Begrippen Geschiedenis

Verdrag van Verdun: 843, in dit verdrag werd het franksiche rijk in 3 delen gesplitst. Namelijk west-,
midden- en oost-Frankische rijk. Schelde= grens tussen west en oost
Stroppendragers: in 1537 weigert Gent een verhoging van de belastingen  1540: bezetting Gent +
onthoofding Gentse leiders.
Bourgondische vorsten: de Bourgondiërs. Het begin van de bourgondische tijd: huwelijk tussen
margaretha van male (dochter vlaamse graaf) en filips de stoute (zoon koning Frankrijk). Hun macht is
gebaseerd op een bestuurlijke centralisatie en territoriale uitbreiding. De laatste bourgondische vorst
was Maria van Bourgondië. 14de eeuw tot begin 16de eeuw.
Maria van bourgondie: dochter van karel de stoute en erfgenaam van het bourgondsiche rijk. Ze
huwde met maximiliaan van oostenrijk. Ze moest in 1477 het groot privelege onderteken waarin haar
onderdanen meer rechten kregen. Ze stierf in 1482. Zoon (filips de schone) was te jong –>
maximiliaan nam regentschap op zich = einde bourgondische tijdperk.
Maximiliaan van oostenrijk: habsburger, huwde met marie van bourgondië en nam regentschap op
zich na haar dood  start tijdsperk habsburgers. Via huwelijkspolitiek zorgde hij voor een uitbouw
van het familiebezit.
Filips de schone: zoon maria en maximiliaan. Zijn droom was een herstel van een nationale en
onafhankelijke staat. Om deze droom waar te maken deed hij aan verzoenende politiek met
buitenlandse vorsten en de steden. Hij trouwe met johanna van Castilië = latere spaanse erfgename
Johanna van castilie: vijfde kind van het spaanse koningspaar ferdinand van aragon en isabella van
castilië. Overlijdens  spaanse erfgename, troonopvolgster. Huwde met filips de schone  de
Nederlanden + Spanje zijn dynastiek verbonden. Ze wordt ook wel de waanzinnige of La Loca
genoemd, omdat ze na de dood van Filips, zijn kist 10 jaar bewaart en af en toe kijkt of hij weer leeft.
Margaretha van oostenrijk: landvoogdes van de Nederlanden. Ze trouwt met Johan van Aragon. Ze is
de dochter van Maximiliaan van Oostenrijk en Maria van Bourgondë. Na de dood van ferdinand
trouwt ze nogmaals, nu met filibert II van Savoye. Ook hij sterft.
XVII provinciën: de personele unie van Karel V in de 16de eeuw. Onze gewesten, bv. Graafschap
Vlaanderen, hertogdom Brabant,…
Verdrag van Kamerijk= de vrouwenvrede. 1529: akkoord met de Franse koning en Karel V. Alle
feodale banden van de Fr koning met gebieden ten westen van de Schelde worden opgeheven.
Transactie van Ausburg: 1548: de Nederlanden verbreken hun leenbanden met het Heilig Roomse
Rijk.
Pragmatieke sanctie: om te voorkomen dat de Nederlanden na zijn dood uit elkaar zouden vallen bij
een eventuele erfenis, bepaalt KV hierin dat de Nederlanden één en ondeelbaar zijn. Erven kan zowel
door een vrouw als door een man en in een rechte lijn of zijlijn.
Soeverein: iemand met de hoogste macht binnen een bepaald gebied of domein.
Landvoogd: plaatsvervanger van de vorst. Ze besturen in de afwezigheid van de soeverein. Vanaf
1531: ook in functie bij aanwezigheid van de vorst.
Collaterale raden: raad van staten, geheime raad en raad van financiën
Raad van state: hoge edelen; bespreking belangrijke politieke problemen + oplossen
Geheime raad: juristen; werkteksten opstellen + controleren of de wetten worden nageleefd.
Raad van financiën: edelen en juristen; beheren de bezittingen van de vorst + bereiden de beden
voor.
Stadhouder: plaatsvervanger van de vorst, vertegenwoordigt de vorst in een gewest en roept de staten
bijeen. Te vergelijken met een gouverneur
Staten-generaal: onmogelijk voor landvoogd en KV om naar elke gewestelijke Statenvergadering te
reizen  Staten-Generaal. Hierin zetelen de vertegenwoordigers van de meeste gewestelijke staten.
Aan hen worden de beden gericht.
Plakkaten: besluiten van de overheid, de zogenaamde vorstelijke (straf)wetten die gelden voor het
volledige grondgebied van de XVII provinciën
Bloedplakkaat: plakkaat in 1550 door Karel V met als doel de niet-katholieke gelovigen uit zijn rijk
te vervolgen. Er zijn zeer veel mensen gestorven  naam
Beden: verzoeken aan de verschillende gewesten om speciale belastingen te mogen innen

De heilige Liga: een bondgenootschap tussen Spanje, Venetië en de paus om onder de Arabische en
Ottomaanse druk vanonder te komen.16de eeuw
Slag bij Lepanto: 1571, oktober. Bondgenootschap de heilige Liga behaalde een overwinning op de
Ottomanen
Koningin Elisabeth: Engelse koningin 16de eeuw
80-jarige oorlog: Een opstand van de Nederlandse gewesten tegen het Spaanse bewind onder Filips II,
van 1568 tot 1648
Armada Invencible: onoverwinnelijke Spaanse vloot.

Les 16
Absolutisme: een monarchie met onbeperkte macht, de monarch beslist alles
Droit Divin: het goddelijk recht, hij moet enkel afleggen aan God