Lot nad kukułczym gniazdem

Bohaterem powieści jest Irlandczyk Mc Murphy. Mężczyzna, aby nie trafić do więzienia
za notoryczne wszczynanie bójek, udaje chorego psychicznie i zostaje zamknięty w
„domu wariatów”. Tam poznaje ludzi, którzy nie umieją żyć w „normalnym” świecie, i
godzą się na „bezpieczeństwo” szpitalne. Nadzór nad tą placówką sprawuje wszystko
kontrolująca Wielka Oddziałowa. Dla awanturnika to miejsce jest nudne i niepojęte, więc
usiłuje rozbudzić towarzystwo swoimi wygłupami i grą w karty na pieniądze. Okazuje
się, że kontrolującej siostrze bardzo nie podoba się, że jakaś osoba poza nią ma wpływ
na pensjonariuszy i zaczyna walczyć z nowym chorym. Na początku zakazuje
hazardowej gry w karty, potem w ogóle wszystkich gier, bo to zawsze Murphy ogrywał
pozostałych, a na koniec nie pozwala obejrzeć w telewizji finałowego meczu. Już jest
pewna że znowu panuje nad sytuacją, ale bohater namawia kolegów do oglądania
meczu w wyłączonym odbiorniku, i wytrąca tym z równowagi siostrę, przejmując
ponownie inicjatywę. Swojego buntu przeciw wszechwładzy siostry, zaprzestaje tylko na
krótki moment, kiedy dowiaduje się, iż niemal wszyscy mieszkańcy przebywają tutaj
dobrowolnie. Tylko jego los, jako przymusowo tu skierowanego, jest zależny w pełni od
siostry. Jednakże mimo to i tak krótko udaje mu się przestrzegać rygoru szpitalnego i
szybko powraca do walki z kobiety. Chorzy, będący świadkami słabości siostry sami
również buntują się przeciwko jej dyktaturze, rozprawiając na zebraniach o jej
decyzjach, stają po stronie Irlandczyka. Kulminacyjny punkt buntu stanowi wyprawa
morskim statkiem na ryby. Biorą w niej udział wszyscy chodzący chorzy, a opiekuje się
nimi oczywiście Murphy. Po powrocie organizują nocną zabawę w szpitalu. Ta ostatnia
przygoda ma tragiczne zakończenie. Siostra przełożona, zjawiając się rano na dyżurze,
przyłapuje jednego ze swoich podopiecznych w łóżku z prostytutką. Postanawia to
wykorzystać, by odzyskać kontrolę nad oddziałem – zawstydza chłopaka, mówiąc, że o
całym zdarzeniu zostanie poinformowana jego matka. Młody i niezwykle wrażliwy
chłopak, gdy zostaje potraktowany w taki sposób, odbiera sobie życie skacząc do
basenu i mocno trzymając się kraty na jego dnie. Wtedy Murphy atakuje oddziałową i
niemal ją dusi. Za swoje zachowanie zostaje poddany elektrowstrząsom, które
przemieniają go w „roślinę”. Przed długoletnim byciem bezładną masą ratuje go Wielki
Indianin, który dusi go w nocy. Indianin od kilkudziesięciu lat przebywa w szpitalu i
przez cały ten czas udawał niemowę i głupka. Po swoim występku Indianin ucieka ze
szpitala, a pozostali pensjonariusze prędko wypisują się stamtąd. Wolą trudną wolność
od bezpieczeństwa pod nadzorem siostry. To Mc Murphy pokazał im jak należy żyć.