Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 13 p.

Imię ..................................................................................

1 Rysunek przedstawia element budowy organizmu. ( ... / 1 p.)

a) Określ, czy przedstawiony element organizmu zaliczamy do pośrednich czy
bezpośrednich dowodów ewolucji. Odpowiedź uzasadnij.
b) Skreśl w zdaniach błędne informacje.
A. Przedstawiony na rysunku element pochodzi od organizmu, który jest żywą
skamieniałością / skamieniałością kopalną.
B. Nauką, która zajmuje się poszukiwaniem i opisywaniem tego rodzajów dowodów
ewolucji, jest paleontologia / biogeografia.
C. Dowód ewolucji przedstawiony na rysunku pochodzi z obserwacji współcześnie żyjącego gatunku /
analizy zapisu kopalnego.
2 Zwierzęta te mają cechy dwóch gromad: starszej i młodszej ewolucyjnie. Są trudne do zbadania, ( ... / 1 p.)
rekonstrukcji i charakterystyki, ponieważ współcześnie nie występują, a o ich istnieniu dowiadujemy się
jedynie ze szczątków kopalnych.
Dokończ zadanie.
Właściwym przykładem opisanych organizmów jest
A. endemit, np. australijski koala.
B. forma przejściowa, np. archeopteryks.
C. żywa skamieniałość, np. dziobak.
3 Wpisz literę D, jeśli przykład dotyczy dywergencji, lub literę K – jeśli dotyczy konwergencji. ( ... / 2 p.)
A. Zęby ssaków, m.in. wilka i krowy.
B. Rybokształtne ciało u delfina, rekina i śledzia.
C. Występowanie oczu u wszystkich kręgowców.
D. Błona lotna między kończynami umożliwiająca szybowanie, która występuje u australijskiej lotopałanki
(torbacz) oraz wiewiórki latającej z Ameryki Północnej.
E. Opuszki na kończynach kotów i kopytach krowy oraz chwytne palce u małp.
F. Skrzydła ważki i skrzydła kolibra.
4 Uporządkuj we właściwej kolejności formy hominidów. Zacznij od formy najmłodszej. ( ... / 1 p.)

człowiek rozumny

australopitek

człowiek wyprostowany

ardipitek

człowiek zręczny

neandertalczyk

5 Wstaw literę N, jeśli zdanie dotyczy doboru naturalnego, lub literę S – jeśli dotyczy doboru sztucznego. ( ... / 2 p.)
A. W tym rodzaju doboru o selekcji osobników decyduje środowisko.
B. W tym rodzaju doboru do rozrodu są wybierane te osobniki, które mają dla człowieka korzystne cechy.
C. Ten rodzaj doboru jest procesem zaplanowanym.
D. W doborze tym największe szanse na rozród mają osobniki najlepiej przystosowane do warunków
środowiska.
E. W wyniku tego doboru powstają różne rasy zwierząt.
F. W wyniku tego doboru spośród wielu żółwi przetrwają tylko najsilniejsze osobniki.
6 Podaj nazwę opisanego rodzaju dryfu genetycznego. ( ... / 1 p.)
W XIX w. na skutek polowań niemal całkowicie wyginęły słonie morskie północne. W celu ochrony tego
gatunku rząd USA podjął określone działania, dzięki którym po pewnym czasie populacja tych zwierząt
wzrosła ze 100 do 30 000 osobników.

Grupa A | strona 1 z 4
7 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Organizmy o korzystnych cechach mają większą szansę na przeżycie i rozród. P F

Nowe cechy w populacji są warunkowane pojawieniem się nowych alleli
2. P F
genów na skutek mutacji.
Selekcja osobników o korzystnych cechach odbywa się na skutek planowanych
3. P F
działań człowieka i czynników środowiskowych.

8 Dwa gatunki palm – Howea forsteriana i Howea belmoreana – rosną na maleńkiej, odizolowanej od ( ... / 1 p.)
kontynentu wyspie Lord Howe na Oceanie Spokojnym. Są one blisko spokrewnione, ale występuje między
nimi izolacja rozrodcza, ponieważ wykazują różny czas kwitnienia i mają odmienne preferencje dotyczące
warunków siedliskowych.
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2.
Opisana w tekście specjacja przebiega
bez bariery doszło do rozdzielenia populacji na mniejsze grupy przez
A. 1.
geograficznej, wody Oceanu Spokojnego.
ponieważ
z barierą dwa gatunki wyodrębniły się na małej wyspie w wyniku
B. 2.
geograficzną, zajmowania innych siedlisk.

9 Komórki eukariotyczne powstały w wyniku pochłonięcia małych komórek prokariotycznych przez inne ( ... / 1 p.)
cudzożywne komórki prokariotyczne. Pochłonięte komórki nie zostały jednak strawione. Pomiędzy nimi a
komórką gospodarza powstała symbioza i stały się one organellami komórkowymi. W ten sposób powstały
mitochondria i chloroplasty, które mają m.in. kolisty DNA oraz rybosomy.
a) Podaj nazwę teorii, którą opisano w tekście.
b) Oceń prawdziwość stwierdzenia „Chloroplasty i mitochondria to pozostałości komórek
prokariotycznych w komórkach eukariotycznych”. Odpowiedź uzasadnij.
10 Na rysunku przedstawiono przebieg i efekty doświadczenia pokazującego procesy, które mogły zachodzić w ( ... / 2 p.)
praoceanie.
Źródło: https://nauka.wiara.pl/wyszukaj/wyrazy?
q=STUDIA
Podaj literę spośród A–E, którą oznaczono
punkt zawierający poprawnie sformułowany
problem badawczy do przedstawionego
doświadczenia, oraz literę, którą oznaczono
hipotezę potwierdzoną wynikami tego
doświadczenia.
A. Czy w warunkach panujących w praoceanie
tworzyły się związki organiczne?
B. Związki organiczne nie mogły powstawać w
praoceanie pod wpływem podgrzewania.
C. Wpływ pierwotnych warunków panujących w praoceanie na powstawanie związków organicznych i
nieorganicznych.
D. Wpływ wysokiej temperatury na powstawanie związków nieorganicznych w praoceanie.
E. Warunki panujące w praoceanie sprzyjały tworzeniu się związków organicznych.

Grupa A | strona 2 z 4
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 13 p.
Imię ..................................................................................

1 Rysunek przedstawia element budowy organizmu. ( ... / 1 p.)

a) Określ, czy przedstawiony element organizmu zaliczamy do pośrednich czy
bezpośrednich dowodów ewolucji. Odpowiedź uzasadnij.
b) Podkreśl w zdaniach właściwe informacje.
A. Przedstawiony na rysunku element pochodzi od organizmu, który jest żywą
skamieniałością / skamieniałością kopalną.
B. Nauką, która zajmuje się poszukiwaniem i opisywaniem tego rodzajów dowodów
ewolucji, jest paleontologia / biogeografia.
C. Dowód ewolucji przedstawiony na rysunku pochodzi z obserwacji współcześnie żyjącego gatunku /
analizy zapisu kopalnego.
2 Zwierzęta te mają cechy dwóch gromad: starszej i młodszej ewolucyjnie. Są trudne do zbadania, ( ... / 1 p.)
rekonstrukcji i charakterystyki, ponieważ współcześnie nie występują, a o ich istnieniu dowiadujemy się
jedynie ze szczątków kopalnych.
Dokończ zadanie.
Właściwym przykładem opisanych organizmów jest
A. endemit, np. australijski koala.
B. żywa skamieniałość, np. dziobak.
C. forma przejściowa, np. archeopteryks.
3 Wpisz literę D, jeśli przykład dotyczy dywergencji, lub literę K – jeśli dotyczy konwergencji. ( ... / 2 p.)
A. Rybokształtne ciało u delfina, rekina i śledzia.
B. Zęby ssaków, m.in. wilka i krowy.
C. Występowanie oczu u wszystkich kręgowców.
D. Skrzydła ważki i skrzydła kolibra.
E. Błona lotna między kończynami umożliwiająca szybowanie, która występuje u australijskiej lotopałanki
(torbacz) oraz wiewiórki latającej z Ameryki Północnej.
F. Opuszki na kończynach kotów i kopytach krowy oraz chwytne palce u małp.
4 Uporządkuj we właściwej kolejności formy hominidów. Zacznij od formy najstarszej. ( ... / 1 p.)

człowiek zręczny

australopitek

człowiek wyprostowany

neandertalczyk

człowiek rozumny

ardipitek

5 Wstaw literę N, jeśli zdanie dotyczy doboru naturalnego, lub literę S – jeśli dotyczy doboru sztucznego. ( ... / 2 p.)
A. W tym rodzaju doboru do rozrodu są wybierane te osobniki, które mają dla człowieka korzystne cechy.
B. W tym rodzaju doboru o selekcji osobników decyduje środowisko.
C. W doborze tym największe szanse na rozród mają osobniki najlepiej przystosowane do warunków
środowiska.
D. Ten rodzaj doboru jest procesem zaplanowanym.
E. W wyniku tego doboru spośród wielu żółwi przetrwają tylko najsilniejsze osobniki.
F. W wyniku tego doboru powstają różne rasy zwierząt.
6 Podaj nazwę opisanego rodzaju doboru naturalnego. ( ... / 1 p.)
Populacja jeży zachodnich w Nowej Zelandii powstała w wyniku przewiezienia tam z Europy niewielkiej
grupy osobników tego gatunku. Zaobserwowano, że często występuje w niej rzadki na terenie Europy allel
powodujący nieprawidłowe uzębienie.

Grupa A | strona 3 z 4
7 Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

Selekcja osobników o korzystnych cechach odbywa się na skutek planowanych

1. P F
działań człowieka i czynników środowiskowych.
Nowe cechy w populacji są warunkowane pojawieniem się nowych alleli
2. P F
genów na skutek mutacji.
3. Organizmy o korzystnych cechach mają większą szansę na przeżycie i rozród. P F

8 Dwa gatunki palm – Howea forsteriana i Howea belmoreana – rosną na maleńkiej, odizolowanej od ( ... / 1 p.)
kontynentu wyspie Lord Howe na Oceanie Spokojnym. Są one blisko spokrewnione, ale występuje między
nimi izolacja rozrodcza, ponieważ wykazują różny czas kwitnienia i mają odmienne preferencje dotyczące
warunków siedliskowych.
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2.
Opisana w tekście specjacja przebiega
z barierą doszło do rozdzielenia populacji na mniejsze grupy przez
A. 1.
geograficzną, wody Oceanu Spokojnego.
ponieważ
bez bariery dwa gatunki wyodrębniły się na małej wyspie w wyniku
B. 2.
geograficznej, zajmowania innych siedlisk.

9 Komórki eukariotyczne powstały w wyniku pochłonięcia małych komórek prokariotycznych przez inne ( ... / 1 p.)
cudzożywne komórki prokariotyczne. Pochłonięte komórki nie zostały jednak strawione. Pomiędzy nimi a
komórką gospodarza powstała symbioza i stały się one organellami komórkowymi. W ten sposób powstały
mitochondria i chloroplasty, które mają m.in. kolisty DNA oraz rybosomy.
a) Oceń prawdziwość stwierdzenia „Chloroplasty i mitochondria to pozostałości komórek
prokariotycznych w komórkach eukariotycznych”. Odpowiedź uzasadnij.
b) Podaj nazwę teorii, którą opisano w tekście.
10 Na rysunku przedstawiono przebieg i efekty doświadczenia pokazującego procesy, które mogły zachodzić w ( ... / 2 p.)
praoceanie.
Źródło: https://nauka.wiara.pl/wyszukaj/wyrazy?
q=STUDIA
Podaj literę spośród A–E, którą oznaczono
punkt zawierający poprawnie sformułowany
problem badawczy do przedstawionego
doświadczenia, oraz literę, którą oznaczono
hipotezę potwierdzoną wynikami tego
doświadczenia.
A. Związki organiczne nie mogły powstawać w
praoceanie pod wpływem podgrzewania.
B. Czy w warunkach panujących w praoceanie
tworzyły się związki organiczne?
C. Warunki panujące w praoceanie sprzyjały tworzeniu się związków organicznych.
D. Wpływ wysokiej temperatury na powstawanie związków nieorganicznych w praoceanie.
E. Wpływ pierwotnych warunków panujących w praoceanie na powstawanie związków organicznych i
nieorganicznych.

Grupa A | strona 4 z 4