Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 49 p.

Imię ..................................................................................

1 Na mapie numerami 1–3 zaznaczono główne miejsca ( ... / 3 p.)

występowania trzech surowców mineralnych. Wykonaj
polecenia.
a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
Złoża soli kamiennej oznaczono na mapie numerem 1 / 2 / 3. Sól
kamienna należy do surowców skalnych / chemicznych. Jest
wykorzystywana do produkcji chloru / farb.
b) Rozpoznaj pozostałe surowce mineralne oznaczone na mapie.
1 Nazwa surowca: _______________
Numer: ____ węgiel kamienny
Numer: ____
2 rudy miedzi
Nazwa surowca: _______________

2 Do obiektów przedstawionych na fotografiach dopisz po jednym surowcu mineralnym użytym do ich ( ... / 2 p.)
produkcji.
A. piasek B. ropa naftowa

3 Na podstawie mapy wykonaj podane polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdania.
Najstarszą jednostką tektoniczną na obszarze Polski jest platforma
paleozoiczna / wschodnioeuropejska, którą oznaczono na mapie literą
A / B / C.
b) Zaznacz dwie informacje, które dotyczą jednostki tektonicznej
wskazanej w podpunkcie a).
A. Uformowała się w erze kenozoicznej.
B. Jej częścią jest zapadlisko przedkarpackie.
C. W jej obrębie leży obniżenie podlaskie.
D. Jej fundament tworzą skały magmowe i metamorficzne.
E. Znajdują się tam Sudety.

INNLOODILNLKLQP strona 1 z 8
4 Wykonaj polecenia. ( ... / 4 p.)
a) Podaj nazwę województwa graniczącego jednocześnie z
Białorusią i Ukrainą. Zakreskuj to województwo na mapie.
lubelskie
Województwo: _______________
b) Podkreśl na mapie jedną linią nazwę miasta, w którym w
czasie przesilenia letniego dzień trwa najdłużej.
c) Podkreśl na mapie dwiema liniami nazwę miasta, w którym
wschód Słońca obserwuje się najpóźniej.
d) Podaj nazwę państwa sąsiadującego z Polską, którego
północną granicę stanowią Sudety. Zakreskuj to państwo na
mapie.
Czechy
Państwo: _______________

5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzupełnienie 1, 2 albo 3. ( ... / 1 p.)
Na fotografii przedstawiono

1. paleozoicznej.
A. amonit, który jest
skamieniałością 2. mezozoicznej.
B. trylobit, przewodnią ery
3. kenozoicznej.

6 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Spółka KGHM Polska Miedź jest światowym liderem w produkcji miedzi i
1. P F
srebra.
Złoża surowców energetycznych znajdują się wyłącznie w południowej części
2. P F
Polski.
Na rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce wpłynęły wydarzenia
3. P F
z przeszłości geologicznej obszaru naszego kraju.
Występowanie wapieni i dolomitów w Polsce jest efektem obecności lądolodu
4. P F
skandynawskiego na terenie naszego kraju.

7 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Najstarsze góry w Polsce zaczęły się formować w czasie orogenezy
1. P F
kaledońskiej.
2. Na południu naszego kraju znajdują się liczne ślady obecności dinozaurów. P F
3. Obecnie żyjemy w neogenie, który jest najmłodszym okresem kenozoiku. P F
Przykładem wygasłego wulkanu jest Ostrzyca znajdująca się na Pogórzu
4. P F
Kaczawskim.

INNLOODILNLKLQP strona 2 z 8
8 Dopasuj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski do odpowiedniej ery. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 3 p.)
wydarzenie dotyczy ery paleozoicznej, literę M, jeśli wydarzenie dotyczy ery mezozoicznej albo literę
K, jeśli wydarzenie dotyczy ery kenozoicznej.
Kaledońskie ruchy górotwórcze. P M K

Powstanie złóż soli kamiennej w okolicach Inowrocławia. P M K

Zlodowacenie Polski. P M K

Pojawienie się dinozaurów. P M K

9 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Powierzchnia administracyjna Polski jest mniejsza o ok. 10 tys. km2 od jej P F

powierzchni całkowitej.
Wody Zalewu Szczecińskiego są częścią wyłącznej strefy ekonomicznej
2. P F
Polski.
Bug stanowi fragment naturalnej granicy Polski oddzielającej nasz kraj
3. P F
od Białorusi i Litwy.
4. Całkowita długość granic Polski wynosi ok. 3,5 tys. km. P F

10 a) Rozwiąż krzyżówkę. ( ... / 5 p.)

alpejska
sudety
trylobit
zapadlisko

1. Najmłodsza orogeneza.
2. Łańcuch górski na południu Polski ze śladami działalności wulkanicznej.
3. Jedna ze skamieniałości przewodnich ery paleozoicznej.
4. Rozległy, obniżony fragment skorupy ziemskiej.
b) Wpisz hasło w wyznaczonym miejscu, a następnie wybierz poprawne dokończenie zdania.
jura
__________ to okres ery paleozoicznej / mezozoicznej / kenozoicznej.
11 Skreśl nazwę surowca mineralnego, który nie pasuje do wymienionych w zestawie. Uzasadnij swój ( ... / 2 p.)
wybór.
A. Srebro, rudy żelaza, marmury, rudy cynku i ołowiu.
surowce metaliczne
_____________________________________________________________________
B. Węgiel kamienny, sól kamienna, siarka, fosforyty.
chemiczne
_____________________________________________________________________
12 Podaj dwa przykłady wpływu równinnego ukształtowania terenu Polski na gospodarkę naszego kraju. ( ... / 2 p.)
równinne ukształtowanie sprzyja rolnictwie i szlakom komunikacyjnym
13 Przyporządkuj trzy spośród czterech konsekwencji położenia naszego kraju (A–D) do odpowiednich ( ... / 2 p.)
cech położenia Polski wymienionych w tabeli.

Rozciągłość równoleżnikowa Położenie na Niżu Położenie na półkulach

10°02’ Środkowoeuropejskim północnej i wschodniej

c d a
A. Występowanie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego.
B. Różnica w długości trwania dnia i nocy między północnymi a południowymi krańcami Polski.
C. Położenie w dwóch strefach czasowych.
D. Ukształtowanie terenu sprzyjające rozwojowi rolnictwa.

INNLOODILNLKLQP strona 3 z 8
14 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)
Podczas obliczania rozciągłości południkowej obszaru należy uwzględnić długość / szerokość geograficzną
punktów wysuniętych najdalej na północ i południe / wschód i zachód. W Polsce są nimi Jastrzębia Góra i
szczyt Opołonek / zakole Bugu w Zosinie i zakole Odry w Osinowie Dolnym. Rozciągłość południkowa
naszego kraju wynosi 10°02′ / 5°50′. Jej konsekwencją jest różnica długości trwania dnia i nocy między
północną a południową częścią Polski / różnica czasowa wschodu i zachodu Słońca między wschodnią a
zachodnią częścią Polski.
15 Podkreśl poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Podziałowi Polski na odpowiednie krainy geograficzne odpowiadają
A. megaregiony. B. makroregiony. C. mezoregiony.
16 Uszereguj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski (A–D) w kolejności od najstarszego do ( ... / 3 p.)
najmłodszego.
A. Wkroczenie lądolodu skandynawskiego.
B. Utworzenie się fundamentu platformy wschodnioeuropejskiej.
C. Powstanie pokładów węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej.
D. Początek alpejskich ruchów górotwórczych.

b →____
____ c →____
d →____
a →

17 Do wymienionych surowców mineralnych (1–4) dopasuj region ich występowania (A–D) oraz przykład ( ... / 4 p.)
gospodarczego wykorzystania (a–d).

1. rudy miedzi A. szelf Bałtyku a. produkcja zapałek i barwników

2. siarka B. okolice Tarnobrzega b. produkcja olejów i smarów

3. sól kamienna C. okolice Kłodawy c. produkcja drutów, blach i rur

4. ropa naftowa D. okolice Polkowic i Lubina d. produkcja chloru

18 Wyjaśnij, dlaczego surowce skalne, takie jak piaski, żwiry i gliny, występują na przeważającym ( ... / 2 p.)
obszarze Polski.

są skałami pochodzenia polodowcowego, dlatego występują niemal w całym kraju

INNLOODILNLKLQP strona 4 z 8
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 49 p.
Imię ..................................................................................

1 Na mapie numerami 1–3 zaznaczono główne miejsca ( ... / 3 p.)

występowania trzech surowców mineralnych. Wykonaj
polecenia.
a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
Złoża rud miedzi oznaczono na mapie numerem 1 / 2 / 3. Rudy
miedzi należą do surowców metalicznych / chemicznych. Miedź jest
wykorzystywana do produkcji płyt akumulatorowych / elementów
instalacji grzewczej.
b) Rozpoznaj pozostałe surowce mineralne oznaczone na mapie.
2
Numer: ____ węgiel brunatny
Nazwa surowca: _______________
3 siarka
Numer: ____ Nazwa surowca: _______________

2 Do obiektów przedstawionych na fotografiach dopisz po jednym surowcu mineralnym użytym do ich ( ... / 2 p.)
produkcji.
A. rudy miedzi B. siarka

3 Na podstawie mapy wykonaj podane polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
Najmłodszą jednostką tektoniczną na obszarze Polski jest platforma
wschodnioeuropejska / obszar fałdowań alpejskich. Ta jednostka
została oznaczona na mapie literą A / B / C.
b) Zaznacz dwie informacje, które dotyczą jednostki tektonicznej
wskazanej w podpunkcie a).
A. Powstała na skutek kolizji płyty afrykańskiej z płytą eurazjatycką.
B. Uformowała się w paleozoiku.
C. W jej obrębie znajdują się Góry Świętokrzyskie.
D. Na jej obszarze leżą Beskidy.
E. Skały osadowe występują tam na krystalicznym podłożu.

INNLOODILNLKLQP strona 5 z 8
4 Wykonaj polecenia. ( ... / 4 p.)
a) Podaj nazwę województwa graniczącego jednocześnie z Litwą
i Białorusią. Zakreskuj to województwo na mapie.
Województwo: podlaskie
_______________
b) Podkreśl na mapie jedną linią nazwę miasta, w którym w
czasie przesilenia letniego dzień trwa najkrócej.
c) Podkreśl na mapie dwiema liniami nazwę miasta, w którym
wschód Słońca obserwuje się najwcześniej.
d) Podaj nazwę państwa sąsiadującego z Polską, którego
północną granicę stanowią Karpaty. Zakreskuj to państwo na
mapie.
słowacja
Państwo: _______________

5 ( ... / 1 p.)
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzupełnienie 1, 2 albo 3.
Na fotografii przedstawiono

1. paleozoicznej.
A. amonit, który jest
skamieniałością 2. mezozoicznej.
B. trylobit, przewodnią ery
3. kenozoicznej.

6 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Największe znaczenie gospodarcze w Polsce ma wydobycie ropy naftowej
1. P F
i rud żelaza.
Podczas obróbki rud miedzi uzyskuje się również inne metale, na przykład
2. P F
srebro.
3. Największe złoża węgla brunatnego w naszym kraju występują w pasie wyżyn. P F
Najmniej surowców mineralnych znajduje się w północno-wschodniej części
4. P F
Polski, w obrębie platformy wschodnioeuropejskiej.

7 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
1. W Sudetach znajdują się ślady działalności wulkanicznej z paleogenu. P F
Występujące w Polsce pokłady węgla kamiennego powstały w warunkach
2. P F
gorącego i wilgotnego klimatu panującego w kredzie.
Bieszczady są pasmem górskim, które wypiętrzyło się w czasie orogenezy
3. P F
kaledońskiej.
W erze mezozoicznej na obszarze Polski występowały największe zalewy
4. P F
morskie.

INNLOODILNLKLQP strona 6 z 8
8 Dopasuj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski do odpowiedniej ery. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 3 p.)
wydarzenie dotyczy ery paleozoicznej, literę M, jeśli wydarzenie dotyczy ery mezozoicznej albo literę
K, jeśli wydarzenie dotyczy ery kenozoicznej.
Wypiętrzenie Karpat. P M K

Hercyńskie ruchy górotwórcze. P M K

Powstanie pokładów wapieni i dolomitów na Wyżynie Krakowsko-

P M K
Częstochowskiej.

Utworzenie się Morza Bałtyckiego. P M K

9 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Południowa część Zalewu Wiślanego należy do morskich wód
1. P F
wewnętrznych Polski.
W obrębie polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej polskie statki mają
2. prawo swobodnie żeglować, ale nie mogą korzystać z występujących tam P F
surowców mineralnych.
3. Odra stanowi część naturalnej granicy między Polską a Niemcami. P F
Powierzchnia administracyjna Polski obejmuje obszar lądowy kraju wraz
4. P F
z wodami terytorialnymi.

10 a) Rozwiąż krzyżówkę. ( ... / 5 p.)

wapień

orogeneza

karpaty
amonit

1. Skała występująca na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

2. Silne ruchy tektoniczne, w których wyniku powstają łańcuchy górskie.
3. Łańcuch górski na południu Polski wypiętrzony w czasie fałdowania alpejskiego.
4. Skamieniałość przewodnia ery mezozoicznej.
b) Wpisz hasło w wyznaczonym miejscu, a następnie wybierz poprawne dokończenie zdania.
perm
__________ to okres ery paleozoicznej / mezozoicznej / kenozoicznej.
11 Skreśl nazwę surowca mineralnego, który nie pasuje do wymienionych w zestawie. Uzasadnij swój ( ... / 2 p.)
wybór.
A. Gliny, marmury, gips, sole potasowe.
_____________________________________________________________________
B. Węgiel brunatny, kreda, gaz ziemny, ropa naftowa.
_____________________________________________________________________
12 Podaj dwa przykłady wpływu położenia Polski między Morzem Bałtyckim a Karpatami i Sudetami na ( ... / 2 p.)
gospodarkę naszego kraju.
gospodarka morska np. żegluga, rybołóstwo
rozwój turystyki

INNLOODILNLKLQP strona 7 z 8
13 Przyporządkuj trzy spośród czterech konsekwencji położenia naszego kraju (A–D) do odpowiednich ( ... / 2 p.)
cech położenia Polski wymienionych w tabeli.

Położenie na Niżu Położenie między morzem a

Rozciągłość południkowa 5°50’
Środkowoeuropejskim górami

b a c
A. Ukształtowanie terenu sprzyjające budowie szlaków komunikacyjnych.
B. Różnica w długości trwania dnia i nocy między północnymi a południowymi krańcami Polski.
C. Utrudniony napływ mas powietrza z południa Europy.
D. Różnica czasu między wschodem i zachodem Słońca na wschodnich i zachodnich krańcach Polski.
14 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)
Podczas obliczania rozciągłości równoleżnikowej obszaru należy uwzględnić długość / szerokość
geograficzną punktów wysuniętych najdalej na północ i południe / wschód i zachód. W Polsce są nimi
Jastrzębia Góra i szczyt Opołonek / zakole Bugu w Zosinie i zakole Odry w Osinowie Dolnym. Rozciągłość
południkowa naszego kraju wynosi 10°02′ / 5°50′. Jej konsekwencją jest położenie kraju w dwóch strefach
czasowych / różnica długości trwania dnia i nocy między północną a południową częścią Polski.
15 Podkreśl poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Obszary o wspólnej genezie i silnym powiązaniu wszystkich elementów środowiska to
A. megaregiony. B. makroregiony. C. mezoregiony.
16 Uszereguj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski (A–D) w kolejności od najstarszego do ( ... / 3 p.)
najmłodszego.
A. Powstanie wapieni w Tatrach i Pieninach.
B. Utworzenie się Morza Bałtyckiego.
C. Powstanie złóż węgla brunatnego w okolicach Bełchatowa.
D. Sfałdowanie oraz wypiętrzenie się Gór Świętokrzyskich i Sudetów.
d
____ a
→____ c
→____ b
→____ →
17 Do wymienionych surowców mineralnych (1–4) dopasuj region ich występowania (A–D) oraz przykład ( ... / 4 p.)
gospodarczego wykorzystania (a–d).

1. gaz ziemny A. Wyżyna Śląska a. produkcja układów scalonych

rudy cynku
2. B. Wieliczka b. produkcja sody
i ołowiu

3. sól kamienna C. okolice Polkowic i Lubina c. produkcja płyt akumulatorowych

4. rudy miedzi D. Pojezierze Wielkopolskie d. produkcja włókien sztucznych

18 Wyjaśnij, dlaczego surowce skalne, takie jak granity i bazalty, występują w Polsce głównie na Dolnym ( ... / 2 p.)
Śląsku.

skały magmowe powstały w wyniku działalności wulkanicznej, w Polsce zjawiska wulkaniczne zachodzuiły głównie na dolnym śląsku

INNLOODILNLKLQP strona 8 z 8