TÀI LIỆU GIẢNG DẠY

ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐH QUỐC GIA HÀ NỘI

BẢN QUYỀN: TRUNG TÂM LUYỆN THI QUỐC GIA HSA

BỘ MÔN: TƯ DUY ĐỊNH LƯỢNG
BIÊN SOẠN: THẦY ĐỖ XUÂN THẮNG – GV: TRUNG TÂM HSA EDUCATION
TÀI LIỆU: BÀI GIẢNG: ỨNG DỤNG TÍCH PHÂN TRONG BÀI TOÁN DIỆN TÍCH

DẠNG 1: TÍNH DIỆN TÍCH HÌNH PHẲNG GIỚI HẠN BỞI ĐỒ THỊ HÀM SỐ
y  f  x  VÀ TRỤC HOÀNH Ox , HAI BIÊN x  a, x  b

Lý thuyết cần nhớ:

 y  f  x

Cho  H  :  y  0  truc Ox 

x  a ; x  b a  b

Hình phẳng (H) là phần gạch chéo trong hình

b
Khi đó S H    f  x  dx
a

HSA 01. Tính diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y  3x 2  1 , trục hoành và hai
đường thẳng x  0, x  2 ?

A. S  8 B. S  12 C. S  10 D. S  9
Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 02. Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y  4 x  x 2 và trục Ox

34 31 32
A. 11 . B. . C. . D. .
3 3 3
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 03. Cho diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y  x  2  sin x  , trục hoành và đường
 2
thẳng x  bằng a  với a , b là các số nguyên. Tính T  a 2  2b ?
2 b
31 7
A. T  14 B. T   C. T  7 D. T 
16 8
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 04. Gọi S là diện tích hình phẳng được tô đậm trong hình vẽ bên. Công thức tính S là?

1 2 1 2
A. S   f  x  dx   f  x  dx B. S   f  x  dx   f  x  dx
1 1 1 1

2 2
C. S   f  x  dx D. S    f  x  dx
1 1

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
HSA 05. Diện tích của hình phẳng được giới hạn bởi đồ thị hàm số y  f  x  , trục hoành và hai
đường thẳng x  a , x  b  a  b  (phần tô đậm trong hình vẽ) tính theo công thức nào dưới đây ?

c b b
A. S   f  x  dx   f  x  dx . B. S   f  x  dx .
a c a

c b b
C. S    f  x  dx   f  x  dx .
a c
D. S   f  x  dx .
a

Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 06. Cho hình thang cong  H  giới hạn bởi các đường y  e x , y  0 , x  0 , x  ln 4 . Đường
thẳng x  k  0  k  ln 4  chia  H  thành hai phần có diện tích là S1 và S 2 như hình vẽ bên. Tìm k
để S1  2S2 .
 4 8
A. k  ln 2 . B. k  ln . C. k  ln 2 . D. k  ln 3 .
3 3

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 07. Cho hàm số y  f ( x) liên tục và có đồ thị trên [ 3;5] như hình bên.

1377 2673
Biết các miền A, B, C có diện tích lần lượt là S A  188, S B  , SC  . Khi đó
4 4
5

  f  x   1dx
3
bằng
 2417 2401
A. 520. B. . C. -504. D. .
2 2
Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 08. Cho hàm số f  x  liên tục trên và có đồ thị như hình vẽ bên. Biết rằng diện tích các phần

2
 A ,  B  lần lượt bằng 3 và 7 . Tích phân  cos x . f  5sin x  1 dx bằng
0

4 4
A.  B. 2 C. D. 2
5 5

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

DẠNG 2: TÍNH DIỆN TÍCH HÌNH PHẲNG GIỚI HẠN BỞI ĐỒ THỊ HÀM SỐ
y  f  x  VÀ y  g  x 

 y  f  x

Cho  H  :  y  g  x 

x  a ; x  b a  b
b
 S H    f  x   g  x  dx
a

Nếu đề bài chưa cho cận a , b thì ta phải đi giải phương trình hoành độ giao điểm
f  x  g  x

 cận a , b (cận a  nghiệm min , cận b  nghiệm max )

 y  f  x 
Ví dụ: Cho  H  : 
 y  g  x 
  x  x1
* f  x   g  x    x  x2  x1  x2  x3 
 x  x3

x3

* S H    f  x   g  x  dx
x1

HSA 09. Gọi S là diện tích hình phẳng giới hạn bởi các đường y  x 2  5 , y  6 x , x  0 , x  1 . Tính
S.
4 7 8 5
A. B. C. D.
3 3 3 3
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 10. Diện tích hình phẳng giới hạn bởi hai đường y  x 2  4 và y  2 x  4 bằng

4 4
A. 36 . B. . C. . D. 36 .
3 3
 Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 11. Diện tích hình phẳng được giới hạn bởi các đường y  x 2  x  1 và y  x 4  x  1 là

8 7 2 4
A. . B. . C. . D. .
15 15 5 15

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 12. Diện tích hình phẳng được gạch chéo trong hình bên bằng
   2x  2 x  4  dx .   2x  2 x  4  dx .
2 2
2 2
A. B.
1 1

  2x  2 x  4  dx .   2x  2 x  4  dx .
2 2
2 2
C. D.
1 1

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 13. Cho  H  là hình phẳng giới hạn bởi đường cong y  x và nửa đường tròn có phương

trình y  4 x  x 2 (với 0  x  4 ) (phần tô đậm trong hình vẽ).

Diện tích của  H  bằng:

 4  15 3 8  9 3 10  9 3 10  15 3
A. B. C. D.
24 6 6 6
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 14. Hình phẳng  H  được giới hạn bởi đồ thị  C  của hàm đa thức bậc ba và parabol

 P  có trục đối xứng vuông góc với trục hoành. Phần tô đậm của hình vẽ có diện tích bằng

37 7 11 5
A. . B. . C. . D. .
12 12 12 12
 Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 15. Cho hai hàm số f  x   ax2  bx2  cx  2 và g  x   dx2  ex  2 ( a , b , c , d , e ).

Biết rằng đồ thị của hàm số y  f  x  và y  g  x  cắt nhau tại ba điểm có hoành độ lần lượt là 2 ;
1 ; 1 (tham khảo hình vẽ).

Hình phẳng giới hạn bởi hai đồ thị đã cho có diện tích bằng

37 37 13 9
A. B. C. D.
12 6 2 2

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 16. Cho hàm số y  x3  ax 2  bx  c có đồ thị (C ) . Biết rằng tiếp tuyến d của (C ) tại điểm có
hoành độ 1 cắt (C ) tại điểm B có hoành độ bằng 2 (xem hình vẽ). Diện tích hình phẳng giới hạn
bởi d và (C ) (phần gạch chéo trong hình) bằng

25 13 27 11
A. . B. . C. . D. .
4 2 4 2
Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................
HSA 17. Cho hàm số f  x   ax4  bx3  cx2  3x và g  x   mx3  mx2  x với a, b, c, m, n  . Biết
hàm số y  f  x   g  x  có ba điểm cực trị là 1; 2;3 . Diện tích hình phẳng giới hạn bởi đường
y  f   x  và y  g   x  bằng

32 71 71 64
A. . B. . C. . D. .
3 9 6 9

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

3
HSA 18. Cho đường thẳng y  x và Parabol: y  x 2  a ( a là tham số thực dương). Gọi S1; S2 lần
2
lượt là diện tích của hai hình phẳng được gạch chéo trong hình vẽ bên.
Khi S1  S2 thì a thuộc khoảng nào?

2 9  1 9   9 1  2
A.  ;  B.  ;  C.  ;  D.  0; 
 5 20   2 16   20 2   5

Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

DẠNG 3: TÍNH DIỆN TÍCH HÌNH PHẲNG GIỚI HẠN BỞI 3 ĐƯỜNG
Phương pháp:
- Vẽ nhanh đồ thị của các hàm số để xác định hình phẳng cần tính diện tích. (nếu chưa có đồ
thị)
- Phân chia hình phẳng tạo thành các hình phẳng con ở dạng 1 hoặc dang 2.
- Tính diện tích các hình phẳng con thành phần để tính diện tích cần tìm.
HSA 19. Tính diện tích S của hình phẳng (phần tô đậm) trong hình sau:
 8 11 10 7
A. S  B. S  C. S  D. S 
3 3 3 3
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 20. Cho H là hình phẳng được tô đậm trong hình vẽ và được giới hạn bởi các đường có phương
10  x khi x  1
trình y  x  x 2 , y   . Diện tích của H bằng:
3  x  2 khi x  1
 11 13 11 14
A. B. C. D.
2 2 6 3
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

DẠNG 4: BÀI TOÁN THỰC TẾ

HSA 21. Người ta cần trồng một vườn hoa Cẩm Tú Cầu theo hình giới hạn bởi một đường Parabol và
nửa đường tròn có bán kính 2m (phần tô trong hình vẽ). Biết rằng: để trồng m 2 hoa cần ít nhất là
250000 đồng, số tiền tối thiểu để trồng xong vườn hoa Cẩm Tú Cầu gần bằng:
A. 893 000 đồng B. 476 000 đồng C. 809 000 đồng D. 559 000 đồng
Lời giải

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 22. Một biển quảng cáo có dạng hình Elip với bốn đỉnh A1 , A2 , B1 , B2 như hình vẽ bên. Biết chi
phí để sơn phần tô đậm là 200.000 đồng /m 2 và phần còn lại là 100.000 đồng /m 2 . Hỏi số tiền để sơn
theo cách trên gần nhất với số tiền nào dưới đây, biết A1 A2  8m; B1B2  6m và tứ giác MNPQ là
hình chữ nhật có MQ  3m ?
 A. 7.322.000 đồng B. 7.213.000 đồng C. 5.526.000 đồng D. 5.782.000 đồng
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

HSA 23. Một biển quảng cáo có dạng hình Elip với bốn đỉnh A1 , A2 , B1 , B2 như hình vẽ bên. Người ta
chia Elip bởi parabol có đỉnh là B1 , trục đối xứng B1B2 và đi qua các điểm M ; N . Sau đó, sơn phần
tô đậm với giá 200.000 đồng /m 2 và trang trí đèn led phần còn lại giá 500.000 đồng /m 2 . Biết
A1 A2  4m; B1B2  2m;
MN  2m . Hỏi kinh phí sử dụng gần với giá trị nào?
A. 2.431.000 đồng B. 2.057.000 đồng C. 2.760.000 đồng D. 1.664.000 đồng
Lời giải
........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................