56 Temat 15

Temat:
Wyrazy, które brzmią
inaczej, niż wyglądają
Czas realizacji: 45 min

Plan działania
1. Aktywne wprowadzenie. (Na rozgrzewkę)
2. Analiza pisowni rzeczowników i przymiot-
ników zakończonych na -dztwo, -ctwo, -dzki
i -cki. (Nowa wiadomość)
3. Wskazanie w zdaniach wyrazów o zakończe-
niach niezgodnych z wymową oraz uzasadnie-
nie ich pisowni. (Czas na ćwiczenia, ćw. 1.)
4. Utworzenie przymiotników od nazw geogra-
ficznych. (Czas na ćwiczenia, ćw. 2. i 3.)
5. Uzasadnienie pisowni trudnych form rzeczow-
ników. (Czas na ćwiczenia, ćw. 4., Ortograf ia
w praktyce)

Co chcemy osiągnąć?
Uczeń:
• stosuje poprawne formy wyrazów (II.1.6)
• właściwie zapisuje zakończenia rzeczowników
i przymiotników (II.4.1)
• uczestniczy w rozmowie na zadany temat
(III.1.1)
• dokonuje selekcji informacji (III.1.4)

Strategie do wyboru
Aktywne wprowadzenie
Propozycja 1. – Zabawa „Inaczej piszemy”. Pro-
wadzący pisze na tablicy wyrazy o zakończeniach:
-cki, -ctwo, -dzki, -dztwo, np. dowództwo, woje-
wódzki, łowiectwo, gromadzki, sąsiedztwo, tkacki,
ludzki, gotycki, leśnictwo, inwalidzki, śledztwo,
prostacki, tkactwo. Chętny uczeń powoli odczy-
tuje kolejne słowa. Pozostali uczestnicy klaszczą
w dłonie za każdym razem, gdy usłyszą wyraz,
którego pisownia różni się od wymowy.

Analiza pisowni rzeczowników

i przymiotników zakończonych
na -dztwo, -ctwo, -dzki i -cki
Propozycja 1. – Dobieranie odpowiednich
zakończeń. Nauczyciel opowiada o zasadach Przykład zastosowania Multibooka:
pisowni rzeczowników i przymiotników zakoń- • ćwiczenie interaktywne dotyczące pisowni trudnych
czonych na -dztwo, -ctwo, -dzki i -cki oraz poleca rzeczowników
uczniom zapoznanie się z Nową wiadomością ze
s. 52 podręcznika. Następnie zapisuje na tablicy
cztery zakończenia przymiotników i rzeczowni-
ków: -dzki, -cki, -dztwo i -ctwo. Uczniowie losują
 Temat 15 57

po jednej spośród przygotowanych przez prowa-

dzącego karteczek z wyrazami: inwalida, dowodzić,
szlachcic, doradzać, ptak, brat, śledczy, przywódca,
łowczy itp. Zadaniem uczestników zajęć jest
wymówienie i zapisanie w odpowiednim miejscu
na tablicy rzeczownika lub przymiotnika zakoń-
czonego jedną z podanych cząstek, utworzonego
od wylosowanego przez siebie słowa. Na koniec
uczniowie wskazują te spośród utworzonych wy-
razów pokrewnych, których pisownia jest zgodna
z wymową.

Utworzenie przymiotników
od nazw geograficznych
Propozycja 1. – Turniej ortograficzny. Po zreali-
zowaniu ćwiczeń 2. i 3. nauczyciel dzieli zespół
klasowy na czteroosobowe grupy. Każda drużyna
otrzymuje kartkę papieru z listą nazw geogra-
ficznych (np. Flamandia, Sudety, Chorwacja,
Finlandia, Słowacja, Falklandy, Karpaty, Alzacja,
Grenlandia, Bermudy) i tworzy od nich przymiot-
niki. Wygrywa ten zespół, który wykona zadanie
najszybciej i nie popełni żadnego błędu.

Przykład zastosowania Multibooka:

• ćwiczenie interaktywne dotyczące tworzenia
przymiotników