Polityka społeczna – przyjęty i realizowany przez władzę publiczną i organizacje

pozarządowe zespół długofalowych działań na rzecz zaspokajania potrzeb i

rozwiązywaniaproblemów społecznych. Polityka społeczna to również dziedzina nauk
społecznych zajmująca się teorią polityki społecznej. Nauka o polityce społecznej znajduje
zastosowanie przy konstruowaniu programów gospodarczych i społecznych partii politycznych a
wyborcy oczekują ich realizacji w zgodzie z deklaracjami przedwyborczymi. Polska przyjęła
wKonstytucji model społecznej gospodarki rynkowej.

W zakres zainteresowań polityki społecznej wchodzą zagadnienia prawne, polityczne,

socjologiczne, ekonomiczne w następujących obszarach:

 polityka demograficzna (ludnościowa) i polityka rodzinna

 polityka edukacyjna (oświatowa)
 polityka kulturalna
 polityka ochrony zdrowia
 polityka mieszkaniowa
 polityka migracyjna
 polityka zatrudnienia (przeciwdziałanie bezrobociu, kształtowanie płac i warunków
bezpieczeństwa pracy)
 polityka zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej
 polityka ochrony środowiska naturalnego
 polityka prewencji i zwalczania zjawisk patologii.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa.

> Nadrzędnym celem pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin, które znalazły się w
trudnych sytuacjach życiowych oraz zapobieganie takim sytuacjom.

Pomoc społeczna – jedna z instytucji polityki społecznej państwa, której głównym zadaniem jest
pomoc osobom i rodzinom w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach

Na system opieki społecznej składa się m.in. dotowana przez państwo opieka zdrowotna, która
przynajmniej w teorii ma być dostępna dla wszystkich obywateli.

Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami ich
pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera ich w wysiłkach
zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających
godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez
podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
celem polityki socjalnej krajów członkowskich jest
zapewnienie minimum standardu życia.
Funkcje socjalne państwa – całokształt działalności w socjalnej sferze stosunków społecznych
zmierzająca do zabezpieczenia społecznego jednostek ludzkich. Obejmuje ona przede wszystkim
działania na rzecz ubezpieczeń społecznych, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, a także
rozwiązania problemu wykorzystania zasobów ludzkich, stworzenia odpowiednich warunków
pracy i bytowania ludzkiego. Państwo jest zainteresowane w zapewnieniu pokoju społecznego i
przeciwdziałaniu powstawania niepokojów społecznych. Podejmując kwestie zabezpieczenia
społecznego zmierza do zapewnienia minimum socjalnego jednostkom ludzkim i znośnego
bytowania grupom ludzkim. Poziom tego zabezpieczenia zależny jest od możliwości świadczeń
państwa na drodze odpowiedniego ustawodawstwa i poprzez działania instytucji socjalnych. W
ostatecznej instancji, zabezpieczenia społeczne zależą od stopnia rozwoju
gospodarczego państwa, który pozwala na wzięcie pod opiekę mniejszej lub większej liczby
obywateli potrzebujących pomocy, a także polityki podziału wypracowanego dochodu
narodowego.

Na funkcję socjalną państwa składają się rozległe działania mające na względzie

zapewnienie obywatelom cywilizowanych warunków pracy i godziwego za nią wynagrodzenia,
zapewnienia ochrony zdrowia, minimum egzystencji, a także ochronę środowiska
naturalnego przed nadmiernym zanieczyszczeniem.

Ubezpieczenia społeczne[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Ubezpieczenia społeczne.

Stworzone przez państwo ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe i powszechne. W

cywilizowanych społeczeństwach obejmują świadczenia na rzecz rodziny, ludzi starych,
niezdolnych do pracy, świadczenia w przypadku choroby, wypadku przy pracy. Świadczenia
z ubezpieczenia społecznego związane z macierzyństwem i opieka nad dzieckiem obejmują
zasiłek w czasie urlopu macierzyńskiego, zasiłek porodowy, zasiłek wychowawczy, zasiłek
opiekuńczy. Świadczenia dla ludzi starych i niezdolnych do pracy są
to:emerytury, renty inwalidzkie, renty rodzinne, świadczenia dla kombatantów i inwalidów
wojennych. Świadczeniami emerytur i rent objęci są też rolnicy (w Polsce patrz: KRUS).

Zabezpieczenia społeczne - system zinstytucjonalizowanych świadczeń materialnych i

niematerialnych, które mają na celu zagwarantowanie oraz zaspokojenie podstawowych potrzeb
wszystkim członkom danej społeczności.

Rozwinęły się po II wojnie światowej mimo tego, że u schyłku XIX wieku funkcjonowały już jego
elementy.

Głównym celem stworzenia systemu zabezpieczeń społecznych było zapewnienie członkom

danego społeczeństwa zarówno bezpieczeństwa socjalnego jak i bezpieczeństwa przed różnymi
rodzajami ryzyka socjalnego takimi jak macierzyństwo, zgon żywiciela rodziny, starość, utrata
pracy czy niezdolność do pracy ze względów zdrowotnych.

W celu realizacji zabezpieczenia społecznego konieczne jest funkcjonowanie instytucji opieki

społecznej, która jest powoływana przez państwo lub władze terenowe.
Zabezpieczenie społeczne realizowane jest za pomocą trzech metod: ubezpieczeniowej,
zaopatrzeniowej i filantropijnej. Uwzględniając aspekt administracyjno-finansowy można wskazać
na metodę ubezpieczeniową, zaopatrzeniową i pomoc społeczną[1].

Wśród zabezpieczeń społecznych mających charakter powszechny możemy wyróżnić:

 praca socjalna
 dofinansowanie w zakresie opieki i pomocy społecznej,
 ochronę zdrowia,
 ubezpieczenia społeczne,
 ubezpieczenia osobowe i majątkowe ludności
 świadczenia dla inwalidów,
 zasiłki
 bezpieczeństwo socjalne
 stypendia.

Ubezpieczenie zdrowotne – ubezpieczenie, w którym osobie ubezpieczonej przysługują

świadczenia zdrowotne mające na celu zachowanie zdrowia, ochronę przed skutkami chorób
oraz leczenie. Wyróżnia się obowiązkowe oraz dobrowolne (prywatne) ubezpieczenie zdrowotne.

Państwo opiekuńcze (ang. welfare state), także: państwo dobrobytu, państwo bezpieczeństwa
socjalnego – koncepcja państwa oraz społeczeństwa powstała pod wpływem tzw.ekonomii
dobrobytu, ukształtowana po II wojnie światowej. Była głoszona w szczególności w latach 50.-
80. XX wieku. Państwo opiekuńcze to państwo kapitalistyczne z silnyminterwencjonizmem
państwowym, będącym przeciwieństwem liberalizmu ekonomicznego, ma kłaść szczególny
nacisk na rozwiązywanie problemów społecznych.

Marginalizacja – wykluczenie z udziału w życiu społecznym jednostek, grup społecznych lub w

ujęciu globalnym społeczeństw w stosunku do ich otoczenia społecznego. Wykluczenie
społeczne może odnosić się do procesu wykluczania jednostek i grup albo do stanu wykluczenia.

Wykluczenie jest rozumiane jako niemożliwość bycia uczestnikiem ważnych społecznie aspektów
życia społecznego, jak gospodarcze, polityczne czy kulturowe[1][2].

W przypadku wykluczania społecznego jednostek czynnikami mającymi na to największy wpływ

jest bezrobocie i bieda. Jeżeli dochodzi do koncentracji tego typu ludności w przestrzeni
geograficznej, wówczas pojawiać się może specyficzna subkultura ubóstwa oraz wytwarzać
się podklasa (underclass), w której wzory zachowań i systemy wartości często podlegają
dziedziczeniu w następnych pokoleniach. Pod wpływem marginalizacji na obszarach miejskich
możliwe jest wytwarzanie się gett.
Minimum socjalne – wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na
podstawie koszyka dóbr służących do zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na niskim
poziomie. Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymania życia
(porównaj: minimum egzystencji), lecz dla posiadania i wychowania dzieci, a także dla
utrzymania minimum więzi społecznych. Do pierwszej grupy składników zaliczają się wydatki na
mieszkanie, żywność, odzież, obuwie, ochronę zdrowia i higienę; do drugiej grupy – koszty
komunikacji i łączności (np. dojazdy do pracy), wydatki na kształcenie i wychowanie dzieci, na
kontakty rodzinne i towarzyskie oraz skromne uczestnictwo w kulturze. Jest to więc model
zaspokajania potrzeb na poziomie minimalnego dobrobytu. Minimum socjalne nazywane jest też
granicą wydatków gospodarstw domowych, mierzącą godziwy poziom życia.

Bieda (ubóstwo) – to pojęcie ekonomiczne i socjologiczne opisujące stały brak dostatecznych

środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie jedzenia,
schronienia, ubrania, transportu oraz podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych. Bieda
stanowi zagrożenie dla realizacji celów lub zadań życiowych[1].

Minimum egzystencji - koszyk dóbr, niezbędnych do podtrzymania funkcji życiowych człowieka i

sprawności psychofizycznej. Uwzględnia on jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może
być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego
wyniszczenia i zagrożenia życia. W skład koszyka minimum egzystencji wchodzą potrzeby
mieszkaniowe i artykuły żywnościowe. Łączny koszt nabycia (zużycia) tych dóbr określa wartość
koszyka, która stanowi granicę ubóstwa skrajnego.

Ubóstwo absolutne to pojęcie stosowane również w statystykach międzynarodowych na

oznaczenie krańcowej biedy. Skrajnie (absolutnie) ubogim jest ten, kto może wydać na swoje
utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie (w Polsce jest to 2,5 raza więcej).
Takich osób jest na świecie około 2 mld, czyli prawie 1/3 ludzkości. Większość stanowią
mieszkańcy Afryki i Azji Południowej. Ograniczenie o połowę liczby ludzi, którzy cierpią głód lub
skrajne ubóstwo jest pierwszym zadaniem na liścieMilenijnych Celów Rozwoju ONZ do roku
2015[2]. Jednak tempo realizacji tego celu i brak woli politycznej krajów bogatych wskazuje, że
jest on w tym czasie nierealny do osiągnięcia, a nawet w niektórych regionach ubóstwo się
pogłębia.

Ubóstwo względne – ma zmienną wartość i odnosi się do przeciętnego poziomu życia w danym
kraju, mierzonego na ogół wysokością przeciętnych dochodów (wydatków). W tym pojęciu
(relatywnym, względnym), w przeciwieństwie do pojęcia ubóstwa absolutnego (bezwzględnego),
kładzie się nacisk nie tyle na bezwględną wysokość dochodu ale na poziom nierówności, tj.
dystans pomiędzy poziomem życia określonych grup ludności, który wynika z wysokości
dochodu. Zwolennicy podejścia względnego upatrują przyczyn ubóstwa przede wszystkim w
funkcjonowaniu systemu społeczno-ekonomicznego. Na pierwszym miejscu wśród jego przyczyn
wymieniają bezrobocie jako zjawisko niezależne od ubogich. Na drugim miejscu są
niskie płace występujące w pewnych zawodach, regionach czy w stosunku do
niektórych dyskryminowanych grup ludności. Brak odpowiedniego dochodu wynikającego z
okoliczności niezależnych od świadomości i woli ubogich jest pierwotną przyczyną ubóstwa.

Subiektywna granica ubóstwa - odpowiada w przybliżeniu

poziomowi dochodów deklarowanych przez respondentów jako ledwie wystarczające.

Ustawowa granica ubóstwa – kwota dochodów, która zgodnie z obowiązującą ustawą o

pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego.

Ubóstwo jest jednym z najpoważniejszych problemów społecznych we współczesnej Polsce.

Pojęcie to jest wieloznaczne, niejasne, określane i mierzone na wiele sposobów. Najogólniej
rzecz ujmując, termin „ubóstwo” odnosi się do sytuacji deprywacji potrzeb: niemożności ich
zaspokojenia ze względu na niedostateczne dochody i niewystarczające środki finansowe,
którymi dysponuje jednostka, bądź rodzina, bądź gospodarstwo domowe.
Find out more from UK Essays
here: http://www.ukessays.com/essays/foreign-language/ubostwo.php#ixzz3VWylclh9

Ubóstwo absolutne- miarą jest minimum egzystencji wyznaczone na poziomie koszyka dóbr i
usług niezbędnych do zaspokojenia wyłącznie najbardziej podstawowych potrzeb, czyli do
przeżycia jednostki. Są to potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie.

2. Minimum socjalne- uwzględnia koszyk dóbr i usług uznanych za niezbędne do normalnego

funkcjonowania człowieka w społeczeństwie. Minimum socjalne to taki „poziom niskich
dochodów, który pozwala ludziom normalnie uczestniczyć w życiu społeczeństwa ( w integracji z
nim) i nie wpaść w ubóstwo.

3. Ubóstwo ustawowe ( zwane też urzędowym lub oficjalnym)- odnosi się ono do poziomu
dochodów, które ustawodawca uznał za uprawniające do ubiegania się o wsparcie ze strony
instytucji pomocy społecznej.

4. Ubóstwo relatywne- uwzględnia specyfikę danego społeczeństwa i właściwe mu potrzeby i

sposoby ich zaspokajania. Miarą ubóstwa relatywnego jest odsetek średnich wydatków ( lub
dochodów) ogółu gospodarstw domowych. Gdy ubóstwo relatywne ustalone jest na poziomie
50% do biednych zaliczane są rodziny( gospodarstwa domowe), których wydatki stanowią, co
najwyżej połowę przeciętnych wydatków gospodarstw domowych w kraju.

5. Ubóstwo subiektywne- wyznaczone jest na podstawie opinii członków społeczeństwa na temat

ich poziomu życia i dochodów. Za subiektywnie biedne uważa się zazwyczaj rodziny, które
uzyskują dochody niższe niż przeciętne dochody wskazane przez respondentów jako „ledwie
wystarczające” na pokrycie niezbędnych potrzeb.

Find out more from UK Essays

here: http://www.ukessays.com/essays/foreign-language/ubostwo.php#ixzz3VWzA24oY

Politykę społeczną rozumie się przede wszystkim jako działalność podmiotów UE, państw
członkowskich, samorządów oraz organizacji pozarządowych, skierowanych na:
- poprawę warunków pracy i życia obywateli UE,
-asekuracje przed ryzykami życiowymi,
Wyrównywanie szans życiowych grup społecznych ekonomicznie i socjalnie najsłabszych przez
zwalczanie socjalnej izolacji.
Finalnymi celami polityki społecznej jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa i podwyższenie
materialnej wolności przez gwarancje równych szans dla wszystkich w zakresie zarobkowania i
systemu zabezpieczenia społecznego. Cele europejskiej polityki socjalnej odniosła się do trzech
obszarów:
-polepszenie warunków życia, pracy i kształcenia,
-prawo do zatrudnienia i prawo do wykształcenia (wykształcenie silnie związane z rynkiem pracy,
potrzeba elastyczności - umiejętności dostosowania się do ryku pracy ), -stworzenie systemu
zabezpieczenia społecznego.