Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 30

unit

16
wka;¾cd;sl ixúOdk
jd.SIajr

wka;¾cd;sl ixúOdk ye|skaùu


tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh
id¾la ixúOdkh
w.aksos. wdishdkq cd;Skaf.a ix.uh
hqfrdamd ix.uh
fmdÿ rdcH uKav,h
wdishdkq ixj¾Ok nexl=j
rdcH fkdjk ixúOdk
úfoaY m%;sm;a;sh

sureka wageeshwara
² wka;¾cd;sl ixúOdk ye|skaùu'

rdcHhka lsysmhla tl`.;djhla ^iïuq;shla& u.ska ks¾udKh lr.kq ,nk


ixúOdkh wka;¾ cd;sl ixúOdkhla f,i ir,j ks¾jpkh l< yelsh' fjk;a
wdldrhlska olajkafka kï úúO cd;Ska tl;= ù iajlSh wjYH;d u; ks¾udKh
lr.kq ,nk ixúOdk wka;¾ cd;sl ixúOdk f,i w¾:ksrEmkh l< yelsh'
cd;Hka;r iïnkaO;d úIh ;=< jeo.;a /`.=ïlrejl= f,i wka;¾cd;sl ixúOdk
y÷kd.; yelsh'

² wka;¾ cd;sl ixúOdk j¾.SlrKh'


kQ;k cd;sl rdcHh ;=< wka;¾ cd;sl ixúOdk wdldr lsysmhlg j¾.SlrKh lr
;sfí' úfYaIfhka cd;Hka;r iïnkaO;d úIh ;=< tjeks j¾.SlrK lsysmhls'
tajd kï "

1' wka;¾cd;sl rdcH ixúOdk'


2' wka;¾cd;sl rdcHh fkdjk ixúOdk'

wka;¾cd;sl rdcHh ixúOdk

ye|skaùu'

kQ;k cd;sl rdcHhka folla fyda Bg jeä ixLHdjla tl;= ù ks¾udKh lr .;a
ixúOdk wka;¾ cd;sl rdcHh ixúOdk f,i ye|skaúh yelsh' wka;¾cd;sl rdcHh
ixúOdk o kej; fldgiaj,g j¾.SlrKh l< yelsh'
wka;¾cd;sl rdcHh ixúOdk

idudcsl;ajh u; wruqKq u;

f.da,Sh ixúOdk l,dmSh ixúOdk w;rueos ixúOdk mgq wruqKQ iys; ixúOdk mq`M,a wruqKq iys; ixúOdk
^tlai;acd;Skaf.a ^id¾la ixúOdkh& ^fmdÿ rdcHh uKav,h& ^foaYmd,k" iudchSh" wd¾Ól ^tla fyda iSñ; úIh
ixúOdk& yd ñ,sgÍh wdoS mq`M,a fCIa;% fCIa;%hla ;=< jHdma;j we;s
j, jHdma; jk ixúOdk& ixúOdk&

wka;¾cd;sl rdcHh fkdjk ixúOdk

ye|skaùu'

kQ;k rdcHhka ;=< l%shd;aul jk rdcHh iïnkaOhlska f;drj mqoa., iïnkaO;d


f.dvk.d we;s ixúOdk wka;¾cd;sl rdcHh fkdjk ixúOdk f,i ye|skaúh
yelsh'
01 Sureka Wageeshwara
² wka;¾cd;sl ixúOdk j,g wod< b;sydih
ñksiqka ixúOdk ks¾udKh lr .ekSfï b;sydih .%Sl wjêh f;la osj hkakls' .%Sl
kd.ßl rdcHh l%uh ;=< ñ,sgÍh wruqKq flakaø fldg .ksñka ixúOdk mej;s nj
.%Sl fm!r rdcHh b;sydih idCIs imhhs' kuq;a kQ;k wka;¾ cd;sl rdcHh ixúOdk
ks¾udKh jkafka 19 jeks ishjfia oSh' ta i|yd ld¾ñl ú,amjh" m%xY úma,jh iDcqj
fya;= jQ w;r f,dal uyd ix.%du u.ska wka;¾cd;sl ixúOdkj, wjYH;djh fukau
tys jHdma;sfha fõ.iSudjka o j¾Okh lf<a h' kQ;k wjêh ;=< ìys jQ m%:u
cd;Hka;r ixúOdkh njg m;ajkafka 1847 n¾,ska .súiqu hgf;a msysgqjk ,o
cd;Hka;r ;eme,a ix.uhhs'

02 Sureka Wageeshwara
• f.da,Sh uÜgfï wka;¾cd;sl ixúOdk'

tlai;acd;Skaf.a ixúOdkh ^UN&


ye|skaùu'

1939 - 1945 w;r ld,h ;=< II jk f,dal uyd ix.%duh isÿúh' th m%udKh l<
fkdyels ;rï udkj yd fN!;sl iïm;a m%udKhla f,dalhg wysñ lf<a h' kej;
tjeks f,dal hqoaOhla we;s fkdùu i|yd lghq;= iïmdokh lsÍug tlai;a cd;Skaf.a
ixúOdkh ks¾udKh jkafka h'

wdrïNh'

1945 wfm%a,a 25 jk osk isg cqks 26 osk olajd w;r ld<h ;=< rdcHhka 50 ^51& l
ksfhdacs;hskaf.a iyNd.S;ajfhka weußldfõ iekam%ekaisiaflda k.rfha mej;s
wka;¾cd;sl iïfï,kfha oS tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;sh flgqïm;a lrk ,os' 1995 oS
,xldj tlai;a cd;Skaf.a idudcsl;ajh ,nd .;af;a h' 2006 jk úg tys idudcsl
rgj,a ixLHdj 192 ls'

tlai;a cd;Skaf.a oskh'

Tlaf;daïn¾ 24 tlai;a cd;Skaf.a oskh fõ' Ökh" m%xYh" fidaúhÜ foaYh ì%;dkHh"
weußldj hk uyd rdcHhka fuu m%{ma;sh ms<sf.k w;aika l< oskh Bg fhdod we;'

wruqKq'

tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;s mQ¾úldj ;=< fuu ixúOdkh msysgqùfï wruqKq ljf¾o
hkak olajd ;sfí'
^a& f,dal hqoaO foflka w;aúos wdldrfha mSvdldÍ ;;a;ajhka kej; we;s fkdùug j. n,d
.ekSu' tkï f;jk f,dal hqoaOhla we;s fkdùug l%shd lsÍu' ir,j olajkafka kï
cd;Hka;r iduh yd wdrCIdj mj;ajd .ekSu yd hqoaOh je,elaùu'

^b& uQ,sl ñksia whs;sjdislï iqrCIs; lrK iy ukqIH;ajhg .re lrk iudc l%uhla ia:dmkh
lsÍu'

^c& .súiqï yd wka;¾cd;sl kS;s hk ,sms f,aLk j,g wkqj l%shd lsÍug ;=vq fok fldkafoais
msysgqjd,Su" tu fldkafoais imqrd,Su iy cSjk ;;a;ajhka k.d isgqjñka jvd ksoyia
mßirhl l%shdlsÍug we;s yelshdj ;yjqre lsÍu'

^d& tlsfkldf.a woyiaj,g .re lrñka iduldó;ajfhka iqyoj úiSu i|yd l%shd lsÍu'

^e& wka;¾ cd;sl iduh iy wdrCIdj iqrCIs; lr.ekSu msKsi ish¨ n, wêldÍ;ajh talrdYS
lsÍu iy fmdÿ hym; i|yd ñi wka lreKla i|yd wún,h fkdfhoSfï m%;sm;a;sh
ms<s.ekSu'

^f& ish¨ cd;Skaf.a wd¾Ól iy idudchSh ixj¾Okh i|yd wka;¾ cd;sl úosúOdk fhoSu'

03 Sureka Wageeshwara
^f& ish¨ cd;Skaf.a wd¾Ól iy idudchSh ixj¾Okh i|yd wka;¾ cd;sl úosúodk fhoSu'

fuu mßosj tlai;a c;Skaf.a ixúOdkfha uQ,sl wruqK wka;¾cd;sl iduh yd


iqrCIs; Ndjh mj;ajd f.k hdu fõ' tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh msysgqjd jir
lsysmhla .;jk úg wka;¾ cd;sl iduh hk iSudfjys Tífnys wd¾Ól yd iudchSh
fCIA;%j, j¾Okh flfrys o wjOdkh fhduq lf<A h'

mrud¾:h

ta wkqj tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha m%Odk mrud¾: lsysmhla y÷kd.; yelsh'


^a& f,dj mqrd iduh mj;ajdf.k hdu'
^b& cd;Ska w;r ñ;% iïnkaO;d j¾Okh lsÍu'
^c& oÍø;djfhka hq;= ck;djf.a cSjk ;;a;ajh k.d isgqùu" id.skak" f,v frda." kQ.;alu msgq
oelSu'
^d& tlsfkldf.a whs;sjdislï yd kkajeoEreï ksoyig .re lsÍu'
^e& fuu wruqKq id¾Ól lr .ekSu i|yd cd;skag Wmldrjk ixjdo uKavmhla fia l%shd lsÍu'

uQ,O¾u

tlai;a cd;Skaf.a ix.ufha uQ,O¾u'


^a& ish¨ iajdêm;s rdcHhka iudk jQ iajdêm;s n,hlska hqla;h'
^b& ish¨ rdcHh md¾Ij m%{ma;sfha neoSï m%dfhda.sl;ajhg m;a lsÍu'
^c& cd;Hka;r .egqï iduldój ksrdlrKh lr .ekSu'
^d& tla rdcHhla wfkla rdcHhg tfrysj yuqod n,h fhoùfuka fyda tfia fhdojk njg
;¾ckh lsÍfuka je,lS isàu'
^e& rdcHhkaf.a foaYSh wêlrK n,hg ueosy;a ùu úIfhys m%{ma;sh u.ska n,h ,nd fkdoSu'

jHQyh

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha jHQyh iïnkaOfhka wjOdkh fhduq lsÍu III jk


mßÉfPaofha 7 jk j.ka;sfha wdh;ksl jHQyh olajd ;sfí' th wdh;k yh ^06& lska
iukaú; fõ'

1' uyd uKav,h 2' wdrCIl uKav,h'

3' wd¾Ól yd iudc uKav,h' 4' Ndrldr;aj uKav,h'

5' cd;Hka;r wêlrKh' 6' uyd f,alï ld¾hd,h'

04 Sureka Wageeshwara
1' uyd uKav,h
² ye|skaùu'

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha m%Odk;u wdh;kh jkafka uyd uKav,hhs'


th m%Odk wdh;kh njg m;aùug n,mE fya;= idOl lsysmhls'
^i& iuia: f,dal m%cdju ksfhdackh lrk tlu f,dal fõosldj uyd uKav,h ùu' fjk;a
wdldrhlska olajkafka kï tlai;a cd;Skaf.a m%Odk wdh;k w;=ßka iïmQ¾K idudcsl;ajh
ksfhdackh lrkq ,nk wdh;kh uyd uKav,h fõ'

^ii& uyd uKav, kHdh m;%h ;=< mq`M,a m%udKfhka fmdÿ yd úfYaI cd;Hka;r m%Yak ms<sn|
idlÉPd lsÍu'

^iii& ixúOdkfha fiiq wdh;k iïnkaëlrK ld¾hhka yd wëCIK ld¾hhka th i;= ùu'

^iv& tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha m%Odk ixjdo uKavmh fuh fõ' tla idudcslhlg ysñ
jkafka tla Pkaohls'

² idudcsl;ajh'

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha idudcsl;ajh ,nd we;s ish¨ rdcHhkag uyd


uKav,fha idudcsl;ajh ysñ fõ' ta wkqj j¾;udkh ;=< idudcsl rdcHhka m%udKh
^2006 - 192& ls' tla idudcsl rdcHhlg tla Pkaohla muKla ysñ fõ' idudkH nyq;r
Pkafohka ^1$2& la iïuq;skag t,fò' kuq;a cd;Hka;r jeo.;a m%Yak j,oS ^2$3& úfYaI
nyq;rfhka ;SrK .kS'

² ixhq;sh'

ixhq;sh iïnkaOfhka 9 jeks j.ka;sfha oelafõ' tlai;a cd;Skaf.a


ixúOdkfhka idudcsl;ajh ,ndf.k we;s ish¨ rdcHhkag uyd uKav,fha
iudcsl;ajh ysñ fõ' ixúOdkh ;=< iEu rdcHhla fjkqfjkau ksfhdacs;hska mia ^5&
fofkl=g jeä m%udKhla fkdisáh hq;= h' wdrïNh ;=< idudcsl rgj,a ixLHdj 51
ls' 2006 jk úg th 192 la olajd j¾Okh ù ;sfí'

² /iaùu'

uyd uKav,h fojeoEreï wdldrhlg ieisjdr mj;ajhs' jd¾Isl ieisjdr"


úfYaI ieisjdr f,i th y÷kd.; yelsh' 1950 jk úg kj ieisjdrhla tl;= ù ;sfí'
yosis úfYaI ieisjdrh f,i th ye|skaúh yelsh' ksõfhda¾la ys tlai;a cd;Skaf.a
uQ,ia:dkh ia:dmkh lr wjia:dfõ isg fuu ieisjdr ;=ku mj;ajkq ,nkafka
ksõfhda¾la kqjroS h'

05 Sureka Wageeshwara
I. jd¾Isl ieisjdrh

ish¨u iducsl rgj, iyNd.S;ajfhka mj;a jkq ,nk jd¾Isl ieisjdrh mj;ajkq ,nkafka
iema;eïn¾ udifha ;=kajeks w`.yrejdod oskloS h' lsishï fy;=jla u; ksõfhda¾la j,
iuq`M jdrh fkdmj;ajkafka kï osk 120 g fmr ta nj idudcslhkag oekqï osh hq;= h'

II' úfYaI ieisjdr

úfYaIs; m%Yakhla iïnkaOfhka uyd uKav,fha wjOdkh fhduq l< hq;= hehs uyd
uKav,fhau nyq;rhla úiska fyda wdrCI uKav,fha nyq;rh uy f,alïjrhdf.ka b,a,d
isá úg úfYaI ieisjdrh le|úh hq;= h' úfYaI ieisjdr le|ùfï oS osk 30 g fmr oekqï osh
hq;= h'

III' yosis úfYaI ieisjdr

yosis úfYaI ieisjdr le|ùfï l%uh tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh wdrïN ù l%shd;aul ùfï oS
1950 oS muK we;sjQjls' tjeks ;;a;ajhla ;=< meh 24 la ;=< yosis úfYai ieisjdr leoúh
yels h'

² ld¾h yd n,;,'

1' ksrdhqOlrKh" wú iSud lsÍu we;=`M wka;¾ cd;sl iyfhda.S ;djh ms<sn|
m%;sm;a;s i,ld ne,Su yd m%Yak idlÉPd lsÍu'

2' wdrCIl uKav,h ;=< idlÉPd fkdjQ wka;¾ cd;sl iduh iy iqrCIs;Ndjg
wod< ´kEu m%Yakhla idlÉPd lsÍu iy th ksrdlrKh lsÍu i|yd ks¾foaY
ksl=;a lsÍu'

3' wka;¾ cd;sl foaYmd,k iyfhda.S;djh" cd;Hka;r kS;sh" udkj ysñlï yd


uQ,sl ksoyi" wka;¾cd;sl wd¾Ól" iudc" ixialD;sl yd fi!LHh fCIa;%j,
iyfhda.S;djh j¾Okh lsÍu'

4' wka;¾ cd;sl .egqï yd w¾nqO iduldój ksrdlrKh lr .ekSug ks¾foaY


ksl=;a lsÍu'

5' whjeh wkqu; lsÍu iy idudcslhkag f.úh hq;= wruqo,a wkqu; lsÍu'

6' we;eï m;a lsÍï isÿ lsÍu'

^Wod -( wdrCIl uKav,hg iaÒr fkdjk idudcslhska m;a lsÍu" wd¾Ól yd


iudc uKav,fha idudcslhska m;a lsÍu" Ndrldr uKav,h idudcslhska m;a
lsÍu " cd;Ha;r wêlrKfha úksiqrejka m;a lsßu" wdrCIl uKav,fha
ks¾foaY u; uy f,alï m;a lsÍu'&

06 Sureka Wageeshwara
• uyd uKav,fha ld¾h yd n,;, l%shdjg kexùu i|yd lñgq yhla ^6& la
msysgqjd ;sfí'
I' ksrdhqO lrKh" wka;¾cd;sl wdrCIdj yd foaYmd,k lghq;= ms<sn| lñgqj'
II' wd¾Ól yd uQ,Hh lñgqj'
III' idudcSh " udkqIjdoS yd ixialD;sl úIhhka iïnkaO lñgqj'
IV' ks¾hg;a úcs; lñgqj'
V' mßmd,k yd whjeh úIhhka iïnkaO lñgqj'
VI' ffk;sl úIhka iïnkaO lñgqj'

fuu iEu lñgqjlgu iNdm;sjrhl= yd WmiNdm;s jrfhla isá;s' fuu


lñgqj, idudcsl;ajh iEu idudcsl rdcHhlgu ,nd.; yelsh'

2' wdrCIl uKav,h


² ye|skaùu'

tlai;acd;Skaf.a ixúOdkfha úYsIaG;u yd w.%.kHhu wdh;kh jYfhka


i,lkq ,nkafka wdrCI uKav,hhs' f,dal iduh yd wdrCIdj mj;ajd .ekSfï uQ,sl
ld¾hNdrh bgq lrkq ,nkafka fuu uKav,h úisks'

² idudcsl;ajh'

fojk f,dal uyd ix.%duh wjika lsÍug Wr ÿka uyd n,j;=ka mia ^5& fokd
jk weußldj - fidaúhÜ foaYh - ì%;dkHh - Ökh - m%xYhg tyss ks;H idudcsl;ajh
ysñ úh' ;jÿrg;a jir foll ^2& ks,ld,hlg ks;H fkdjk idudcslhska 10 la o
f;dardm;a lr .kS' iEu idudcslhl=gu tla Pkaohla ysñ fõ'

² ixhq;sh'

wdrCIl uKav,fha j¾;udk idudcsl ixLHdj 15 ls' ks;H idudcsl rdcHhka


^5& la yd ks;H fkdj idudcslhka 10 fofkl= f.ka th iukaú; jkafka h'

² /iaùu yd ;SrK .ekSu'

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh msysgqjd m<uq jir 3 ;=< iNdjdr 130 g wdikak
ixLHdjla mj;ajd ;snqKs' idudkH lreKq iïnkaOfhka idudcslhska 9 l f.a
wkque;sh u; ;SrK .; yelsh' kuq;a jeo.;a lreKq iïnkaOfhka ;SrK .ekSfï oS
ks;H idudcslhska 5 fokdf.a wkque;sh yd ;j;a idudcsl 9 fofkfl=f.a iaÒr lsÍu
wjYH fõ' tla tla idudcslhl= fyda th fhdackdjg úreoaOj Pkaoh mdúÉÑ l<
fyd;a tu fhdackdj iïu; jkafka ke;' th ksfYaO n,h f,i y÷kajhs' ksfYaI
n,h ks;H idudcsl rdcHhkag muKla ,nd oS ;sfí' Pkaoh oSfuka je,lS isàu
ksfYaO n,h Ndú;d lsÍula fkdfõ' tla idudcslfhl=g tla Pkaohla muKla ysñ
fõ'

07 Sureka Wageeshwara
² ld¾h yd n,;,

1' wka;¾ cd;sl iduh iqrCIs; lsÍu'

2' wka;¾ cd;sl .egqï j,g ;=vqosh yels wdrjq,a ksrdlrKh lsÍu'

3' tjeks wdrjq,a ksrdlrKh lsÍu i|yd wjYH ks¾foaY ksl=;a lsÍu'

4' wú wdhqO md,kh lsÍu i|yd wjYH ie,iqï ieliSu yd l%shd;aul lsÍu'

5' wdl%uKsldhg tfrysj yuqod ñ,sgÍh n,h fhoùu'

6' wNskj idudcslhska we;=<;a lr .ekSu ks¾foaY lsÍu'

7' wka;¾ cd;sl idudhg yd iqrCIs;;djhg ydksúh yels wdl%uK ;sfnkjd o


hkak ;SrKh lsÍu iy ksrdlrKhg mshjr .ekSu'

8' W;a.; jQ m%Yak ksrdlrKh lsÍu i|yd n,h fhoùu yer wfkla mshjrhka
jk wd¾Ól iïndOl mekùu ;SrKh lsÍu'

9' uy f,alïjrhd iy wka;¾ cd;sl wêlrK úksiqrejka m;a lsÍu'

wdrCIl uKaav,h ia:dmkh lr ;sfnkafka ia:djr mokula u; wLKavj


l%shd;aul jk wdldrfhks' wjYH;djh u; uQ,ia:kfhka msg;oS jqjo wdrCIl
uKav, /iaùu meje;aúh yels'

3' wd¾Ól yd iudc uKav,h


² ye|skaùu'

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh ;=< wd¾Ól yd iudc uKav,h wd¾Ól j¾Okh


yd iqnidOkh iïnkafohka l%shd;aul jk m%Odk;u wdh;kh fõ'

² idudcsl;ajh'

wdrïNl wjia:dfõ oS fuys idudcsl; ixLHdj 18 ls' j¾;udkh ;=< idudcsl


ixLHdj 54 ls' fuu uKav,fha idudcslhl=f.a ks,ld,h jir 3 ls' iEu jirlgu
jrla idudcslhka 18 la bj;a jk w;r kj idudcslhska 18 la ta i|yd f;dard .kS'
idudcslhl=g ysñjkafka tla Pkaohla muKs'

08 Sureka Wageeshwara
² ld¾h yd n,;,'

1' wka;¾cd;sl jYfhka jeo.;a lula we;s wd¾Ól yd idudcSh úIhka idlÉPd
lsÍu'

2' udkj whs;sjdislï ;yjqre lsÍu i|yd wjYH lghq;= lsÍu'

3' ;uka i;= wxYj,g wod< wka;¾cd;sl iuq`M meje;aùu'

4' tlai;a cd;Skaf.a úfYaI wdh;k iu. .súiqï ms<sfh, lsÍu'

5' uKav,hg wod< lreKq iïnkaOfhka rdcHh fkdjk ixúOdkj, lreKq


úuiSu'

” iudc yd wd¾Ól uKav,fha ksfhdacHh wdh;k'

f,dal lïlre ixúOdkh' ^ILO&


wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh ^FAO&
f,dal nexl=j ^IBRD&
f,dal fj<| ixúOdkh ^WTO&
cd;Hka;r mdi,a ix.uh ^UPU&

4' Ndrldr uKav,h


² ye|skaùu'

II jk f,dal hqoaOfhka miqj mrdcs; cd;Ska i;= jQ N+u m%foaYj, iajhx


md,kh we;slrk f;la md,kh lsÍfï n,h uyd n,j;=kag ,nd ÿka w;r ta
iïnkaOfhka lghq;= lsÍug Ndrldr uKav,h msysgqùh'

² idudcsl;ajh yd ixhq;sh'

Ndrldr uKav,fha idudcsl;ajh yd ixhq;sh ;rula ÿrg ixlS¾K iajNdjhla


orhs' wdrïNl wjia:dfõ oS tys isá idudcslhka Wmßu m%udKh 14 ls' Ndrldr
m%foaYj, ijhx md,kh ,ndfok úg tys idudcsl;ajh o l%ufhka wvq úh'

² ld¾h yd n,;,'

1' Ndrldr m%foaYj, wd¾Ól" iudc" foaYmd,k yd wOHdmk m%.;sh we;s lsÍu'

2' Ndrldr m%foaY j,ska ,efnk fm;aiï úNd. lsÍu'

3' Ndrldr m%foaYj, OQ; fufyjr ixúOdkh lsÍu'

09 Sureka Wageeshwara
5' cd;Hka;r wêlrKh
² ye|skaùu'

cd;Hka;r ;,h ;=< isÿjk ish¨u wdldrfha ffk;sl wdrjq,a úi|Su


iïnkaOfhka thg n,h ;sfí' m%dfhda.sl Ndú;h ;=< cd;Hka;r wêlrKh bosßhg
bosrm;a lrk meñKs,s m%udKh b;d wju fõ' Bg fya;= jkafka cd;Hka;r
wêlrKfha ;SrK ms<s.ekSug cd;sl rdcHhka olajk wlue;a;hs'

² idudcsl;ajh yd ixhq;sh'

úksiqrejka 15 fofkl=f.ka fuh iuka;sj jkafka h' wdrCIl uKav,h yd


uyd uKav,fhka fjk fjku Pkao m%ldY lrñka fuu úksiqrejka f;dard .kS'
ks,ld,h jir 9 ls' jir 3 g jrla uKav,fhka 1$3 la bj;a fõ' ta i|yd w¨;ska 1$3
la f;dardm;a lr .kS'

² ld¾h yd n,;,'

1' bosßm;a jk kvq úi|Su'

2' wdrCIl uKav,hg wod< kS;s Wmfoia oSu'

3' tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh ;=< we;s wfkla wdh;k j,g kS;s Wmfoia ,nd
oSu'

4' m%{ma;s ks¾udKh lsÍfï oS we;sjk .eg¨ j,g wod< úi÷ï ks¾udKh lsÍu'

6' uyd f,alï ld¾hd,h'

² ye|skaùu'

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha m%Odk mßmd,k wdh;kh jkafka uyd f,alï


ld¾hd,hhs' fuys m%Odk mßmd,k ks,Odßhd uyf,alïh'

² idudcsl;ajh yd ixhq;sh'

fuys m%Odk mßmd,lhd uy f,alïjrhdh' Tyq m;a lrkq ,nkafka wdrCIl


uKav,fha ks¾foaY iys;j uyd uKav,fha 2$3 l wkque;sh ;=<sks' uy f,alï ld¾h
uKav,h m;a lrkq ,nkafka uy f,alïjrhd úisks' ks,ld,h jir 5 ls'

10 Sureka Wageeshwara
² uy f,alïjrhdf.a ld¾h yd n,;,'

1' m%Odk mßmd,k ks,Odßhd f,i lghq;= lsÍu'

2' tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha ish`M m%Odk wdh;k j, f,alïjrhd f,i


lghq;= lsÍu'

3' uyd uKav,h yd fiiq uKav, úiska mjrkq ,nk fjk;a ´kEu ld¾hhla isÿ
lsÍu'

4' ixúOdkfha lghq;= ms<sn| jd¾:djla bosßm;a lsÍu'

5' cd;Hka;r idlÉPd " iïfï,k we;s lsÍu'

6' wka;¾ cd;sl m%cdfõ ksfhdacs;hd f,i o lghq;= lsÍu'

7' wka;¾ cd;sl iduhg yd wdrCIdjg ;¾ckhla jk njg fmkS hk lreKla


fõ kï ta iïnkaOfhka wdrCIl uKav,fha wjOdkh fhduq lsÍu'

” tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh bgq lrk mq`M,a ld¾h Ndrh fCIA;% 05 la hgf;a
fnod oelaúh yelsh'

1' cd;Hka;r iduh yd wdrCIdj i|yd jQ lghq;='


2' wd¾Òl yd iudc ixj¾Okh Wfoid jQ lghq;='
3' ñksia whs;sjdislï Wfoid jQ lghq;='
4' hg;a úcs; jdoh msgqoelSu i|yd jQ lghq;='
5' cd;Hka;r kS;sh i|yd jq lghq;='

” tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh yd wkqnoaê; wdh;k'

tlai;a cd;Skaf.a moaO;sh ^The United Nations System& tlai;a cd;Skaf.a


f,alï ld¾hd,h" tlai;a cd;Skaf.a jevigyka iy wruqo,a yd úfYaIs; wdh;k
tlaùfuka ks¾udKh ù we;'

tlai;a cd;Skaf.a f,alï ld¾hd,h'

wNHka;r m%udo fodaI fiajd ld¾hd,h ^ OIOS&


kS;s lghq;= ld¾hd,h ^OLA&
foaYmd,k lghq;= fomd¾;fïka;=j ^DPA&
ksrdhqOlrK lghq;= ms<sn| fomd¾;fïka;=j ^DDA&
idu idOl fufyhqï fomd¾;fïka;=j ^DPKO&
udkqIjdoS lghq;= iïnkaëlrK ld¾hd,h ^OCHA&
wd¾Ól yd iudchSh lghq;= fomd¾;fïka;=j ^DESA&
uyd uKav, iuq`M l<uKdlrK fomd¾;fïka;=j ^DGACM&
fmdÿ f;dr;=re fomd¾;fïka;=j ^DPI&
l<uKdldrK fomd¾;fïka;=j ^DM&
11 Sureka Wageeshwara
” tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh yd Y%S ,xldj'

tlai;a cd;Ska iy tys tys wkqnoaO wdh;k lsishï rdcHhla ;=< l%shd;aul
jkafka tu wdKavqfõ iy cd;sl wdh;k j, m%;sm;a;s iu`. wkql+, fjñks' 1955
foidueí¾ 14 jeks od Y%S ,xldj tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha idudcsl;ajh ,enQ
w;r tys m%;sM,hla jYfhka Y%S ,xldj iajdëkjQ;a ksoyiajQ;a cd;shla jYfhka
cd;Hka;r ms<s.ekSug ,la úh' tmuKla fkdj tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha úúO
wdOdr iy wksl=;a úfYaI{ fiajdjka o ,xldjg ysñ úh'

tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha úfYaI{ ksfhdcs; wdh;k jk cd;Hka;r


lïlre ixúOdkh" tlai;a cd;kaf.a wOHdmksl " úoHd;aul iy ixialD;sl
ixúOdkh" cd;Hka;r .=jka fidjd ixúOdkh" f,dal fi!LHh ixúOdkh yd iu`.
Y%S ,xldj úiska 1954 foieueí¾ 16 jk osk .súiqula w;aika lrk ,os' ^1954 wxl 07
orK .súiqï ud,dj& tu .súiqï uQ,sl mrud¾:h jkqfha ,xldfõ wd¾Ól iy
iudchSh m%.;sh m%j¾Okh lsÍug tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha iydh ,nd oSuhs'
fuu .súiqu hgf;a tl`. jQ l%shdldrlï ms<sn| jevigyka ixúOdkh lsÍu iy tys
wkque;shg hg;aj ,xld wdKavqjg iyfhda.h osh hq;= úh' ta hgf;a ,xldjg my;
i|yka wdldrfha ld¾ñl wdOdr ysñ úh'

01' rchg wdOdr iy Wmfoia oSu i|yd úfYaI{ fiajdjdkaf.a iydh ,nd
oSu'

02' f;dard.kq ,enQ m%foaYj, iïuka;%K" mqyqKq lsÍfï jevigyka"


m%o¾Yk jevigyka yd ta i|yd wjYH mQ¾j lD;Hhka ixúOdkh lsÍu'

03' YsIH;aj yd wê YsIH;aj m%odkh lsÍu'

04' f;dard.kq ,enQ m%foaYj, kshuq fhdackd l%u" mÍCIK" w;ayod ne,Sï
iy m¾fhaIK wdrïN lsÍu'

05' rcfha iy tlai;a cd;Skaf.a wfkHdakH tl`.;djh hgf;a ld¾ñl


wdOdr iemhSu'

fuhska miq ,xldjg tlai;a cd;Skaf.a ld¾ñl wdOdr j,g wu;rj úfYaI{
oekqu hkdosh ysñlr .ekSfï wjia:dj o Wod úh'

wo jk úg tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkhg wkqnoaO ixúOdk iy wdh;k 19 la


muK Y%S ,xldj ;=< l%shd;aul fjñka mj;S' iuyr wkqnoaO wdh;k iy ixúOdk
^hqfkiafldaj jeks& i;=j fkajdisl ld¾hd, Y%S ,xldj ;=< ia:dms; lr fkdue;s
jqjo" wdKavqfõ wdh;k yryd fyda tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok wdh;k ud¾.fhka
tajdfha jevigyka l%shd;aul fõ'

12 Sureka Wageeshwara
• l,dmSh uÜgfï wka;¾cd;sl ixúOdk'

id¾la ixúOdkh ^SAARC&


ye|skaùu'

ol=Kq wdishdkq N+f.d,Sh l,dmh wêldÍ fCIA;%h fldgf.k W;amdo jQ l,dmSh


ixúOdkh zid¾la SAARCZ ixúOdkh hkqfjka ye|ska fõ' zid¾laZ hk ix.uh jdla
ixfla;h bx.%Sis NdIdfjka ilia jQ wkaj¾: kduhls' South Asian Association
For Regional Co - operation hk mofha flá kduh z SAARCZ ^id¾& hkqfjka
ye|skafõ' fuh l,dmSh cd;Hka;r ixúOdkhls'

wdrïNh'

ol=Kq wdishdkq l,dmSh iyfhda.S;djh j¾Okh lsÍfï wruqKska l,dmSh


ixúOdkhla f,i ia:dmkh l< hq;= nj nx.a,dfoaY ckdêm;s ishd - W¾ - ryuka
uQ,sl úh' ta wkqj 1985 foieïn¾ ui 08 osk nx.a,dfoaYfha vld w.kqjroS meje;ajQ
rdcHh kdhl iuq`Mfõ oS id¾la ixúOdkfha m%{ma;s iïu; fldg f.k ;sfí' tu
iuq`Mjh iyNd.S jQ rdcHhka iy rdcHh kdhlhska"

nx.a,dfoaYh - yqfiaka fudfyduâ


ud,osjhsk - hjqï wíÿ,a .¨ï
N+;dkh - cska.a fõ iska.a
fkamd,h - ìf¾kaø î¾
bkaoshdj - rcsõ .dkaê
mlsia:dkh - fufyduâ ishd W,ayla
Y%S ,xldj - cqyshdia ßpâ chj¾Ok

ta wkqj id¾la ixúOdkfha idudcsl rdcHhka ixLHdj 8 ls'

wruqKq'

id¾la ixúOdkfõ m%Odk wruqKq ms<sn|j id¾la m%{ma;sfha I j.ka;sfha


i|yka fõ' ;jÿrg;a idudkHh wruqKq id¾la mQ¾úldfõ oelafõ'

m%Odk wruqK'q

^a& ol=Kq wdishd;sl rgj, ck;djf.a Y=N isoaêh yd cSjk ;;a;ajh kxjd,Su'

^b& l,dmh ;=< wd¾Ól" idudcsl iy ixialD;sl ixj¾Okh fõ.j;a lsÍu'

^c& mqoa.,hkaf.a fm!reI;ajh /flk whqßka cSj;a ùug wjia:d ie,iSu'

13 Sureka Wageeshwara
^d& ol=Kq wdishd;sl rgj,a w;r iduQysl wd;au úYajdih m%j¾Okh lsÍu yd
Yla;su;a lsÍu'

^e& wfkHdkHh úYajdih we;s lsÍu" tlskldf.a m%Yak ksjerosj w.h lsÍu yd
f;areï .ekSug odhl ùu'

^f& wd¾Ól" iudc" ixialD;sl" ;dCIKsl yd úoHd;aul fCIA;%hkays wfkHdkHh


Wmldrh yd iyfhda.S;djh j¾Okh lsÍu'

^g& ixj¾Okh fjñka mj;akd fiiq rgj,a iu`. iyfhda.S;djh j¾Okh lsÍu'

^h& iudk wfmaCId iy wruqKq iys;j cd;Hka;r yd l,dmSh ixúOdk iu.


iyfhda.Sj lghq;= lsÍu'

^i& fmdÿ m%Yak iïnkaOfhka cd;Hka;r fõosldjkaysoS Tjqfkdjqka w;r


iyfhda.S;djh j¾Okh lr .ekSu'

idudkH wruqKq'
^a& l,dmh ;=< iduh ia:djr;ajh" ñ;%;ajh yd ixj¾Okh jeä oshqKq lsÍu'

^b& hym;a wi,ajeishka jYfhka w¾:j;a iyfhda.S;djhla f.dvkekaùu'

^c& foaYmd,k yd wd¾Ól l%uhka ;=< iyfhda.S;djh jeä oshqKq lrk wkaofï
taldnoaO l%shdud¾. .ekSu'

^d& wdh;ksl jHQyhla ;=<ska iyfhda.S;djh j¾Okh lsÍfï wêYaGdkh ;yjqre


lr .ekSu'

uQ,O¾u'

idudkHh uQ,O¾u'

^a& idudcsl rgj, iajdêm;Hh" iudk;dj" foaYSh uOHia:;djh" foaYmd,k


ksoyi" fiiq rdchkays wNHka;r lghq;= j,g we.s,s fkd.eiSu yd
wfkHdkHh hym; Wfoid .re lrñka iïnkaO;d jHQyh ;=, iyfhda.S;djh
l%shd;aul l< hq;= h'

^b& tu iyfhda.S;djh oekg mj;akd oaúmd¾Iúl yd nyqmd¾Yúl in|;djkag


wdYsxIkhla úkd wdfoaYlhla fkdúh hq;= h'

^c& tjeks iyfhda.S;djhla oaúmd¾Iúl yd nyq md¾Iúl hq;=lï j,g


fkd.e,fmkakla fkdúh hq;= h'
14 Sureka Wageeshwara
w;sf¾l uQ,O¾u'

^a& ish¨u uÜgfï ;SrK .ekSï talu;sl;ajh mokï lrf.k isÿúh hq;= h'

^b& oaúmd¾Yúl u;fNAohkag ;=vq fokakd jQ ish¨u m%Yak idlÉPd j,ska neyer
l< hq;af;a h'

^c& rdcH kdhl iuq`Mjg iyNd.S úh hq;af;a tla tla rdcHfha rdcHh kdhlhd h'

jHQyh'

id¾la ixúOdkfha jHQyh ms<sn| id¾la m%{ma;sfha wdrïNl j.ka;sfha 8 jk


Wmj.ka;sfha igyka lr ;sfí' ta wkqj ixúOdk hdka;%Kh ldgia 03 lska iukaú;
fõ'
1' id¾la iïfï,kh
2' f,alï ld¾hd,h
3' fjk;a lñgq

1' id¾la iïfï,kh'


id¾la ixúOdkfha m%Odk mßmd,k tallh id¾la iïfï,khhs' rdcHh
kdhlhskaf.a iuq`Mj f,i o th y÷kajhs' id¾la iïfï,kh jd¾Islj mj;ajhs'
kuq;a wjYH;djh u; Bg fmr jqjo meje;aúh yelsh' id¾la iïfï,kfha
iyNd.S;ajh orKq ,nkafka iïfï,kh mj;ajkq ,nk rfÜ rdcHh kdhlhdh'

2' f,alï ld¾hd,h'


id¾la ixúOdkfha lghq;= mj;ajdf.k hdu i|yd f,alï ld¾hd,hla ;sfí'
f,alï uKav,fha m%Odkshd uy f,alïjrhd m;alrkq ,nkafka j¾I follg jrla
h' uy f,alï jrhdg iydh ùug 8 fofkl=f.ka iukaú; wOHCIl uKav,hla
;sfí' tu wOHCIljre iducsl rgj,ska tlawfhla ne.ska f;dard .kS'

3' fjk;a lñgq'


rdcH f,lï jrekaf.a lñgqj -( fuh ia:djr lñgqj f,i o y÷kajhs'
idudcsl rgj, úfoaY f,lï jrekaf.ka
fuh iukaú; fõ'

wud;H uKav, lñgqj -( fuh iukaú; jkafka tla tla rdcHhkays


úfoaY wud;Hjrekaf.ks'

;dCIKsl lñgqj -( idudcsl rhj, úúO ;dCIKsl fCIA;%


ks f hda c kh lrk idudcs l hka f .ka
iukaú; jkafka h'
15 Sureka Wageeshwara
l%shdldÍ lñgq -( jHdmD;s l%shd;aul lsÍu ia:djr lñgqj úiska
m;a lrkq ,nk ks,OdÍkaf.ka hqla;h'

uyf,alï ld¾hd,h -( uyf,alï jrfhl= hgf;a l%shd;aul fõ' Tyq


m;a lsÍu iïnkaOfhka úOd úOdk lsisjla tys
i|yka fkdfõ'

” id¾la .súiqu'

ol=Kq wdishdkq l,dmhg n,mdk fmdÿ m%Yak myla ^5& la w,a,d iyfhda.S;djh
m<lsÍu i|yd id¾la rgj,a w;aika lrkq ,enQ .súiqï ^tl`.;d& my fufia h'

1' id¾la wdrCIl wdydr ixÑ; .súiqu'


2' ;%ia;jdoh u¾Okh lsÍu msKsi l,dmSh .súiqu'
3' u;aøjH yd ufkdaffjl,Hl øjH ms<sn| id¾la m%{ma;sh'
4' id¾la jrKd;aul fjf<| .súiqu'

” id¾la ixúOdkh ÿ¾j, ùug n,mE fya;='

1' idudcsl rdcHhka w;r we;s .egqï' ^Wod -( bkaoshdk $ mlsia;dkh&


2' woaoelSï wvqNdjh'
3' wd¾Ól ÿn,;d' ^fuu rdcHhka 8 f;jk f,dalfha rdcHhka ùu&
4' wdh;ksl ÿ¾j,;d'

16 Sureka Wageeshwara
w.aksos. wdishdkq cd;Skaf.a ix.uh'
Association of South East Asian Nations
ye|skaùu'

w.aksos. wdishdkq l,dmfha rgj,a j, idudcsl;ajfhka ks¾udKh jQ l,dmSh


ixúOdkh w.aksos. wdishdkq cd;Skaf.a ix.uh f,i y÷kajhs' Bg wod< bx.%Sis
kdulrK jkafka Association of South East Asian Nations h' tu
kdurlKh ixCIsma; fldg ASEAN ^wdishdka& ix.uh f,i o kdulrKh lrhs'
wdishdka ^ ASEAN& l,dmSh uÜgñka l%shd;aul jk cd;Hka;r ixúOdkhls'

wdrïNh'

1967 oS ;dhs,ka;fha nexfldla kqjroS wdrïN úh' Ökfha wNsfhda.hg uqyqKoSu i|yd
fuu ixúOdkh wdrïN úh' kuq;a Ökh yd weußldj w;r iïnkaO;d iïnkaO;d
j¾Okh ùu;a iu`. tu ;;a;ajhka fjkia úh' fuu wdishdka ix.ufha we;eï
idudcsl rdcHhka jHd.% fmd;lhka ^Tiger Cubs& f,i o y÷kajhs' fuu idudcsl
rgj,a ,ndf.k we;s wd¾Òl ixj¾Okh ksid jvd;a m%n, l,dmSh ixúOdkhla f,i
y÷kdf.k ;sfí'

idudcsl;ajh'

wdrïNl wjia:dfõ iudcsl rgj,a 05 la muKla mej;=ks' j¾;udkh ;=< idudcsl


rdcHhka ixLHd 10 ls' w.aksos. wdishdkq l,dfha mj;sk iEu rglau tys
idudcsl;ajh ,ndf.k ;sîu iqúfYaIs ,CIKhls'

uq,a idudcsl rdcHhka my -( uef,aishdj " bkaÿkSishdj " ;dhs,ka;h "


isx.mamQrej " ms,smSkh

miqj idudcsl;ajh ,nd.;a -( nDDys rdcHh " úhÜkduh" ,d´ih " nqreuh "
rdcHhka my ldïfndach

wruqKq'

^a& iduQysl m%h;akhka ;=<ska l,dmfha wd¾Ól" iudc m%.;sh yd ixialD;sl


j¾Okh fõ.j;a lsÍu'

^b& fmdÿ Wkkaÿjla we;s wd¾Ól" iudc" ixialD;sl" ;dCIKsl" úoHd;aul yd


mßmd,k fCIA;%hkays oS l%shd;aul iyfhda.S;djh yd wfkHdkHh Wmldrj
j¾Okh lsÍu'
17 Sureka Wageeshwara
^c& wOHdmksl" jD;a;Suh" ;dCIKsl yd mßmd,k wxYhkays mqyqKqj yd m¾fhaIK
lghq;= j,oS tlsfklg iyfhda.h ,nd oSu'

^d& l,dmh ;=< iduh yd ia:djr;ajh m%j¾Okh lsÍu'

fujeks wruqKQ idOkh lr.ekSfï o tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;shg yd


cd;Hka;r kS;shg wkqj iudkd;au;d uQ,O¾uh u; mokï ù lghq;= l< hq;= nj
ms<s.kS'

uQ,O¾u

^a& wdishdkq m%Yakj,oS oaúmd¾Yúl m%Yak ms<sn| idlÉPd fkdl< hq;= h'

^b& idudcsl rgj,a w;r we;sjk oaúmd¾Yúl wr.,j,g wksl=;a idudcsl rgj,a
ueoy;a fkdúh hq;= h'

^c& úúO wjia:dj,oS .kq ,nk ;SrK j,ska wdishdka idudcsl rgj,a neoS isáh
hq;= h'

^d& talu;slj we;s lrk .kq ,nk ;SrK j,ska ish¨u idudcsl rgj,a neoS isàu
wksjd¾h fõ'

jHQyh'

wdishdkq cd;Skaf.a ix.uh 1967 nexfldla kqjroS wdrïN úh' wdrïNl


wjia:dj ;=< m%n, ixúOdk jHQyhla ta ;=< olakg ;snqfKa ke;' th l=vdjQ;a "
ir,jQ;a ixúOdkhla f,i ks¾udKh úh' kuq;a j¾;udkh ;=< b;d m%n, mßmd,k
jHQyhla iys; ixúOdkhla njg m;aj ;sfí'

• wdrïNl wjia:dfõ oS ìys jQ wdh;ksl jHQyh'

1' úfoaY wud;H uKav,h'


2' wdishdka ia:djr lñgqj'
3' wdishdka cd;sl uyf,alï ld¾hd,h'
4' uyf,alï ld¾hd,h'
5' ;;ald¾h lñgq'

• wdishdkq cd;Skaf.a ix.uh yd Y%S ,xldj'

1970 oYlfha wjidkfha bkaoSh id.r idu l,dm fhdackdjg iyh


,nd.ekSug;a" wmkhk i|yd fyd| ñ,la ,nd .ekSu i|yd;a Y%S ,xldj tys
idudcsl;ajh b,a,d isáh o idudcsl;ajh ysñ jQfha ke;' Bg m%Odk fya;=j jQfha wod<
N+f.da,Sh l,dmfha rdcHhla fkdùuhs'

18 Sureka Wageeshwara
hqfrdamd ix.uh
European Union

ye|skaùu'

hqfrdamd ix.uh hkq j¾;udk f,dalfha mj;sk m%Odk;u l,dmSh


ixúOdkhls' fuh hqfrdamd fmdÿ wd¾Òl yjq, f,i o y÷kajhs' Bg wod< bx.%Sis
kdurlKh jkafka European Economic Community h'

wdrïNh'

1952 msysg jQ hqfrdamd .,a w.=re yd jdfka fldñiu'


1957 we;s l< frdau .súiqu iy ixúOdk tl;= lr 1957 ud¾;= 25 osk hqfrdamd
wd¾Ól m%cdj msysgqùh'

fuys uQ,ia:dkh fn,acshfï n%i,a kqjr msysgd ;sfí'

idudcsl;ajh'

idudcsl rgj,a yhlska ^6& wdrïN jQ fuu ixúOdkh ;=< j¾;udkh ;=<
idudcsl rgj,a 15 ls' tjd kï"

wdrïNl idudcsl rdcHhka 06 -( fn,acshu - m%xYh - b;d,sh - ,laiïn¾.a


- fko¾,ka;h - ngysr c¾uksh

miqj tl;= jQ rdcHhka 09 -( Tiaá%hdj - ì%;dkHh - fvkaud¾lh -


mska,ka;h - .%Sish - wh¾,ka;h -
mD;=.d,h - iaùvkh - iamd[a[h'

wruqKq'

hqfrdamd ix.ufha wruqKq m%Odk YS¾I folla hgf;a j¾. l< yelsh'

I' wd¾Ól iyfhda.S;djh


II' foaYmd,k iyfhda.S;djh'

19 Sureka Wageeshwara
^a& iducsl rgj,a w;r fmdÿ fjf<| fmd,la we;s lsÍu'

^b& idudcsl rgj,a w;r iu;=<s; ixj¾Okhla we;s lsÍu'

^c& .súiqï m%ldrj jir 10 la ;=< idudcsl rgj,a w;r wdkhk wmkhk ;Sre nÿ
wj,x.= lsÍu'

^d& fjf<| fmd, lghq;= j,oS idudcsl rgj,a tlu wd¾Ólhla f,i l%shd lsÍu'

^e& idudcsl rgj, f.jqï fYaI ÿYalr;d u. yrjd .ekSu i|yd wdOdr lsÍu'

jHQyh'

hqfrdamd ix.ufha wdh;ksl jHQyh m%Odk uKav, 09 lska hqla; fõ'

1' hqfrdamd wd¾Ól fldñiu'


2' hqfrdamd wêlrKh'
3' hqfrdamd md¾,sfïka;=j'
4' wud;Hjrekaf.a ljqkais,h'

” hqfrdamd ix.uh yd Y%S ,xldj'

hg;a úcs; hq.fha isg Y%%S ,xldj wd¾Ól jYfhka fndfyda ÿrg iïnkaO ù
isáfha ì%;dkHh iu`. jqjo ì%;dkHh hqfrdamd yjqf,a idudcsl;ajh .ekSfuka miq
wkH hqfrdamd rgj,a iu`. o wd¾Ól iïnkaO;d oshqKq lr .ekug isÿ úh' ta u; Y%S
,xldj hqfrdamd yjq, iu`. mj;sk iïnkaO;djhkaf.a lsysmhla my; oelafõ'

² idïm%odhsl wmkhk øjHhkag wulrj ksñ we÷ï jeks NdKav hqfrdamd yjq,
úiska ñ< oS .ekSu'

² Y%S ,xldfõ ixj¾Ok lghq;= i|yd wdOdr iemhSu'

ksoiqka ( uyje,s m%foaYfa c, ud¾. iy ckdjdi lghq;= ixj¾Okhg wdOdr


lsÍu'

² 1975 we;slr.;a .súiqula u; ,dxlSh wmkhkj,g iyk i,id oSu'


^fuh iEu jirlu w¨;a flf¾&

² fvkaud¾lfha iy ngysr c¾uksfha fjf<| uOHia:dk folla msysgqùu'

20 Sureka Wageeshwara
ì%;dkHh fmdÿ rdcHh uKav,h'
wdrïNh'

ì%;dkHh wêrdcHhg ld,hla ;siafia hg;aj mej;s rgj,a ì%;dkHfhka


ksoyia jQ miq ;jÿrg;a tu rgj,a iu`. iïnkaO;d mj;ajdf.k hdfï woyila
fojk f,dal hqoaO ld,fhaoSu ì%;dkHh ;=< mej;=Ks' ta u; 1944 oS ì%;dkHh"
lekvdj" ´iafÜ%,shdj" kjiS,ka;h" bkaoshdj" frdfâIshdj yd ol=Kq wm%sldj hk
rgj,a tlaj fuh msysgqjd .kakd ,oS'

wruqKq'

1' wd¾Ól foaYmd,k iy ixialD;sl fCIA;%hkaf.a wfkHdakHh iyfhda.S;djh


j¾Okh lsÍu'
2' ;dCIKsl oekqu yqjudre lr .ekSu'
3' YsIH;aj yqjudre lr .ekSu'
4' idudcsl rgj,a w;r fj<| .kqfokq j¾Okh lsÍu'

idudcsl;ajh'

ì%;dkHh hg;a úcs;hla jYfhka mej;s ksoyia jQ rgj,g fuys idudcsl;ajh


,nd .; yel' tfy;a tfia ksoyi ,nd.;a ish¨ rdcHhka tys idudcsl;ajh ,nd
ke;' tfiau ´kEu rdcHhlg idudcsl;ajfhka bj;a ùug o mq`Mjk' wojk úg fuys
idudcsl ixLHdj 48 ls'

• jHQyh yd ixúOdk hdka;%Kh'

fuh wdh;k 03 lska iukaú; fõ'

I' rdcH kdhl iuq`Mj - idudcsl rgj, rdcH kdhlhska fuhg wh;ajk w;r
jir 02 g jrla /iafõ'

II' wud;Hh uÜgfï iy rdcH ks<OdÍ uÜgfï /iaùï - rdcH kdhl ;SrK
l%shd;aul lsÍug jirlg jrla /iafõ'

III' f,alï ld¾hd,h'

• fmdÿ rdcHh uKav,h yd Y%S ,xldj'

ksoyi oskd .ekSu;a iu`. Y%S ,xldj fuys idudcsl;ajh f.k we;s w;r" wo
olajd;a mj;S' fuu fmdÿ rdcH uKav,fha iEu /iaùulgu Y%S ,xldj iyNd.S ù we;'
Y%S ,xldfõ úúO ixj¾Ok jevms<sfj,j,a i|yd fuys wdOdr ,nd oS we;'

21 Sureka Wageeshwara
ksoiqka f,i"

1' n, Yla;s jHdmD;s i|yd'


2' jk iïm;a ixj¾Ok jHdmD;s i|yd
3' ld¾ñl ixj¾Okh i|yd wjYH ;dCIKsl oekqu'
4' YsIH;aj wdOdr ,nd oSu'

wdishdkq ixj¾Ok nexl=j


Asian Development Bank
wdrïNh'

wdishdkq iy wE; fmros. l,dmhg wh;a rgj,a fndfydauhla ixj¾Okh fjñka


mj;sk rgj,a jk w;r" Tjqka uqyqKmdk m%Odkg .egq`Mj jkafka m%d.aOk ys`.lu iy
;dCIKsl yd Ys,amSh oekqfï ys`.luhs' fuu .eg`Mj,g úi÷ï fiùug 1963 oS
wdishdfõ iy wE; fmros. rgj, uqo,a wud;Hjrekaf.a iuq`Mfõ oS idlÉPdldrk ,o
w;r tys m%;sM,hla f,i 1965 foieïn¾ ui wdishdkq ixj¾Ok nexl=j msysgqj ,os'
tys ks, wdrïNh f,i ie,flkafka 1966 foieïn¾ 19 oskh'

wruqKq'

1' l,dmfha ixj¾Okfhka wvq rgj,g wd¾Ól ixj¾Okh i|yd uQ,H myiqlï
ie,iSu'

2' idudcsl rgj, ixj¾Ok ie,iqï w;r iïnkaëlrKhla mj;ajdf.k hdu'

3' wjYH ;dCIKsl wdOdr iemhSu'

idudcsl;ajh'

oekg fuu idudcsl;ajh rgj,a 48 ysñ ù we;' thska 32 la wdishdkq yd meismsla


l,dmSh rgj,a fõ' 15 la hqfrdamSh yd wefußldkq rgj,a h' fï ksid fuys
idudcsl;ajh wdishd;sl rgj,ska Tíng o f.dia we;'

ixúOdk hdka;%Kh'

1' fuh wêm;s uKav,hlska" wOHCI uKav,hlska iy iNdm;sjrfhl=f.ka


iukaú; fõ'

2' wêm;s uKav,h idudcsl rgj,ska mj;ajk m%Odk wêm;sjreka yd w;sf¾l


wêm;sjrekaf.ka iukaú; fõ' fh wjqreoaolg jrla /iafjk w;r ieisjdr
i|yd uqo,a weu;sjreka" ksfhdacH uqo,a weu;sjreka iy uy nexl= md,lfhda
iyNd.s fj;s' Pkao n,h idudcsl rgj, odhl;ajhg wkqmd;slj ysñfõ'

22 Sureka Wageeshwara
3' wOHCI uKav,hg idudcslhka 12 ls' thska 08 la l,dmfhka o " b;sß 04 fokd
l,dmfhka msg idudcslhkaf.ka o m;a fõ' ks, ld,h wjqreÿ 02 ls'
wjYH;dj wkqj /ia fõ'

4' iNdm;sjrhd wêm;s uKav,h úiska m;a flf¾' wêm;s uKav,hg fyda
wOHCI uKav,hg wh;a fkdjk mqoa.,fhl= fï i|yd m;alrkq ,enQj o ks,
n,fhka tu wdh;k foflau idudcsl;ajh o wOHCI uKav, iyNd.S;ajh o
ysñ fõ' ks, ld,h jir 05 ls'

• wdishdkq ixj¾Ok nexl=j yd Y%S ,xldj'

Y%S ,xldj o fuys idudcslfhls'

Y%S ,xldjg imhd we;s wdOdr w;=ßka lsysmhla"

1' fndaj;ekak c, úÿ,s n,d.drh'


2' imq.ialkao hQßhd fmdfydr ksIamdok jHdmD;sh'
3' Y%S ,xldfõ ngysr fjr<nv ëjr l¾udka; ixj¾Okh'
4' lsß|s Th ixj¾Ok jHdmD;sh'
5' fijk., iy .,aTh iSks l¾udka; ixj¾Okh'
6' ëjr jrdh ixj¾Okh'
7' nyq jd¾Isl fNda. ixj¾Ok jHdmD;sh'
8' iqkdñfhka wj;eka jQjka kej; mosxÑh i|yd weußldkq fvd,¾
ñ,shk 157 la ,nd oSu'
9' W;re kef.kysr ck;dj kej; k`.d isgqùfï iy ixj¾Okh lsÍfï
jHdmD;sh ^North - East Community Restoration and Development
Project& hgf;a Tjqka kej; mosxÑ lsÍug iy Tjqkaf.a uQ,sl wjYH;d
imqrd,Sug Wojq lsÍu'

rdcH fkdjk ixúOdk

• rdcHh fkdjk ixúOdk j, wdrïNh" j¾Okh iy úldYh'


rdcH fkdjk ixúOdk ^Non Government Organization& hkq mrjeishka
fyda mqrjeis lKavdhï fyda tu fowxYhu fyda wka;¾cd;sl uÜgñka iyfhda.S;djla
f.dvk.d .ekSfï wruqKska ia:dms; lr.kq ,enQ ixúOdk úfYaIhls' fïjd wdKavq
u.ska fufyhjk" ia:dms; lrk ,o fyda ljr wdldrhl fyda m%;smdok imhk fyda
wdh;k j¾.hla fkdfõ' 1968 oS tlai;a cd;Skaf.a wd¾Ól iy iudc uKav, u.ska
iïu; l< fhdackdjlg wkqj wka;¾ rdcH .súiqula gf;a fkdmsysgjQ TakEu
cd;Hka;r ixúOdkhla rdcHh fkdjk ixúOdkhla f,i ye|skaúh hq;= h'

fïjd foaYmd,k ld¾hkaf.ka ñÿkq tajd jk w;ru" foaYmd,k n,h wfmaCId


lrk mCI fyda lKAvdhï o fkdfõ' tfy;a ;u wruqKq k`.d isgqùug rdcH n,fha
wdrCIdj wfmaCId lrhs'
23 Sureka Wageeshwara
rdcH fkdjk ixúOdk j, mrud¾:h jkafka iuia; iudchfau fyda bka
fldgil fyda iudc wd¾Òl ixj¾Ok k`.d isgqùu fõ'

tu ksid fuu ixúOdk jD;a;Sh iñ;sj, iajrEmfhka fjkia jQ ,dNdxY flrys


keUqrejla ke;s ixúOdk úfYaIhls' tfy;a rdcHh fkdjk ixúOdk ta ta rdcHhkays
;sridr ixj¾Okhla wruqKq lr.kq ,enQ iy ru wruqKq idOkh i|yd Wmfhda.Slr
.; yels o hkak kQ;kfha oS mss.ekSulg ,la jQ u;hls'

wka;¾cd;sl r;= l=rei iudch'


International Committee Of Red Cross - ICRC

wdrïNh'

1864 we;slr .;a cskSjd iïuq;sh u`.ska ìyslr .kakd ,os' fuys ks¾ud;Djrhd b;d,s
cd;sl fykaß vqkdkaÜ fõ' 1859 W;=re b;d,sfha isÿ jQ igkska ;=jd, ,o fin`Mka m;a
ÿlaÅ; ;;a;ajh ÿgq fudyq tn÷ whg Wojq lsÍu i|yd ;j;a mqoa.,hka 04 fofkl=
iu`. tlaj mstsgqjd .kakd ,o w;r 1684 cskSjd iïfï,kfha oS th ks< jYfhka
msysgqjd .kakd ,os'

wruqKq

1' ukqIH j¾.hdg ljr ia:dkhloS jqjo ú|skakg isÿjk fõokd je<elaùug
iy wvq lsÍug m%h;ak oeÍu'

2' ukqIH j¾.hdf.a f.!rjh /flk mßos l%shdlsÍu'

3' cd;sh" wd.u" mka;sh fkdi,ld mqoa., wjYH;d bgqlr oSug lghq;= lsÍu'

4' ish¨ fokdf.au úYajdih ,efnk mßos jdo újdo j,ska f;drj wmCImd;S
f,i l%shd lsÍu'

5' ta ta rdcHhkays kS;s Í;s j,g hg;aj r;= l=rei ixúOdkfha m%;sm;a;sj,g
wkql+,j l%shd lsÍu'

6' ,dNdfmaCIdfjka f;drj iafõÉPdfjka iyk ie,iSu'

7' tla rgl tla r;= l=ri iudchla muKla msysgqùu'

8' r;=re l=rei iudch rfÜ ish`M fokdgu újD; jk w;r foaY iSudj ;=<
ukqIH j¾.hdf.a hym; i|yd l%shd lsÍu'

24 Sureka Wageeshwara
idudcsl;ajh'

1863 msysgqjd.;a wka;¾cd;sl r;=lrei iudch iaúia cd;sl idudcslhska 25 f.ka


iukaú; fõ' ´kEu rglg r;= l=rei iudcmsysgqjd .; yels w;r tfia msysgqkd
.kakd ,o r;= l=rei iudchl rfÜ ´kEu mqrjeisfhl=g idudcsl;ajh .; yelsh'
tu idudcslhska ixúOdkfha kS;shg fukau wod< rdcHhfha kS;shg hg;aúh hq;= h'
oekg idudcsl;ajh oY ,CI 300 lg wêl jk w;r rgj,a 146 l r;= l=rei iudc
msysgqjd we;'

ixúOdk hdka;%Kh'

jeo.;a wdh;k 03 la mj;S'

I' wka;¾cd;sl r;= l=rei iïfï,kh'


II' wka;¾cd;sl r;= l=rei lñgqj'
III' cd;sl r;= l=rei iudc'

² wka;¾cd;sl r;= l=rei iïfï,kh'

1919 wdrïN lrk ,os' jir 04 lg jrla meje;afõ' fuys ld¾hhka jkafka
cd;sl r;= l=rei iudc msysgqjd tajd w;r wfkHdakH in|;d mj;ajd .ekug Wmldr
lsÍu yd cd;sl iudcj,g Wmfoia oSu iy wOdr oSu'

² wka;¾cd;sl r;= l=rei lñgqj'

1863 msysgqjk ,o fuh iaúia cd;sl idudcslhska 25 f.ka iukaú; fõ' wdOdr
imhkafka iaúiag¾,ka; rch iy ta ta rgj, cd;sl uÜgfï r;= l=rei iudc u.sks'
ld¾hhka jkafka ixúOdkfha uQ,sl m%;sm;a;s mj;ajdf.k hdu" fiajdjka jHdma;
lsÍu" w¨;ska msysgqjk r;= l=rei iudc ms<s.ekSu hkdoshhs'

² cd;sl r;= l=rei iudc'

tla tla rgj, msysgqjk r;= l=rei iudc fuhska woyia flf¾' rgl ´kEu
mqrjeisfhl=g fuys idudcsl;ajh .; yel'

• Y%S ,xldj iy r;=l=rei ixúOdkh'


wdrïNh'

wdrïNh jkafka ì%;dkHh r;= l=rei iudcfha YdLdjla jYfhks' ta 1936


jif¾oS h' 1949 oS fuh z,xld r;= l=rei iudchZ njg m;a jQ w;r 1952 oS fuh
wka;¾cd;sl r;= l=rei lsñgqj úiska ms<s.kakd ,os' 1972 oS fuh zY%S ,xld r;= l=rei
iudchZ njg m;a úh' ´kEu mqrjeisfhl=g idudcsl;ajh .; yels w;r ta ish,a,f.a
tl;=fjka msysgqjd .kakd ,o uyd ix.uh u.ska ish¨ ;srK .efka' m%Odk ld¾hd,h
fld<U mj;sk w;r uykqjr iy l=reKE., YdLd folla mj;S'

25 Sureka Wageeshwara
Y%S ,xldfõ r;= l=rei iudch úiska my; i|yka fiajd bgq flf¾'

1' m%:udOdr mqyqKqj iy fiajdj'


2' m%d:ñl fi!LH ixrCIKh'
3' .Dy id;a;= fiajh'
4' .s,ka r: fiajd'
5' f,a oka fokakjqka n|jd .ekSu'
6' úm;g m;a mqoa.,hka ms<sn| fidhd ne,Su iy f;dr;=re iemhSu'
7' ;reK fiajd lghq;=
8' fmdaIK fiajd'
9' m%cd ixj¾Ok jevigyka'

miq.sh ld, mßÉfPaoh ;=< Y%S ,xldfõ W;=re iy kef.kysr m%foaYj, mej;s
isú,a hqoaO mßirh ;=< r;= l=reih úYd, ld¾h Ndrhla bgq lrk ,os' úfYaIfhka
LTTE ixúOdkhg hg;aj ;snQ m%foaYj, idudkH ck;djf.a fi!LHh myiqlï"
úm;g m;a mqoa.,hskaf.a wjYH;d fidhd ne,Su iy úfYaIfhka tu m%foaY iy rch
w;r iïnkaO;d mj;ajd .ekSu we;=¨ fiajd /ila bgq lrk ,os'

26 Sureka Wageeshwara
cd;Hka;r CIud wdh;kh
Amnesty International
wdrïNh'

1961 tx.,ka;fha mSg¾ fnkaika ^Peter Beneson& iy tßla fíl¾ ^Eric Baker&
úiska wdrïN l< Apeal For Amnesty Woaf>daIKh mokï lr .ksñka 1962
iema;eïn¾ 30 osk cd;Hka;r CIud wdh;kh ^Amnesty International& msysgqjk ,os'

wruqKq'

udkj ysñlï lvùï j,g ,la jQ mqoa.,hkag idOdrK;ajh ,nd oSu" udkj
whs;sjdislï ¥IKhg ,la lsÍu wjika lsÍu i|yd udOH wjOdkh fhduq lsÍu" iDcq
wNshdpkd bosßm;a lsÍu iy ta ms<sn| ióCIKh lsÍu fuys wdrïNl wruqK jqj o
wojk úg irKd.;hka" mSvkhg m;a l=," wd.ï iy ckj¾.j,;a" ldka;djkaf.a
whs;sjdislï fjkqfjka fmkS isáhs' fï wkqj cd;Hka;r CIud wdh;kh my;
i|yka fCIA;%hkays l%shd;aul fõ'

1' ldka;d whs;sjdislï


2' <ud whs;sjdislï
3' ysxikh ksudlsÍu'
4' urK o~qju wfydais lsÍu'
5' irKd.;hskaf.a whs;sjdislï
6' ysrlrejkaf.a whs;sjdislï
7' udkj .re;ajh wdrCId lsÍu'

idudcsl;ajh'

leu;s mqoa.,fhl=g fuys idudcsl;ajh .; yel' ta wkqj iafõÉPd;aul moku u;


iïnkaO jQ idudcslhska úYd, m%udKhla iy jegqma jD;a;ShfõoSka lsysmfofkl=f.ka
fuh iukaú; fõ' j¾;udkh jk úg idudcslhska iy olajkakka ñ,shk 2'2 lg
wdikak m%udKhla isà'

ixúOdk hdka;%Kh'

1' tla tla rgj, idudcslhska msysgqjd .kakd ztallZ ^Section& my<u wdh;kh
njg m;a fõ' l=vd idudcslhska m%udKhla isák rgj, mj;akd tn÷ ixúOdk
zjHQyZ ^Structure& kñka ye|skafõ'

2' fun÷ ztallZ ^Section& iy zjHQyZ ^Structure& hk ixúOdk fkdue;srgj,


mqoa.,hskag o cd;Hka;r CIud wdh;kfha zcd;Hka;r idudcslhskaZ
^International Member& úh yelsh'

27 Sureka Wageeshwara
3' fuu wdh;kj, ld¾h jkafka uQ,sl l%shdldrlï iïnkaëlrKh lsÍu fõ'

4' fuu ztallZ ^Section& iy zjHQyZ ^Structure& ixúOdkj, idudcslhskag


tajdfha idudcsl m%udKhg wkqj ksfhdacs;hka msßila m;a l< yels w;r" tu
ksfhdcs;hkaf.ka iukaú; zwka;¾cd;sl ljqkais,hZ ^International
Council& ixúOdk hdka;%Kfha ó,`. wdh;kh fõ'

5' fuu wka;¾cd;sl ljqkais,h ^International Council& ;=< ish¨


idudcslhska cd;Hka;r moaO;s" fuu tall ^Section& iy jHQy ^Structure&
ksfhdackh jqjo Pkoh oSfï whs;sh tall ^Section& iy jHQy ^Structire&
j,g muKla ysñ fõ'

6' wka;¾cd;sl ljqkais,h wjqreÿ 02 lg jrla /iafõ'

7' fuu wka;¾cd;sl ljqkais,fhka m;alr .kakd idudcslhska 08 f.ka yd


^International Executive Committee& cd;Hka;r CIud wdh;kfha
by<u wdh;kh fõ'

8' cd;Hka;r CIud ixúOdkfha ffoksl lghq;= bgqlsÍfï j.lSu orK


wka;¾cd;sl ljqkais,h iy wka;¾cd;sl úOdhl fldñáh úiska fufyhjk
zwka;¾cd;sl f,alï ld¾hd,hlaZ ^International Secretariat& iy
f,alïjrfhla o isà'

9' 2005 jk úg ztallZ ^Section& 52 la iy zjHQyZ ^Structure& 23 la o mej;=Ks'

• Y%S ,xldj iy cd;Hka;r CIud wdh;kh'

cd;Hka;r CIud oxúOdkh ;u wruqKq uqÿka muqKqjd.ekSu i|yd


fhdod.kakd m%n,;u uOH wod< whs;sjdislï lvùu ms<sn| uyck u;hla
f.dvke.Su jk w;r ta i|yd Wmdh ud¾. Ndú;hg .kS' m%jD;a;s idlÉPd ^Press
Release& ta w;ßka tla Wmdhla jk w;r 2005 jk úg tn÷ m%jD;a;s idlÉPd 52 la Y%S
,xldj iïnkaOfhka mj;ajd we;'

28 Sureka Wageeshwara
udkj ysñlï úu¾Yk ixúOdkh
Human Rights Watch

wdrïNh'

1975 fy,aiskals iïuq;sh u; fy,aiskals úu¾Yk ^Helcinki Watch& ixúOdkfha


wdrïNhla iu`. 1978 wdrïN úh'

1981 wefußlka úu¾Yk ^American Watch& ixúOdkh;a" 1985 wdishd úu¾Yk


^Asia Watch& ixúOdkh;a " 1988 wm%sld úu¾Yk ^Africa Watch& ixúOdkh;a " 1898
ueo fmros. úu¾Yk ^Middle east Watch& ixúOdkh;a wdrïN jQ w;r 1988 fï
ish,a, tlaj udkj ysñlï úu¾Yk ixúOdkh ^Human Rights Watch& msysgqjd .;a
y'

m%;sm;a;s'

1' f,da jgd isák ck;djf.a whs;sjdislï wdrCId lsÍug lemù l%shdlsÍu'

2' wiudk ie,ls,s ke;s lsÍug" foaYmd,k ksoyi wdrCIdlr .ekSug " hqO
ld,j, oS isÿjk wudkqIsl ie,ls,sj,ska ck;dj wdrCId lr .ekSug iy
jrolrejka kS;sh boßhg f.k hdug mSvdjg m;a jQjka iu`. ke.S isàu'

3' udkj whs;sjdislï lvùu iy tajdg j.lsj hq;= ¥Is;hka yiqlr .ekSug
wjYH úu¾Ykhka iy fy<sorõ lsÍu isÿ lsÍu'

4' f,dj iEu rdcHhlgu iy n,h w;am;alrf.k isákakkag n,h whq;= f,i
Ndú;h wjika lsÍug iy wka;¾cd;sl udkj ysñlï kS;shg .re lsÍug n,
lsÍu'

l%shdldÍ;ajh'

1975 isg fï olajd by; wruqKq idOkh lsÍu i|yd mq`M,a jevfldgila
bgqlrk ,o w;r 1977 oS Tjqka f.khk ,o ìï fndaïn ;ykï lsÍfï wka;¾cd;sl
Woaf>daIKh i|yd fkdfn,a idu ;Hd. ^Nobel Peace Prize& ysñlr .kakd ,os'

29 Sureka Wageeshwara

You might also like