tytuł autor epoka gatunek cechy gatunkowe problematyka/ plan wydarzeń nawiązania, uwagi inne

motywy
Niektóre obrazy Romantyzm
Opactwo w Caspar David -II- - mroczny nastrój
dębowym lesie Friedrich - cmentarz, budowa gotycka: ściana
- idzie opactwo (mnisi)
- symboliczne przejście gdzieś, do czegoś tajemniczego
Wędrowiec nad Caspar David -II- - alienacja, indywidualizm, tajemniczość
morzem mgły Friedrich - mężczyzna, który nie jest stary, stoi na szczycie góry
obrócony tyłem
Dwaj mężczyźni Caspar David -II-
kontemplujący Friedrich
księżyc
Skały kredowe Caspar David -II- - przepaść, trzy osoby
na Rugii Friedrich - mężczyzna na prawo – stoi stabilnie, nie boi się,
indywidualista, patrzy w dół
- mężczyzna na środku – przewrócił się, cylinder i laska
odrzucona
- kobieta – trzyma się korzeni, druga ręka wyciągnięta
Rozstrzelanie Francisco -II-
powstańców Goya
madryckich
Tratwa meduzy Théodore -II- Człowiek w sytuacji zagrożenia działa instynktownie (np.
Géricault kanibalizm).
Wolność Eugène -II-
wiodąca lud na Delacroix
barykady
Król Olch Johann -II- ballada - gatunek - geneza: ballada ludowa, 1782 ojca, dziecka,
Wolfgang synkretyczny - sytuacja liryczna: nocą na koniu ojciec z synem jadą do nocy, lasu,
Goethe - elementy epiki – domu, wabi, wręcz pod koniec grozi król Olch dziecku, to śmierci,
fabuła, narrator zwraca się do ojca, ten nic nie widzi, nie udaje im się tajemnicy
- elementy liryki – dojechać do domu, dziecko zmarło
wersyfikacja, podział - ojciec racjonalnie, logicznie, realistycznie tłumaczy
na strofy „przywidzenia” dziecka; stanowcze wypowiedzi (zdania
- elementy dramatu – oznajmiające), kocha syna, z czasem staje coraz bardziej
dialogi zdenerwowany, zaniepokojony
 - elementy - syn -> widzi Króla Olch
fantastyczne, - Król Olch -> może być metaforą śmierci
tajemniczości, - onomatopeje („świst”); sprawia wrażenie, jakby miał
posępny nastrój dobre zamiary, manipuluje (próbuje przekonać) tym
- mówi zawsze dzieckiem (synkiem), argumenty: świetna zabawa, jaka
narrator może go ominąć, gdy ten do niego nie pójdzie, stosuje
- często zaczerpnięcia epitety, jak np. „pozłacany szal”, (przyciąga uwagę), pod
z wierzeń ludowych koniec nawet grozi
- konwencja - porównanie odmiennego sposobu postrzegania świata
fantastyczna dziecko -> romantyczny sposób postrzegania świata
ojciec -> racjonalny sposób postrzegania świata
- istnieje świat irracjonalny, który wpływa na świat
racjonalny
Cierpienia -II- -II- powieść powieść pisana w 1. Przyczyny wyjazdu Wertera na wieś. miłości bohater werterowski
młodego epistolarna formie listów; 2. Poznanie Lotty i oczarowanie nią. (romantyczne (werteryzm) – Bohater
Wertera gatunek obejmuje 3. Wieść o narzeczonym dziewczyny. j), werteryczny to:
utwory, w których 4. Częste wizyty w domu Lotty. samobójstwa, człowiek o wybujałej
autorem listów jest 5. Miłość i cierpienia Wertera. buntu, wyobraźni oraz nadwrażliwej
tylko jedna osoba, 6. Przyjazd Alberta - narzeczonego Lotty. cierpienia, uczuciowości;
oraz te, które 7. Przyjaźń z Albertem. kobiety, samotnik, doświadczający
składają się z 8. Samobójcza próba Wertera. przyrody, silnego zranienia z reguły na
korespondencji kilku 9. Wyjazd bohatera na placówkę dyplomatyczną. ofiary, tle miłosnym;
bohaterów; dzięki 10. Nowe znajomości. samotności człowiek cierpiący na
temu można ukazać 11. Wiadomość o ślubie Lotty i Alberta. chorobę wieku -
stany psychiczne, 12. Powrót do Waldheimu. weltschmerz (rozterki
odczucia, poglądy 13. Bezskuteczne próby zapomnienia o Lotcie. filozoficzne, emocjonalne i
14. Spotkanie z obłąkanym młodzieńcem. etyczne, nazywane bólem
15. Wyznanie dziewczynie miłości. świata;
16. Ostatni list i samobójstwo Wertera. buntownik przeciwko
niesprawiedliwym prawom,
konwencjom, obyczajom i
normom moralnym;
zagubiony i zraniony bohater
nie umiejący poradzić sobie
ze sobą i odkrywanymi
sprzecznościami, który
ostatecznie kończy życie
 samobójstwem.
Faust -II- -II- dramat synkretyzm – sceny Postaci: Pan (Bóg), Mefistofeles, Faust, Małgorzata kobiety, Boga, nawiązani bohater
romantyczny dramatyczne, artysty, e do faustowski –
(niesceniczn wyznania liryczne, Problematyka: zasadniczym tematem Fausta jest nie cierpienia, sokratejsk ciągle do czegoś
y) fragmenty epickie mające kresu zmaganie się człowieka-geniusza (wybitnej diabła, paktu iego dąży, nigdy nie
(długie opisy, jednostki) ze "skończonością", ludzkimi ograniczeniami. z diabłem „wiem, że będzie
rozbudowana Ów człowiek zdobywa coraz większą wiedzę, staje się (cyrografu), nic nie nasycony, nigdy
fabuła); muzyka coraz mądrzejszy i podczas tego "wznoszenia się ducha" śmierci, wiem” nie będzie czuł
(chóry); coraz silniej odczuwa ludzką nieudolność. Stąd przemiany, spełnienia
przemieszanie niekończąca się huśtawka nastrojów tytułowego winy
realizmu z bohatera: od euforii do przygnębienia. wędrówki, zła
fantastyką; tu: Życie Fausta określa z jednej strony idealizm, z drugiej
złamanie reguły zaś ograniczone możliwości śmiertelnika, człowieka
decorum (poważne, poddanego prawom natury, biologii. Mefistofeles
czasem liryczne treści przeprowadził go przez różne aspekty, doświadczenia
skontrastowane z ludzkiego życia, wydarzenia historyczne, zjawiska
fragmentami z kultury. Nie zapomniał, w Nocy Walpurgii przedstawić
humorem); otwarta potęgę świata diabelskiego, siłę piekielnych mocy. Faust
kompozycja; nie odwiedził nawet krainę Matek, bogiń, które istniały już
zawsze połączenie przed Bogiem, żyły w mitycznym świecie odwiecznych
związkami archetypów. Ta podróż radykalnie go odmieniła, zwróciła
przyczynowo- uwagę uczonego na nowe wartości. Niekiedy uważa się,
skutkowymi że Faust to reprezentant całej ludzkości, który sprawdza
się w różnych rolach, szuka w nich samorealizacji i
niezmiennie przynosi mu to tylko rozczarowanie. Zwykło
się wyróżniać cztery tragedie, jakie przede wszystkim
stały się udziałem bohatera tego dramatu:
- uczonego (człowiek nie może do końca poznać świata,
każdej jednostce zostały narzucone, pomimo jej
wysiłków, granice poznania),
- kochanka (Faust poprzez swój egoizm, egoistyczną
miłość doprowadza do tragedii, śmierci Małgorzaty),
- artysty (polegającą na samotności będącej ceną za
możliwość doświadczania ulotnych wzlotów ducha -
twórczych aktów),
- władcy (działając dla dobra ogółu, musi doprowadzać i
do nieszczęść, takie bowiem są nieubłagane prawa
 ekonomiczne, społeczne, które uniemożliwiają w pełni
racjonalne sprawowanie władzy).
Bóg z Fausta to Bóg doby oświecenia, przyrody i
geniuszu, wierzący bezgranicznie w człowieka. To
zarazem panteistyczna wizja świata, doskonale widoczna
w konfrontacji Fausta z Duchem Ziemi (jest on dla
bohatera nowym Bogiem).
Problematyka utworu zawiera się w wyżej
przedstawionej drodze życiowej Fausta, w jego iluzjach i
zmaganiu się z ziemskimi ograniczeniami. Jesteśmy
świadkami stopniowego doskonalenia się człowieka,
którego wiara w siebie jest następstwem przekonania o
przyrodzonej wartości Człowieka. Całość dzieła kończy
wspaniała wizja przyszłości.
Z losów Fausta wynika też jasne przesłanie moralne:
bohater zostaje zbawiony, gdyż będąc skazany na klęskę
nie poddaje się, nie rezygnuje z walki o najwyższe
wartości. Łatwo identyfikować się z takim bohaterem
literackim - zarówno w momentach uniesienia, jak i
rozpaczy.
Rękawiczka. Fryderyk -II- ballada/ Gatunek epicko- Głównym przesłaniem utworu jest wykorzystywanie braku miłości, Schiller dał się
Powiastka Schiller powiastka liryczny z elementami przez elity podległego im ludu. Marta jako łamania poznać jako
dramatycznymi reprezentantka rządzącej rodziny za nic ma życie konwenansó zwolennik
(narrator, fabuła, starających się o jej względy rycerzy, którzy zwykle w, odwagi, Rewolucji
nastrój i jego wywodzą się z niższych sfer. Wykazała się przez to swoją honoru Francuskiej,
budowanie, płytkością, krótkowzrocznością, bezmyślnością, piewca ideałów
obecność dialogów), próżnością i głupotą. Po przeciwnej stronie stanął równości i
często występują Emrod. Był on odważny, waleczny, szlachetny i mądry. braterstwa.
elementy Odrzucił rękę księżniczki, a co za tym szło wszelkie Dlatego też
fantastyczne nagrody i luksusy, tylko po to, żeby udowodnić jej, że jej można
zachowanie było niedopuszczalne. odczytywać
jego utwór jako
- Marta nie kocha Emroda, bo chce potwierdzenia manifest tychże
miłości (brak zaufania) -> wziąć rękawiczkę z pola, na wartości. W
którym był lew, tygrys, lamparty… Rękawiczce
- Emrod rzuca rękawiczką i wychodzi, bo musiał coś widzimy, że
udowodnić w taki sposób (ona go nie kocha, bo osoba, wszyscy
 która kocha, nie pozwoli, aby coś działo się źle tej jesteśmy sobie
osobie) równi, a jeśli
ktoś jest w tzw.
- narrator, utwór wierszowany, wypowiedzi, synkretyzm wyższej sferze,
rodzajowy to wcale nie
oznacza, że jest
lepszy.
Do Radości -II- -II- oda gatunek liryczny, do „Oda do radości” jest pochwałą ludzkości i jej wolności,
którego należą możliwości. Być może świat jest zły, ale jeśli tylko ludzie miłości,
utwory pochwalne uświadomią sobie wspólnotę swoich losów, jeśli poczują radości
lub dziękczynne; do siebie wzajemną miłość, wtedy wkroczymy w nową
utrzymana jest w epokę. Wówczas wszyscy ludzie będą braćmi, a ich
podniosłym stylu; radość złączy co rozłączył los. Odkrycie owej miłości nie
zazwyczaj opiewa jest trudne, przepełnia ona bowiem cały świat,
wybitne postacie, obejmuje ona nawet „najlichszego robaka”.
wydarzenia lub idee Utwór Schillera, chociaż powstały na progu romantyzmu,
wyraża ideały Oświeceniowe – mowa w nim o postępie i
rozwoju. Zarazem kładzie się nacisk na braterstwo
wszystkich ludzi i to, że ów rozwój będzie korzystny dla
każdego. Schiller nie precyzuje, jak dokładnie ma
wyglądać przyszły świat – nie proponuje konkretnych
rozwiązań politycznych, czy społecznych. Marzy po
prostu o okresie, kiedy nastanie powszechna
szczęśliwość.

- podniosły ton, patos

Adam -II- ballada - gatunek
Mickiewicz synkretyczny
- elementy epiki –
fabuła, narrator
- elementy liryki –
wersyfikacja, podział
na strofy
- elementy dramatu –
dialogi
- elementy
fantastyczne,
 tajemniczości,
posępny nastrój
- mówi zawsze
narrator
- często zaczerpnięcia
z wierzeń ludowych
- konwencja
fantastyczna
Romantyczność -II- -II- -II- Motywy: - „Zdaje się, że widzę… gdzie? „Ballady i romanse” Władysław Broniewski
Przed oczyma duszy mojej”. [aluzje literackie]
- Karusia widzi duch zmarłego Jasieńka, lud widzi, że jest - sytuacja liryczna: czas wojenny, jest
z nią coś „nie tak”, zaczynają się modlić, starzec mówi: dziewczynka (ruda, naga, 13 lat, Ryfka,
„Ufajcie memu oku i szkiełku,/ Nic tu nie widzę dookoła” oszołomiona, odrealniona, nie zdaje sobie
myśli racjonalnie, narrator wypowiada na końcu swoje sprawy z rzeczywistości, straciła rodziców
poglądy: jest po stronie Karusi „Miej serce i patrzaj w (ojciec – majdanek, matka – pod gruzami)
serce” (wręcz hasło romantyzmu). ktoś daje jej coś do jedzenia, pieniążek,
- Karusia: odrealniona, jej ukochany Jasieniek dwa lata zostaje zabita przez SS-manów (świadomość
temu zmarł, nieszczęśliwa wśród ludzi, biega, podąża, winności)
upada (ruchliwa), obłąkana, niezrozumiana, chwiejna - „przejeżdżać” – powtórzenie
(nastrój) - porównanie Ryfki do Chrystusa, sakralizacja
- lud: wierzy Karusi, ale jej nie rozumie jej
- starzec: empiryzm i racjonalizm (szkiełko i oko), - utwór jest o tym, że ludzie praktycznie NIE
człowiek oświeceniowy, nie chce wierzyć Karusi pomagają, robią tylko coś dla własnego
- narrator: wyższość nad ludem, wiara i uczucia są sumienia
ważniejsze niż poznawanie za pomocą rozumu - Niemcy mają wszystko („grubi”), a ona nic
- martwe prawdy: (starzec, nie zobaczy tego, co prości nie ma („naga”)
ludzie), wyznawane przez starca, poznanie przez rozum i - wojna = dehumanizacja
doświadczenie - aluzja: podobieństwo Ryfki do Karusi:
- prawdy żywe: wynikają z czucia i wiary niezrozumienie, ukazanie, że ludzie cierpiący
- czucie i wiara – poznanie przez uczucie, wiarę, emocje są samotni; za poniesiony czyn musi być kara
– u Broniewskiego nie ma prawdy moralnej
XX wieku
Świteź -II- -II- -II- -II- - Świteź to jezioro, na dnie którego podobno znajduje się przyrody,
miasto winy i kary
- ukazuje się rybakom kobieta, córka Tuhana (władcy
Świtezi), opowiada, co stało się z tym miastem (gdy
Rosja przejęła władzę w Litwie) [pojedzie z częścią
 wojska i przegra albo pojedzie z całym, ale zostawi
Świteź bezbronną], zostają tam kobiety, dzieci i starcy,
kobiety (nie chcą być pohańbione) proszą o śmierć,
miasto zostaje zatopione
- wina: Rosjanie, bo napadli na Świteź, gdy te było
bezbronne
- kara: car ziele (śmierć)
- ludowość: car ziele, bajać
- zaznaczona wola natury: nastrój grozy, uczestniczy w
akcji, ma udział w wymierzeniu sprawiedliwości
1. Opis Świtezi dniem i nocą.
2. Tajemnicze wydarzenia rozgrywające się nad jeziorem.
3. Postanowienie poznania prawdy.
4. Przygotowanie wyprawy.
5. Wyłonienie się z toni kobiety.
6. Opowieść o dziejach jeziora Świteź:
a) Oblężenie miasta.
b) Modlitwa dziewczyny.
c) Przemienienie mieszkańców w kwiaty.
7. Zniknięcie tajemniczej postaci.
Lilije -II- -II- -II- -II- - mąż na wojnie, żona go zdradza, po jego powrocie zbrodni i kary
zabija, odwiedza pustelnika – boi się kary, ale nie żałuje,
nie może spać spokojnie, bracia jej męża ją odwiedzają,
ona nie mówi o zbrodni, udanie się do pustelnika,
którego z braci poślubić (ma się zdać na los; wianek –
który ładniejszy), mąż wchodzi do cerkwi w trakcie ślubu
(duch w zbroi), cerkiew się zawala, zapada, wszyscy
zginęli
- kobieta: brak poczucia odpowiedzialności,
makiawelistyczna, egoizm, sprytna, niewierna, okrutna,
nie empatyczna, tchórz, morderczyni, zła kobieta (miała
okazję, by jej męża przywrócić do życia przez pustelnika,
ale tego nie chce; trudno jej zapomnieć o tym, co się
stało, nawiedzana przez męża, boi się o siebie, myśli, że
może umknąć karze
- ludowość: bratowie, dziatki
„Nie masz zbrodni bez kary”
Świtezianka -II- -II- -II- -II- 1. Nocne spotkanie kochanków. przyrody,
2. Prośby i pytania strzelca. winy i kary,
3. Tajemniczość dziewczyny. miłości,
4. Żądanie przysięgi wierności. (próby),
5. Zobowiązanie strzelca do stałości w uczuciach. zdrady
6. Rozstanie zakochanych i przygoda strzelca:
a) wędrówka brzegiem Świtezi,
b) cudowny widok - Świtezianka,
c) prośby i namowy do zdrady,
d) złamanie przysięgi wierności.
7. Kara.
- wartość przyrzeczenia, przysięgi, kara za
niedotrzymanie słowa
- Tematyka „Świtezianki” koncentruje się wokół
problemu męskiej zdrady. Pospolita historia o
młodzieńcu, który nie potrafi dokonać wierności
ukochanej, została przez Mickiewicza przeniesiona w
realia ludowe i wyposażona w aurę tajemniczości, a
nawet tragizmu. Postaci występujące w balladzie
nakreślono bardzo schematycznie, dzięki czemu zyskują
one rysy uniwersalne.
- możliwe, że pochłonęła go ziemia
Powrót taty -II- -II- -II- -II- Matka niepokojąc się długą nieobecnością męża-kupca, modlitwy,
wysyła swoje dzieci, żeby pomodliły się przy cudownym ojca
obrazie o szczęśliwy powrót ojca.
Kiedy dzieci kończą pobożne błagania, na drodze pojawia
się wóz taty. Okazuje się jednak, że tuż po radosnym
powitaniu ojca i dzieci napadają grasujący w okolicy
zbójcy. Złoczyńcy zaczynają rabować dobytek rodziny i
mają zamiar zamordować mężczyznę, ale w ostatniej
chwili powstrzymuje ich herszt bandy. Stwierdza on, że
słyszał modlitwę dzieci i bardzo się wzruszył, dlatego nie
może uczynić im krzywdy.
Oda do -II- -II- oda gatunek liryczny, do Wiersz Adama Mickiewicza stanowi entuzjastyczną młodości,
młodości którego należą pochwałę młodości. Podmiot liryczny chce, by to właśnie jedności
utwory pochwalne ta wartość dodała mu skrzydeł (kieruje do młodości
lub dziękczynne; liczne zwroty – apostrofy), dzięki czemu będzie mógł
 utrzymana jest w wznieść się ponad świat, oderwać od jego ograniczeń.
podniosłym stylu; Pragnie równocześnie, by młodzi ludzie zjednoczyli się,
zazwyczaj opiewa głosząc nowe ideały i w ten sposób przeciwstawili się
wybitne postacie, staremu porządkowi. Zachęca młodych do ofiarności na
wydarzenia lub idee rzecz postępu i szczęścia ogółu.
Podmiot liryczny potępia również ciemnotę i zacofanie,
jednak wyżej od rozumu (czołowej wartości
oświeceniowej) ceni młodzieńczy zapał. Bliskie są mu
również ideały braterstwa i równości.
Dziady cz. II Adam -II- dramat - fragmentaryczność 1.Rozpoczęcie obrzędu Dziadów. dziadów,
Mickiewicz romantyczny (utwór jest a. Wieczorne spotkanie w przycmentarnej kaplicy. duchów,
chaotyczny, nie ma b. Zasłonięcie okien – przygotowanie na przyjście cierpienia,
podziału na akty i duchów. miłości,
sceny) c. Wezwanie przez Guślarza pokutujących duchów na śmierci, winy i
- zerwany ciąg obrzęd Dziadów. kary
przyczynowo- 2.Duchy lekkie – Józio i Rózia.
skutkowy a. Płonąca garść kądzieli.
- łączenie realizmu z b. Wezwanie duchów lekkich.
fantastyką c. Pojawienie się duchów dzieci – Józia i Rózi.
- bohater d. Wina dzieci – życie bez najmniejszego cierpienia.
romantyczny e. Prośba o dwa ziarenka gorczycy.
- przesłanie ideowe f. Przestroga przed nadmiarem słodyczy i beztroski w
zgodne z duchem życiu.
romantyzmu g. Odwołanie duchów.
3.Widmo Złego Pana.
a. Zapalenie kotła wódki.
b. Przywołanie na obrzęd Dziadów najcięższych duchów.
c. Przerażające Widmo Złego Pana.
d. Wieczne męki głodu i pragnienia karą za brak
miłosierdzia.
e. Skargi sług bogatego dziedzica.
f. Opowieść Kruka pobitego na śmierć za kradzież jabłek.
g. Opowieść Sowy zamarzniętej wraz z dzieckiem przed
bramą dziedzica.
h. Przestroga Widma przed grzechem nieczułości na
ludzką krzywdę.
i. Odwołanie ducha.
 4.Duch pasterki Zosi.
a. Zapalenie święconego wianka.
b. Wezwanie duchów pośrednich.
c. Przybycie ducha Dziewczyny – pasterki Zosi.
d. Kara za lekceważenie uczuć innych.
e. Proroctwo Guślarza – dwuletnia pokuta Zosi.
f. Przestroga Zosi przed próżnością i obojętnością wobec
ludzi.
g. Odwołanie ducha.
5.Milczące Widmo.
a. Kończenie rytuałów związanych z obrzędem Dziadów.
b. Pojawienie się niewywoływanego widma.
c. Milczenie zjawy i nieposłuszeństwo rozkazom
Guślarza.
d. Pasterka w żałobie.
e. Widmo podążające krok w krok za Pasterką.
Konrad Adam -II- powieść - gatunek Życie Walter Alfa/Konrada Wallenroda: spisku, bohater więcej – na
Wallenrod Mickiewicz poetycka synkretyczny 1. Najazd krzyżaków na Litwę, spalenie jednego z miast i miłości, walenrod skserowanych
(elementy epiki i uprowadzenie małego chłopca. ojczyzny, yczny – na stronach z
liryki) 2. Wychowanie Waltera Alfa w zakonie, według jego patriotyzmu, kartach zeszytu
- elementy epiki: (tu: zasad. zdrady,
nie chronologiczna; 3. Halban, dworski tłumacz rozbudza w chłopcu uczucia samobójstwa,
inwersja czasowa) patriotyczne, opowiada o ojczyźnie, śpiewa ludowe walki, domu,
fabuła pieśni. podstępu,
- elementy liryki: 4. Ucieczka Waltera z Halbanem do Litwy, trafiają na pieśni
pieśni wajdeloty i dwór księcia Kiejstuta.
przeżycia 5. Aldona, córka Kiejstuta i Walter zakochują się w sobie
wewnętrzne i biorą ślub.
- specyficzna kreacja 6. Najazd Krzyżaków na Litwę, podjęcie decyzji o zemście
postaci przez Waltera.
- atmosfera 7. Opuszczenie Aldony i decyzja dziewczyny o wstąpieniu
niepewności, do klasztoru.
tajemniczości 8. Aldona zamieszkuje w wieży w Marjenburgu, gdzie
zostaje na własną prośbę zamurowana i postanawia
wieść pustelnicze życie.
9. Alf podszywa się pod nazwisko rycerza krzyżackiego,
Konrada Wallenroda, którego był giermkiem i zdobywa
 sławę w walkach pod tym nazwiskiem.
10. Alf – teraz już Konrad Wallenrod przyjmuje śluby
zakonne i wkrótce zostaje Wielkim Mistrzem Krzyżackim.
11. Wieczorne rozmowy Konrada i Aldony.
12. Celowe wstrzymywanie rozpoczęcia wojny przez
Konrada, czym działa na szkodę zakonu.
13. Uczta w stolicy, na którą licznie przybywają rycerze;
pieśń Wajdeloty, która wzburza Konrada; ballada
odśpiewana przez Konrada, podjęcie decyzji o wojnie z
Litwą.
14. Zdrada Witolda i podbijanie przez niego krzyżackich
zamków.
15. Wyprawa Krzyżaków na Litwę i powrót przegranych.
16. Trybunał zakonny w czasie tajnego posiedzenia
wydaje na Konrada wyrok śmierci.
17. Rozmowa Konrada z Aldoną, który namawia kobietę
na wspólna ucieczkę.
18. Wypicie trucizny przez Konrada i śmierć Aldony na
znak, że ukochany nie żyje.
Dziady cz. IV -II- -II- dramat - Pojawienie się tajemniczego Pustelnika w domu miłość,
romantyczny Księdza w wieczór Dnia Zadusznego. literatury,
- Pierwsza godzina - miłości: książki w
wspomnienie książek zbójeckich, książce,
wspomnienie ukochanej, dziadów,
opowieść o trzech rodzajach śmierci, śmierci
opowieść o skąpym lichwiarzu.
- Druga godzina - rozpaczy:
opowieść Gustawa o odwiedzeniu ruin rodzinnego
domu,
wspomnienie rozstania z ukochaną,
symboliczne samobójstwo.
- Trzecia godzina - przestrogi: obrona obrzędu Dziadów
wypowiadana przez Gustawa.
- Zniknięcie Gustawa.
Dziady cz. III -II- -II- -II- -II- 1. Symboliczna przemiana Gustawa w Konrada. Boga, buntu,
2. Spotkanie więźniów w celi Konrada: niewoli,
a). opowieść Jana o męczeństwie Janczewskiego i poezji, snu,
Wasilewskiego, patriotyzmu,
b). bluźniercza pieśń Jankowskiego, matki,
c). „pieśń zemsty” Konrada, cierpienia,
d). „mała improwizacja”. dziadów
3. Wielka improwizacja:
a). rozważania o samotności poety,
b). gloryfikacja własnej siły twórczej,
c). wcielenie w duszę narodu,
d). żądanie boskiej władzy,
e). wyzwanie Boga na pojedynek,
f). bluźnierstwo.
4. Odprawienie egzorcyzmu nad Konradem przez księdza
Piotra.
5. Widzenie Ewy.
6. Widzenie księdza Piotra.
7. Sen Senatora.
8. Salon Warszawski - konfrontacja patriotów i
konformistów .
9. Starania pani Rollison o uwolnienie syna.
10. Proroctwo księdza Piotra – zapowiedź śmierci
Doktora i Bajkowa.
11. Bal u Senatora.
12. Wypadek Rollisona – rozpacz i oskarżenia matki
wobec Senatora.
13. Doktor rażony piorunem.
14. Spotkanie księdza Piotra i Konrada – przepowiednia o
uwolnieniu.
15. Przybycie upiorów Doktora i Bajkowa w noc dziadów.
16. Obserwacja ducha Konrada przez kobietę i Guślarza.
17. Podróż kibitek ze skazańcami w głąb Rosji.
18. Przybycie więźniów do Petersburga.
19. Spotkanie pielgrzyma z tajemniczym Polakiem.
20. Rozmowa podróżnego z rosyjskim wieszczem pod
pomnikiem Piotra I.
21. Przegląd wojska – śmierć młodego Litwina.
22. Spotkanie pielgrzyma z Oleszkiewiczem – zapowiedź
upadku cara.
Stepy Adam -II- Sonet to gatunek poetycki, składa się - bezkresność stepów wędrówki, Sonety
akermańskie Mickiewicz z czternastu wersów zgrupowanych - podmiot liryczny czego na zawołanie kogoś, kto tęsknoty, krymskie
w cztery strofy: dwa tetrastychy i przywołałby go do ojczyzny przyrody,
dwie tercyny. Zwrotki - orientalizmy („burzan”) – miejsce i przedmioty należące natury,
czterowersowe mają charakter do innej kultury samotności
opisowy, zaś trzywersowe – - bezpośredni podmiot liryczny
refleksyjny. Pierwsza strofa - oksymorony („suchy przestwór oceanu”)
przedstawia temat utworu, druga - jedzie wozem, jakby płynął łódką
odnosi go sytuacji podmiotu - hiperboliczna cisza
lirycznego, pozostałe zaś wnoszą - skrajnie smutny człowiek, co wynika z samotności (nie
refleksje o charakterze ogólnym. może usłyszeć, bo nikt go nie woła)
Burza -II- -II- -II- - sytuacja liryczna: burza na morzu, sztorm żywiołu,
- chaos, niebezpieczeństwo tej wody samotności
- groza burzy, strach załogi
- personifikacja, onomatopeje (nastrój grozy)
- jedna postać: kompletnie samotna, siedzi w milczeniu
(zazdrości tym, którym na kimś zależy)
Bakczysaraj w -II- -II- -II- - podmiot liryczny opisuje Bakczysaraj w nocy i kulturę nocy,
nocy orientu krajobrazu,
- spokój miasta, z drugiej strony ciemność i błyskawica orientalizmu,
- podmiot liryczny jest ciekawy innej kultury natury
Droga nad -II- -II- -II- - miejscowość ta jest położona nad przepaścią przepaści III cz.
przepaścią w - sytuacja liryczna: nad przepaścią siedzą na koniach, „Dziadów
Czufut-Kale Mirza daje instrukcje, by zaufać koniom ” Adama
- Mirza: prześmiewczy przewodnik Mickiewic
- myśli mogą sprawić, że wpadnie się do przepaści za, „Skały
- przepaść jest niebezpieczna, ale ciekawa (element kredowe
tajemnicy, fascynujący pielgrzyma); zagraża, ale człowiek na Rugii”
chce ją zobaczyć C. D.
- pielgrzym: buntownik, ciekawy świata, indywidualista Friedrich
Ajudah -II- -II- -II- -II- - masyw górski żywiołu, exegi
- podmiot liryczny: indywidualista, obserwuje fale oparty monumentu
o Ajudah m
- na poetę wpływa wiele emocji
- pisać i mówić o emocjach poety
Dobranoc -II- -II- -II- -II- - sytuacja liryczna: kobieta i mężczyzna żegnają się przy nocy, sonety odeskie
drzwiach kochanka

Pan Tadeusz -II- -II- epopeja – epickość,
rozbudowana, wielowątkowa fabuła,
mająca charakter epizodyczny (tzn.
składająca się z często niezależnych
od siebie wydarzeń, luźno
zespolonych, nie powiązanych
relacjami przyczynowo-skutkowymi),
ukazywanie dziejów legendarnych
lub historycznych bohaterów w
momentach przełomowych dla danej
społeczności,
obecność bohatera zbiorowego,
inwokacja na początku utworu
rozbudowane, bardzo szczegółowe
opisy (batalistyczne, przedmiotów,
sytuacji, wyglądów i inne),
powodujące retardację,
narrator trzecioosobowy,
wszechwiedzący i obiektywny,
zachowujący jednolity dystans wobec
opowiadanych wydarzeń,
ujawniający przy tym często swoją
obecność w bezpośrednich
wypowiedziach do odbiorców,
paralelizm dwóch płaszczyzn
fabularnych – świata bogów i świata
ludzi,
porównania homeryckie,
patetyczny styl,
występowanie stałych epitetów
heksametr jako miara wierszowa.
treść skupiona wokół postaci
centralnej
mała rozpiętość czasowa narracji;
fabuła niezależna od
- kobieta chce, aby ten już poszedł, zatrzaskuje drzwi
- funkcja ekspresywna
Powrót Tadeusza do Soplicowa z „nauk”; arkadii,
Dostrzeżenie przez Tadeusza młodej dziewczyny; domu, miłości
Kolacja na zamku; (spełnionej i
Pomyłka Tadeusza (Tadeusz sądził, iż Telimena jest niespełnionej)
piękną, tajemniczą dziewczyną, którą zobaczył w dniu przyjaźni,
swego powrotu); sporu, kłótni,
Spór Rejenta z Asesorem; patriotyzmu,
Odwiedziny Robaka u Sędziego; ojczyzny,
Odwiedziny zamkowych ruin przez Hrabiego; przyrody,
Historia zamku opowiadana przez Gerwazego; rodziny,
Odwiedziony Hrabiego w sadzie; szlachty,
Śniadanie w Soplicowie; sarmatów,
Grzybobranie; dworku
Rozmowa Sędziego i Telimeny o Tadeuszu i jego szlacheckiego,
przyszłości; konfliktu,
Wizyta Telimeny, Tadeusza i Hrabiego w świątyni zbrodni
dumania;
Wyjazd na polowanie;
Zebranie w karczmie;
Polowanie na niedźwiedzia;
Zabicie niedźwiedzia przez Robaka i uratowanie życia
Hrabiemu;
Małżeńskie plany Teliemeny;
Zapoznanie Zosi i Tadeusza;
Tadeusz spostrzega swą pomyłkę;
Atak mrówek na Telimenę;
Wieczerza na zamku;
Kłótnia o zamek;
Narada wojenna Gerwazego i Hrabiego;
Pozew przeciw Sędziemu, wysunięty przez Hrabiego;
Próby mediacji ze strony Robaka;
Hrabia w drodze do Dobrzyna;
Wizyta Robaka u Sędziego;
Tadeusz rozmawia z Sędzią – prosi o pozwolenie
wyjazdu;
 chronologicznego następstwa Zazdrość Telimeny;
zdarzeń; Najazd Hrabiego na Soplicowo;
kontrastowo zestawione sceny; Splądrowanie dworu przez dobrzyńską szlachtę;
występowania skomplikowanych Napad Rosjan;
sytuacji, które rozwijają fabułę; Przyjazd Robaka z bronią;
główne siły przeciwstawne spotykają Pijaństwo;
się pod koniec eposu; Bitwa;
Spowiedź Jacka przed Gerwazym i przebaczenie;
Otrzymanie informacji o wybuchu wojny;
Śmierć Jacka Soplicy
Wizyta gen. Dąbrowskiego w Soplicowie;
Rehabilitacja Jacka Soplicy;
Uczta na zamku;
Uwłaszczenie chłopów;
Koncert Jankiela;
Polonez.
Polały się łzy -II- -II- epigramat Jest to krótki - łzy: intensywne, szczere, bez negatywnych emocji życia,
me czyste… wierszowany utwór -dzieciństwo: sielskie, beztroskie, bezproblemowe, młodości,
(Liryki liryczny. Epigramat niewinne, błogie dzieciństwa,
lozańskie) często ma charakter - młodość: ambitne plany (górnolotne), ideowe, naiwne, dorosłości,
satyryczny lub popełnianie błędów dojrzałości,
filozoficzny. - dorosłość/dojrzałość: = (poniesiona) klęska, przegrana łez, vanitas
Charakterystyczną - Opisywane i ocenione są trzy etapy życia
cechą tego gatunku - Instrumentacja głoskowa -> uwypuklić
jest posługiwanie się
aforyzmem i
efektowną puentą.
Nad wodą -II- -II- W tej scenerii podmiot liryczny dokonuje obserwacji vanitas,
wielką i czystą… świata, zapośredniczony przez taflę wody (może jest przy wody, burzy
(Liryki jeziorze). Jej krystalicznie czysta powierzchnia odbija
lozańskie) poszczególne zjawiska, eksponując pewne
charakteryzujące je cechy (czarne opoki, marne kształty
obłoków). Fragment refleksyjny zdaje się porównywać
ludzką duszę do opisanego wcześniej zwierciadła
stworzonego przez przyrodę. Dostrzega pewne
zbieżności między lustrem tafli wody a sobą samym. W
zbliżony sposób odbija on obraz świata, przekształcając
 go i zmieniając. Tytułowa woda pełni w wierszu funkcję
obrazową oraz metaforyczną. Buduje więc nastrój,
nadaje wywodowi podmiotu lirycznego harmonijny
charakter. Ponadto zdaje się przypominać ludzką duszę.
Jednak tafla jest nieruchoma, a owo ludzkie zwierciadło
wciąż płynie, nieustannie podlega zmianom. Właśnie
woda – zmienna, nieprzewidywalna, fascynująca, ale i
niebezpieczna, groźna. Wiersz poświęcony jest przede
wszystkim tematowi przemijania i zmienności, które
nieustannie towarzyszą ludzkiej egzystencji. Skały muszą
stać, obłoki nieść deszcze, błyskawica grzmieć i ginąć, a
człowiek – woda – musi płynąć, płynąć i płynąć.
Przekonanie to zostało ukazane w dziele w sposób w
pełni akceptujący taki stan rzeczy.
Śmierć -II- -II- - Idealizacja pułkownika i śmierci żołnierza,
pułkownika - Ukazanie rycerskości pułkownika,
- Pułkownik umiera ze swoim orężem (koń, mundur) religii, śmierci
- Heroizacja bohatera
- Umiera w chatce leśnika
- Pułkownik kobietą – Emilia Plater
Głównym pomysłem konstrukcyjnym wiersza jest wątek
tajemniczego żołnierza konającego w wiejskiej chatce.
Odbiorca tekstu dowiaduje się, że w wiejskim domu leży
ciężko chory polski pułkownik, ale poeta na początku nie
zdradza jego tożsamości. Wiadomo jedynie, że musi to
być ktoś ważny, ponieważ ustawiono straże, a okoliczny
lud gromadzi się przed chatką.
Do matki Polki -II- -II- Wiersz podkreśla ogromną rolę poezji patriotycznej w matki (Polki)
wychowywaniu kolejnych pokoleń Polaków. Taka
twórczość ma przypominać dawną potęgę ojczyzny,
pobudzać dumę narodową, motywować do działania.
Podmiot liryczny mówi, że młodzież będzie musiała
nauczyć się nowej metody walki. Zbrojne starcia skończą
się tragedią, należy posługiwać się podstępem. Czasy
dzielnych i honorowych wojowników są już przeszłością,
wróg zmusza Polaków do przyjęcia swoich zasad.
Zaborcy stosowali brutalne przesłuchania,
 niesprawiedliwe wyroki sądów i szpiegostwo. Rodacy
powinni nauczyć się pokonać ich właśnie tą bronią.
Młody Polak musi wyrosnąć na spiskowca gotowego do
walki z caratem. Osoba mówiąca uświadamia matkę, że
jej rolą jest przygotowanie dziecka do tego zadania. Syn
w przyszłości będzie mierzył się z latami spędzonym we
więzieniu, samotnością, lękiem przed śmiercią. Musi
nauczyć się wytrzymałości i odwagi, aby móc stawić
czoła wrogowi, gdy dorośnie.
- Matka Polska – wychowuje swojego syna patriotycznie
- Porównanie dziecka do Chrystusa (równie niezawinione
cierpienie)
- Sakralizacja i heroizacji
- Cierpienie wywyższa
- Podmiot liryczny przestrzega matkę Polkę, co powinna
robić, gdy syn chce być patriotą -> przyzwyczajenie do
cierpienia
Księgi narodu -II- -II- literatura O tematyce biblijnej, Zamiarem Mickiewicza było podtrzymanie w pielgrzyma,
polskiego i apokryficzna uważanych za skrzywdzonym narodzie ducha nadziei, wiary i jedności, tułacza,
pielgrzymstwa nienatchnione i co za tak kluczowego w czasie ideowych i politycznych mesjanizmu,
polskiego tym idzie konfliktów. Mickiewicz zwracał się szczególnie do mistycyzmu
niewchodzących w emigrantów, z apelem o utrzymanie zgody i gotowości
skład Kanonu Biblii. do działania na rzecz tożsamości polskiej. Księgi narodu i
pielgrzymstwa polskiego stanowią podstawę
romantycznej filozofii mesjanistycznej. Autor twierdzi, że
naród polski nosi na sobie misję odkupiciela całego
świata. Losy polski Mickiewicz porównuje do losów
Jezusa Chrystusa, jego męki i zmartwychwstania.
Do M*** -II- -II- „Do M***” jest wierszem ukazującym szczególną wizję miłości
miłości. Zasygnalizowana zostaje konieczność rozstania, (nieszczęśliwe
dla której opozycyjną siłą jest pamięć. Chociaż podmiot j), kobiety
liryczny i adresatka jego komunikatu żyją w
odosobnieniu, ich uczucie wciąż trwa, a jego nośnikiem
są przywołane wcześniej wspomnienia. Miłość
romantyczna rozkwita pomiędzy duszami. Stąd
przeświadczenie podmiotu lirycznego, że poszczególne
miejsca na zawsze będą przypominać o nim dawnej
 ukochanej. Monolog liryczny przebiega w sposób
spokojny, harmonijny, zostając jednak przełamanym w
dziewiątej strofie. Zamiast kolejnego obrazu z przeszłości
pojawia się tutaj mroczna wizja błyskawicy
przeszywającej powietrze i puszczyka łopocącego w
okno. Nastrój tajemnicy i grozy zdaje się nawiązywać do
wcześniejszych dzieł poety – „Dziadów” kowieńsko –
litewskich. W tym kontekście miłość jawi się jako
silniejsza od śmierci, transcendentna, przekraczająca
granice racjonalnego świata.
Niepewność -II- -II- Tytułowa „niepewność” oddaje jego stan ducha, miłości,
wahanie, jakie uczucie nim zawładnęło - przyjaźni czy niepewności,
miłości. Ten brak pewności co do własnych emocji, przyjaźni
uczuciowy chaos podkreśla powtarzające się w formie
refrenu po każdej zwrotce pytanie retoryczne: „Czy to
jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?” oraz zestawienie na
zasadzie kontrastu odczucia i reakcji podmiotu
lirycznego.
Do… na Alpach -II- -II- Rozpadający się na dwie części utwór mówi o tęsknocie miłości,
w Splügen za kobietą, która pozostała daleko w kraju rodzinnym kobiety,
bohatera. Jego dramat uczuciowy rozgrywa się na tle przemijanie
alpejskiego krajobrazu. Pojawiają się elementy górskiego
pejzażu, takie, jak: „lodowiska”, „szum alpejskiej
kaskady”. Góry określa się jako „podniebne”,
podkreślając w ten sposób ich wielkość, taką samą
funkcję pełni obraz bohatera „niknącego w chmurach”.
Mówi się również o trudach takiej wysokogórskiej
wędrówki, otchłaniach, w które łatwo spaść i
nieuniknionym zmęczeniu.
Balladyna Juliusz 1. Wizyta Kirkora u Pustelnika – legenda o świętej koronie Lecha. zabójstwa,
Słowacki 2. Przebudzenie się Goplany – nimfa zakochana w Grabcu. zbrodni i kary,
3. Podstępny plan goplańskiej wiedźmy. miłości,
4. Kirkor w domu Wdowy. władzy,
5. Zamiana Grabca w wierzbę. zemsty, córki,
6. „Malinobranie”. pioruna,
7. Zabójstwo Aliny. matki, sądu,
8. Krwawe znamię na czole Balladyny. cierpienia,
 9. Ślub Balladyny z Kirkorem. jaskółki
10. „Przeprowadzka” Wdowy i Balladyny do zamku.
11. Tajemniczy wyjazd Kirkora.
12. Fon Kostryn „na usługach” Balladyny.
13. Balladyna u Pustelnika - odmowa „przywołania” martwej siostry.
14. Przemiana Grabca w króla – Grabiec w koronie Popielów.
15. Prezent od Kirkora.
16. Zabójstwo Gralona.
17. Uczta w zamku – wygnanie matki przez Balladynę.
18. Zabicie Grabca.
19. Tajemnice Balladyny i Kostryna (wspólne morderstwa, Balladyna i Kostryn
kochankami, ciąża Balladyny).
20. Walki pod murami Gniezna.
21. Obóz tajemniczego „samozwańca”.
22. Zlecenie Kostrynowi zabójstwa Pustelnika przez Balladynę.
23. Przekupstwo żołnierzy Kirkora.
24. Śmierć Kirkora w walce.
25. Otrucie „wspólnika” – Kostryna.
26. Balladyna na królewskim tronie.
27. Wyroki Balladyny.
28. Śmierć bohaterki od uderzenia pioruna.
Testament mój -II- - podmiot liryczny: świadomy niedoceniania i swojego śmierci, Zuzanna Ginczanka, bez
przemijania, nie zostawił potomka, spędził wczesne lata przyjaciół, tytułu
dla ojczyzny, bardzo ważna dla niego była ojczyzna, nie ojczyzny, - utwór wynikający z
zostawił jej walka o doświadczeń autorki
- żywi powinni służyć (ojczyźnie), nie tracić nadziei wolność kraju - kontekst biograficzny
- każda śmierć wpływa na obronność ojczyzny - zostaną po niej dobre
- każda śmierć za ojczyznę ma sens materialne (chce dodać,
- siła fatalne = poezja (wpływa na innych, może ironicznie, wartości)
wzbogacić) - Chominowa – zdradziła,
ważniejsze jest dla niej to, co
podmiot liryczny pozostawił
po sobie, prześmiewcze
(zestawienie cech) tej
kobiety (‘dzielna żono
szpicla’) – jest tak dobra w
czymś złym (dzielna w
 szpiclowaniu)
- folksdojcz – utożsamia się z
tym, co robią Niemcy,
zdrajczyni
- oddzielenie Chominowej od
Polaków
- aluzja do exegi
monumentum Horacego
- aluzja do Testament mój J.
Słowackiego
- ukazuje, jak zmieniły się
czasy (cena, wartość życia),
przewartościowanie systemu
(moralnego)
Lilla Weneda -II- -II- dramt 1. Rozmowa Lilli i Róży o wojnie między Lechitami i zemsty,
Wenedami śmierci,
2. Uwięzienie przez Lechitów Derwida bitwy,
3. Rozmowa Gwalberta ze Ślazem wojownika,
4. Rozważania Lechitów o wojnie z Wenedami podstępu,
5. Rozmowa Lecha i Derwida o zaczarowanej harfie zakładu,
6. Okrucieństwo królowej Gwinony cierpienia
7. Obrzędy Róży Wenedy
8. Śmierć Salmona
9. Ocalenie Derwida od kamienowania
10. Spotkanie Lilli Wenedy z Lechitami w zamku i prośba
o uwolnienie ojca
11. Śmierć Lechona
12. Wściekłość Gwinony i zabójstwo Lilli
13. Walki między Lechitami i Wenedami
14. Samobójstwo Derwida z powodu śmierci córki
15. Śmierć Gwinony
16. Śmierć Lelum i Polelum
17. Objawienie się Bogurodzicy nad polem walki
Kordian -II- -II- dramat Przygotowanie przemiany,
romantyczny 1. W sylwestra 1799 roku, w grocie Twardowskiego, zbierają się czarownice i miłości,
diabły. samotności,
2. Z kotła wyłaniają się kolejni przywódcy powstania listopadowego. zbrodni,
Prolog despotyzmu,
1. Trzy osoby prezentują różne koncepcje poety i poezji. rozczarowani
2. Pierwsza Osoba Prologu ukazuje pogląd, że poezja jest "balsamem na a, szatana,
narodowe rany". władzy,
3. Druga Osoba Prologu drwi z wypowiedzi poprzednika i nie wierzy w siłę poezji. poezji,
4. Trzecia Osoba Prologu wyznacza nowe cele poezji. Zachowanie świadomości bohatera
narodowej i zachęcanie do walki. romantyczneg
Akt I o, Boga,
1. Młody Kordian rozmyśla o sensie życia, swojej przyszłości, a także wspomina spisku, buntu
śmierć kolegi. i
2. Sługa Grzegorz opowiada Kordianowi 3 bajki. samobójstwa,
3. Nieudana próba samobójcza Kordiana z powodu nieszczęśliwej miłości do śmierci,
Laury. koronacji,
4. Laura niepokoi się o Kordiana. wędrówki,
Akt II Winkelrieda,
1. Kordian wyrusza w podróż po Europie
2. W Londynie dowiaduje się o sile pieniądza.
3. W Dover rozważa twórczość Szekspira.
4. We Włoszech spotyka się z Wiolettą, zauroczoną bogactwem Kordiana.
5. W Watykanie prosi papieża o błogosławieństwo za Polaków.
6. Na Mont Blanc wygłasza słynny monolog.
Akt III
1. Tłum ludzi w Warszawie na koronacji cara na króla Polski.
2. Zebranie spiskowców w podziemiach kościoła, w którym odbyła się koronacja.
3. Spiskowcy nie zgadzają się na zamach na cara.
4. Kordian podejmuje decyzję o samotnej akcji zabójstwa cara.
5. Drogę zastępują Kordianowi Strach i Imaginacja.
6. Główny bohater mdleje przed sypialnią cara.
7. Kordian zdradza objawy obłąkania i trafia do szpitala dla umysłowo chorych.
8. Doktor (Szatan) przedstawia Kordianowi chorego udającego Chrystusa i
mitycznego Atlasa.
9. Doktor kompromituje ideę jednostkowego poświęcenia dla ludzkości.
10. Kordian wykonuje wyczynowy skok na koniu nad bagnetami żołnierzy.
11. Car zwraca się do sądu z prośbą o skazanie Kordiana na rozstrzelanie.
12. Kordian zostaje ułaskawiony w wyniku kłótni cara i jego brata — Wielkiego
Księcia Konstantego.
13. Kordian przed plutonem egzekucyjnym.
 14. Czy posłaniec zdąży dostarczyć decyzję z ułaskawieniem?
Grób -II- -II- - Agamemnon – wódz wojsk greckich oblegających Troję grobu, Polski/
Agamemnona - wspominane są Termopile (wódz: Leonidas) oraz Polaków,
Cheronea (Grecy przegrali z Macedończykami, nie było artysty,
męstwa, Grecy się poddali i uciekli; tu zatrzymuje się ojczyzny
Agamemnon na koni) – polskiej mogile się równa, Polsce
nie chce się walczyć
- podmiot liryczny nie może zatrzymać się pod
Termopilami, bo: Polska jest krajem niewolników,
pochodzi z kraju, w którym (po powstaniu) Polacy nie
walczą do końca, nie są honorowi, życie > walka za
ojczyznę
- ważne jest, by ludzie chcieli walczyć
- Grecy nie mieli postawy wojowników spod Termopil
(brak dobrej duszy)
- czerep – czaszka, rubaszny – prostacki (ograniczenia
Polaków, przywary, wady) – dusza anielska – pozytywy
uwięzione w czerepie rubasznym
- podmiot liryczny chce, by państwo było zjednoczone
- błyskotki – kolorowe, ale bez wartości (ładnie tylko
wyglądają); błyszczy się, ale nie jest koniecznie
wartościowe
- paw – pycha, papuga – bezmyślnie powtarza
- podmiot liryczny zwraca uwagę, że sam nie jest bez
winy (krytykuje Polaków, ale on sam jest też częścią
wypowiedzi) – wina jest też po jego stronie
- Polska jest niewolnicą (upokorzenie)
- Polakom brakuje rozumu
- struna pęka, bo (Homer pisze o wojownikach) nie może
pisać o Polakach jako narodzie wojowniczym, nie są
gotowi Polacy
Hymn (o -II- -II- hymn - podmiot liryczny: smutny, zagubiony, nie wie co dalej cierpienia,
zachodzie zrobić, tęskni (za Polską), przeszłość jest dla niego samotności,
słońca na istotna, ma refleksje na temat śmierci, pielgrzymka „od natury,
morzu) czegoś -> od kraju z myślą o nim, ma świadomość ojczyzny,
(Smutno mi, beznadziejności sytuacji, bohater romantyczny, bez tęsknoty,
Boże!) ojczyzny jest „wypalony”, czuje się bezwartościowy vanitas, deus
 - Bóg: podmiot liryczny pozostaje zrozpaczony, mimo że artifex
Bóg urozmaica mu życie, jest wszechwiedzący, wie, gdzie
podmiot liryczny będzie pochowany, deus artifex –
tworzy piękny świat (podmiot liryczny docenia to, ale nic
go i tak nie pocieszy)
Nie-boska Zygmunt -II- dramat Część I anioła,
komedia Krasiński romantyczny Ślub Męża. apokalipsy,
Sypialnia młodej pary - mąż śni o Dziewicy (stworzonej poety, poezji,
przez szatana), która jest dla niego uosobieniem czystej rodziny,
poezji. miłości, Boga,
Chrzciny Orcia, Mąż zachowuje się wobec żony ozięble; szatana,
przybywa Dziewica, za którą Mąż idzie aż na skraj historii,
przepaści, ratuje go Anioł Stróż. małżeństwa,
Maria (Żona) popada w obłęd, umiera w szpitalu dla przemiany,
obłąkanych, w ramionach Męża. rewolucji,
Część II szlachty
Orcio wykazuje talent poetycki, co przygnębia hrabiego (arystokracji),
Henryka, który z powodu poezji przeżył tragedię. śmierci,
Kuszenie hrabiego przez Orła - uosobienie bohaterstwa i jasnowidztwa,
sławy (stworzony przez szatana). Henryk podejmuje zjawy, upiora
decyzję i staje na czele arystokracji.
Orcio ślepnie.
Część III
Panuje rewolucja, dotychczasowi poddani występują
przeciw swoim panom. Pankracy - wódz rewolucjonistów
wydaje rozkaz przechrzcie (żyd, który zmienił wiarę), aby
powiadomił Henryka o tym, że wódz rewolucji chce się z
nim spotkać.
Hrabia Henryk w obozie rewolucjonistów.
Spotkanie wodzów.
Część IV
Okopy Świętej Trójcy (obóz arystokratów) - Henryk jako
przywódca przygotowuje obronę (arystokraci chcą
układów).
Henryk i Orcio w podziemiach - duchy przepowiadają
śmierć.
Nierówna walka, Orcio ginie trafiony kulą, Henryk skacze
 w przepaść.
Na gruzach starego świata staje Pankracy, przeciw niemu
występuje Chrystus Zbawiciel - Pankracy umiera.
Rozłączenie Juliusz -II- - podmiot liryczny wspomina jakąś kobietę rozstania,
Słowacki - kiedyś mógł być z tą kobietą, teraz nie i w przyszłości tułacza
też nie może
- pisali (piszą) listy (są smutne) między sobą
- liryka bezpośrednia
- podmiot liryczny zna bardzo dobrze tę osobę
- występuje konwencja sentymentalistyczna i
romantyczna
- podmiot liryczny nie może jej fizycznie zobaczyć
- -II- myśli o tej kobiecie całą noc
- -II- zawsze będzie tęsknił i kochał tę kobietę
- smutek wynika z tego, że nigdy się nie połączą
[Coś ty Atenom Cyprian -II- - wyliczenie osób, które umarły w niesław, a potem stali się znani oraz mają kilka pamięć, grób
zrobił, Kamil grobów
Sokratesie] Norwid - cz. 2 i 3 -> refleksyjna
- bez względu na czas i dziedzinę życia (przerastanie epoki – geniusze –
wyprzedzają epoki, są niezrozumiani, kolejne pokolenia pojmują wielkość straty)
- człowiek jest oporny na zmiany, na nowości, wymaga to weryfikacji myślenia,
trudna akceptacja czegoś nowego – lubią to, co stare
Wiersz ten pokazuje nie tyle sylwetki wielkich ludzi, ile mówi o ich
„niewspółczesności”. Byli oni bowiem przez współczesnych niedocenieni. Swoimi
myślami, utworami, sposobem bycia wykraczali poza czasy swej epoki, co
stanowiło ich tragedię. Fakt, iż byli wyobcowani w społeczeństwie, potęgował ich
wielkość w latach późniejszych. Utwór ten podzielić można zasadniczo na dwie
części. W części pierwszej podmiot liryczny przypomina tragiczne losy wielkich
postaci, które dopiero po swojej śmierci doczekały się uznania i sławy. Postacie te
miały odwagę wystąpić z nowymi poglądami, dzięki czemu udało im się
doprowadzić do wielkich, epokowych przełomów. Jednak nagrodą jaką za to
otrzymali za życia były prześladowania i pogarda. Ich ciała nawet po śmierci nie
zaznały spokoju.
Fortepian -II- -II- - czym jest sztuka? sztuki, artysty
Szopena - Szopen: prostota, doskonałość starożytna, boska doskonałość, dom
modrzewiowy wiejski = polski, prosty dom, wartości/ etos chrześcijański,
wartości, formy, prostota
 - życie Szopena niczym mit, porównanie do Orfeusza, do Pigmaliona (muzyka,
która ożywa/ ożywia)
- Polska jest Polską zachwycającą -> tak ukazana przez Szopena
Kolejne trzy części wprowadzają już innego bohatera. Jest nim nie tylko sam
muzyk, ale i jego muzyka. To właśnie dzięki niej śmierć autora nie oznacza kresu
jego dzieła. Jest ona wartością ponadczasową, która tworzy pomost między
sztuką starożytnej Grecji a współczesnością. Posiada ona również doskonałość
klasyczną połączoną z peryklejską prostotą (mowa o sztuce greckiej z czasów
Peryklesa w V w. przed Chrystusem). Podmiot liryczny rozważa samą istotę
sztuki. Tu odwołuje się do takich twórców jak Fidiasz – grecki rzeźbiarz, Ajschylos
– tragik czy też Dawid – psalmista biblijny, a także Szopen, którzy realizowali swą
sztukę w sposób doskonały poprzez łączenie istoty i formy: „Zwiesz się razem:
Duchem i Literą.” W części tej widzimy odpowiedź na pytanie, dlaczego
prawdziwa sztuka jest niezrozumiała w realnym świecie. Otóż cechą takiego
świata jest niedoskonałość, zaś sztuka jest czymś doskonałym, tworzącym idealną
całość. Dlatego nie można na ziemi zrealizować jej ideału
W Weronie -II- -II- - Sytuacja liryczna: dzieje się do nad domem Kapuletich i Montekich, podmiot przyrody, Inne nawiązanie do Romea i
liryczny patrzy na gruzy (nieprzyjaznych grodów) domu (?), jest spadająca przemijania Julii:
gwiazda: (gruzy), Kochankowie z ulicy
Przyroda -> łza ze szczytu = współczucie (cyprysy) konfliktu kamiennej, A. Osiecka
Ludzie -> to kamienie i nikt na nie nie czeka (meteoryty) - kochankowie - >
- personifikacja natury mieszkańcy ulicy Kamiennej,
- spojrzenie romantyka vs. racjonalisty są biedni, nie są
- nawiązanie do Romea i Julii wykształceni, nie mają
szerokich horyzontów, są z
prawem na bakier, chcą
inaczej żyć, chcą innej jakości
życia, choć ostatecznie wciąż
wracają na tę ulicę
- język charakteryzuje tę
grupę społeczną
- „amor szmaciany”
- kamień -> surowość,
twardy, bez emocji, uczuć
- pod wpływem środowiska
nie można wyjść poza ramy
 - świat, w którym się żyje,
determinuje życie człowieka
Do obywatela -II- -II- - John Brown – biały mężczyzna skazany na karę śmierci za walkę za wolności,
Johna Brown czarnoskórych hipokryzji,
- pieśń dla każdego wojującego o dobro, wolność, innego człowieka, są godni idei, ars
uznania, są dla każdego poetica
- powieszenie = nie jest to kraj wolnych ludzi
- idee nie zginą, nawet jeśli bojownik ten umrze; nieugiętość przekonań, praw
człowieka; duchowa nieugiętość (duchowa wygrana), a nie fizyczna
- decyzja świadoma (konsekwencji), by przeciwstawić się (i „zgodzić się” na
powieszenie)
- Ameryka wyrzeka się „syna” („odpoznawszy” – neologizm artystyczny)
- symbol gwiazdy -> nadzieja, wyjątkowość
- „Czarna noc z twarzą murzyna” -> zapowiedź przyszłego buntu
- Ars poetica – jaką funkcję ma poezja -> idee zapisane w sztuce są nieśmiertelne
Marionetki -II- -II- - sytuacja liryczna -> w salonie romantycznym (miejsce spotkań elity kulturowej) theatrum
- motyw: teatrum mundi -> życie jako teatr, sztuka mundi,
- scena człowieczego życia jest niedoskonała vanitas
- ludzie (w teatrze) grają ideałami, nie rozumieją, że zapłacą za to swoim życiem
- motyw vanitas -> ludzie się zmieniają, Ziemia wciąż pozostaje taka sama
- obserwacja natury = nie da się nudzić
- „zapomnieć ludzi, a bywać u osób” -> ważniejsze jest bywanie u osób
(osobistości), przywiązywanie do tego wagi (zapomnieć o moralności) -> po co to
robimy
- marionetkowość ludzi
Vade – mecum -II- -II- - literatura romantyczna zbyt historyczna literatury,
[Klaskaniem - romantyczna literatura (podmiot liryczny ocenia to w sposób negatywny) pieśni,
mając obrzękłe przestała myśleć o moralności narodu,
prawice…] - teksty dojrzeją później poety,
- pieśni = chodzi o twórczość kobiety,
- lud ma dość oklaskiwania poetów, chcą czynów, nie słów (oklaskują pieśni) pamiętnika,
- byli poeci (nie można im zaufać), było laurowo i ciemno – wielcy twórcy exegi
(laurowo), ciemno w ojczyźnie (zabory, zrywy, powstania, prześladowania, monumentu
represje) m, non omnis
- naród = poeta + ludzie moriar, ars
- podmiot liryczny jest człowiekiem rzeczywiście, poeta ma być człowiekiem poetica
- z zauważania samego siebie nic nie wynika
 - motyw kobiety: podmiot liryczny nie spotkał tej jedynej, uważa, że kobiety są
nieczułe, okazują nieprawdziwe emocje, uczucia, kamienność; kobiety ukazane są
w sposób sztuczny, jako nijakie i zdradliwe, jako takie, jakie teoretycznie powinny
być; trwanie w sztucznym flircie; żaden = nijaki (obojętny) = brak indywidualizmu
- pamiętnik jest prawdziwy, nieudawany, własne emocje, uczucia; podmiot
liryczny boi się swoich myśli (obłęd; prawdziwość do/dla samego siebie, słowa
wynikają z jego duszy)
- odcięcie się od konwenansów
Promethidion -II- -II- - sól ziemi -> ważne autorytety piękna,
- korc -> coś, co zakrywa artysty, religii,
- człowiek ma tak żyć, by oddzielić części życia narodu, sztuki
- estetyka -> etyka
- sztuka nie ma być tylko zachwytem, ale także wytchnieniem
- motywacja do pracy -> piękno ma zachwycać do wysiłku, a praca ma nam dać
poczucie, że daje coś nieśmiertelnego, coś niezwykłego, coś, co po nas
pozostanie
- praca pod wpływem piękna -> zmartwychwstanie
- piękno ma nas natchnąć do działania
- nie ma piękna bez miłości, piękne jest tylko to, co wynika z miłości
- co jest wartością od początku człowieka? od lat co jest?
- rozważanie idei piękna
- utwór tworzy i słuchacz, i widz -> artyści – każdy ma inne spojrzenia na dany
utwór
- artystą się nie bywa, artystą się jest
- nie ma piękna bez pracy
- łączenie praktyki i teorii
- najwięksi artyści (prosty lud, prości muzycy) = ci, którzy coś robią (teoria +
praktyka)
- bez działania artysta nie ma czego wykonywać
- sztuka nie służy tylko rozkoszy (nie może być i zabawkę, i nauką), ma chwalić
rzemiosło, wartość piękna modlitwy/sposób rozmowy z Bogiem
- wynika z pracy
Czarne kwiaty -II- -II- - autor utrwala pamięć o Słowackim, składa mu hołd, jako człowiekowi śmierci, sztuki
czującemu, przyzwoitemu, kogo nie ominęło go cierpienie
- opis Juliusza Słowackiego: osoba wierząca, pedant, ważny jest dla niego wygląd,
„przewidywał” śmierć, niedobry stan zdrowia, świadomość ubierania i choroby,
lubił rysować, miłośnik Krasińskiego (interesowało go, co tworzą inni), kiedy źle
 się czuje, chce by nikogo z nim nie było, jego związek z matką był bardzo mocny
Żonkile William -II- - sytuacja liryczna -> podmiot liryczny jest na łonie natury kwiatów,
Wordsworth - on je idealizuje, personifikuje -> one są jego kompasami natury,
- sposób postrzegania natury -> zachwyca się nad tymi kwiatami, gdy na nie przyrody
patrzy, myśli o nich, jest mu łatwiej, wszystko, co złe, staje się łatwiejsze,
prostsze, delikatniejsze, te kwiaty są jego ukojeniem
- natura jest istotna, nie kończy się tu i teraz, w nią wpisane są postaci ze świata
irracjonalnego
- podmiot liryczny zwraca uwagę, w jakiej on żyje harmonii -> dzięki tym kwiatom
- sposób opisu -> mówi nam, że kwiaty są dla niego ważne, tych żonkili jest dużo,
niezliczenie -> hiperbole -> opisuje dużą przestrzeń z żonkilami
- liryka bezpośrednia -> I osoba l.p., np. „nie pojąłem”, on mówi o sobie, że jest
poetą, te żółte żonkile dają radość poecie, są osłodą, pociechą
- podmiot liryczny jest człowiekiem smutnym, ma smutny nastrój, te żonkile go
rozjaśniają -> powodują, że zaczyna tańczyć (a taniec to radość)
Świat ludzkich -II- -II- - „przestrzeń wodna” – np. woda natury,
spraw zbyt - człowiek jest w dysharmonii -> życie w harmonii -> człowiek z naturą żyje razem harmonii,
wiele dla nas w harmonii, ta natura go pociesza, uspokaja a ten podmiot liryczny zauważa, że dysharmonii,
znaczy te trudne, brutalne rzeczy zajmują naszą głowę i miejsce, w którym zamiast relacji
codziennej brutalności powinna być delikatność natury człowieka z
- człowiek przemija, wszystko, co „trzymamy w ręku” przemija naturą,
- motyw vanitas -> przemijanie -> wszystko, co zdobędzie człowiek, jest vanitas,
nietrwałe, przemijające przyrody
- duch wyjałowiony -> dusza niewyjałowiona zachwyca się nie tylko tym, co
materialne, ale też naturą, a wyjałowione to takie nijakie, bez niczego, te
codzienne sprawy niczego nie uczą, nie inspirują, odciągają od tego, co piękne
(np. natury) TUTAJ BEZ TEGO (zachwytu, natury, pasji) JESTEŚMY WYJAŁOWIENI
(przez obowiązki, trudności, życie codzienne); świat człowieka pochłania, odciąga
i odcina od tego, co prawdziwie „piękne” – wyjaławia
- świat może potrącić tę strunę wrażliwości -> poprzez zachwycanie nas czymś
- uprzemysłowienie oddala człowieka od natury, od tego, co piękne, niszczy nas
Loch Samuel -II- - zetknięcie człowieka w destrukcyjnej przestrzeni -> loch (tytuł), brak otwartości natury,
Taylor na świat przyrody przyrody
Coleridge - dwie części wiersza: negacja (negatywny), wartościujący (pozytywny)
- pierwsza część: obraz chorobowy (zmiany skórny), pejoratywne określenia
jeden człowiek nie może drugiego pocieszyć, bo ludzie odcinają się od natury (a
ta ulecza); co się dzieje, jeśli człowiek oddalony jest od natury (podmiot liryczny
 to rozważa)
- druga część: przyroda leczy; apostrofa do Przyrody (dużą literą), związek
człowieka z przyrodą
- cywilizacja = zagrożenie dla człowieka
- przyroda = zbawienny wpływ na człowieka
- Miłość i Piękno utożsamiane z naturą
Pamiątki Henryk Gawęda szlachecka -> „tekst - dawne czasy = tradycja = szlachta (gwarant dawnego porządku) literatury,
Soplicy Rzewuski mówiony” zapisany, ma - obraz szlachcica: ksenofob, lekceważący stosunek szlachcica do Woltera; ten sztuki,
naśladować styl mówiony, główny bohater: uważa, że dużo działał, pracował (wylicza, co on w życiu robił); Woltera, fikcji
luźny format, o typowym (ważne jest z kim się pokazuje -> ważne stanowisko, powierzchowność); vs realiów,
życiu szlacheckim krytykuje Woltera, dla szlachcica ważna jest realność (nie fikcja), bo Turcy inaczej bezpośrednie
się zachorują (nie rozumie, że można to inaczej czytać), a tutaj chodzi o uczucie, a go rozumienia
nie realia; fikcja literacka = obłuda tekstu
Balladyna Juliusz dramat: 1. Wizyta Kirkora u Pustelnika – legenda o świętej Miłości,
Słowacki zamknięta kompozycja - żaden wątek nie pozostaje koronie Lecha. władzy,
otwarty; 2. Przebudzenie się Goplany – nimfa zakochana w matki,
klasyczna budowa dramatu, z prologiem, podziałem Grabcu. córki,
na akty i epilogiem; 3. Podstępny plan goplańskiej wiedźmy. pioruna,
postacie naznaczone tragizmem, 4. Kirkor w domu Wdowy. „kainowego”
brak narratora - o wydarzeniach dowiadujemy się z 5. Zamiana Grabca w wierzbę. znamienia na
dialogów, szczegóły scen przybliżają didaskalia 6. „Malinobranie”. czole,
dramat romantyczny: 7. Zabójstwo Aliny. symbolika
rezygnacja z zasady trzech jedności; 8. Krwawe znamię na czole Balladyny. malin (motyw
złamanie zasady decorum; 9. Ślub Balladyny z Kirkorem. dzbanka
sceny monumentalne, przeplatane lirycznymi; 10. „Przeprowadzka” Wdowy i Balladyny do zamku. malin),
mieszanie gatunków i rodzajów literackich 11. Tajemniczy wyjazd Kirkora. śmierci, sądu,
ballada: 12. Fon Kostryn „na usługach” Balladyny. zbrodni (winy)
występowanie postaci fantastycznych (Goplana, 13. Balladyna u Pustelnika - odmowa „przywołania” i kary, zemsty
Skierka, Chochlik) i legendarnych (Pustelnik - Popiel martwej siostry.
III); 14. Przemiana Grabca w króla – Grabiec w koronie
występowanie wydarzeń fantastycznych - wyłonienie Popielów.
się Goplany z jeziora, zamiana Grabca w wierzbę, 15. Prezent od Kirkora.
przemiana Grabca w króla dzwonkowego, krwawe 16. Zabójstwo Gralona.
znamię na czole, pojawiający się duch Aliny podczas 17. Uczta w zamku – wygnanie matki przez Balladynę.
uczty, śmierć Balladyny od pioruna; 18. Zabicie Grabca.
obecność wątków legendowych - historia korony 19. Tajemnice Balladyny i Kostryna (wspólne
Lecha, historia rodu Popiela III - legendarnego morderstwa, Balladyna i Kostryn kochankami, ciąża
 założyciela Polski; Balladyny).
świat przyrody, jako jeden z aktywnych uczestników 20. Walki pod murami Gniezna.
świata przedstawionego - jaskółki uciekające od 21. Obóz tajemniczego „samozwańca”.
Balladyny, piorun, jako wyraz sprawiedliwości, 22. Zlecenie Kostrynowi zabójstwa Pustelnika przez
czarne chmury, jako symbol niepokoju Balladynę.
występują elementy ludowej mądrości i 23. Przekupstwo żołnierzy Kirkora.
sprawiedliwości. 24. Śmierć Kirkora w walce.
25. Otrucie „wspólnika” – Kostryna.
26. Balladyna na królewskim tronie.
27. Wyroki Balladyny.
Zemsta Aleksander -II- komedia utwór o wartkiej, 1.Małżeńskie plany Cześnika. konfliktu,
Fredro żywej akcji, który 2.Przybycie Papkina. rodziny,
zawsze kończy się 3.Papkin w roli swata. zemsty,
pomyślnie i obfituje 4.Naprawa muru. miłości, walki,
w zabawne 5.Potajemne spotkanie Wacława i Klary. szlachty,
wydarzenia, 6.Bójka przy murze. małżeństwa,
śmieszne postacie, 7.Wacław „jeńcem” Papkina. muru
zabawny język; 8.Wspólny plan Wacława i Papkina.
czynnikiem 9.Spotkanie Wacława i Podstoliny.
wpływającym na 10.Oświadczyny Papkina.
rozwój akcji w 11.Warunek Klary.
dramacie (także 12.Zgoda Podstoliny na oświadczyny Cześnika.
komedii) jest konflikt 13. Wyzwanie Rejenta na pojedynek przez Cześnika.
i intryga. 14.Rozmowa Rejenta z synem.
15.Plan Rejenta.
16.Papkin w domu Rejenta.
17.Zdrada Podstoliny.
18.Odpowiedź Rejenta.
19.Przygotowania do pojedynku.
20.Przygotowanie ślubu Wacława z Podstoliną.
21.Testament Papkina.
22.Intryga Cześnika.
23.Ślub Wacława i Klary.
24.Spotkanie Cześnika i Rejenta.
25.Błogosławieństwo Rejenta dla młodej pary.
26.Pojednanie zwaśnionych rodów.
 NAWIĄZANIA DO MICKIEWICZA I NIE TYLKO
Oda do K. I. - nawiązanie do „Ody do młodości” A. Mickiewicza
młodości Gałczyński - nawiązanie do pierwszych słów wiersza
(Teatrzyk - funkcja wykorzystania tego -> ośmieszenie literatury Mickiewicza, autor czyta
Zielona Gęś) wiersz dosłownie, 1:1, śmieje się z treści, interpretuje w znaczeniu dosłownym
On nie doczekał -II- - wyśmianie miłości romantycznej i czasu, w którym żyje (by tekst nie był
się patetyczny)
- bohater nie może doczekać się powrotu kobiety ze sklepu (czeka na parówki =
współczesność)
- on – umiera (śmierć w oczekiwaniu na parówki) -> dostaje padaczki wcześniej,
po pytaniu od niej: „A gdybym od ciebie odeszła?”
- smutny obraz współczesnego społeczeństwa, nie wie czym jest miłość
Straszna -II- - Gżegżółka, duch (Co słychać? Nic)
rozmowa - wzmacnia komizm, absurd sytuacji
Gżegżółki z
duchem