Anksioza

Çfarë është anksioza ose ankthi?

Anksioza apo ankthi është një ndjenjë frike, lodhjeje dhe shqetësimi. Mund t'ju
bëjë të djersiteni, të ndiheni të shqetësuar, të tensionuar dhe të keni rrahje zemre të
shpejtë. Mund të jetë një reagim normal ndaj stresit. P.sh., mund të ndiheni të
shqetësuar kur përballeni me një problem të vështirë në punë, përpara se të bëni një
test ose përpara se të merrni një vendim të rëndësishëm.
Çfarë janë çrregullimet e ankthit?
Njerëzit me çrregullime ankthi kanë frikë të vazhdueshme që shkaktojnë shqetësim
dhe ju ndalojnë të bëni gjërat që dëshironi dhe duhet t'i bëni.
Llojet e çrregullimeve të ankthit përfshijnë:
Çrregullim i përgjithësuar i ankthit: shqetësim i tepruar dhe i pakontrollueshëm
për çështje të përditshme.
Fobia sociale ose çrregullimi i ankthit social: një çrregullim që i bën njerëzit të
shmangin situatat sociale ose të performancës nga frika se mos turpërohen ose
refuzohen.
Çrregullimi i panikut: sulmet e rregullta të panikut, të cilat janë episode të
papritura intensive frike.
Agorafobia: shmangia e situatave të caktuara për shkak të frikës nga një atak
paniku.
Fobitë specifike: frika që zbatohet vetëm për një situatë të veçantë, siç është frika
nga: kafshët, insektet, vendet ose njerëzit.
Çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD): mendime dhe impulse të padëshiruara
(obsesione), që shkaktojnë sjellje të përsëritura, rutinë si një mënyrë për të
përballuar ankthin.
Çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD): kur ndjenjat e frikës nuk zbehen
pas përjetimit të një ngjarjeje traumatike të jetës. Ai përfshin kujtime shqetësuese,
rikthime të prapambetura, makthe dhe vështirësi për të fjetur.
Cilat janë simptomat e çrregullimeve të ankthit?
Një nga simptomat kryesore të çrregullimeve të ankthit është të keni vështirësi në
menaxhimin e frikës dhe shqetësimeve tuaja. Ju mund të pushtoni nga mendimet
tuaja ankthioze.
Ankthi mund t'ju bëjë të ndjeni:

 i frikësuar ose i pafuqishëm

 sikur diçka e keqe do të ndodhë
 sikur je në rrezik
 sikur mendja juaj po vrapon
Mund të shkaktojë gjithashtu vështirësi në përqendrim dhe probleme me kujtesën.
Cilat janë simptomat fizike?
Ka disa simptoma fizike që mund të prekin njerëzit me ankth si:
 sulme paniku - episode të papritura, intensive frike
 gulçim
 marramendje
 rrahje të shpeshta zemre
 djersitje
 probleme me gjumin
 'fluturat në stomak'
 ndjenja e dhimbjes së kokës
 dridhje
 ndjen shumë etje

Çfarë e shkakton ankthin?

Shumica e njerëzve të shqetësuar ndoshta kanë gjene që i bëjnë ata më të prirur për
të zhvilluar një çrregullim ankthi. Femrat kanë më shumë gjasa të zhvillojnë një
çrregullim ankthi sesa meshkujt.
Faktorët e rrezikut për çrregullimet e ankthit përfshijnë:
1. Historia familjare.
2. Të kesh një çrregullim tjetër të shëndetit mendor.
3. Situata stresuese të vazhdueshme, të tilla si: problemet në punë, strehimi i
paqëndrueshëm, prishja e marrëdhënieve dhe pikëllimi.
4. Çdo lloj abuzimi (si abuzimi fizik, seksual, verbal ose në familje).
5. Ngjarje kërcënuese për jetën.
6. Shtatzënia dhe lindja (për gruan shtatzënë ose partnerin e saj).
7. Çështjet e shëndetit fizik.
8. Përdorimi i substancave - veçanërisht kanabisi, amfetamina, alkooli dhe
qetësuesit.
9. Tërheqja nga droga dhe alkooli.
10.Të kesh një lloj personaliteti të caktuar, si p.sh.: të jesh perfeksionist, të
kesh vetëbesim të ulët ose të kesh nevojë të kesh kontroll.
Si diagnostikohet ankthi?
Mjeku juaj do t'ju pyesë për simptomat tuaja dhe se si ato ndikojnë në jetën tuaj të
përditshme. Ata mund të përdorin një pyetësor të detajuar për ta bërë këtë. Sa më të
detajuara përgjigjet tuaja për atë që po përjetoni, aq më mirë.
Mjeku juaj do të diagnostikojë llojin e çrregullimit të ankthit që keni bazuar në
kriteret e njohura. Kriteret janë renditur në DSM-5 (Manuali diagnostik dhe
statistikor i çrregullimeve mendore).
Si trajtohet ankthi?
Opsionet e trajtimit për çrregullimet e ankthit përfshijnë:
 masat e stilit të jetesës, si aktiviteti i rregullt fizik
 terapi psikologjike
 medikamente
Njerëzit e përfshirë në kujdesin tuaj mund të përfshijnë: mjekun tuaj, një psikiatër
ose psikolog, një infermiere të shëndetit mendor ose një lloj tjetër këshilltari.
Masat e stilit të jetesës
Sigurohuni që të ushtroheni rregullisht. Edhe një shëtitje e shkurtër 10-minutëshe
mund të ndihmojë në përmirësimin e ndjenjave tuaja
Ulni sasinë e kafeinës, e cila mund të rrisë ankthin dhe të ndryshojë modelet e
gjumit tek disa njerëz. Shmangni çajin, kafen, pijet energjike dhe çokollatën,
veçanërisht pas orës 18:00.
Kufizoni sasinë e alkoolit, cigareve dhe drogave që përdorni.
Bëni zgjedhje ushqimore të shëndetshme.
Flini mjaftueshëm gjumë.
Terapia psikologjike
Ankthi mund të trajtohet duke përdorur terapi të ndryshme, duke përfshirë terapinë
konjitive të sjelljes (CBT). CBT është krijuar për të ndryshuar modelet
problematike të të menduarit që shkaktojnë ankth. Desensibilizimi është një
metodë për t'ju ekspozuar ngadalë ndaj situatave të frikshme për të reduktuar
ankthin që vjen me to.
Llojet e tjera të terapisë për ankthin mund të përfshijnë:
terapi ndërpersonale (duke u fokusuar në marrëdhëniet)
terapia e pranimit dhe angazhimit (siç është ndërgjegjja)
terapi narrative (të kuptuarit e historive që përdorni për të përshkruar jetën
tuaj)

Medikamente Ilaçe të tilla si ilaqet kundër depresionit mund të rekomandohen për

disa njerëz.