‪٥‬ڀيؽ ٘ڪؽ ساڳي‬
‫پ‪٩‬ي ٿ‪ ٩٧ .٩‬پ‪٥٨٥‬شي ٕيؽ سؼةاحي ـ‪٩‬ڃ سي ‪٤‬خيشي ۾ ا‪ ٩٧‬ڄاڻي قٺي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ٽڪؽاُء‬
‫قاري ‪٥٧‬ڌ حاـ ‪٧‬ٽي قڃاـ ح‪٥٨٥١ ٦‬شي الِء ٻيا رـخا ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ک‪ٟ‬ي‪ .٣٧“ ٝ‬ضػيتي‪ ٦‬۾ ة‪ ٦‬ا‪٩٧‬ئي‬
‫قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪١‬ڪي ۾ داع‪ ٝ‬ٿيڻ ٿي چا‪٧‬ي‪ .٩‬پؽ ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬داع‪ ٝ‬ٿيڻ ‪ ٦٤‬ڈ‪ٛ .٩٤‬ؽيل‪٣‬‬
‫سي ا‪٨٤‬يَء ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج قاري رقش کي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ پ‪٥٨٥‬شي ق‪ٛ‬ار س‪١ ٩‬فئ‪ ٦٤ ٩ٟ‬ة‪٥‬اي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬س‪٩‬‬
‫‪٤‬خيش‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬ڪخ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ﷺ ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٛ‬اة‪ ٝ‬ٿي قيا ح‪ ٦‬اـال‪١‬ي ‪ٛ‬ا٘‪ٟ‬ي کي س‪٥‬گ سي ‪١‬يػاـ ‪١‬اـ‬
‫‪٧‬ٽائيۿ دْ‪٩‬ت سي ‪١‬يػاـ ۾ ـؽگؽؿ ڪؽي ڇڎي‪.٣‬‬

‫ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ )٦٧6( ٦‬۾ رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬سي ـڀ‪٥‬ي كؽٌ‪ ٣‬کي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫‪١‬ڃي قرح‪ ٩‬۽ ـاڻ‪ ٣‬ڈ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪ ٣‬س‪٥‬گ ‪ ٦٤‬ڪؽڻ س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧‬ػق ڪؽي قرح‪ .٩‬ا‪٨٤‬ي سي ڪؽي‬
‫ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪ ٣٨‬کي ا‪ ٩٧‬ٺا‪ ٦٧‬ذ‪ٞ‬ج قارق ٺا‪ِ٤ ٦٧‬ؽ “ي‪( .٩‬ـيؽة اة‪٧ ٣‬لاؿ ‪ )365/3‬پؽ سڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٩٧‬ٺا‪٦٧‬‬
‫‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿي قي‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ پاڪ ۾ ا‪٧‬ا ـ‪٩‬رف ‪١‬تارڪ ‪ٞ‬ٿيۿ س‪ ٣٨٥‬۾ ا‪٨٤‬يَء ن‪ٟ‬ص کي ٘خص ‪١‬تي‪٣‬‬
‫(ا‪ٙٞ‬خص ‪ ) 1‬چي‪ ٩‬قي‪ .٩٧ ٩‬ا‪٨٤‬يَء ٘ؽؽ س‪ ٩‬ـتب ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ا‪٤‬فا‪٣٤‬ۿ ا‪٨٤‬يَء کي ضاؾ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ڈٺ‪ ٩‬۽‬
‫اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ‪ِ .‬ا‪٧‬ائي اُ‪٧‬ا ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪٧‬ئيۿ سيڪا ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪٧‬ي‪٥‬ئ‪ ٣‬ةياـ ڪئي‬
‫قيئي “‪٧‬ي‪١ ٠ٟٓ٘‛ :‬ا‪ ٠ٞ‬حٓ‪٩٢ٟ‬ا (ا‪ٙٞ‬خص ‪ )27‬يٓ‪٥‬ي‪ :‬س‪ ٣٨٥‬سي اق‪٧‬اـ کي عتؽ ‪٧“ ٦٤‬ي ح‪ ٣٨٥‬کي اهلل‬
‫ڄاح‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪82‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ٦‬كؽقْات ۾ۿ ُا‪٧‬ؽي ٌؽح ذ‪ٞ‬ج ۽ پٺخي ‪٧‬ٽڻ س‪ٓ١ ٩‬ا‪ِ٤ ٩ٟ١‬ؽ ٿ‪ ٩‬اچي‪ .‬پؽ پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار‬
‫ا‪٨٤‬يَء کي اي‪٥‬ػډ ق‪ٛ‬ج ۾ ُا‪٧‬ؽ ٿي‪٥‬ػډ ‪٤‬خيشي سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ڈٺ‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ا‪٨٤‬يَء کي ک‪ٟ‬ي‪٘ ٝ‬خص‬
‫‪ٛ‬ؽار ڈ‪١ .٩٤‬ل‪٩٨‬ر حاةٓي اة‪ ٣‬ك‪٨‬اب ا‪ٞ‬ؾ‪٧‬ؽي چ‪٩‬ي ٿ‪:٩‬‬

‫‛ضػيتي‪ ٦‬کاـ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬اـالؿ ۾ ايڎي قڈي ـ‪٩‬ڀ ڪاة‪ ٦٤ ٦‬ٿي ‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ اڳ ‪ ٩٧‬سخي ة‪٦‬‬
‫‪٧‬ڪٻئي ـاـ ُ‪٨٥ ١‬اـ ‪ ٣٨٥١‬ٿي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي قڃ ۾ س‪٥‬گ سي ‪٩٤‬ةج اچي قي‪٥‬ػي ‪٧‬ئي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء‬
‫سڎ‪٥١ ٣٧‬ش‪ ٣٨‬ٺا‪ ٦٧‬ٿي‪ ٩‬۽ ‪ٞ‬ڏائي رقڪي قيئي ح‪٧ ٩٧ ٦‬ڪٻئي سي الِء ا‪ ٣١‬۾ ‪٧‬ئا ۽ پاڻ ۾ ‪ٟ١‬ڻ س‪ٟ‬ڻ‬
‫۽ عيا‪ ٣ٞ‬سي ڈي قٺ ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء س‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬كغم اـالؿ سي ةاري ۾ ڳا‪٨ٞ‬اي‪ ٩‬۽‬
‫ڪش‪ ٦٨‬ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬ٿي رکيائي‪ ٣‬ح‪ ٩٧ ٦‬اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قي‪ .٩‬ن‪ٟ‬ص سي ٻ‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ا‪٤‬ػر ايخؽا ح‪٦‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ٿياۿ سيخؽا ا‪٨٤‬يَء کاـ اڳ څگ‪٨‬ي ْؽني ۾ ٿيا ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ا‪٨٤‬يَء کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ‪.‬‬
‫اة‪٧ ٣‬لاؿ چ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ز‪٧‬ؽيَء سي چ‪٩‬ڻ س‪ ٩‬ذت‪٩‬ت ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ضػيتي‪ ٦‬سي ـ‪ٙ‬ؽ ۾ۿ ساةؽ ة‪ْ ٣‬تػاهلل‬
‫سي رقايج ‪٩١‬سبۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ‪٧‬ڪ ‪٧‬ؾار چار ـئ‪١ ٩‬اڻ‪ ٩٨‬گڎ ‪٤‬ڪخا ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ سڎ‪ ٣٧‬ٻ‪ ٣‬ـا‪٣ٞ‬‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ڪي سي ٘خص سي الِء ‪٤‬ڪخا ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ڈ‪٧ ٦٧‬ؾار ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬گڎ ‪٧‬ئا‪( ‚.‬ـيؽت اة‪٣‬‬
‫‪٧‬لاؿ ‪)372/3‬‬

‫ـ‪٥‬ج ضػيتي‪ ٦‬ا‪٧‬ا ـ‪٥‬ج “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬س‪٤ ٩‬خيش‪ٛ ٩‬ؽ“ـ پاڪ سي ‪ ٣ِٙٞ‬۾ۿ ٘خص ‪١‬تي‪ ٣‬سي‬
‫ن‪٩‬رت ۾ ُا‪٧‬ؽ ٿي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬اـال‪١‬ي حطؽيڪ کي ٕ‪ٟ‬تي سي د”ر ۾ داع‪ ٝ‬ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬کاـ‬
‫پ‪ِ٩‬ء اـالؿ سي الِء ا‪٧‬ڏا ُا ‪١‬ڪاـ ُا‪٧‬ؽ ٿياۿ سيڪي اڳ ۾ ـ‪٥‬ػس ض‪ ٚ‬۾ ‪٧ ٦٤‬ئا‪ .‬ـ‪٥‬ج ضػيتي‪ ٦‬ڇا‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ج ضػيتي‪٧ ٦‬ڪ ‪ َٙٞ‬۾ ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪١ :٦‬فئ‪ ٣ٟ‬کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣ٓٛ٩١ ٣‬کي‬
‫اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽڻ سي قا‪٤‬ػڪائي ضان‪ ٝ‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬

‫فؽ‬‫عػا پ‪٥٨٥‬شي ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا کي ا‪٧‬ڏي ٌؽح س‪٩‬ډي‪٧“ ٩‬يۿ س‪٧ ٩‬خي ـػائي‪ْ ٣‬فؽ (ڈُک) ۽ ي ِ‬
‫(ـک) ‪٩١‬س‪٩‬د ر‪٧‬ي ٿ‪( .٩‬اـ ‪ ّ١‬ا‪ٓٞ‬فؽ يفؽا) ع‪٩‬د ٍ٘ؽت سي ‪ِ٤‬اؿ ‪٩١‬سبۿ ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ سخي ‪١‬فئال‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫‪٤٩٧‬ػا “‪٣٧‬ۿ حخي ا‪٧‬ڏا ‪٩١‬ا٘‪ٓٛ٩١ ٚ‬ا ة‪٩١ ٦‬س‪٩‬د ر‪ ٣٧‬ٿاۿ س‪ ٣‬کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽيۿ قڈي ڪا‪١‬ياةي‬
‫ضان‪ ٝ‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي ٿي‪ .‬ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪٤‬اڪا‪١‬يَء س‪ ٩‬ـتب اڪرؽ ‪٧‬يُء ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪٩٨‬‬
‫‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬۾ ُ‪٥ ١‬ش‪٨‬ي قي‪٥‬ػا “‪ ٩٧ .٣٧‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػا “‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬سيفخائي‪ ٣‬رڪاقٽ‪٩‬ـ عخ‪ ٦٤ ٠‬ٿي‪٥‬ػي‪٩‬ـۿ‬
‫حيفخائي‪ ٣‬اڳياـ س‪ ٩‬ـ‪ٙ‬ؽ كؽقع ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٥٨‬ػق‪.‬‬

‫پؽ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـ‪٥‬ج ا‪٨٤‬يَء کاـ ة‪١ ٦٨٥‬غخ‪٧“ ٟٗ‬ي‪ .‬اُ‪٧‬ا ‪٧‬يَء ح‪٦‬ۿ پ‪٥٨٥‬ش‪ٝ٢ْ ٩‬ۿ ‪١‬فئ‪٣ٟ‬‬
‫سي عالؼ ٽڪؽاُء ـاـ كؽقع ‪ ٦٤‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪١ ٦‬فئ‪ ٣ٟ‬کاـ ڪ‪ ٣‬الٽار ڪؽي ‪ ٣ٓٛ٩١‬سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪83‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـخٓ‪٢‬اؾ س‪٩‬ـ را‪٩٧‬ـ ڪڍي‪٩‬ـ قڃ‪ .٣‬ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬ا‪٨٤‬يَء اـ‪٩ٟ‬ب حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ سي الِء‬
‫سيڪڎ‪١ ٣٧‬غا‪ ٗٞ‬سي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي كؽٌ‪ ٣‬کي ‪١‬ڃڻ‪ ٩‬پ‪٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ة‪١ ٦‬ڃيا قڃ‪.٣‬‬
‫‛ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ سيڪ‪ ٩‬قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪٧ ٩٧‬ڪ ‛‪١‬خٓي‪ ‚٣‬قا‪٧“ ٩ٓٛ‬ي‪ .‬ا‪٩٧‬‬
‫ةِا‪٧‬ؽ ـيؽت رـ‪٩‬ؾ سي ڪيخؽـ ئي قا‪١ ٣ٓٛ‬اـ ‪٧‬ڪ قا‪ٓٛ‬ي سي ضيريج رکي ٿ‪ .٩‬پؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج‬
‫سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٩٧‬ڪ‪٧ ٩‬ڪ قا‪ ٩ٓٛ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ان‪٧ ٝ‬يَء “‪٧‬ي ح‪‛ ٦‬ضػيتي‪ ‚٦‬س‪ ٩‬رقح پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫سي ـڄي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ .٩‬سيڪؽ ‪٧‬يَء چي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ا‪ ٦٤ ًٟٕ ٩٧‬ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ پ‪٥٨٥‬شي‬
‫ـڄي ز‪٤‬ػگيَء ۾ سيڪا ـ‪٩‬چي‪ ٝ‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٝ‬پا‪ٞ‬يفي اعخيار ڪئيۿ اُ‪٧‬ا ِا‪٧‬ائي ‛ضػيتي‪ ‚٦‬سي‬
‫پا‪ٞ‬يفي ‪٧‬ئي‪.‬‬

‫‛ضػيتي‪ ٦‬سي پا‪ٞ‬يفي‚ پ‪٥٨٥‬شي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ڪ‪٨‬ڏي ة‪ ٦‬ن‪٩‬رحطاؾ ۾ۿ‬
‫سيڪي ة‪ ٦‬ڈکيائ‪٩‬ـ ‪٧‬ش‪٣‬ۿ ح‪ ٣‬کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪؽڻ ۽ ا‪ ٣٨٤‬ڈکيائي‪ ٣‬سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬سيڪي‬
‫اُ ‪١‬ڪاـ ‪٧‬ش‪٣‬ۿ ح‪ ٣‬کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽڻ‪ .‬رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ اـ پا‪ٞ‬يفيَء سا ‪١‬راؾ گ‪٨‬ڻائيَء‬
‫ـاـ ‪ ٣ٟ١‬ٿا‪ .‬پاڻ ‪١‬ڪي دقر ۾ ة‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ئي ان‪٩‬ؾ حي ْ‪٘ ٝ٢‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬۽ ‪١‬ػ‪٤‬ي دقر ۾ ة‪ .٦‬ضػيتي‪ ٦‬۽ ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ٻي‪ ٣‬قا‪ ٣ٓٛ‬۾ ٘ؽؽ ٘‪ ًٜ‬ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ضػيتي‪ ٦‬سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ا‪٧‬ا پا‪ٞ‬يفي ٻ‪٨٥‬ي ٌؽ٘‪ ٣‬سي‬
‫اْالـ کاـ پ‪ِ٩‬ء اعخيار ڪئي قيئي ۽ ٻي‪١ ٣‬را‪ ٣ٞ‬۾ ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٘يه‪ٟ‬ي ‪٩١‬سب‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٧ ٩ٜ‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬س‪ ٩‬اڻ چري‪ ٩‬اُڀياس ڪؽيۿ ع‪٩‬د ئي ا‪٨٤‬يَء ٌؽي‪ٜ‬ي حي‬
‫‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي قڃڻۿ س‪ ٣٨٥‬کي اـاـ ضػيتي‪ ٦‬سي پا‪ٞ‬يفي چي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪١ :‬ڪي سي اةخػائي‬
‫ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ڳش‪٨‬يَء ٌؽح حت‪ٟ‬ئ س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء سي ن‪٩‬رت ا‪٧‬ا ڪا‪٧ ٦٤‬ئي ح‪٦‬‬
‫‪١‬ڪي سي ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬ـاـ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬فئ‪ٟ‬ي حي ڳا‪ ٦٨ٞ‬ٻ‪ ٦٨ٞ٩‬ٿي ۽ ٻ‪٨٥‬ي ٌؽ٘‪ ٣‬سي ٘يه‪ٟ‬ي ‪٩١‬سب ا‪٩٧‬‬
‫ٌئ‪ ٦‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اق‪٧‬اـ اْال‪٤‬ي‪ ٦‬حت‪ٟ‬ئ ‪ ٦٤‬ڪؽي‪ ٩‬پؽ ڳش‪٨‬يَء ا‪٤‬ػاز ۾ پؽچار ڪؽي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء سي ةػراـ پاڻ‬
‫ع‪٩‬د ئي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کي ‪ِ٤‬ؽ ۾ رک‪٥‬ػي ڳش‪٨‬ي حت‪ٟ‬ئ س‪ ٩‬ا‪٤‬ػاز اعخيار ڪي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ک‪ٟ‬ي ْاؿ ح‪٩‬ضيػ سي دْ‪٩‬ت ڈ‪٤‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ة‪ ٦‬ا‪٩٧‬‬
‫ڪ‪ ٦٤٩‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ۽ ‪١‬ڪي سا ‪١‬لؽڪ گڎ ٿيا ۽ ا‪٨٤‬يَء ‪١‬فئ‪ٟ‬ي حي ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬۾ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ‬
‫ُ‪٨ ١‬اډي‪٩‬ـ ٿي‪٩‬ـ ۽ پ‪ِ٩‬ء ا‪ٌ ٩٧‬ئ‪ ٦‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ةيج اهلل ۾ رکي‪ ٝ‬ةخ‪ ٣‬کي ڪ‪ٜ٤ ٩‬هاـ ‪ ٦٤‬رـائي‪ .٣‬ا‪ٞ‬تج‬
‫دْ‪٩‬حي ا‪٤‬ػاز ۾ پ‪٥٨٥‬شي ڳا‪١ ٦٨ٞ‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ ڪ‪ .٣‬پؽ ٿي‪٧ ٩‬يئ‪ ٩٧ ٣‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ع‪٩‬د ئي پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬‬
‫پاڻ کي ‪٧‬ڪ ضػ س‪ ٩‬پاة‪٥‬ػ ة‪٥‬اي‪ .٩‬يٓ‪٥‬ي ٕيؽ اهلل سي پؽـخق کي ڇڎڻ س‪ ٩‬پيٖاؿ ڈيڻۿ پؽ ةيج اهلل‬
‫۾ رکي‪ ٝ‬ةخ‪ ٣‬ـاـ ْ‪ٟ٢‬ي ٌؽح ٽڪؽاُء ۾ ‪ ٦٤‬اچڻ‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح پاڻ ـڳ‪٩‬را سڎ‪١ ٣٧‬ڪي ‪١‬اـ ‪٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ ٦‬اُحي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬ـاـ‬
‫گڎ ي‪٩٨‬دي پڻ “ةاد ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٦٤٩‬ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬ـاـ ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ُ‪٨١‬اډي‪٩‬ـ ڪؽي ا‪٩٧‬‬
‫ٌئ‪ ٦‬ڪيائي‪ ٣‬ح‪١ ٦‬ػي‪٥‬ي ۾ اـي‪ ٣‬ا‪٧‬ڏي ‪٤٩٢٤‬ي ر‪٥٧‬ػاـي‪٣‬ۿ س‪ ٩‬اـي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ سي ‪١‬ٿاـ پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬‬
‫ٌؽي‪ ٩ٜ‬الڳ‪ ٦٤ ٩‬ڪ‪٥‬ػاـي‪ .٣‬پؽ اق‪٧‬اـ کي پ‪٥٨٥‬شي دي‪ ٣‬سي “زادي ضان‪ ٝ‬ر‪٥٧‬ػي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪84‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ةػراـ پاڻ ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬سي سائؾي ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي الِء ع‪٩‬د ئي ‪٧‬ڪ ‪ٛ‬اة‪ٛ ٝ‬ت‪٩‬ؾ ضػ ‪ٜ١‬ؽر‬
‫ڪؽيۿ ح‪ ٦‬سيئ‪٧ ٣‬ؽقڀؽق ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬ـاـ ٕيؽ ىؽقري ٽڪؽاُء ‪ ٦٤‬ٿئي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي ‪١‬ل‪٩٨‬ر ‛‪١‬يراؽ‬
‫‪١‬ػي‪ ‚٦٥‬۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪٧‬ي ‪ٞ َٙٞ‬کيا ح‪ :٦‬ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬سي الِء ي‪٩٨‬دي‪ ٣‬س‪ ٩‬دي‪ ٣‬۽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي الِء‬
‫‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪ ٩‬دي‪( ٣‬ا‪ٞ‬فيؽة ا‪٥ٞ‬ت‪٩‬يث الة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)322/2‬‬
‫ضػيتي‪ ٦‬اـپؽٽ ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ـا‪٩٨١‬ـ قاري چر ـاـ ٽڪؽاُء کاـ پاـ‪ ٩‬ڪ‪٥‬ػيۿ ٕيؽ حڪؽاري‬
‫‪١‬يػاـ ۾ پ‪٥٨٥‬شي ‪ٜ١‬هػ سي ضانالت قاـٍي ڪ‪٩‬كق ڪؽڻ‪ .‬ا‪٧‬ا پا‪ٞ‬يفي ٘‪ ًٜ‬اُـ ق‪ٛ‬ج ْ‪ ٝ٢‬۾‬
‫“ڻي ـگ‪٨‬شي ٿيۿ سڎ‪ ٣٧‬داْيۿ ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي ٻي چر کي ا‪٧‬ا رْايج ڈيڻ حي راىي ٿي‬
‫قڃيۿ س‪ ٣٨٥‬کي ٻي چر اـ ق‪ٛ‬ج پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ض‪ ٚ‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي رْايج‬
‫کاـ ـ‪٩‬اِء ‛ضػيتي‪ ٦‬پا‪ٞ‬يفي‚ اعخيار ‪٤‬ٿي ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـيؽت س‪ٍ١ ٩‬ا‪٩ٓٞ‬‬
‫ُٻڌائي ٿ‪ ٩‬ح‪ :٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـػائي‪ ٣‬ايئ‪ ٣‬ئي ڪي‪ .٩‬ا‪٩٧‬ئي ڪارڻ “‪٧‬ي س‪ ٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي الِء ا‪٩٧‬‬
‫‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را گ‪٨‬ٽ کاـ گ‪٨‬ٽ ‪ٜ٤‬هاـ ـ‪٥٨‬ػيۿ قچ کاـ قچ ٘ائػق ضان‪ ٝ‬ڪؽڻ‬
‫سي ڪ‪٩‬كق ڪ‪.٣‬‬
‫ـ‪٩‬رة ا‪ٙٞ‬ؽ‪ٛ‬اـ ‪٧‬ڪ ‪١‬ڪي ـ‪٩‬رف “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا اـ دقر ۾ ‪٤‬ازؾ ٿيۿ سڎ‪ ٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ٘‪ًٜ‬‬
‫دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪ ٩٧ ٩‬۽ پاڻ ـڳ‪٩‬را ڈي‪ ٣٨٥‬رات ا‪٨٤‬يَء ۾ ‪١‬هؽقؼ ر‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي عٍاب ڪ‪٥‬ػي چي‪ ٩‬قي‪٘ :٩‬الحٍّ ا‪ٞ‬کا٘ؽي‪ ٣‬قسا‪٧‬ػ ‪ ٠٧‬ة‪ ٦‬س‪٨‬اد کتيؽا‪( .‬ا‪ٙٞ‬ؽ٘اـ‬
‫‪ )52‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي اق‪٧‬ي‪٥١ ٣‬ڪؽـ سي ڳا‪١ ٦٤ ٦٨ٞ‬ڃ‪ ٩‬۽ ا‪ ٣٨٤‬سي ذريٓي ـاڻ‪ ٣‬س‪٨‬اد ڪتيؽ ڪؽي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ ‛ة‪ ‚٦‬س‪ ٩‬ى‪٢‬يؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ٌؽؼ کاـ راسّ “‪٧‬ي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب “‪٧‬ي ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ‬
‫سي قـي‪ٟ‬ي س‪٨‬اد ڪتيؽ (قڈق س‪٨‬اد) ڪؽي‪ .٩‬كا‪ ٦٧‬ق‪ٞ‬ي اهلل رض‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ٘ارـي حؽس‪٢‬ي‬
‫۾ س‪٨‬اد ڪتيؽ س‪ ٩‬حؽس‪‛ ٩٢‬س‪٨‬اد ةؾرګ‚ ڪي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ڪا ‛ح‪٩‬پ ۽ ح‪٥ٙ‬گ‚ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي كئي ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي ا‪٧‬ا “يج چٽي ٌؽح‬
‫‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ س‪٨‬اد سي الِء ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ةي ‪٧‬ٿيار س‪٨‬اد سي الِء “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ ا‪٣ِٙٞ ٣٨٤‬‬
‫س‪ٍٟ١ ٩‬ب ٘ڪؽي ۽ ‪ِ٤‬ؽياحي س‪٨‬اد “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء س‪ٍٟ١ ٩‬ب “‪٧‬ي ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬سي ذريٓي‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ‪١‬ٿاـ دْ‪٩‬حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪٧ .٩‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا ُپؽا‪ ٣١‬ذريٓا اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪٥‬ػي ‪ٛ‬ؽ“ـ کي ‪١‬اڻ‪٣٨‬‬
‫سي الِء ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬س‪٩‬ڳ‪ ٩‬ة‪٥‬اي‪ٛ .٩‬ؽ“ـ سي ـچائيَء سي ذريٓي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬س‪٩‬ـ د‪ٞ‬ي‪٩‬ـ سيخي‪ .٩‬ا‪٧‬ا “يج‬
‫قاىص ٌ‪٩‬ر حي ‪ٛ‬خاؾ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ دْ‪٩‬ت سي ةؽحؽي ُٻڌائي ٿي‪ .‬ا‪٨٤‬ي ‪٩١‬سب س‪٨‬اد سا ٻ‪ٛ ٦‬ف‪٠‬‬
‫“‪ .٣٧‬س‪٨‬اد نٖيؽ ۽ س‪٨‬اد ڪتيؽ‪٧ .‬ٿيارة‪٥‬ػ س‪٨‬ادۿ س‪٨‬اد نٖيؽ “‪٧‬ي ۽ ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ُپؽا‪٣١‬‬
‫دْ‪٩‬حي س‪٨‬ادۿ قڈق س‪٨‬اد (ڪتيؽ) “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‛ضػيتي‪ ‚٦‬اـالؿ سي حاريظ ۾ ا‪٨٤‬يَء س‪٨‬اد ڪتيؽ س‪٧ ٩‬ڪ ِْي‪١ ٠‬راؾ “‪٧‬ي‪٧ .‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫‪٥١‬ڪؽ گؽق‪ ٦٧‬سي ٌؽؼ کاـ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ س‪٥‬گ كؽقع ڪئي قيئي‪ ٣٥١٩١ .‬۽ ‪٥١‬ڪؽـ سي گؽق‪٣٧‬‬
‫۾ ڪيخؽائي ُپ ؽحلػد ‪ٜ١‬اةال ٿيا‪ .‬پؽ ا‪٧‬ي ٘يه‪ ٩ٟ‬ڪ‪٥‬ػډ ذاةج ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ياۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج‬
‫ان‪٤ ٝ‬لا‪٧ ٩٤‬ي ‪ ٩٧‬ح‪١ ٦‬ڪ‪ ٩‬ٻي‪٨‬ؽ ‛ا‪ ٝ٧‬ح‪٩‬ضيػ‚ سي ‪ٛ‬تيي ۾ اچيۿ پؽ ا‪٤ ٩٧‬لا‪ ٩٤‬س‪٥‬گي‪ ٣‬سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪85‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ذريٓي ضان‪ ٝ‬ٿي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ي‪٤ .٩‬يٺ ‪٧‬شؽت سي ڇ‪٨‬ي‪ ٣‬ـاؾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿۿ ٻ‪٨٥‬ي چري‪ ٣‬سي قڃ ۾‬
‫ا‪ ٣١‬س‪ ٩‬ا‪ٓ١ ٩٧‬ا‪٧‬ػق ڪي‪٩‬ۿ سيڪ‪‛ ٩‬ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر “‪٧‬ي‪ِ .‬ا‪ ٩٧‬ٺا‪ ٦٧‬گ‪٩‬يا‬
‫ُپؽحلػد ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي ‪١‬يػاـ کاـ ‪٧‬ٽي ُپؽا‪ ٣١‬دْ‪٩‬حي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي ‪١‬يػاـ ۾ اچڻ‪ .٩٧ ٩‬ضػيتي‪ ٦‬س‪ ٩‬ا‪٩٧‬‬
‫ٌؽي‪ٜ‬ي ڪار ‪٨٤‬ايج اذؽائخ‪ ٩‬ذاةج ٿي‪ .٩‬ا‪٨٤‬ي کاـ پ‪ِ٩‬ء ٻ‪ ٣‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ا‪٤‬ػر ئي ‪١‬ڪ‪٘ ٩‬خص ٿي قي‪ ٩‬۽‬
‫اي‪٢‬اـ قارـ کي ا‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ي‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬ا‪٨٤‬يَء ك‪٨‬ؽ کي ٻي‪٨‬ؽ ح‪٩‬ضيػ س‪١ ٩‬ؽڪؾ ة‪٥‬ائي ـگ‪٣٨‬ۿ سيڪ‪٩‬‬
‫نػي‪ ٣‬کاـ كؽڪ س‪١ ٩‬ؽڪؾ ة‪٥‬ي‪.٩٧ ٝ‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ سي ا‪٨٤‬يَء ‛ـ‪٥‬ج ضػيتي‪ ‚٦‬۾ اـاـ سي الِء قڈي ر‪٢٥٧‬ائي “‪٧‬ي‪ .‬ڳ‪٩‬ډ‪٧‬ي اُڀياس ڪؽڻ‬
‫ـاـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ٻي‪٨‬ؽ ا‪٧‬ڏي ن‪٩‬رحطاؾ پيق “ئي “‪٧‬يۿ س‪٨‬ڏي ضػيتي‪ ٦‬سي‬
‫ق‪ٛ‬ج ‛اـال‪١‬ي حطؽيڪ‚ سي اق‪ٞ‬ي‪ ٣‬دقر ۾ پيق “ئي ‪٧‬ئي‪٧ .‬خي ُـ‪٥‬ج رـ‪٩‬ؾ اـاـ کي ا‪٧‬ا‬
‫ر‪٢٥٧‬ائي ڈيئي ر‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي‪ ٣‬اڄ‪٩‬ڪي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪٨٤‬يَء پيٖ‪٢‬تؽاڻي پا‪ٞ‬يفيَء حي‬
‫ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪٩‬ـ ۽ ٻي‪٨‬ؽ عػا سي ٌؽؼ کاـ ‛٘خص ‪١‬تي‪ ‚٣‬س‪ ٩‬ض‪ ٚ‬ضان‪ ٝ‬ڪؽي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫ضػيتي‪ ٦‬ان‪٩‬ؾ ْاؿ ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ رڳ‪٧ ٩‬ڪ ‛ـ‪٥‬ج‚ ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ٍ٘ؽت س‪٧ ٩‬ڪ اٽ‪ٛ ٝ‬ا‪٩٤‬ـ “‪٧‬ي‪٦٤ .‬‬
‫رڳ‪١ ٩‬ف‪٢ٟ‬اـۿ پؽ ٕيؽ ‪١‬ف‪٩١٩ٛ ٠ٟ‬ـ ة‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ان‪٩‬ؾ کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪ ٣‬ح‪ ٦‬کي‪ ٣‬ة‪٦‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شي دائؽي سي ا‪٤‬ػر ا‪٧‬ائي ڪا‪١‬ياةي ضان‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء س‪٧ ٩‬ڪ ‪١‬راؾ سػيػ ساپاـ س‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ٻي ‪٨١‬اڀاري ‪ٞ‬ڏائيَء ق‪ٛ‬ج ساپاـ ا‪ ٩٧‬ـ‪٢‬ش‪٥٨‬ػق ‪٩٧‬‬
‫ح‪٧ ٩٧ ٦‬ٿيارة‪٥‬ػ س‪٥‬گ سي ذريٓي پ‪٥٨٥‬شي ‪١٩ٛ‬ي ‪ٜ١‬هػـ کي ضان‪ ٝ‬ڪؽي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ .٩‬پؽ ا‪٨٤‬يَء‬
‫س‪٥‬گ ۾ ساپاـ کي زةؽدـج كڪفج ‪ٟ١‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػس ا‪ٛ‬خهاديات حتا‪ ٦٧‬ٿي قيئي‪ .‬س‪٥‬گ کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫ساپا‪٤‬ي‪ ٣‬۾ ‪٤‬ئي‪ ٣‬ـ‪٩‬ڃ ُاڀؽي‪ ٣٥٧ .‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي س‪٥‬گ ۽ ٽڪؽاُء سي ‪٥٧‬ڌ کاـ پؽي ڪي‪.٩‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٥٧‬پ‪٥٨٥‬شي ـڄي ٌا‪ٛ‬ج حٓ‪ٟ‬ي‪٠‬ۿ قاپار ۽ ن‪ٓ٥‬ج ۾ ـيڏائي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء حتػي‪ٟ‬يَء س‪٩‬‬
‫‪٤‬خيش‪٧ ٩‬ي ‪٤‬ڪخ‪ ٩‬ح‪ ٦‬حتا‪ ٦٧‬ٿي‪ ٝ‬ساپاـ ٻي‪٨‬ؽ پ‪٥٨٥‬شي پيؽـ حي ةي‪٨‬ي قي‪٩‬ۿ ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪٧ ٣٧ ٩‬ڪ‬
‫ْا‪٢ٞ‬ي ا‪ٛ‬خهادي ٌا‪ٛ‬ج سي ضيريج ضان‪ ٝ‬ڪؽي قرحي‪ .‬ضػيتي‪ ٦‬سي قا‪ٓٛ‬ي س‪ ٩‬ذڪؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ‬
‫پاڪ سي ـ‪٩‬رف ‪( 48‬ا‪ٙٞ‬خص) ۾ “ي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ضػيتي‪ ٦‬اـپؽٽ ڇا “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کي ـ‪٩‬رف ا‪ٙٞ‬خص سي‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج سي پڏ‪٧‬ڻ ـاـ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬
‫‛سڎ‪ ٣٧‬ا‪٤‬ڪاري‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي د‪ٞ‬ي‪ ٣‬۾ ـغخي پيػا ڪئي (ـغخي ة‪٤ )٦‬ادا‪ ٣٤‬س‪٨‬ڏي ـغخيۿ پ‪ِ٩‬ء‬
‫اهلل پ‪٥٨٥‬شي رـ‪٩‬ؾ کي ۽ اي‪٢‬اـ قارـ کي پ‪٥٨٥‬شي ٌؽ٘اـ ةؽدةاري الٿي ۽ کي‪ ٣‬پؽ‪٧‬يؾگاري سي‬
‫ڳا‪ ٦٨ٞ‬حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬رکيائي‪ ٣‬۽ ا‪٧‬ي اـ سا قچيڪ ض‪ٜ‬ػار ۽ اـ سا الئ‪٧ ٚ‬ئا ۽ اهلل ـڀ ڪ‪ ٣٨٥‬كئي کي‬
‫ڄاڻ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪( ‚.‬ا‪ٙٞ‬خص ‪)25‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ سي ا‪٧‬ا “يج ‛ن‪ٟ‬ص ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ‪٤‬ازؾ ٿي‪ .‬پؽ ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ سي ٻي‪٣‬‬
‫“يخ‪ ٣‬قا‪٤‬گؽ ا‪٨٤‬يَء “يج س‪ ٩‬ة‪٧ ٦‬ڪ ْ‪١٩٢‬ي ۽ ح‪٩‬ـيٓي ‪٩٨ٙ١‬ؿ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٨٤‬يَء “يج‬
‫۾ اـالؿ سي ‪٧‬ڪ اةػي حٓ‪ٟ‬ي‪ٟ١ ٠‬ي ٿي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬س‪ ٩‬الڳاپ‪ ٩‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح سي ٻي‪ ٣‬ز‪١‬ا‪ ٣٤‬ـاـ‬
‫ة‪٧“ ٦‬يۿ س‪٨‬ڏي ٌؽح اـالؿ سي ٻي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬س‪ ٩‬پ‪ِ٩‬ء سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ـاـ پڻ الڳاپ‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪86‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬يَء ‪ٞ‬طاظ کاـ قيچارة‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ سيڪا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ڪئي قيئي “‪٧‬يۿ ا‪٧‬ا ‪٧‬يَء ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف‬
‫د‪٤‬يا ۾ ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ـتت‪ ٣‬سي ڪؽي ‪٧‬ڪ ٘ؽد ٻي ٘ؽد ـاـ ۽ ‪٧‬ڪ گؽق‪ ٦٧‬ٻي گؽق‪ ٦٧‬ـاـ ٽڪؽاُء ۾‬
‫اچي ٿ‪ .٩‬ا‪٧‬ڏـ ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي ڇا ڪؽڻ کپي ۽ ڇا ‪ ٦٤‬ڪؽڻ کپي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کي ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ سي ا‪٨٤‬يَء‬
‫“يج ۾ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء ‪٩١‬سب حڪؽاري ن‪٩‬رحطاؾ پيق اچڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ڪ‪٘ ٣٨٥‬ؽد يا گؽق‪ ٦٧‬سي الِء ٻ‪ٛ ٣‬ف‪٣٢‬‬
‫سي رقش ‪٢١‬ڪ‪٤٩٧ ٣‬ػي “‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقش ۽ ٻي ٕيؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقش‪ .‬ڪا‪١‬ياةي ٘‪ ًٜ‬ا‪٣٨٤‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي الِء ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬يۿ سيڪي ا‪٧‬ڏـ ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي حط‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقش اعخيار ڪ‪ ٣‬ٿا‪ٕ .‬يؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي‬
‫رقش اعخيار ڪؽڻ قارـ سي الِء ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ‪٤‬اڪا‪١‬يَء کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ا‪٤‬شاؿ ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏـ ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کي ‪٧‬خي ‪٧‬ڪ ‪ َٙٞ‬۾ ‛ض‪٢‬يج سا‪ٟ٧‬ي‪ ‚٦‬چي‪٩‬‬
‫قي‪٧“ ٩‬ي‪ْ .‬ؽةيَء ۾ ‛ض‪٢‬ي يط‪٢‬ي‚ سي ‪٥ٓ١‬يٰ ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي حيؾ گؽؿ ٿيڻ‪‛ .‬ض‪٢‬ي ْ‪٢‬ي‪ ‚٦‬سي‬
‫‪٥ٓ١‬يٰ “‪٧‬ي ٕيت‪٥‬اڪ ٿيڻ‪ .‬ض‪٢‬يج ‪١‬اـ ‪١‬ؽاد ڪ‪١ ٣٨٥‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ا‪٤‬ػر پيػا ٿي‪٥‬ػډ ا‪٧‬ا ڪي‪ٙ‬يج‬
‫“‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ٕيب ۽ ْهتيج س‪٨‬ڏـ ‪ ٣ِٙٞ‬ـاـ ڀيٽي‪ ٩‬قڃي ٿ‪.٩‬‬
‫ڪا حڪؽاري ن‪٩‬رحطاؾ پيػا ٿيڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ْاؿ ‪١‬اڻ‪٧ ٩٨‬ڪػؿ ڀڏڪي اُٿي ٿ‪ ٩‬۽ ‪٥١‬ش‪٨‬ؿ‬
‫‪٤‬اڪاري سؼةا ةيػار ٿي پ‪٤٩‬ػا “‪ ٩٧ .٣٧‬ا‪٨٤‬يَء ضا‪ٞ‬ج ۾ ‪٤٩٧ ٦٤‬ػق “‪٧‬ي ح‪ٓ١ ٦‬ا‪ٟ١‬ي کي ٿڌي دؾ ۽‬
‫د‪١‬اغ ـاـ ڈـي ـگ‪٨‬ي ۽ عا‪ٞ‬م ان‪٩‬ؾ سي ة‪٥‬ياد حي ا‪٨٤‬يَء کي ٌئ‪ ٦‬ڪؽي‪ .‬سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ڪي‪ٙ‬يج ۾ ‪١‬تخال ‪٧‬ش‪٣‬ۿ ُا‪٧‬ي ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب ‛ض‪٢‬يج سا‪ٟ٧‬يج‚ س‪ ٩‬كڪار ٿي قيا‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ٻي‪ ٩‬رقي‪ ٩‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ ‛ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ‚٩‬ـڎي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪٧ .‬ي اُ‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٣٧“ ٩٨‬س‪ ٣‬کي عػا س‪ ٩‬ع‪٩‬ؼ ـ‪٥‬ػـ ان‪٩‬ؾ پف‪٥‬ػيَء سي را‪ ٦٧‬کاـ ‪٧‬ٽائي ‪٦٤‬‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ .‬سيڪي ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ة‪ ٦‬ض‪ ٚ‬۽ ا‪٤‬هاؼ حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ر‪ .٣٧‬س‪ ٣‬س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ٻي‪ ٣‬سي رقيي‬
‫سي عالؼ ر ِدْ‪ ٝ٢‬س‪٤ ٩‬خيش‪٧ ٦٤ ٩‬شي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬ـ‪٩‬چي‪ ٝ‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٝ‬ذ‪ ٣٧‬س‪٤ ٩‬خيش‪٧ ٩‬شي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ‪٩١‬سبۿ ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ٕ ٩‬يؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬اي‪٢‬اـ ۽ اـالؿ سي ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬اُةخڏ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٧‬ڏق رقي‪ ٩‬اعخيار ڪ‪٥‬ػا اُ‪٧‬ي عػا سي ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ڪا‪١‬ياب ‪ ٦٤‬ٿي‬
‫ـگ‪٥٨‬ػا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪٩‬ۿ عػا پؽـج رقي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪ ٩٧‬رقي‪٩‬‬
‫اعخيار ڪ‪٥‬ػاۿ ا‪ ٣٨٤‬سي ةاري ۾ ڪائ‪٥‬ات سي ع‪ٜٟ‬ڻ‪٨‬ار س‪٘ ٩‬يه‪٧“ ٩ٟ‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬ىؽقر ڪا‪١‬ياب‬
‫ٿي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫اـالؿ سي كؽقْاحي د”ر ۾ ضػيتي‪ ٦‬س‪ ٩‬قا‪ ٩ٓٛ‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي س‪٧ ٩‬ڪ ْ‪ٟ٢‬ي ‪١‬راؾ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء‬
‫قا‪ٓٛ‬ي ۾ ‪٧‬ڪ رقي‪ ٩‬اُ‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪١ ٩‬ڪي سي ڪا٘ؽـ اعخيار ڪي‪ ٩‬۽ ٻي‪ ٩‬رقي‪ ٩‬اُ‪٧“ ٩٧‬يۿ‬
‫سيڪ‪١ ٩‬ػي‪٥‬ي سي ا‪ ٝ٧‬اي‪٢‬اـ قارـ پيٖ‪٢‬تؽ عػا سي ‪ٛ‬يادت ۾ اعخيار ڪي‪٧ .٩‬اڻ ‪ٛ‬يا‪١‬ج ـ‪٩‬چي‬
‫ـڄي د ‪٤‬يا سا ا‪٤‬فاـ ا‪٨٤‬يَء قا‪ٓٛ‬ي ۾ پ‪٥٨٥‬شي پ‪٥٨٥‬شي حه‪٩‬يؽ ڈـي ـگ‪ ٣٨‬ٿا‪ .‬سيڪي ‪١‬اڻ‪٩٨‬‬
‫حڪؽاري ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ ٕيؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬اعخيار ڪ‪٥‬ػاۿ اُ‪٧‬ي ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ٕيؽ‬
‫‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي س‪٢‬اْج ۾ كا‪ ٝ١‬ڪؽي ر‪٧‬يا “‪ ٣٧‬۽ ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬سيڪي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬اعخيار‬
‫ڪ‪٥‬ػاۿ ا‪ٟ٢ْ ٣٨٤‬ي ٌ‪٩‬ر حي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي اي‪٢‬اـ قارـ سي س‪٢‬اْج ۾ كا‪ ٝ١‬ڪي‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪87‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٨٤‬ي ـ‪٩‬رف سي كؽقْات ‪“ ٣٧‬يج ـاـ ٿئي ٿي‪ :‬ا‪٤‬ا ٘خط‪٥‬ا‪ٞ‬ک ٘خطا ‪١‬تي‪٥‬ا (ا‪ٙٞ‬خص ‪ )1‬اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ٘خص ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬سي ڀاڳ ۾ ‪ٞ‬کي “‪٧‬يۿ سيڪي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ةياـ ‪٩١‬سب ‪ٓ١‬ا‪٣ٟ١‬‬
‫۾ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬اعخيار ڪ‪٥‬ػا‪ .‬ا‪٨٤‬يَء سي ةػراـ سيڪي ‪١‬اڻ‪ٓ١ ٩٨‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ ٕيؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقيي حي‬
‫‪٥ٟ٧‬ػاۿ ح‪ ٣‬سي الِء عػا سي ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ٘‪٧ ًٜ‬ار ڀاڳ ۾ ‪ٞ‬کي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬ضػيتي‪ ٦‬س‪ ٩‬قا‪ ٩ٓٛ‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي‬
‫س‪٧ ٩‬ڪ حاريغي ‪١‬راؾ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج اي‪٢‬اـ قارـ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬اعخيار ڪي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫‪٤‬يٺ کي‪ ٣‬ـ‪٩‬ڀ ‪ٟ١‬ي ۽ ‪ٛ‬ؽيل‪ٕ ٣‬يؽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي رقي‪ ٩‬اعخيار ڪي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ ‪ٙ١ ٩٧‬خ‪٩‬ح ۽‬
‫‪٩ٟٖ١‬ب ٿي قيا‪.‬‬
‫ضػيتي‪ ٦‬س‪ ٩‬قا‪ ٩ٓٛ‬گؼري‪ ٝ‬حاريظ س‪ ٩‬قا‪ ٩ٓٛ‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ ز‪٤‬ػف ‪٧“ ٩٤٩٢٤‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ؽ د”ر سي‬
‫عػاپؽـخ‪ ٣‬کي ُٻڌائي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬حڪؽاري ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨‬ڏق ٌؽي‪٧“ ٩ٜ‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ـ‪٥‬ػـ‬
‫ڪا‪١‬ياةيَء سي ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ىا‪٧“ ٣١‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬حڪؽاري ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬کي ا‪٤‬ا س‪١ ٩‬فئ‪ ٦٤ ٩ٟ‬ة‪٥‬ائڻۿ‬
‫ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء کي ح‪٩ٜ‬يٰ سي اـپؽٽ حطج ‪٤‬تيؽڻ “‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪88‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫پٔغيتراڻّ ىظً‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪١ ٩‬ل‪ ٣‬يا ‪ٜ١‬هػ ڪ‪٨‬ڏق ‪ .٩٧‬ا‪٨٤ ٩٧‬ايج ا‪ ٠٧‬ـ‪٩‬اؾ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء کي ْ‪ٟ٢‬ي‬
‫ٌ‪٩‬ر حي ‪١‬خٓي‪ ٣‬ڪؽڻ سي الِء ‪ٛ‬ؽ“ـ ۽ ـ‪٥‬ج س‪ ٩‬ڳُ ‪٩‬ډ‪ ٩٧‬اڀياس ىؽقري “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬اـال‪١‬ي ة‪٥‬يادـ‬
‫سي گ‪٨‬ؽي اُڀياس کاـ ـ‪٩‬اِء نطيص ‪٤٩٢٤‬ي ٌئ‪٤ ٦‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء اُڀياس سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾‬
‫ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ة‪٥‬يادي ر‪٢٥٧‬ا ان‪ ٣ٞ٩‬س‪ ٩‬حٓي‪ ٣‬ة‪ ٦٨٥‬ىؽقري “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪ . 1‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ـڀ کاـ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ر‪٢٥٧‬ا ان‪٩‬ؾ ‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬ي ـ‪٩‬اؾ س‪ ٩‬نطيص س‪٩‬اب‬
‫٘‪ ًٜ‬ا‪ ٩٧‬ٿي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ ٩‬سيڪ‪ ٩‬ـ‪٥‬ئ‪٩‬ـ ـڌق ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ذريٓي اعؼ ڪي‪ ٩‬قي‪٧ ٩‬شي‪ .‬ا‪٨٤‬ي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي‬
‫۾ چ‪٤٩‬ڊي‪ ٝ‬ا ـخػالؾ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ڪار“‪١‬ػ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬چ‪٤٩‬ڊي‪ ٝ‬اـخػالؾ يا ـڌق اـخػالؾ ٘‪ ًٜ‬سؾ ئي ۽‬
‫٘ؽقْي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ ڪار“‪١‬ػ ٿي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬پؽ ‪١‬ل‪ ٣‬يا ‪٤‬هب ا‪ٓٞ‬ي‪ ٣‬س‪ ٩‬الڳاپ‪ ٩‬ة‪٥‬يادي ‪١‬ا‪١‬ؽـ ـاـ‬
‫“‪٧‬ي ۽ ة‪٥‬يادي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ چ‪٤٩‬ڊي‪ ٝ‬اـخػالؾ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ڪار“‪١‬ػ ‪٤٩٧ ٦٤‬ػا “‪ .٣٧‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫ڪ‪ ٩‬كغم ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ٜ١ ٩‬هػ اـال‪١‬ي ضڪ‪١٩‬ج ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽڻ ‪ ٩٧‬۽ ا‪٨٤‬يَء س‪٩‬‬
‫د‪ٞ‬ي‪ٛ ٩٧ ٝ‬ؽ“ـ سي ‪“ ٣٧‬يج ‪١‬اـ اعؼ ڪؽي‪:‬‬
‫‪ٜٞ‬ػ ارـ‪٥ٟ‬ا رـ‪٥ٟ‬ا ةا‪ٞ‬تي‪٥‬ات قا‪٤‬ؾ‪٥ٞ‬ا ‪ ٠٨ٓ١‬ا‪ٞ‬کػػٰخب قا‪٢ٞ‬يؾاـ ا‪ٞ‬ي‪٩ٜ‬ؿ ا‪٥ٞ‬اس ةا‪ٜٞ‬فً قا‪٤‬ؾ‪٥ٞ‬ا‬
‫ا‪ٞ‬طػيػ ٘ي‪ ٦‬ةاس كػيػ ق ‪٥١‬اّ٘ ‪٥ٟٞ‬اس ق‪ٞ‬يٓ‪ ٠ٟ‬اهلل ‪ ٣١‬ي‪٥‬هؽف ق رـ‪ ٦ٟ‬ةا‪ٖٞ‬يب اـ اهلل ‪٩ٛ‬ي ْؾيؾ‬
‫(ا‪ٞ‬طػيػ ‪)25‬‬
‫(ةيلڪ اهلل پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣‬رـ‪ ٣ٞ٩‬کي پڌري‪٩‬ـ ‪٤‬لا‪٤‬ي‪٩‬ـ ڈئي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬۽ اـاـ ا‪ ٣٨٤‬ـاـ ڪخاب ۽‬
‫ـا‪٢٧‬ي (ضڪ‪٢‬ج) ‪٤‬ازؾ ڪئي ح‪١ ٦‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٤‬هاؼ ـاـ ـڌا ر‪ ٣٧‬۽ اـاـ ‪ ٦٧٩ٞ‬الٿ‪٩‬ۿ ُاـ ۾ ـغج ٌا‪ٛ‬ج‬
‫“‪٧‬ي ۽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬الِء (ةيل‪٢‬ار) ٘ائػا “‪ ٣٧‬۽ ‪ ٣٧‬الِء ح‪ ٦‬اهلل ڄاڻي ح‪ ٦‬ڪيؽ ـ‪٥‬ػس ۽ ـ‪٥‬ػس رـ‪ ٣ٞ٩‬سي‬
‫پؽ ُپٺ ‪١‬ػد ڪؽي ٿ‪ .٩‬ةيلڪ اهلل زقر“قر زةؽدـج “‪٧‬ي‪).‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ‪١‬اـ سيڪڎ‪ٛ’ ٣٧‬فً‘ ۽ ’ضػيػ‘ س‪ َٙٞ ٩‬قاپؿ قرح‪ ٩‬قڃي ۽ ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ا‪٩٧‬‬
‫نطيص ‪ ٦٤‬ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ ا‪ ٩٧‬اـال‪١‬ي ‪١‬ل‪ُ ٣‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ضػيػ (‪٧‬ٿيارـ سي ٌا‪ٛ‬ج)‬
‫کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽي ا‪٤‬هاؼ س‪ِ٤ ٩‬اؿ د‪٤‬يا ۾ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٩٧‬اـخػالؾ ‪ٓ١‬ختؽ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي “يج سي پ‪٨‬ؽي‪َ٣‬ء ضهي‬
‫۾ ‛‪ٛ‬فً‚ (ا‪٤‬هاؼ) س‪ َٙٞ ٩‬ا‪٨٤‬يَء ‪٩٨ٙ١‬ؿ ۾ “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪٧ ٦‬ؽڪ‪ ٣٨٥‬کي کپي ح‪‛ ٩٧ ٦‬ا‪٤‬هاؼ‚ کي‬
‫ڄاڻي پ‪٥٨٥‬شي ز‪٤‬ػگي ا‪٨٤‬ي ضفاب ـاـ گؼاري‪ .‬ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ ا‪٧ ٩٧‬ڪ الزؿ س‪ ٩‬نيٖ‪٧“ ٩‬يۿ پؽ‬
‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف حلؽيص ۾ ا‪٨٤‬يَء کي ‪١‬خ ٓػي سي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ قرح‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬يۿ ‛ح‪٩‬ـ پاڻ ا‪٤‬هاؼ حي‬
‫‪ٛ‬ائ‪٧“ ٠‬ي‪ ‚.٣‬سي س‪ٟ٢‬ي ‪١‬اـ ا‪٩٨ٙ١ ٩٧‬ؿ اعؼ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ح‪٩‬ـ ٻي‪ ٣‬سي ‪١‬ٿاـ ا‪٤‬هاؼ قارق‬
‫‪ِ٤‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽ‪ .‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ ٩‬اـخػالؾ ٕيؽ ‪ٍٜ٥١‬ي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٢ْٟ ٩٧‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬يج س‪٩‬ڳ‪٩‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪89‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ .2‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ٻي‪ ٩‬ان‪٩‬ؾ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬سيڪ‪ ٩‬حه‪٩‬ر ٌئ‪ ٦‬ڪي‪ ٩‬قڃيۿ‬
‫ا‪ ٩٧‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ڈ‪ ٝ٤‬ان‪٩‬ؾ حٓ‪ٟ‬ي‪١ ٠‬اـ اعؼ ڪي‪ ٩‬قڃيۿ ‪ ٦٤‬ڪي پيٖ‪٢‬تؽ سي چ‪٩‬چاري ٺ‪٥٨‬ػډ ۽‬
‫ْ‪ٟ٢‬ي حاريظ ‪١‬اـ‪ .‬ان‪ٞ٩‬ي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬اةػي ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬حاريظ ـ‪٢‬اسي يا ا‪٤‬فا‪٤‬ي ضا‪ٞ‬خ‪٣‬‬
‫‪٩١‬سب سڏ‪٤‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٨٤‬يَء “چار حي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬حه‪٩‬ر حاريظ سي رقك‪٥‬يَء ۾ س‪٩‬ډي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫ِا‪ ًٜ٘ ٩٧‬ان‪ٞ٩‬ي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬سي رقك‪٥‬يَء ۾ قاىص ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪ ٩٨‬پيٖ‪٢‬تؽاڻي ْ‪ ٝ٢‬سي حؽحيب س‪ٜ٤ ٩‬ل‪٧ ٩‬يئ‪ ٣‬ٿا س‪٩‬ډي‪ ٣‬ح‪ ...٦‬دْ‪٩‬تۿ‬
‫‪٧‬شؽتۿ س‪٨‬ادۿ رياـج س‪ٛ ٩‬ياؿ‪ .‬ا‪ ٩٧‬حاريظ ‪١‬اـ ‪١‬ل‪ ٣‬اعؼ ڪؽڻ‪ ٩‬ٿي‪ٛ .٩‬ؽ“ـ ۽ ضػيد ۾ ڪٿي ة‪٦‬‬
‫ا‪ُ ٦٤ ٩٧‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽاڻي ‪١‬ل‪ ٣‬سي اةػي حؽحيب ‪٧‬يَء ‪٤٩٧‬ػي ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬دْ‪٩‬ت ڈ‪٤‬ي‬
‫قڃيۿ پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬شؽت ٿي‪٥‬ػيۿ پ‪ِ٩‬ء س‪٨‬اد (‪ٛ‬خاؾ) ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق ۽ پ‪ِ٩‬ء اـال‪١‬ي رياـج س‪ٛ ٩‬ياؿ ْ‪ ٝ٢‬۾‬
‫اي‪٥‬ػق‪ .‬ا‪٧‬ا حؽحيب ‪٧‬ڪ حاريغي قا‪ٓٛ‬ي ‪١‬اـ ڪڍي قيئي “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۽ ضػيد سي‬
‫ان‪ٞ٩‬ي حٓ‪ٟ‬ي‪٥١ ٠‬ش‪٨‬اـ ڪڍي قيئي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء سي اُةخڏ ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ ا‪ ٩٧‬ا‪ُ ٩٧‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪١ ٩‬ل‪٧ ٣‬يئ‪ ٣‬ة‪١ ٦‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿي‬
‫ـگ‪٨‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪‛ ٦‬رياـج سي ‪ٛ‬ياؿ‚ کاـ اڳ پاڻ ةؽ‪١ ٩ٓٛ‬ٽائي قڃ‪ ٣‬يا ك‪٨‬يػ ڪيا قڃ‪“( ٣‬ؾ ْ‪٢‬ؽاـ‬
‫‪)144‬ۿ ا‪٨٤‬يَء “يج سي رقك‪٥‬يَء ۾ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ نطيص ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬سيڪڎ‪١ ٣٧‬ػي‪٥‬ي يا ْؽةفخاـ ۾‬
‫رياـج سي ‪ٛ‬ياؿ کاـ اڳ پاڻ ﷺ حي ذڪؽ ڪي‪ ٝ‬ٻ‪٨٥‬ي ‪ٓ١‬ا‪١ ٣ٟ١‬اـ ڪ‪٩‬ة‪ٓ١ ٦‬ا‪ ٩ٟ١‬گؼري قڃي‬
‫ح‪ ٦‬ة‪ ٦‬پاڻ ﷺ س‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪١ ٩‬ل‪١ ٣‬ڪ‪٤٩٧ ٝ٢‬ػق‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ل‪ ٣‬سي‬
‫حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬کاـ ـ‪٩‬اِء ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ‪١‬اـ قاپؿ گ‪٨‬ؽاي‪ ٦٤ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ٻي ڳا‪٧ ٦٨ٞ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬حاريظ ۾ ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا قا‪ٓٛ‬ا قرسايا ‪ ٦٤‬قي‪٥‬ػا “‪ .٣٧‬ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي‬
‫س‪ ٩‬ا‪٨٤‬يَء ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي چؤٌؽ٘ي حؽحيبۿ ‪ ٦٤‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کاـ اڳ ڪ‪ ٣٨٥‬ٻي ‪٤‬تيَء ـاـ پيق‬
‫“ئي ۽ ‪ ٦٤‬قري پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ﷺ سي اُ‪١‬ج ‪٥١‬ش‪٨‬اـ ڪ‪١ ٣٨٥‬ه‪ٟ‬ص‬
‫(ـڌارڪ) يا ‪١‬شػد ـاـ ا‪٧‬ا قرسائي قيئي‪.‬‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ا حؽحيب ‪١‬ل‪ ٣‬سي الِء اةػي ڪ‪٩‬رس سي ضيريج رک‪٥‬ػي ‪٧‬شي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬ڪؽ‬
‫اـالؿ ‪٧‬ڪ ق‪ٛ‬خي ۽ ز‪١‬ا‪٤‬ي ‪١‬ؼ‪٧‬ب ٿي ر‪٧‬شي قڃي ‪٧‬ا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪٩١ :‬س‪٩‬دف ‪١٩ٛ‬ي ضڪ‪١٩‬خ‪ ٣‬سي‬
‫ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ قڈي پئ‪٢‬ا‪٤‬ي حي ‪١‬ڪا‪٤‬ي ‪٧‬شؽت ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ئي ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬شؽت قاري ‪١‬ؽض‪ٟ‬ي حي‬
‫ڪيئ‪ ٝ٢ْ ٣‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪ .‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح س‪٨‬اد سي ‪٥ٓ١‬يٰ س‪٥‬گي ‪ٛ‬ػؿ کڻڻ “‪٧‬ي‪ .‬سيڪ‪٧ ٩‬اڻي ْ‪ٟ٢‬ي‬
‫ٌ‪٩‬ر حي ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬اڻ ـڄي د‪٤‬يا ‛گڎي‪ ‚٣١٩ٛ ٝ‬سي ‪ِ٤‬اؿ حطج اچي چڪي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫گڎي‪ ٣١٩ٛ ٝ‬حطج ـڀئي ‪ٟ١‬ڪۿ ‪١‬ف‪ٟ١ ٠ٟ‬ڪ‪ ٣‬ـ‪٢‬يج نطيط‪٩‬ـ ڪؽي چڪا “‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬ڪاة‪٦‬‬
‫‪٩ٛ‬ؿ ٻي ‪٩ٛ‬ؿ حي ض‪ ٦٤ ٩ٟ٢‬ڪ‪٥‬ػي‪٧ .‬اڻي ‪١‬ڃي‪ْ ٝ‬ا‪٢ٞ‬ي ان‪٩١ ٣ٞ٩‬سب ٘‪٧ ًٜ‬ڪ ئي س‪٥‬گ سائؾ ۽‬
‫‪٢١‬ڪ‪٧“ ٣‬ي ۽ ا‪٧‬ا ُا‪٧‬ا س‪٥‬گ “‪٧‬يۿ سيڪا قاىص ٌ‪٩‬ر حي ةچاُء سي ‪ْ٩٤‬يج رکي ٿي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٌؽح ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ـتب ذڪؽ ڪي‪ ٝ‬حؽحيب کي ْ‪ ٝ٢‬۾ “ڻڻۿ ‪ٞ‬ڳ ڀڳ اڻ ٿيڻا ة‪٥‬ائي‬
‫چڪا “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ ا‪٨٤‬يَء کي حاريغي حؽحيب چ‪٩‬ڻ ٘‪ ًٜ‬ا‪٨٤‬يَء ق‪ٛ‬ج ‪٢١‬ڪ‪٧“ ٣‬يۿ سڎ‪٣٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪90‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـي‪ ٣‬ا‪١ ٩٧‬ڃي‪٥‬ػاـي‪ ٣‬ح‪ ٦‬اـال‪١‬ي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ٟ٢ْ ٩‬ي ُ‪٩٨‬ر ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ ۾ ٘‪٧ ًٜ‬ڪ ڀيؽق ٿي‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬ٿي‪٧ .‬اڻي ٻي‪ ٩‬يا ٽي‪ ٩‬ڀيؽق ا‪٨٤‬يَء کي ـاڳئي حؽحيب ـاـ قرسائڻ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ‪٢١‬ڪ‪٣‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫‪ . 3‬ا‪٨٤‬يَء ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪٧‬ڪٻئي ۾ ‪٨٤‬ايج ة‪٥‬يادي ‪ْ٩٤‬يج سي كئي ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫س‪ ٩‬سيڪ‪١ ٩‬ل‪ٜ١ ٣‬ؽر ڪي‪ ٩‬قڃيۿ ُا‪ ٩٧‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬اُ‪٩٧‬ئي ‪٧‬شيۿ سيڪ‪ ٩‬ٻي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽـ س‪١ ٩‬ل‪.٩٧ ٣‬‬
‫پاڻ ﷺ سي ‪١‬ل‪ ٣‬سي ڪاة‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي حلؽيصۿ سيڪا ٻي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽـ قٽ ‪٧ ٦٤‬شيۿ ة‪٥‬ا ڪ‪ ٣٨٥‬ةطد‬
‫۽ ‪١‬تاضري سي رد ڪؽڻ س‪٩‬ڳي “‪٧‬ي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـڀئي ‪٤‬تي ـڳ‪٩‬راۿ ‪٤‬تي “عؽا‪ٞ‬ؾ‪١‬اـ ـ‪٢‬يجۿ ‪٧‬ڪ ئي‬
‫‪١‬ل‪ ٣‬۽ ‪٧‬ڪ ئي ‪ٜ١‬هػ سي پ‪٩‬رائيَء الِء اُ‪١‬اڻيا قيا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ سي ـ‪٩‬رف ‪٢٤‬تؽ ‪ 42‬۾ ُٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اهللج اق‪٧‬اـ سي الِء ُا‪٩٧‬ئي دي‪ٜ١ ٣‬ؽر ڪي‪٩‬‬
‫“‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٣٧ ٩‬ضيؽت ‪٩٤‬ح ْ‪ ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ کي ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٧ ٩٤‬۽ ا‪٨٤‬يَء سي قضي اـاـ اق‪٧‬اـ‬
‫ڈا‪٩١ ٣٨٤‬ڪ‪ٟ‬ي “‪٧‬ي ۽ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬اـاـ اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬کي ۽ ‪٩١‬ـيٰ کي ۽ ْيفيٰ کي ڈ‪ ٩٧ ٩٤‬ح‪٦‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء دي‪ ٣‬کي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬رک‪ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء ۾ ٘ؽؽ ‪ ٦٤‬ڪؽي‪ .٩‬ا‪٧‬ا ڳا‪١ ٦٨ٞ‬لؽڪ‪ ٣‬الِء ڈکي “‪٧‬يۿ س‪٣٨٥‬‬
‫ٌؽؼ ح‪٩‬ـ کي‪ ٣‬ـڎي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي‪ .٣‬اهلل س‪ ٦‬س‪ ٣٨٥‬کي چا‪٧‬ي پ‪٥٨٥‬شي پاـي ڈي قٺي ٿ‪ ٩‬۽ ‪٩٧‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ٌؽؼ ا‪ ٣٨٤‬سي ر‪٢٥٧‬ائي ڪؽي ٿ‪٩‬ۿ سيڪي ‪ ٣٧‬ڈا‪ ٣٨٤‬چياـ ڈي‪٥‬ػا “‪( .٣٧‬ا‪ٞ‬ل‪٩‬ريٰ ‪)13‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ‪١‬غاٌب ڪ‪٥‬ػيۿ حاريظ سي ڪش‪ ٦٨‬پيٖ‪٢‬تؽـ سا ‪٤‬اال قرحا‬
‫قيا “‪ ٣٧‬۽ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬سيڪ‪ ٩‬دي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬کي ڈ‪ ٩٤‬قي‪٩٧ ٩‬ۿ اُ‪٩٧‬ئي دي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ کي ة‪ ٦‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪٨٤‬يَء قاضػ دي‪ ٣‬سي پيؽقي ڪؽي‪ ٩‬۽ ا‪٨٤‬يَء ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ٘ؽؽ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ‪٦٤‬‬
‫ڪؽي‪ .٩‬ٻي ساِء حي ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ ۾ گڎي‪٩ٌ ٝ‬ر حي ڪيخؽـ ئي ‪٤‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٧‬ي‬
‫ا‪٤‬تياء ‪١‬غخ‪٥٧ ٟٗ‬ڌـ ۽ ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ق‪ٛ‬خ‪ ٣‬حي “يا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬قٺڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي‪:‬‬
‫‛ ‪٧‬ي ا‪٧‬ي ئي ‪١‬اڻ‪٣٧“ ٩٨‬ۿ س‪ ٣‬کي پا‪ٞ‬ڻ‪٨‬ار ‪٧‬ػايج ڈ‪٤‬ي‪ ...‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي اق‪٧‬ي‪ ٣‬ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي‬
‫ٌؽي‪ٜ‬ي حي ‪( ‚.٩ٟ٧‬اال‪ٓ٤‬اؿ ‪)91‬‬
‫ا‪٨٤‬يَء “يج ‪٩١‬سب س‪٥ٓ١ ٣٨٥‬يٰ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪٧‬ػايج يا٘خ‪٩٧ ٦‬ۿ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ٻيا پيٖ‪٢‬تؽ ة‪٦‬‬
‫ـاڳئي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ‪٧‬ػايج يا٘خ‪٧ ٦‬ئا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ة‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ڪ‪ ٠‬کي ـؽا‪٤‬شاؿ‬
‫ڈيڻ سي الِء اُ‪٩٧‬ئي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ‪٩٧ ٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ٻي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽـ ا‪٤‬شاؿ ڈ‪.٩٤‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ا‪ ٣٨٤‬اركادـ ‪٩١‬سب پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬ا‪٩٧‬ئي حه‪٩‬ر درـج ٿي‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬ٿيۿ سيڪ‪ ٩‬ٻي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي ‪١‬ل‪٩١ ٣‬سب ‪٧‬شي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـڀئي پيٖ‪٢‬تؽ ‪٧‬ڪ ئي ‪١‬ل‪٣‬‬
‫سي الِء ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬يا قيا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪١‬ل‪ ٣‬سي ٻي ڪا ا‪٧‬ڏي حٓتيؽ‬
‫سيڪا ٻي‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬کاـ ‪١‬غخ‪٧ ٟٗ‬شيۿ ‪٧‬ؽگؾ نطيص ٿي ‪٤‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪٧ :‬ڪ كغم سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪١‬ل‪ ٣‬کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ سي الِء‬
‫‪ٛ‬خاؾ ‪٧‬ڪ الز‪١‬ي ضه‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ةياـ درـج ‪٤٩٧ ٦٤‬ػقۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ۾ ذڪؽ ‪٧‬يٺ “ي‪ ٝ‬اڪرؽ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽـ قٽ ‪ٛ‬خاؾ س‪ ٩‬قا‪٤ ٩ٓٛ‬ٿ‪ٟ١ ٩‬ي‪ .‬ـاڳئي ٌؽح سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪91‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ٕيؽ ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ـياـي ‪ِ٤‬اؿ ‪٧‬يٺ ڪ‪٨ْ ٩‬ػق ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ‪ ٦٤‬ڪي‪٩‬ۿ ڇا ـ‪٥‬ػـ الِء ائي‪ ٣‬ڪؽڻ ‪٧‬ڪ ٕيؽ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪٧“ ٝ٢ْ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ة‪ ٦‬نطيص ‪٤٩٧ ٦٤‬ػقۿ ڇ‪٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬ذاةج ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ضيؽت‬
‫ي‪٩‬ـٗ ْ‪ٟ‬ي‪ ٦‬ا‪ٞ‬فالؿ ‪١‬لؽڪ ةادكا‪ ٦٧‬سي ‪ِ٤‬اؿ ‪٧‬يٺ ا‪٧‬ڏق ْ‪٨‬ػق ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪي‪٩٧ ٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬اڄڪ‪٦٨ٟ‬‬
‫سي زةاـ ۾ ‛ٕؼا‪ /‬ع‪٩‬راڪ قاري قزارت‚ چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪٩‬ۿ قٕيؽف‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬ذاةج ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـڀ‪٥‬ي پيٖ‪٢‬تؽـ کي ‪٧‬ڪ ئي دي‪ ٣‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪ .٩‬ا‪ٞ‬تج‬
‫‪٧‬ؽ‪٧‬ڪ سي حاريظ چار چار ٺ‪٨‬يۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬حاريظ ـػائي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ٺ‪٨‬ي ٿي‪ .‬اـ “چار حي‬
‫قچيڪ نطيص ڳا‪ ٦٨ٞ‬ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬سي ضيريج ان‪ٞ٩‬ي دي‪ ٣‬سي “‪٧‬ي ۽ ا‪٣٨٤‬‬
‫سي حاريظ اـ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ دي‪ ٣‬سي قاچق ضهي سي ضيريج رکي ٿي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪١ ٩‬ل‪ ٣‬کي ڄاڻڻ سي الِء ‪ٛ‬ؽ“ـ س‪ٍ١ ٩‬ا‪ ٩ٓٞ‬ڪي‪ ٩‬قڃي ح‪ُ ٦‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ـڀ‪٥‬ي کي‬
‫چٽي “يج ا‪٧‬ا “‪٧‬يۿ سيڪا ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ چئ‪٥٧ ٣‬ڌـ حي “ئي “‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ ‪٥٧‬ڌ ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬سي‬
‫دْا ٌ‪٩‬ر (ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪ ) 129‬۽ ٻي‪٥٧ ٣‬ڌـ حي ْ‪١٩٢‬ي ا‪٤‬ػاز ۾ اـ “يج ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ةٓرج س‪٩‬‬
‫‪ٜ١‬هػ ةياـ ڪ‪٥‬ػي اركاد ٿي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‛‪ُ ٩٧‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬اڻ پڏ‪٧‬ي‪ ٣ٟ‬۾ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ‪٧‬ڪ رـ‪٩‬ؾ ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٩‬ۿ س‪ ٩‬کي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ “يخ‪٩‬ـ‬
‫پڏ‪٧‬ي ٻڌائي ٿ‪٩‬ۿ ۽ کي‪ ٣‬پاڪ ڪؽي ٿ‪ ٩‬۽ کي‪ ٣‬ڪخاب ۽ ْ‪٥٢ٟٜ‬ػي ـيکاري ٿ‪ .٩‬۽ ةيلڪ ا‪٧‬ي ح‪٦‬‬
‫‪ ٣٧‬کاـ اڳ پڌري گ‪٢‬ؽا‪٧‬يَء ۾ ‪٧‬ئا‪( ‚.‬ا‪ٞ‬ش‪ٓ٢‬ث ‪)2‬‬
‫اـ “يج ۾ ا‪٧‬ا ـڄي ڳا‪ ٦٨ٞ‬ٻڌائي قيئي “‪٧‬يۿ سيڪا پيٖ‪٢‬تؽ کي ـ‪٥‬ػس ٘ؽض سي ادائگي‬
‫سي الِء ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا ۾ ا‪٤‬شاؿ ڈيڻي “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٩‬ان‪ ٝ‬ڪ‪ ٠‬ا‪٧‬ي ئي چار ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ سيڪي‬
‫اـ “يج ۾ ٻڌاي‪٩‬ـ قي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا‪ ٣٨٤‬چئ‪ ٣‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪ ٣‬کاـ ـ‪٩‬اِء پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ سيڪي كي‪٩‬ـ‬
‫‪ِ٤‬ؽ اچ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـۿ ا‪٧‬ي ا‪ ٣٨٤‬چئ‪ ٣‬كي‪ ٣‬حطج ُا‪٧‬ؽ ٿي‪٥‬ػډ قا‪ٓٛ‬ا “‪ .٣٧‬ذڪؽ ڪي‪ ٝ‬چارئي كي‪٩‬ـ‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬پ يٖ‪٢‬تؽ سي ةٓرج سي ‪ٜ١‬هػ ـاـ قاـٍ‪ ٩‬رک‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬ةا‪ٛ‬ي كي‪٩‬ـ پيٖ‪٢‬تؽ سي‬
‫حاريغي اض‪٩‬اؾ ـاـ ۽ ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ پڌري ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ةٓرج س‪ٜ١ ٩‬هػ ان‪ٞ٩‬ي ٌ‪٩‬ر حي ـػائي‪٣‬‬
‫‪٧‬ڪ ئي ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬يۿ پؽ اـ ‪ٜ١‬هػ سي ادائگيَء سي دقراـ پيٖ‪٢‬تؽ سي چ‪٩‬چاري سيڪا حاريظ‬
‫سڏي ٿي ا‪٧‬اۿ ـػائي‪١ ٣‬غخ‪٤٩٧ ٟٗ‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪٧ ٦‬ڪش‪٨‬ڏي ٿي ‪٤‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫‪ .1‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي سي پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬كئي “يخ‪ ٣‬سي حالقت “‪٧‬ي‪“ .‬يخ‪ ٣‬سي حالقت س‪ٜ١ ٩‬هػ عػا سي‬
‫دي‪ ٣‬سي ْ‪١٩٢‬ي دْ‪٩‬ت “‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ڪ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اُـ س‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ڪ‪ ٠‬ا‪٩٧‬‬
‫‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬ڈا‪٧‬پ (ضڪ‪٢‬ج) ۽ عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء سي ـڀ‪٥‬ي “داة‪ ٣‬س‪ ٩‬عياؾ رک‪٥‬ػي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي‬
‫عػا س‪ ٩‬پيٖاؿ ُٻڌائي‪١ ٩٧ .‬اڻ‪ ٣٨‬کي عػا سي حغ‪ٟ‬ي‪ ٚ‬سي ‪ٜ١‬هػ کاـ قا‪ ٗٛ‬ڪؽي‪٧ .‬ي ا‪٧‬ائي‬
‫كئي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ٻي ‪٥٧‬ڌ اق‪٤‬ػا‪٧‬يَء ‪١‬اـ ڪڍي رقك‪٥‬يَء ۾ “ڻڻ ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫(قيغؽس‪ ٣١ ٠٨‬ا‪٢ِٟٞ‬ات ا‪ٞ‬ي ا‪٩٥ٞ‬ر ػػ ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)16‬‬
‫“يخ‪ ٣‬سي پڏ‪٧‬ڻ ‪١‬اـ ‪ٍٟ١‬ب ا‪٤ ٩٧‬ٿ‪ ٩‬ٿي ـگ‪٨‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ـڄ‪ٛ ٩‬ؽ“ـ ٿ‪ُ ٩‬ٻڌائي‪ .‬ڇ‪٩‬‬
‫ح‪ ٦‬دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ا‪ ٝ٢ْ ٩٧‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ُ‪٩٨‬ر کاـ پ‪ِ٩‬ء ئي كؽقع ٿي قي‪ .٩‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬اـ ق‪ٛ‬ج ـڄ‪ٛ ٩‬ؽ“ـ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪92‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اڂ سياـ ـ‪٨‬يڏي‪ ٝ‬ن ‪٩‬رت ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ئي ‪ .٩٧ ٦٤‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪“ ٦‬يخ‪ ٣‬سي حالقت س‪ٍٟ١ ٩‬ب دي‪٣‬‬
‫سي ة‪٥‬يادـ سي حت‪ٟ‬ئ “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ح‪٩‬ضيػۿ رـا‪ٞ‬ج ۽ “عؽت‪ .‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ۾ دْ‪٩‬ت س‪١ ٝ٢ْ ٩‬اڻ‪ ٣٨‬کي‬
‫دي‪ ٣‬سي ة‪٥‬يادـ کاـ قا‪ ٗٛ‬ڪؽڻ س‪٧“ ٝ٢ْ ٩‬ي‪ .‬كؽيٓج سي ح‪ٙ‬هي‪ٟ‬ي اضڪا‪ ٣١‬س‪ ٩‬عٍاب‬
‫اي‪٢‬اـ “ڻي‪٥‬ػډ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـۿ سيڪي اڃا دي‪ ٣‬سي دائؽي ۾ داع‪٦٤ ٝ‬‬
‫ٿيا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫‪ .2‬پيٖ‪٢‬تؽاڻي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬ٻي‪ ٩‬ضه‪ ٩‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف “يج ۾ حؾڪي‪ ٦‬چي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬حؾڪي‪١ ٦‬اـ ‪١‬ؽاد ا‪٧‬ائي كئي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي اڂ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـکيا چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬يٓ‪٥‬ي‬
‫‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ذ‪٥٧‬ي ـ‪٩‬ڃ ۽ اـ سي ‪ٟٛ‬تي ‪١‬يال‪٤‬ات (د‪ٞ‬ي رسطا‪ )٣٤‬کي ايئ‪ ٣‬ـڌارڻۿ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬عػائي‬
‫رـخي حي يڪف‪٩‬ئي ۽ د‪ٞ‬ي ـڪ‪٩‬ـ ـاـ ‪ٟ٧‬ي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫“يخ‪ ٣‬سي حالقت ۾ سيڪڎ‪ ٣٧‬داْي س‪٤ ٩‬لا‪ ٩٤‬ا‪٤٩٧ ٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٩٧ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬سي ةي عتؽيَء‬
‫کي ٽ‪٩‬ډي ۽ د‪ٞ‬ي‪ ٣ٟ‬ـاـ گڎ کي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي پيٖاؿ سي ـچائي حي ‪٢ٍ١‬ئ‪ ٣‬ڪؽي ح‪ ٦‬حؾڪي‪ ٦‬سي‬
‫ْ‪ ٝ٢‬۾ پيٖ‪٢‬تؽ س‪٤ ٩‬لا‪ ٩٤‬ا‪٤٩٧ ٩٧‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٩ ٧ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬سي ذ‪٥٧‬ي اح‪ٙ‬اؽ کي ْ‪ ٝ٢‬۾ ةػالئي‪٩٧ .‬‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي رقضا‪٤‬ي اضفاس کي ساڳائي ۽ ‪٥١‬ش‪ ٣٨‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ڪؽدار س‪ُ ٩‬گڻ پيػا ڪؽي‪.‬‬
‫‪ .3‬پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪١ ٩‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬ٽي‪ ٩‬ضه‪ ٩‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ‛حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڪخاب‚ سي ‪ ٣ِٙٞ‬۾ ةياـ‬
‫ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪‛ .‬حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڪخاب‚ س‪ٍٟ١ ٩‬ب كؽيٓج سي ضڪ‪ ٣٢‬۽ ‪ٛ‬ا‪ ٣٤٩٤‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪٧“ ٠‬ي‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ پ‪٨‬ؽي‪١ ٣‬ؽض‪ٟ‬ي ۾ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ :٦‬اي ‪١‬اڻ‪ !٩٨‬عػا ‪٧‬ڪ “‪٧‬ي ۽ ا‪٩٧‬ئي اق‪٧‬اـ‬
‫سي ْتادت سي الئ‪٧“ ٚ‬ي‪ .‬ٻي ‪١‬ؽض‪ٟ‬ي ۾ ‪٥١‬ش‪ْ ٣٨‬تادت س‪ ٩‬اـپؽٽ پيػا ڪي‪ ٩‬قي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬کاـ‬
‫پ‪ِ٩‬ء کي‪ ٣‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ْ ٦‬تادت سي ْ‪ٟ٢‬ي كڪ‪ ٝ‬ڪ‪٨‬ڏي “‪٧‬ي ۽ ڪ‪٨‬ڏي ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ ا‪٧‬ا ڪؽڻ‬
‫گ‪٨‬ؽسي‪.‬‬
‫حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڪخاب کي ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ ‛٘‪ ٦٨ٜ‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ‚٠‬ة‪ ٦‬چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬ا‪٧‬ا كئي س‪ ٣٨٥‬کي‬
‫اڂ اـال‪١‬ي ٘‪ ٦٨ٜ‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي كؽقْات ع‪٩‬د پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ٿي‬
‫چڪي ‪٧‬ئي‪ .‬اـالؿ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کاـ ضڪ‪ ٣٢‬۽ ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬ةاةج ُپڇ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا ۽‬
‫پاڻ کي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬سا س‪٩‬اب ڈي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ ٦٨ٜ٘ .‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٠‬انطاة‪ ٣‬۽ حاةٓي‪ ٣‬سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾‬
‫پڻ ائي‪ ٣‬ئي ساري ر‪٧‬ي‪٩‬ۿ ‪٤‬يٺ ْتاـي د”ر ۾ حتّ حاةٓي‪ ٣‬سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ اـ سي ةا‪ٛ‬ائػف حػقي‪ ٣‬ٿي‪.‬‬
‫‪ .4‬پيٖ‪٢‬تؽاڻي ‪١‬ل‪ ٣‬س‪ ٩‬چ‪٩‬ٿ‪٩‬ـ ضه‪ ٩‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‛حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ضڪ‪٢‬ج‚ سي‬
‫‪ ٣ِٙٞ‬ؿ ةياـ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ضڪ‪٢‬ج س‪٩ُ‛ َٙٞ ٩‬ا‪٧‬ؽ اضڪاؿ‚ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ڳا‪٨ٞ‬اي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬‬
‫۽ اـ کي ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ اـؽار دي‪ ٣‬ة‪ ٦‬چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬
‫‪٧‬ڪ رقايج ‪٩١‬سب‪ :‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـ سي ‪٧‬ؽ “يج س‪٧ ٩‬ڪ ُا‪٧‬ؽ “‪٧‬ي ۽‬
‫ٻي‪ ٩‬ةاٌ‪ٞ( ٣‬ک‪“ ٝ‬يج ‪٨٥١‬ا ُ‪٨‬ؽق ةٍ‪١ )٣‬لکاة ا‪٢ٞ‬هاةيص‪)80/1 .‬‬
‫اـ ضػيد ۾ س‪ ٣٨٥‬كئي کي ‪ٛ‬ؽ“‪٤‬ي “يخ‪ ٣‬س‪ ٩‬ةاٌ‪ ٣‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪٧‬ي دران‪ٛ ٝ‬ؽ“‪٤‬ي “يخ‪٣‬‬
‫س‪٩‬ـ ڈا‪٧‬پ‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ڪ‪“ ٣٨٥‬يج (يا ضػيد) سا ‪ َٙٞ‬رڳ‪ُ ٩‬اـ سي ُا‪٧‬ؽي يا كؽقْاحي ‪٩٨ٙ١‬ؿ کي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪93‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ئي ٻڌائي‪ ٣‬ٿا‪ .‬ا‪ ٣ِٙٞ ٣٨٤‬سي ا‪٤‬ػر سيڪا ڳ‪٩‬ډ‪٧‬ي ‪٥ٓ١‬يٰ ‪ٞ‬ڪ‪٤٩٧ ٝ‬ػي “‪٧‬يۿ ا‪٧‬ا ع‪٩‬د ‪ ٣ِٙٞ‬۾‬
‫‪٩١‬س‪٩‬د ‪٤٩٧ ٦٤‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬اـ کي ٘‪٩ٕ ًٜ‬ر ۽ ٘ڪؽ ـاـ ئي ڄاڻي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ س‪٧ ٩‬ڪ ڪ‪٠‬‬
‫ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪١ ٩٧ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬سي ٘ڪؽي حؽةيج ڪؽيۿ کي‪ ٣‬اـ سي الئ‪ ٚ‬ةڻائي ح‪ ٦٤ ٩٧ ٦‬رڳ‪ ٩‬دي‪٥‬ي حٓ‪ٟ‬ي‪٠‬‬
‫سي ُا‪٧‬ؽ کي ڄاڻ‪٣‬ۿ پؽ ‪ ٩٧‬اـ سي اـؽارـ ۽ اق‪٨٤‬اي‪ ٣‬حائي‪ ٣‬کي ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪ‪.٣‬‬
‫ا‪٧‬ا كئي س‪ ٣٨٥‬کي دي‪ ٣‬۾ اسخ‪٨‬اد چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ اـ سي نالضيج ة‪ ٦‬اـ ‛حٓ‪ٟ‬ي‪٠‬‬
‫ضڪ‪٢‬ج‚ س‪ ٩‬ئي ‪٧‬ڪ ‪٤‬خيش‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ضڪ‪٢‬ج سي حٓ‪ٟ‬ي‪١ ٠‬اڻ‪َ٩٨‬ء کي اُـ الئ‪ ٚ‬ة‪٥‬ائي ٿي ح‪٩٧ ٦‬‬
‫دي‪٥‬ي ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬حي ‪١‬شخ‪٨‬ػا‪ ٦٤‬ا‪٤‬ػاز ۾ ـ‪٩‬چي ـگ‪٨‬يۿ ضڪ‪٢‬ج ‪١‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ا‪٤‬ػر اسخ‪٨‬ادي ـ‪٢‬ش‪٦٨‬‬
‫پيػا ٿي ڪؽي‪ .‬س‪١ ٣‬اڻ‪ ٣٨‬سي ا‪٤‬ػر ا‪٧‬ا ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬پيػا ٿي‪ ٩‬قڃيۿ ا‪٧‬ي ‪٧‬ڪ ٌؽؼ ح‪ ٦‬اـ سي ‪ٛ‬اة‪ٝ‬‬
‫ٿي‪ ٩‬قڃ‪ ٣‬ح‪ ٦‬اْ‪ٟ‬يٰ اي‪٢‬ا‪٤‬ي ـٍص حي ز‪٤‬ػگي گؼاري ـگ‪ .٣٨‬ٻي ٌؽؼ ا‪٧‬ي ئي ‪١‬اڻ‪ ٣٧“ ٩٨‬سيڪي‬
‫‪ٟ١‬ج سي اڳ‪٩‬اڻيَء قاري‪ ٣‬ذ‪١‬يػاري‪ ٣‬کي پ‪٩‬رق ڪ‪ ٣‬ٿا‪ ٩٧ .‬پ‪٥٨٥‬شي ذ‪ ٣٧‬۽ ٘ڪؽ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ اـ‬
‫سي الئ‪ ٚ‬ٿي‪ ٩‬قڃ‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬ةػ‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ دي‪ ٣‬ض‪ ٚ‬سي نطيص حلؽيص ۽ اـ سي درـج ‪٢٤‬ائ‪٥‬ػگي‬
‫ڪؽي ـگ‪.٣٨‬‬
‫ذڪؽ ڪي‪“ ٝ‬يج ۾ پيٖ‪٢‬تؽاڻي ‪١‬ل‪ ٣‬سا چار ضها ٻڌايا قيا “‪ .٣٧‬ةِا‪٧‬ؽ ح‪ ٦‬اـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ سي‬
‫ز‪٤‬ػگي سي ٻي‪ ٣‬ڪيخؽـ ئي ‪٩ٟٓ١‬ؿ ضه‪ ٣‬کي كا‪ ٦٤ ٝ١‬ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ س‪٨‬ڏقڪ‪٧ :‬شؽتۿ ‪ٛ‬خاؾۿ‬
‫٘خصۿ ‪ٙ٤‬اذۿ اضڪاؿ قٕيؽف‪ .‬اـ س‪ ٩‬ـتب ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬يۿ ڇ‪ ٩‬ا‪٧‬ي ة‪ٜ‬ايا ضها ذڪؽ ڪي‪“ ٝ‬يج ۾‬
‫چئ‪١ ٣‬اـ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪٥٧ ٦‬ڌ حي ‪٩١‬س‪٩‬د ‪.٣٧“ ٦٤‬‬
‫اـ س‪ ٩‬ـتب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪٧ ٦‬ڪ كئي پيٖ‪٢‬تؽ س‪١ ٩‬ل‪٧“ ٣‬ي ۽ ٻي كئي پيٖ‪٢‬تؽ سي حاريظ‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬سيڪي كي‪٩‬ـ ذڪؽ ڪي‪“ ٝ‬يج ۾ ‪ٞ‬کي‪٣٧“ ٦٤ ٝ‬ۿ ا‪٧‬ي ـڀ پيٖ‪٢‬تؽ سي حاريظ سا ضها‬
‫“‪٣٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ان‪١ ٝ‬ل‪ ٣‬سا ضها‪١ .‬ل‪٧ ًٜ٘ ٣‬ڪ ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬ي ۽ پيٖ‪٢‬تؽ ـػائي‪ ٣‬۽ ‪٧‬ؽ ضاؾ ۾ ا‪٩٧‬‬
‫پ‪٩‬رق ڪ‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬اـ سي حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬کاـ ـ‪٩‬اِء پيٖ‪٢‬تؽ س‪ ٣٧ ٩‬س‪٨‬اـ ‪١‬اـ قڃڻ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫سيفخائي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ سي حاري ظ س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧“ ٩ٟ١‬ي ح‪ ٦‬اـ س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬ق‪ٛ‬ج سي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬ـاـ “‪٧‬يۿ‬
‫سيڪي ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪٧ ٦‬ڪش‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ‪٤٩٧ ٦٤‬ػي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ي ‪٢٧‬يل‪١ ٦‬غخ‪ ٟٗ‬ـتت‪ ٣‬سي ڪؽي‬
‫ةػ‪ٞ‬تي‪٩‬ـ ر‪٥٧‬ػي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬غخ‪ ٟٗ‬پيٖ‪٢‬تؽـ سي حاريظ ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ا‪٤‬ػاز ۾ ُسڏي‪.‬‬
‫سيخ‪٩‬ڻيڪ ‪١‬ل‪ ٣‬ـڀ‪٥‬ي س‪ ٩‬ـاڳي‪.٩٧ ٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ سي ان‪ ٝ‬ضيري ج ا‪٧‬ا ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ داْي ‪٧‬ئا‪ٛ .‬ؽ“ـ ۾ ةار ةار پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫کي اـ ئي ضيريج ـاـ پيق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ٘‪٧ ًٜ‬ڪ “يج ‪ ٜٝ٤‬ڪشي ٿي‪.‬‬
‫‛ اي ‪٤‬تي! اـاـ ح‪٩‬کي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬کاـ قا‪ ٗٛ‬ڪؽڻ قارق ۽ ع‪٩‬كغتؽي ٻڌائڻ قارق ۽ (ةڇڏـ‬
‫‪٤‬خيش‪ ٣‬کاـ) څيڄارڻ قارق ۽ اهلل ڈي ـ‪٥‬ػس ضڪ‪ ٠‬ـاـ ـڎي‪٥‬ػډ ۽ رقك‪ ٣‬ڈيئ‪ ٩‬ڪؽي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪( ‚.‬االضؾاب ‪ 44‬ػػ ‪)45‬‬
‫اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي “يخ‪١ ٣‬اـ ا‪ ٩٧‬ذاةج ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪١ ٩‬ل‪٧ ٣‬ڪ دْ‪٩‬حي ‪١‬ل‪ .٩٧ ٣‬پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ان‪١ ٝ‬ل‪ ٣‬حت‪ٟ‬ئ ‪٧‬ئيۿ ‪ ٦٤‬ڪي ڪ‪ ٣٨٥‬ـياـي ا‪ٛ‬خػار کي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽڻ‪ .‬ا‪ ٩٧‬درـج‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪94‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ دْ‪٩‬ت ۽ حت‪ٟ‬ئ کاـ ـ‪٩‬اِء ڪش‪ ٦٨‬ٻيا سؾا ة‪ ٦‬گڎ ٿياۿ پؽ ا‪٣٨٤‬‬
‫ٻي‪ُ ٣‬سؾـ سي ا‪٧‬ائي حلؽيص درـج ‪٤٩٧‬ػيۿ سيڪا پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي دْ‪٩‬حي ضيريج کي ‪١‬شؽقح‬
‫‪ ٦٤‬ڪ‪٥‬ػي ‪٧‬شي‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ نطيص ‪٤٩٧‬ػق ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ان‪ ٝ‬۾ داْي ۽ ‪١‬ت‪٧ ٟٔ‬ئا‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ سيڪي ٻيا سؾا ‪ِ٤‬ؽ اچ‪ ٣‬ٿاۿ ا‪٧‬ي ـ‪٥‬ئ‪٩‬ـ ـڌق پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪٤ ٩‬لاـ‬
‫‪٧ ٦٤‬ئاۿ پؽ ا‪٧‬ي ٻي‪ ٣‬ـتت‪ ٣‬سي ڪؽي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ كا‪ ٝ١‬ٿيا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪95‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اشّة خصٍَ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪ ٦٤‬رڳ‪ِ٤ ٩‬ؽي ‪ٞ‬طاظ کاـ عػا سي دي‪ ٣‬کي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي ـا‪٩٨١‬ـ پيق ڪي‪٩‬ۿ پؽ‬
‫ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ة‪١ ٦‬ڪ‪ ٝ٢‬اُ ـ سي پيؽقي ڪئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ ٻڌائڻ قارا ة‪ ٣٧“ ٦‬ح‪ ٦‬ٻڌاي‪ ٝ‬ڳا‪٦٨ٞ‬‬
‫س‪ٟ٢ْ ٩‬ي ‪ ٩٤٩٢٤‬ڈيکارڻ قارا ة‪ٛ .٦‬ؽ“ـ ۾ ٘ؽ‪١‬اي‪٧“ ٝ‬ي ح‪‛ :٦‬ةيلڪ اق‪٧‬اـ سي الِءۿ اهلل سي رـ‪٩‬ؾ‬
‫(س‪ٌ ٩‬ؽي‪) ٩ٜ‬ۿ ْ‪٢‬ػي پيؽقي “‪٧‬ي‪ .‬اـ كغم سي الِء سيڪ‪“ ٩‬عؽت سي ڈي‪ ٣٨٥‬سي (اچڻ) سي‬
‫ا‪١‬يػ رکي ٿ‪ ٩‬۽ اهلل کي گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬ياد ڪؽي ٿ‪( ‚.٩‬االضؾاب ‪)21‬‬
‫ا‪٧‬ا “يج ْؾقف اضؾاب (ع‪٥‬ػؽ) سي پف‪ِ٥٢‬ؽ ۾ ‪ٞ‬ٿي‪ .‬پؽ ح‪ٙ‬فيؽ سي ان‪٩‬ؾ ‪٩١‬سب اـ س‪ ٩‬اٌالؽ‬
‫ْاؿ “‪٧‬ي‪ .‬پ‪٥٨٥‬شي ْ‪١٩٢‬ي ‪٩٨ٙ١‬ؿ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ “يج س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦٤ ٦‬رڳ‪ ٩‬س‪٥‬گ ع‪٥‬ػؽ‬
‫(اضؾاب) پؽ ‪٧‬ؽ ‪ٞ‬طاظ کاـ پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگي اـاـ سي الِء ة‪٨‬خؽي‪٧“ ٩٤٩٢٤ ٣‬ي‪ .‬عػا س‪ ٩‬ـچ‪٩‬‬
‫ٻا‪ ٩٨٤‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬عػا سي رـ‪٩‬ؾ کي پ‪٥٨٥‬شي ـڄي ز‪٤‬ػگي سي الِء ‪ ٩٤٩٢٤‬ة‪٥‬ائي‪.‬‬
‫اـ‪٩‬ة ضف‪ ٦٥‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ْاؿ ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ‛ان‪٩‬ؾ ڪا‪ ‚٦ٟ١‬ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ اـ‪٩‬ة نطيص “‪٧‬يۿ يٓ‪٥‬ي اـ‬
‫س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪٨٘ ٦‬ؽـج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا ‪٤٩٢٤‬ا‬
‫‪ ٣ٟ١‬ٿاۿ پؽ اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ان‪٩‬ؾ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ پاڻ پ‪٥٨٥‬شي ْ‪ٟ٢‬ي ز‪٤‬ػگي ۾ ا‪٣٨٤‬‬
‫اعال‪ٛ‬ي ‪ٛ‬ػرـ س‪ ٩‬ـٺي ‪٤٩٢٤‬ي ‪ِ١‬ا‪٧‬ؽق ڪي‪٧“ ٩‬يۿ سيڪي ا‪٤‬فاـ سي الِء ة‪٨‬خؽي‪ٛ ٣‬ػرـ )‪(Values‬‬
‫سي ضيريج رک‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫اـ‪٩‬ة ضف‪ ٦٥‬کي سيڪڎ‪٨٘ ٣٧‬ؽـج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‛اـ‪٩‬ة ڪا‪ ‚٦ٟ١‬سي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ قرح‪ ٩‬قڃي ح‪٦‬‬
‫ا‪٧‬ڏي ٘‪٨‬ؽـج ‪ ٦٤‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬ڪ‪٧ ٣٨٥‬ڪ كغم سي ز‪٤‬ػگي‬
‫۾ ‛اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ْ‪ٟ٢‬ي سا‪ٓ١‬يج‚ ‪ ٟ١‬ي ـگ‪٨‬ي ٿي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪٨٘ :‬ؽـج سي ‪ِ٤‬ؽيي ـاـ ڈـت‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫‪٧‬ڪ كغم چئي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگي ۾ يخي‪٢‬ي س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬د “‪٧‬يۿ پؽ ٕيؽ‬
‫يخي‪٢‬ي س‪٩١ ٩٤٩٢٤ ٩‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ا‪ ٩٤٩٢٤ ٩٧‬ح‪ٟ١ ٦‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬چيئؽـ ـاـ‬
‫ڪ‪ ٩‬پيُء ڪيئ‪ٟ٧ ٣‬يۿ پؽ ڪ‪ ٩‬پيُء پ‪٥٨٥‬شي ُپٽ‪ ٣‬سي حؽةيج ڪيئ‪ ٣‬ڪؽيۿ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ ُاـ‬
‫س‪ ٩‬ذاحي ‪٩١ ٩٤٩٢٤‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ايئ‪ ٣‬ڪ‪ ٩‬كغم چئي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ ‪٤‬يؾي ۽‬
‫ح‪٩ٟ‬ار ـاـ س‪٥‬گ ڪؽڻ س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ح‪٧“ ٦‬يۿ پؽ گ‪ ٣‬۽ ‪١‬يؾائ‪ ٝ‬سي ذريٓي س‪٥‬گ س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ رقايخي د”ر سي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ح‪ٟ١ ٦‬ي ٿ‪٩‬ۿ پؽ ـائ‪٥‬في د”ر سي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬سي الِء‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ قٽ ـڌق ـ‪٥‬ئ‪٩‬ـ ‪٩١ ٩٤٩٢٤‬س‪٩‬د ڪ‪٨٤٩‬ي قٕيؽف‪.‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ز‪٤‬ػگي ةيلڪ ڪا‪٧“ ٩٤٩٢٤ ٝ١‬ي‪ .‬پؽ ا‪ ٩٧‬ڪا‪ ٩٤٩٢٤ ٝ١‬ان‪٩‬ؾ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ‬
‫“‪٧‬ي ‪ ٦٤‬ڪي ْ‪ٟ٢‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ دران‪ ٝ‬اعالؽ سا اْ‪ٟ‬يٰ ان‪٩‬ؾ ٻڌائڻ سي الِء “يا‬
‫‪٧‬ئا ۽ پاڻ اُـ ‪٩١‬سب ‪٧‬ڪ ڀؽپ‪٩‬ر ز‪٤‬ػگي گؼاريائ‪٩‬ـ ۽ ‪٧‬ؽ پيق اي‪٥‬ػډ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ْ‪ٟ٢‬ي ‪ٛ ٩٤٩٢٤‬ائ‪٠‬‬
‫ڪيائ‪٩‬ـ ۿ ائي‪ ٣‬پاڻ ـڀ‪٥‬ي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سي الِء ‪٧‬ڪ ة‪٨‬خؽي‪١ ٣‬اڅؾ ة‪٥‬شي قيا‪ .‬پؽ ا‪١ ٩٧‬اڅؾ ان‪ٞ٩‬ي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪96‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٩٨ٙ١‬ؿ ۾ “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ْ‪ٟ٢‬ي ح‪ٙ‬هي‪ ٣ٟ‬سي ‪٩٨ٙ١‬ؿ ۾‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬پاڻ قاپاري س‪٩‬‬
‫ْ‪ٟ٢‬ي ‪ ٩٤٩٢٤‬پيق ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬نؽؼ ديا‪٤‬خػاري سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‪٩٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ڪ‪٢‬پي‪٩‬ٽؽ سي د”ر ۾‬
‫قاپاري ڪ‪ ٠‬کي ڪيئ‪ ٠ِ٥١ ٣‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ة‪ ٦‬ذ‪ ٣٧‬۾ رکڻ گ‪٨‬ؽسي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٤٩٢٤‬ي س‪ ٩‬قاـٍ‪٧ ٩‬ؽ‬
‫ا‪٤‬فا‪٤‬ي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ـاـ “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ڪش‪ ٦٨‬ة‪٥‬يادي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬ـاـ‪ .‬ح‪٥٨٥‬ڪؽي اـي‪ ٣‬ڈـ‪٩‬ـ ٿا ح‪ ٦‬پاڻ‬
‫کائڻ سي كي‪١ ٣‬اـ ڪش‪ ٦٨‬كي‪ ٣‬کي ضؽاؿ ٻڌاي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ڪ‪ ٣‬کي ضالؾ ‪ٛ‬ؽار ڈ‪ ٩٤‬۽ ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬ح‪ ٦‬ضالؾ‬
‫كي‪٩‬ـ کائ‪ ٩‬۽ ضؽاؿ كي‪ ٣‬کاـ پاـ‪ ٩‬ڪؽي‪ .٩‬ٻي ٌؽؼ ‛حاةيؽ ‪٤‬غ‪ ‚ٝ‬سي ‪١‬ل‪٩٨‬ر قا‪ٓٛ‬ي ۾ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ :٦‬ا‪٤‬خ‪ ٠‬اْ‪ ٠ٟ‬ةا ‪١‬ؽ د‪٤‬ياک‪( ٠‬نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ةلؽح ا‪٩٥ٞ‬قي ‪ )118/15‬ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾‬
‫ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ةإتا‪٤‬ي )‪ (Horticulture‬س‪٨‬ڏـ ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ اق‪٧‬اـ کي “زادي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي حشؽةي ۽‬
‫حط‪ٜ‬ي‪٩١ ٚ‬سبۿ سيڪ‪ ٩‬ة‪ٌ ٦‬ؽي‪ ٩ٜ‬اق‪٧‬اـ کي ٘ائػي قارق ‪ٞ‬ڳيۿ اُـ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪.٩‬‬
‫‪٧‬اڻ اـ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ‪٧‬ڪ ٻي پ‪َ٩ٟ٨‬ء کاـ ة‪ ٦‬چياـ چري‪١ .٩‬ؼڪ‪٩‬رف ‪ٛ‬ؽ“‪٤‬ي “يج س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي‬
‫ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگي ۾ اق‪٧‬اـ کي سيڪي ة‪٤٩٢٤ ٦‬ا ‪٣ٟ١‬ۿ ـي اعخيار ڪؽي قٺ‪ ٩‬۽ پ‪٥٨٥‬شي‬
‫ز‪٤‬ػگيَء ۾ ا‪ ٣٨٤‬سي پيؽقي ڪؽي‪ .٩‬پؽ سيڪڎ‪ ٣٧‬اق‪٨٤‬ائيَء ـاـ قيچاري‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬عتؽ پ‪٤٩‬ػي ح‪٦‬‬
‫ا‪ٓ١ ٩٧‬ا‪ ٩ٟ١‬ڪ‪ ٩‬ـادق ة‪ ٦‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل سي پيٖ‪٢‬تؽاڻي ز‪٤‬ػگي ٽي‪٩‬ي‪ ٦٨‬ـاؾ ‪٧‬ئي‪ .‬ٽي‪٩‬ي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي اـ ْؽني ۾ ٽي‪٩‬ي‪٣٨‬‬
‫کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ ‪١‬غخ‪ٟٗ‬ۿ ة‪ٟ‬ڪ‪ُ ٦‬ا‪٧‬ؽي ٌ‪٩‬ر ‪١‬خياد ‪٤٩٢٤‬ا ‪ ٣ٟ١‬ٿا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪١ :‬ڪي ۾ كؽقع ۾ پاڻ‬
‫‪ٞ‬ڪي ‪٢٤‬از پڏ‪٥٧‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ ٦‬احي اْالـ ـاـ ‪٢٤‬از‬
‫پڏ‪٧‬يائ‪٩‬ـ‪١ .‬ڪي ز‪٤‬ػگي ۾ حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪ ٣‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ڪٓتي ۾ ةُج رکي‪ ٝ‬ڈـ‪٥‬ػا ‪٧‬ئاۿ پؽ پاڻ‬
‫ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬کي ٽ‪٩‬ډڻ سي ڪ‪٩‬كق ‪ ٦٤‬ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬پؽ ‪١‬ڪي سي ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫ـڀ‪٥‬ي ةُخ‪ ٣‬کي ٽ‪٩‬ډڻ س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪٤‬ائ‪٩‬ـ‪١ .‬ڪي د”ر ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ٘‪ ًٜ‬ح‪٩‬ضيػ سي‬
‫ْ‪ٜ‬يػيۿ س‪٥‬ج ۽ دقزخ س‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ ٻڌائي‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ػ‪٤‬ي د”ر ۾ پاڻ ز‪٤‬ػگيَء سي ‪١‬غخ‪ٟٗ‬‬
‫پ‪٩ٟ٨‬ئ‪ ٣‬ةاةج ْ‪ٟ٢‬ي اضڪاؿ ة‪١ ٦‬اڻ‪ ٣٨‬کي ٻڌايا‪١ .‬ڪي د”ر ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ڪٓتي کي ْتادت‬
‫س‪ٛ‛ ٩‬ت‪ ‚٩ٟ‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬۽ سڎ‪١ ٣٧‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ٞ ٦‬ڳ ڀڳ ‪٨١ 16‬ي‪ ٣٥‬حائي‪ ٣‬ةيج ا‪ٜ٢ٞ‬ػس ڈا‪٣٨٥١ ٣٨٤‬‬
‫ڪؽي ‪٢٤‬از پڏ‪٥٧‬ػا ر‪٧‬يا‪١ .‬ڪي د”ر ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ةاس‪٢‬اْج ‪٢٤‬از س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪ ٦٤ ٠‬ڪي‪٩‬ۿ پؽ‬
‫سڎ‪١ ٣٧‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ُاحي ‪١‬فشػ س‪٩‬ډي ۽ ۽ ةاس‪٢‬اْج ‪٢٤‬از س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪٩‬‬
‫قٕيؽف قٕيؽف‪.‬‬
‫‪٧‬اڻ ـ‪٩‬اؾ ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪١ ٣٨٤‬غخ‪ ٟٗ‬۽ ةِا‪٧‬ؽ ‪١‬خياد ‪ ٣٤٩٢٤‬حي ڪيئ‪ ٝ٢ْ ٣‬ڪشي‪ .‬ا‪٧‬ا‬
‫ڳا‪ ٦٨ٞ‬چٽي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي ‪ ٣٤٩٢٤‬حي ‪٧‬ڪ ئي ق‪ٛ‬ج ۾ ْ‪٤ ٝ٢‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪٧ .‬ڪ ‪٤٩٢٤‬ي‬
‫حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ سي الِء ٻي‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ڇڎڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگي ۾ نتؽ ۽ درگؼر س‪٩‬‬
‫‪ ٩٤٩٢٤‬ة‪٧“ ٦‬ي ح‪ ٦‬س‪٥‬گ ۽ ٽڪؽاُء س‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ة‪٧ .٦‬اڻ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬كغم ايئ‪٤ ٣‬ٿ‪ ٩‬چئي ـگ‪٨‬ي ح‪٧ ٦‬ڪ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪97‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ئي ق‪ٛ‬ج ۾ ٻ‪٨٥‬ي ‪ ٣٤٩٢٤‬حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪ ٩٧ .‬سڎ‪ ٣٧‬ة‪٧ ٦‬ڪ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪ‪٥‬ػقۿ ح‪ ٦‬الز‪١‬ي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫کيؿ ٻي‪ ٩٤٩٢٤ ٩‬ڇڎڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق‪.‬‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬كغم چ‪٩‬ي ح‪ ٦‬اـي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ سي پڇاډڪي دقر کي قٺ‪٩‬ـ ۽ كؽقْاحي دقر‬
‫کي ڇڎي ڈي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ـاـ درـج ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ڇاڪاڻ ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ـڄي ‪23‬‬
‫ـا‪ ٣ٞ‬سي ز‪٤‬ػگي اـ اـ سي الِء ‪٧“ ٩٤٩٢٤‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ـ‪٥‬ػس ا‪٧‬ا ز‪٤‬ػگي سيڪا ‪ ٣٧‬پ‪٥٨٥‬شي ْ‪٢‬ؽ‬
‫سي “عؽي ـاؾ ۾ گؼاري‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگيَء سي قا‪ ٣ٓٛ‬۾ اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪٘ ٩‬ؽؽ كؽْي اْختار کاـ ة‪٦‬‬
‫ٕ‪٧“ ًٟ‬ي ح‪ْٟٜ ٦‬ي اْختار کاـ ة‪.٦‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ س‪٩‬ـ ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ سيڪي ‪١‬ڪي ۾ ‪٤‬ازؾ ٿي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬۾ اهلل‬
‫حٓا‪ٞ‬يٰ ا‪ ٩٧‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪٧“ ٩٤‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي پيؽقي ڪؽي‪ .٩‬س‪٨‬ڏقڪ‪‛ :‬االْؽاؼ‚ ‪٧‬ڪ ‪١‬ڪي‬
‫ـ‪٩‬رت “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ا‪ ٩٧‬ضڪ‪٘ ٠‬ؽ‪١‬اي‪٧“ ٩‬ي ح‪:٦‬‬
‫‛چئ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اي ا‪٤‬فا‪ !٩٤‬ةيلڪ “ٌء اق‪٧‬اـ ـڀ‪٥‬ي ڈي اُـ اهلل س‪٩١ ٩‬ڪ‪ٟ‬ي‪٧“ ٝ‬ياـۿ س‪ ٣٨٥‬سي‬
‫“ـ‪٢‬ا‪ ٣٤‬۽ ز‪١‬ي‪ ٣٥‬۾ ةادكا‪٧‬ي “‪٧‬ي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬کاـ ـ‪٩‬اِء ڪ‪ٓ١ ٩‬ت‪٩‬د ‪٧“ ٦٤‬ي س‪ ٩‬سياري ۽ ‪١‬اري ٿ‪ .٩‬پ‪ِ٩‬ء‬
‫اهلل حي ۽ ـ‪٥‬ػس اـ رـ‪٩‬ؾ حي اي‪٢‬اـ “ڻي‪٩‬ۿ س‪٤ ٩‬تي اُ‪١‬ي “‪٧‬ي ۽ س‪ ٩‬اهلل حي ۽ ـ‪٥‬ػس (ـڀ‪٥‬ي)‬
‫ڪال‪ ٣١‬حي اي‪٢‬اـ “ڻي ٿ‪ ٩‬۽ اـ سي حاةٓػاري ڪؽي‪٩‬ۿ ‪ ٣١‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬رـخ‪‚.٩٨ٞ ٩‬‬
‫ا‪٧‬ا “يج ۽ اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ٻي‪“ ٣‬يخ‪١ ٣‬اـ ا‪ ٩٧‬ذاةج ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ ٩‬ا‪٩٧‬‬
‫حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬س‪ ٩‬د”ر سيڪ‪١ ٩‬ڪي ۾ گؼري‪٩‬ۿ ا‪٧ ٩٧‬ؽ ‪ٞ‬طاظ کاـ پيؽقيَء سي الئ‪٧“ ٚ‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ة‪٦‬‬
‫ايئ‪ ٣‬ئي اـ‪٩‬ة ضف‪٧“ ٦٥‬يۿ سيئ‪ ٣‬ةٓػ س‪١ ٩‬ػ‪٤‬ي د”ر‪ .‬ٻ‪٨٥‬ي ۾ اـ‪٩‬ة ضف‪ ٦٥‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ڪ‪٘ ٩‬ؽؽ ‪٦٤‬‬
‫“‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧ ٩٧‬ڪ قيچار س‪٩‬ڳ‪١ ٩‬فئ‪٧“ ٩ٟ‬ي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬كغم قاـٍيػار كغم‬
‫ا‪٧‬ي ‪ َٙٞ‬چ‪٩‬ي ح‪ ٦‬س‪٨‬اد ـڀ‪٥‬ي ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬س‪ ٩‬ض‪٧“ ٝ‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬س‪ ٩ٟ٢‬پ‪٥٨٥‬شي الڳاپي‪٩٨ٙ١ ٝ‬ؿ ۾ نطيص‬
‫‪٤٩٧ ٦٤‬ػقۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ايئ‪١ ٣‬ڃڻ سي ضا‪ٞ‬ج ۾ پيٖ‪٢‬تؽ سي ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي ‪ ٣٤٩٢٤‬سي ‪ٙ٤‬ي پئي ٿئيۿ سڎ‪٣٧‬‬
‫پاڻ س‪٨‬اد (‪٥ٓ١‬يٰ ‪ٛ‬خاؾ) س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ‪ ٦٤‬ڪي‪٩٧ ٩‬ۿ پؽ نتؽ ۽ ‪٧‬شؽت س‪٨‬ڏـ ٌؽي‪ ٣ٜ‬حي ْ‪ٝ٢‬‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪.٩‬‬
‫ايئ‪ ٣‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٩‬كغم ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ي ح‪ٟ١ ٦‬ج س‪٤ ٩‬هب ا‪ٓٞ‬ي‪١ ٣‬ڪ‪ ٝ٢‬اـال‪١‬ي ‪ِ٤‬اؿ کي‬
‫الڳ‪ ٩‬ڪؽڻ “ ‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ةياـ ة‪ ٦‬درـج ‪٤٩٧ ٦٤‬ػق‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـ ۾ ضشث ا‪٩ٞ‬داع (‪ )٦٧10‬کاـ اڳ سي‬
‫ـڄي پيٖ‪٢‬تؽاڻي ز‪٤‬ػگي ‪١‬طؼقؽ ۽ ‪٥١‬ف‪٩‬خ ـ‪٢‬ش‪٨‬ي قي‪٥‬ػي‪ .‬سيئ‪ ٣‬پاڻ کي عتؽ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـالؿ‬
‫سي ڪيخؽـ ئي ضڪ‪ ٣٢‬سي حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬پڇاډيَء ۾ ضشث ا‪٩ٞ‬داع سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ٿي ۽ اـ کاـ اڳ‬
‫ا‪٧‬ي ضڪ‪٩١ ٠‬س‪٩‬د ‪٧‬ئا ۽ ‪ٛ ٦٤‬ؽ“ـ س‪٤ ٩‬ؾقؾ ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿي‪ .٩٧ ٩‬ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ اـ‪٩‬ة ضف‪ ٦٥‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٩٧‬‬
‫قٺڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ ٩‬ا‪“ ٩٧‬عؽي دقر اق‪٧‬اـ سي الِء اـ‪٩‬ة ضف‪٧“ ٦٥‬يۿ سڎ‪ٛ ٣٧‬ؽ“ـ‬
‫‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪٤‬ازؾ ٿي قي‪ ٩‬۽ ا‪ ٩٧‬قا‪٩٨ُ ٩ٓٛ‬ر ۾ “ي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‛اڪ‪٢‬اؾ دي‪( ‚٣‬دي‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿيڻ) چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)1‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪98‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف “يج س‪ ٩‬ا‪٧‬ڏق ‪٩٨ٙ١‬ؿ قٺڻ كؽْي ح‪٩‬ډي ْ‪ٟٜ‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ نطيص ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج‬
‫ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل سي پيٖ‪٢‬تؽاڻي ز‪٤‬ػگي س‪ ٩‬ـڄ‪ْ ٩‬ؽن‪ ٩‬اـاـ سي الِء ‛اـ‪٩‬ة ضف‪٧“ ‚٦٥‬يۿ ‪٦٤‬‬
‫ڪي اـ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ضه‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪١ ٣٤٩٢٤ ٝ‬اـ ڪ‪٩‬ة‪ ٦٤ ٩٤٩٢٤ ٦‬ح‪١ ٦‬خؽقڪ “‪٧‬ي‬
‫۽ ‪ ٦٤‬ئي قري ٕيؽ ‪٩ٍٟ١‬ب‪.‬‬
‫اـ ـ‪٩‬اؾ س‪٧ ٩‬يَء س‪٩‬اب ة‪ ٦‬نطيص ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ـڄ‪ٓ١ ٩‬ا‪ ٩ٟ١‬حػريز س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧“ ٩ٟ١‬ي‪.‬‬
‫يٓ‪٥‬ي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪“ ٩‬عؽي ‪ٜ١‬هػ ح‪ ٦‬ا‪٩٧‬ئي ‪٩٧‬ۿ س‪ ٣٨٥‬س‪‛ ٩٤٩٢٤ ٩‬ضشث ا‪٩ٞ‬داع‚ کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگي ۾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ .٩‬اـ کاـ اڳ سيڪي ‪٤٩٢٤‬ا “‪ ٣٧‬ا‪٧‬ي حػريز ۽ حؽحيب سي ان‪٩‬ؾ‬
‫حي ٘‪ ًٜ‬كؽقْاحي ‪١‬ؽض‪ ٣ٟ‬سا ‪٤٩٢٤‬ا “‪٣٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي “عؽي يا حڪ‪٢‬ي‪ٟ‬ي ‪١‬ؽض‪ ٣ٟ‬سا ‪٤٩٢٤‬ا‪ .‬ا‪٧‬ا حاقي‪ٝ‬‬
‫ة‪ ٦‬چٽي ‪٤٩٢٤‬ي ٕ‪٧“ ًٟ‬ي ح‪ ٦‬ع‪٩‬د ‪ٛ‬ؽ“ـ سا ةياـ نؽيص ٌ‪٩‬ر حي اـ سي حؽديػ ڪ‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ٛ :‬ؽ“ـ پاڪ ۾ رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ کي ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اق‪٧‬اـ ‪ٟ١‬ج اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬سي‬
‫پيؽقي ڪؽي‪( ٩‬ا‪٥ٞ‬ط‪ )123 ٝ‬سيئ‪ ٣‬اـي‪ ٣‬ڄاڻ‪٩‬ـ ٿا ح‪ ٦‬ضيؽت اةؽا‪٧‬ي‪ ٠‬سي ‛اضڪاؿ‬
‫٘‪٨‬ؽـج‚ سي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ڪا سا‪ ّ١‬كؽيٓج پيق ‪٘ ٦٤‬ؽ‪١‬ائي‪ .‬ـ‪٥‬ػـ ـڄي ز‪٤‬ػگي ح‪٩‬ضيػ سي دْ‪٩‬ت‬
‫ڈي‪٥‬ػي ئي گؼري‪ .‬ـ‪٥‬ػـ ز‪٤‬ػگيَء ۾ اسخ‪٢‬اْي ضڪ‪ ٣٢‬س‪ٙ٤ ٩‬اذ يا ضڪ‪١٩‬ج سي ‪ٛ‬ياؿ س‪٨‬ڏا ‪٤٩٢٤‬ا‬
‫ـؽي کاـ ‪٩١‬س‪٩‬د ئي ڪ‪ .٣٨٤٩‬ا ‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف حٓتيؽ ‪٩١‬سبۿ اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ٿي‪٥‬ػق ح‪٦‬‬
‫سا‪ ّ١‬كؽيٓج قاري پيٖ‪٢‬تؽ کي ‪٤‬ا‪ٛ‬م كؽيٓج قاري پيٖ‪٢‬تؽ سي پيؽقي س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬پي‪٩‬‬
‫قڃي‪.‬‬
‫ـاڳئي ‪٤٩٢٤‬ي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪١‬غخ‪٤ ٟٗ‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ ڪؽڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫ح‪ :٦‬ا‪٧‬ي ـڀ ‪٤‬تي عػا سي قاٽ حي ‪٧‬ئاۿ ح‪٩‬ـ ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي رـخي سي پيؽقي ڪؽ‪( .‬اال‪ٓ٤‬اؿ ‪)90‬‬
‫‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ن‪٩‬رت ۾ س‪٤ ٣‬تي‪ ٣‬س‪ ٩‬ذڪؽ “‪٧‬يۿ ا‪ ٣٨٤‬ةاةج ع‪٩‬د ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ةياـ ‪١‬اـ ا‪ ٩٧‬ذاةج‬
‫ٿئي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف ‪٩٨ٙ١‬ؿ ۾ ‛سا‪ ّ١‬كؽيٓج‚ سا ضا‪٧ ٦٤ ٝ١‬ئاۿ پؽ ٘‪ ًٜ‬ح‪٩‬ضيػ ۽ اعالؽ س‪٨‬ڏي‬
‫ان‪ٞ٩‬ي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ئي ‪١‬ٿ‪ٞ ٣‬ٿي ‪٧‬ئي‪ .‬ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ سيڪڎ‪١ ٣٧‬ؼڪ‪٩‬رف حٓتيؽ نطيص ‪١‬ڃي قڃي‬
‫ح‪ ٦‬ٻي‪٨‬ؽ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ‪ ٩‬پ‪٤٩‬ػق ح‪ ٦‬اـ “يج ۾ سا‪ ّ١‬كؽيٓج قاري ‪٧‬ڪ پيٖ‪٢‬تؽ کي ا‪٧‬ڏـ ‪٤‬تي‪ ٣‬سي‬
‫پيؽقيَء س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٣‬قٽ رڳ‪٤ ٩‬ا‪ٛ‬م كؽيٓج س‪ٟ١ ٩٤٩٢٤ ٩‬ي ٿ‪.٩‬‬

‫خانحً جْ نداظ کان جڪهٔفّن‬

‫ان‪ ٝ‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ٽي‪٩‬ي‪ ٣٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ز‪٤‬ػگي سي ‪١‬غخ‪١ ٣٤٩٢٤ ٟٗ‬اـ‬
‫‪٧‬ؽ ‪ ٩٤٩٢٤‬ع‪٩‬د ‛اـ‪٩‬ة ضف‪ ‚٦٥‬سي ضيريج رکي ٿ‪٧ .٩‬ؽ ‪ ٩٤٩٢٤‬پ‪٥٨٥‬شي ذات ۾ ‪١‬ڪ‪٧“ ٩٤٩٢٤ ٝ٢‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬ؽ ‪ ٩٤٩٢٤‬ـاڳئي ‪٤٩٢٤‬ي گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٩٤٩٢٤ ٝ‬ي‪٧ .‬ڪ ‪٤٩٢٤‬ي ۽ ٻي ‪٤٩٢٤‬ي ۾ گ‪٨‬ؽج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ڪ‪٩‬‬
‫٘ؽؽ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬اـ س‪ ٩‬ـتب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬كؽيٓج سي ‪١‬ڃي‪ ٝ‬ان‪٩‬ؾ ‪٩١‬سب ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پ‪٥٨٥‬شي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‪١‬ڪ‪٧“ ٟٗ‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪ‪ٙ١ ٣٨٥‬ؽقىي سي “عؽي ‪٤‬هب ا‪ٓٞ‬ي‪ ٣‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ‬
‫(ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪ .)286‬اـالؿ سي گ‪٨‬ؽج ا‪٧‬ا ڪا‪٧ ٦٤‬ئي ح‪ ٦‬ا‪ ٝ٧‬اـالؿ ڪ‪ ٣٨٥‬ٻا‪٧‬ؽي‪٤ ٣‬لا‪٤‬ي (‪١‬ڪ‪ٝ٢‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪99‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـال‪١‬ي ‪ِ٤‬اؿ س‪ٛ ٩‬ياؿ) کي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬گ‪٨‬ؽة‪ٜ١ ٝ‬هػ ة‪٥‬ائي‪ .٣‬يٓ‪ ٥‬ي ڪ‪١ ٣٨٥‬اڻ‪َ٩٨‬ء س‪ ٩‬اـال‪١‬ي ‪٤‬لا‪٩٤‬‬
‫ڇا ‪٧‬شيۿ يا اـ سي پ‪٥٨٥‬شي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب ‪١‬خٓي‪ ٣‬ٿئي ٿ‪ ٩‬يا عارسي ٌ‪٩‬ر حي س‪٩‬ډي‪ٝ‬‬
‫ڪ‪ٙ١ ٣٨٥‬ؽقى‪٤ ٦‬هب ا‪ٓٞ‬ي‪ ٣‬ـاـ‪.‬‬
‫اـ حلؽيص ‪٩١‬سبۿ اـ‪٩‬ة ضف‪ ٦٥‬سي اـ “يج س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ز‪٤‬ػگي‬
‫سي ‪١ ٣٤٩٢٤‬اـ ‪٧‬ؽ ‪ ٩٤٩٢٤‬اق‪٧‬اـ سي الِء پيؽقي س‪٩‬ڳ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اق‪٧‬اـ کي ا‪ ٩٧‬ڪؽڻ‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪٣‬‬
‫پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي س‪ ٣‬ة‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬ؿ ڈـ‪٩‬ۿ اـ کي ـا‪٩٨١‬ـ رکي پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگيَء س‪ ٩‬اڀياس ڪؽي‪.٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگي ۾ ا‪١ ٣٨٤‬غه‪٩‬ص ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬ـاـ ‪٧‬ڪش‪٨‬ڏائي پيػا ڪ‪٥‬ػډ سيڪ‪ ٩‬ة‪٩٤٩٢٤ ٦‬‬
‫‪ٟ١‬ي اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪٧‬ا ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي اعخيار ڪؽي قٺ‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ر‪٧‬ي‪ .٩‬اـ ‪ٞ‬طاظ‬
‫کاـ پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگي ۾ ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي اض‪٩‬اؾ الِء ‪٤٩٢٤‬ا ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧ .٣٧‬اڻ عػا سي ٻا‪ ٣٨٤‬کي ا‪٩٧‬‬
‫ڪؽڻ‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي س‪ ٣‬ة‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ڈـ‪٣‬ۿ اـ کي ـا‪٩٨١‬ـ رکي ا‪ ٩٧‬ڈـ‪ ٣‬ح‪ ٦‬اـ ـاـ‬
‫‪٥ٟ١‬ػډ س‪٥ٟ‬ػډ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ سڎ‪ ٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ ـاـ پيق “ي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬اـ ‪ ٝ٨١‬پاڻ ڪ‪٨‬ڏي رقش اعخيار ڪئي‬
‫‪٧‬ئائ‪٩‬ـ ۽ پ‪ِ٩‬ء اـ ٌؽي‪ٜ‬ي کي ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي اعخيار ڪؽي قٺ‪.٩‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ‪ ٣٤٩٢٤‬سي ٘ؽؽ کي ْاؿ ٌ‪٩‬ر حي ‪٤‬اـظ ۽ ‪٥١‬ف‪٩‬خ س‪ٓ١ ٩‬ا‪٩ٟ١‬‬
‫ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬سڎ‪ٛ ٣٧‬خاؾ س‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ ‪ٞ‬ٿي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬نتؽ ۽ درگؼر س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬رد ٿي قي‪٩‬ۿ پؽ ‪٤‬فظ‬
‫۾ ا‪ ٩٧‬حه‪٩‬ر نطيص ڪ‪٨٤٩‬ي‪٤ .‬فظ س‪ٍٟ١ ٩‬ب “‪٧‬ي ضا‪ٞ‬خ‪٧“ ٣‬ؽ ضڪ‪ ٣٢‬حي ْ‪ /ٝ٢‬الڳ‪ ٩‬ڪؽڻ‬
‫“‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪٧‬ڪ اةػي ٌ‪٩‬ر حي رد ‪ٛ‬ؽار ڈيئي اـ سي ساِء حي ٻي ضڪ‪ ٠‬کي اةػي ٌ‪٩‬ر حي ‪ٛ‬ائ‪٠‬‬
‫ڪؽڻ “‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ح‪ٜ‬اىا ڪ‪ ٣‬ح‪ ٦‬رد ڪي‪ ٝ‬ضڪ‪ ٠‬ٻي‪٨‬ؽ ‪٩ٍٟ١‬ب (گ‪٨‬ؽة‪ )ٝ‬ة‪٥‬شي قڃي‬
‫۽ پ‪ِ٩‬ء سي د”ر ۾ ة‪ ٦‬اـ اڳ‪٩‬ڻي ضڪ‪ ٠‬حي ـاڳئي ‪٤٩٢٤‬ي ْ‪ ٝ٢‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق‪ .‬سيئ‪ ٣‬اڳي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾‬
‫ڪي‪ ٩‬قي‪.٩٧ ٩‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ (ةػر ‪ )٦٧2‬سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ نتؽ سي ةػراـ ‪ٛ‬خاؾ سي ضڪ‪ ٠‬حي ايئ‪٣‬‬
‫ْ‪٘ ٝ٢‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬س‪١ ٩‬ػي‪٥‬ي کاـ ٻا‪٧‬ؽ ‪٤‬ڪخا ۽ اڳخي قچي ةػر سي ساِء حي ‪١‬لؽڪي‪ ٣‬ـاـ س‪٥‬گ‬
‫ڪيائ‪٩‬ـۿ پؽ اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء قري ڪيخؽـ ئي ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي پاڻ ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ‪ٟٞ‬ڪار س‪٩‬‬
‫س‪٩‬اب ۾ ٻي‪٨‬ؽ نتؽ قارق رقي‪ ٩‬اعخيار ڪيائ‪٩‬ـ‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ (‪٧ 5‬شؽي) سي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬سي‬
‫‪٧‬ٿيارة ‪٥‬ػ ‪ٟٞ‬ڪار سي س‪٩‬اب ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ػي‪٥‬ي ۾ ئي ٽڪيا ر‪٧‬يا ۽ څگ‪٨‬ي کا‪٧‬ي (ع‪٥‬ػؽ) ک‪٩‬ٽي‬
‫ا‪٧‬ا حػةيؽ ٘ؽ‪١‬ائي ح‪١ ٦‬لؽڪي‪ ٣‬اڳياـ قچي ‪ ٦٤‬ـگ‪ ٣٨‬ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬س‪٥‬گ سي ‪٩٤‬ةج ئي ‪ ٦٤‬اچي‪ .‬ا‪٧‬ا‬
‫چٽي ‪٤٩٢٤‬ي نتؽ سي پا‪ٞ‬يفي ‪٧‬ئيۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪ٛ‬خاؾ سي‪.‬‬
‫ةخ‪ ٣‬سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ پڻ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪٤‬ػگي ۾ ٻ‪١ ٦‬غخ‪٤٩٢٤ ٟٗ‬ا ‪ ٣ٟ١‬ٿا‪١ .‬ڪي د”ر ۾ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ڪٓتي ۾ رکي‪ ٝ‬ةخ‪ ٣‬کي ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ڀڃڻ سي ڪ‪٩‬كق ‪ ٦٤‬ڪئيۿ پؽ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي اـ‬
‫کاـ پاـ‪ ٩‬ڪ‪٥‬ػا ر‪٧‬يا‪ .‬پؽ ‪٧‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ء (‪٧ 8‬شؽي) ‪١‬ڪ‪٘ ٩‬خص ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ اـ کاـ ‪١‬غخ‪٩٤٩٢٤ ٟٗ‬‬
‫اعخيار ڪيائ‪٩‬ـ يٓ‪٥‬ي ـڀ‪٥‬ي ةخ‪ ٣‬کي ڀڃي ڪٓتي ‪١‬اـ ٻا‪٧‬ؽ ڪڍيائ‪٩‬ـ‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪100‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪٨٥‬ي ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬ـ‪٥‬خ‪ ٣‬س ‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کاـ پ‪ِ٩‬ء سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـ‪٥‬ػـ‬
‫ـ‪٥‬ج رڳ‪ ٩‬ةُج كڪ‪٥‬ي “‪٧‬ي ۽ ةخ‪ ٣‬کاـ ڪ‪ ٣‬الٽار ڪؽڻ سي ـ‪٥‬ج ـػائي‪ ٣‬سي الِء رد ٿي قيئي‪.‬‬
‫پؽ اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬سڎ‪١ ٣٧‬ڪي د”ر س‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ پيػا ٿي‪ ٣‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي‬
‫ـ‪٥‬ج ةخ‪ ٣‬کاـ ڪ‪ ٣‬الٽار ڪؽڻي پ‪٤٩‬ػي ۽ سڎ‪٘ ٣٧‬خص ‪١‬ڪي س‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ‪٧‬ش‪ ٣‬ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب ٻي ‪٤٩٢٤‬ي کي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ـ‪٥‬ج ‪ٛ‬ؽار ڈ‪ ٩٤‬قي‪٥‬ػق‪.‬‬
‫ـاڳئ ي ٌؽحۿ س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪١‬ڪي سي كؽقْاحي ‪ٞ‬ڳ ڀڳ اچ ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ اْالـ کاـ‬
‫ـ‪٩‬اِء ‪٢٤‬از پڏ‪٧‬ي‪ .‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪٧ ٣٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ اْالـ ـاـ ‪٢٤‬از‬
‫پڏ‪٧‬ڻ كؽقع ڪئي‪.‬‬
‫پاڻ ـڳ ‪٩‬رـ سي ا‪ ٣٨٤‬ٻ‪٨٥‬ي ـ‪٥‬خ‪ ٣‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪٧ ٦‬اڻ ـػائي‪ ٣‬اْالـ ـاـ ‪٢٤‬از‬
‫پڏ‪٧‬ڻ ئي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي قاضػ ـ‪٥‬ج “‪٧‬ي ۽ ة‪٥‬ا اْالـ ۽ ڳش‪٨‬ي ‪٤٩٢٤‬ي ‪٢٤‬از پڏ‪٧‬ڻ ‪٧‬اڻ ـػائي‪٣‬‬
‫سي الِء ‪٧‬ڪ رد ڪي‪ ٝ‬ضڪ‪ ٠‬ة‪٥‬شي چڪ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پؽ ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب ٻئي ٌؽي‪ٜ‬ا ـاڳئي ‪٤٩٢٤‬ي‬
‫گ‪٨‬ؽة‪ .٣٧“ ٝ‬سڎ‪١ ٣٧‬ػ‪٤‬ي د”ر س‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ‪٧‬ش‪ ٣‬ح‪ ٦‬اـ ق‪ٛ‬ج ک‪ٟ‬ي ْاؿ ‪٢٤‬از پڏ‪٧‬ڻ رـ‪٩‬ؾ اهلل‬
‫سي ـ‪٥‬ج ‪٤٩٧‬ػي ۽ سڎ‪١ ٣٧‬ڪي د”ر س‪٨‬ڏي‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ‪٧‬ش‪ ٣‬ح‪ ٦‬ٻي‪٨‬ؽ ا‪٩٧‬ئي ْتادحي ٌؽي‪٩ٜ‬‬
‫اعخيار ڪؽڻ ـ‪٥‬ج ‪ٛ‬ؽار ڈ‪ ٩٤‬قي‪٥‬ػقۿ سيڪ‪ ٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪١‬ڪي د”ر ۾ اعخيار ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬اـ‬
‫حي ٻي‪ ٣‬ـڀ‪٥‬ي ‪ ٣٤٩٢٤‬کي ‪ٛ‬ياس ڪؽي ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬
‫‪٧‬خي ‪٧‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬ة‪ ٦‬ذ‪ ٣٧‬۾ رکڻ گ‪٨‬ؽسي ح‪ ٦‬ا‪١ ٣٨٤‬غخ‪ ٟٗ‬پيٖ‪٢‬تؽاڻ‪١ ٣٤٩٢٤ ٣‬اـ ڪ‪٩‬ة‪٩٤٩٢٤ ٦‬‬
‫گ‪٨‬ٽ “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬قچ‪ ٦٤ .‬ڪ‪٤ ٩‬ا‪ٛ‬م “‪٧‬ي ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬ڪا‪ٝ١‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬اةػي “‪٧‬ي ‪ ٦٤‬ڪ‪ٕ ٩‬يؽ اةػي‪٧ .‬ؽ ا‪٩٧‬‬
‫‪ ٩٤٩٢٤‬سيڪ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ز‪٤‬ػگيَء ۾ پاح‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ ا‪ ٩٧‬ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي ذات ۾ اـ‪٩‬ة ضف‪٧“ ٦٥‬ي‪٧ .‬ؽ‬
‫‪٧ ٩٤٩٢٤‬ڪش‪٨‬ڏي ‪٤٩٢٤‬ي پيٖ‪٢‬تؽ سي گ‪٨‬ؽة‪ ٝ‬ـ‪٥‬ج “‪٧‬ي‪ .‬ا‪١ ٣٨٤‬غخ‪ ٟٗ‬ـ‪٥‬خ‪١ ٣‬اـ پ‪٥٨٥‬شي‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سبۿ س‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ـ‪٥‬ج حي ْ‪ ٝ٢‬ڪي‪ ٩‬قڃيۿ ا‪٧‬ا پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬پيؽقي سي ‪٥ٓ١ ٠٧‬يٰ‬
‫‪٤٩٧‬ػي ۽ اعالص سي كؽط ‪١‬اـ اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ قٽ پ‪٩‬ري ذ‪٩‬اب س‪ ٩‬ض‪ٜ‬ػار ‪ٛ‬ؽار ڈ‪ ٩٤‬قي‪٥‬ػق‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ :٦‬اي اي‪٢‬اـ “ڻڻ قار”! اٌاْج ۾ پ‪٩‬ري ٌؽح داع‪ ٝ‬ٿي قڃ‪.٩‬‬
‫(ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪ُ )208‬ا ـ “يج ‪٩١‬سب ‪٧‬ؽ كغم کاـ اـالؿ سي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬پيؽقي گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬پؽ ‪١‬ڪ‪ٝ٢‬‬
‫پيؽقي س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪٧ ٦‬ڪ ئي ق‪ٛ‬ج ـڀ‪٥‬ي اضڪا‪ ٣١‬سي ‪١‬ش‪ْ٩٢‬ي پيؽقي ڪؽي‪ ٩‬يا‬
‫ح‪ ٦‬ـڀ‪٥‬ي اضڪا‪ ٣١‬سي ‪١‬ش‪ْ٩٢‬ي پيؽقي کي ‪٤‬لاـ ة‪٥‬ائيۿ اـ سي الِء اـال‪١‬ي ‪ِ٤‬اؿ الڳ‪ ٩‬ڪؽڻ‬
‫سي حطؽيڪ ‪٧‬الي‪ .٩‬ا ـ “يج س‪ٍٟ١ ٩‬ب ٘‪٧ ًٜ‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب اق‪٧‬ي‪ ٣‬س‪ ٣٨٥‬اـال‪١‬ي‬
‫ضڪ‪ ٠‬سا ‪١‬غاٌب ة‪٥‬شي ر‪٧‬يا “‪٧‬ي‪٩‬ۿ اـ کي اعخيار ڪؽڻ ۾ ڪا ڪ‪٢‬ي ‪ ٦٤‬ڪؽي‪ .٩‬اـ سي‬
‫پيؽقيَء ۾ ڪا ڪ‪٢‬ي ڪ‪٩‬حا‪٧‬ي ‪ ٦٤‬ڪؽي‪.٩‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪١ :‬راؾ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ “‪٧‬يۿ سخي ‪٢٤ ٩٧‬از “زادي ـاـ پڏ‪٧‬ي ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي ح‪٢٤ ٦‬از‬
‫س‪ ٩‬ق‪ٛ‬ج اچڻ حي ‪١‬ٿؿ ‪٢٤‬از ةا‪ٛ‬اْػگي ـاـ پڏ‪٧‬ڻ ىؽقري ٿي‪٥‬ػي‪ .‬ـاڳئي ٌؽح ا‪ ٝ٧‬اـالؿ‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ڏي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ “‪ ٣٧‬سخي کي‪ ٣‬دي‪ ٣‬سي دْ‪٩‬ت ڈيڻ سي “زادي “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬ٿ‪ ٣‬ا‪ ٩٧‬الزؿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪101‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٤٩٧‬ػق ح‪ ٩٧ ٦‬دْ‪٩‬ت سي ادائگيَء ۾ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪١‬هؽقؼ ٿي قڃ‪ ٩٧ .٣‬ـڀ‪٥‬ي ىؽقري حػةيؽـ‬
‫کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪٥‬ػي ـٺي ‪٤٩٢٤‬ي ـاـ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي دْ‪٩‬ت س‪ ٝ٢ْ ٩‬ا‪٤‬شاؿ ڈي‪ .٣‬ـاڳئي ٌؽح‬
‫ق‪ٛ‬ج سي ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب سيڪڎ‪ ٣٥٧ ٣٧‬سي الِء ‪ٓٛ٩١‬ا ‪٩١‬س‪٩‬د “‪ ٣٧‬ح‪ ٩٧ ٦‬ـڀ‪٥‬ي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي‬
‫‪ٓ١‬ؽقؼ حائيػ ڪ‪ ٣‬۽ سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪١ ٩‬ف‪٢ٟ‬اـ ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪٤‬ڪار س‪ ٝ٢ْ ٩‬ڪؽي ح‪ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب‬
‫ا‪ٙ٤‬ؽادي يا گڎي‪٤٩٢٤ ٝ‬ي اـ ا‪٤‬ڪار حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ کاـ رقڪڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪ‪ .٣‬ا‪٧‬ڏي‪٣‬‬
‫ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ـڀ‪٥‬ي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬حي ـگ‪٧“ ٦٨‬ؽ اُـ ٘ؽض سي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ادائگي ة‪ ٦‬ىؽقري ‪٤٩٧‬ػي قٕيؽف‪.‬‬
‫حج ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪‛ ٦‬ڪا‪ ٝ١‬پيؽقي‚ س‪ ٩‬الڳاپ‪ ٩‬ضڪ‪ ٣٢‬سي ٘‪٨‬ؽـج ـاـ ‪ ٦٤‬پؽ اُـ ‪١‬غه‪٩‬ص ۽‬
‫‪ٜ١‬ؽر ضڪ‪ ٠‬ـاـ “‪٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ةؽق‪ٛ‬ج اـالؿ حي كؽْي ٌ‪٩‬ر حي الڳ‪ ٩‬ٿي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾‬
‫اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪٧‬ؽ ‪٧‬ڪ ـ‪٥‬ج سي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬پيؽقي “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ـڀ‪٥‬ي ـ‪٥‬خ‪ ٣‬سي ‪١‬ش‪ْ٩٢‬ي‬
‫پيؽقي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪102‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫خحو ٌتّة‬
‫اـال‪١‬ي ْ‪ٜ‬يػي ‪٩١‬سبۿ ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ حي ‪٤‬ت‪٩‬ت س‪ ٩‬ـ‪ٟ‬ف‪ ٩ٟ‬پڄاڻيَء حي پ‪٨‬خ‪٧ .٩‬اڻ د‪٤‬يا‬
‫۾ عػا ٌؽ٘اـ ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪٤ ٦‬تي ‪ ٦٤‬اي‪٥‬ػق‪ .‬ا‪ْٜ ٩٧‬يػق ‪ٛ‬ؽ“ـ ۽ ضػيد ۾ ةار ةار چٽي ‪٤٩٢٤‬ي ةياـ ڪي‪٩‬‬
‫قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ـڌي ح‪٩‬ڻي اڻ ـڌي ‪٤٩٢٤‬ي ة‪ .٦‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ‪٧‬ڪ ـڌي ـ‪٥‬ئي‪“ ٣‬يج ‪٧‬يَء‬
‫“‪٧‬ي‪:‬‬
‫‪١‬اکاـ ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ اةا اضػ ‪ ٣١‬رسا‪ٞ‬ک‪ ٠‬ق‪ٞ‬ک‪ ٣‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ق عاح‪ ٠‬ا‪٥ٞ‬تي‪ ٣‬ق کاـ اهلل ةک‪ ٝ‬كئي‬
‫ْ‪ٟ‬ي‪٢‬ا‪( .‬االضؾاب ‪)40‬‬
‫‛عاح‪ ‚٠‬سي ‪٥ٓ١‬يٰ )‪٧“ (Seal‬يۿ ‪٧‬خي اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٩٧‬ئي ْ‪٧“ ٝ٢‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ْاؿ‬
‫‪١‬اڻ‪٨١‛ ٩٨‬ؽة‪٥‬ػ‚ چ‪٤٩‬ػا “‪٧ .٣٧‬ڪ كئي اـٽئ‪٢‬پ ۽ ٻي كئي ـي‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬اـٽئ‪٢‬پ (ٺپ‪ )٩‬ڪ‪٣٨٥‬‬
‫كئي سي پ ڇاډيَء ۾ حهػي‪ ٚ‬سي الِء ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي ۽ ـي‪ ٝ‬اـ سي پڇاډيَء ۾ ‪٨١‬ؽة‪٥‬ػ ڪؽڻ سي الِء‬
‫‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬يۿ سڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ٞ ٣٨٥‬کج کي ‪ٙٞ‬ا٘ي ۾ رکي اـ کي ة‪٥‬ػ ڪؽيۿ پ‪ِ٩‬ء اـ سي ‪١‬ٿاـ ُپڄاڻيَء‬
‫سي ‪٨١‬ؽ ‪٧‬ڻتي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ کي ‛ـي‪ ‚ٝ‬ڪؽڻ چئت‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪“ ٣٧‬يج ‪١‬اـ ‛عاح‪ ‚٠‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧‬ا ئي ‛ـي‪٧“ ‚ٝ‬ي‪ .‬اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ضيؽت‬
‫‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ ‪٤‬تي‪ ٣‬سي ‛ـي‪٧“ ‚ٝ‬ي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬اچڻۿ ‪٤‬ت‪٩‬ت سي ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي کي عخ‪ ٠‬ڪؽي ٿ‪٩‬‬
‫ڇڎي‪.‬‬
‫ڪ‪ ٣٨٥‬كئي کي ـي‪ ٝ‬ڪؽڻ س‪ٍٟ١ ٩‬ب اـ کي “عؽ ۾ ة‪٥‬ػ ڪؽڻ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٧‬سي‬
‫ا‪٤‬ػراـ ڪاة‪ ٦‬كئي ‪ ٦٤‬ٻا‪٧‬ؽ ‪٤‬ڪؽ‪٤‬ػي ۽ ‪ ٦٤‬قري اـ سي ا‪٤‬ػر قي‪٥‬ػي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ْؽةي ۾ ‪٩ٛ‬ؿ س‪٩‬‬
‫عاح‪٠‬ۿ ‪٩ٛ‬ؿ سي “عؽي كغم کي چي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪ ٩٧‬كغمۿ س‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ٘‪٨‬ؽـج ۾‬
‫ٻي ڪ‪ ٣٨٥‬كغم س‪٤ ٩‬ا‪٧ ٦٤ ٩ٞ‬شي‪( .‬عاح‪ ٠‬ا‪٩ٜٞ‬ؿ “عؽ‪.)٠٧‬‬
‫‪٧‬خي ‛عاح‪ ‚٠‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪٧ ٦‬اڻ ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ سي ‪٨١‬ؽ (اـٽئ‪٢‬پ) سي حهػي‪ٚ‬‬
‫ـاـ ‪٤‬تي اي‪٥‬ػا‪ .‬سيئ‪ ٣‬ڪش‪٤ ٦٨‬ت‪٩‬ت سا دْ‪٩‬يػ ار ٕ‪٩ٌ ًٟ‬ر حي چ‪٤٩‬ػا “‪ .٣٧‬ا‪٩٨ٙ١ ٩٧‬ؿ ْؽةي زةاـ‬
‫۽ ادب سي ـؽاـؽ اةخڏ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫قچيڪ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ڪ‪ ٩‬ا‪٧‬ڏي دْ‪٩‬يٰ ڪؽي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ع‪٩‬د ‪١‬ط‪٢‬ػ‬
‫ﷺ ۿ ـ‪٥‬ػس دْ‪٩‬يٰ سي ک‪ٟ‬ي‪ ٝ‬حؽديػ ڪؽي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬يۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ذاةج ٌ‪٩‬ر حي ا‪٩٧‬‬
‫٘ؽ‪١‬ائي ڇڎي‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬ـ حي ‪٤‬ت‪٩‬ت عخ‪ ٠‬ٿي قيئيۿ ‪٧‬اڻ ‪ٛ‬يا‪١‬ج حائي‪ ٣‬ڪ‪ ٩‬ٻي‪٤ ٩‬تي اچڻ قارق ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ڪيخؽي‪ ٣‬ئي رقايخ‪١ ٣‬اـ ذاةج “‪٧‬ي‪ .‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪٧‬خي ڪش‪ ٦٨‬ضػير‪٩‬ـ پيق ڪش‪٣‬‬
‫ٿي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫‪ ‬رـا‪ٞ‬ج ۽ ‪٤‬ت‪٩‬ت عخ‪ ٠‬ٿي قيئيۿ ‪٩١‬ـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٩‬رـ‪٩‬ؾ “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬ڪ‪٤ ٩‬تي‪( .‬اضػ‬
‫قا‪ٞ‬خؽ‪١‬ؼي)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪103‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٩١ ‬ـ حي ‪٤‬تي‪ ٣‬سي پڄاڻي ٿي‪( .‬ا‪ٞ‬تغاري)‬

‫‪٩١ ‬ـ حي ‪٤‬تي‪ ٣‬سي “‪١‬ػ عخ‪ ٠‬ٿي قيئي‪( .‬ا‪ٞ‬خؽ‪١‬ؼي)‬
‫‪“ ‬ئ‪٩‬ـ ْا‪ٛ‬ب “‪٧‬ياـۿ س‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ڪ‪٤ ٩‬تي ڪ‪٨٤٩‬ي‪( .‬نطيطي‪)٣‬‬
‫‪“ ‬ئ‪٩‬ـ ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ “‪٧‬ياـۿ اُ‪١‬ي پيٖ‪٢‬تؽ ۽ ‪٩١‬ـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ڪ‪ ٩‬ة‪٤ ٦‬تي ڪ‪٨٤٩‬ي‪( .‬اض‪٢‬ػ)‬
‫‪ٙ١‬فؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ رقايخ‪ ٣‬کي ح‪ٙ‬هي‪ ٝ‬ـاـ گڎ ڪؽي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪ُ .‬احي ا‪ ٣٨٤‬کي‬
‫ڈـي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬پڏ‪ ٩٧‬ح‪ٙ‬فيؽ اة‪ ٣‬ڪريؽ س‪ٟ‬ػ ‪ 3‬ن‪ٙ‬ط‪ 493 ٩‬ػػ ‪.494‬‬
‫ـ‪٩‬رة االضؾاب سي ‪١‬ؼڪ‪٩‬رف “يج کاـ ـ‪٩‬اِء ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ٻي‪٩‬ـ ة‪ ٦‬ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ “يخ‪٩‬ـ‬
‫“‪٣٧‬ۿ سيڪي اڻ ـڌي ٌؽح اـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬س‪ ٩‬ذت‪٩‬ت ٘ؽا‪ ٠٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٧‬اڻ‬
‫‪ ٦٤‬ڪ‪٤ ٩‬تي اچڻ قارق “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬ڪ‪ ٣٨٥‬عػائي ‪٥١‬ه‪٩‬ةي ‪٩١‬سب ڪ‪ ٣٨٥‬ٻي ‪٤‬تيَء سي گ‪٨‬ؽج‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪٧‬ڪ “يج ‪٧‬يَء “‪٧‬ي‪:‬‬
‫‛اڂ ‪٩١‬ـ اق‪٧‬اـ سي دي‪ ٣‬کي اق‪٧‬اـ سي الِء ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪؽي ڇڎي‪ ‚.٩‬يٓ‪٥‬ي اق‪٧‬اـ کي سيڪي‬
‫اضڪاؿ ڈيڻا ‪٧‬ئاۿ ا‪٧‬ي ـڀ ڈ‪٤‬ا قيا‪ .‬اق‪٧‬اـ سي الِء سيڪ‪ ٩‬ڪش‪٩١ ٦٨‬ڪ‪ٟ‬ڻ‪٩٧ ٩‬ۿ ا‪ ٩٧‬ـڀ‬
‫‪٩١‬ڪ‪ٟ‬شي چڪ‪٧ .٩‬خي الڳاپي‪٥ٓ١ ٝ‬يٰ ۾ دي‪ ٣‬سي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ س‪ ٩‬ذڪؽ ڪ‪٨٤٩‬يۿ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬اُ‪١‬ج‬
‫‪١‬ط‪٢‬ػيَء حي سيڪ‪ٛ ٩‬ؽ“ ـ ‪٤‬ازؾ ٿيڻ كؽقع ٿي‪ .٩٧ ٩‬اـ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي پ‪٩‬ري ٿيڻ س‪ ٩‬اْالـ ٿي‪ .٩‬ا‪٩٧‬‬
‫‪٤‬ؾقؾ سي حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬س‪ ٩‬ذڪؽ “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي دي‪ ٣‬سي حڪ‪٢‬ي‪ ٝ‬س‪ .٩‬اـ سي الِء ‪ ٣٧ َٙٞ‬ريج ‪٣٧“ ٦٤‬‬
‫ح‪٦‬ۿ ‛اڂ ‪٩١‬ـ دي‪ ٣‬کي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪؽي ڇڎي‪ ‚.٩‬پؽ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪‛ ٦‬اڂ ‪٩١‬ـ اق‪٧‬اـ سي دي‪ ٣‬کي اق‪٧‬اـ‬
‫سي الِء ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪؽي ڇڎي‪ ‚.٩‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬عػا س‪ ٩‬دي‪٧ ٣‬ؽ ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ڪ‪ٝ٢‬‬
‫ن‪٩‬رت ۾ ا‪٤‬فاـ کي ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬يۿ عػا ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬اڻ پ‪٩‬رق دي‪٩١ ٦٤ ٣‬ڪ‪ٟ‬ي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ کي ‪١‬ڃي‪٥‬ػډ ا‪١‬ج کي عػا ايخؽق ح‪ ٦‬ـگ‪٨‬ارـ ة‪٥‬يادـ حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽي ڇڎي‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٩‬ا‪٧‬ا‬
‫پ‪٥٨٥‬شي ا‪١‬ڪا‪٤‬ي ـگ‪ ٦٨‬سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‪٧‬ؽ ٻا‪٧‬ؽي‪َ٣‬ء عٍؽي سي ‪١ ٣٨٥١‬اـ ٻا‪٧‬ؽ ‪٤‬ڪؽي چڪي‬
‫“‪٧‬ي‪٧ .‬اڻ اـ کي سيڪڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ٜ٤ ٩‬هاـ پ‪٨‬چ‪٥‬ػق ح‪ ٦‬ا‪٤‬ػري‪ ٣‬ڪ‪٢‬ؾقري‪ ٣‬سي ڪؽيۿ ‪ ٦٤‬ڪي‬
‫ٻا‪٧‬ؽي‪ ٣‬ض‪ ٣ٟ٢‬سي ڪؽي ۽ ا‪٤‬ػري‪ ٣‬ڪ‪٢‬ؾقري‪ ٣‬کاـ پاڪ ر‪٧‬ڻ سي ـڀ کاـ قڈي ى‪٢‬ا‪٤‬ج ا‪٧‬ا‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ سا ٘ؽد اهلل کاـ څڄڻ قارا ‪٧‬ش‪.٣‬‬
‫اـ “يج ‛اڪ‪٢‬اؾ دي‪( ‚٣‬دي‪ ٣‬س‪١ ٩‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿيڻ) س‪ٍٟ١ ٩‬ب ضڪ‪ ٣٢‬سي ٘‪٨‬ؽـج سي حڪ‪٢‬ي‪ٝ‬‬
‫‪٧“ ٦٤‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ز‪٤‬ػگي سي ‪١‬ڏ‪٤‬ي كٓت‪ ٣‬ةاةج سيڪي اضڪاؿ “‪٣٧‬ۿ‬
‫ا‪٧‬ي ـڀ “عؽي پيٖ‪٢‬تؽ حي ال‪٧‬ي ڇڎيا قيا “‪ .٣٧‬اـ “يج ۾ اک‪ٟ٢‬ج ‪ٞ‬ک‪ ٠‬دي‪٥‬ک‪ ٠‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب‬
‫ضڪ‪ ٣٢‬۽ ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬سي حڪ‪٢‬ي‪٦٤ ٝ‬ۿ پؽ اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب دي‪ ٣‬س‪ ٩‬اـخطڪاؿ “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ‪٧‬اڻ عػا س‪٩‬‬
‫دي‪ ٣‬ـگ‪٨‬ارـ ة‪٥‬يادـ حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي چڪ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ػس ا‪ ٩٧‬اـخطڪاؿ ايخؽق ح‪ ٦‬قچيڪ ‪١‬ڪ‪ٝ٢‬‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ا‪٤‬ڪار يا ةاٌ‪ ٝ‬سي ‪٧‬ؽ ـازش سي پڪڏ ‪١‬اـ ٻا‪٧‬ؽاچي چڪ‪٧“ ٩‬ي‪٧ .‬اڻ ‪ٛ‬يا‪١‬ج‬
‫حائي‪٣‬ۿ ڪ‪ ٣٨٥‬س‪٩‬ـ ة‪١ ٦‬غا‪ٙٞ‬اڻي‪٩‬ـ اٽڪ‪٩ٟ‬ـ اـ کي ‪ٜ٤‬هاـ پ‪٨‬چائڻ قاري‪٩‬ـ ‪ .٣٧“ ٦٤‬اـ “يج سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪104‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ح‪ٙ‬فيؽ ۾ نطيص ‪٩ٛ‬ؾ ا‪٧“ ٩٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‛‪ٙ١‬فؽ ا‪ٙ٥ٞ‬في‚ پ‪٥٨٥‬شي حٓتيؽ ۾ ‪ٞ‬کي‪٧“ ٩‬ي‪ ٣٧ .‬اـ‬
‫“يج حطج ‪ٞ‬کي‪٧“ ٩‬ي‪:‬‬
‫(‪٩١‬ـ اق‪٧‬اـ الِء اق‪٧‬اـ سي دي‪ ٣‬کي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ڪي‪ )٩‬ايئ‪ ٣‬اق‪٧‬اـ کي اق‪٧‬اـ سي دك‪ ٣٢‬کاـ‬
‫‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ ڪؽي ۽ اق‪٧‬اـ کي اـ سي ‪١‬ٿاـ ٕا‪ٞ‬ب ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬سيئ‪ ٣‬ةادكا‪ ٦٧‬چ‪٤٩‬ػا “‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬اڂ‬
‫اـاـ س‪ ٩‬ا‪ٛ‬خػار ـگ‪٨‬ارق ٿي قي‪٩‬ۿ يٓ‪٥‬ي اـاـ کي س‪ ٣٨٥‬کاـ ڀؤ ڀ‪٩٧ ٩ٞ٩‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬کاـ اـي‪١ ٣‬ط‪٩ٙ‬ظ‬
‫ٿي قياـي‪( .٣‬ح‪ٙ‬فيؽ ا‪٥ٞ‬ف‪ٓ٥‬ي ‪)270/1‬‬
‫ا‪٧‬ا “يج اڻ ـڌي ا‪٤‬ػاز ۾ عخ‪٤ ٠‬ت‪٩‬ت س‪ ٩‬اْالـ “‪٧‬ي‪ .‬ڪ‪٤ ٣٨٥‬ئي‪٤ ٣‬تيَء سي “‪١‬ػ اـ ق‪ٛ‬ج‬
‫ٿي‪٥‬ػي “‪٧‬يۿ سڎ‪ ٣٧‬پ‪٩‬ئي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ذريٓي “ي‪ ٝ‬دي‪ ٣‬ان‪ ٝ‬ن‪٩‬رت ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪ ٦٤‬ر‪٧‬ي‪ .‬د‪٤‬يا عػا‬
‫سي ـچي ر‪٢٥٧‬ائي (‪ ٦٤‬ڪي ڪا‪ ٝ١‬ر‪٢٥٧‬ائي) کاـ ‪١‬طؽقؿ ٿي قيئي ‪٧‬شي‪٧ .‬اڻ سڎ‪ ٣٧‬دي‪ ٣‬۾‬
‫اـخطڪاؿ ُاـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي ى‪٢‬ا‪٤‬ج ة‪٥‬شي قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ڪا ـازش يا ‪١‬غا‪ٙٞ‬اڻي ٽ‪ٝ‬ۿ عػا سي دي‪٣‬‬
‫سي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ن‪٩‬رت کي ةگاډي ‪ ٦٤‬ـگ‪٥٨‬ػي ح‪ ٦‬ڪ‪٤ ٣٨٥‬ئي‪٤ ٣‬تي سي “‪١‬ػ سي ـؽي کاـ ىؽقرت‬
‫ةا‪ٛ‬ي ‪٤‬ٿي ر‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ڪش‪ ٦٨‬پاڻ‪٢‬ؽادق ‪٤‬ت‪٩‬ت سا دْ‪٩‬يػار ‪٤‬تي‪٤ ٣‬ئ‪٩‬ـ ‪١‬ؼ‪٧‬ب س‪٩‬ډي‪ .٩‬س‪٨‬ڏقڪ‪:‬‬
‫ة‪٨‬ااهلل (ق٘ات ‪ 1892‬ع) ۽ ‪٥٧‬ػـخاـ س‪١ ٩‬ؽزا ٕالؿ اض‪٢‬ػ ‪ٛ‬اديا‪٤‬ي (ق٘ات ‪1908‬ع) ا‪ ٣٨٤‬پ‪٥٨٥‬شي‬
‫‪٤‬ت‪٩‬ت سي ض‪ ٚ‬۾ گڎي‪٩ٌ ٝ‬ر حي ا‪ ٩٧‬د‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ڈ‪ ٩٤‬ح‪٧ ٦‬اڻ ز‪١‬ا‪ ٩٤‬ةػ‪ٞ‬شي قي‪٧“ ٩‬ي ا‪٤‬فا‪٤‬يج رقايخي د”ر‬
‫کاـ ‪٤‬ڪؽي ـائ‪٥‬في د”ر ۾ يا دـخڪاريَء سي دقر کاـ ة‪ ٦‬اڳخي ‪٤‬ڪؽي ‪١‬لي‪٥‬ي دقر ۾ داع‪ ٝ‬ٿي‬
‫قيئي “‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ا‪٧‬ا ىؽقرت پيق اچي قيئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فاـ کي ةػ‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ضا‪ٞ‬خ‪٩١ ٣‬سب‬
‫‪٤‬ئي‪ ٣‬ـؽ ر‪٢٥٧‬ائي ڈ‪٤‬ي قڃي‪ .‬اـ “چار حي ‪ ٣٥٧‬دْ‪٩‬يٰ ڪئي ح‪ ٦‬اـ گ‪٨‬ؽج کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ سي الِء‬
‫عػا کي‪٤ ٣‬تي ة‪٥‬اي‪٧“ ٩‬ي ۽ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ڪالؿ اـاـ سي ‪١‬ٿاـ الٿ‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪ ٩٧‬د‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ـؽاـؽي ةي ة‪٥‬ياد ۽ اڻ قاـٍيػار “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ح‪ ٦‬درـج “‪٧‬ي ح‪٧ ٦‬اڻ‪٩‬ڪي دقر ۾‬
‫ح‪٢‬ػـ ۽ ٽيڪ‪٥‬االسي سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ح‪٢‬اؿ گ‪٨‬ڻي‪٩‬ـ حتػي‪ٟ‬ي‪٩‬ـ ٿي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ پؽ ا‪ ٣٨٤‬كي‪ ٣‬س‪ ٩‬قضي ۽‬
‫‪٤‬ت‪٩‬ت ـاـ ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬قاـٍ‪٧“ ٦٤ ٩‬ي‪.‬‬
‫ح‪٢‬ػ‪٤‬ي ـتت‪ ٣‬۽ ذريٓ‪ ٣‬س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬كي‪ ٣‬ـاـ “‪٧‬يۿ س‪ ٣‬ةاةج پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ٘ؽ‪١‬اي‪ :٩‬ا‪٤‬خ‪٠‬‬
‫اْ‪ ٠ٟ‬ةا‪١‬ؽد د‪٤‬يا ک‪( ٠‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬د‪٤‬يا سي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬کي قچيڪ ڄاڻ‪ ٩‬ٿا) (نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ةلؽح ا‪٩٥ٞ‬ري‬
‫‪)118/15‬‬
‫عػا س‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ ز‪٤‬ػگي سا ان‪٩‬ؾ ٻڌائڻ ٿ‪ ٩‬اچي‪ ٩٧ .‬ح‪٢‬ػ‪٤‬ي ـتت‪ ٣‬۽ ذريٓ‪ ٣‬کي ٻڌائڻ سي الِء‬
‫‪٤‬ٿ‪ ٩‬اچي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ح‪٢‬ػ‪٤‬ي حؽ‪ٛ‬يَء سي ض‪٩‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪٤‬ئي‪ ٣‬پيٖ‪٢‬تؽ سي “‪١‬ػ حي د‪ٞ‬ي‪“ ٝ‬ڻڻ ـؽاـؽ‬
‫ةي ة‪٥‬ياد ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬يۿ اـ س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٦٤ ٩‬كؽيٓج ـاـ “‪٧‬ي ۽ ‪ ٦٤‬ئي قري ْ‪ ٜٝ‬ـاـ‪.‬‬
‫ـؽ ُ‪ٙ‬ؽ اهلل عاـ‪٧ 1‬ڪ ‪ٛ‬اديا‪٤‬ي ‪ٛ ٣٧ .٩٧‬اديا‪٤‬يج سي ض‪٢‬ايج ۾ ا‪٤‬گؽيؾيَء ۾ ‪٧‬ڪ ڪخاب‬
‫‪ٞ‬کي‪٩‬ۿ ‪١ ٩٧‬ؽزا ٕالؿ اض‪٢‬ػ کي د”ر ضاىؽ س‪٤ ٩‬تي ‪١‬ڃي‪٥‬ػق ‪ .٩٧‬ـ‪٥‬ػس چ‪٩‬ڻ “‪٧‬ي ح‪٧ ٦‬اڻ‪٩‬ڪ‪ ٩‬ز‪١‬ا‪٩٤‬‬

‫‪ .1‬پاڪفخاـ س‪ ٩‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ پؽڈي‪٨‬ي قزيؽ‪١( .‬خؽس‪)٠‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪105‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٧‬ڪ ةػ‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ز‪١‬ا‪٧“ ٩٤‬ي ۽ اـ ةػ‪ٞ‬ي‪ ٝ‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ عػا سي ر‪٢٥٧‬ائي ضان‪ ٝ‬ڪؽڻ سي الِء ٻي‪٨‬ؽ ‪٧‬ڪ‬
‫‪٤‬ئي‪٤ ٣‬تيَء سي ىؽقرت “‪٧‬يۿ ‪١‬ؽزا ٕالؿ اض‪٢‬ػ ‪ٛ‬اديا‪٤‬ي اـ گ‪٨‬ؽج کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ سي الِء‬
‫‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ا‪ ٩٧‬اـخػالؾ رڳ‪٧ ٩‬ڪ ‪ٖ١‬ا‪٧“ ٩ٍٞ‬ي‪٤ .‬تي س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬ز‪١‬ا‪٤‬ي سي حتػي‪ٟ‬يَء ـاـ ‪ ٦٤‬پؽ اـ ڳا‪٦٨ٞ‬‬
‫ـاـ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬عػائي ‪١‬خ‪( ٣‬ڪخاب) ‪١‬طؽؼ‪ /‬ةػ‪ٞ‬شي يا ٕيؽ ‪٩١‬س‪٩‬د ٿي قي‪٧ ٩‬شي‪ .‬ز‪١‬ا‪ ٩٤‬ـػائي‪٣‬‬
‫ةػ‪ٞ‬ت‪ ٩‬ر‪٥٧‬ػق “‪٧‬ي ۽ ز‪١‬ا‪٤‬ي سي حتػي‪ٟ‬يَء سي ‪ٞ‬طاظ کاـ گ‪٨‬ؽج ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬دي‪ ٣‬ض‪ ٚ‬سي ٻي‪٨‬ؽ‬
‫حلؽيص ڪئي قڃيۿ پؽ اـ ‪٤‬ئي‪ ٣‬حلؽيص س‪ ٩‬ڪ‪ْ ٠‬ا‪ ٠ٞ‬۽ ‪١‬شخ‪٨‬ػ ا‪٤‬شاؿ ڈي‪٥‬ػا “‪٣٧‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫اـ سي الِء ڪ‪٤ ٣٨٥‬ئي‪٤ ٣‬تي سي ةٓرج سي ڪاة‪ ٦‬گ‪٨‬ؽج ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫سيئ‪ ٣‬اـاـ کي عتؽ “‪٧‬ي ح‪ٛ ٦‬ؽ“ـۿ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي اڂ ة‪ ٦‬ان‪ٟ‬ي ضا‪ٞ‬ج ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬اـ سي‬
‫‪١‬خ‪ ٣‬۾ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ٛ ٦‬ف‪ ٠‬سي ڪا ڦيؽگ‪٨‬يؽ ‪ ٦٤‬ٿي “‪٧‬ي ۽ سڎ‪ ٣٧‬عػا س‪ ٩‬ڪالؿ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ن‪٩‬رت ۾‬
‫‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ‪٤‬ئي‪٤ ٣‬تيَء سي “‪١‬ػ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬ـ‪٩‬اؾ ئي ڪ‪٨٤٩‬ي‪.‬‬
‫اـ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ‪٧‬ڪ ‪١‬راؾ ‪٧‬يَء ة‪٧“ ٦‬ي ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي سي ‪٤‬ت‪٩‬ت سي دْ‪٩‬يػارـ ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫‪٧‬اڻ‪٩‬ڪي ن‪ٓ٥‬خي د”ر ۾ سيڪي ‪١‬فئال پيػا ٿيا “‪٣٧‬ۿ ا‪ ٣٨٤‬۾ ‪٧‬ڪ ‪١‬فئ‪ ٩ٟ‬گڎي‪ ٝ‬ـ‪٢‬اج س‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫ن‪ٓ٥‬خي ا‪ٜ٤‬الب سي ‪٤‬خيشي ۾ ـڄ ي د‪٤‬يا ۾ اڃ ۽ قځ قچي قيئي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ ‪٧‬ڪ‬
‫‪٤‬ئي‪ ٣‬ن‪٩‬رحطاؾ پيػا ٿيۿ سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬ڪ‪ٟ١ ٣٨٥‬ڪ ۾ ڪيخؽـ ئي ‪١‬ؼ‪٧‬ت‪ ٣‬سا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬اچي “ةاد ٿيا‪.‬‬
‫ـاڳي ٌؽح اڪ رؽ ‪ٟ١‬ڪ‪ ٣‬۾ گڎي‪١ ٝ‬ؼ‪٧‬تي ـ‪٢‬اج (‪ٟ١‬ٽي ر‪ٞ‬يشيؿ ـ‪٩‬ـائٽي) ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي‪ .‬ا‪٣٨٤‬‬
‫چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـالؿ ۾ قاضػ ‪١‬ؼ‪٧‬تي ـ‪٢‬اج (ي‪٤٩‬ي ر‪ٞ‬يشيؿ ـ‪٩‬ـائٽي) سا اضڪاؿ ح‪٩١ ٦‬س‪٩‬د “‪٣٧‬ۿ پؽ‬
‫گڎي‪١ ٝ‬ؼ‪٧‬تي ـ‪٢‬اج سا ضڪ‪٩١ ٠‬س‪٩‬د ‪ .٣٧“ ٦٤‬اـ ‪٤‬ئي‪ ٣‬ىؽقرت سي ح‪ٜ‬اىا ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ٻي‪٨‬ؽ‬
‫‪٧‬ڪ ‪٤‬تي اچيۿ سيڪ‪ ٩‬اُـ ‪١‬فئ‪ٟ‬ي سي ةاري ۾ عػائي اضڪاؿ ُـڻائي‪.‬‬
‫ا‪٤ ٣٨٤‬ت‪٩‬ت سي دْ‪٩‬يػارـ اـ ‪١‬فئ‪ٟ‬ي س‪٤ ٩‬تيؽق ا‪ ٩٧‬ٻڌاي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ـچائي ‪٧‬ؽ ‪١‬ؼ‪٧‬ب ۾ ‪ٟ١‬ي‬
‫ٿي ۽ ا‪ ٣٨٤‬س‪ ٩‬اكارق ع‪٩‬د ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ‪“ ٣٧‬يج ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬قا‪ٙٞ ٦٤‬ي زةؽاالق‪ٞ‬ي‪( ٣‬ا‪ٞ‬لٓؽاء ‪)196‬‬
‫‪ ٣٥٧‬چي‪٩‬ۿ سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬ـچائي ‪٧‬ؽ ‪١‬ؼ‪٧‬ب ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪٧‬ؽ ‪١‬ؼ‪٧‬ب قاري کي ٻي‪٣‬‬
‫‪١‬ؼ‪٧‬ت‪ ٣‬حي ائي‪ ٣‬ئي اْخ‪ٜ‬اد رکڻ گ‪٨‬ؽسيۿ سيئ‪ ٩٧ ٣‬ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ؼ‪٧‬ب حي ڀؽقـ‪ ٩‬رک‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫پؽ ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٩‬ا‪٧‬ڏق ‪١‬فئ‪ ٩ٟ‬ڪ‪٨٤٩‬يۿ س‪ ٣٨٥‬سي ةاري ۾ عػائي ضڪ‪ ٠‬ٻڌائڻ سي الِء ڪ‪٣٨٥‬‬
‫‪٤‬ئي‪٤ ٣‬تيَء سي “‪١‬ػ ىؽقري ‪٧‬شي‪ .‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ ـ‪٩‬اؾ س‪ ٩‬چٽ‪ ٩‬س‪٩‬اب ع‪٩‬د پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫اـالؿ ﷺ سي ـيؽت ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬را سڎ‪١ ٣٧‬ڪي کاـ ‪٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬خا‬
‫ح‪ ٦‬اـ ق‪ٛ‬ج احي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬ـاـ گڎ ي‪٩٨‬دي ۽ ‪١‬لؽڪي‪ ٣‬ة‪٩١ ٦‬س‪٩‬د ‪٧‬ئا‪ .‬ٻي‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ ايئ‪ ٣‬چئشي ح‪٦‬‬
‫اـ ق‪ٛ‬ج ‪١‬ػي‪٧ ٩٥‬ڪ گڎي‪١ ٝ‬ؼ‪٧‬تي ـ‪٢‬اج سي ضيريج رک‪٥‬ػق ‪.٩٧‬‬
‫اـ ق‪ٛ‬ج پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ڪي‪٩‬ۿ س‪٧ ٩‬ڪ ‪٥١‬ل‪٩‬ر ساري ٘ؽ‪١‬اي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ْاؿ ٌ‪٩‬ر‬
‫حي ‛نطي‪١ ٦ٙ‬ػي‪ ‚٦٥‬يا ‛‪١‬يراؽ ‪١‬ػي‪ ‚٦٥‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬اـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ا‪٤‬خِا‪١‬ي ‪ٛ‬يادت کي‬
‫‪١‬ڃي‪٥‬ػي ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬قي‪ ٩٧ ٩‬ح‪٧ ٦‬ؽ ‪١‬ؼ‪٧‬تي گؽق‪ ٦٧‬سا ‪ٓ١‬ا‪١‬ال اـ سي پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬تائ‪ٟ‬ي رقايخ‪٩١ ٣‬سب‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪106‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ٌئ‪ ٦‬ڪيا قي‪٥‬ػا‪ .‬س‪١ ٣٨٥‬اـ ا‪ ٩٧‬اض‪٩‬اؾ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬گڎي‪ ٝ‬ـ‪٢‬اج سي ح‪ِ٥‬ي‪٧ ٠‬يئ‪ ٣‬ڪئي قي‪٥‬ػي ح‪٦‬‬
‫‪١‬ؽڪؾي ا‪٤‬خِاؿ گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬حڻ‪ ٩‬اڪرؽيخي گؽق‪ ٦٧‬سي ‪٧‬ٿ ۾ ‪٤٩٧‬ػقۿ پؽ ُاـ ـاـ گڎ ‪٧‬ؽ ‪١‬ؼ‪٧‬تي ۽‬
‫ـڀيخا ئي گؽق‪ ٦٧‬کي ا‪ ٩٧‬ض‪٤٩٧ ٚ‬ػق ح‪ ٩٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬ش‪ْٜ ٣‬يػـ ‪٩١‬سب پ‪٥٨٥‬شي داع‪ٟ‬ي ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬سي‬
‫س‪٩‬ډسڪ ڪؽي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫ٻي ڳا‪ ٦٨ٞ‬ا‪٧‬ا ح‪ ٦‬گڎي‪ ٝ‬ـ‪٢‬اج ۾ ُپؽا‪١ ٣١‬اض‪٩‬ؾ پيػا ڪؽڻ س‪١ ٩‬فئ‪٩ٟ‬ۿ ڪ‪١ ٩‬ؼ‪٧‬تي ‪١‬فئ‪٩ٟ‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪٧ .‬ي اـ کاـ چار ‪١‬فئ‪٧“ ٩ٟ‬ي‪ .‬ايئ‪ ٣‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬سيڪڎ‪٧ ٣٧‬ؽ ‪١‬ؼ‪٧‬تي گؽق‪ ٦٧‬ٻي ‪١‬ؼ‪٧‬ب‬
‫قاري کي ـچ‪ ٩‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ‪ٞ‬ڳي ح‪ ٦‬ا‪ٛ ٣١‬ائ‪ ٠‬ٿي قي‪٥‬ػق‪ .‬ا‪ ٣١‬پف‪٥‬ػي قاري ز‪٤‬ػگي سي الِء ان‪ ٝ‬۾‬
‫س‪ ٣٨٥‬كئي سي ىؽقرت “‪٧‬ي ا‪ ٩٧‬ـ‪٨‬پ (رقاداري) س‪ ٩‬سؼة‪٧“ ٩‬ي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬ـ‪٢‬اج سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي‬
‫ا‪٤‬ػر ٽا‪ٞ‬ؽ‪٤‬ؿ (ـ‪٨‬پ‪ /‬رقاداري) س‪ ٩‬سؼة‪٩١ ٩‬س‪٩‬د ‪٧‬شيۿ ُاحي ا‪٤٩٧ ٣١‬ػق ۽ سخي ٽا‪ٞ‬ؽ‪٤‬ؿ (ـ‪٨‬پ‪/‬‬
‫رقاداري) س‪ ٩‬سؼة‪٤٩٧ ٦٤ ٩‬ػقۿ اُحي ٽڪؽاُء ‪٤٩٧‬ػق‪.‬‬
‫حاريظ ٻڌائي ٿي ح‪ ٦‬ٽڪؽاُء سا قا‪ٓٛ‬ا گڎي‪ ٝ‬۽ ٕيؽ گڎي‪ ٝ‬ٻ‪٨٥‬ي ‪ٛ‬ف‪ ٣٢‬سي ـ‪٢‬اج ۾ ‪٧‬ڪش‪٨‬ڏا‬
‫ةا‪ٛ‬ي ر‪ ٣٧‬ٿا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪٨١ :‬اڀارت سي ‪ٞ‬ڏائي ع‪٩‬د ‪٥٧‬ػـ سي ٻ‪ ٣‬گؽق‪ ٣٧‬سي قڃ ۾ ٿي‪ .‬ٻي ‪٨١‬اڀاري‬
‫س‪٥‬گ سخي ٻ‪ ٣‬چري‪ ٣‬سي قڃ ۾ ٿ يۿ ا‪٧‬ي ٻئي ْيفائي ‪٧‬ئا‪ .‬اٖ٘ا‪٤‬فخاـ ۽ ٻي‪ٟ١ ٣‬ڪ‪ ٣‬۾ ع‪٩‬د‬
‫‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ئي ٻ‪ ٦‬گؽق‪ ٦٧‬ة‪٥‬شي ‪٧‬ڪ ٻئي ـاـ قډ‪٧‬ڻ ۾ ُرچؾ “‪ ٣٧‬قٕيؽف‪ .‬اـ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي س‪ ٩‬عالن‪٧ ٩‬ڪ‬
‫‪ َٙٞ‬۾ ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬ـ‪٢‬اسي ا‪ ٣١‬س‪ ٩‬راز ةا‪٢٧‬ي اْخؽاؼ )‪ (Mutual recognition‬۾ ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ‬
‫ةا‪٢٧‬ي اضخؽاؿ )‪ (Mutual respect‬۾ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪١ ٩٧‬فئ‪ ٩ٟ‬گڎي‪ ٝ‬اْخ‪٢‬اد س‪٧“ ٦٤ ٩‬يۿ پؽ گڎي‪ ٝ‬اضخؽاؿ س‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اـالؿ ۾ ‪١‬فئ‪ٟ‬ي س‪ ٩‬ا‪٩٧‬ئي‬
‫‪٤‬تيؽق ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ ـ ۾ ٻي‪٩‬ـ ة‪ ٦‬ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي “يخ‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ س‪ ٣‬س‪ ٩‬قاـٍ‪ ٩‬عخ‪٤ ٠‬ت‪٩‬ت ـاـ “‪٧‬يۿ اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي‬
‫۾ ‪٧‬ڪ “يج ‪ ٣٧‬ريج “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‛ ۽ رات س‪ ٩‬ح‪٨‬شػ پڏ‪٦٧‬ۿ ا‪٧‬ا ‪٢٤ ٝٙ٤‬از ح‪٥٨٥‬شي الِء “‪٧‬ي‪ .‬ا‪١‬يػ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ح‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬رب ح‪٩‬کي ‪ٜ١‬اؿ‬
‫‪١‬ط‪٩٢‬د حي ةي‪٨‬اري‪٥‬ػق‪( ‚.‬ة‪٥‬ي اـؽائي‪ٜ١ )47 ٝ‬اؿ ‪١‬ط‪٩٢‬د سي ‪ِٙٞ‬ي ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ حلؽيص ‛قاکاڻي‪ٝ‬‬
‫‪٥٧‬ڌ‚ “‪٧‬ي‪ .‬اـ ‪١‬ط‪٩٢‬ديج س‪٧ ٩‬ڪ د‪٤‬ي‪٩‬ي پ‪٧“ ٩ٟ٨‬ي ح‪٧ ٦‬ڪ اـ س‪“ ٩‬عؽت س‪ ٩‬پ‪٧“ ٩ٟ٨‬ي‪“ .‬عؽت‬
‫سي پ‪َ٩ٟ٨‬ء کي ‪ٙ١‬فؽي‪‛ ٣‬ك‪ٙ‬اْج ڪتؽيٰ‚ چ‪٩‬ـ ٿاۿ سيئ‪ ٣‬ضػير‪١ ٣‬اـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿئي ٿ‪ٛ .٩‬يا‪١‬ج سي‬
‫ڈي‪ ٣ ٨٥‬ـڀئي ‪٤‬تي ـڳ‪٩‬را پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣٥١٩١ ٣‬سي ك‪ٙ‬اْج ڪ‪٥‬ػا‪ .‬ا‪٧‬ا ك‪ٙ‬اْج گ‪٩‬يا ا‪ ٣٨٤‬سي ‪٣١٩١‬‬
‫‪٧‬ئڻ سي حهػي‪٤٩٧ ٚ‬ػيۿ س‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬کي س‪٥‬ج ۾ داع‪ ٝ‬ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػقۿ س‪ ٣‬کي عػا‬
‫س‪٥‬ج ۾ داع‪ ٝ‬ڪؽڻ چا‪٧‬ي‪ .‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ك‪ٙ‬اْج ـڀ‪٥‬ي کاـ قڈي ‪٤٩٧‬ػيۿ ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬ش‪٣‬‬
‫اُ‪١‬خي‪ ٣‬س‪ ٩‬حٓػاد ـڀ‪٥‬ي کاـ گ‪٨‬ڻ‪٧ ٩‬ئڻ سي ڪؽي پاڻ ـڳ‪٩‬را ـڀ‪٥‬ي کاـ قڈي گؽق‪ ٦٧‬سي ك‪ٙ‬اْج‬
‫٘ؽ‪١‬ائي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ‪١‬ط‪٩٢‬ديج س‪ ٩‬د‪٤‬ي‪٩‬ي پ‪٧ ٩ٟ٨‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ا‪٧‬ڏي حاريظ گڎ‬
‫ٿي قڃي ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬پاڻ ـڳ‪٩‬را د‪٤‬يا سي ـڀ‪٥‬ي ‪ ٣١٩ٛ‬سي ‪ِ٤‬ؽ ۾ ‪ٛ‬اة‪ ٝ‬ـخائق ۽ اْخؽاؼ الئ‪ ٚ‬ة‪٥‬شي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪107‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫قڃ‪ .٣‬ا‪٧‬ا عػائي رٿا پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ض‪ ٚ‬۾ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي پ‪٩‬ري ٿي‪ .‬اڂ د‪٤‬يا سا ـڀ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬اْخؽاؼ ڪؽڻ حي ‪١‬شت‪٩‬ر “‪ .٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٤‬ت‪٩‬ت ‪٧‬ڪ ‪١‬ڃي‪ ٝ‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ة‪٥‬شي‬
‫چڪي “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي ‪٤‬ؾاْي ‪٤‬ت‪٩‬تۿ سيئ‪ ٣‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ُ‪٩٨‬ر سي كؽقْاحي ـا‪ ٣ٞ‬۾ ‪٧‬ئي‪.‬‬
‫‪١‬ط‪٩٢‬دي ‪٤‬ت‪٩‬تۿ د‪٤‬ي‪٩‬ي ‪ٞ‬طاظ کاـ ‪١‬ڃي‪٤ ٝ‬ت‪٩‬ت )‪٤ (Established‬ت‪٩‬ت س‪ ٩‬ٻي‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي‬
‫ا‪٧‬ڏي ‪٤‬ت‪٩‬ت س‪ ٣٨٥‬سي ض‪ ٚ‬۾ حاريغي كا‪٧‬ػي‪٩‬ـ ايخؽي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬گ‪٨‬ڻي‪٩‬ـ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪٩١‬س‪٩‬د‬
‫‪٧‬ش‪٣‬ۿ س‪ ٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي كغهيج ۽ حٓ‪ٟ‬ي‪٢‬ات سي ةاري ۾ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬كڪ ۽ كت‪٨‬ي سي‬
‫گ‪٥‬شائق ‪ ٦٤‬ر‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فاـ پاڻ ئي پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ڃي‪٢ْٟ ٝ‬ي ‪ٓ١‬يار ‪٩١‬سب پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ضيريج س‪٩‬‬
‫اْخؽاؼ ڪؽڻ حي ‪١‬شت‪٩‬ر ٿي قڃي‪ .‬ا‪ٛ‬ؽار يا ا‪٤‬ڪار اْخؽاؼ سي پڇاډڪي ن‪٩‬رت حٓؽيٗ ۽‬
‫قاکاڻ “‪٧‬ي‪ .‬اـ ڪؽي ُاـ کي ‛‪ٜ١‬اؿ ‪١‬ط‪٩٢‬د‚ چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫‪ٜ١‬اؿ ‪١‬ط‪٩٢‬د سي ‪٧‬يَء “يج ‪١‬ڪي دقر سي “عؽ ۾ ‪٤‬ازؾ ٿي‪ .‬اـ ق‪ٛ‬ج اـالؿ اڃا ـگ‪٨‬ارق ‪ ٦٤‬ٿي‪٩‬‬
‫‪ .٩٧‬پ‪ِ٩‬ء اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬حتػي‪ٟ‬ي‪٩‬ـ پيػا ڪي‪٩‬ـۿ س‪ ٩‬دي‪ ٣‬اـالؿ ‪٧‬ؽ ‪ٞ‬طاظ کاـ‬
‫‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ـگ‪٨‬ارق ٿي قي‪ٛ .٩‬ؽ“ـ ائي‪١ ٣‬ط‪٩ٙ‬ظ ٿي قي‪٩‬ۿ س‪ ٩‬اـ ۾ حطؽيٗ يا حتػي‪ٟ‬يَء س‪٩‬‬
‫ڪ‪ ٩‬ا‪١‬ڪاـ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ـ‪٥‬ج ‪٤‬ت‪٩‬ي ڪخاة‪ ٣‬۾ ـ‪٨‬يڏسي قيئي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي كغهيج ‪٤‬ز‬
‫حاريغي ‪ٓ١‬يار حي ‪٧‬ڪ ‪١‬ڃي‪ ٝ‬۽ ‪ٓ١‬خؽؼ كغهيج ة‪٥‬شي قيئي‪٧ .‬ڪ ِْي‪ ٠‬اُ‪١‬ج ۽ اڻ ڳڻيا‬
‫ادارا دي‪ ٣‬اـالؿ سي ض‪ٙ‬اُج حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي قيا قٕيؽف قٕيؽف‪.‬‬
‫سڎ‪ ٣٧‬عػا س‪ ٩‬دي‪ ٣‬ائي‪١ ٣‬ط‪٩ٙ‬ظ ۽ ـگ‪٨‬ارق ٿي قڃي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ سي ذاحي ‪٩١‬س‪٩‬دگيَء کاـ‬
‫ـ‪٩‬اِء ة‪ ٦‬ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬عػا سي دي‪ ٣‬کي پ‪٩‬ري ٌؽح ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬قڃي ۽ اُـ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪي‪٩‬‬
‫قڃي‪ .‬اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سا قا‪ٓٛ‬ا پيق اچڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٤‬فا‪٤‬يج سا‪ٟ٧‬يج سي اق‪٤‬ػا‪٧‬يَء ۾ ‪٤‬ٿي ر‪٧‬يۿ ة‪ٟ‬ڪ‪٦‬‬
‫ْ‪ ٠ٟ‬سي اُسا‪ٞ‬ي ۾ اچي ٿي قڃي‪ .‬ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ٌ ٦‬ا‪ٞ‬ب سي الِء عػا سي ‪١‬ؽىي کي ڄاڻڻ پ‪٩‬ري ٌؽح‬
‫ـ‪ ٩ٞ٩‬۽ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي پيٖ‪٢‬تؽ سي ةٓرج س‪ٜ١ ٩‬هػ “‪٧‬ي ۽ سڎ‪ ٣٧‬ةٓرج س‪ٜ١ ٩‬هػ‬
‫ضان‪ ٝ‬ٿي ر‪٧‬ي‪٧ ٩‬شي ح‪ ٦‬پ‪ِ٩‬ء ‪٤‬ئ‪٩‬ـ ‪٤‬تي ڇا سي الِء ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪108‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫فطرة جْ ڀروشّ‬
‫ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ‪ 23‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ْ‪ ٝ٢‬سي ذريٓي ْؽةفخاـ ۾ سيڪ‪ ٩‬ا‪ٜ٤‬الب‬
‫“‪٤‬ػقۿ اـ س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩‬رڳ‪ ٩‬ا‪ ٦٤ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪ٛ ٦‬ػي‪ ٠‬ـياـي ‪ِ٤‬اؿ ةػ‪ٞ‬شي قي‪ .٩‬پؽ ُاـ کاـ قڈق قا‪ ٩ٓٛ‬ا‪٩٧ ٩٧‬ۿ‬
‫سيڪ‪ ٩‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٩‬ڃ سي ـٍص حي پيق “ي‪ .٩‬سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬پ‪٨‬ؽي‪١ُ ٣‬لؽڪ ‪٧‬ئاۿ ـي ‪٩١‬ضػ‬
‫ة‪٥‬شي قياۿ سيڪي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ـؽڪق ‪٧‬ئاۿ ـي ٘ؽ‪١‬ا‪٤‬تؽدار ة‪٥‬شي قيا‪ .‬س‪ ٣‬سي ـ‪٩‬ڃ ‪ٜ١‬ا‪١‬ي ضػـ‬
‫حائي‪١ ٣‬طػقد ‪٧‬ئيۿ ا‪٧‬ي ةي‪ ٣‬اال‪٩ٛ‬ا‪١‬ي پيٖاؿ سا ْ‪٢ٟ‬تؽدار ة‪٥‬شي قيا‪ .‬س‪ ٣‬کي قډ‪٧‬ڻ ‪١‬ؽڻ کاـ ـ‪٩‬اِء‬
‫ٻي‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬اي‪٥‬ػق ئي ‪٩٧ ٦٤‬ۿ ـي ا‪ ٣١‬۽ ا‪٤‬فا‪٤‬يج سا پؽچارڪ ة‪٥‬شي د‪٤‬يا ۾ پکڏسي قيا‪ .‬س‪ ٣‬سي‬
‫ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي ڪا حاريظ ‪٧ ٦٤‬ئيۿ ح‪ُ ٣‬احي ا‪٩ٛ‬اؿ ْا‪ ٠ٞ‬سي حاريظ س‪٩‬ډي ڇڎي‪.‬‬
‫ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ ا‪ ٩٧‬ا‪٩٤‬ک‪ ٩‬ا‪ٜ٤‬الب “ڻڻ ۾ ڪيئ‪ ٣‬ڪا‪١‬ياب ٿي‪٩‬ۿ اـ س‪ ٩‬ٻي‪٨‬ؽ س‪٩‬اب‬
‫ا‪٩٧‬ئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ ‪ْ٩٤‬يج س‪ ٩‬ا‪ٜ٤‬الب “ڻڻ سي الِء ‪٧‬ڪ قڈي ‪ٛ‬ؽةا‪٤‬ي گ‪٨‬ؽة‪٧ ٝ‬شي ٿي‪ .‬ا‪٧‬ا ‪ٛ‬ؽةا‪٤‬يۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬کي اڄ‪٩‬ڪي زةاـ ۾ رـڪ کڻڻ چئي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ ٣٧ .٩‬د‪٤‬يا س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ئي ان‪٩‬ؾ “‪٧‬ي‬
‫ح‪‛ ٦‬سيخؽق قڈق رـڪ ايخؽي قڈي ڪا‪١‬ياةي‚‪ .‬ا‪٤‬فاـ کي ةػالئڻ ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا س‪ ٩‬ڈکي ۾ ڈکي‪ ٩‬ڪ‪٠‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي سيڪ‪ ٩‬كغم ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬کي ةػالئڻ ٿ‪ ٩‬چا‪٧‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬کي ڈکي ۾ ڈکي‪ ٩‬رـڪ‬
‫کڻڻ‪ ٩‬ٿ‪ ٩‬پ‪٩‬ي‪ْ .‬ا‪ ٠ٞ‬اـتاب سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ نطيص ‪٤٩٧‬ػق ح‪ ٦‬ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ اُـ‬
‫‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ “عؽي ضػ حائي‪ ٣‬رـڪ ک‪٥‬ي‪ .٩‬ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي س‪ ٩‬پاڻ ڪؽي‪ ٣٢‬کي “عؽي درسي‬
‫سي ڪا‪١‬ياةي ٍْا ٿي‪.‬‬
‫‪٧‬خي ا‪٨٤‬يَء ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي قىاضج الِء ٻ‪١ ٦‬راؾ پيق ڪش‪ ٣‬ٿا‪ .‬پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ‪١‬راؾ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬سڎ‪١ ٣٧‬ڪ‪٩‬‬
‫٘خص ٿي قي‪ .٩‬اُـ ق‪ٛ‬ج ة‪١ ٦‬ڪي سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي گ‪٨‬ڻائي ُ‪١‬لؽڪ ‪٧‬ئي‪٧ .‬ي ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪٧ ٩٨‬ئاۿ س‪ ٣‬پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ـاـ ـغج دك‪٥٢‬ي ڪئي ‪٧‬ئي‪ ٣٥٧ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي پ‪٥٨٥‬شي قٌ‪١ ٣‬اـ ڪڍي‪.٩٧ ٩‬‬
‫‪ ٣٥٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـاـ سارضاڻي‪٩‬ـ س‪٥‬گي‪٩‬ـ ڪي‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ ٣٥٧ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ڪيخؽـ ئي‬
‫ـاٿي‪ ٣‬کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪي‪ ٩٧ ٩‬۽ ع‪٩‬د پاڻ ـڳ‪٩‬رـ حي پڻ ‪٧‬ڪ کاـ قچيڪ ڀيؽا ‪ٛ‬احالڻ‪ ٩‬ض‪ ٩ٟ٢‬ڪؽڻ سا‬
‫‪ٛ‬ػؿ ک‪٥‬يا ‪٧‬ئا‪ ٣٥٧ .‬سا دك‪٥٢‬اڻا ڈق‪ ٦٧‬ايخؽا ح‪٧ ٦‬ئاۿ س‪ ٣‬سي ـؾا اـ ق‪ٛ‬ج سي رقاج ‪٩١‬سب ا‪٧‬ائي‬
‫‪٧‬ئي ح‪ ٦‬ـڀ‪٥‬ي کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سي ‪١‬اىيَء سي ڈق‪ ٣٧‬کي ‪ٓ١‬اؼ ڪؽي پي ـگ‪٨‬شي‪٩‬ۿ پؽ اُحي ‪٧‬ڪ ٻي‪ ٩‬ڀؤ ‪٩٧‬ۿ سيڪ‪٩‬‬
‫اـ کاـ ة‪ ٦‬قڈق ‪٩٧‬ۿ ا‪٧ ٩٧‬يَء ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬کي ڇڎي‪ ٩‬قڃي ‪٧‬ا ح‪ ٦‬ا‪٤‬ػيل‪ ٩‬ا‪ ٩٧ ٩٧‬ح‪٩٧ ٦‬‬
‫ٻي‪٨‬ؽ ‪ ٠ِ٥١‬ٿي اـالؿ سي عالؼ ـازك‪٩‬ـ ڪ‪٥‬ػا ۽ اـالؿ سي ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬کي ‪ ٠ِ٥١‬ڪؽي اـالؿ‬
‫سي عالؼ ٻي‪٨‬ؽ س‪٥‬گ كؽقع ڪؽي ڇڎي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬کي ةيج اهلل ۾ “‪٤‬ػق قي‪ ٩٧ .٩‬احي ايئ‪ ٣‬ةيٺا ‪٧‬ئاۿ گ‪٩‬يا پ‪٥٨٥‬شي ‪٩١‬ت سي ڪ‪٥‬ڌيَء‬
‫حي ةيٺا ‪٧‬ش‪ .٣‬پؽ ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ ا‪ ٣٨٤‬سي الِء ـؾا سي ةػراـ ‪ٓ١‬ا٘يَء س‪ ٩‬اْالـ ڪي‪ .٩‬پاڻ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪109‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـ ‛قڃ‪ !٩‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـڀ “زاد “‪٧‬ي‪ ‚.٩‬پؽ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪ ٩٧‬رـڪ ک‪٥‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيخؽق قڈق‬
‫رـڪ ‪٩٧‬ۿ اـ س‪٘ ٩‬ائػق اُ ـ کاـ ة‪ ٦‬قڈق ٿي‪ .٩‬ا‪ٍ٘ ٩٧‬ؽت حي ڀؽقـي س‪ٓ١ ٩‬ا‪٩٧ ٩ٟ١‬ۿ پؽ ا‪٧ ٩٧‬ڪ‬
‫ـغج رـڪ پڻ ‪.٩٧‬‬
‫اـ قا‪ٓٛ‬ي سي ةاري ۾ راقي رقايج ڪ‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬اـ ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ‪ٓ١‬ا٘يَء کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ي‬
‫‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ةيج اهلل ‪١‬اـ ‪٤‬ڪخا ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ ضاؾ ا‪٩٧ ٩٧‬ۿ ڄڻ ‪ٛ ٩٧‬تؽـ ‪١‬اـ اُٿي “يا ‪٧‬ش‪ ٣‬۽ ‪ ٩٧‬پ‪ِ٩‬ء اـالؿ ۾‬
‫داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪( .‬ضياة ا‪ٞ‬هطاة‪)175/1 ٦‬‬
‫‪١‬ڪي سي ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٧‬ي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬سڎ‪ ٣٧‬ضيؽت ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ قٽ “يا ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي ‪ٙ٤‬فياحي‬
‫ضا‪ٞ‬ج ا‪٧‬ا ‪٧‬ئي ح‪ ٣٥٧ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪٩١‬ت کي ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي پي ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩٧ .٩‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ‪١‬ئ‪ ٣ٟ‬۾ ڳڻي‬
‫ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا‪ .‬ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي‪ٓ١ ٣‬اؼ ڪؽي ڇڎي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ايئ‪٩٧ ٣‬ۿ ڄڻ ڪ‪٣٨٥‬‬
‫‪١‬ئ‪ ٝ‬کي ٻي‪٨‬ؽ سيئاري‪ ٩‬قي‪٧ ٩‬شي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي‪ٓ١ ٣‬اؼ ڪؽي ڄڻ ‪٤‬ئي‪ ٣‬ضياحي ڈيئي ڇڎي‪ .‬ا‪٩٧‬‬
‫‪١‬ٿ‪ ٣‬ايخؽق ح‪ ٦‬قڈق اضفاـ ‪٩٧‬ۿ س‪ ٩‬اُـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪٥١‬ش‪٨‬ائ‪ ٣‬ـؽڪليَء سي ا‪١‬يػ ‪٧ ٦٤‬ئي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ا‪ ٣٨٤‬حي‬
‫ايڎق ح‪ ٦‬قڈق ٿ‪٩‬رق ‪٩٧‬ۿ س‪ ٩‬ا‪٢٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ئي ‪ ٩٧ ٦٤‬ح‪ ٩٧ ٦‬ا‪٧‬ڏي اْ‪ٟ‬يٰ ـ‪٩ٟ‬ڪ کاـ پ‪ِ٩‬ء ة‪ ٦‬ةػـخ‪٩‬ر‬
‫ـؽڪق ة‪٥‬يا ر‪( ٣٥٧ .٣٧‬ضيؽت) ‪١‬ط‪٢‬ػ ﷺ سي دي‪ ٣‬کي ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ قرح‪ .٩‬ا‪٧‬ي ئي ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬سيڪي‬
‫‪ ٧‬يفخائي‪ ٣‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سا ـڀ‪٥‬ي کاـ قڈا قيؽي ‪٧‬ئاۿ ‪٧‬اڻي ا‪٧‬ي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سا ـڀ کاـ قڈا‬
‫دقـج ۽ ـاٿي ة‪٥‬شي قيا‪ .‬ةيلڪ ا‪ ٩٧‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ س‪ ٩‬ـڀ کاـ ا‪٩٤‬ک‪ ٩‬قا‪٩٧ ٩ٓٛ‬ۿ پؽ ا‪ُ ًٜ٘ ٩٧‬اـ‬
‫ق‪ٛ‬ج پيق “ي‪٩‬ۿ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ حاريظ س‪ ٩‬ـڀ کاـ ا‪٩٤‬ک‪ ٩‬رـڪ ک‪٥‬ي‪.٩‬‬
‫ٻي‪ ٩‬قا‪ ٩ٓٛ‬سيڪ‪٩‬ۿ ‪٧‬خي پيق ڪؽڻ چا‪٧‬ي‪٥‬ػسۿ ا‪ٛ‛ ٩٧‬تي‪ٟ‬ي ‪٩٧‬ازـ‚ س‪٧“ ٩‬يۿ سيڪ‪١ ٩‬ڪي‬
‫سي ٘خص کاـ پ‪ِ٩‬ء پيق “ي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬را پ‪٥٨٥‬شي ـاٿي‪ ٣‬ـاـ گڎ ‪١‬ڪي ‪١‬اـ ٌائٗ الِء رقا‪٤‬ا ٿيا‪.‬‬
‫رـخي ۾ ‛‪٩٧‬ازـ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي‚ قارـ س‪ْ ٩‬الئ‪ .٩٧ ٩ٜ‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي‪ ٣‬ڪش‪ ٦٤ ٦٨‬چي‪ ٩‬۽ ‪ ٦٤‬ئي ا‪ ٣٨٤‬سي‬
‫عالؼ ڪا ڳا‪ ٦٨ٞ‬چئي‪ .‬ـ‪٥‬ػـ رـخ‪٧ ٩‬ڪ ا‪٧‬ڏي ‪٥٧‬ڌ حاـ ٿي گؼري‪٩‬ۿ سخي ٻ‪٨٥‬ي ٌؽ٘‪ ٣‬ٽڪؽي‪٩‬ـ‬
‫‪٧‬ي‪٩‬ـ ۽ قڃ ۾ ‪٧‬ڪ ‪١‬اٿؽي ‪٧‬ئيۿ س‪١ ٣٨٥‬اـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي اڃ قځ ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ئي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ۽‬
‫ـ‪٥‬ػس ـاٿي اـ قچي‪َ٣‬ء رـخي ۾ پ‪٨‬خا ح‪٩٧ ٦‬ازـ سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ٻ‪٨٥‬ي ٌؽ٘‪ ٣‬سي ٽڪؽي‪ ٣‬کاـ‬
‫زةؽدـج حيؽ ا‪٤‬ػازي كؽقع ڪؽي ڈ‪٤‬ي‪ .‬اـ اقچخي ض‪ٟ٢‬ي ـتب ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬۾ ا٘ؽاح‪ٙ‬ؽي پکڏسي‬
‫قيئي ۽ ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي ‪ٛ‬ي‪٢‬خي سا‪٤‬ي‪٩‬ـ ذياـ ٿي قي‪٩‬ـ‪ .‬پؽ اـ كؽقْاحي كڪفج کاـ پ‪ِ٩‬ء‬
‫‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬کي ٻي‪٨‬ؽ ٘خص ٿي ۽ ‪٩٧‬ازـ سي ڇ‪٧ ٣٨‬ؾارـ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي گؽ٘خار ڪي‪ ٩‬قي‪١ .٩‬ؽقس‪ٌ ٦‬ؽي‪ٜ‬ي‬
‫‪٩١‬سب ا‪٧‬ي گؽ٘خار ٿي‪ ٝ‬ـغج ـؾا سا ض‪ٜ‬ػار ‪٧‬ئاۿ ح‪ ٣٨٥‬کاـ ـ‪٩‬اِء اـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬س‪ ٩‬پڻ ا‪٤‬ػيل‪ ٩٧ ٩‬ح‪٦‬‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٣٨٤‬کي ڇڎي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٩٧ ٦‬ٻي‪٨‬ؽ اـالؿ ۽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي الِء عٍؽق ة‪٥‬تا‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي‬
‫ا‪ ٣٨٤‬کي ڇڎي ڈيڻ س‪٘ ٩‬يه‪ ٩ٟ‬ڪؽڻ ةيلڪ ‪٧‬ڪ قڈق رـڪ ‪ .٩٧‬پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ﷺ ا‪٩٧‬‬
‫رـڪ ک‪٥‬ي‪ ٩‬۽ ـڀ‪٥‬ي گؽ٘خار ٿي‪ ٣ٟ‬کي ٕيؽ ‪١‬لؽقط ٌ‪٩‬ر حي ڇڎي ڈ‪ .٩٤‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬کي‪ ٣‬ـ‪٩‬اري‬
‫۽ ـ‪ٙ‬ؽ س‪ ٩‬عؽڃ ة‪ ٦‬ڈ‪ ٩٤‬ح‪ ٦‬سيئ‪ ٩٧ ٣‬اٌ‪٢‬ي‪٥‬اـ ـاـ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣‬گ‪٨‬ؽـ ڈا‪ ٣٨٤‬قڃي ـگ‪ .٣٨‬پؽ ٿي‪٧ ٩‬يئ‪٣‬‬
‫ح‪ ٩٧ ٦‬ـڀ سا ـڀ اـالؿ سي دائؽي ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪ .‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ﷺ ا‪٣٨٤‬‬
‫ـاـ سيڪ‪ٕ ٩‬يؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي ـ‪٩ٟ‬ڪ ڪي‪٩٧ ٩‬ۿ اُـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٣٥٧‬سي الِء ـؽڪلي ‪٢١‬ڪ‪٧ ٦٤ ٣‬ئي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪110‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ة‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٩٧ ٣٧‬ـؽڪلي ڪ‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ اْهاة‪ ٣‬س‪٩‬ـ رڳ‪٩‬ـ ڦاٽي قڃ‪٧ ٣‬ا‪٣٥٧ .‬‬
‫سي الِء سيئؽق ر‪٧‬ڻ ڈکي‪ ٩‬ٿي پ‪٩‬ي ‪٧‬ا‪ .‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء کي‪ ٣‬سيڪ‪ ٩‬ڪؽڻ گ‪٨‬ؽسي ‪٧‬اۿ ا‪ ٣٨٤‬ا‪٩٧‬ئي‬
‫ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ﷺ س‪ ٩‬دي‪ ٣‬اعخيار ڪؽي قرحائ‪٩‬ـۿ ‪ ٩٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي الِء دك‪ ٣٢‬ا‪٤‬فاـ‬
‫ةػراـ دقـج ا‪٤‬فاـ ة‪٥‬شي قيا‪.‬‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سيڪڎ‪ ٣٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ کي حاريظ ‪١‬اـ ڪڍي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬اُـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب‬
‫ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏا ‪١‬راؾ ة‪ ٦‬ڪڍيا قي‪٥‬ػاۿ سيڪي ڪ‪ ٣٨٥‬كغم سي ُا‪٧‬ؽي ـياـي ڇا‪٤‬چي کي ‪٤‬ٿا‬
‫ةػالئي‪٣‬ۿ پؽ ع‪٩‬د ا‪٤‬فاـ کي ا‪٤‬ػر حائي‪ ٣‬ةػالئي ٿا ڇڎي‪.٣‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ُـ‪٥‬ج س‪٧ ٩‬ڪ ا‪ ٠٧‬ضه‪ ٩‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي ٍ٘ؽت حي ڀؽقـ‪٧“ ٩‬ي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫سي ـڄي ز‪٤‬ػگيَء ۾ اـ ان‪٩‬ؾ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ سا ‪١‬راؾ ‪ ٣ٟ١‬ٿا‪.‬‬
‫ا‪٤‬فاـ پٿؽ سي ةُج قا‪٤‬گياـ ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي ـي‪٥‬ي ۾ ٍ٘ؽت س‪٧ ٩‬ڪ عؾا‪ ٩٤‬کڻي‪٩‬‬
‫گ‪٢٨‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا ٍ٘ؽت ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي كغهيج س‪ ٩‬ا‪ ٠٧‬حؽي‪ ٣‬ضه‪٧“ ٩‬ي‪ُ .‬اـ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾‬
‫‪ ٣ِٙٞ ٣٥٧‬۾ ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ٛ(‛ :‬ف‪٧“ ٠‬ي) ا‪٤‬فاـ س‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ا‪٧‬ڏق ح‪ ٦‬درـج ٺا‪٧‬ي‪٩‬ـ‪٩‬ـۿ پ‪ِ٩‬ء کيؿ‬
‫چڱائي ۽ ‪١‬ػائيَء سي ـ‪٢‬ش‪ ٦٨‬ڈ‪٤‬ي ـ‪٩‬ـ‪( ‚.‬ا‪ٞ‬ل‪٢‬ؿ ‪ 7‬ػػ ‪)8‬‬
‫اـ ‪١‬اـ عتؽ پئي ح‪٧ ٦‬ؽ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ڄ‪٥٢‬ػي ئي ا‪ ٩٧‬ڄاڻي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ةڇڏائي ۽ ڀالئي ڇا “‪٧‬ي؟ نطيص ۽‬
‫ٕ‪ ًٟ‬ڇا “‪٧‬ي‪ .‬اـ س‪ ٩‬ٻي‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪٧‬ي “‪٧‬ي ح‪٧ ٦‬ڪ داْي ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪٤‬فاـ سي ـا‪٩٨١‬ـ سيڪا دْ‪٩‬ت‬
‫پيق ڪؽڻ پي‪ ٩‬قڃيۿ اُـ س‪ٕ ٩‬يؽ كٓ‪٩‬ري ْ‪ ٠ٟ‬يا اـ سي ‪١‬ش‪٩٨‬ؾ ‪ٓ١‬ؽ٘ج ا‪٤‬فاـ کي اڳ‪٩‬اٽ‬
‫ضان‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬داْي سڎ‪ ٣٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪ ٤‬فاـ کي ض‪ ٚ‬سي دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػق “‪٧‬ي ح‪١ ٩٧ ٦‬ػْ‪َ٩‬ء کي ـ‪٥‬ػس‬
‫ڄاح‪ ٝ‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬ئي ٻڌائي ر‪٧‬ي‪٤٩٧ ٩‬ػق “‪٧‬ي‪١ ٩٧ .‬ػْ‪ ٩‬سي الكٓ‪٩‬ر کي كٓ‪٩‬ر ۾ “ڻڻ ٿ‪ ٩‬چا‪٧‬ي‪.‬‬
‫ا‪ ٩٧‬قا‪ ٩ٓٛ‬دْ‪٩‬ت ڈي‪٥‬ػډ سي ا‪٤‬ػر ا‪ ٩٧‬ڀؽقـ‪ ٩‬ٿ‪ ٩‬پيػا ڪؽي ح‪ ٩٧ ٦‬سيڪ‪ ٩‬پيٖاؿ ڈيئي ر‪٧‬ي‪٩‬‬
‫“‪٧‬يۿ ا‪ ٩٧‬پيٖاؿ ح‪ ٦‬اڳ‪٩‬اٽ ئي ـ‪٥‬ػس ا‪٤‬ػر ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪١ .‬ػْ‪ ٩‬ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي ا‪٤‬ػرق‪٤‬ي ٍ٘ؽت سي‬
‫ڪؽي اـ کاـ ‪١‬شت‪٩‬ر “‪٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬ض‪ ٚ‬س‪ ٩‬اْخؽاؼ ڪؽي‪ .‬ا‪ ٩٧‬قا‪ ٩ٓٛ‬داْيَء کي ـػائي‪١ ٣‬اي‪٩‬ـيَء‬
‫کاـ ةچائي ٿ‪١ ٩٧ .٩‬ػْ‪ ٩‬سي ُا‪٧‬ؽي ةي چيا‪٤‬ي يا اـ سي ‪١‬غا‪ٙٞ‬ج کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪؽيۿ ـ‪٥‬ػس‬
‫ـا‪٩٨١‬ـ پ‪٥٨٥‬شي دْ‪٩‬ت پيق ڪ‪٥‬ػق “‪٧‬ي ۽ ا‪ ٩٧‬ي‪ٜ‬ي‪ ٣‬ٿ‪ ٩‬رکي ح‪٧ ٦‬ڪ ‪٧ ٦٤‬ڪ ڈي‪١ ٣٨٥‬ػْ‪٩‬‬
‫ىؽقر ـ‪٥‬ػس پيٖاؿ حي ‪ٞ‬تيڪ چ‪٤٩‬ػق‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي دْ‪٩‬حي ز‪٤‬ػگي ا‪٧‬ڏـ ‪١‬را‪ ٣ٞ‬ـاـ ڀؽي پئي “‪٧‬ي‪١ .‬اڻ‪ ٣٨‬سي ُا‪٧‬ؽي‬
‫‪١‬غا‪ٙٞ‬ج سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬سي ةاري ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬اي‪٢‬اـ ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ُٞ ٦٤ ٦‬ڎي‪ ٩‬ح‪٤ ٦‬يٺ ة‪ ٦‬ا‪٣٨٤‬‬
‫س‪ ٩‬ـي‪ ٩٥‬ک‪٥ٟ‬ػق ۽ ‪ ٩٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬پيٖاؿ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ حي ‪١‬شت‪٩‬ر ٿي پ‪٤٩‬ػا‪.‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ةػحؽي‪١ ٣‬غا‪ٙٞ‬خ‪ ٣‬سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬سي عالؼ‬
‫ةػدْا ‪ ٦٤‬ڪئيۿ سيڪي ةِا‪٧‬ؽ ح‪ ٦‬ـ‪٥‬ػـ دك‪ ٣٢‬ة‪٥‬ي‪٧ ٝ‬ئاۿ پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ـػائي‪ ٣‬ـ‪٥‬ػـ ض‪ ٚ‬۾‬
‫‪٧‬ػايج سي دْا گ‪٨‬ؽي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ٌٙ :‬ي‪ ٝ‬ة‪٢ْ ٣‬ؽ ا‪ٞ‬ػقـي ‪١‬ڪي “ي‪ ٩‬۽ ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٧‬ٿ‬
‫حي اـالؿ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي دقس سي ڳ‪٩‬ٺ‪ ٣‬۾ قي‪ ٩‬۽ کي‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪111‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫دْ‪٩‬ت ڈ‪٤‬ائي‪٣‬ۿ پؽ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬ـ‪٥‬ػـ ڳا‪١ ٦٨ٞ‬ڃڻ ةػراـ ـاڻؿ ةؽق ـ‪٩ٟ‬ڪ ڪي‪ ٩٧ .٩‬ٻي‪٨‬ؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫قٽ “ي‪ ٩‬۽ چيائي‪٣‬ۿ ‛اي عػا سا رـ‪٩‬ؾ! دقس ‪ٛ‬تي‪ ٩ٟ‬ـؽڪق ٿي قي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪ ٣٨٤‬کي پِٽي‪ ‚.٩‬پؽ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ ‪ ٦٤‬دقس ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي کي پٽي‪ ٦٤ ٩‬ئي ا‪ ٣٨٤‬سي عالؼ ةػدْا ڪئي‪ .‬پؽ اُـ سي اةخڏ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫دْا سي الِء ‪٧‬ٿ ‪١‬ٿي ک‪٥‬يا ۽ ا‪٘ ٩٧‬ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪‛ ٦‬اي اهلل دقس سي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪٧‬ػايج ڈي‪( ‚.‬ـيؽة اة‪٣‬‬
‫‪٧‬لاؿ ‪)409/1‬‬
‫دْا کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٌ‪ٙ‬ي‪ ٝ‬ة‪٢ْ ٣‬ؽقا‪ٞ‬ػقـي کي ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ح‪٩‬ـ قاپؿ پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي‬
‫ڈا‪ ٣٨٤‬قځ ۽ ا‪ ٣٨٤‬سي ـغخيَء سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬ـاڻ‪٤ ٣‬ؽ‪١‬ي ـاـ ڳا‪٨ٞ‬ائي‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬سي زيادحي‪ ٣‬سي‬
‫ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬ـاڻ‪ ٣‬عيؽع‪٩‬ا‪٧‬ي ـاـ ‪ .ٝ٧‬اـ ‪٤‬هيطج س‪ ٩‬راز ا‪٩٧‬ئي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬کي‪ ٣‬ي‪ٜ‬ي‪ ٩٧ ٣‬ح‪‛ ٦‬دقس‬
‫‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي‚ سي ‪١‬اڻ ‪ ٣٨‬س‪ ٩‬ڪيؿ ڪ‪ٙ٥١ ٩‬ؽد ڪيؿ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ ٩٧ .‬ة‪ ٦‬ٻي‪ ٣‬ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬سياـ ا‪٤‬فاـ “‪.٣٧‬‬
‫عػا سي ڈ‪ٍ٘ ٝ٤‬ؽت ا‪ ٣٨٤‬۾ پڻ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬يۿ سيئ‪ ٣‬ا‪٧‬ا ٻي‪ ٣‬۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ٍ٘ .‬ؽت حي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ي‪ٜ‬ي‪“ ٣‬عؽي ضػ حائي‪ ٣‬درـج ‪ .٩٧‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ٌ‪ٙ‬ي‪ ٝ‬ة‪٢ْ ٣‬ؽق ا‪ٞ‬ػقـي سڎ‪ ٣٧‬قاپؿ قي‪٩‬‬
‫۽ پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي کي ح‪٩‬ضيػ ٌؽؼ ـڎيائي‪ ٣‬ح‪ ٦‬اُـ س‪ٓ١ ٩‬شؾا‪٤ ٦٤‬خيش‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬ڪخ‪ ٩‬ح‪٩٧ ٦‬رياـ‬
‫‪٩٧‬رياـ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سا ـڀ ‪١‬ؽد ۽ ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ دي‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قيا‪.‬‬
‫ٍ٘ؽت حي ڀؽقـ‪ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪٧‬ڪ ِْي‪ُ ٠‬ـ‪٥‬ج “‪٧‬ي ۽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ز‪٤‬ػگي ۾ اُـ‬
‫سا ڪيخؽائي ‪١‬راؾ ‪ ٣ٟ١‬ٿا‪.‬‬
‫‪١‬ػ‪٤‬ي د”ر ۾ سڎ‪ ٣٧‬اـالؿ س‪“ ٩‬قاز ـڄي ْؽةفخاـ ۾ پکڏسي قي‪ ٩‬۽ ‪ٛ‬تي‪ ٣ٟ‬سا ق٘ػ اچي اـالؿ‬
‫‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳا‪ .‬اـ دقر سي قا‪١ ٣ٓٛ‬اـ ‪٧‬ڪ قا‪ ٩ٓٛ‬ا‪ ٩٧‬ة‪٧“ ٦‬يۿ سيڪ‪ٌ ٩‬ائٗ سي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ذ‪ٜ‬يٗ‬
‫ـاـ قاـٍ‪ ٩‬ٿ‪ ٩‬رکي‪.‬‬
‫ٌائٗ سي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي ذ‪ٜ‬يٗ س‪ ٩‬ق٘ػ ‪٤‬ائي‪ ٣‬نػي ‪٧‬شؽيَء ۾ ‪١‬ػي‪٥‬ي “ي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي‪ ٣‬اـالؿ‬
‫سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬سي ةاري ۾ ٻڌاي‪ ٩٧ .٩‬اـ الؿ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ڻ حي راىي ٿي قياۿ پؽ ‪ ٣٥٧‬پ‪٥٨٥‬شي ٌؽ٘اـ ڪيخؽا‬
‫كؽط پڻ رکيا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ ٣٥٧ :‬چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـي‪٢٤ ٣‬از ح‪ ٦‬پڏ‪٥٧‬ػاـي‪٣‬ۿ پؽ نػ‪ ٦٤ ٩ٛ‬ڈي‪٥‬ػاـي‪ ٣‬۽ ‪ ٦٤‬س‪٨‬اد‬
‫ڪ‪٥‬ػاـي‪ .٣‬اـ سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کا‪٤‬ئ‪ ٣‬ةيٓج قٺي کي‪ ٣‬اـالؿ ۾ داع‪ ٝ‬ڪؽي ڇڎي‪.٩‬‬
‫اُـ حي ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪ ٣٨‬اْخؽاض ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ اـ س‪ ٩‬س‪٩‬اب ڈي‪٥‬ػي ٘ؽ‪١‬ايائ‪٩‬ـۿ ‛سڎ‪٧ ٣٧‬يَء‬
‫اـالؿ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ي قٺ‪٥‬ػا ح‪ ٦‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪ ٩٧‬نػ‪ ٩ٛ‬ة‪ ٦‬ڈي‪٥‬ػا ۽ س‪٨‬اد ة‪ ٦‬ڪ‪٥‬ػا‪( ‚.‬ـيؽة اة‪ ٣‬ڪريؽ ‪)56/4‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٝ٧‬ذ‪ٙ‬يٗ سي ٘‪٩١ ًٜ‬س‪٩‬دف ‪٩ٛ‬ؾ کي ڈـ‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬را کي‪٣‬‬
‫ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬اـالؿ ۾ داع‪ ٦٤ ٝ‬ڪ‪٧ ٣‬اۿ پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ٍ٘ؽت حي ڀؽقـ‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬۽ ا‪ ٣٨٤‬کي‬
‫ضاؾ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ڈـڻ سي ةػراـ کي‪“ ٣‬ئي‪٥‬ػي سي اْختار کاـ ڈٺ‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ا‪٤‬ػازق‬
‫ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬نطيص ذاةج ٿي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ذ‪ٙ‬يٗ ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سا ـڀ ‪١‬اڻ‪١ ٩٨‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي اـالؿ سا‬
‫ْا‪ ٝ١‬ة‪٥‬شي قيا‪ ٣٥٧ .‬اـالؿ سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬حي ْ‪ ٝ٢‬ڪي‪ ٩‬۽ اُـ کي پ‪٥٨٥‬شي ـٓادت ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪.٩‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي پا‪ٞ‬يفيَء س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩٧ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي عالؼ حلػد ڪؽڻ‬
‫سي ىؽقرت پيق ‪“ ٦٤‬ئي‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ دك‪ ٣٢‬ـاـ ة‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي ‪ٟ٧‬ج ‪ٟ٧‬ي ڄڻ ا‪ ٩٧‬اق‪٧‬اـ س‪ ٩‬دقـج‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪112‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٧‬شي‪ .‬ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي ح‪ ٦‬حاريظ ۾ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ڀيؽق پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ا‪٧‬ا ڪا‪١‬ياةي ضان‪ ٝ‬ڪئي ح‪٦‬‬
‫‪٧‬ڪ پ‪٩‬ري ‪٩ٛ‬ؿ ۾ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ا‪ٜ٤‬الب “‪٤‬ػقۿ س‪ ٣٨٥‬کي ةيلڪ ٕيؽ ع‪٤٩‬ي ا‪ٜ٤‬الب چئي ـگ‪٨‬شي‬
‫ٿ‪.٩‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ُٻ ڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ـڀ‪٥‬ي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬کي ‪٧‬ڪ ٍ٘ؽت حي پيػا ڪي‪٧“ ٩‬ي ۽ ا‪٧‬ا‬
‫حغ‪ٟ‬ي‪ٜ‬ي ٍ٘ؽت ڪڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ةػ‪ٞ‬شڻ قاري ‪٧“ ٦٤‬ي (رقؿ ‪ ) 30‬ا‪٧‬ائي ڳا‪ ٦٨ٞ‬ضػيد رـ‪٩‬ؾ ۾ پڻ “ئي‬
‫“‪٧‬ي ح‪٧ ٦‬ؽ پيػا ٿي‪٥‬ػډ ٍ٘ؽت حي پيػا ڪي‪ ٩‬قي‪٥‬ػق “‪٧‬ي‪( .‬ک‪٩ٞ٩١ ٝ‬د ي‪ٞ٩‬ػ ْ‪ٟ‬ي ا‪ٍٙٞ‬ؽة ػػ ح‪ٙ‬فيؽ اة‪٣‬‬
‫ڪريؽ ‪)432/3‬‬
‫‪٧‬ڪ ٻي ضػيد ۾ “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪٩١ ٦‬ـ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣‬ٻا‪ ٣٨٤‬کي ـڌي ٌؽي‪ٜ‬ي حي‬
‫پيػا ڪي‪٧“ ٩‬ي (ا‪٤‬ي ع‪ٜٟ‬ج ْتادي ض‪ٙ٥‬اء) اُـ ‪١‬اـ عتؽ پئي ح‪ ٦‬ـڀئي ا‪٤‬فاـ پيػائلي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫‪٧‬ڪ “‪ .٣٧‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ا‪٤‬فاـ ا‪٧‬ڏق ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ض‪ ٚ‬سي دك‪٥٢‬ي اـ سي ٍ٘ؽت س‪ ٩‬ايئ‪ ٣‬ضه‪٧ ٩‬شي ح‪٦‬‬
‫ٻ‪٨٥‬ي کي ‪٧‬ڪٻئي کاـ چار ڪؽي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫دْ‪٩‬ت سي ‪ِ٤ ٦ٍٜ٤‬ؽ کاـ ا‪٧‬ا ‪٧‬ڪ ةيطػ ا‪ ٠٧‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج “‪٧‬ي س‪ ٣٨٥‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪٦‬‬
‫داْي سيڪڎ‪ ٣٧‬ڈـي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي گؽق‪ ٦٧‬۾ ڪش‪١ ٦٨‬اڻ‪ ٩٨‬ـ‪٥‬ػس ض‪٢‬ايج ۾ ۽ ڪش‪١ ٦٨‬غا‪ ٗٞ‬۾‬
‫“‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬داْيَء کي گ‪٨‬ؽسي ح‪ ٩٧ ٦‬اُـ ٘ؽؽ کي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ٍ٘ .‬ؽت حي ڀؽقـ‪ ٩‬ڪ‪٥‬ػي ـ‪٥‬ػس‬
‫ذ‪ ٣٧‬ا‪٧ ٩٧‬ئڻ گ‪٨‬ؽسي ح‪٩١ ٦‬ا٘‪ ٚ‬ا‪٤‬فاـ سيڪڎ‪ ٣٧‬رىا ع‪٩‬كيَء ـاـ ـ‪٥‬ػس ـاٿي “‪٧‬ي ح‪٦‬‬
‫‪١‬غا‪ٙٞ‬ج ا‪٤‬فاـ ٌا‪ٛ‬ج سي ضفاب ـاـ ـ‪٥‬ػس ـاٿي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ذ‪ ٣٧‬داْي کي اةػي ٌ‪٩‬ر حي‬
‫‪٧‬ڪ ُپؽا‪١‬يػ ا‪٤‬فاـ ة‪٥‬ائي ٿ‪ ٩‬ڇڎي‪١ .‬غا‪ ٗٞ‬ا‪٤‬فاـ سي الِء ـ‪٥‬ػس دؾ ۾ ا‪٧‬ائي عيؽع‪٩‬ا‪٧‬ي ‪٤٩٧‬ػي‬
‫“‪٧‬يۿ سيڪا دقـج ا‪٤‬فاـ سي الِء ـ‪٥‬ػس دؾ ۾ ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ ٩٧‬ةِا‪٧‬ؽ دك‪ ٣٢‬کي ة‪ ٦‬يڪفاـ‬
‫ٌ‪٩‬ر حي اْخػاؾ سي ‪ٙ٤‬فيات حطج پ‪٥٨٥‬ش‪١ ٩‬غا‪ ٗٞ‬ة‪٥‬ائي ٿ‪٩‬ۿ ايفخائي‪ ٣‬س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ق‪ٛ‬ج اچي ٿ‪٩‬ۿ‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ـ‪٥‬ػس دك‪ ٣٢‬ة‪ ٦‬ـ‪٥‬ػس دقـج ة‪٥‬شي قڃي‪ .‬ا‪٧‬ائي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪ٛ‬ؽ“ـ پاڪ سي ‪“ ٣٧‬يج ۾‬
‫ةياـ ڪئي قيئي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‛۽ ڀالئي ۽ ةُؽائي ٻئي ةؽاةؽ ‪٣٧“ ٦٤‬ۿ ح‪٩‬ـ س‪٩‬اب ۾ ا‪ ٩٧‬چئ‪٩‬ۿ سيڪ‪ ٩‬اـ کاـ ـٺ‪٧ ٩‬شيۿ پ‪ِ٩‬ء‬
‫ح‪٩‬ـ ڈـ‪٥‬ػي‪ ٣‬ح‪ ٦‬ح‪ ٩‬۾ ۽ س‪ ٣٨٥‬۾ دك‪٥٢‬ي ‪٧‬ئيۿ ائي‪ ٣‬ٿي قيا سيئ‪ ٣‬قيش‪٨‬ا دقـج‪( ‚.‬ا‪ٞ‬فشػف ‪)34‬‬
‫دك‪ ٣٢‬سي دقـج ة‪٥‬شڻ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪ ٩٧ ٣‬ةا‪ ٩٧ ٦٧‬۽ ‪٧‬اڻ پاڻي ٿي قي‪.٩‬‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬اڳ ۾ ئي پاڻي ‪ .٩٧‬ـ‪٥‬ػس كغهيج سي ـٍص حي ڪش‪ ٦٨‬كي‪٩‬ـ‬
‫‪١‬ٿا‪٧‬ي‪٩ٌ ٣‬ر حي گڎ ٿي قي‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ُ .‬ا‪١ ٣٨٤‬ٿا‪٨٤‬ي‪ ٣‬كي‪ ٣‬کي داْي پ‪٥٨٥‬شي عيؽع‪٩‬ا‪٧‬يَء سي‬
‫ـ‪٩ٟ‬ڪ ـاـ ‪٧‬ٽائي ڇڎي‪ .٩‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء اـ س‪ ٩‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ا‪٤‬فاـ اُڀؽي “ي‪ ٩‬۽ ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي كغهيج سي‬
‫ـٍص حي ‪٧‬ؽ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ض‪ ٚ‬س‪ ٩‬دقـج ئي ‪٤٩٧‬ػق “‪٧‬يۿ ‪ ٩٧‬اُـ س‪ ٩‬دك‪٤٩٧ ٦٤ ٣٢‬ػق “‪٧‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ پ‪٥٨٥‬شي ـڄي ز‪٤‬ػگيَء ۾ ٕيؽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬کاـ ڪ‪ ٠‬۽ ا‪١ ٣٨٤‬اـ ڀؽپ‪٩‬ر‬
‫٘ائػق قرح‪ . ٩‬اة‪ٌ ٩‬ا‪ٞ‬ب سي ق٘ات کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬را پ‪٥٨٥‬شي ‪ٛ‬تي‪ٟ‬ي سي ض‪٢‬ايج کاـ‬
‫‪١‬طؽقؿ ٿي قيا ح‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٻي‪ٛ ٣‬تي‪ ٣ٟ‬قٽ قڃي ا‪ ٣٨٤‬کاـ پ‪٥٨٥‬شي الِء ض‪٢‬ايج گ‪٨‬ؽيۿ‬
‫سيخ‪٩‬ڻيڪ اـ ق‪ٛ‬ج ا‪٧‬ي ‪ٛ‬تيال ‪١‬لؽڪ ‪٧‬ئا‪ٌ .‬ائٗ کاـ قاپفي کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪١‬ڪي سي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪113‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٧‬ڪ ‪١‬لؽڪ ـؽدار ‪ ٠ٍٓ١‬ة‪ْ ٣‬ػيَء سي ض‪٢‬ايج کاـ پ‪ِ٩‬ء ٻي‪٨‬ؽ ‪١‬ڪي ۾ گ‪٨‬ڏيا‪٧ .‬شؽت سي ـ‪ٙ‬ؽ‬
‫۾ پاڻ ‪١‬لؽڪ ْتػاهلل ة‪ ٣‬ار‪ ًٛ‬کي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬ـ‪٩٨٤٩‬ـ ة‪٥‬اي‪ .٩‬ا‪٧‬ڏا ڪيخؽا ئي قا‪ٓٛ‬ا “‪٣٧‬ۿ س‪١ ٣‬اـ‬
‫ا‪ ٩٧‬پخ‪ ٩‬پ‪٩‬ي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ ةار ةار ٕيؽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬حي ڀؽقـ‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬۽ پ‪٥٨٥‬شي ‪ٜ١‬هػ سي الِء‬
‫کا‪٤‬ئ‪ ٣‬ڪ‪ ٠‬قرح‪.٩‬‬
‫ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬کي دقـج ۽ دك‪ ٣٢‬۾ قر‪٧‬ائڻ ـ‪٥‬ج رـ‪٩‬ؾ سي عالؼ “‪٧‬ي ۽ اـ ـاـ گڎ ا‪٧‬ا ا‪٤‬فا‪٤‬ي‬
‫ٍ٘ؽت سي پڻ عالؼ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ـيؽت سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي ‪١‬اـ عتؽ پ‪٩‬ي ٿي ح‪ٍ٘ ٦‬ؽت حي ڀؽقـ‪ ٩‬اـالؿ س‪٧ ٩‬ڪ ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬ان‪٩‬ؾ‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬اـالؿ ‪٩١‬سب ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سا ڳا‪٨ٞ‬اي‪ َٙ ٞ ٝ‬يا ا‪ ٣٨٤‬س‪٩‬ـ ڪارقاي‪٩‬ـ قچيڪ ‪ٞ‬طاظ س‪٩‬ڳي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ‬
‫ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ـڀ ق‪ٛ‬خي كي‪٩‬ـ “‪١ .٣٧‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ ڇيڏي ‪٤‬تيؽي ڪ‪٥‬ػي ان‪ٛ ٝ‬اة‪ٞ ٝ‬طاظ كئي‬
‫ا‪٤‬فا‪٤‬ي ٍ٘ؽت “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فاـ ة‪٥‬يادي ٌ‪٩‬ر حي س‪ ٣٨٥‬كئي سي حاةّ “‪٧‬يۿ ا‪٧‬ا ـ‪٥‬ػس پيػائلي‬
‫ٍ٘ؽت “‪٧‬ي‪ .‬اُ ـ کاـ ـ‪٩‬اِء ةا‪ٛ‬ي سيڪي كي‪٩‬ـ “‪٣٧‬ۿ ـي ـڀ ق‪ٛ‬خي ۽ ْارىي “‪ ٣٧‬۽ ا‪٧‬ي‬
‫ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٩ٟ‬ڪ سي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ٘يه‪ ٩ٟ‬ڪ‪٥‬ػډ ْ‪٥‬هؽ سي ضيريج ‪٤‬ٿي‪٩‬ـ رک‪.٣‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ سي ا‪٧‬ا ـ‪٥‬ج ٻڌائي ٿي ح‪ٓ١ ٦‬ا‪ ٩ٟ١‬ڀ‪ٟ‬ي ا‪ٙ٤‬ؽادي ‪٧‬شي يا گڎي‪ٝ‬ۿ ـػائي‪ ٣‬ا‪٩٧‬‬
‫ڪؽڻ گ‪٨‬ؽسي ح‪ُ ٦‬ا‪٧‬ؽي كي‪ ٣‬کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز ڪي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ـڀ کاـ قچيڪ ا‪٢٧‬يج ُاـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬کي‬
‫ڈ‪٤‬ي قڃي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي ٍ٘ؽت سي ح‪ٜ‬اىا ڪ‪٨‬ڏي “‪٧‬ي‪ٍ٘ .‬ؽت سي رْايج ‪٧‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ڪا‪١‬ياةي‬
‫سي ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ى‪٢‬ا‪٤‬ج “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬ڪ كغم يا ‪٧‬ڪ گؽق‪ ٦٧‬ڪ‪ ٣٨٥‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬حي چڏي پئي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي ‪ٓٛ٩١‬ي حي ان‪ٛ ٝ‬اة‪ٞ ٝ‬طاظ‬
‫كئي ـ‪٥‬ػس چڏ ‪٧“ ٦٤‬ي‪ .‬پؽ ان‪ ٝ‬كئي ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ُ ٦‬ا‪٧‬ؽي اكخٓاؾ‪ /‬چڏ سي ةاقس‪٩‬د ة‪ ٦‬اـ سي ٍ٘ؽت‬
‫ةػـخ‪٩‬ر پ‪٥٨٥‬شي حغ‪ٟ‬ي‪ٜ‬ي ‪ٜ٤‬لي حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ر‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ سيڪڎ‪ ٣٧‬اكخٓاؾ کي ‪ِ٤‬ؽا‪٤‬ػاز‬
‫ڪؽي ٍ٘ؽت سي رْايج ڪئي قڃي ح‪ٓ١ ٦‬ا‪ ٩ٟ١‬پاڻ‪٢‬ؽادق عخ‪ ٠‬ٿي قي‪٥‬ػق‪ .‬اكخٓاؾ يا چڏ اقچخ‪٩‬‬
‫عخ‪ ٠‬ٿي قي‪٥‬ػي ۽ اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء سيڪا كئي ةچ‪٥‬ػيۿ اُ‪٧‬ا ة‪ٟ‬ڪ‪ِ ٝ‬ا‪٧‬ائي ‪٤٩٧‬ػيۿ سيڪا اـاـ کي‬
‫گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪٤‬فا‪٤‬يجۿ س‪ ٣٨٥‬حي عػا ٍ٘ؽت کي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪي‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪114‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫رشانث جّ اظِار‬
‫اڄ‪٩‬ڪي دقر کي اـالؿ سي الِء ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬س‪ ٩‬دقر ـ‪٢‬ش‪٨‬ي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬پؽ ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬ايئ‪٧“ ٦٤ ٣‬ي‪.‬‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬سػيػ دقر ان‪ ٝ‬۾ اـالؿ س‪ ٩‬دقر “‪٧‬ي‪ .‬ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ائي‪ ٣‬سيئ‪ ٣‬ةؽـات س‪ ٩‬ز‪١‬ا‪٩٤‬‬
‫زراْج س‪ ٩‬ز‪١‬ا‪٤٩٧ ٩٤‬ػق “‪٧‬يۿ پؽ ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ پ‪٥٨٥‬شي ْػؿ ‪ٓ١‬ؽ٘ج سي ڪؽي اُـ کي ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ۾‬
‫‪٤‬اڪاؿ ر‪٧‬يا “‪٣٧‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ ٩٧‬سػيػ اُ ‪١‬ڪاـ کي پ‪٥٨٥‬شي ض‪ ٚ‬۾ اـخٓ‪٢‬اؾ ة‪ ٦٤ ٦‬ڪؽي‬
‫ـگ‪٨‬يا‪.‬‬
‫ا‪٧‬ا كئي س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ‪١‬شيػ ۾ ‛اُ‪٨‬ار دي‪ ‚٣‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٩‬ق‪ٛ‬خي قا‪٩٧ ٦٤ ٩ٓٛ‬ۿ پؽ‬
‫ا‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ْ٩٤‬يج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ اـالؿ سي اةػي ٕ‪ٟ‬تي س‪ ٩‬اْالـ ‪ .٩٧‬اُـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫٘ڪؽ ۽ ‪ِ٤‬ؽ سي د‪٤‬يا ۾ ا‪٧‬ڏق ا‪ٜ٤‬الب پيػا ڪي‪ ٩‬قي‪٩‬ۿ س‪ِ٤ ٣٨٥‬ؽي ضيريج ـاـ ـػائي‪ ٣‬اـالؿ‬
‫کي ُا‪٧‬ؽ ۽ ٕا‪ٞ‬ب ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬ا‪ ٩٧‬ا‪١‬ڪاـ عػا پاراـ ک‪ٞ٩‬ي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ پؽ اُـ کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽي‬
‫قا‪ٓٛ‬ي سي ن‪٩‬رت ۾ قس‪٨‬ڻ ا‪ ٩٧‬ع‪٩‬د ا‪ ٝ٧‬اـالؿ س‪ ٩‬ڪ‪٧“ ٠‬ي‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ ۽ انطاةي ـڳ‪٩‬رـ سي ذريٓي ـخي‪ ٣‬نػيَء ۾ سيڪ‪ ٩‬ا‪ٜ٤‬الب “‪٤‬ػق قي‪٩‬ۿ اُـ س‪٩‬‬
‫‪ٜ١‬هػ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‛اُ‪٨‬ار دي‪ ‚٣‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اركاد ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪:‬‬
‫‛‪ ٩٧‬چا‪٧‬ي‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬اهلل سي رقك‪٥‬يَء کي قـائي ڇڎي‪ ٣‬۽ اهلل پ‪٥٨٥‬شي رقك‪٥‬يَء کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ‬
‫کاـ ـ‪٩‬اِء ‪١‬ڃڻ قارق ‪٧“ ٦٤‬يۿ پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ا‪٥١ ٩٧‬ڪؽـ سي الِء ڪيخؽق ئي اڻ قڻ‪٥‬ػډ ڇ‪٧ ٦٤ ٩‬شي‪٣٧ .‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شي رـ‪٩‬ؾ کي ‪٩١‬ڪ‪ٟ‬ي‪٧“ ٩‬ي‪٧ .‬ػايج ۽ دي‪ ٣‬ض‪ ٚ‬ـاـ گڎۿ ح‪ ٦‬سيئ‪ُ ٣‬اـ کي ـڄي دي‪ ٣‬حي ٕا‪ٞ‬ب‬
‫ڪؽيۿ پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ا‪٧‬ا ُ‪١‬لؽڪ‪ ٣‬الِء اڻ قڻ‪٥‬ػډ ‪٧‬شي‪( .‬ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪ 33 ٦‬ػػ ‪)32‬‬
‫ْؽةي زةاـ ۾ اُ‪٨‬ار سي ‪٥ٓ١‬يٰ ‛ٕ‪ٟ‬ت‪٧“ ‚٩‬ي‪٧ .‬خي اُ‪٨‬ار دي‪ ٣‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ـياـي ٕ‪ٟ‬ت‪٧“ ٦٤ ٩‬يۿ‬
‫ة‪ٟ‬ڪ‪٘ ٦‬ڪؽي ٕ‪ٟ‬ت‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪٘ ٦‬ڪؽي ۽ ‪ِ٤‬ؽياحي ‪ٞ‬طاظ کاـ عػا س‪ ٩‬دي‪٣‬‬
‫‪١‬ٿا‪٨٤‬ي‪ ٣‬ضيريج ضان‪ ٝ‬ڪؽي‪ِ٤ .‬ؽياحي ـچائي ڪ‪ ٣٨٥‬ٻي دي‪ ٣‬سي ض‪ ٚ‬۾ ةا‪ٛ‬ي ‪ ٦٤‬ر‪٧‬ي‪.‬‬
‫عػا سي دي‪ ٣‬کي ٘ڪؽي ٕ‪ٟ‬تي س‪٥٧ ٩‬ڌ ٍْا ڪؽڻ ڪا ـ‪ٞ٩‬ي ۽ ـادي ڳا‪٧“ ٦٤ ٦٨ٞ‬ي‪ .‬ا‪٩٧‬‬
‫دران‪٤ ٝ‬ئي‪ ٣‬حاريظ کي ُ‪٩٨‬ر ۾ “ڻڻ سي ‪٥ٓ١ ٠٧‬يٰ “‪٧‬ي‪ .‬قا‪ٓٛ‬ي سي اْختار سي ‪ٞ‬طاظ کاـ عػا‬
‫سي دي‪ ٣‬کي ‪١‬ٿا‪٨٤‬ي‪ ٣‬ضيريج ضان‪٧“ ٝ‬ي‪ .‬پؽ ‪ٛ‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ْ‪ ٠ٟ‬۽ ٘ڪؽ سي ارح‪ٜ‬ا ق‪٠٧‬‬
‫سي ة‪٥‬ياد حي ٿي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬دي‪ ٣‬ض‪ ٚ‬سي اُـ ٍ٘ؽي ضيريج حي پؽدق قس‪٨‬ي ڇڎي‪.٩‬‬
‫اهلل حٓا‪ٞ‬يٰ سي ‪١‬ليج ا‪٧‬ا ٿي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ “عؽ ا‪ٞ‬ؾ‪١‬اـ سي ذريٓي ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ٘ڪؽي ا‪ٜ٤‬الب‬
‫“‪٤‬ػق قڃيۿ سيڪ‪ ٩‬اـ ‪٧‬ٿؽادي اڻ قڻ‪٥‬ػډ ن‪٩‬رحطاؾ کي ةػالئي ڇڎي‪ .‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ع‪٩‬د ا‪٤‬فا‪٤‬ي‬
‫ْ‪٠ٟ‬ۿ ا‪٤‬فا‪٤‬ي دي‪ ٣‬ض‪ ٚ‬سي حهػي‪ ٚ‬ڪؽڻ قارا ة‪٥‬شي قڃ‪ .٣‬ا‪٤‬فاـ ع‪٩‬د پ‪٥٨٥‬شي ‪١‬ڃي‪٢ْٟ ٝ‬ي‬
‫‪ٓ١‬يار ‪٩١‬سب دي‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ کي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬سي الِء ذاةج ٿي‪ ٝ‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪115‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اـ “يج ۾ اُ‪٨‬ار دي‪ ٣‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧‬ائي رةا‪٤‬ي رٿا “‪٧‬ي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ ۽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي نطاةي‪٣‬‬
‫سي ذريٓي عػا سي حائيػ ـاـ سيڪ‪ ٩‬ا‪ٜ٤‬الب “ي‪٩‬ۿ اُـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ ۾ ‪٧‬ڪ ‪٤‬ئ‪٩‬ـ ْ‪ٝ٢‬‬
‫)‪ (Process‬كؽقع ٿي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬س‪ٟ٢ْ ٩‬ي ‪ٜ١‬هػ ا‪ ٩٧ ٩٧‬ح‪ ٦‬ح‪٧٩‬اـ حي پؽدا چاڪ ٿي قڃ‪ ٣‬۽ ٍ٘ؽت ۾‬
‫‪ٞ‬ڪي‪ ٝ‬ا‪٧‬ي ْ‪٢ٟ‬ي ك‪٨‬ادح‪٩‬ـ ـا‪٩٨١‬ـ اچي قڃ‪٣‬ۿ س‪ ٣‬سي ذريٓي ‛دي‪ ٣‬ح‪٩‬ضيػ‚ سي ـچائيَء کي‬
‫پڌرق ڪؽڻ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪٧ .‬اڻ‪٩‬ڪي دقر ۾ ا‪ ٩٧‬ا‪ٜ٤‬الب پ‪٥٨٥‬شي “عؽي حڪ‪٢‬ي‪ /ٝ‬پ‪٩‬رڻخا‬
‫حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چي چڪ‪٧“ ٩‬ي‪.‬‬
‫اُ ـ اُ‪٨‬ار دي‪ ٣‬سا عاص ٌ‪٩‬ر حي ٻ‪ٜ١ ٦‬هػ ‪٧‬ئا‪٧ .‬ڪ ٌؽؼ ا‪ ٩٧‬ح‪١ ٦‬ؼ‪٧‬تي ستؽ س‪ِ٤ ٩‬اؿ عخ‪٠‬‬
‫ٿئي ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬دي‪٥‬ي دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٠‬ـ‪ ٩ٞ٩‬ٿي قڃيۿ سيڪ‪ ٩‬گؼري‪ ٝ‬ز‪١‬ا‪ ٣٤‬۾ ٘‪ ًٜ‬ڈکي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪٣‬‬
‫سي ڪؽي ا‪٤‬شاؿ ڈ‪ ٩٤‬پي قي‪ . ٩‬ٻي‪ٜ١ ٩‬هػ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬د‪ٞ‬ي‪ ٝ‬سي ـڄي ـگ‪ ٦٨‬رڳ‪ ٩‬عػا سي دي‪ ٣‬سي ض‪ٚ‬‬
‫۾ گڎ ٿي قڃي ۽ ٻيا ـڀ دي‪ ٣‬د‪ٞ‬ي‪ ٝ‬سي ـگ‪ ٦٨‬کاـ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪١‬طؽقؿ ٿي قڃ‪ .٣‬ا‪٧‬ي ٻئي‬
‫ڪ‪٧ ٠‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ح‪٢‬اؿ قڈي پئ‪٢‬ا‪٤‬ي حي ا‪٤‬شاؿ ڈ‪٤‬ا قيا “‪٧ .٣٧‬يٺ ‪١‬غخهؽ ٌ‪٩‬ر حي اـ س‪٩‬‬
‫ذڪؽ ڪي‪ ٩‬پي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫‪ٛ .1‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـڄي د‪٤‬يا ۾ ةادكا‪٧‬ج س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪ .٩٧‬ةادكا‪٧‬ج س‪٨‬ڏق كغهي ‪ِ٤‬اؿ ٘‪ًٜ‬‬
‫ستؽ سي ٌا‪ٛ‬ج حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ـڀ‪٥‬ي ةادكا‪٧ ٣٧‬ؽ‪٥٧‬ڌ ستؽ س‪ِ٤ ٩‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪٠‬‬
‫ڪؽي رکي‪ ٣٥٧ .٩٧ ٩‬ـػائي‪٘ ٣‬ڪؽي ۽ ‪١‬ؼ‪٧‬تي “زادي کي چٿي ٿي ڇڎي‪ .٩‬ا‪٧‬ي ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ْاؿ ٌ‪٩‬ر‬
‫حي دي‪٥‬ي دْ‪٩‬ت ۽ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ٘ڪؽ سي ارح‪ٜ‬ا سي الِء ‪١‬فخ‪٩ٌ ٜٝ‬ر حي رڪاقٽ ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ ۽‬
‫انطاةي ـڳ‪٩‬رـ سي قـي‪ٟ‬ي سيڪ‪ ٩‬ا‪ٜ٤‬الب “‪٤‬ػق قي‪٩‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬پ‪٥٨٥‬شي ق‪ٛ‬ج سي ـياـي ‪ِ٤‬اؿ‬
‫کي ٽ‪٩‬ډي حاريظ ۾ “زادي ۽ س‪٩٨٢‬ريج سي دقر سي كؽقْات ڪئي‪ .‬اـ ا‪ٜ٤‬الب سا اذؽۿ پؽاـيؿ‬
‫سي رقپ ۾ حاريظ ا‪٤‬فا‪٤‬يَء ۾ كا‪ ٝ١‬ٿي قيا‪ .‬ا‪ ٝ٢ْ ٩٧‬ساري ر‪٧‬ي‪٩‬ۿ ايفخائي‪ ٣‬س‪٧ ٩‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي‬
‫حائي‪ ٣‬ا‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي پ‪٩‬رڻخا حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چي قي‪٧ .٩‬اڻ ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬دْ‪٩‬ت ض‪ ٚ‬سي ڪ‪ ٠‬کي‬
‫“زادي سي ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ ا‪٤‬شاؿ ڈيئي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫‪ .2‬كؽڪۿ ح‪٢٧٩‬احي ‪١‬ؼ‪٧‬ب س‪ ٩‬ٻي‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬ي‪ٛ .‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ا‪٩٧‬ئي كؽڪ ْا‪٢ٞ‬ي ذ‪ ٣٧‬حي‬
‫ڇا‪٤‬ي‪١ .٩٧ ٝ‬اڻ‪١ ٩٨‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ح‪٢٧٩‬احي ٘ڪؽ ـاـ ‪٩ٟٖ١‬ب ‪٧‬ئاۿ ـائ‪٥‬ؿ سي حؽ‪ٛ‬ي ‪٤‬ا‪٢١‬ڪ‪٣‬‬
‫ٿي قيئي ‪٧‬ئي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ ۽ نطاةي ـڳ‪٩‬رـ ح‪٢٧٩‬احي ‪ِ٤‬اؿ کي عخ‪ ٠‬ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬ايئ‪٢ْٟ ٣٥٧ ٣‬ي‬
‫ٌؽي‪ٜ‬ي س‪ ٩‬درقازق ک‪ٞ٩‬ي‪ ٩‬۽ ـائ‪٥‬ؿ سي دقر سي كؽقْات ٿي‪ .‬ا‪٧‬ا حتػي‪ٟ‬ي ‪٧‬ڪ پؽاـيؿ سي‬
‫ن‪٩‬رت ۾ حاريظ ۾ ساري ر‪٧‬يۿ ‪٤‬يٺ اچي ‪٧‬اڻ‪٩‬ڪي دقر حائي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬شي پ‪٩‬رڻخا حائي‪ ٣‬پ‪٨‬خي‪.‬‬
‫‪٧‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـائ‪٥‬في ا‪ٜ٤‬الب اـال‪١‬ي دْ‪٩‬ت سي ض‪ ٚ‬۾ ِْي‪ ٠‬ا‪١‬ڪاـ ک‪ٞ٩‬ي ڇڎيا “‪.٣٧‬‬
‫‪ . 3‬ـائ‪٥‬في ا‪ٜ٤‬الب سيڪ‪ ٩‬دران‪ ٝ‬اـال‪١‬ي ا‪ٜ٤‬الب سي ئي ‪٧‬ڪ ى‪٥٢‬ي )‪(By Product‬‬
‫پيػاقار ‪٧‬ئي‪ .‬اـ س‪٧ ٩‬ڪ ‪٤‬خيش‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬ڪخ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ا كئي قس‪٩‬د ۾ “ئيۿ س‪ ٣٨٥‬کي سػيػ‬
‫ڪ‪٢‬ي‪٤٩‬يڪيل‪ ٣‬چئشي ٿ‪ .٩‬اـ ‪٤‬ئي‪ ٣‬دقر سي ُ‪٩٨‬ر سي حاريظ ۾ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ڀيؽق ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـالؿ سي اكاْج س‪ ٩‬ڪ‪ْ ٠‬ا‪٢ٞ‬ي ـٍص حي ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪ .‬ضػيد ۾ “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪٦‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪116‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٧‬ڪ ز‪١‬ا‪ ٩٤‬ا‪٧‬ڏق اي‪٥‬ػق سڎ‪ ٣٧‬اهلل س‪ ٩‬ڪ‪ ٩٢ٟ‬د‪٤‬يا سي ـڀ‪٥‬ي گ‪٨‬ؽـ ۾ داع‪ ٝ‬ٿي قي‪٥‬ػق‪١( .‬ف‪٥‬ػ‬
‫اض‪٢‬ػ) ا‪٧‬ا ـڌي ا‪٤‬ػاز ۾ اـ سػيػ ڪ‪٢‬ي‪٤٩‬يڪيل‪ ٣‬سي دقر سي اڳ ڪٿي “‪٧‬ي‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـ سي‬
‫قـي‪ٟ‬ي کاـ ـ‪٩‬اِء اـالؿ سي ْا‪٢ٞ‬ي اكاْج ـؽي کاـ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ئي ‪ ٦٤‬ٿئي ‪٧‬ا‪.‬‬
‫‪ .4‬سػيػ ـائ‪٥‬في ا‪ٜ٤‬الب س‪٧ ٩‬ڪ ‪٤‬خيش‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ة‪٧“ ٦‬ي ح‪٩٤ ٦‬اـ ‪٩٤‬اـ د‪ٞ‬ي‪ ٝ‬اـال‪١‬ي ْ‪ٜ‬يػـ سي‬
‫حائيػ ۾ ضان‪ ٝ‬ٿي قيا‪ .‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬اـالؿ سا داْي اـالؿ حي ٘‪ ًٜ‬رقايخي د‪ٞ‬ي‪ٛ ٝ‬ائ‪ ٠‬ڪؽي ٿي ـگ‪٨‬ياۿ‬
‫پؽ ‪٧‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي پي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اـال‪١‬ي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬کي ع‪٩‬د ا‪٤‬فا‪٤‬ي ْ‪ ٠ٟ‬سي‬
‫‪١‬ڃي‪ٓ١ ٝ‬يار حي ذاةج ٿي‪ ٝ‬ذاةج ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫‪ٛ . 5‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪١‬ؼ‪٧‬ب س‪ ٩‬اڀياس ـڳ‪٩‬ري ا‪٤‬ػاز ۾ ٘‪ ًٜ‬اْخ‪ٜ‬ادي ا‪٤‬ػاز ۾ ڪؽي ـگ‪٨‬ت‪.٩٧ ٩‬‬
‫ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ٓ١‬ختؽ ۽ ٕيؽ ‪ٓ١‬ختؽ ‪١‬ؼ‪٧‬ب س‪٘ ٩‬ؽؽ ْ‪٢ٟ‬ي ٌ‪٩‬ر حي چار چار ‪ ٦٤‬ٿي‪٧ .٩٧ ٩‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي‬
‫۾ ـائ‪٥‬في ا‪ٜ٤‬الب سي اذؽ ـاـ ‪١‬ؼ‪٧‬ت‪ ٣‬س‪ٍ١ ٩‬ا‪ ٩ٓٞ‬ـاڳئي ‪٤٩٢٤‬ي ةي الګ ح‪ٜ٥‬يػي ا‪٤‬ػاز ۾ ٿيڻ‬
‫‪ٞ‬ڳ‪٧“ ٩‬يۿ سيئ‪ ٣‬ٻي‪ ٣‬ـڀ‪٥‬ي كي‪ ٣‬س‪ ٩‬ح‪ٜ٥‬يػي ا‪٤‬ػاز ۾ سائؾق قرح‪ ٩‬قڃي ٿ‪ُ .٩‬اـ ح‪ٜ٥‬يػي سائؾي ‪٤‬ز‬
‫ْ‪٢ٟ‬ي ـٍص حي ا‪ ٩٧‬ذاةج ڪؽي ڇڎي‪ ٩‬ح‪ ٦‬حاريغي ٌ‪٩‬ر حي ٘‪ ًٜ‬اـالؿ ئي ‪٧‬ڪ ‪ٓ١‬ختؽ ‪١‬ؼ‪٧‬ب‬
‫“‪٧‬ي ٻيا ـڀئي ‪١‬ؼ‪٧‬ب حاريغي اْختاريج )‪ (Historical Credibility‬کاـ ‪١‬طؽقؿ “‪ .٣٧‬اـ ٘ڪؽي‬
‫ا‪ٜ٤‬الب کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـالؿ سي ـچائيَء کي ‪٤‬ز ا‪٤‬فا‪٤‬ي ْ‪ ٠ٟ‬سي ‪ٓ١‬يار حي‬
‫ذاةج ٿي‪ ٝ‬ة‪٥‬ائي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سػيػ ا‪ٜ٤‬الة‪٧ ٣‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ اـالؿ کي ة‪٥‬ا ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي ٘خص )‪(Unopposed victory‬‬
‫سي ٘خص حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چائي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪٧ .‬اڻ گ‪٨‬ؽج رڳ‪ُ ٩‬اـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬اـ ‪١‬ػْ‪٩ٛ ٩‬ؿ سي‬
‫عالؼ حلػد ۽ ‪ٙ٤‬ؽت سي ‪٧‬ؽ ڪارقائيَء کي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي عخ‪ ٠‬ڪؽي ڇڎي‪ ٣‬ح‪ ٦‬سيئ‪٣‬‬
‫داْي ۽ ‪١‬ػْ‪َ٩‬ء سي قڃ ۾ ـٺا الڳاپا ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي‪ ٣‬۽ ‪٤‬ار‪ ٝ١‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي اـالؿ س‪١ ٩‬غاٌب‬
‫ة‪٥‬ائي ـگ‪٨‬شي‪ .‬اـ ‪٤‬ئي‪ ٣‬ن‪٩‬رحطاؾ کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪ ٢١ ٩٧‬ڪ‪ ٣‬ٿي پي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اـالؿ ۽ ٕيؽ اـالؿ سي‬
‫قڃ ۾ ـ‪٥‬شيػف ۽ ‪ٙ١‬يػ څائالګ كؽقع ڪؽي ـگ‪٨‬شيۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬الز‪١‬ي ‪٤‬خيش‪ ًٜ٘ ٩‬اـالؿ سي‬
‫ض‪ ٚ‬۾ ُا‪٧‬ؽ ٿي‪٥‬ػق‪.‬‬

‫ُڪ عظٔو ُاىڪان‬

‫‪ . 1‬سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬دي‪ ٣‬سي ٕيتي ْ‪ٜ‬يػـ حي ـ‪٥‬ئ‪٩‬ـ ـڌق اـخػالؾ ‪ٛ‬ائ‪٤ ٠‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي ۽ ا‪٧‬ي‬
‫٘‪ ًٜ‬اڻ ـڌي اـخػالؾ يا عاص اـخػالؾ سي ذريٓي ئي ذاةج ڪؽي ـگ‪٨‬ش‪ ٣‬ٿاۿ ح‪٥٨٥‬ڪؽي ا‪ٝ٧‬‬
‫ْ‪ ٠ٟ‬ا‪ ٩٧‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ڻ ‪ٞ‬ڳا ‪٧‬ئا ح‪ ٦‬دي‪٥‬ي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪٩‬ـ ٘‪ ًٜ‬اْخ‪ٜ‬اد ـاـ ئي قاـٍ‪ ٩‬رک‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـۿ ا‪٧‬ي ْ‪٢ٟ‬ي‬
‫ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪٩‬ـ ‪ .٣٧“ ٦٤‬پؽ اڄ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ائٽ‪ ٠‬سي ٽٽڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء ْ‪ ٍٚ٥١ ٠ٟ‬۾ سيڪا حتػي‪ٟ‬ي “ئي‬
‫“‪٧‬يۿ اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪١ ٩٧‬ڃي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬عاص اـخػالؾ ة‪ ٦‬پ‪٥٨٥‬شي ‪ْ٩٤‬يج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ايخؽق ئي‬
‫‪٥١‬اـب ۽ ‪ٓ١‬ختؽ (‪٧“ ) Valid‬يۿ سيخؽق ـ‪٥‬ئ‪٩‬ـ ـڌق د‪ٞ‬ي‪ .ٝ‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء دي‪٥‬ي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬کي اـ ْ‪٢ٟ‬ي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪117‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ـٍص حي ذاةج ڪؽڻ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي پي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬ـٍص حي ٕيؽ ‪١‬ؼ‪٧‬تي يا ‪١‬ادي ‪ِ٤‬ؽي‪ ٣‬کي ذاةج‬
‫ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫‪ٛ .2‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ا‪٤‬فاـ سڎ‪ ٣٧‬د‪٤‬يا حي ‪ِ٤‬ؽ قس‪٥٨‬ػق ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ةِا‪٧‬ؽ ا‪ِ٤ ٩٧‬ؽ اي‪٥‬ػق ‪ ٩٧‬ح‪٧ ٦‬خي‬
‫ڀا‪٤‬ج ڀا‪٤‬ج س‪٩‬ـ كي‪٩‬ـ ‪٧‬ڪٻئي کاـ ‪١‬غخ‪ْ٩٤ ٟٗ‬يج س‪٩‬ـ ‪ِ٤‬ؽ ٿي “ي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪١ ٩٧‬لا‪٧‬ػق ُا‪٧‬ؽي‬
‫‪ٞ‬طاظ کاـ كؽڪ س‪ ٩‬ذ‪ ٣٧‬پيػا ٿ‪ ٩‬ڪؽي‪١ .‬اڻ‪ ٩٨‬ـ‪٩‬چڻ ‪ٞ‬ڳا ح‪ ٦‬سڎ‪ ٣٧‬كي‪٩‬ـ گ‪٨‬ڻي‪٩‬ـ “‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬اـ‬
‫سا عا‪ ٚٞ‬ة‪ ٦‬گ‪٨‬ڻا ‪٤٩٧‬ػا‪ .‬پؽ ـائ‪٥‬في اڀياس ‪١‬اـ ذاةج ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٘ ٩٧‬ؽؽ ۽ گ‪٨‬ڻائي رڳ‪ُ ٩‬ا‪٧‬ؽي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫‪ ٦٤‬ح‪ ٦‬ـڀ كي‪٩‬ـ ‪٧‬ڪ ئي ‪١‬ادي سا ‪١‬غخ‪ٜٞ ٟٗ‬اُء “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ڏي ٌؽح كؽڪ سي ض‪ ٚ‬۾ ٘ڪؽي ة‪٥‬ياد‬
‫عخ‪ ٠‬ٿي قيا ۽ ح‪٩‬ضيػ سي ض‪ ٚ‬۾ ٘ڪؽي ة‪٥‬ياد ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي قيا‪.‬‬
‫‪ٛ . 3‬ؽ“ـ سي ةياـ ‪٩١‬سبۿ ‪٧‬خي ـڄي ڪائ‪٥‬ات ۾ عػا س‪٩‬ـ ‪٤‬لا‪٤‬ي‪٩‬ـ ‪ٞ‬ڪي‪ .٣٧“ ٝ‬ـائ‪٥‬ؿ‬
‫سي اڀياس اـ کي ُا‪٧‬ؽ ۽ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ة‪٥‬ائي ڇڎي‪( ٩‬ضٰ‪ ٠‬ا‪ٞ‬فشػف ‪ )53‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬ڪائ‪٥‬ات دالئ‪ٝ‬‬
‫رةا‪٤‬ي س‪٧ ٩‬ڪ ِْي‪ ٠‬ڪخاب ة‪٥‬شي قيئي‪.‬‬
‫‪ . 4‬ـائ‪٥‬ؿ سي ‪٤‬ي‪ ٣‬دريا٘خ‪ ٣‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ڪيخؽي‪٩‬ـ ئي ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ كي‪٩‬ـ ا‪٤‬فاـ سي ڄاڻ ۾ “ي‪٩‬ـ‬
‫“‪٣٧‬ۿ س‪ ٣‬دي‪٥‬ي ا‪٢٧‬يج رک‪٥‬ػډ قا‪ ٣ٓٛ‬کي ‪٩٤‬ـ د‪ٞ‬ي‪ ٣ٟ‬ـاـ ذاةج ڪؽڻ ة‪٥‬ائي ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪١ .‬راؾ‬
‫ٌ‪٩‬ر ڪارة‪ 14 ٣‬څيٽ‪٥‬گ اـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬کي ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ة‪٥‬ائي ڇڎي‪ ٩‬ح‪ ٦‬رْ‪٢‬يؿ ٻي (٘ؽْ‪٩‬ـ ‪٩١‬ـيٰ) سي ‪٢١‬ي‬
‫ٿي‪ ٝ‬الش سي نطيص ‪٤٩٢٤‬ي ْ‪٢‬ؽ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ڪؽي ـگ‪٨‬شي ۽ ـاڳئي ‪٤٩٢٤‬ي ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ةياـ سي‬
‫ـائ‪٥‬في حهػي‪٘ ٚ‬ؽا‪ ٠٧‬ٿي ـگ‪٨‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪٘‛ ٦‬ؽْ‪٩‬ـ سي سف‪ ٠‬کي ‪١‬ط‪٩ٙ‬ظ‬
‫رکي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬ا‪ ٩٧‬پ‪ِ٩‬ء سي ا‪٤‬فا‪ ٣٤‬الِء ‪٤‬لا‪٤‬ي ة‪٥‬شي ـگ‪٨‬ي‪( ‚.‬ي‪٤٩‬ؿ ‪)92‬‬

‫اشالم ۽ اڄّڪّ دۿر‬

‫اـالؿ پ‪٩‬ري ‪٥ٓ١‬يٰ ۾ ‪٧‬ڪ ُپؽا‪١ ٣١‬ؼ‪٧‬ب “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ ا‪ ٩٧‬ـ‪٩‬اؾ پيػا ٿ‪ ٩‬ٿئي ح‪٧ ٦‬ڪ‬
‫ا‪٧‬ڏق اـالؿ سيڪ‪ ٩‬ا‪ ٣١‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ڈي‪٥‬ػق ‪٧‬شيۿ ڇا ا‪ ٩٧‬اڄ‪٩‬ڪي د”ر سي الِء ري‪٤٩ٟ‬ٽ )‪(Relevant‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ڇا ا‪٤ ٩٧‬ي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ پ‪٥٨٥‬شي الِء ٻي‪٨‬ؽ ‪١‬ٿا‪٨٤‬ي‪ ٣‬ضيريج ضان‪ ٝ‬ڪؽي ـگ‪٨‬ي ٿ‪.٩‬‬
‫اـ س‪ ٩‬س‪٩‬اب ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪٧‬ائ‪٩‬ڪار ۾ “‪٧‬ي‪ .‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـالؿ س‪٧ ٩‬ڪ ُپؽا‪٣١‬‬
‫‪٧‬ئڻ ٻڌائي ٿ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ اةػي ‪١‬ؼ‪٧‬ب “‪٧‬يۿ سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪ ٩٧‬قائ‪٥ٟ‬ؿ (‪٥٧‬فا) س‪١ ٩‬ؼ‪٧‬ب ‪٧‬شي ‪٧‬ا‬
‫ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬اةػي ‪٧ ٦٤‬شي ‪٧‬ا‪ .‬ڇ‪ ٩‬ح‪٧ ٦‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ سػيػ ٘ڪؽ سي قيش‪ ٩٨‬قائ‪٥ٟ‬ؿ (‪٥٧‬فا) س‪٩‬‬
‫ٌؽي‪١ ٩ٜ‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي رد ٿي چڪ‪٧“ ٩‬ي‪٧ .‬اڻ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ذ‪ ٣٧‬رڳ‪ ٩‬ڪ‪ ٣٨٥‬ا‪٧‬ڏي ئي ـفٽ‪ ٠‬کي‬
‫قيچار الئ‪ ٚ‬يا ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬يج الئ‪ ٚ‬ـ‪٢‬ش‪٨‬ي ـگ‪٨‬ي ٿ‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي حٓ‪ٟ‬ي‪٤ ٠‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ (ا‪٥٧‬فا) حي ٻڌؾ‬
‫‪٧‬شي‪.‬‬
‫سػيػ ذ‪٧ ٣٧‬ؽ ا‪٧‬ڏي ازؿ کي رد ڪؽي ڇڎي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬س‪٥٧ ٩‬فا (حلػد) ۾ ي‪ٜ‬ي‪٧ ٣‬شي ۽ سػيػ‬
‫ذ‪ ٣٧‬سي الِء حلػد ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ٞ ٦‬طاظ کاـ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬يج س‪٩‬ڳ‪ ٩‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬حلػد پف‪٥‬ػ ‪ِ٤‬ؽيا س‪٨‬ڏقڪ‪:‬‬
‫‪٤‬ازي ازؿ ۽ ٘اكؾؿ اُ ـ ئي ة‪٥‬ياد حي رد ڪيا قيا “‪ .٣٧‬سػيػ ا‪٤‬فاـ ‪١‬ؼ‪٧‬تي يا ٕيؽ ‪١‬ؼ‪٧‬تي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪118‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫)‪ (Extremism‬کي اـ ڪؽي ‪٤‬اپف‪٥‬ػ ٿ‪ ٩‬ڪؽي ح‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ا‪٤‬فاـ کي ڦيؽائي گ‪٨‬يؽائي قري ة‪ ٦‬حلػد‬
‫ٌؽؼ ٿ‪ ٩‬قٺي قڃي‪.‬‬
‫پؽ اـالؿ ‪٧‬ڪ ٍ٘ؽي ‪١‬ؼ‪٧‬ب “‪٧‬ي‪ .‬اـ ۾ پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ڈي‪ ٣٨٥‬کاـ ئي حلػد ۽ قائ‪٥ٟ‬ؿ کي ٕيؽ‬
‫ىؽقري ‪ٛ‬ؽار ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اـالؿ پ‪٨‬ؽي‪َ٣‬ء ڈي‪ ٣٨٥‬کاـ ئي ا‪ ٣١‬س‪٢ْٟ ٩‬تؽدار ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي‬
‫حلػد س‪١ .٩‬اىيَء ۾ اـالؿ ا‪٤‬فا‪٤‬ي اڈاقت سي الِء ‪٧‬ڪ ِْي‪ ٠‬ڪؽدار ادا ڪي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي‬
‫‪٤‬خيشي ۾ ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ ‪٤‬ئي‪ ٣‬حؽ‪ٛ‬ياحي دقر ۾ داع‪ ٝ‬ٿي‪ .‬اڂ ق‪ٛ‬ج اچي قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬اـالؿ ‪٧‬ڪ ڀيؽق‬
‫ٻي‪٨‬ؽ پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬حٓ‪٢‬يؽي ڪؽدار ادا ڪؽي ۽ ا‪٤‬فا‪٤‬ي حاريظ کي ٻي‪٨‬ؽ حؽ‪ٛ‬ي سي ‪٤‬ئي‪ ٣‬دقر ۾ داع‪ٝ‬‬
‫ڪؽي‪.‬‬
‫ا‪٧‬ا كئي س‪ ٣٨٥‬کي ـائ‪٥‬ؿ يا ٽيڪ‪٥‬يڪ‪ ٝ‬حؽ‪ٛ‬ي چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ ا‪٧‬ا ٍ٘ؽت سي ڳ‪٩‬ال س‪٩‬‬
‫‪٤‬خيش‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٧‬ا ٍ٘ؽت ـػائي‪ ٣‬کاـ اـاـ سي د‪٤‬يا ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ئي‪ .‬پ‪ِ٩‬ء اـ سي ڳ‪٩‬ال ۾ ايخؽي ديؽ‬
‫ڇ‪ ٩‬ٿي‪ .‬سي ڪا ـائ‪٥‬في حؽ‪ٛ‬ي گؼري‪ ٝ‬ڪش‪ ٦٨‬ـؤ ـا‪ ٣ٞ‬۾ ‪ِ٤‬ؽ اچي ٿيۿ ا‪٧‬ا ‪٧‬ؾاري‪ ٣‬ـاؾ اڳ ڇ‪٩‬‬
‫‪٩٨ُ ٦٤‬ر ۾ اچي ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫اـ س‪ ٩‬ـتب ا‪ ٩٧ ٩٧‬ح‪ٛ ٦‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪١‬ؼ‪٧‬ب ۽ ـائ‪٥‬ؿ (ْ‪ ٠ٟ‬اال‪٧‬ي ۽ ْ‪ ٠ٟ‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي) ‪٧‬ڪٻئي‬
‫ـاـ سڏي‪٧ ٝ‬ئا‪ .‬ـاڳئي ٌؽح ‪١‬ؼ‪٧‬تي دارقگيؽ (ستؽ) ـائ‪٥‬ؿ سي حؽ‪ٛ‬يَء ۾ ‪٧‬ڪ ‪١‬فخ‪ ٜٝ‬رڪاقٽ‬
‫‪ .٩٧‬اـالؿ ‪٧‬ي ڪي‪ ٩‬ح‪١ ٦‬ؼ‪٧‬ب کي (سيڪ‪ٟ٢ْ ٩‬ي ٌ‪٩‬ر حي ح‪٧٩‬اـ حي ْ‪ٜ‬يػـ س‪١ ٩‬ش‪ ٩ْ٩٢‬ة‪٥‬شي‬
‫قي‪ )٩٧ ٩‬ـائ‪٥‬في حط‪ٜ‬ي‪ ٚ‬کاـ چار ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬چ‪٥‬ڊ گؽ‪٧‬ڻ ۽ ـز گؽ‪٧‬ڻ کي ا‪٤‬فا‪٤‬ي‬
‫ح‪ٜ‬ػيؽ ـاـ س‪٩‬ډي‪ ٩‬قي‪ .٩٧ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ اْالـ ڪي‪ ٩‬ح‪ ٦‬گؽ‪٧‬ڻ س‪ ٩‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي ح‪ٜ‬ػيؽ ـاـ ڪ‪٩‬ة‪٦‬‬
‫قاـٍ‪٧“ ٦٤ ٩‬ي‪ .‬ا‪٧‬ي ـڀ ٘‪ٟ‬ڪياحي قا‪ٓٛ‬ا “‪٣٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي ح‪ٜ‬ػيؽي قا‪ٓٛ‬ا‪٘( .‬خص ا‪ٞ‬تاري ‪)611/2‬‬
‫کش‪٩‬رـ سي پا‪ٞ‬ي ‪٤‬يل‪ ( ٣‬حائيتؽ ‪٤‬غ‪ )ٝ‬سي ‪١‬ل‪٩٨‬ر قا‪ٓٛ‬ي ۾ پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ اْالـ ٘ؽ‪١‬اي‪ ٩‬ح‪:٦‬‬
‫ا‪٧‬ڏـ ‪ٓ١‬ا‪ ٣ٟ١‬۾ اق‪٧‬ي‪ ٣‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣‬حشؽة‪٩١ ٣‬سب ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪ .٩‬ڇ‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي ‪١‬ا‪١‬ؽـ کي اق‪٧‬ي‪٣‬‬
‫قچيڪ ة‪٨‬خؽ ٿا ڄاڻ‪( .٩‬نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ةلؽح ا‪٩٥ٞ‬قي ‪)117/15‬‬
‫ا‪١ ٩٧‬ؼ‪٧‬ب ۽ ـائ‪٥‬ؿ کي ‪٧‬ڪٻئي کاـ سػا )‪ (Divided‬ڪؽي ڇڎڻ ‪ .٩٧‬ايئ‪ ٣‬ـائ‪٥‬في‬
‫حط‪ٜ‬ي‪ ٚ‬کي پ‪٥٨٥‬شي ْ‪ ٝ٢‬سي الِء “زاديَء س‪١ ٩‬اض‪٩‬ؾ ‪ٟ١‬ي قي‪ .٩‬اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء حاريظ ۾ پ‪٨‬ؽي‪٩‬ـ ڀيؽق‬
‫ايئ‪ ٣‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ـائ‪٥‬ف ي ْ‪١ ٠ٟ‬ؼ‪٧‬ب سي ‪١‬ػاع‪ٟ‬ج کاـ ـ‪٩‬اِء “زاداڻي ‪٤٩٢٤‬ي حؽ‪ٛ‬ي ڪؽڻ ‪ٞ‬ڳ‪ ٩‬۽‬
‫حػريشي ٌ‪٩‬ر حي اڳياـ قچ‪٤‬ػي اڄ‪٩‬ڪي‪ ٣‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬حائي‪ ٣‬پ‪٨‬چي قي‪.٩‬‬
‫اڂ ا‪٤‬فاـ ٻي‪٨‬ؽ ‪٧‬ڪ ٻي ـغج ‪١‬فئ‪ٟ‬ي ـاـ ‪ ٣٨٥١‬ڈيئي ر‪٧‬ي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬يَء ح‪ ٦‬ـائ‪٥‬ؿ ۽‬
‫ٽيڪ‪٥‬االسيَء ۾ ٕيؽ ‪ٞ٩٢ٓ١‬ي حؽ‪ٛ‬ي سي ةاقس‪٩‬د ا‪٤‬فا‪٤‬ي ز‪٤‬ػگي ڪيخؽـ ئي ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬۾ ڦاٿ‪٧“ ٝ‬ي ۽‬
‫ا‪١ ٣٨٤‬اـ ڇ‪٩‬ٽڪاري ‪ٟ١‬ڻ س‪ ٩‬ڪ‪ ٩‬رـخ‪ ٩‬اُـ کي ‪ِ٤‬ؽ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬اچي‪.‬‬
‫ا‪ ٩٧‬سػيػ ‪١‬فئ‪٧ ٩ٟ‬ڪ ‪ َٙٞ‬۾ “زاديَء سي ضػ کي ‪ ٦٤‬ڄاڻڻ س‪١ ٩‬فئ‪٧“ ٩ٟ‬ي‪ .‬سػيػ ا‪٤‬فاـ‬
‫“زادي کي ‪٧‬ڪ اُح‪ ٠‬ـٺائيَء سي ن‪٩‬رت ۾ ڳ‪٨ٞ٩‬ي ح‪ٞ ٦‬ڌقۿ پؽ ‪“ ٩٧‬زادي سي ضػ کي ڳ‪٨ٞ٩‬ي ‪٦٤‬‬
‫ـگ‪٨‬ي‪ .٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي “زادي قٽؿ ال‪١‬طػقد كڪ‪ ٝ‬اعخيار ڪؽي ا‪٤‬ارڪي ۽ ڇڏقاڳيَء سي ‪٠٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪119‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪٥ٓ١‬يٰ ة‪٥‬شي قيئي‪٧ .‬اڻ‪٩‬ڪي دقر ۾ اق‪٨ٞ‬ائي‪ ٣‬ـ‪٢‬اج ۾ س‪ ٠٥‬قٺ‪٥‬ػډ ـڀ‪٥‬ي ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬س‪ ٩‬ان‪ ٝ‬ـتب‬
‫ا‪٩٧‬ئي “‪٧‬ي‪ .‬ا‪٤‬فاـ کي ‪٧‬اڻ ‪٧‬ڪ ا‪٧‬ڏي “ئيڊيا‪٩ٞ‬سيَء سي گ‪٨‬ؽج “‪٧‬يۿ سيڪا ا‪٤‬فاـ “زاديَء سي‬
‫ضػ کي ٻڌائيۿ سيڪا گ‪٨‬ؽة‪“ ٝ‬زادي ۽ ٕيؽ گ‪٨‬ؽة‪“ ٝ‬زادي سي قڃ ۾ ـ‪٥‬ڌق قس‪٨‬ي ـگ‪٨‬ي‪ .‬اـ ‪ٛ‬ف‪٠‬‬
‫سي “ئيڊيا‪٩ٞ‬سي ٘‪ ًٜ‬اـالؿ ئي ٘ؽا‪ ٠٧‬ڪؽي ـگ‪٨‬ي ٿ‪.٩‬‬
‫اڂ ة‪٨‬خؽي‪ ٣‬ق‪ٛ‬ج اچي قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فاـ کي اـالؿ سي ا‪٧‬ا “ئيڊيا‪٩ٞ‬سي پيق ڪئي قڃي ۽‬
‫‪ ٩٧‬اـ کي دؾ ـاـ ‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي‪.‬‬
‫ڪ‪٢‬ي‪٤٩‬ؾؿ سي زقاؾ (‪ 1991‬ع) کاـ پ‪ِ٩‬ء ـڄي د‪٤‬يا ۾ ‪٧‬ڪ ‪ِ٤‬ؽياحي عال پيػا ٿي پي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٩٧‬‬
‫عال رڳ‪ ٩‬اـالؿ ئي ڀؽي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ .٩‬اڂ سي د‪٤‬يا ۾ ا‪٧‬ڏا ‪ٟ١‬ڪ “‪٣٧‬ۿ سيڪي ا‪ٛ‬خهادي ـپؽ پاقر يا‬
‫٘‪٩‬سي ـپؽ پاقر سي ضيريج اعخيار ڪؽي چڪا “‪ .٣٧‬پؽ ‪ِ٤‬ؽياحي ـپؽ پاقر سي ساِء عا‪ٞ‬ي‬
‫“‪٧‬ي ۽ ا‪ ٩٧‬ا‪١‬ڪا‪٤‬ي ٌ‪٩‬ر حي ٘‪ ًٜ‬اـالؿ س‪ ٩‬ئي ضه‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اـالؿ سي ض‪ ٚ‬۾ اـ ِْي‪ ٠‬ا‪١‬ڪاـ‬
‫کي قا‪ ٩ٓٛ‬ة‪٥‬ائڻ ۾ رڳ‪٧ ٩‬ڪ ئي رڪاقٽ “‪٧‬ي ۽ اُ‪ِ ٩٧‬ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬اڄ‪٩‬ڪي د”ر سي ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬حطؽيڪ‪٣‬‬
‫حلػد قارق رخ اعخيار ڪؽي قرح‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪ ٣٨٤‬حطؽيڪ‪ ٣‬اـالؿ کي د‪٤‬يا سي ـا‪٩٨١‬ـ ‪٧‬ڪ حلػد‬
‫پف‪٥‬ػ ‪١‬ؼ‪٧‬ب (قائ‪٥ٟ‬ٽ ر‪ٞ‬يش‪ )٣‬سي رقپ ۾ پيق ڪي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬اُـ “چار حي اڂ س‪ ٩‬ا‪٤‬فاـ اـالؿ کاـ‬
‫ڇؽڪي ٿ‪ ٩‬۽ ا‪ ٩٧‬اْخػاؾ قاري ذ‪ ٣٧‬ـاـ اـالؿ س‪ٍ١ ٩‬ا‪٤ ٩ٓٞ‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬اـ ‪١‬ه‪ْ٩٥‬ي‬
‫ن‪٩‬رحطاؾ کي عخ‪ ٠‬ڪي‪ ٩‬قڃي ۽ اـالؿ کي ٻي‪٨‬ؽ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬ؼ‪٧‬ب يا پيؿ ٘‪ ٝ‬ـفٽ‪ ٠‬سي‬
‫ا‪٤‬ػاز ۾ د‪٤‬يا سي ـا‪٩٨١‬ـ “‪٤‬ػق قڃي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فا‪٤‬يج ٻي‪٨‬ؽ اـ کي پ‪٥٨٥‬شي دؾ س‪“ ٩‬قاز ـ‪٢‬ش‪٨‬يۿ ا‪٩٧‬‬
‫‪ٛ‬ت‪٩‬ؾ ڪؽي قٺ‪٥‬ػي‪.‬‬
‫سػيػ ا‪٤‬فاـ کي ‪٧‬ڪ ‪٤‬ئي‪١ ٣‬ؼ‪٧‬ب يا ـفٽ‪ ٠‬سي ڳ‪٩‬ال “‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ ا‪٧‬ڏق ‪ِ٤‬اؿۿ س‪ ٣٨٥‬سي‬
‫حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ا‪ ٣١‬حي ٻڌؾ ‪٧‬شيۿ سيڪا ح‪٢٧٩‬احي ْ‪ٜ‬يػـ کاـ عا‪ٞ‬ي ‪٧‬شي‪ .‬س‪ ٣٨٥‬۾ گ‪٨‬ؽـ ‪ٙ٤‬فياحي‬
‫ـ‪٩‬ا‪ ٣ٞ‬سا س‪٩‬اب ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ش‪٣‬ۿ سيڪ‪ ٩‬ـائ‪٥‬في ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬خ‪ ٣‬ـاـ ‪ ٦٤‬ٽڪؽائي‪٥‬ػق ‪٧‬شيۿ سيڪ‪٩‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شي پ‪٩‬ياـ ‪٧‬ڪ ڪا‪١‬ياب حاريظ رک‪٥‬ػق ‪٧‬شي‪.‬‬
‫اڂ ڪ‪ ٦٨ٟ‬اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪١ ٩‬ؼ‪٧‬ب اـالؿ کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ڪ‪٨٤٩‬ي ۽ ا‪ ًٜ٘ ٩٧‬اـالؿ ئي “‪٧‬يۿ‬
‫سيڪ‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬ـڀ‪٥‬ي كؽٌ‪ ٣‬حي پ‪٩‬رق ٿ‪٨ٞ ٩‬ي‪ .‬ا‪ٙ٤‬ؽادي ٌ‪٩‬ر حي اڂ ة‪ ٦‬ڪيخؽائي ا‪٧‬ڏا ‪١‬ؽد ۽ ْ‪٩‬رح‪٩‬ـ‬
‫“‪٣٧‬ۿ س‪ ٣‬اـالؿ س‪ٍ١ ٩‬ا‪ ٩ٓٞ‬ڪؽڻ کاـ پ‪ِ٩‬ء اـالؿ سي عه‪٩‬نيج س‪ ٩‬اْخؽاؼ ڪي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ا‪٣٨٤‬‬
‫۾ ‪٧‬ڪ حٓػاد ا‪ ٩٧‬ة‪٧“ ٦‬يۿ سيڪ‪ِ٤ ٩‬ؽي ٌ‪٩‬ر حي اـالؿ سي اـ گُڻ س‪ ٩‬اْخؽاؼ ڪؽي ٿ‪ ٩‬۽ ‪٧‬ڪ‬
‫حٓػاد ا‪٧“ ٩٧‬ي س‪ ٣٨٥‬اڳخي قچي ةا‪ٛ‬اْػف ٌ‪٩‬ر حي اـالؿ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ي قرح‪.٩‬‬

‫دعّه آڪٽّزم‬
‫اـال‪١‬ڪ ايڪٽ‪٩‬زؿ پ ‪٥٨٥‬شي ‪١‬يٿڊ سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪٥٧‬فا حي ٻڌؾ “‪٧‬يۿ ۽ پ‪٥٨٥‬شي ‪٤‬لا‪٤‬ي‬
‫سي ‪ٞ‬طاظ کاـ دْ‪٩‬ت حي‪ .‬دْ‪٩‬ت ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ۾ اـالؿ سي اكاْج سي الِء ُپؽا‪ ٣١‬سػقس‪٨‬ػ س‪٤ ٩‬ا‪٩ٞ‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬اـ ‪ٞ‬طاظ کاـ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ درـج ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬اـال‪١‬ڪ ايڪٽ‪٩‬زؿ دران‪ ٝ‬دْ‪٩‬ت ايڪٽ‪٩‬زؿ “‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪120‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪ‪ ٩‬ـادق ڪ‪ ٠‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬ا‪٧ ٩٧‬ڪ ا‪٧‬ڏق ڪ‪٧“ ٠‬ي سيڪ‪ ٩‬ڪ‪ٟ‬يػي ْ‪ٝ٢‬‬
‫سي ضيريج رکي ٿ‪ .٩‬اـ ڪ‪ ٠‬کي ڀؽپ‪٩‬ر ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ ا‪٤‬شاؿ ڈ‪ ٩٤‬قڃي ح‪ ٦‬ةا‪ٛ‬ي گ‪٨‬ؽس‪٩‬ـ پاڻ‪٢‬ؽادق‬
‫ضان‪ ٝ‬ٿي قڃ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪ُ .‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ سا ڪش‪ ٦٨‬ض‪٩‬اال ‪٧‬خي ‪ ٜٝ٤‬ڪش‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫‪ . 1‬اي رـ‪٩‬ؾ! سيڪي ح‪٥٨٥‬شي پا‪ٞ‬ي‪٥‬ػډ سي ٌؽ٘اـ ح‪ ٩‬ڈي الٿ‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ـ‪ ٩‬پ‪٨‬چاِء ۽‬
‫سيڪڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٩‬ايئ‪ ٦٤ ٣‬ڪي‪ ٩‬ح‪( ٦‬ڄڻ) ح‪ ٩‬ـ‪٥‬ػس پيٖاؿ ‪ ٦٤‬پ‪٨‬چاي‪ ٩‬۽ اهلل ح‪٩‬کي ‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کاـ‬
‫ةچائي‪٥‬ػق‪ .‬ةيلڪ اهلل ڪا٘ؽ ‪٩ٛ‬ؿ کي ـڌق رـخ‪ ٦٤ ٩‬ٿ‪ ٩‬ڈيکاري‪( .‬ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)67‬‬
‫‪ .2‬دْ‪٩‬ت سي ذريٓي دك‪ ٣٢‬ة‪ ٦‬دقـج ة‪٥‬شي قڃي ٿ‪( ٩‬ضٰ‪ ٠‬ا‪ٞ‬فشػف ‪)34‬‬
‫‪ . 3‬دْ‪٩‬ت سي ذريٓي اـالؿ سي ‪ِ٤‬ؽياحي ‪١‬ٿڀؽائپ ذاةج ٿئي ٿي ۽ ةيلڪ ‪ِ٤‬ؽياحي ةؽحؽيَء‬
‫کاـ قڈي ٻي ڪاة‪ ٦‬كئي ‪٧“ ٦٤‬ي‪( .‬ي‪٤٩‬ؿ ‪)32‬‬
‫‪ .4‬دْ‪٩‬ت سي ذريٓي اُ‪١‬ج سي ا‪٤‬ػر ‪٧‬اڪاري ‪١‬ؾاج پيػا ٿئي ٿ‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪٤‬هص ۽‬
‫ا‪١‬ا‪٤‬ج چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪٢ٓٞ‬ؽاـ ‪)68‬‬
‫‪ . 5‬دْ‪٩‬ت س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ا‪٤‬فاـ سي قـي‪ٟ‬ي ٿئي ٿ‪ .٩‬پؽاـ سي الِء ‪٩١‬ا٘‪ ٚ‬ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ عػا حٓا‪ٞ‬يٰ ٌؽ٘اـ‬
‫ئي ‪٨١‬يا ڪي‪٩‬ـ قڃ‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪ .‬سي ئ‪١ ٣‬ي‪ ٣٨٥‬عػا پاراـ قـي ٿ‪٩‬ۿ پؽ زراْج س‪٧ ٝ٢ْ ٩‬اري ا‪٤‬شاؿ ڈي‬
‫ٿ‪٧ .٩‬اڻ ا‪ ٝ٧‬اـالؿ س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٩٧ ٦‬ٻي‪ ٣‬ةي ‪٤‬خيش‪ ٦‬ڪ‪ ٣٢‬۾ پ‪٥٨٥‬شي ـگ‪ ٦٤ ٦٨‬قڃائي‪ ٣‬۽‬
‫‪ ٩٧‬پ‪٥٨٥‬شي ـ‪٩٢‬ري ـگ‪ ٦٨‬دْ‪٩‬ت سي ڪ‪ ٠‬۾ ‪ٞ‬ڳائي‪ .٣‬اـ ْ‪ ٝ٢‬سي ئي ذريٓي ـڀئي ة‪٨‬خؽي‪٣‬‬
‫‪٤‬خيشا ضان‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػا‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ـ‪٥‬ػس ‪ٞ‬ڳ ڀڳ ٻ‪ ٦‬ـؤ انطاةيۿ ‪١‬ڪي ‪١‬اـ اـ ضاؾ ۾ ‪٤‬ڪخا ‪٧‬ئاۿ س‪١ ٩‬ڪي‬
‫سي ـؽدارـ ـ‪٥‬ػـ ‪١‬ڪي ۾ ر‪٧‬ڻ ‪٤‬ا‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ة‪٥‬ائي ڇڎي‪ .٩٧ ٩‬اـ ضػ حائي‪ ٣‬س‪ ٩٧ ٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ‬
‫کي ‪ٛ‬خ‪ ٝ‬ڪؽڻ سي الِء ة‪ ٦‬حيار ٿي قيا ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ ‪١‬ڪي کاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬چي پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سيڪا پ‪٨‬ؽي‪٣‬‬
‫ح‪ٜ‬ؽيؽ ڪئيۿ اـ ۾ ‪ ٦٤‬ڪا ح‪ٟ‬غي ‪٧‬ئي ۽ ‪ ٦٤‬ئي قري ‪١‬ڪي قارـ سي عالؼ ا‪٤‬خ‪ٜ‬ا‪١‬ي حلػد سي‬
‫ڪا ڳا‪( .٦٨ٞ‬ڈـ‪ ٩‬ـيؽة اة‪٧ ٣‬لاؿ ا‪ٞ‬شؾء ا‪ٞ‬را‪٤‬ي ن‪ٙ‬ط‪ 19 ٩‬ػػ ‪)118‬‬
‫پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪١‬ػي‪٥‬ي پ‪٨‬چي ـڀ کاـ قچيڪ ا‪٢٧‬يج ـاـ سيڪ‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ڪي‪٩‬ۿ ا‪ ٩٧‬ڀؽپاـي‬
‫سي ـڀ‪٥‬ي ‪ٛ‬تي‪ ٣ٟ‬ـاـ ا‪ ٣١‬س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧‬ػق ڪؽڻ ‪٩٧‬ۿ س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ة‪ ٩٥‬عؾاْ‪ ٦‬قٕيؽف‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪ ٩٧‬ح‪٦٤ ٦‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬اـاـ ـاـ قډ‪٥٧‬ػا ۽ ‪ ٦٤‬اـي‪ ٣‬اق‪٧‬اـ ـاـ قډ‪٥٧‬ػاـي‪ .٣‬ا‪ ٣٨٤‬ا‪ٓ١ ٣١‬ا‪٧‬ػـ ۾ ْؽب سا‬
‫ڪيخؽائي ‪ٛ‬تيال كا‪ ٝ١‬ٿي قيا‪.‬‬
‫ا‪ٞ‬تج ‪١‬ڪي سي ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سارضيج حي زقر ڀؽي‪ ٩‬۽ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي ڪش‪ ٦٨‬س‪٥‬گي ‪ٛ‬ػؿ پڻ‬
‫ک‪٥‬يا‪ .‬پؽ ‪٤‬يٺ ‪٧‬شؽت سي ڇ‪٨‬ي‪ ٣‬ـاؾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‛ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪٥٧‬ڌ حي ـاڻ‪ ٣‬ة‪ ٦‬ا‪ ٣١‬س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧‬ػق‬
‫ڪؽي قرح‪ .٩‬سيخ‪٩‬ڻيڪ ا‪ٓ١ ٩٧‬ا‪٧‬ػق ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬سي ‪٧‬ڪ ٌؽ٘ي كؽٌ‪ ٣‬حي ڪي‪ ٩‬قي‪.٩٧ ٩‬‬
‫اـالؿ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪٧‬ڪ ا‪ ٣١‬پف‪٥‬ػ ‪١‬ؼ‪٧‬ب “‪٧‬ي‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ٻيا ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬حلػد ۽ ةػا‪٥١‬يَء‬
‫سي ٘يا پيػا ڪ‪ ٣‬ح‪ ٦‬اـالؿ سي ح‪ٜ‬اىا ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏـ ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي س‪٩‬اةي حلػد ‪ ٦٤‬ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫ة‪ٟ‬ڪ‪ ٦‬ر ِدْ‪ ٝ٢‬کاـ ةچ‪٥‬ػي ا‪٧‬ڏي ‪٧‬اڪاري ڪارقائي ڪئي قڃي ح‪ ٦‬ا‪ ٝ٧‬اـالؿ ۽ ٕيؽ ا‪ ٝ٧‬اـالؿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪121‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫سي قڃ ۾ ا‪ٛ ٣١‬ائ‪ ٠‬ٿي ـگ‪٨‬ي‪ .‬اـ س‪ ٩‬ڪارڻ ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬اـالؿ ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٢‬اج ۾ س‪ٜ١ ٣‬هػـ‬
‫کي قچائڻ چا‪٧‬ي ٿ‪٩‬ۿ ا‪٧‬ي رڳ‪ ٩‬ا‪ ٣١‬سي ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ ئي ْ‪ ٝ٢‬س‪٩‬ڳا ٿي ـگ‪ ٣٨‬ٿا‪ .‬حلػد ۽ ٽڪؽاُء سي‬
‫‪٤‬اڪاري ٘يا ۾ اـالؿ س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ٜ١ ٦‬هػ ضان‪ ٝ‬ٿي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬ي‪.‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ـتب “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ ـػائي‪٧ ٣‬ڪ ٌؽ٘ي نتؽ سي ان‪٩‬ؾ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪي‪.٩‬‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ٻي‪ٙ٤ ٣‬ؽت ۽ حلػد سي ةا‪ ٦٧‬ڀڏڪائڻ چا‪٧‬ي ح‪ ٦‬اهلل سي ضڪ‪٩١ ٠‬سب پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ حػةيؽقـ اعخيار ڪي‪٩‬ـۿ س‪ ٩‬حلػد س‪١ ٩‬اض‪٩‬ؾ عخ‪ ٠‬ٿي اْخػاؾ ۽ ةا‪٢٧‬ي ‪١‬طتج س‪٩‬‬
‫‪١‬اض‪٩‬ؾ سڏي پي‪( .٩‬ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)63‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ دي‪ ٣‬س‪ ٩‬سيڪ‪ ٩‬اُ‪٨‬ار ٿي‪٩‬ۿ ا‪ ٩٧‬ةٓػ سي ز‪١‬ا‪ ٣٤‬۾ ة‪ ٦‬گ‪٨‬ؽة‪٧“ ٝ‬ي‪.‬‬
‫‪٧‬ؽ د”ر سي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪ ٩‬ا‪٘ ٩٧‬ؽض “‪٧‬ي ح‪٧ ٩٧ ٦‬ؽ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ڪ‪٩‬كق ڪؽي اُـ کي ‪٤‬ف‪ ٝ‬در‪٤‬ف‪ٝ‬‬
‫ساري رک‪.٣‬‬
‫ا‪٧ ٩٧‬ڪ ٕيؽ ـياـي ‪٤‬لا‪٧“ ٩٤‬ي ۽ اـ کي ٕيؽ ـياـي ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ ئي ضان‪ ٝ‬ڪؽي‬
‫ـگ‪٨‬شي ٿ‪ .٩‬اُ ـ ‪ٜ١‬هػ سي ضانالت الِء ا‪٧‬ائي حطؽيڪ درـج “‪٧‬يۿ سيڪا اـالؿ سي ‪٤‬ز‬
‫٘ڪؽي ۽ ‪ِ٤‬ؽياحي اْختار کاـ اُٿي ۽ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ا‪ ٣١‬سي دائؽي ۾ اـ سي سػقس‪٨‬ػ ساري ر‪٧‬ي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪122‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اىً جْ شگَِ‬
‫ُپؽا‪٤( ٝ٢ْ ٣١‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ايڪٽ‪٩‬زؿ) ڪ‪١ ٣٨٥‬طػقد ْ‪ ٝ٢‬س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٦٤ ٩ٞ‬يۿ پؽ ا‪٧ ٩٧‬ڪ‬
‫‪١‬ڪ‪ ٝ٢ْ ٝ٢‬س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬ي ۽ ‪٧‬ؽ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ا‪٧ ٩٧‬ڪش‪٨‬ڏق ئي ڪارگؽ “‪٧‬ي‪.‬‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ٻ‪ ٣‬چري‪ ٣‬سي قڃ ۾ ڪ‪ٓ١ ٩‬ا‪ ٩ٟ١‬ٿئيۿ پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ا‪ ٩٧‬ا‪ٙ٤‬ؽادي ‪٧‬شي يا اسخ‪٢‬اْيۿ ح‪٧ ٦‬ڪ‬
‫ن‪٩‬رت ا‪٧‬ا ‪٤٩٧‬ػي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ٽڪؽاُء ۽ حلػد س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬ٻي‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬ا‪٧“ ٩٧‬ي‬
‫س‪ ٣٨٥‬۾ ٽڪؽاُء ۽ حلػد کاـ پاـ‪ ٩‬ڪ‪٥‬ػي ُپؽا‪ٌ ٣١‬ؽي‪ٜ‬ي ـاـ ‪١‬فئ‪ٟ‬ي س‪٤ ٩‬تيؽق ڪؽڻ سي‬
‫ڪ‪٩‬كق ڪئي قڃي‪ُ .‬پؽا‪ ٣١‬ذريٓ‪ ٣‬س‪٩‬ـ ‪١‬غخ‪ ٟٗ‬كڪ‪ٟ‬ي‪٩‬ـ “‪ .٣٧‬ا‪٧‬ا دران‪ٓ١ ٝ‬ا‪ٟ١‬ي سي‬
‫‪ْ٩٤‬يج “‪٧‬يۿ سيڪا ا‪ُ ٩٧‬ٻڌائي ٿي ح‪ُ ٦‬پؽا‪ ٣١‬ذريٓ‪ ٣‬۾ ڪ‪٨‬ڏي ذريٓي کي ڪ‪٨‬ڏي ‪ٓٛ٩١‬ي حي‬
‫اـخٓ‪٢‬اؾ ڪي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬
‫اـالؿ ْػؿ حلػد سي حٓ‪ٟ‬ي‪ ٠‬ٿ‪ ٩‬ڈي‪ٛ .‬ؽ“ـ ۾ ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬عػا ٘فاد کي پف‪٥‬ػ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي‬
‫(ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪٘ .)205‬فاد ‪١‬اـ ‪٧‬خي ڪ‪٨‬ڏق ‪ٍٟ١‬ب “‪٧‬يۿ ا‪ ٩٧‬ة‪ ٦‬اـ “يج ۾ چٽي ‪٤٩٢٤‬ي ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي‪ .‬اـ‬
‫‪٩١‬سب ٘فاد اـ ْ‪ ٝ٢‬س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬يۿ س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ ـ‪٢‬اسي ‪ِ٤‬اؿ ۾ ع‪ ٟٝ‬پ‪٩‬ي ۽ ساـ ۽ ‪١‬اؾ‬
‫س‪ٜ٤ ٩‬هاـ ٿئي‪( .‬ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪)205‬‬
‫اُـ کي سيڪڎ‪ َٙٞ ٣٧‬ةػالئي چي‪ ٩‬قڃي ح‪ ٦‬ي‪ٜ‬ي‪ً ٥‬ا ا‪٧ ٩٧‬يَء ‪٤٩٧‬ػق ح‪ ٦‬عػا ْػؿ حلػد کي پف‪٥‬ػ‬
‫ڪؽي ٿ‪ ٩‬۽ عػا کي ا‪ ٩٧‬پف‪٥‬ػ ڪ‪٨٤٩‬ي ح‪ ٦‬ا‪٤‬فا‪٤‬ي ـ‪٢‬اج ۾ حلػد س‪ ٝ٢ْ ٩‬ڪي‪ ٩‬قڃي ۽ پ‪ِ٩‬ء‬
‫‪١‬اڻ‪ ٣٨‬کي ح‪ ٣‬۽ چ ـ سي ‪٧‬الڪج ـاـ ‪ ٣٨٥١‬ڈيڻ‪ ٩‬پ‪٩‬ي‪ .‬اـ سي حائيػ ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ٻي‪ ٣‬ةيا‪ ٣٤‬ـاـ ة‪٦‬‬
‫ٿئي ٿي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ٛ :‬ؽ“ـ ۾ اهلل س‪٧ ٩‬ڪ ‪٤‬ا‪ ٩ٞ‬ا‪ٞ‬فالؿ )‪ (Peace‬ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪ٞ‬طلؽ ‪ )23‬ـاڳي‬
‫ٌؽح ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ عػا سي گ‪٨‬ؽة‪ ٝ‬دي‪ ٣‬کي ـت‪ ٝ‬ا‪ٞ‬فالؿ (ا‪ ٣١‬سي رـخي ۾) چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي (ا‪٢ٞ‬ائػف ‪)16‬‬
‫س‪٥‬جۿ سيڪا عػا سي پف‪٥‬ػيػف ‪ٓ١‬اكؽي س‪“ ٩‬عؽي ‪٥٧‬ڌ “‪٧‬يۿ اـ کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ دارا‪ٞ‬فالؿ (ا‪ ٣١‬س‪٩‬‬
‫گ‪٨‬ؽ) ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬اال‪ٓ٤‬اؿ ‪ )127‬قٕيؽف‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ س‪ ٩‬ـڄ‪١ ٩‬ؾاج ُاـ حه‪٩‬ر سي ض‪٢‬ايج ٿ‪ ٩‬ڪؽي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ نتؽ کي قڈي‬
‫ا‪٢٧‬يج ڈ‪٤‬ي قيئي “‪٧‬ي‪ .‬ايخؽي ‪ٛ‬ػر س‪ ٩‬نتؽ قاضػ اـال‪١‬ي ْ‪٧“ ٝ٢‬يۿ س‪ ٣٨٥‬حي ة‪٥‬ا ضفاب سي‬
‫اسؽ س‪ ٩‬قْػق ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪ٞ‬ؾ‪١‬ؽ ‪ )10‬نتؽ دران‪ُ ٝ‬پؽا‪ ٣١‬ر ِدْ‪ ٝ٢‬س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬ي ۽ اـ سي‬
‫‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ةي نتؽي حلػد قاري ر ِدْ‪ ٝ٢‬س‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬ي‪ .‬نتؽ پ‪٥٨٥‬شي ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ْي‪٣‬‬
‫ا‪٧‬ائي كئي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي اڄ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ (ا‪٥٧‬فا) چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬نتؽ قاري‬
‫ْ‪ ٝ٢‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ْ‪٧“ ٝ٢‬ي‪.‬‬
‫ضػيد ۾ ا‪٧‬ا ڳا‪ ٦٨ٞ‬قچيڪ نػا‪ٛ‬ج ـاـ “ئي “‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ رقايج ‪٩١‬سب پاڻ ـڳ‪٩‬رـ‬
‫٘ؽ‪١‬اي‪‛ :٩‬اـ اهلل يٍٓي ا‪ٞ‬ؽ٘‪١ ٚ‬اال يٍٓي ْ‪ٟ‬ي ا‪( ‚ٗ٥ٓٞ‬ـ‪ ٣٥‬اة‪ ٣‬دائ‪٩‬د ‪)255/4‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪123‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫اُ ـ ضػيد ۾ ْ‪ ٗ٥‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ر٘‪ ٚ‬س‪ َٙٞ ٩‬اـخٓ‪٢‬اؾ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪ .‬ايئ‪ ٣‬ا‪٧‬ا ْي‪ ٣‬ا‪٧‬ائي‬
‫كئي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي اڄ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ْ‪ ٗ٥‬۽ الْ‪ ٗ٥‬چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬اـ ضػيد ۾ چٽي ‪٤٩٢٤‬ي‬
‫ْ‪( ٗ٥‬قائ‪٥ٟ‬ؿ) سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ الْ‪٤( ٗ٥‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ) سي اةػي ٘‪ٛ٩‬يج ٻڌائي قيئي “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ر٘‪٤( ٚ‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ) حي عػا ُا ‪ ٩٧‬ڈي ٿ‪٩‬ۿ سيڪ‪( ٗ٥ْ ٩٧ ٩‬قائ‪٥ٟ‬ؿ) حي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ڈي‪ .‬ا‪٧‬ا ڪا ـادي‬
‫ڳا‪ ٦٨ٞ‬ڪ‪٨٤٩‬يۿ پؽ ا‪٧‬ا قـيّ ۽ گ‪٨‬ؽي ڳا‪٧“ ٦٨ٞ‬ي‪ .‬اـ ۾ ٍ٘ؽت سي ‪٧‬ڪ اٽ‪ٛ ٝ‬ا‪٩٤‬ـ کي ٻڌاي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي‪ .‬ع‪٩‬د ٍ٘ؽت سي ‪ٛ‬ا‪٩٤‬ـ ‪٩١‬سب ايئ‪٧“ ٣‬ي ح‪ ٦‬ـڀ عؽاب كي‪٩‬ـ قائ‪٥ٟ‬ؿ ـاـ ُسڏي‪ ٣٧“ ٝ‬۽‬
‫ـڀ ـٺي‪٩‬ـ كي‪٩‬ـ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ ـاـ الڳاپي‪ .٣٧“ ٝ‬حلػد قاري‪ ٣‬ـؽگؽ‪١‬ي‪( ٣‬قائ‪٥ٟ‬ؿ ايڪٽ‪٩‬زؿ)‬
‫ـ‪٢‬اج ۾ ‪ٙ٤‬ؽت کي س‪ ٠٥‬ٿ‪ ٩‬ڈي ۽ پؽا‪ ٣١‬ـؽگؽ‪١‬ي‪٩‬ـ ‪١‬طتج کي‪٥٧ .‬فا (قائ‪٥ٟ‬ؿ) حغؽيب س‪٩‬‬
‫ذريٓ‪٧“ ٩‬ي ۽ اـ ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ دك‪٥٢‬ي کي ٘ؽقغ ‪ٟ١‬ي ٿ‪ ٩‬۽ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ (ا‪٥٧‬فا) سي ‪١‬اض‪٩‬ؾ ۾ دقـخي‬
‫کي‪ .‬قائ‪٥ٟ‬ؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٤ ٩ٜ‬اڪاري ‪ٛ‬ػرـ کي اُڀاري ٿ‪ ٩‬۽ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪٧ ٩ٜ‬اڪاري ‪ٛ‬ػرـ‬
‫کي‪ .‬قائ‪٥ٟ‬ؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪١ ٩ٜ‬اڻ‪ ٣٨‬کي ‪١‬فئ‪ ٣ٟ‬۾ ُ‪٥١‬ش‪٨‬ائي ٿ‪ ٩‬۽ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪١ ٩ٜ‬اڻ‪ ٣٨‬کي‬
‫‪ ٣ٓٛ٩١‬سي اـخٓ‪٢‬اؾ ٌؽؼ قٺي ٿ‪ ٩‬قڃي‪٧ .‬ڪ ‪ َٙٞ‬۾ قائ‪٥ٟ‬ؿ سيڪڎ‪٩١ ٣٧‬ت “‪٧‬ي ح‪٤ ٦‬اـ‬
‫قائ‪٥ٟ‬ؿ ُاـ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ز‪٤‬ػگي‪.‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ۽ ضػيد ۾ س‪٨‬اد سي ح‪٢‬اؿ گ‪٨‬ڻي ٘يي‪ٟ‬ج ةياـ ڪئي قيئي “‪٧‬ي‪ .‬س‪٨‬اد ڇا “‪٧‬ي‪ .‬س‪٨‬اد‬
‫سي ‪٥ٓ١‬يٰ ڪ‪٩‬كق ۽ سػقس‪٨‬ػ “‪٧‬ي‪ .‬ا‪ٛ َٙٞ ٩٧‬خا‪ٞ‬ي ْ‪ ٝ٢‬سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ٕيؽ ‪ٛ‬خا‪ٞ‬ي ْ‪ ٝ٢‬سي الِء‬
‫اـخٓ‪٢‬اؾ ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ س‪ ٣٨٥‬س‪٧ ٩‬ڪ چٽ‪ ٩‬ذت‪٩‬ت ‪ٛ‬ؽ“ـ سي ا‪٧‬ا “يج “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬۾ چي‪ ٩‬قي‪٩‬‬
‫“‪٧‬ي ح‪٥١ ٦‬ڪؽـ ـاـ س‪٨‬اد ڪؽي‪ .٩‬س‪٨‬اد ڪتيؽ (ا‪ٙٞ‬ؽ‪ٛ‬اـ ‪)52‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ ڪا ح‪٩ٟ‬ار يا گ‪ ٣‬ڪ‪٨٤٩‬ي‪ٛ .‬ؽ“ـ ‪٧‬ڪ ‪ِ٤‬ؽيي س‪ ٩‬ڪخاب “‪٧‬يۿ ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ‬
‫سي ذريٓي س‪٨‬اد ڪؽي‪ ٩‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪ ٦‬اُـ ‪ِ٤‬ؽئيَء حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي‪ .٩‬اـالؿ سي ةؽحؽ‬
‫“ئيڊياالسيَء سي ذريٓي ا‪ ٣٨٤‬سي ذ‪ ٣٥٧‬۽ د‪ٞ‬ي‪ ٣‬کي سيخي‪.٩‬‬
‫اـ ‪ٛ‬ؽ“‪٤‬ي قىاضج سي رقك‪٥‬يَء ۾ ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ نطيص ‪٤٩٧‬ػق ح‪ ٦‬س‪٨‬اد ان‪ ٝ‬۾ پيؿ ٘‪ٝ‬‬
‫ايڪٽ‪٩‬زؿ يا ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ايڪٽ‪٩‬زؿ س‪ ٩‬ٻي‪٤ ٩‬ا‪٧“ ٩ٞ‬ي‪ٛ .‬خاؾ سيڪڎ‪ ٣٧‬قائ‪٥ٟ‬ٽ ايڪٽ‪٩‬زؿ “‪٧‬ي ح‪٦‬‬
‫س‪٨‬اد ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ايڪٽ‪٩‬زؿ‪.‬‬

‫ُپراىً طروعاة‬
‫‪ٛ‬ؽ“ـ سڎ‪٤ ٣٧‬ازؾ ٿيڻ كؽقع ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـ ۾ پ‪٨‬ؽي‪“ ٣‬يج ‪ٞ‬ٿي ا‪ٛ‬ؽاء (ا‪ .)ٟٚٓٞ‬اـ “يج کي قيچارڻ‬
‫ـاـ عتؽ پ‪٩‬ي ٿي ح‪ ٦‬اـال‪١‬ي ْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬كؽقْاحي ‪ (Starting Point) ٩ٍٜ٤‬ڪ‪٨‬ڏق “‪٧‬ي‪ .‬اـال‪١‬ي ْ‪ٝ٢‬‬
‫سي كؽقْاحي پ‪٩‬ائ‪٥‬ٽ ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ ‪٥٧‬ڌاـ كؽقْات ‪ ٦٤‬ڪئي قڃي‪ .‬سخاـ حلػد قاري ر ِدْ‪ٝ٢‬‬
‫س‪ ٩‬ا‪٤‬ػيل‪٧ ٩‬شيۿ پؽ احاـ کاـ كؽقْات ڪئي قڃي سخاـ ا‪ ٣١‬ڀؽيي ‪٤٩٢٤‬ي حطؽيڪ ساري رکڻ‬
‫سي اُ‪١‬يػ ‪٧‬شي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪124‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫س‪ٛ ٝ٨١ ٣٨٥‬ؽ“ـ ۾ ‛ا‪ٛ‬ؽاء‚ س‪ ٩‬ضڪ‪“ ٠‬ي‪٩‬ۿ اـ ق‪ٛ‬ج اـال‪١‬ي حطؽيڪ سي كؽقْات الِء‬
‫‪١‬ڪي ۾ ڪيخؽائي ‪ٍٜ٤‬ا ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ئا‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ ڪٓتي ۾ رکي‪ 360 ٝ‬ةخ‪ ٣‬کي ڪڍڻ سي‬
‫كؽقْات‪ .‬پؽ ا‪٧‬ڏي ضا‪ٞ‬ج ۾ پڪ ـاـ ڦڎق ۽ ٘فاد ٿئي ‪٧‬ا ۽ ‪ٛ‬ؽيل‪ ٣‬پاراـ ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ٌ‪٩‬ر حي حلػد‬
‫قارق ر ِدْ‪ ٝ٢‬ـا‪٩٨١‬ـ اچي ‪٧‬ا‪.‬‬
‫دار‪٥ٞ‬ػف (‪١‬ڪي سي پار‪ٞ‬يا‪١‬ي‪٥‬ٽ) ۾ ـيٽ ضان‪ ٝ‬ڪؽڻ سي ڪ‪٩‬كق‪ْ .‬ؽب سي چ‪٩‬چاري‬
‫رق‪ ٣١‬ـ‪٥ٍٟ‬ج ۽ ـاـا‪٤‬ي ـ‪٥ٍٟ‬ج س‪ ٩‬حف‪ًٟ‬ۿ پؽ سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٨٤‬يَء حف‪ ًٟ‬کاـ “زاديَء کي‬
‫كؽقْاحي ‪ ٩ٍٜ٤‬ة‪٥‬اي‪ ٩‬قڃي ‪٧‬ا ح‪٧ ٦‬ڪػؿ ـغج ‪ٛ‬ف‪ ٠‬س‪ ٩‬س‪٩‬اةي حلػد ـا‪٩٨١‬ـ اچي ‪٧‬ا‪.‬‬
‫اـ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ‪١‬غخ‪ ٣ٍٜ٤ ٟٗ‬کي ڇڎي ‪ٛ‬ؽ“ـ پڏ‪٧‬ڻ س‪“ ٩‬پل‪ ٣‬اعخيار ڪي‪ ٩‬قي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي‬
‫ةاري ۾ پڪ ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پؽا‪٩ٌ ٣١‬ر حي ساري رکي ـگ‪٨‬شي ٿ‪ ٩‬۽ اـ حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽڻ سي ن‪٩‬رت ۾‬
‫ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬حلػد قارق ردْ‪ ٝ٢‬ـا‪٩٨١‬ـ اچڻ قارق ‪.٩٧ ٦٤‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ـڄ ي ز‪٤‬ػگي ۾ ا‪٩٧‬ئي ان‪٩‬ؾ اعخيار ڪؽڻ ٘ؽ‪١‬اي‪ .٩‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي پا‪ٞ‬يفي‬
‫گ‪٩‬يا قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬يٿڊ سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬يٿڊ کي اعخيار ڪؽڻ سي ‪٧‬ئي‪ِ .‬ا‪٧‬ائي اُ‪٧‬ا كئي‬
‫“‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ا‪١‬ڏ ْائل‪ ٦‬نػي‪ ٦ٜ‬پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾ ‪٧‬يئ‪ ٣‬ةياـ ڪي‪٧“ ٩‬ي‪ :‬رـ‪٩‬ؾ اهلل ﷺ کي‬
‫سڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬ٻ‪ ٣‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪١ ٣‬اـ ڪ‪٧ ٣٨٥‬ڪ سي چ‪ ٤٩‬ڊ ڪؽڻي ‪٤٩٧‬ػي ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬پاڻ ـػائي‪ ٣‬ڈکئيَء سي‬
‫ڀيٽ ۾ ـ‪ٞ٩‬ي سي چ‪٤٩‬ڊ ڪ‪٥‬ػا ‪٧‬ئا‪٘( .‬خص ا‪ٞ‬تاري ‪)654/6‬‬

‫ُپراىً عيم جا فائدا‬

‫ُپؽا‪ ٝ٢ْ ٣١‬س‪ ٩‬قائ‪٥ٟ‬ٽ ايڪٽ‪٩‬زؿ حي ڪ‪٨‬ڏق ايڊقا‪٤‬ٽيز “‪٧‬ي ا‪١ ٩٧‬غخهؽ ٌ‪٩‬ر حي ‪ ٣٧‬ريج‬
‫“‪٧‬ي‪:‬‬
‫‪ٛ . 1‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب ‪٧‬ؽ ا‪٤‬فاـ ۾ ٻ‪٘ ٦‬يڪ‪ٟ‬ٽي “‪٧ .٣٧‬ڪڏي ا‪٤‬ا (ايگ‪ )٩‬س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪ٙ٤‬ؿ‬
‫اُ‪١‬ارف چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ي‪٩‬ـٗ ‪ ) 53‬۽ ٻي‪ ٩‬ى‪٢‬يؽ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‪ٙ٤‬ؿ ‪٩ٞ‬ا‪ ٦١‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪ٜٞ‬يا‪٦١‬‬
‫‪)2‬‬
‫‪ُ .2‬پؽا‪ٌ ٣١‬ؽي‪ٜ‬ي ڪار س‪٧ ٩‬ڪ ِْي‪٘ ٠‬ائػق ‪٧‬يُء “‪٧‬ي ح‪١ ٦‬اڻ‪َ٩٨‬ء سي ق‪ٛ‬ج س‪ ٩‬ڪ‪٩‬ة‪ ٦‬ضه‪٩‬‬
‫ذياـ ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ٿئي‪ .‬ايئ‪ ٣‬اـ کي ا‪ٟ١ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ي ٿ‪ ٩‬قڃي ح‪ ٩٧ ٦‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬سي ا‪٤‬ػر ‪٩١‬س‪٩‬د ‪ ٣ٓٛ٩١‬کي “عؽي‬
‫ضػ حائي‪ ٣‬اـخٓ‪٢‬اؾ ڪؽي ـگ‪٨‬ي‪ .‬سيئ‪ ٣‬ضػيتي‪ ٦‬سي س‪٥‬گ ‪ ٦٤‬ڪؽڻ س‪ٓ١ ٩‬ا‪٧‬ػق )‪(No War Pact‬‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء پيق “ي‪ .٩‬ا‪ ٣١‬سي اـ ‪ٓ١‬ا‪٧‬ػيۿ اـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬کي ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ة‪٥‬ائي ڇڎي‪ ٩‬ح‪ ٦‬ا‪ ٝ٧‬اـالؿ سي ـگ‪٦٨‬‬
‫‪٧‬ٿيار ة‪٥‬ػ ٽڪؽاُء ۾ ذياـ ٿيڻ سي ةػراـ ُپؽا‪ ٣١‬حٓ‪٢‬يؽي ْ‪ ٝ٢‬۾ اـخٓ‪٢‬اؾ ٿي ـگ‪٨‬ي‪( .‬ـيؽة اة‪٣‬‬
‫ڪريؽ ‪)324/3‬‬
‫‪ .3‬پؽحلػد ْ‪ ٝ٢‬۾ ‪٧‬ڪ زةؽدـج ‪ٜ٤‬هاـ ‪٧‬يَء “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ کي ‪٧‬الئڻ سي الِء ـ‪٢‬اسي رقايخ‪٣‬‬
‫کي ٽ‪٩‬ډڻ‪ ٩‬پ‪٩‬ي ٿ‪ .٩‬اـ سي اةخڏ ُپؽا‪ ٝ٢ْ ٣١‬۾ ا‪ِْ ٩٧‬ي‪٘ ٠‬ائػق “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ کي ـ‪٢‬اسي رقايخ‪٩‬ـ‬
‫ٽ‪٩‬ډڻ کاـ ـ‪٩‬اِء ة‪ ٦‬ساري ڪؽي ـگ‪٨‬شي ٿ‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪125‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ . 4‬پؽحلػد ْ‪ ٝ٢‬سي ذريٓي سيڪا “عؽي كئي ضان‪ ٝ‬ڪئي قڃي ٿي ا‪٧‬ا ‪٩١‬س‪٩‬د ـفٽ‪٠‬‬
‫کي ٽ‪٩‬ډڻ “‪٧‬ي‪٧ .‬ڪ ـفٽ‪ ٠‬کي ٽ‪ ٩‬ډيۿ ٻي ـفٽ‪ ٠‬کي “ڻڻ ا‪ ٩٧‬قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬يٿڊ سي ذريٓي ‪٢١‬ڪ‪٣‬‬
‫ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬اـ سي اةخڏ ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬يٿڊ سيئ‪ ٣‬ح‪ ٦‬حػريشي ٌ‪٩‬ر حي ْ‪ ٝ٢‬ڪؽي ٿ‪٩‬ۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ُاـ‬
‫سي ذريٓي ا‪٢١ ٩٧‬ڪ‪٤٩٧ ٣‬ػق “‪٧‬ي ح‪٧ ٦‬ڪ ‪ِ٤‬اؿ کي ٻي ‪ِ٤‬اؿ ـاـ ‪ Replace‬ڪؽي ـگ‪٨‬شي‪.‬‬
‫ا‪٩٧‬ئي ڪارڻ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬حلػد سي ة‪٥‬ياد حي ‪٥ٟ٧‬ػډ ضڪ‪١٩‬خ‪٩‬ـ رڳ‪٧ ٩‬ڪ ٻي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي ضڪ‪١٩‬خي‬
‫حتػي‪ٟ‬ي )‪“ (Coupe‬ڻڻ حي عخ‪ ٠‬ٿي قڃي ٿيۿ ا‪٧‬ا كئي س‪ ٣٨٥‬کي ا‪ٜ٤‬الب چئشي ٿ‪٩‬ۿ ا‪٧‬ا ٘‪ ًٜ‬اـ‬
‫حطؽيڪ سي ذريٓي ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي ـگ‪٨‬ي ٿيۿ س‪ ٣٨٥‬کي ْػؿ حلػد سي ة‪٥‬ياد حي ‪٧‬الي‪ ٩‬قڃي‪.‬‬

‫اٍُصا جْ ذرٓعْ ڪاىٔاةْ‬

‫اـالؿ سي كؽقْاحي د ”ر ۾ اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء اـالؿ کي سيڪا قڈي ڪا‪١‬ياةي ‪ٟ١‬يۿ ا‪٧‬ا ْػؿ حلػد‬
‫سي ٌؽي‪ٜ‬ي حي ‪ٟ٧‬ي ‪ٟ١‬ي‪ .‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪٧‬خي ڪا‪١‬ياةي سا ڪش‪١ ٦٨‬راؾ پيق ڪش‪ ٣‬ٿا‪.‬‬
‫‪ . 1‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي كؽقْاحي حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬سي دقر کي ‪١‬ڪي دقر چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬اـ دقر ۾‬
‫‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ا‪٥٧‬فا يا پيف‪ٙ‬ؾؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪي‪ ٩‬قي‪ .٩‬اُـ ق‪ٛ‬ج ‪١‬ڪي ۾ ا‪٧‬ڏا ڪيخؽائي‬
‫اك‪َ٩‬ء ‪٧‬ئاۿ سيڪي ٽڪؽاَء س‪٩١ ٩‬ى‪٩‬ع ة‪٥‬شي ـگ‪٨‬يا ٿي‪ .‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ‪٧‬ؽ ا‪٧‬ڏي اك‪ ٩‬کاـ پاـ‪٩‬‬
‫ڪ‪٥‬ػي پ‪٥٨٥‬ش‪ ٩‬پاڻ کي ُپ ؽا‪ ٣١‬پؽچار سي دائؽي حائي‪١ ٣‬طػقد رکي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ اـ د”ر‬
‫۾ دْ‪٩‬حي ڪ‪ ٠‬پ‪٥٨٥‬شي پ‪٩‬ري ـگ‪ ٦٨‬ـاـ ساري ر‪٧‬ي ـگ‪٨‬ي‪ .٩‬ا‪٨٤‬يَء حيؽ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬سي دْ‪٩‬حي‬
‫ڪ‪ ٠‬سي ‪١‬غخ‪٘ ٟٗ‬ائػـ ‪١‬اـ ‪٧‬ڪ ِْي‪٘ ٠‬ائػق ‪٧‬ي ‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬اـ د”ر ۾ ا‪٧‬ي ـڀ ة‪٨‬خؽي‪١ ٣‬اڻ‪ٟ١ ٩٨‬ياۿ‬
‫س‪ ٣‬اـالؿ سي حاريظ س‪٩‬ډي‪ .‬س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬اة‪٩‬ةڪؽۿ ْ‪٢‬ؽۿ ْر‪٢‬اـۿ ْ‪ٟ‬ي رىي ْ‪ ٠٨٥‬قٕيؽف‪.‬‬
‫‪١ .2‬ڪي ۾ سڎ‪ُ ٣٧‬ا حاـ سا ـؽدار پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي عالؼ س‪٥‬گ سي الِء حيار ٿي قيا ح‪ ٦‬اـ‬
‫ق‪ٛ‬ج ة‪ ٦‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ س‪٩‬اةي ا‪٤‬ػاز اعخيار ڪؽڻ سي ةػراـ ‪١‬اٺ ‪١‬ٺيَء ۾ ‪٧‬شؽت ڪؽي ‪١‬ػي‪٥‬ي‬
‫‪ٟ٧‬يا قيا‪.‬‬
‫‪٧‬شؽت پ‪٥٨٥‬شي ‪ْ٩٤‬يج سي ‪ٞ‬طاظ کاـ ُپؽا‪ ٝ٢ْ ٣١‬س‪٧ ٩‬ڪ ‪١‬راؾ “‪٧‬ي‪ .‬اـ ُپؽا‪ ٣١‬حػةيؽ‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل ۽ ـاڻ‪ ٣‬گڎ ‪٧‬شؽت ڪ‪٥‬ػډ ‪ٞ‬ڳ ڀڳ ٻ‪ ٣‬ـؤ اي‪٢‬اـ قارـ کي ا‪ ٩ٓٛ٩١ ٩٧‬ڈ‪ ٩٤‬ح‪١ ٩٧ ٦‬ػي‪٥‬ي‬
‫پ‪٨‬چي احي اـالؿ س‪٧ ٩‬ڪ ـگ‪٨‬ارق ـي‪٥‬ٽؽ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ڪؽي ـگ‪ .٣٨‬سيڪڎ‪ُ ٩٧ ٣٧‬پؽا‪٧ ٣١‬شؽت سي‬
‫ةػراـ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي س‪ٌ ٩‬ؽي‪ ٩ٜ‬اعخيار ڪ‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬كايػ اـالؿ سي حاريظ ‪١‬ڪي ‪١‬اـ كؽقع‬
‫ٿيۿ ‪١‬ڪي ۾ ئي د٘‪ ٣‬ٿي قڃي ‪٧‬ا‪.‬‬
‫‪٧ . 3‬شؽت کاـ پ‪ِ٩‬ء پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪١‬غا‪٧ ٣ٙٞ‬ڪ ٌؽ٘ي ٌ‪٩‬ر حي س‪٥‬گ ڇيڏي ڇڎي‪ .‬س‪٣٨٥‬‬
‫سي ‪٤‬خيشي ۾ ةػر ۽ اضػ س‪٨‬ڏا ع‪٤٩‬ي قا‪ٓٛ‬ا پيق “يا‪ .‬اـ ق‪ٛ‬ج پاڻ ‪١‬غا‪ ٗٞ‬چر سي كؽٌ‪ ٣‬کي‬
‫‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ي ڈ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬الِء ا‪ٓ١ ٣١‬ا‪٧‬ػق )‪ (Peace Treaty‬ڪي‪ .٩‬سيڪ‪ ٩‬اـالؿ سي حاريظ ۾ ‛ن‪ٟ‬ص‬
‫ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي ـاـ ‪١‬ل‪٩٨‬ر ٿي‪ٛ .٩‬ؽ“ـ ۾ اـ قا‪ٓٛ‬ي کي ‛٘خص ‪١‬تي‪ ‚٣‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪ٙٞ‬خص ‪)1‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪126‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ا‪٧‬ائي ن‪ٟ‬ص “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کاـ پ‪ِ٩‬ء ا‪ُ ٩٧‬پؽا‪ ٣١‬حٓ‪٢‬يؽي ْ‪ ٝ٢‬ساري ٿي ـگ‪٨‬ي‪٩‬ۿ س‪٤ ٣٨٥‬يٺ ‪١‬ڪي ۽‬
‫ْؽةفخاـ سي حفغيؽ کي ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ة‪٥‬ائي ڇڎي‪.٩‬‬
‫‪ . 4‬عال٘ج راكػف سي د”ر سي “عؽ ۾ ة‪٧ ٩٥‬اك‪ ٠‬۽ ة‪ ٩٥‬ا‪١‬ي‪ ٦‬سي قڃ ۾ ع‪٤٩‬ي ٽڪؽاُء پيق “ي‪٩‬ۿ‬
‫س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ اـالؿ سا ‪ٛ‬ػؿ )‪ (Advancement‬ڈ‪ ٣٧‬ـا‪ ٣ٞ‬سي الِء ةي‪٨‬ي ر‪٧‬يا ۽ س‪ ٣٨٥‬كئي‬
‫اـ كئي کي ٻي‪٨‬ؽ ک‪ٞ٩‬ي‪٩‬ۿ ا‪٧‬ا ضف‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬ي (ق٘ات ‪ )٦٧50‬سي س‪٥‬گ کاـ قاپفي ‪٧‬ئيۿ سيڪا‬
‫ُپؽا‪ ٝ٢ْ ٣١‬سي ئي ‪٧‬ڪ ْ‪ٟ٢‬ي ن‪٩‬رت “‪٧‬ي‪ .‬ضف‪ ٣‬ة‪ْٟ ٣‬ي سي اـ ُپؽا‪ٛ ٣١‬ػؿ اـالؿ سي الِء‬
‫حؽ‪ٛ‬ي سا درقازا ک‪ٞ٩‬ي ڇڎيا‪.‬‬
‫‪ْ .5‬تاـي عال٘ج سي “عؽي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪٥١‬گ‪٩‬ؾ ‪ٛ‬تي‪١ ٣ٟ‬ف‪ ٠ٟ‬د‪٤‬يا حي ض‪ ٩ٟ٢‬ڪي‪ ٩‬۽ ـ‪٢‬ؽ‪٥ٛ‬ػ‬
‫کاـ قٺي ض‪ٟ‬ب حائي‪ ٣‬سي ْالئ‪ٜ‬ي کي حتا‪ ٦٧‬ڪؽي ڇڎي‪ .٩‬ةِا‪٧‬ؽ ح‪ ٦‬اـالؿ سي حاريظ ةي‪٥٨‬ػي ‪ِ٤‬ؽ‬
‫“ئيۿ اـ ق‪ٛ‬ج ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬۾ ُپؽا‪ ٣١‬دْ‪٩‬حي ڪ‪ ٠‬اُڀؽي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬س‪٤ ٩‬خيش‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬ڪخ‪ ٩‬ح‪٥١ ٦‬گ‪ ٣ٞ٩‬سي‬
‫قڈي ضهي اـالؿ ‪ٛ‬ت‪ٞ٩‬ي قرح‪ ٩‬۽ ا‪ٓ١ ٩٧‬شؾاحي قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪٩‬ۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪٧‬ڪ ‪١‬فخلؽؽ ‪٣٥٧‬‬
‫‪ ٣ِٙٞ‬۾ ةياـ ڪي‪٧“ ٩‬ي‪:‬‬
‫‪The religion of Muslims has conquered where their arms has failed.‬‬
‫(‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي ‪١‬ؼ‪٧‬ب ُاحي ٘خص ضان‪ ٝ‬ڪؽي قرحيۿ سخي ـ‪٥‬ػـ ‪٧‬ٿيار ‪٤‬اڪاؿ ٿي چڪا‬
‫‪٧‬ئا‪).‬‬
‫‪ . 6‬اـ ‪ْ٩٤‬يج س‪٧ ٩‬ڪ ِْي‪ ٠‬قا‪٧ ٩ٓٛ‬ي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬عال٘ج راكػف کاـ پ‪ِ٩‬ء ضڪ‪١٩‬خي ‪ِ٤‬اؿ ۾‬
‫ةگاډ اچي قي‪ .٩‬عال٘جۿ ‪٩ٟ١‬ڪيج ۾ ةػ‪ٞ‬شي قيئيۿ سيڪا ‪ٞ‬ڳاحار ساري ر‪٧‬ي‪ .‬اـ ق‪ٛ‬ج ةِا‪٧‬ؽ ح‪٦‬‬
‫ا‪٧‬ي ـڀ ڪارڻ پيػا ٿي قياۿ سيڪي ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬ـاـ ٽڪؽاُء سي دْ‪٩‬ت ڈيئي ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا‪ .‬پؽ‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ سي ‪٧‬ػايج ‪٩١‬سب ا‪ ٝ٧‬اـالؿ ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ـياـي ٽڪؽاُء کاـ پاـ‪ ٩‬ڪي‪ .٩‬ا‪٧‬ا‬
‫حاريظ ة‪ ٩٥‬اُ‪١‬ي‪ ٦‬کاـ كؽقع ٿي نػي‪ ٣‬حائي‪ ٣‬ساري ر‪٧‬ي‪ .‬سڎ‪ ٣٧‬ح‪ ٦‬حاةٓي‪٣‬ۿ حتّ حاةٓي‪٣‬ۿ ‪١‬طػذي‪٣‬ۿ‬
‫٘‪ٜ‬ي‪٣٨‬ۿ ْا‪٣٢ٞ‬ۿ ‪ ٣٥١٩١‬۽ ـڀ‪٥‬ي اڪاةؽـ ح‪ٜ‬ؽيت ًا پاڻ کي اـ ٽڪؽاُء کاـ ا‪ٞ‬ڳ رکي‪.٩‬‬
‫ا‪٧‬ا ڪا ـادي ڳا‪٧ ٦٤ ٦٨ٞ‬ئي‪ .‬ا‪ ٩٧‬دران‪ ٝ‬پؽحلػد ْ‪ ٝ٢‬سي ‪١‬يػاـ کاـ ‪٧‬ٽي ُپؽا‪ ٝ٢ْ ٣١‬سي‬
‫‪١‬يػاـ ۾ اچڻ‪ .٩٧ ٩‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ِا‪٩٧‬ئي اُ‪ ٩٧‬ز‪١‬ا‪٧“ ٩٤‬يۿ سڎ‪٧ ٣٧‬ڪ پاـي ‪١‬غخ‪ٟ١ ٟٗ‬ڪ‪ ٣‬۾‬
‫ُپؽا‪ ٣١‬دْ‪٩‬ت س‪ ٝ٢ْ ٩‬ساري ٿي‪ ٩‬۽ ٻي پاـي اُـ ئي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـۿ ضػيدۿ ٘‪ ٦٨ٜ‬۽ ٻيا اـال‪١‬ي ْ‪٠ٟ‬‬
‫قڈي پئ‪٢‬ا‪٤‬ي حي ـ‪٨‬يڏيا قيا‪ .‬اـاـ سي ڪخب عا‪٤‬ي سا ا‪٧‬ي ‪٧‬ڏئي ‪٨ٟ١‬ائخا ڪخابۿ س‪ ٣‬کي‬
‫اـالؿ س‪ ٩‬ڪالـيڪ‪ ٝ‬ادب چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ ا‪ُ ٩٧‬اـ ئي ُپؽا‪ ٝ٢ْ ٣١‬سي ‪٤‬خيشي ۾ حيار ٿي‪.٩‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ضػيد کي اـالؿ ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ٻي‪ ٩‬كؽْي ‪١‬اعؼ ‪١‬ڃي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ اڂ ا‪٧‬ي‬
‫ضػير‪٩‬ـۿ ضػيد سي ڪخاة‪ ٣‬۾ حػقي‪ ٣‬ٿي ڇپي‪ ٝ‬ن‪٩‬رت ۾ پاڻ قٽ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٣٧‬ۿ ا‪٧‬ي ايخؽي‪٩‬ـ ح‪٦‬‬
‫‪٨ٟ١‬ائخي‪٩‬ـ “‪ ٣٧‬س‪ ٩‬ا‪ ٣٨٤‬کاـ ـ‪٩‬اِء دي‪ ٣‬س‪ ٩‬ڇا‪٤‬چ‪ ٩‬ة‪٥‬شي ئي ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ـگ‪٨‬شي‪ .‬ة‪ ٩٥‬اُ‪١‬ي‪ ٦‬۽ ة‪ْ ٩٥‬تاس‬
‫سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ سڎ‪ ٣٧‬ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬۾ ةگاډ “ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـ ق‪ٛ‬ج ا‪٧‬ي ضػير‪٩‬ـ ڪٿي ‪٧‬ي‪٩‬ـۿ ا‪٧‬ي ‪٧‬ڏئي‬
‫ضػير‪٩‬ـ اُ‪١‬ج سي ا‪ ٣٨٤‬ةؾرگ‪ ٣‬سي ـي‪٥‬ي ۾ ‪٧‬ي‪٩‬ـۿ س‪ ٣‬سا ‪٤‬اال اڂ ضػيد سي ڪخاب ۾ ـ‪٥‬ػ سي‬
‫ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ٌ‪٩‬ر ‪ٞ‬کي‪ ٣ٟ١ ٝ‬ٿا‪ .‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ا‪٧‬ي ‪٢٧‬ؽا‪ ٦٧‬حلػد سي ان‪٩‬ؾ حي ‪٥ٟ٧‬ػي ق‪ٛ‬ج سي ُا‪٠ٞ‬ۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪127‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬ـاـ اٽڪ‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬ضڪ‪٢‬ؽاـ ا‪ ٣٨٤‬کي ‪١‬اري چٽ ڪؽي ڇڎي‪٧ ٣‬ا ۽ ضػير‪ ٣‬س‪ ٩‬ـڄ‪٩‬‬
‫ذعيؽق ـ‪٨‬يڏسڻ سي ةػراـ ‪ٛ‬تؽـ ۾ د٘‪ ٣‬ٿي قڃي ‪٧‬ا‪.‬‬
‫ا‪ ًٜ٘ ٩٧‬حلػد سي ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي ۾ ْػؿ حلػد اعخيار ڪؽڻ س‪ ٩‬ڪؽك‪٩٢‬ـ “‪٧‬يۿ س‪ ٩‬ضػير‪ ٣‬س‪٩‬‬
‫ا‪ٛ ٩٧‬ي‪٢‬خي ذعيؽق ڇپي‪١ ٝ‬ش‪ٟ‬ػ ن‪٩‬رت ۾ اـاـ سي ا‪٢ٞ‬اډي‪ ٣‬۾ ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٧‬ي ۽ اـي‪٧ ٣‬ؽ گ‪٨‬ڏي اـ‬
‫پ‪٩‬زيل‪ ٣‬۾ “‪٧‬ي‪٩‬ـ ح‪٧‛ ٦‬ػيٰ ‪١‬ط‪٢‬ػي‚ ‪١‬اـ ڪا‪ ٝ١‬اـخ‪ٙ‬ادق ڪؽي ـگ‪٩٨‬ـ‪.‬‬

‫شٔاشْ خروج خرام‬

‫عال٘ج راكػف کاـ پ‪ِ٩‬ء ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬۾ قاىص ةگاډ سي ةاقس‪٩‬د ُا‪١‬ج سي ْا‪ ٣٢ٞ‬ا‪٣٨٤‬‬
‫سي عالؼ عؽقج (ةٖاقت) ‪ ٦٤‬ڪئي‪٧ ٩٧ .‬ڪ ‪٧‬ؾار ـا‪ ٣ٞ‬حائي‪ ٣‬اـ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي کاـ ة‪ٟ‬ڪ‪ ٝ‬ةي حٓ‪ٟٚ‬‬
‫ر‪٥٧‬ػي ٕيؽ ـياـي ‪١‬يػاـ ۾ پ‪٥٨٥‬ش‪٩‬ـ ڪ‪٩‬كل‪٩‬ـ ساري رکي‪“ ٩‬يا‪ .‬ا‪ ٩٧‬اح‪ٙ‬اؽ ‪ ٩٧ ٦٤‬پؽ قاىص‬
‫كؽْي ضڪ‪ ٠‬سي ة‪٥‬ياد حي ‪ .٩٧‬سيئ‪ ٣‬اـاـ کي عتؽ “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ضػير‪ ٣‬سي ڪخاة‪١ ٣‬اـ ‛ڪخاب‬
‫ا‪ٙٞ‬خ‪ ‚٣‬يا ٻي‪ ٣‬ةاة‪ ٣‬۾ ح‪ٙ‬هي‪ٟ‬ي رقايخ‪٩‬ـ “ي‪٣٧“ ٝ‬ۿ س‪٩١ ٣‬سب پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ﷺ چٽ‪ ٣ِٙٞ ٣‬۾‬
‫ا‪٘ ٩٧‬ؽ‪١‬اي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ‛ ٦‬پ‪ِ٩‬ء سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬سي ا‪٤‬ػر ٌؽح ٌؽح س‪ ٩‬ةگاډ اي‪٥‬ػق‪ ٠ُٟ ٩٧ .‬۽‬
‫‪٤‬اا‪٤‬ها٘يَء سي ‪ٟ٧‬ج ‪٥ٟ٧‬ػا‪ .‬پؽ اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬سي عالؼ ‪٧‬ؽگؾ ح‪٩ٟ‬ار ‪ ٦٤‬کڻش‪ .٩‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪ ٩٧‬ڪش‪ ٩‬ح‪٦‬‬
‫پ‪٥٨٥‬شا ‛اٺ ۽ ٻڪؽي‪٩‬ـ‚ قٺي پ‪٨‬اډـ حي ‪ٟ٧‬يا قڃش‪‚.٩‬‬
‫‛اٺ‪ ٣‬۽ ٻڪؽي‪ ‚٣‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ا‪٧‬ي ‪ٓٛ٩١‬ا “‪٣٧‬ۿ سيڪي ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬۾ ةگاډ اچڻ سي ةاقس‪٩‬د ة‪٦‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬سي الِء ٕيؽ ـياـي ‪١‬يػاـ ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪٧‬ئا‪ .‬پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ‪٧‬ػايج ‪٩١‬سب ‛اق‪٧‬ي‪ ٣‬ـياـي‬
‫‪١‬يػاـ ۾ ٽڪؽاُء کاـ ‪٧‬ٽي ٕيؽ ـياـي ‪١‬يػاـ ۾ ‪٩١‬س‪٩‬د ‪ ٣ٓٛ٩١‬کي ُپؽا‪٩ٌ ٣١‬ر حي اـخٓ‪٢‬اؾ‬
‫ڪش‪ ‚.٩‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪٩‬ـ ا‪٧‬ي ‪٧‬ػايخ‪٩‬ـ ايخؽي‪٩‬ـ ح‪ ٦‬چٽي‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ س‪٢ْٟ ٩‬اء اـالؿۿ پ‪ِ٩‬ء سي‬
‫ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ اُ ـ حي اس‪٢‬اع ڪؽي قرح‪ ٩‬ح‪ ٦‬ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬سي عالؼ ةٖاقت ڪؽڻ ضؽاؿ “‪٧‬ي ۽ کي‪ ٣‬اـ‬
‫کاـ ‪٧‬ؽ ضاؾ ۾ پاـ‪ ٩‬ڪؽڻ گ‪٨‬ؽسي‪.‬‬
‫ا‪١‬اؿ ا‪٩٥ٞ‬قي نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬سي كؽح ۾ ‛ڪخاب اال‪١‬ارة‚ حطج ضػير‪ ٣‬سي حلؽيص ڪ‪٥‬ػي‬
‫‪ٞ‬کي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ...٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬ضڪ‪٢‬ؽا‪ ٣٤‬ـاـ ـ‪٥‬ػـ ا‪ٛ‬خػار سي ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ حڪؽار ۾ ‪ ٦٤‬پئ‪٩‬ۿ سيڪڎ‪٣٧‬‬
‫اق‪٧‬ي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬ا‪٤‬ػر ـؽاـؽ اـالؿ سي عالؼ ڳا‪ ٦٨ٞ‬ڈـ‪ ٩‬حڎ‪ ٣٧‬ة‪ ٦‬اق‪٧‬ي‪ ٣‬رڳ‪٤ ٩‬انطا‪٩ٛ ٦٤‬ؾ سي‬
‫ذريٓي ‪١‬ٿ‪ ٣‬ض‪ ٚ‬سي چٽائي ڪؽي‪ .٩‬۽ سيفخائي‪ ٣‬ا‪ ٣٨٤‬کي ا‪ٛ‬خػار حاـ ةي دع‪ ٝ‬ڪؽڻ سي الِء‬
‫ةٖاقت ۽ س‪٥‬گ س‪ ٩‬قاـٍ‪٧“ ٩‬ي ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سي گڎي‪ ٝ‬راِء ‪٩١‬سب ضؽاؿ “‪٧‬يۿ پ‪ِ٩‬ء ڀ‪ٟ‬ي ا‪٧‬ي ٘اـ‪ٚ‬‬
‫۽ ُا‪ ٠ٞ‬ڇ‪٧ ٦٤ ٩‬ش‪( .٣‬نطيص ‪١‬ف‪ ٠ٟ‬كؽح ا‪٩٥ٞ‬قي ‪)229/12‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ضڪ‪ ٠‬سيئ‪١ ٣‬ٿي چٽ‪ ٩‬ڪي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬يۿ ‪٨٤‬ايج ا‪١ ٠٧‬ه‪ٟ‬طج حي ٻڌؾ‬
‫‪ .٩٧‬ان‪ ٝ‬ڪارڻ ا‪ ٩٧ ٩٧‬ح‪ ٦‬دقر اقؾ (۽ اـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ة‪ )٦‬۾ ة‪ ٦‬ـياـي اداري کاـ ٻا‪٧‬ؽ اڻ ڳڻيا ْ‪٢ٟ‬يۿ‬
‫دْ‪٩‬حي ۽ انالضي ڪ‪٩١ ٠‬س‪٩‬د ‪٧‬ئاۿ س‪ ٣‬کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ ىؽقري ‪ .٩٧‬ا‪ ٣٨٤‬کي پ‪٩‬رق ڪؽڻ کاـ‬
‫ـ‪٩‬اِء اـالؿ سي حاريظ اڻ پ‪٩‬ري ر‪٧‬شي قڃي ‪٧‬ا‪ .‬ا‪١‬ج سا ْا‪ ٠ٞ‬سيڪڎ‪ ٣٧‬ـياـي اداري ـاـ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪128‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫ٽڪؽاُء ۾ ڦاـي قڃ‪٧ ٣‬ا ح‪ ٦‬ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ٌ‪٩‬ر حي ا‪٧‬ي ‪٧‬ڏئي حٓ‪٢‬يؽي ڪ‪ ٠‬ٿيڻ کاـ ر‪٧‬شي قڃ‪٧ ٣‬ا‪ .‬اـ‬
‫ڪؽي پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ قىاضج ۽ حاڪيػ ـاـ ا‪ ٩٧‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪٧“ ٩٤‬ي ح‪ ٦‬ـڀ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ـياـي حڪؽار‬
‫کاـ پاـ‪ ٩‬ڪؽي‪ .٩‬ا‪‛ ٩٧‬پاـ‪ ٩‬ڪؽڻ‚ اـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬سي ى‪٢‬ا‪٤‬ج ‪٧‬ئي ح‪ ٦‬ـياـج کاـ ـ‪٩‬اِء حٓ‪٢‬يؽي‬
‫كٓت‪ ٣‬س‪ ٩‬ڪ‪ ٠‬ة‪٥‬ا ڪ‪ ٣٨٥‬رڪاقٽ سي ساري ر‪٥٧‬ػق‪.‬‬
‫‪٧‬ؽ ـ‪٢‬اج ۾ ـػائي‪ ٣‬ٻ‪١ ٦‬خ‪٩‬ازي ‪ٓٛ٩١‬ا ‪٩١‬س‪٩‬د ر‪٥٧‬ػا “‪٧ .٣٧‬ڪ ـياـي ادارق ۽ ٻي‪ٕ ٩‬يؽ‬
‫ـياـي ‪ِ٤‬اؿ‪ .‬سيڪ‪١ ٩‬غخ‪ٕ ٟٗ‬يؽ ـياـي ادارـ سي ذريٓي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿئي ٿ‪ .٩‬اـالؿ سي رٿا ا‪٧‬ا‬
‫“‪٧‬ي ح‪ ٦‬ـ‪٢‬اسي ـٍص حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿي‪٥‬ػډ ٕيؽ ـياـي ‪ِ٤‬اؿ کي ـػائي‪ ٣‬ـگ‪٨‬ارق رکي‪ ٩‬قڃي‪ .‬ايئ‪ ٣‬ا‪٧‬ا‬
‫ڪ‪٩‬كق ڪئي قڃي ح‪ ٦‬ـياـي اداري س‪ ٩‬ةگاډ يا حتػي‪ٟ‬يَء سي ةاقس‪٩‬د ٕيؽ ـياـي ‪ِ٤‬اؿ سي‬
‫ـٍص حي اـالؿ ‪١‬ف‪ٟ‬ف‪ٛ ٝ‬ائ‪ ٠‬ر‪٧‬ي‪.‬‬

‫اشالم ۾ جٍگ جّ خڪو‬

‫‪ٛ‬ؽ“ ـ سي ڪ‪“ ٣‬يج ۾ س‪٥‬گ (‪ٛ‬خاؾ) س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي‪( .‬ا‪ٞ‬طز ‪ )39‬اـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ‪ٛ‬ؽ“ـ‬
‫سي ‪ٍ١‬ا‪ٓٞ‬ي ـاـ ڪش‪ ٦٨‬ڳا‪٨ٞ‬ي‪٩‬ـ ‪٩ٟٓ١‬ؿ ٿي‪ ٣‬ٿي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫‪ .1‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬ڳا‪ ٦٨ٞ‬ح‪ ٦‬سارضيج يا ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ س‪٥‬گ سي كؽقْات ا‪ ٝ٧‬اـالؿ ٌؽ٘اـ ‪ٍٓٛ‬ي سائؾ ‪٦٤‬‬
‫“‪٧‬يۿ ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ چٽي ‪٤٩٢٤‬ي ‪٧‬يَء ضڪ‪ ٠‬ڈ‪ ٩٤‬قي‪٧“ ٩‬ي ح‪ :٦‬ا‪١ ٣٨٤‬اڻ‪ ٣٨‬ـاـ اهلل سي قاٽ ۾‬
‫س‪٥‬گ ڪؽي‪٩‬ۿ سيڪي اق‪٧‬اـ ـاـ س‪٥‬گ ڪ‪ ٣‬ٿا ۽ اق‪٧‬ي‪ ٣‬سارضيج ‪ ٦٤‬ڪؽي‪( .٩‬ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪)190‬‬
‫‪ . 2‬اـالؿ ۾ ٘‪ ًٜ‬د٘اْي س‪٥‬گ سائؾ “‪٧‬ي‪ .‬يٓ‪٥‬ي ا‪٧‬ا س‪٥‬گ س‪ ٣٨٥‬۾ سارضاڻي كؽقْات ٻي‪٣‬‬
‫پا راـ ڪئي قيئي ‪٧‬شي ۽ ا‪ ٝ٧‬اـالؿ ةٍ‪٩‬ر د٘اْي س‪٥‬گي ‪ٛ‬ػؿ کڻ‪ .٣‬س‪٥‬گ سي كؽقْات‬
‫‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬پاراـ سائؾ ‪٧“ ٦٤‬ي‪ .‬ا‪٧‬ائي ڳا‪ٛ ٦٨ٞ‬ؽ“ـ ۾ ‪ ٣ِٙٞ ٣٥٧‬۾ “ئي “‪٧‬ي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ئي “‪٣٧‬ۿ س‪٣‬‬
‫اق‪٧‬اـ ـاـ س‪٥‬گ سي كؽقْات ڪئي‪( .‬ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪)13 ٦‬‬
‫اُ ـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ قچيڪ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬سي اڳ‪ٟ‬ي چر پاراـ س‪٥‬گي ‪ٛ‬ػؿ کڄ‪ ٣‬ح‪ ٦‬ة‪ ٦‬ا‪ ٝ٧‬اـالؿ پاراـ‬
‫‪٧‬ڪػؿ د٘اْي ‪ٛ‬ػؿ ‪ ٦٤‬ک‪٥‬ي‪ ٩‬قي‪٥‬ػقۿ پؽ س‪٥‬گ کاـ پاـ‪ ٩‬ڪؽڻ سي ‪٧‬ؽ ‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ڪ‪٩‬كق ڪئي‬
‫قي‪٥‬ػي ۽ سڎ‪ ٣٧‬س‪٥‬گ کاـ ةچڻ ‪٤‬ا‪٢١‬ڪ‪ ٣‬ٿي پ‪٩‬ي ح‪ ٦‬اـ ق‪ٛ‬ج اڻٽؽ د٘اع ٌ‪٩‬ر س‪٥‬گ ڪئي قڃي‪.‬‬
‫رـ‪٩‬ؾ اهلل سا ـڀئي ٕؾقات اـ ئي ان‪٩‬ؾ سا ة‪٨‬خؽي‪١ ٣‬راؾ “‪ .٣٧‬سيئ‪ٕ ٣‬ؾقف اضؾاب (ع‪٥‬ػؽ) ۾ پاڻ‬
‫ـڳ‪٩‬رـ قډ‪٧‬ڻ سي ةػراـ ع‪٥‬ػؽ ک‪٩‬ٽ ي س‪٥‬گ کي ٽارڻ سي ڪ‪٩‬كق ڪئي ۽ ض‪٥‬ي‪ ٣‬۾ اـ ڪؽي‬
‫قډ‪٧‬يا ح‪ ٦‬احي س‪٥‬گ کاـ ـ‪٩‬اِء ٻي ڪا قا‪ ٦٧‬ئي ‪٧ ٦٤‬ئي‪.‬‬
‫‪ٛ .3‬ؽ“ـ ‪٩١‬سب س‪٥‬گ س‪٧ ٩‬ڪ ‪ٛ‬ف‪ ٠‬ا‪٧“ ٩٧‬يۿ سيڪ‪ ٩‬ق‪ٛ‬خي ٌ‪٩‬ر حي گ‪٨‬ؽة‪٧ ٝ‬شي‪ .‬ا‪٧“ ٩٧‬ي‬
‫٘خ‪٥‬ي کي عخ‪ ٠‬ڪؽڻ سي الِء س‪٥‬گ‪( .‬ا‪ٞ‬ت‪ٜ‬ؽف ‪)113‬‬
‫اـ “يج (ق‪ٛ‬اح‪ ٠٧ ٩ٟ‬ضخي الحڪ‪٩‬ـ ٘خ‪ )٦٥‬س‪ٍٟ١ ٩‬ب ستؽي ‪ِ٤‬اؿ “‪٧‬يۿ سيڪ‪٤ ٩‬يٺ‬
‫‪ Religious Persecution‬حي قڃي د‪٤‬گ ڪؽي ٿ‪ٛ .٩‬ػي‪ ٠‬ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ستؽ س‪ ٩‬ا‪ ٩٧‬ـياـي ‪ِ٤‬اؿ ‪ٛ‬ائ‪٠‬‬
‫‪ .٩٧‬اـ ستؽي ‪ِ٤‬اؿ ۾ ا‪٤‬فاـ سي ‪١‬ٿاـ رقضا‪٤‬ي ۽ ‪١‬ادي ٻ‪٨٥‬ي ‪ٛ‬ف‪ ٠‬سي حؽ‪ٛ‬ي‪ ٣‬سا درقازا ة‪٥‬ػ ڪيا‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪129‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫قيا ‪٧‬ئا‪ .‬اُـ ق‪ٛ‬ج ضڪ‪ ٠‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـ ستؽي ‪ِ٤‬اؿ کي ٽ‪٩‬ډي “زاديَء س‪ِ٤ ٩‬اؿ “ڻي‪٩‬ۿ ح‪ ٦‬سيئ‪ ٣‬ا‪٤‬فاـ‬
‫سي ‪١‬ٿاـ رقضا‪٤‬ي ۽ ‪١‬ادي حؽ‪ٛ‬يَء سا درقازا ک‪ٟ‬ي ـگ‪.٣٨‬‬
‫ا‪ ٩٧‬ڪ‪ ٠‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ْؽةفخاـ سي ا‪٤‬ػر داع‪ٟ‬ي ـٍص حي ا‪٤‬شاؿ ڈ‪ ٩٤‬قي‪ .٩‬اُـ‬
‫کاـ پ‪ِ٩‬ء عال٘ج راكػف سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ ـاـا‪٤‬ي ـ‪٥ٍٟ‬ج ۽ ةاز‪ٍ٤‬ي‪٥‬ي ـ‪٥ٍٟ‬ج کي عػائي ‪١‬ػد ـاـ‬
‫ٽ‪٩‬ډي‪ ٩‬قي‪ .٩‬س‪ ٣٨٥‬سي ‪٤‬خيشي ۾ ةي‪ ٣‬اال‪٩ٛ‬ا‪١‬ي ـٍص حي ٘ڪؽي ستؽ س‪ِ٤ ٩‬اؿ عخ‪ ٠‬ٿي‪ ٩‬۽ ٘ڪؽي‬
‫“زاديَء س‪ ٩‬دقر كؽقع ٿي‪.٩‬‬
‫اُ ـ ـ‪ٟ‬ف‪ٟ‬ي ۾ ا‪٧‬ا رقايج ڈاڇي ا‪٧“ ٠٧‬يۿ سيڪا نطيص ةغاريَء ۾ “ئي “‪٧‬ي‪ .‬چ‪٩‬ٿي‪ ٣‬ع‪ٟ‬ي‪ٙ‬ي‬
‫ضيؽت ْ‪ٟ‬ي ة‪ ٣‬اةي ٌا‪ٞ‬ب کاـ پ‪ِ٩‬ء سڎ‪ْ ٣٧‬تػاهلل ة‪ ٣‬زةيؽ ۽ ة‪ ٩٥‬ا‪١‬ي‪ ٦‬سي قڃ ۾ ـياـي ‪ٞ‬ڏائي‬
‫كؽقع ٿي ح‪ْ ٦‬تػاهلل ة‪٢ْ ٣‬يؽۿ سيڪ‪ ٩‬اُـ ق‪ٛ‬ج ‪٩١‬ـٽ ـي‪٥‬يئؽ نطاةي ‪٩٧‬ۿ ا‪ ٩٧‬اـ ‪ٞ‬ڏائي کاـ چار‬
‫ر‪٧‬ي‪١ .٩‬اڻ‪١ ٣٨‬ؼڪ‪٩‬رف “يج س‪ ٩‬ض‪٩‬ا‪ ٩ٞ‬ڈيئي کيؿ چي‪ ٩‬ح‪ ٦‬عػا ٘خ‪٥‬ي سي دقراـ ‪ٛ‬خاؾ س‪ ٩‬ضڪ‪٠‬‬
‫ڈ‪٧“ ٩٤‬يۿ پ‪ِ٩‬ء اق‪٧‬ي‪ ٣‬ڇ‪٤ ٩‬ٿا اـ ۾ كا‪ ٝ١‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬پاڻ قراڻيائ‪٩‬ـ‪٘ :‬خ‪٥‬ي س‪ٍٟ١ ٩‬ب اق‪٧‬اـ سي ا‪٧‬ا‬
‫ـياـي قيڏ‪ ٦٤ ٦٧‬پؽ اُـ س‪ٍٟ١ ٩‬ب ‪١‬ؼ‪٧‬تي ستؽ ‪ ٩٧‬۽ اـاـ اـ س‪ ٩‬عاح‪ ٩٢‬ڪؽي ڇڎي‪ٛ( .٩‬ػ ٘ٓ‪٥ٟ‬ا)‬
‫٘خص ا‪ٞ‬تاري ‪.160/8‬‬
‫اـ ‪١‬اـ عتؽ پ‪٩‬ي ٿي ح‪ٛ ٦‬خاؾ ٘خ‪ ٥‬ي سي س‪٥‬گ ‪٧‬ڪ ق‪ٛ‬خي ۽ ‪١‬طػقد س‪٥‬گ ‪٧‬ئيۿ سيڪا‬
‫عال٘ج راكػف سي ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ “عؽي ٌ‪٩‬ر حي ‪١‬ڪ‪ ٝ٢‬ٿي قيئي‪٧ .‬اڻ ُاـ “يج س‪٤ ٩‬ا‪ ٩ٞ‬کڻي س‪٥‬گ‬
‫ڪؽڻ درـج ڪ‪٨٤٩‬يۿ ـ‪٩‬اِء اُـ سي ح‪ ٦‬ا‪٧‬ڏي‪ ٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ٻي‪٨‬ؽ پيػا ٿي‪٣‬ۿ س‪٨‬ڏي‪٩‬ـ “يج سي ‪٤‬ؾقؾ‬
‫ق‪ٛ‬ج ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪.‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ـيؽت ‪٤‬گارـ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي ٕؾقات س‪ ٩‬حٓػاد ‪ 80‬کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ ٻڌاي‪٩‬‬
‫“‪٧‬يۿ ا‪٧‬ڏي‪٩‬ـ كي‪٩‬ـ پڏ‪٧‬ي ْاؿ ‪١‬اڻ‪ ٩٨‬ا‪ ٩٧‬حاذؽ ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ٿ‪ ٩‬ڪؽي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ‪ 23‬ـا‪٣ٞ‬‬
‫سي ‪٤‬ت‪٩‬ت سي دقراـ گ‪٩‬يا ‪٧‬ؽ ـاؾ چار ڀيؽا س‪٥‬گ ڪئيۿ پؽ ا‪ ٩٧‬حاذؽ ـؽاـؽ ةي ة‪٥‬ياد “‪٧‬ي‪.‬‬
‫ان‪ ٝ‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ پ‪٥٨٥‬شي ـڄي پيٖ‪٢‬تؽاڻي ز‪٤‬ػگي ۾ ٘‪ ًٜ‬ٽي ڀيؽا ةا‪ٛ‬اْػف‬
‫س‪٥‬گ ڪئي “‪٧‬ي‪ .‬اـ کاـ ـ‪٩‬اِء ةا‪ٛ‬ي س‪ ٣‬قا‪ ٣ٓٛ‬کي ‛ٕؾقف‚ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪٩‬ۿ ا‪٧‬ي دران‪ ٝ‬س‪٥‬گ‬
‫کاـ اْؽاض (پاـ‪ ٩‬ڪؽڻ‪ /‬ةچڻ) سا قا‪ٓٛ‬ا “‪٣٧‬ۿ ‪ ٦٤‬ڪي س‪٥‬گ ۾ ‪٩ٟ١‬ث ‪٧‬ئڻ سا قا‪ٓٛ‬ا‪.‬‬
‫س‪٨‬ڏقڪ‪ :‬ـيؽت سي ڪخاة‪ ٣‬۾ ‛االضؾاب‚ سي قا‪ٓٛ‬ي کي ٕؾقف (س‪٥‬گ) ٻڌاي‪ ٩‬قڃي ٿ‪.٩‬‬
‫ضاال‪٤‬ڪ‪ ٦‬ان‪ ٝ‬ض‪ٜ‬ي‪ٜ‬ج ا‪٧‬ا “‪٧‬ي ح‪ ٦‬اـ ‪ٓٛ٩١‬ي حي ْؽةفخاـ ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ‪ٛ‬تيال يار‪٧ ٣٨٤‬ؾارـ سي‬
‫حٓػاد ۾ س‪٥‬گ سي ارادي ـاـ ‪١‬ػي‪٥‬ي سي ـؽضػ حائي‪ ٣‬پ‪٨‬خاۿ پؽ پيٖ‪٢‬تؽ ۽ ـ‪٥‬ػس نطاةي‪ ٣‬ع‪٥‬ػؽ‬
‫ک‪٩‬ٽي پ‪٥٨٥‬شي ۽ ‪ ٣٥٧‬سي قڃ ۾ ‪٧‬ڪ ة‪ٙ‬ؽ )‪ٛ (Buffer‬ائ‪ ٠‬ڪؽي ڇڎي ۽ ايئ‪ ٣‬س‪٥‬گ سي ‪٩٤‬ةج‬
‫اچڻ ‪ ٦٤‬ڈ‪٤‬ي‪ .‬ا‪٧‬ڏق ئي ‪ٓ١‬ا‪ ٩ٟ١‬ا‪ ٣٨٤‬ٻي‪ ٣‬قا‪ ٣ٓٛ‬س‪ ٩‬ة‪٧“ ٦‬يۿ س‪ ٣‬کي ‛ٕؾقف‚ چي‪ ٩‬قڃي ٿ‪ .٩‬پيٖ‪٢‬تؽ‬
‫سي ‪١‬غا‪ ٣ٙٞ‬ةار ةار پاڻ ـڳ‪٩‬رـ کي س‪٥‬گ ۾ ڦاـائڻ چا‪٧‬ي‪٩‬ۿ پؽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ‪٧‬ؽ ڀيؽي ڪا‪ ٦٤‬ڪا‬
‫ڈا‪٧‬پ ڪؽي ۽ حػةؽ کاـ ڪ‪ ٠‬قٺي س‪٥‬گ کي ٽاري ڇڎي‪ ٩‬يا س‪٥‬گ سي ة‪ ٠‬کي څي‪ٙ‬ي‪٩‬ز ڪؽي‬
‫ڇڎي‪.٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪130‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫٘‪ ًٜ‬ٽي ا‪٧‬ڏا ‪ٓٛ٩١‬ا ‪٧‬ئاۿ سڎ‪ ٣٧‬پاڻ ـڳ‪٩‬را ‪٧‬ٿيارة‪٥‬ػ ‪ٜ١‬اة‪ٟ‬ي سي الِء ‪١‬يػاـ ۾ ‪ٞ‬ٿا‪ .‬ةػرۿ اضػ ۽‬
‫ض‪٥‬ي‪ .٣‬پؽ قا‪ٓٛ‬ا ٻڌائي‪ ٣‬ٿا ح‪ ٦‬ا‪ ٣٨٤‬ٽ‪٨٥‬ي ‪ ٣ٓٛ٩١‬حي س‪٥‬گ اڻٽؽ ٿي چڪي ‪٧‬ئي‪ .‬ح‪ ٣٨٥‬ڪؽي پاڻ‬
‫‪١‬شت‪٩‬ريَء سي ضا‪ٞ‬ج ۾ ةچاُء سي ٌ‪٩‬ر حي ض‪ٟ٢‬ي “قرـ س‪ٜ١ ٩‬اة‪ ٩ٟ‬ڪي‪ .٩‬قچيڪ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ا‪٧‬ي ٽيئي‬
‫‪ٞ‬ڏاي‪٩‬ـ اچ اچ ڈي‪ ٣٨٥‬س‪٩‬ـ ‪٧‬ي‪٩‬ـ‪ .‬ا‪٧‬ي ٻ‪٥‬پ‪٨‬ؽـ س‪ ٩‬كؽقع ٿي ـز ‪٨ٞ‬ڻ حائي‪ ٣‬عخ‪ ٠‬ٿي قي‪٩‬ـ‪ .‬ح‪٣٨٥‬‬
‫ڪؽي ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ نطيص ‪٤٩٧‬ػق ح‪ ٦‬پيٖ‪٢‬تؽ پ‪٥٨٥‬شي ـڄي ز‪٤‬ػگي ۾ ْ‪ٟ٢‬ي ٌ‪٩‬ر حي رڳ‪ ٩‬ڈيڍ ڈي‪٣٨٥‬‬
‫س‪٥‬گ ڪئي‪ .‬گ‪٩‬يا پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ سي ‪ 23‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ‪٤‬ت‪٩‬ت سي ْ‪٢‬ؽ ۾ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ ٘‪ ًٜ‬ڈيڍ ڈي‪٣٨٥‬‬
‫کي ڇڎيۿ ةا‪ٛ‬ي ـڄ‪ْ ٩‬ؽن‪٤ ٩‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ (ا‪٥٧‬فا) سي ان‪٩‬ؾ حي ‪ٛ‬ائ‪ ٠‬ر‪٧‬ي‪.٩‬‬
‫‪ٛ‬ؽ“ ـ ۾ پيٖ‪٢‬تؽ ۽ پاڻ ـڳ‪٩‬رـ سي انطاة‪ ٣‬کي ‪ٛ‬خاؾ س‪ ٩‬ضڪ‪ ٠‬ڈي‪٥‬ػي ا‪ ٩٧‬چي‪ ٩‬قي‪ ٩‬ح‪٧“ ٦‬ي‬
‫ح‪ ٦‬اـ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ٻي چر اڳڀؽائي ڪئي “‪٧‬ي (ا‪ٞ‬خ‪٩‬ة‪٧ .)13 ٦‬يَء “يج اُـ ‪ٓ١‬ا‪ٟ١‬ي ۾ ‪٩ٛ‬ؾ ٘ٓ‪ ٝ‬سي‬
‫ضيريج ٿي رکي ح‪ ٦‬اـالؿ ۾ س‪٥‬گ ٘‪ ًٜ‬د٘اْي “‪٧‬ي‪ .‬پاڻ اڳڀؽائي ڪؽي س‪٥‬گ ڇيڏڻ ا‪ ٝ٧‬اـالؿ‬
‫سي الِء سائؾ ڪ‪٨٤٩‬ي‪ .‬اـالؿ س‪ٌ ٩‬ؽي‪ٜ‬ي ڪار ‪١‬ڪ‪٩ٌ ٝ٢‬ر حي ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ (ا‪٥٧‬فا) سي ان‪٩‬ؾ‬
‫حي ‪ٛ‬ائ‪٧“ ٠‬ي‪ .‬اڻٽؽ ةچاُء کاـ ـ‪٩‬اِء اـالؿ ڪ‪ ٣٨٥‬ة‪ ٦‬ضا‪ٞ‬ج ۾ قائ‪٥ٟ‬ؿ (حلػد) سي اسازت ‪٤‬ٿ‪ ٩‬ڈي‪.‬‬

‫اڄّڪّ دۿر ۽ اٍُصا‬

‫اڄ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪ ٤‬ي ۾ۿ ‪٥٨٥١‬شي ‪ِ٤‬ؽ ۾ اـالؿ س‪ ٩‬ـڀ کاـ قڈق ‪١‬فئ‪ ٩ٟ‬ا‪٧“ ٩٧‬ي ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬ا‪٤ ٣٤‬اـ‬
‫قائ‪٥ٟ‬ؿ سي ـ‪٥‬ج کي س‪٨‬ڏقڪؽ قـاري ڇڎي‪٧“ ٩‬ي‪٩١ .‬س‪٩‬دف ز‪١‬ا‪٤‬ي ۾ سڎ‪ ٣٧‬حؽڪي عال٘ج ۽‬
‫‪ ٖٝ١‬ـ‪٥ٍٟ‬ج س‪ ٩‬عاح‪ ٩٢‬ٿي‪ ٩‬۽ ٘‪ٟ‬فٍي‪ ٣‬س‪٨‬ڏا ‪١‬فئال پيق “يا ح‪ ٦‬ـڄي د‪٤‬يا سا ‪١‬ف‪٢ٟ‬اـ ايڎي ح‪٦‬‬
‫قڈي پئ‪٢‬ا‪٤‬ي حي ‪٤‬اڪاري ر ِدْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬كڪار ٿياۿ س‪ ٩‬ڪ‪ ٣٨٥‬کي ة‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬ياد ‪ ٦٤‬ر‪٧‬ي‪ ٩‬ح‪ ٦‬اـالؿ سي‬
‫پا‪ٞ‬يفي ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ؿ (ا‪٥٧‬فا) سي پا‪ٞ‬يفي “‪٧‬يۿ ‪ ٦٤‬ڪي قائ‪٥ٟ‬ؿ (‪٥٧‬فا‪ /‬حلػد) سي‪ .‬اـالؿ کاـ‬
‫اُ ـ ئي ا‪٤‬طؽاؼ س‪ ٩‬ا‪٤ ٩٧‬خيش‪ ٩٧ ٩‬ح‪ ٦‬ـؤ ـا‪ ٣ٞ‬کاـ ة‪ ٦‬قچيڪ ْؽني حائي‪ ٣‬ع‪٤٩‬ي س‪٥‬گ سي‬
‫ةاقس‪٩‬د ة‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬اـ ڪي ‪٧‬اڪاري ‪٤‬خيشا ضان‪ ٝ‬ڪؽي ‪ ٦٤‬ـگ‪٨‬ياۿ اـ سي ةػراـ ا‪ ٩٧‬ٿي‪ ٩‬ح‪ ٦‬قٽ‪٣‬‬
‫سيڪ‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬اُـ کاـ پ‪ِ٩‬ء ة‪ ٦‬ضان‪٩٧ ٝ‬ۿ اـ ‪١‬اـ ة‪ ٣٥٧ ٦‬گ‪٨‬ڻ‪ ٩‬حڻ‪ ٩‬قڃائي ڇڎي‪.٩‬‬
‫ا‪١‬اؿ ‪١‬ا‪ٞ‬ڪ س‪ ٩‬چ‪٩‬ڻ “‪٧‬ي ح‪ ٣٧ ٦‬اُ‪١‬ج سي پڇاډي انالح ة‪ ٦‬اـ ئي ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ ٿي‪٥‬ػيۿ س‪٣٨٥‬‬
‫ٌؽي‪ٜ‬ي ـاـ اُ‪١‬ج سي كؽقع سي انالح ٿي ‪٧‬ئي‪ .‬اُـ ڳا‪ ٦٨ٞ‬کي سيڪڎ‪ َٙٞ ٣٧‬ةػالئي چي‪ ٩‬قڃي‬
‫ح ‪ ٦‬ا‪ ٩٧‬چ‪٩‬ڻ درـج ٿي‪٥‬ػق ح‪ ٦‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬د”ر سي ز‪١‬ا‪٤‬ي سي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬سا ‪ٓ١‬ا‪١‬ال ‪٤‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬يٿڊ سي‬
‫ذريٓي درـج ٿيا ‪٧‬ئاۿ ـاڳئ ي ‪٤٩٢٤‬ي ‪٧‬اڻ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي سي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ة‪٤ ٦‬اـ قائ‪٥ٟ‬ٽ‬
‫‪١‬يٿڊ سي ذريٓي درـج ٿي‪٥‬ػي‪٩‬ـ ‪ .‬قائ‪٥ٟ‬ٽ ‪١‬يٿڊ سي ذريٓي ‪ ٦٤‬اڳ ۾ ڪ‪٘ ٩‬ائػق ‪ٟ١‬ي ٿي ـگ‪٨‬ي‪ ٩‬۽‬
‫‪ ٦٤‬اڂ اـ سي ذريٓي ڪ‪٘ ٩‬ائػق ضان‪ ٝ‬ٿي ـگ‪٨‬ي ٿ‪ .٩‬اڄ‪٩‬ڪي ز‪١‬ا‪٤‬ي سي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪ ٣٤‬س‪٩‬ـ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ‬
‫ضػيتي‪ ٦‬سي ضا‪ٞ‬ج ـاـ ‪ ٣ٟ١‬ٿي‪٩‬ـ‪ .‬اڂ ٻي‪٨‬ؽ ا‪ ٩٧‬قا‪ ٩ٓٛ‬پيق “ي‪٧“ ٩‬ي ح‪ ٦‬ٻي چر قڈي پئ‪٢‬ا‪٤‬ي حي اُـ‬
‫رقش س‪ِ١ ٩‬ا‪٧‬ؽق ڪؽي ر‪٧‬ي “‪٧‬يۿ س‪ ٣٨٥‬کي ‪ٛ‬ؽ“ـ ۾ ‛ض‪٢‬يج سا‪ٟ٧‬ي‪ ‚٦‬چي‪ ٩‬قي‪٧“ ٩‬ي (ا‪ٙٞ‬خص‬
‫‪ .)26‬پ‪٨‬ؽي‪ ٣‬د”ر ۾ اـ س‪٤ ٩‬تيؽق ا‪ ٩٧ ٩٧‬ح‪١ ٦‬ف‪٢ٟ‬اـ ر ِدْ‪ ٝ٢‬س‪ ٩‬كڪار ٿي ‛ض‪٢‬يج سا‪ٟ٧‬ي‪ ‚٦‬س‪٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪131‬‬
 ‫سيرت جو مطالعو‬

‫‪ِ١‬ا‪٧‬ؽق ‪ ٦٤‬ڪ‪٣‬ۿ پؽ ح‪٩ٜ‬يٰ سي ڪ‪٢ٟ‬ي کي ‪١‬يت‪٩‬ط س‪ٟ٨‬ي‪ .٣‬ايئ‪ ٣‬کي‪ ٣‬عػا سي ‪١‬ػد ضان‪ ٝ‬ٿي‪٥‬ػي‬
‫۽ ‪٘‛ ٩٧‬خص ‪١‬تي‪ ‚٣‬سا ض‪ٜ‬ػار ة‪٥‬شي قي‪٥‬ػا‪( .‬ا‪ٙٞ‬خص ‪)26‬‬
‫‛ضػيتي‪ ‚٦‬سي ‪ٓ١‬ا‪٧‬ػي ق‪ٛ‬ج ْؽةفخاـ ۾ ضا‪ٞ‬خ‪٩‬ـ ‪٧‬ي ‪٧‬ي‪٩‬ـ ح‪ٛ ٦‬ؽيق س‪ ٣‬کي ْؽةفخاـ سي‬
‫اڳ‪٩‬ا ڻي ضان‪٧ ٝ‬ئيۿ ا‪٧‬ي ‪ٞ‬ڏائي حي ـ‪٥‬ػرق ٻڌي‪ ٩‬ةيٺا ‪٧‬ئا‪ ٣٥٧ .‬ضؽؿ حي ‪ٛ‬تي‪ ٩‬ڪؽي رکي‪.٩٧ ٩‬‬
‫‪ ٣٥٧‬پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ـ‪٥‬ػس ـاٿي‪ ٣‬کي قٌ‪١ ٣‬اـ ڪڍي ڇڎي‪١ ٣٥٧ .٩٧ ٩‬ڪي سي ‪١‬ف‪٢ٟ‬ا‪٣٤‬‬
‫سي گ‪٨‬ؽـ ۽ ‪ٟ١‬ڪيخ‪ ٣‬حي ‪ٛ‬تي‪ ٩‬ڪؽي قرح‪ٞ ٩٧ .٩٧ ٩‬ڳاحار اـالؿ سي عالؼ ‪٤‬اڪاري‬
‫پؽقپيگ‪٥‬ڊف ڪؽي ر‪٧‬يا ‪٧‬ئا‪.‬‬
‫ا‪ ٣٨٤‬ضا‪ٞ‬خ‪ ٣‬۾ ا ‪ ٝ٧‬اـالؿ سي اڳياـ ٻ‪“ ٦‬پل‪٧ ٣‬ئا‪٧ .‬ڪ ا‪ ٩٧‬ح‪ ٠ُٟ ٩٧ ٦‬کي عخ‪ ٠‬ڪؽڻ ۽‬
‫پ‪٥٨٥‬ش‪ ٣‬ض‪ ٣ٜ‬کي ضان‪ ٝ‬ڪؽڻ سي ‪٤‬ا‪ٞ‬ي حي ٻي چر ـاـ س‪٥‬گ س‪٩‬ٽي‪ .٣‬س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬ي‪ٜ‬ي‪٥‬ي ‪٤‬خيش‪٩‬‬
‫ع‪٩‬د ا‪ ٝ٧‬اـالؿ سي الِء قچيڪ سا‪٤‬ي ۽ ‪١‬ا‪ٞ‬ي ‪ٜ٤‬هاـ سي ن‪٩‬رت ۾ ُا‪٧‬ؽ ٿئي ‪٧‬ا‪ .‬ٻي‪“ ٩‬پل‪ ٣‬ا‪٩٧‬‬
‫‪ ٩٧‬ح‪ ٦‬ةؽق‪ٛ‬ج ٿي‪٥‬ػډ ـياـي يا ‪١‬ادي ‪ٜ٤‬هاـ حي نتؽ ڪ‪ ٣‬۽ اُـ ‪ٜ٤‬هاـ سي ةاقس‪٩‬دۿ سيڪي ة‪٦‬‬
‫ا‪١‬ڪاـ ـ‪٥‬ػـ الِء ‪٩١‬س‪٩‬د “‪٣٧‬ۿ ا‪ ٣٨٤‬کي اـخٓ‪٢‬اؾ ڪ‪.٣‬‬
‫پيٖ‪٢‬تؽ اـالؿ ۽ ـ‪٥‬ػس ـاٿي‪ ٣‬اـ ٻي “پل‪ ٣‬سي چ‪٤٩‬ڊ ڪئيۿ س‪ ٣٨٥‬س‪ ٩‬كا‪٤‬ػار ‪٤‬خيش‪ ٩‬ا‪٩٧‬‬
‫‪٤‬ڪخ‪ ٩‬ح‪ ٦‬رڳ‪ ٩‬ڪش‪ ٦٨‬ـا‪ ٣ٞ‬سي ا‪٤‬ػر ئي ـڄي ‪ٟ١‬ڪ سي حاريظ ةػ‪ٞ‬شي قيئي‪.‬‬

‫(حؽس‪ ٩٢‬پ‪٩‬رق ٿي‪“ 24 ٩‬ڪٽ‪٩‬ةؽ ‪2014‬ع ة‪ٍ٢‬اة‪ 28 ٚ‬ذقا‪ٞ‬طز ‪ ٦٧ 1435‬س‪ ّ٢‬س‪ ٩‬ڈي‪ ٣٨٥‬ضيػر“ةاد ـ‪٥‬ڌ)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪132‬‬