Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti

İZ
KULLANIM ALANLARI ÖDE VL E RİM
Anadolu 'nun Kandilleri
VE FAYDALARI ru
Din amo So
Sûlfilerin ve âlimlerin B an ka sı
Osmanlı Devleti'nin İdari
öğretilerinin Anadolu'nun 9
Yapısı Sayf a: 81-9
İslamlaşmasına etkileri

tarih
Halk Kültürü ve Kitabî Osmanlı devlet idaresindeki
Kültür yapılanmayı

Osmanlı'da Zanaat, Sanat Osmanlı'da sözlü ve yazılı

ve Kültür Faaliyetleri kültürün toplum hayatına
etkisini

ANADOLU'NUN KANDİLLERİ SÛFİLERİN ANADOLU'NUN İSLAMLAŞMASINA ETKİLERİ

Tasavvuf:: Kalbin kötülüklerden arındırılıp yaratılanlara karşı

Tasavvuf XIII. yüzyılda Anadolu'ya yapılan Moğol istilası, Anadolu'nun Türkleşmesinde
güzel davranılması, insanın dünyalık menfaatlerden ve nefsinden ve İslamlaşmasında etkili olmuştur. Anadolu’ya gelen sûfiler, âlimler ve
10. Sınıf

uzaklaşarak Allah’ın varlığı ile yetinme anlayışıdır. mutasavvıflar halka öğretilerini ve tecrübelerini yaymaya çalışmışlardır.
Sûfi: Tasavvufi yaşam tarzını benimseyen kişidir.
ʤ Ahilik
Tarikat: Hakk’a ulaşmak için
tutulan, bir takım kuralları ʤ Mevlevilik

bulunan yoldur. ʤ Bektaşilik

ʤ Yesevilik

ANADOLU'YA GELEN BAZI SÛFİLER VE ÂLİMLER

Ahmet Yesevi Hacı Bektaş-ı Veli

ʤ Yesevilik tarikatının kurucusudur. ʤ Bektaşilik tarikatının kurucusudur.

ʤ Divan-ı Hikmet en önemli eseridir.
tarih

ʤ Makalat en önemli eseridir.

ʤ Türk-İslam kültürünü sentezlemiştir.
ʤ Yeniçeri Ocağı’nın kuruluşunda etkisi vardır.
Mevlana Celaleddin-i Rumi
Hacı Bayram Veli
ʤ Mevlevilik tarikatının kurucusudur.
ʤ Mesnevi ve Divan-ı Kebir en önemli eserleridir. ʤ Hayatı boyunca İslam’ı yaymaya çalışmıştır.
ʤ “Gel, gel, yine gel; ne olursan ol yine gel.” ʤ Bayramiyye Türk mutasavvıfı tarafından kurulan
ilk tarikattır.
Ahi Evran
ʤ Konar-göçer Türkmenlerin yerleşik hayata
ʤ Ahilik teşkilatının kurucusudur. geçmesinde etkili olmuştur.
ʤ Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda ve yükselmesinde etkili olmuştur.
ʤ Letaif-i Hikmet adlı eserinde ahiliğin özelliklerinden bahsetmiştir.

OSMANLI DEVLET İDARESİ OSMANLI EĞİTİM KURUMLARI

ʤ Osmanlı Devleti’nde ilime ve ilim insanlarına önem verilmiş ve bu amaçla
medreseler kurulmuştur.

Medreselerde; ʤ İlk Osmanlı medresesi

10. Sınıf

ʤ dinî bilimler Orhan Bey döneminde

İznik’te inşa edildi.
ʤ tıp
Seyfiye Sınıfı İlmiye Sınıfı Kalemiye Sınıfı ʤ Medresede ders
Üyeleri Üyeleri Üyeleri ʤ matematik
veren kişilere
Sadrazam Ulema (alimler) Nişancı ʤ fizik
………………………..,
Vezirler Şeyhülislam Defterdar ʤ kimya talebelere …………………,
Beylerbeyi Kazasker Reisülküttap ʤ tarih
Divan katipleri ……………………….. ve
Sancak beyi Kadı
Kapıkulu askerleri Müderrisler
ʤ coğrafya …………………………
Tımarlı sipahiler bilimleri yer denirdi.
alırdı. ʤ Sahn-ı Seman
ve Süleymaniye
Medreseleri

www.youtube.com/tonguc10
 Tekke ve Zaviyeler
TÜRK DÜNYASINDA YETİŞEN BAŞI BİLİM İNSANLARI
ʤ Osmanlı eğitim sisteminin gelişmesinde tekke ve zaviyelerin de katkıları
olmuştur.
ʤ Tekkelerde ibadet yapılır ve tarikata ait kişiler burada kalırdı.
ʤ Tekkelerin küçük olanına ……………………………. denirdi.

Akşemseddin Uluğ Bey Ali Kuşçu

ʤ Fatih Sultan Mehmet’in ʤ Timur Devleti ʤ Uluğ Bey’in talebesidir.

tarih
hocasıdır. hükümdarıdır. ʤ Uluğ Bey’in ölümünden
ʤ Tıp ve din alanında ʤ Semerkant sonra Fatih Sultan
çalışmıştır. Rasathanesi’ni açmıştır. Mehmet’in daveti üzerine
ʤ Maddetül'l Hayat ʤ Matematik ve ilk İstanbul’a gelmiştir.
en önemli eseridir. astronomi alanında ʤ Türkiye’deki astronomi
Bu eserinde ilk kez çalışmıştır. hocasıdır.
mikroptan bahsetmiş
ve bazı hastalıkların
kalıtım yoluyla geçtiğini
söylemiştir.

OSMANLI'DA SÖZLÜ VE YAZILI KÜLTÜR

II. Murat Dönemi'ndeki Kültürel Gelişmeler
Sözlü Yazılı

ʤ Sözlü kültür konuşma yoluyla kuşaktan ʤ Kültürün yazılı olarak aktarılmasında

kuşağa aktarılan kültürdür.
ʤ Destanlar, şiirler, masallar, fıkralar,
menkıbeler ve halk hikâyeleri yaygındır.
ʤ Meddahlar, saz şairleri, ozanlar ve
âşıklar sözlü kültürün yayılmasında etkili
olmuştur.
fermanlar, beratlar, tercüme kitaplar,
risaleler ve minyatürler etkili olmuştur.
ʤ Yazıcıoğlu Mehmed’in Muhammediyye
adlı eseri medreselerde ders kitabı
olarak okutulmuştur.
ʤ Kültür hareketini başlatmış ve Türk dilinin
gelişmesinde etkili olmuştur.
10. Sınıf ʤ Âlimlere ve şairlere eserlerini Türkçe yazdırmıştır.
ʤ Danişmendnâme ve Kâbûsnâme bu dönemde
tercüme edilmiştir.
ʤ Edirne ve Bursa başta olmak üzere birçok yerde
medreseler, camiler, saraylar ve köprüler inşa
ettirmiştir.
ʤ Ebü’l Hayrat diye anılırdı.

OSMANLIDA ŞEHİR PLANLAMASI

Şair Sultanlar
Cami, aşevi, hamam, sifahane

Osmanlı padişahları devlet idaresi dışında sanat ve edebiyat alanlarında da Saray ya da konak
kendilerini geliştirmiştir.
A mahallesi
Şair Sultanlar Kullandığı Mahlası B mahallesi
tarih

II. Murat Murâdî

Fatih Sultan Mehmet Avnî
II. Bayezid Adlî
Yavuz Sultan Selim Selimî
Kanuni Sultan Süleyman Muhibbî

OSMANLI'DA MİMARİ ANLAYIŞ OSMANLI'DA EL SANATLARI

Minyatür: El yazması eserleri süslemek ve derinlik kazandırmak için yapılan
resimlere denir.
Hat Sanatı: Güzel yazı yazma sanatıdır. Hat sanatıyla uğraşanlara
hattat denilmiştir.
10. Sınıf

Dokumacılık: Kumaş, halı, kilim yapımı gelişmiştir.

Çinicilik: Kil topraktan yapılan levhaların genellikle çiçek resimleriyle
süslenip fırında pişirilmesi sanatıdır.
Ahşap ve Taş İşlemeciliği: Tahta malzemelerin üstünün
Şehzade Cami (İstanbul) Selimiye Cami (Edirne)
oyulmasıyla ahşap işlemeciliği, taşın yontulması ile
taş işlemeciliği gelişmiştir.
Ebru Sanatı: Özel karışımlı suyun içine boya
serpiştirilerek yapılan süsleme sanatıdır.

Süleymaniye Cami (İstanbul)

www.youtube.com/tonguc10
 SORU
SORU
A. Sadrazam ve vezirler
Aşağıdakilerden hangisi Moğol baskısı ve istilası sonucunda Anadolu'da B. Şeyhülislam ve kazasker
meydana gelen olumlu bir gelişmedir?
C. Defterdar ve nişancı
A) Anadolu'ya sığınan birçok Türkmen derviş ve alimin Anadolu'nun Yukarıda yer alan divanıhümayun üyelerinin temsil ettikleri kollar aşağıdaki
İslamlaşmasında etki etmesi

tarih
seçeneklerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir?
B) Anadolu'da birçok şehrin tahrip edilmesi ve yıkılması A B C
A) Seyfiye Kalemiye İlmiye
C) Türkler arasında uzun yıllar siyasal birliğin sağlanmaması
B) İlmiye Seyfiye Kalemiye
D) Anadolu'nun yurt hâline gelme sürecinin uzaması C) Kalemiye Seyfiye İlmiye
E) Ticaretle geçinen şehirlerin zarara uğraması D) İlmiye Kalemiye Seyfiye
E) Seyfiye İlmiye Kalemiye

SORU
SORU
Divanıhumayun'da alınan kararların yazılması, dosyalanması ve
Moğol İstilası sonrası tasavvuf düşüncesinin Anadolu'daki önderleri
10. Sınıf
arşivlenmesinden sorumlu olup XVIII. yüzyıldan itibaren Hâriciye Nazırlığı
olan ve halka önderlik yapan isimler arasında aşağıdakilerden hangisi
(Dışişleri Bakanlığı) görevini üstlenen divan üyesi aşağıdakilerden
bulunmaz?
hangisidir?
A) Mevlana B) Yunus Emre C) Hacı Bektaş Veli
A) Defterdar B) Kazasker C) Nişancı
D) Ahmet Yesevi E) İbn-i Sina
D) Müderris E) Reisü'l-küttap

KONU BİTERKEN

SORU ʤ Anadolu'daki Sûfîler Ve Âlimler

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde görülen el sanatları
ʤ Osmanlı Devleti'nin İdari Yapısı
tarih

arasında yer almaz?

A) Ebru Sanatı B) Minyatür C) Hat
ʤ Osmanlı'da Sözlü ve Yazılı Kültür
D) Dokumacılık E) Heykelcilik

ʤ Osmanlı'da Şair Sultanlar

ʤ Osmanlı'da Mimari ve Sanat Faaliyetleri

ÖDÜLLÜ SORU
10. Sınıf

Mimar Sinan’ın çıraklık, kalfalık ve ustalık

eserlerini yazınız?

www.youtube.com/tonguc10