‫ػٌصش سال تَلذ دس فٌگ ضَیی‪ ،‬ػذد ضاًس‬

‫دوَساسیَى ضوا وذام است؟‬

‫هحاسثِ ػذد وَا دس داًص فٌگ ضَیی‬

‫ػٌاصش هشتَط تِ افشاد دس فٌگ ضَیی تِ سِ دستِ صیش تمسین‬

‫هی ضًَذ‪:‬‬

‫(تشگشفتِ اص سال تَلذ وِ تیي صى ٍ هشد هطتشن است)‬ ‫ػٌصش سال‬

‫ػٌصش ضخصی (ػذد وَا‪ ،‬تشگشفتِ اص سال‪ ،‬سٍص ٍ هاُ تَلذ وِ تیي صى ٍ هشد هتفاٍت‬

‫است)‬

‫ػٌصش اوتساتی (تشگشفتِ اص ضشایظ خاًَادگی‪ ،‬هحیغی ٍ ضخصیتی)‬

‫هي دس ایي هغلة توشوض خَد سا تش سٍی ػٌصش دٍم یؼٌی ػٌصش ضخصی گزاضتِ ام چشاوِ دس فٌگ‬

‫ضَیی ّن اص اّویت ٍیژُ ای تشخَسداس هی تاضذ‪ .‬تِ دست اٍسدى ػذد ایي ػٌصش وِ "ػذد وَا"‬

‫ًاهیذُ هی ضَد دس دٍ هشحلِ اًجام هی پزیشد‪:‬‬

‫هشحلِ اٍل ‪:‬‬

‫تاسیخ تَلذ سا تِ هیالدی حساب هی وٌین‪:‬‬

‫هتَلذیي اص ‪ 1‬فشٍسدیي تا ‪ 11‬دی ‪ :‬سال ّجشی ضوسی ‪ = 621 +‬سال هیالدی‬

‫هتَلذیي اص ‪ 11‬دی تا آخش اسفٌذ ‪ :‬سال ّجشی ضوسی ‪ = 622 +‬سال هیالدی‬

‫هشحلِ دٍم‪:‬‬

‫دٍ سلن آخش سال تَلذ سا آى لذس تا ّن جوغ هی وٌین تا تِ یه ػذد یه سلوی تشسین‪.‬‬

‫سپس عثك ساتغِ صیش ػول هی وٌین‪:‬‬

‫ػذد وَا تشای هشداى ‪ :‬ػذد ته سلوی تِ دست آهذُ _ ‪11‬‬ ‫‪‬‬

‫ػذد وَا تشای صًاى ‪ :‬ػذد ته سلوی تِ دست آهذُ ‪5 +‬‬ ‫‪‬‬
 ‫استثٌا ‪ :‬دس صَستی وِ ػذد تِ دست آهذُ ‪ 5‬تَد‪ ،‬تشای صًاى ػذد ‪ ٍ 8‬تشای‬

‫هشداى ػذد ‪ 2‬سا تِ ػٌَاى ػذد وَا دس ًظش هی گیشین‪ .‬ایي واس تِ ایي دلیل است‬

‫وِ اػذاد ‪ 8 ٍ 2،5‬دس فٌگ ضَیی هشتَط تِ ػٌصش خان ّستٌذ اها ػذد ‪ 5‬هشتَط‬

‫تِ ّیچ یه اص جْات ّطت گاًِ جغشافیایی ًوی ضَد‪.‬‬

‫هثال تِ دست آٍسدى ػذد وَا‬

‫هشد هتَلذ ‪ 21‬آتاى ‪:1361‬‬

‫عثك هشاحل گفتِ چَى ‪ 21‬آتاى لثل اص ‪ 11‬دی هاُ است پس تشای تِ دست آٍسدى‬

‫سال هیالدی ‪ ٍ 1982 = 621 + 1361‬دس هشحلِ تؼذ دٍ سلن آخش سال تَلذ (‪ )82‬سا‬

‫تا ّن جوغ هی وٌین ٍ ایي واس سا تا جایی اداهِ هی دّین وِ تِ یه ػذد ته سلوی‬
‫یؼٌی ‪ ) 1=1+1 ، 11=8+2( 1‬تشسین‪ .‬دس آخش ػذد وَا ‪ 1‬سا اص ػذد ‪ 11‬ون هی وٌین‬

‫وِ حاصل ‪ 9‬است‪ .‬اگش تاصّن حاصل ػذد دٍسلوی تَد تا ّن جوغ هیىٌین تا تِ یه‬

‫ػذد ته سلوی تشسین‪ .‬تا تَجِ تِ تصَیش تاال هی تَاًیذ هطاّذُ وٌیذ وِ ػٌصش تَلذ‬

‫ضوا چِ ػذدی خَاّذ تَد‪.‬‬

‫چشخِ ساصًذُ ٍ هخشب فٌگ ضَیی‬

‫دس فشٌّگ غشتی ػٌاصش عثیؼت ضوال چْاس ػٌصش ( خان‪َّ ،‬ا‪ ،‬آب ٍ آتص) ّستٌذ اها دس‬

‫فشٌّگ ضشلی ٍ فٌگ ضَیی ایي ػٌاصش سا ػٌاصش پٌج گاًِ هی ًاهٌذ وِ تِ تشتیة آب‪ ،‬چَب‪،‬‬

‫آتص‪ ،‬خان ٍ فلض ّستٌذ‪ّ .‬واى عَس وِ دس تشتیة اى ّا ًیض هطاّذُ هی ضَد ایي چشخِ تا‬

‫آب آغاص ضذُ ٍ ًثایذ تشتیة لشاسگیشی آى ّا تشّن تخَسد‪ .‬صیشا دس ضشق تاستاى اػتماد‬
 ‫داسًذ آب چَب سا تغزیِ هی وٌذ‪ ،‬چَب سَخت آتص است‪ ،‬آتص خان سا تِ صَست‬

‫خاوستش تِ ٍجَد هی آٍسد‪ ،‬خان فلض سا ایجاد هی وٌذ ٍ دس ًْایت فلض هی تَاًذ تِ ضىل‬

‫آب هایغ ضَد‪ .‬تٌاتشیي ایي ػٌاصش تا صهاًی هفیذ ّستٌذ وِ دس وٌاس یىذیگش ٍ تصَست ضىل‬

‫تاال تاضٌذ ٍ دس غیش ایي صَست‪ ،‬اگش دس چشخِ تاال جای یىی اص ػٌاصش تغییش پیذا وٌذ ایي‬

‫چشخِ تِ چشخِ ای هطىل صا ٍ هخشب تثذیل خَاّذ ضذ‪.‬‬

‫ایي چشخِ هخشب ایي گًَِ ػول خَاّذ وشد ‪ :‬آب آتص سا خاهَش هی وٌذ‪ ،‬آتص فلض سا‬

‫رٍب خَاّذ وشد‪ ،‬خان آب سا آلَدُ خَاّذ وشد‪ ،‬فلض چَب سا خَاّذ تشیذ‪ ،‬چَب خان سا‬

‫فشسَدُ خَاّذ وشد‪.‬‬

‫ػٌصش فلض‬
‫اػذاد ایي ػٌصش ‪ّ 7 ٍ 6‬ستٌذ‪ .‬دس هیاى سًگ ّا ًیض سفیذ‪ ،‬خاوستشی ٍ ًمشُ ای ًوادی اص ایي‬

‫ػٌصش هحسَب هی ضًَذ‪ .‬اص جْات جغشافیایی ّن غشب ٍ ضوال غشب هحل لشاسگیشی آى‬

‫خَاٌّذ تَد‪ .‬اگش ػٌصش ضوا فلض است ٍ هی خَاّیذ دس دوَساسیَى خَد اص آى استفادُ‬

‫ًواییذ‪ ،‬هی تَاًیذ اًَاع دوَسی ّای فلضی سا اًتخاب ٍ تِ واس تثشیذ‪ .‬دسهَسد ایي فلض تِ‬

‫چشخِ هخشب آى تَجِ داضتِ تاضیذ‪ .‬تِ ػٌَاٍى هثال اگش دس تخص غشب خاًِ ( وِ تا تَجِ تِ‬

‫جْت جغشافیایی تحت تاثیش ػٌصش فلض است ) یه ضَهیٌِ ( وِ تحت تاثیش ػٌصش اتص است )‬

‫لشاس داضتِ تاضذ‪ ،‬تذلیل تضاد هیاى ػٌاصش فلض ٍ آتص چشخِ هخشب ایجاد هی ضَد تٌاتشایي‬

‫تایذ اص ػٌصش هاتیي آى ّا یؼٌی خان استفادُ ًواییذ‪.‬‬

‫ػٌصش آب‬
 ‫اگش ػذد تِ دست آهذُ تشای ضوا ‪ 1‬تاضذ ػٌصش ٍجَدی تاى آب خَاّذ تَد‪ .‬آتی ٍ سیاُ‬

‫ًواد ایي ػٌصش ّستٌذ وِ دس جْت جغشافیایی ضوال لشاس هی گیشًذ‪ .‬دس هَسد ایي ػٌصش ّن‬

‫چشخِ هخشب سا حتوا دس ًظش تگیشیذ‪ .‬تِ ایي صَست وِ اگش تِ ػٌَاى هثال دس آضپضخاًِ ای‬

‫هیاى گاص (تحت ػٌصش آتص) ٍ سیٌه ظشف ضَیی (تحت ػٌصش آب) فاصلِ ای ٍجَد ًذاضتِ‬

‫تاضذ چشخِ ای هخشب ایجاد خَاّذ ضذ‪ .‬تا تَجِ تِ ایي وِ ػٌصش ّواًٌگ وٌٌذُ تیي آى ّا‬

‫چَب است‪ ،‬هی تَاًیذ اص ًوادّای ایي ػٌصش تْشُ تثشیذ‪ .‬آیٌِ‪ ،‬حَض‪ ،‬فَاسُ‪ ،‬آوَاسیَم‪،‬‬

‫سیٌه ظشفطَیی ٍ دستطَیی اص جولِ واستشدّای آى ػٌصش دس دوَساسیَى داخلی ّستٌذ‪.‬‬

‫ػٌصش آتص‬
‫ایي ػٌصش تِ سًگ ّای لشهض ٍ ًاسًجی ٍ تا ػذد ‪ 9‬ضٌاختِ ضذُ ٍ دس جْت جغشافیایی جٌَب‬

‫لشاس هی گیشد‪ .‬ضوغ‪ ،‬ضَهیٌِ‪ ،‬تخاسی ٍ گاص ًوًَِ ّایی اص واستشد ایي ػٌصش دس دوَساسیَى‬

‫ّستٌذ‪ .‬دس تضاد آب ٍ آتص دس چشخِ هخشب ایي ػٌصش اص چَب ٍ تشای تضاد آتص ٍ فلض اص‬

‫ًوادّا‪ ،‬سًگ ّای ػٌصش خان استفادُ هی ضَد‪.‬‬

‫ػٌصش چَب‬
 ‫اػذاد ‪ 4 ٍ 3‬تشای ػٌصش چَب ّستٌذ وِ تا سًگ ّای سثض ٍ آتی ًفتی ضٌاختِ هی ضًَذ‪.‬‬

‫جْت ّای جغشافیایی ایي ػٌصش ضشق ٍ جٌَب ضشلی خَاٌّذ تَد‪ .‬ضخصیت ّایی تا ػٌصش‬

‫ٍجَدی چَب اص ػٌاصش هختلف چَتی‪ ،‬واغزی‪ ،‬گیاّاى ٍ ّش آى چیضی وِ اص چَب خلك هی‬

‫ضَد دس دوَساسیَى استفادُ هی وٌٌذ‪ .‬دس چشخِ هخشب ایي ػٌصش‪ ،‬تیي چَب ٍ فلض ػٌصش‬

‫آب‪ ٍ ،‬تیي چَب ٍ خان اص الواى ّای ػٌصش آتص ووه تگیشیذ‪.‬‬

‫ػٌصش خان‬
 ‫اػذاد ضاًس تالی هاًذُ یؼٌی ‪ 8 ٍ 5 ،2‬دس جْات جغشافیایی ضوال غشتی ٍ جٌَب ضشلی‬

‫هشتَط تِ ػٌصش خان ّستٌذ‪ .‬اجسام سٌگی‪ ،‬سفالی ٍ سشاهیىی ٍ توام لَاصم دوَسی هشهشی‬

‫ٍ سٌگی هثل چیٌی ّا‪ ،‬گلذاى ّا ٍ وَصُ ّا صیش هجوَػِ ایي ػٌصش دس دوَساسیَى هحسَب‬

‫هی ضًَذ‪ .‬اگش هی خَاّیذ اص سًگ ّای ایي ػٌصش استفادُ ًواییذ صسد ٍ لَُْ ای سا اهتحاى‬

‫وٌیذ‪ .‬دس چشخِ هخشب ایي ػٌصش تشای تضاد چَب ٍ خان اص ػٌصش آتص ٍ تشای تضاد خان‬

‫ٍ آب اص ػٌصش فلض ووه تگیشیذ‪.‬‬

‫والم آخش ‪ :‬ػلن فٌگ ضَیی‪ ،‬جذای اص هثاحث فلسفی ٍ ضشلی خَد‪ ،‬تِ ػٌَاى یه لاًَى تشای‬

‫ًظن دّی ٍ ایجاد آساهص دس فضاّای هختلف لاتل استفادُ خَاّذ تَد‪ .‬پیطٌْاد هي تِ ضوا تشای‬

‫تْشُ گشفتي اص فٌگ ضَیی ّن دس ّویي ساستا است‪.‬‬

‫تْیِ ضذُ اص سایت چیذاًِ‬

‫نىیسنده‪ :‬خانم گلنار صفدریان‬

‫سازنده ‪ :PDF‬علی مهدوی‬