ROZDZIA£ X
Spodnie
Czêsto zadajemy sobie pytanie: jak
wyliczyæ prawid³ow¹ g³êbokoœæ pod-
kroju spodni? Dlaczego ró¿nicy wymia-
rów zewnêtrznej i wewnêtrznej d³ugoœci
nogi nie mo¿na w ka¿dym przypadku
przyj¹æ za g³êbokoœæ podkroju spodni?
Bardzo trudno jest znaleŸæ odpowiedŸ
na te pytania w postaci gotowego wzoru
konstrukcyjnego. Z powodu ró¿norod-
noœci budowy miednicy i uk³adu miêœni
u ró¿nych osób, nie da siê opracowaæ
prawid³owego wzoru wyliczaj¹cego g³ê-
bokoœæ podkroju w spodniach. Ka¿da
figura ma swój indywidualny punkt,
na którym spodnie zaczepiaj¹ siê na
biodrach i ka¿dy opracowany wzór pro-
porcjonalny sprawdza siê tylko w bardzo
ma³ym stopniu.
Drugi problem mo¿na wyjaœniæ budo-
w¹ miednicy zwi¹zan¹ z fazami jej roz-
woju. Dla wieku dzieciêcego charakte-
rystyczny jest brzuch równomiernie uwy-
puklony, ³¹cz¹cy siê z klatk¹ piersio-
w¹ prawie jednym ³ukiem. Miednica
dziecka jest ma³a i w¹ska. Je¿eli pos³u-
¿ymy siê sta³¹ zasad¹ i skonstruujemy
spodnie dla dzieci o g³êbokoœci równej
wymiarowi od kolca biodrowego gór-
nego (przedniego) do linii kroku, to
spodnie te nie bêd¹ nadawaæ siê do u¿y-
tku, bowiem u dzieci kolec biodrowy
znajduje siê poni¿ej najwiêkszej wypu-
k³oœci brzucha. Odleg³oœæ kolca bio-
drowego od poziomu krocza u dwulet-
niego dziecka wynosi oko³o 13 cm.
Spodnie o takim wymiarze znajd¹ siê
poni¿ej najwiêkszej wypuk³oœci brzucha
i w czasie noszenia bêd¹ opadaæ. W celu
otrzymania prawid³owego podkroju wy-
miar g³êbokoœci spodni dla dzieci ma-
³ych zwiêkszamy o 5÷7 cm.
W dalszych fazach rozwojowych dziec-
158
ka zmniejsza siê wypuk³oœæ brzucha,
a zwiêksza wymiar od krocza do kolca
biodrowego górnego. W miarê zmniej-
szania siê wypuk³oœci brzucha - spodnie
nie trzymaj¹ siê ju¿ na tkance miêkkiej,
lecz szukaj¹ oparcia bardziej sta³ego
i zatrzymuj¹ siê na kolcu biodrowym
górnym. Dlatego u dziecka, mimo ¿e
wyros³o ze spodni i nogawki staj¹ siê
ju¿ za krótkie, wymiar g³êbokoœci pod-
kroju pozostaje nadal prawid³owy.
Równie¿ u cz³owieka doros³ego górny
brzeg spodni w pasie uk³ada siê nie na
wysokoœci najwiêkszego przewê¿enia fi-
gury, lecz znacznie ni¿ej, na wysokoœci
kolca biodrowego. W zwi¹zku z tym b³ê-
dne jest zalecanie klientowi, aby w cza-
sie pobierania miary podci¹ga³ spod-
nie z kolca biodrowego do najwiêkszego
przewê¿enia figury.
Ka¿da figura ma indywidualny ³uk
osiadania spodni. Je¿eli konstruktor
umieœci je w najwiêkszym przewê¿eniu
tu³owia, tzn. dok³adnie w talii, to po
dwóch lub trzech dniach noszenia w
sposób naturalny opadn¹ one na swoj¹
"indywidualn¹" wysokoœæ, poniewa¿ pod
wp³ywem ich uœcisku w pasie nast¹pi
przesuniêcie tkanki miêkkiej powy¿ej
obwodu pasa. Z chwil¹ ich opadniêcia
linia podkroju znajduje siê - oczywiœcie
- za nisko.
Trzeba przyj¹æ jako za³o¿enie, ¿e nie
otrzymamy dobrze le¿¹cych spodni, je¿e-
li krój ich oprzemy wy³¹cznie na wymia-
rach podstawowych, jakimi s¹: d³ugoœæ
zewnêtrzna i wewnêtrzna nogi, obwód
bioder i pasa oraz szerokoϾ spodni
w dole. Do otrzymania prawid³owej for-
my niezbêdna jest jeszcze informacja
o uk³adzie miêœni brzucha, obwodzie
uda i o równowa¿ni figury. Informacji
na temat równowa¿ni figury dostarcza
nam d³ugoœæ œrodkowa przednia, mie-
rzona od punktu Mo do podstawy
i d³ugoœæ œrodkowa tylna, mierzona
od punktu Mv do podstawy. (patrz
rys. 64). Pomiaru tego dokonujemy ob-
ci¹¿on¹ miar¹ krawieck¹. D³ugoœæ ty-
³u figury wzorcowej mêskiej jest prze-
ciêtnie wiêksza od d³ugoœci przodu
o 2 cm.
Konstruuj¹c formê podstawow¹ nie
uwzglêdniamy ró¿nic w budowie cia³a
specyficznych dla sylwetek indywidual-
nych ani ewentualnych zmian patolo-
gicznych. Formê konstruujemy na syl-
wetkê wzorcow¹, zwan¹ inaczej "pro-
porcjonaln¹". Dlaczego nazywamy j¹
wzorcow¹? Gdy¿ na sylwetce wzorco-
wej spodnie wykonane wed³ug kon-
strukcji podstawowej powinny uk³adaæ
siê prawid³owo. Znaj¹c jednak ró¿nice
i odchylenia od sylwetki wzorcowej -
wystêpuj¹ce w danej sylwetce indywi-
dualnej - ³atwo mo¿emy formê pod-
stawow¹ dostosowaæ do danej sylwetki.
Nie wszystkie odchylenia mo¿na uwz-
glêdniæ ju¿ w czasie konstruowania fo-
rmy. Wiêkszoœæ trzeba uwzglêdniaæ
poprzez modelowanie formy podsta-
wowej.
Tak wiêc forma powstaje w dwóch
etapach: 1) przez konstrukcjê, 2) przez
modelowanie. W pierwszym etapie ot-
rzymujemy formê z wymiarów pod-
stawowych klienta, w drugim etapie
Symbol Nazwa odcinka
Standardowe
odcinka konstrukcyjnego
Bv ÷ Bc szerokoœæ przodu
nogawki na linii 1/4 ob + 1,5 ÷ 2,5 cm 1/4 ob + 1,5 cm
bioder
Bc ÷ By szerokoœæ ty³u
nogawki na linii
bioder 1/4 ob + 1/20 ob
By ÷ Bo szerokoœæ podkroju
na linii bioder 1/4 ob + 3,5 cm
Bo ÷ B1 szerokoœæ podkroju
przodu nogawki 1/20 ob + 1 cm
By ÷ b1 szerokoœæ podkroju
ty³u nogawki
159
modelujemy tê formê, uwzglêdniaj¹c
specyfikê budowy naszego klienta. Roz-
dzielenie tych dwóch etapów opraco-
wania form jest bardzo praktyczne i lo-
giczne. Gdyby chciano uwzglêdniaæ w
czasie konstrukcji wszystkie odchylenia
budowy, trzeba by opracowywaæ tyle
nowych konstrukcji, ilu mamy klientów.
Na ostateczny kszta³t spodni ma
tak¿e wp³yw moda i wymogi klienta.
Zale¿¹ od nich m.in. szerokoœæ spodni
na linii bioder (wielkoϾ dodatku luzo-
wego) i szerokoϾ nogawek w dole. Po-
ni¿ej omówiona zostanie konstrukcja
trzech typów spodni: standardowych,
przylegaj¹cych i obcis³ych.
Spodnie standardowe maj¹ g³êbok¹
zaszewkê w przodzie nogawki i doœæ
du¿y dodatek luzowy na linii bioder.
Spodnie tego typu nosz¹ przewa¿nie
osoby szczup³e i wysokie, czêsto ¿ycz¹
sobie takich spodni mê¿czyŸni starsi,
ceni¹cy wygodê.
Spodnie przylegaj¹ce maj¹ pewne ob-
ni¿enie linii pasa i mniejszy dodatek na
linii bioder. Noszone s¹ najczêœciej przez
mê¿czyzn w œrednim i starszym wieku.
Spodnie obcis³e s¹ znacznie obni-
¿one w stosunku do linii pasa i nie maj¹
dodatku luzowego na linii bioder. W
spodniach tych stosuje siê ma³e zaszewki
na linii pasa w przedniej czêœci nogawki.
Spodnie te noszone s¹ chêtnie przez m³o-
dzie¿ do ró¿nego rodzaju bluz, koszul,
swetrów, wdzianek itp.
Przylegaj¹ce Obcis³e
1/4 ob + 1,5 cm
1/4 ob+1/20 ob -1,5 cm 1/4 ob+1/20 ob -2,5 cm
1/4 ob + 4,5 cm 1/4 ob - 5 cm
1/20 ob 1/20 ob
odcinek By ÷ Bo - By ÷ B1
 Wzory konstrukcyjne wymienionych
wy¿ej typów spodni zosta³y zestawione
w tabeli na str. 153.
Dotychczas wiêkszoœæ krawców wyli-
cza³a jedynie szerokoœæ przodu i ty³u
nogawki na wysokoœci linii bioder,
a szerokoœæ podkroju wynika³a z przy-
jêtej metody wykreœlania. Kiedy jednak
powszechnie modne sta³y siê spodnie
œciœle przylegaj¹ce do figury, zwrócono
uwagê na szerokoœæ podkroju spodni
i zaczêto go wyliczaæ za pomoc¹ wzo-
rów. Pewnego rodzaju nowoœci¹ jest
przesuniêcie linii zaprasowania kantu
na przodzie nogawki oraz wyznaczanie
kszta³tu ty³u nogawki od linii œrodka
ty³u. Dok³adne uzasadnienie poszcze-
gólnych odcinków przy omawianiu kon-
strukcji spodni przylegaj¹cych, które s¹
najczêœciej stosowane. Wszystkie oma-
wiane konstrukcje spodni maj¹ przewi-
dziane dodatki na szwy wielkoœci 1 cm.
Na sposób uk³adania siê spodni
bardzo istotny wp³yw ma ich prasowa-
nie, zarówno w czasie szycia, jak i osta-
teczne, po wykoñczeniu. Nogawki spod-

Rys. 199. Sposób zaprasowywania przedniej

czêœci nogawki; strza³ki wskazuj¹ kierunek
prasowania, ³uki - miejsca, w których tkanina
ma byæ wprasowana, a krzy¿yki miejsca, w któ-
rych tkaninê trzeba rozci¹gn¹æ przez
rozprasowanie

ni po zaprasowaniu powinny odpowia-

Rys. 198. Uk³adanie siê prawid³owo uprasowa-
nych spodni na figurze
daæ kszta³towi nogi, a wiêc uwzglêdniaæ
wszystkie wystêpuj¹ce na nodze wklês-
³oœci i wypuk³oœci. Dlatego przód no-
gawki powinien byæ lekko wprasowany
na wysokoœci z³¹czenia brzucha z udem,
gdy¿ na figurze w tym miejscu wystê-
puje zag³êbienie, które powoduje jakby
zapadniêcie siê spodni. Je¿eli przód
z³o¿ony na pó³ zostanie w tym miejscu
wprasowany, za³amañ nie bêdzie.
Uwaga: przy zastosowaniu podanej w
podrêczniku konstrukcji kroju spodni, nie
stosuje siê zaprasowañ nogawki tylnej.
Konstruowanie czêœci tylnej rozpoczyna siê

160
Rys. 200. Sposób uk³adania siê czêœci tylniej
spodni w stosunku do przedniej (zaznaczonej
lini¹ przerywan¹)
od œrodka ty³u, czyli punktu b2. Œrodek
ty³u jest prost¹, a krawêdzie zewnêtrzne
i wewnêtrzne biegn¹ po ukosie. Jak wiemy
prosta jest krótsza od ukoœnej je¿eli pa-
trzymy w uk³adzie horyzontalnym. W ten
sposób otrzymujemy prawid³owy uk³ad
spodni na figurze, bez nadmiernej d³ugo-
œci na linii œrodka ty³u. Omówione zasady
zaprasowania, pozostaj¹ za tym jako teore-
tyczne uzasadnienie podanej konstrukcji.
Nastêpn¹ wa¿n¹ spraw¹ jest wyci¹-
gniêcie krawêdzi bocznych na wysoko-
œci kolana i podudzia. Ma to bardzo
du¿e znaczenie dla estetyki wygl¹du
spodni i ich funkcjonalnoœci. Po za³o-
¿eniu na figurê spodnie z prawid³owo
161
Rys. 201. Miejsca rozci¹gania i wprasowywania
tkaniny w tylniej czêœci nogawki
zaprasowan¹ czêœci¹ przedni¹ opiera-
j¹ siê o but bez tworzenia jakichko-
lwiek za³amañ na linii œrodka. Linia
zaprasowania kantu przedniego tworzy
³uk wklês³y.
Idea³em by³oby zachowanie takiego
kszta³tu spodni przez ca³y czas ich no-
szenia. Jednak zginanie nogi w kolanie
powoduje napiêcia w tkaninie nogawki,
wskutek których w czêœci przednie,
na wysokoœci kolan, spodnie wyci¹ga-
j¹ siê. Je¿eli spodnie s¹ dobrze uszyte
i zaprasowane, to tego rodzaju wyci¹-
gniêcie czêœci œrodkowej doprowadzi
liniê kantu przedniego do linii pro-
stej, natomiast w spodniach Ÿle skrojo-
nych i niew³aœciwie uprasowanych kant

Rys. 202. Sprawdzenie prawid³owoœci zapraso-
wania nogawek
w przodzie zamiast ³uku wklês³ego czy
linii prostej stworzy ³uk wypuk³y. Wiele
takich spodni z wyraŸnie widocznym wy-
pchniêciem kolan obserwuje siê - niestety
- w praktyce.
Nie ma regu³y zaprasowania czêœci
tylnej. Pewne ustalenia, do których stoso-
wa³a siê starsza generacja krawców,
nie wytrzyma³y próby przy zmianach
mody. Boczna krawêdŸ tylnej nogawki
spodni powinna odpowiadaæ bocznej kra-
wêdzi czêœci przedniej, co sprawdzamy,
do³¹czaj¹c czêœæ tyln¹ do przedniej, przyj-
muj¹c jako punkt spotkania liniê kolana
i rozsuwaj¹c na linii do³u 2 cm. Fragmenty
czêœci tylnej zachodz¹ce na czêœæ przed-
ni¹ nale¿y rozci¹gaæ. Przy stosowanych
obecnie szerokoœciach spodni konieczne
jest wyci¹gniêcie ³uków bocznych od
162
linii kolana do linii podkroju oraz lekkie
rozci¹gniêcie szwu siedzeniowego. Nie na-
le¿y szwu siedzeniowego ci¹gn¹æ zbyt
mocno, poniewa¿ nast¹pi zbyt du¿e
wyd³u¿enie linii œrodkowej i na figu-
rze bêd¹ widoczne ¿y³y biegn¹ce od
do³u spodni do linii kolana, gdy¿ spo-
dnie œrodkiem opadn¹. Aby uzyskaæ
w³aœciwy kszta³t czêœci tylnej, nie sk³a-
damy ty³u na pó³, jak czyniono to
dotychczas, lecz rozk³adamy go i pra-
suj¹c staramy siê doprowadziæ brzeg
wewnêtrzny, a póŸniej brzeg b o c z n y,
do linii prostej.
Przez wyci¹gniêcie brzegów czêœci
tylnej, doprowadzaj¹ce je prawie do
linii prostych, uzyskujemy wyd³u¿enie
na liniach bocznych, a skrócenie na
linii œrodkowej. Po rozci¹gniêciu czê-
œci bocznych sk³adamy ty³ nogawki
i przyk³adamy do przodu. Od kroku do
linii kolana ³uki powinny byæ styczne.
Rozstawienie oko³o 2 cm powinno wy-
stêpowaæ na linii do³u i jest wyni-
kiem wiêkszego rozci¹gniêcia czêœci
tylnej. Ta niezgodnoœæ ³uków po ze-
szyciu spowoduje przyci¹gniêcie ty³u
i jeszcze wiêksze skrócenie na linii
œrodka.
Stosuj¹c tê zasadê nale¿y jed-
nak¿e braæ pod uwagê budowê klie-
nta. Je¿eli ma on ³ydki mocno wy-
suniête do ty³u, to nogawki w dole po-
winny byæ styczne, a mog¹ nie przy-
legaæ do siebie na wysokoœci linii
krocza. Poniewa¿ przód jest wyci¹g-
niêty wiêcej w czêœci dolnej, a ty³
w czêœci górnej, linia kolana w czêœci
przedniej i w czêœci tylnej mo¿e nie
byæ na tej samej wysokoœci i nastê-
puje wtedy obni¿enie czêœci tylnej
w stosunku do czêœci przedniej. Je¿eli
obni¿enie bêdzie jednakowe na linii
szwu zewnêtrznego i wewnêtrznego, to
nogawka bêdzie siê uk³ada³a prawi-
d³owo; gdyby natomiast nast¹pi³o ob-
ni¿enie jednostronne, linia kantów mog-
³aby biegn¹æ na zewn¹trz lub do œro-
dka sylwetki. Uwagi dotycz¹ce zapraso-
wania czêœci tylniej dotycz¹ tylko wyj¹tko-
wych sytuacji. Faktycznie ta konstrukcja nie
wymaga zaprasowania czêœci tylnej.
 44. Spodnie przylegaj¹ce

Wymiar g³ówne
1/2 1/4 1/20
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 100 50 ----- -----
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 77 ----- ----- -----
ot
obwód talii 84 42 21 -----
ob
obwód bioder 100 50 25 5
ou
obwód uda 58 ----- ----- -----
szerokoϾ nogawki w dole 23 ----- ----- -----

Wymiary szczegó³owe

Bv÷Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 26,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii bioder
Bo÷B1 = 1/20 ob = 5 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Bx÷b2 = 1÷2 cm dla figur szczup³ych lub 2÷3 cm dla figur oty³ych; b2 stanowi punkt
œrodkowy ty³u
By÷Bc = 1/4 ob + 1/20 ob - 1,5 cm = 25 cm + 5 cm - 1,5 cm = 28,5 cm,
szerokoœæ ty³u nogawki na linii bioder
By÷Bo = 1/4 ob - 4,5 cm = 20,5 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
By÷b1 = By÷Bo - B1÷Bo = 20,5 cm - 5 cm = 15,5 cm, szerokoœæ podkroju ty³u
Bc÷By + By÷b1 = 28,5 cm + 15,5 cm = 44 cm
b2÷b1 = 1/2 Bc÷b1 = 44: 2 = 22 cm
b2÷Bo = 1/2 Bc÷b1 = 22 cm
Mo÷Mv = 1/4 ot + 4 cm = 25 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii pasa
My÷Mc = 1/4 ot + 7 cm = 28 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

Opis konstrukcji przodu to g³êbokoœæ spodni bêdzie wiêksza

M ÷ Z = 100 cm, d³ugoœæ zewnêtrzna
spodni
Z ÷ U = 77 cm, d³ugoœæ wewnêtrzna
spodni
Wymiar d³ugoœci wewnêtrznej przy
konstruowaniu spodni dopasowanych
powiêksza siê o 1,5 cm, tzn. 77 + 1,5 =
= 78,5 cm, powoduj¹c tym samym zmnie-
jszenie g³êbokoœci podkroju spodni.
Dodatek 1,5 cm wynika z podwy¿-
sze-nia nogawki powy¿ej punktu M. Je-
¿eli nie uwzglêdnimy tego podwy¿sze-
nia w czasie wyznaczenia prostej U,
o 1,5 cm w stosunku do budowy klienta
i zdjêtych miar.
U÷Bv = 1/20 ob + 3 cm = 8 cm, linia
bioder
M÷K = 1/2 M÷Z + 7 cm = 57 cm, linia
kolana
Bv÷Bo = 1 ob + 1,5 cm = 26,5 cm, szero-
koϾ przedniej nogawki na linii
bioder
Od punktu Bo odmierzamy w prawo
0,7 cm i od tego punktu prowadzimy
w górê prostopad³¹ do linii Bv÷Bo.
Na przeciêciu siê z lini¹ równoleg³¹
wychodz¹c¹ z punktu M otrzymujemy

163
 zaprasowania i od niej dokonywano zawê¿eñ
na linii kolana i do³u.
Przyjrzyjmy siê rysunkowi 37a na
którym zaznaczona jest linia prostopa-
d³a do linii bioder na figurze. 1/2 szero-
koœci nogawki pada teoretycznie na
punkt le¿¹cy na prostej oddzielaj¹-
cej 1/4 p³aszczyzny czo³owej bioder.
Je¿eli z punktu tego wyprowadzimy do
do³u prostopad³¹, to przebiegnie ona nie
przez œrodek kolana i stopy, lecz po
stronie zewnêtrznej nogi. Jak wiêc wi-
dzimy, linia œrodkowa nogawki, aby

Rys. 203. Spodnie przylegaj¹ce

punkt Mo. £¹czymy punkty Mo i Bo.

Linia ta wyznacza liniê podkroju.
Bo÷B1 = 1/20 ob = 5 cm, szerokoœæ
podkroju przedniej nogawki
Odcinek Bo÷B1 jest fragmentem
ca³ej szerokoœci podkroju, który siêga
do punktu By w tyle nogawki i w spo-
dniach przylegaj¹cych odpowiada 1/4
ob - 4,5 cm = 20,5 cm. Poniewa¿ fra-
gment przedni wynosi 5 cm, to 20,5
cm - 5 cm = 15,5 cm. Pozosta³y odcinek po-
dkroju zostanie do³¹czony do czêœci
tylnej nogawki.
Bv÷Bx = 1/2 B1÷Bv
Punkt Bx jest œrodkiem szerokoœci
przodu nogawki na linii bioder. Dotych-
czas twierdzono, ¿e Bx jest punktem
wyjœciowym szerokoœci ca³ej nogaw-
ki. Wyprowadzano z niego prostopad³¹
do do³u, która wyznacza³a liniê zapra- Rys. 204. Wyznaczenie linii d³ugoœci spodu

164
 Rys. 205. Wyznaczenie szerokoœci na linii bioder
znalaz³a siê faktycznie poœrodku nogi
musi byæ przesuniêta w kierunku œrodka
figury.
Nastêpn¹ spraw¹ jest d³ugoœæ posz-
czególnych odcinków nogi. Linia wewnê-
trzna, która biegnie prostopadle do po-
dstawy, jest krótsza od linii boku, która
od bioder do kolana biegnie po ³uku.
Ró¿nica d³ugoœci poszczególnych odcin-
ków nogi powoduje, ¿e w spodniach,
których œrodek nogawki bêdzie bieg³
po linii prostopad³ej zaznaczonej na
165
rys. 37a, bêdzie nastêpowa³o skrêcenie
siê nogawek, zwane potocznie "zrywa-
niem bocznym". Osoba ubrana w takie
spodnie wygl¹da, jakby mia³a krzywe
nogi.
Liniê zaprasowania nogawki w przo-
dzie przesuwamy wiêc na linii do³u w
lewo ku œrodkowi figury. Z1÷Zx =
1,5÷2 cm. Stopieñ przesuniêcia zale-
¿y od budowy bioder; dla sylwetek
o w¹skich biodrach wystarczy 1,5 cm,
a o biodrach szerszych 2 cm. Dziêki
 nia spodni i optycznego wra¿enia skrzy-
wienia nóg.
Punkt Zx ³¹czymy prost¹ z Bx,
przed³u¿aj¹c j¹ do linii pasa, gdzie na
przeciêciu z lini¹ M÷Mo wyznacza ona
punkt Mx.
Mo÷Bo to ukoœna linia podkroju.
Nie nale¿y przesadzaæ z wielkoœci¹ skrê-
tu. Na rys. 206 skrêt wynosi 0,7 cm;
skrêt wiêkszy ni¿ 1 cm powoduje nad-
mierne wyd³u¿enie linii podkroju i nie-

Ry s . 206. Wyznaczenie punktu œrodkowego

w czêœci przedniej nogawki i linii podkroju

skrêtowi linia zaprasowania kantu w

przodzie bêdzie bieg³a przez punkt œrod-
kowy kolana i stopy. Tym samym staje
siê lini¹ centraln¹, w stosunku do której
dokonuje siê zawê¿eñ czy poszerzeñ. Przez
przesuniêcie zaprasowania zwiêksza siê
d³ugoœæ linii bocznej, a zmniejsza d³u-
goœæ linii wewnêtrznej. Powoduje to le-
psze dostosowanie d³ugoœci odcinków
formy do budowy morfologicznej cz³o- Rys. 207. Wyznaczenie linii œrodka w czêœci
wieka, dziêki czemu unika siê marszcze- przedniej nogawki i jej szerokoœci

166
korzystne uk³adanie siê spodni na figu-
rze. Wskutek zwiêkszenia skosu odci-
nek Mo÷Bo stanie siê zbyt d³ugi, co
spowoduje opadniêcie spodni na figurze
do do³u, a to poci¹gnie jednoczeœnie do
do³u ca³y szew œrodkowy i stworzy uk³ad
ukoœny za³amañ w spodniach. Zmieni
to stosunek d³ugoœci linii wewnêtrznych
do d³ugoœci linii zewnêtrznej.
Od Mo w kierunku boku odmierzamy
szerokoœæ przedniej czêœci nogawki na
linii pasa.
Mo÷M1 = 1/4 ot + 4 cm
Wielkoœæ dodatku luzowego mo¿e ulec
zmianie. Dodatek ten sk³ada siê z: 2 cm
na szwy, 0,5 cm na skurcz tkaniny wskutek
naddania przez maszynê w czasie przyszy-
wania paska i 1 ,5 na zaszewkê. Zaszewka
nie musi mieæ 1,5 cm g³êbokoœci, zale¿y
bowiem od ró¿nicy wymiaru obwodu
bioder i pasa. Je¿eli wiêc musi byæ ona
wiêksza, dodatek luzowy odpowiednio
powiêkszamy.
W spodniach bardzo wa¿na jest od-
leg³oœæ M1÷M. Przy du¿ych ró¿nicach
obwodu talii i bioder najpierw odmie-
rzamy odleg³oœæ M÷M1, która nie po-
winna byæ wiêksza ni¿ 2 cm, a nastêp-
nie sprawdzamy wymiar Mo÷M1 i usta-
lamy g³êbokoœæ zaszewki, figura szczu-
p³a jest równomiernie, na ca³ym obwo-
dzie talii, zawê¿ona w stosunku do ob-
wodu bioder. Je¿eli ca³y nadmiar zostanie
wybrany zaszewkami, to bok spodni bie-
gn¹cy po linii prostej bêdzie za krótki. Rys. 208. Ostateczny kszta³t czêœci przedniej
Je¿eli zaœ zbierzemy nadmiar tylko na nogawki, wyznaczenie na niej punktu b2 jako
linii bocznej, to ³uk konstrukcyjny boku podstawowego punktu do konstrukcji ty³u
bêdzie zbyt wygiêty, a powsta³e w ten spo-
sób nadmierne jego wyd³u¿enie spowo- - 2 cm, obecnie wynosi 1/4ot.
duje marszczenie siê szwów bocznych Zwiêkszenie podwy¿szenia ma uzasad-
spodni na figurze oraz ³amanie czêœci tylnej, nienie metodyczne. Je¿eli nogawkê wy-
poniewa¿ wiêkszy ³uk wymaga d³u¿szej konamy z jednej czêœci, tzn. bez szwu
czêœci ty³u. bocznego, to podwy¿szenie na linii
M1÷Mv = 1,5 cm. Jest to podwy¿- œrodka ty³u bêdzie wynosi³o oko³o 5 cm,
szenie boku nad liniê pasa. W dotych- a linia pasa bêdzie wyznaczona ³ukiem.
czasowych konstrukcjach stosowano pod- Dla sprawdzenia ustawiamy szew boczny
wy¿szenie 1 cm, ale zawê¿any by³ wymiar na œrodku czêœci ty³u i dokonujemy po-
zarówno na linii bioder, jak i na linii miaru podwy¿szenia. Na po³owie sze-
pasa. Szerokoœæ pasa w czêœci przedniej rokoœci czêœci tylnej podwy¿szenie bêdzie
wynosi³a po skoñczeniu spodni 1/4 ot wynosi³o oko³o 3 cm. A wiêc: je¿eli

167
zwiêkszamy szerokoœæ czêœci przedniej,
musimy, równie¿ zwiêkszyæ podwy¿sze-
nie na linii szwu bocznego.
Od punktu Zx w lewo i w prawo
odmierzamy po 1/2 szerokoœci spodni
w dole.
Zx÷Zo = Zx÷Zv
Od punktów Zo i Zv w kierunku
œrodka odmierzamy dodatkowo po 1 cm.
Wyznaczone punkty ³¹czymy prostymi
z Bv i B1.
Bo ÷ U1 linia powsta³a z przed³u¿enia
Mo÷Bo a¿ do przeciêcia siê z lini¹ U.
U1 ÷ U2 = 1/2 Uo ÷ U1
Przeprowadzaj¹c ³uk Bo÷Uo wyzna-
czamy kszta³t podkroju nogawki w przo-
dzie. W spodniach mêskich lew¹ no-
gawkê nieco powiêkszamy, odmierzaj¹c
od punktu Mo 0,7 cm, od Bo 1 cm i od
Uo 1,5 cm w lewo.
Przystêpujemy do wykreœlania osta-
tecznego kszta³tu przedniej nogawki. Od
wysokoœci oko³o 2/3 poni¿ej linii kolan
Rys. 209. Wyliczenie szerokoœci tylnej czêœci nogawki
prowadzimy ³uki do punktów Zo i Zv,
a nastêpnie Uo i Bv, tak jak pokazano
to na rys. 208. Powy¿ej linii kolana
wybieramy szwem zewnêtrznym i we-
wnêtrznym po 0,5÷1 cm.
Opis konstrukcji ty³u
Ty³ spodni konstruujemy na wykoñ-
czonej formie przodu.
168
Bx÷b2 = 1÷2 cm
Punkt b2 jest œrodkiem czêœci tylnej
na linii bioder. Odleg³oœæ Bx÷b2 = 1÷2 cm
w konstrukcjach spodni dla figur szczu-
p³ych a 2÷3 cm w spodniach dla figur
oty³ych. Ró¿nica odleg³oœci wynika z sze-
rokoœci podkroju, który w spodniach szer-
szych wiêcej siê rozci¹ga i powoduje wiê-
kszy skrêt nogawki.
W rozumowaniu chodzi o to, aby pun-
kt b2 po rozci¹gniêciu szwu siedzenio-
wego, znalaz³ siê w punkcie Bx przedniej
nogawki. Czym szew d³u¿szy tym wiêcej
siê rozci¹ga i tym samym spowoduje wiêk-
sze przesuniêcie punktu b2 w prawo. Na
ostateczne po³o¿enie punktu b2 ma rów-
nie¿ rodzaj tkaniny. Je¿eli tkanina jest
rozci¹gliwa to odleg³oœci Bx÷b2 = 2 cm.
W tkaninie nierozci¹gliwej odleg³oœæ
Bx÷b2 = 1 cm.
Wyznaczenie punktu œrodkowego czê-
œci tylnej jest bardzo wa¿ne. Wiemy, ¿e
ka¿dy odcinek prostopad³y jest krótszy
od przek¹tnej prostok¹ta opartego na
tym odcinku. Najwiêksze k³opoty wykona-
wcom spodni sprawia marszczenie siê
czêœci tylnej na linii œrodka i na odcinku
od kolana do g³êbokoœci podkroju. Aby
unikn¹æ tych marszczeñ, kiedyœ stoso-
wa³o siê wprasowywanie. Obecnie gdy
bardzo czêsto spodnie szyte s¹ z mate-
ria³ów z w³ókien sztucznych, nie daj¹-
cych siêformowaæ przez prasowanie, g³ó-

Rys. 210. Wykreœlanie szerokoœci tylnej czêœci
nogawki w oparciu o formê przodu
Rys. 211. Pomiar rozci¹gliwoœci tkaniny na linii szwu siedzeniowego
169
wny nacisk k³adzie siê na w³aœciw¹ kon-
strukcjê. Je¿eli od punktu œrodkowego b2
odmierzamy w równej odleg³oœci szerokoœæ
boczn¹ i szerokoœæ wewnêtrzn¹, to linie wy-
znaczaj¹ce szew boczny i wewnêtrzny bêd¹
przek¹tnymi a linia œrodka - prostopad³¹.
W ten sposób uzyskujemy skrót linii œrod-
kowej.
B2÷Bc - 22 cm
B2÷b1 = 22 cm
Bc÷By - 1/4 ob + 1/20 ob - 1,5 cm =
28,5 cm, szerokoœæ ty³u nogawki
na linii bioder
Uv÷u3 = 2÷5 cm; w naszym przyk³a-
dzie przyjmujemy 3 cm
Wielkoœæ podwy¿szenia Uv÷u3 za-
le¿y przede wszystkim od rodzaju tkaniny.
Je¿eli mamy wykonaæ spodnie z tkaniny
twardej, nieelastycznej, np. z elany, nale¿y
liniê szwu siedzeniowego ustawiæ po wiêk-
szym skosie, tzn. przyj¹æ Uv÷u3 = 2 cm. Je-
¿eli zaœ spodnie maj¹ byæ wykonane z d¿er-
seju lub krempliny, a - jak wiadomo - tka-
niny te s¹ rozci¹gliwe, uk³ad szwu sie-
dzeniowego musi byæ bardziej pionowy, a
 Rys. 212. Wyznaczenie linii skrêtu szwu siedzeniowego
odleg³oœæ Uv÷u3 wiêksza, np. 5 cm.
A wiêc im tkanina bardziej elastyczna
i rozci¹gliwa, tym odcinek Uv÷u3 musi
byæ wiêkszy.
O celowoœci opisanego wy¿ej postê-
powania mo¿emy siê ³atwo przekonaæ.
Nale¿y w tym celu wykroiæ trzy frag-
menty nogawki tylnej, w których od-
leg³oœæ Uv÷u3 = 2 cm. Nastêpnie spra-
wdzamy rozci¹gliwoœæ tkaniny w sposób
pokazany na rys. 211. Rozci¹gliwoœæ
170
bistoru na odcinku 20 cm wynosi
oko³o 10 cm, tkaniny we³nianej tkanej
splotem luŸnym oko³o 5 cm, a tkaniny
elanowej 2÷3 cm. Maj¹c to na uwadze
ustalono, ¿e rozci¹gliwoœæ odcinka Uv÷u3
wynosi:
2÷2,5 cm dla tkanin elanowych,
2,5÷3 cm dla tkanin we³nianych,
4 cm dla tkanin samodzia³owych,
5 cm dla krempliny, bistoru i d¿erseju.
Odleg³oœæ Uv÷u3 zwiêkszamy w spod-
 Rys. 213. Miary kontrolne obwodu spodni na szablonie
spodniach standardowych, które s¹ mniej
dopasowane.
Bardzo niebezpieczny dla uk³adu spo-
dni na figurze jest niekontrolowany skrêt
nogawki, zarówno w kierunku bocznym,
jak i œrodkowym. Sprawa ta nie jest na-
le¿ycie doceniana przez odzie¿owców
i doœæ czêsto ustawiaj¹ oni ten skrêt
"na wyczucie". Kiedy nieznane by³y tka-
niny z w³ókien syntetycznych, czêœæ
tylna nogawki nie mia³a tak du¿ego
171
skrêtu bocznego, jak stosuje siê obecnie.
Ustawiona prostopadle czêœæ tylna kro-
jona by³a na linii do³u po prostej Zv÷Zo,
a podwy¿szenie szwu siedzeniowego
wynosi³o 3÷4 cm. Aby unikn¹æ tzw.
"w¿ynania" siê szwu siedzeniowego w po-
œladki, mocno rozci¹gano podkrój ¿e-
lazkiem i wprasowywano czêœæ œrodko-
w¹. Gdy zaczêto szeroko stosowaæ tka-
niny syntetyczne, ma³o rozci¹gliwe,
nie mo¿na ju¿ by³o regulowaæ d³ugoœci
 Rys. 214. Kszta³t czêœci tylniej nogawki
tych odcinków przez wprasowywanie
i rozprasowywanie, jak przy szyciu spo-
dni we³nianych. Zmusi³o to do poszu-
kiwania nowych uk³adów konstrukcyj-
nych i odszukania œrodka ty³u przez
ustalenie takiego skrêtu szwu siedze-
niowego, który po niewielkim rozci¹g-
niêciu gwarantowa³by prawid³owe uk³ada-
nie siê spodni.
172
Przez skrêt boczny wyd³u¿enia ulega
nie tylko szew siedzeniowy, ale równie¿
szew wewnêtrzny. Je¿eli w konstrukcji
linia kolana i linia do³u czêœci przedniej
i tylnej bieg³y po prostych, jako prze-
d³u¿one Kc÷Ko i Zc÷Zo, to uk³ad
spodni na figurze by³ nieprawid³owy.
Na linii szwu wewnêtrznego nastêpowa³o
falowanie czêœci tylnej, nasuwaj¹ce lo-
 Rys. 215. Wyznaczenie zaszewek w tyle, na linii pasa
logiczny nakaz, ¿eby opuœciæ j¹ w dó³.
Po zastosowaniu zmiennego uk³adu linii
kolana przez podniesienie punktu Ky o
1÷1,5 cm od linii konstrukcyjnej i pu-
nktu Zy o 1÷1,5 cm od linii do³u, mar-
szczenia takie nie wystêpowa³y. Ponie-
wa¿ linia kolana zosta³a podwy¿szo-
na, musi ulec równie¿ podwy¿szeniu pu-
nkt podkroju Uy, którego odleg³oœæ od
punktu Ky równa siê odleg³oœci Ko÷
Uo. Nale¿y zwróciæ uwage na ³uk po-
173
dkroju Uy÷My, który aby zachowaæ
swoj¹ d³ugoœæ zosta³ równie¿ podniesio-
ny w sto-sunku do konstrukcji tradycy-
jnej. Poszerzenie czêœci tylnej na linii
kolana wynosi 2÷2,5 cm, a na linii
do³u 2 cm.
Konstruktor, wyliczaj¹c lub wykreœ-
laj¹c formê spodni, mo¿e siê pomyliæ. Aby
zapobiec przykrym niespodziankom na-
le¿y zastosowaæ miary kontrolne. W
tym celu od punktów Bo i Bv w czêœci
przedniej odmierzamy po 1 cm na szwy
i miar¹ krawieck¹ sprawdzamy wymiar.
W czêœci tylnej odcinek By÷m2 dzieli-
my na po³owê. Z powsta³ego punktu b3
wyprowadzamy prost¹ Bc i po tej pro-
stej sprawdzamy wymiar, uwzglêdniaj¹c
przy tym z obu stron po 1 cm na szwy.
Wymiar czêœci przedniej na linii bio-
der dodajemy do wymiaru czêœci tylnej.
Spodnie typu przylegaj¹cego powinny
mieæ dodatek luzowy oko³o 1,5 cm,
standardowe 2,5 cm, a spodnie obcis³e
nie maj¹ ¿adnego luzu. Je¿eli wyko-
nujemy spodnie obcis³e z p³ótna ¿eg-
larskiego, ze sztruksu czy teksasu, wy-
miar spodni mo¿e byæ nawet o 0,5 cm
mniejszy od obwodu bioder. Spodnie
z tego rodzaju twardych tkanin dopina
siê "na si³ê". Ju¿ dodatek 0,5 cm luzu
powoduje nieestetyczne odstawanie na
biodrach stwarzaj¹ce wra¿enie, ¿e spod-
nie s¹ za luŸne.
Sprawdzenie wymiaru dotyczy rów-
nie¿ obwodu spodni na udzie. Udo
stanowi czêœæ nogi od podkroju do
kolana. Dlatego przy dokonywaniu po-
miaru nale¿y zwracaæ uwagê, na jakiej
wysokoœci mierzymy. Warto wyrobiæ
sobie nawyk dokonywania pomiaru na
tej samej wysokoœci, np. 10÷12 cm
poni¿ej podkroju.
Po wyznaczeniu linii pomocniczych
³¹cz¹cych punkty Ky z b1 i Kc z Bc przy
liniach i wewnêtrznej i bocznej, odmie-
rzamy dodatki na szwy i dokonuje-
my pomiaru szerokoœci nogawki w przo-
dzie i w tyle. Dodatek luzowy do ob-
wodu uda nie powinien byæ mniejszy ni¿
3÷4 cm. Wiêksze dopasowanie stosujemy
w spodniach z teksasu, co wymaga za-
wê¿enia czêœci tylnej od punktu Uy o
2 cm. Zawê¿enie spodni na linii podkroju
stosuje siê w konstrukcji spodni dla osób
o ma³ym obwodzie uda. Pozosta³y odcinek
stanowi nadmiar, który informuje o wiel-
koœci wybrania w czêœci tylnej. Nie na-
le¿y wybieraæ zbyt du¿o czêœci przed-
niej, ale czêœæ tyln¹ mo¿na zawêziæ bar-
dziej. Przy ma³ym obwodzie uda szero-
koœæ czêœci tylnej jest niewiele wiêksza
od szerokoœci czêœci przedniej i czasem
174
informuje nas o koniecznoœci zawê¿enia
czêœci tylnej na linii podkroju.
Konstruuj¹c spodnie zawê¿one w do-
le, nale¿y pamiêtaæ, ¿e ³ydka jest wysu-
niêta do ty³u i stwarza pewn¹ wypuk³oœæ.
Je¿eli punkt Kc i Zc oraz Ky i Zy po-
³¹czymy liniami prostymi, to brak do-
datku na wypuk³oœæ ³ydki spowoduje pe-
wne zmarszczenia. Aby ich unikn¹æ, do-
datkowo poszerzamy nogawki od pro-
stych Kc ÷ Zc i Ky ÷ Zy o 0,3÷0,5 cm
i prowadzimy liniê brzegow¹ ³agodnym
³ukiem. W czasie prasowania dodatek ten
w czêœci tylnej na szwach bocznych zosta-
nie wprasowany i niejako "przesuniêty" na
liniê œrodka czêœci tylnej, w miejsce fak-
tycznej wypuk³oœci ³ydki.
Konstrukcja kroju spodni jest na
tyle szczegó³owa, ¿e wszystkie wykreœl-
one elementy powinny pasowaæ przy zszy-
waniu. Jednak¿e dla sprawdzenia prawi-
d³owej d³ugoœci szwu bocznego ty³u do-
konujemy pomiaru odcinka Kv ÷ Mv w
czêœci przedniej. Jego d³ugoœæ powinna
odpowiadaæ d³ugoœæ odcinka Kc ÷ m3 w
tyle.
Znaj¹c d³ugoœæ boku, nale¿y przy-
st¹piæ do podwy¿szenia ty³u na linii
œrodka. W tym celu nale¿y zmierzyæ
odcinek Kx ÷ M3 i ruchem kolistym,
nie odrywaj¹c miary od punktu Kx,
przenieœæ wymiar na liniê szwu siedze-
niowego i wyznaczyæ punkt My.
Kx ÷ My = Kx ÷ m3
Szerokoœæ czêœci tylnej na linii pasa,
mierz¹c od punktu My, wynosi 1/4 ot +
6÷7 cm. W sk³ad dodatku wchodz¹:
2 szwy = 2 cm + 0,5 ÷ 1 cm przewidziane
na naddanie w czasie wszywania spodni
w pasek oraz g³êbokoœæ dwóch zasze-
wek wykreœlanych na czêœci tylnej. Od-
leg³oœæ pierwszej zaszewki od linii œro-
dka ty³u wynosi 1/8 ot. Z uwagi na to,
¿e miêœnie poœladków biegn¹ ukoœnie,
pierwsz¹ zaszewkê wykreœlamy ³ukami
wybieraj¹cymi, a jej d³ugoœæ siêga 10 ÷
12 cm. Drug¹ zaszewkê umiejscawiamy
w po³owie odleg³oœci miêdzy brzegiem
zaszewki pierwszej a punktem Mc. Za-
szewka ta jest krótsza, ma 6÷7 cm
i wykreœlona jest równie¿ ³ukami. Po
zeszyciu zaszewek linia pasa stanowi
doœæ silnie wygiêty ³uk. Stwarza on górnego brzegu spodni ³agodnym ³u-
nieco za mocne podciêcie w pasie, tote¿ kiem przez wyznaczony w ten sposób
nale¿y go zmniejszyæ przez podwy¿szenie punkt stanowi ostatni¹ czynnoœæ w kon-
œrodkiem oko³o 0,3 cm. Wykreœlenie strukcji tylnej czêœci nogawki.

45. Spodnie obcis³e

Wymiar g³ówne
1/2 1/4 1/20
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 103 51,5 ----- -----
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 82 41 ----- -----
ot
obwód talii 80 40 20 -----
ob
obwód bioder 96 48 24 4,8
ou
obwód uda 53 ----- ----- -----
szerokoϾ w dole 28 ----- ----- -----

Wymiary szczegó³owe

Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 25,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii bioder

Bo ÷ B1 = 1/20 ob = 4,8 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Mo ÷ Mv = 1/4 ot + 4 cm = 24 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii pasa
Bx ÷ b2 = 2 cm; b2 stanowi punkt œrodkowy ty³u
By ÷ Bc = 1/4 ob + 1/20 ob - 2,5 cm = 26,3 cm, szerokoœæ ty³u nogawki na linii bioder
By ÷ Bo = 1/4 ob - 5 cm = 19 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
b1 ÷ By = By ÷ Bo - Bo ÷ b1 = 19 - 4,8 cm = 14,2 cm, szerokoœæ podkroju ty³u
b1 ÷ Bo = b1 ÷ By + b1 ÷ Bc = 26,3 ÷ 14,2 = 40,5 cm, ca³a szerokoœæ ty³u nogawki, któr¹
dzielimy na dwie czêœci = 20,2 cm
b2 ÷ b1 = 20,2 cm
b2 ÷ Bc = równie¿ 20,2 cm
My ÷ Mc = 1/4 ot + 5,5 cm = 25,5 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

Opis konstrukcji przodu M ÷ K = 1/2 M ÷Z + 7 cm = 58,5 cm,

M ÷ Z = 103 cm, d³ugoœæ zewnêtrzna
spodni
Z ÷ U = 83 cm, d³ugoœæ wewnêtrzna
spodni + 1,5 cm
U ÷ Bv = 1/20 ob + 3 cm = 7,8 cm,
linia bioder
linia kolana
Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 25,5 cm, szeroko-
Ͼ przedniej nogawki na linii bioder
Od punktu Bo odmierzamy w prawo
0,7 cm i wykreœlamy prostopad³¹ w górê,
która na przeciêciu z poziom¹ M. wyzna-
cza punkt Mo.

175
 Rys. 216. Spodnie obcis³e

Bo÷B1 = 1/20 ob = 4,8 cm, szerokoœæ

podkroju przodu nogawki
B1 ÷ Bx = 1/2 B1 ÷ Bv
Z punktu Bx wyprowadzamy prosto-
pad³¹ do linii do³u. Punkt przeciêcia
z lini¹ do³u oznaczamy Z1.
Z1 ÷ Zx = 2 cm
Zx ³¹czymy prost¹ z lini¹ pasa przez
punkt Bx. Powstaje linia zaprasowania
kantu w czêœci przedniej nogawki.
Od Zx w lewo i w prawo odmierzamy
po 1 szerokoœci spodni w dole.
Zx ÷ Zo = Zx ÷ Zv
Od punktów Zo i Zv odmierzamy
w kierunku œrodka po 1 cm i wyznaczone
punkty ³¹czymy prostymi z punktami
B1 i Bv. W oparciu o wyznaczone linie
pomocnicze wykreœlamy ³agodnymi ³ukami
kszta³tu przodu wed³ug rysunku.
Rys. 217. Konstrukcja przodu spodni obcis³ych
Mo ÷ Mv = 1/4ot + 4 cm, szerokoœæ przodu
na linii pasa
G³êbokoœæ zaszewki wynosi 1,5 cm,
podwy¿szenie na linii boku równie¿
1,5 cm.
U1 ÷ U2 = 1/2 Uo ÷ U1
W spodniach mêskich lew¹ nogawkê
nieznacznie poszerza siê. W tym celu
od punktu Mo odmierzamy w lewo
0,7 cm, od Bo - 1 cm i od Uo - 1,5 cm

176
i przez te punkty wykreœlamy brzeg pod-
kroju przedniej nogawki.

Opis konstrukcji ty³u

Bx ÷ b2 = 2 cm
b2 ÷ Bc = 20,2 cm
b2 ÷ b1 = 20,2 cm
Bc ÷ By = 26,3 cm
Uv ÷ u3 = 3 cm
Do punktu By przyk³adamy k¹t
prosty, którego jedno ramiê opiera siê
o punkt u3, a drugie wyznacza liniê
szwu siedzeniowego.
Punkt Kc ³¹czymy prostymi z punk-
tem Zc oraz z punktem Bc. Prost¹ Kc÷Bc
przed³u¿amy w górê.
Kc ÷ m3 = Kv ÷ Mv
Kx ÷ My = Kx ÷ m3
My ³¹czymy prost¹ z punktem m3.
My ÷ Mc = 1/4 ot + 5,5 cm, szerokoœæ ty³u
nogawki w pasie
Kv ÷ Kc = 2 cm
Zv ÷ Zc = 2 cm
Zo ÷ Zy = 2 cm
Ko ÷ Ky = 2 cm
Liniê kolana i liniê do³u nogawki
w tyle wyznaczamy 1 cm powy¿ej
punktu Zo i Ko.

Rys. 218. Konstrukcja ty³u spodni obcis³ych

46. Spodnie luŸne standardowe

Wymiar g³ówne
1/2 1/4 1/20
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 101 50,5 ----- -----

177
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 77 38,5 ----- -----
ot
obwód talii 84 42 21 -----
ob
obwód bioder 100 50 25 8
szerokoϾ w dole 30 ----- ----- -----

Wymiary szczegó³owe

Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 2 cm = 27 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii bioder

Bo ÷ B1 = 1/20 ob + 1 cm = 6 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Mo ÷ Mv = 1/4 ot + 6 cm = 27 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii pasa
Bx ÷ b2 = 2 cm; b2 stanowi punkt œrodkowy ty³u
Bc ÷ By = 1/4 ob + 1/20 ob = 30 cm, szerokoœæ ty³u nogawki na linii bioder
By ÷ Bo = 1/4 ob - 3,5 cm = 21,5 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
By ÷ b1 = By ÷ Bo - Bo ÷ B1 = 21,5 - 6 cm = 14,5 cm, szerokoœæ podkroju ty³u
Bc ÷ By + By ÷ b1 = 30 cm + 14,5 cm = 44,5 cm
Bc ÷ b1 = 44,5 cm, ca³kowita szerokoœæ ty³u nogawki, poniewa¿ wyznaczenie odby-
wa siê z punktu œrodkowego nogawki, szerokoœæ ty³u dzielimy na 2, a wiêc
równa siê 22,2 cm
b2 ÷ b1 = b2 ÷ Bc = 22,2 cm
My ÷ Mo = 1/4 ot + 8 cm = 29 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

Konstrukcja spodni my szersz¹ czêœæ tyln¹ spodni na linii

Konstrukcja spodni standardowych jest
taka sama jak konstrukcja spodni omó-
wionych poprzednio, dlatego w wymia-
rach szczegó³owych podajemy jedynie
wyliczenie odcinków konstrukcyjnych.
Zmianie ulega tylko wyznaczanie l i n i i
podkroju przedniej nogawki.
Bv ÷ Bo ÷ Mo k¹t prosty
Wyznaczenie prostopad³ej Bo ÷ Mo
wynika z koniecznoœci uzyskania wiêk-
szej iloœci tkaniny na zaszewki. Przy
zwiêkszonym obwodzie talii wymiar
szerokoœci przedniej nogawki na linii
bioder mo¿e byæ mniejszy od 1/4 ot +
6 cm. wynika to z ograniczonej szero-
koœci przodu nogawki na odcinku Mo
÷ M. W takiej sytuacji mamy dwa wy=
jœcia: albo powiêkszamy dodatek lu-
zowy na linii bioder, np. Bv ÷ Bo =
1/4 ob + 2,5 cm, albo te¿ wykonuje-
pasa.
Pewn¹ odmian¹ spodni standardo-
wych s¹ spodnie mocno poszerzone na
linii pasa, z kilkoma g³êbokimi zak³ad-
kami. S¹ to spodnie drapowane, zali-
czane do odzie¿y typu fantazyjnego.
W asortymentach odzie¿y, w których
wystêpuje fantazja, mniejsze znaczenie
maj¹ œcis³e wyliczenia matematyczne.
SzerokoϾ przodu nogawki przy tego ro-
dzaju spodniach nie wylicza siê. Wy-
niknie ona sama po za³amaniu zasze-
wek i wtedy mo¿e siê okazaæ, ¿e doda-
tek luzowy do 1/2 ob wynosi 6÷7 cm.
Poniewa¿ fantazyjne drapowanie spo-
dni w talii dotyczy tylko szerokoœci
przodu nogawki, pozosta³e odcinki, a
wiêc szerokoœæ podkroju spodni czy
szerokoœæ ty³u, nale¿y wyliczaæ wed³ug
wzorów spodni standardowych.
W nowoczesnych fasonach spodni,

178
 Rys. 219. Spodnie luŸne, standardowe

przewiduj¹cych w pasie marszczenia

i zak³adki, worek kieszeniowy spe³nia
nie tylko funkcje tradycyjne spe³niane
przez kieszenie w odzie¿y, lecz tak¿e
pe³ni funkcjê konstrukcyjn¹, gdy¿ dziêki
swojemu kszta³towi i usytuowaniu utrzy-
mujemy u³o¿one fantazyjne zak³adki w
Ry s . 220. Konstrukcja przodu spodni
czêœci przedniej nogawki.
standardowych
Czêœæ przednia worka mo¿e mieæ
zak³adki, natomiast czêœæ spodnia po-
winna mieæ kszta³t œciœle odpowiadaj¹cy noczesnym przyleganiu spodni do figury
tej czêœci nogawki przedniej, do której w czêœci tylnej.
worek kieszeniowy przylega, ju¿ po Worek kieszeniowy powinien byæ
za³o¿eniu zak³adek czy wykonaniu za- przy szwie bocznym krótki, a d³ugi w czê-
szewek w spodniach, zeszyciu szwu bo- œci œrodkowej nogawki. Powoduje to,
cznego i wszyciu zamka. Dziêki temu ¿e przedmioty noszone w kieszeni sytu-
worek kieszeniowy zablokowuje zak³adki uj¹ siê w czêœci œrodkowej spodni, gdzie
w pasie, uniemo¿liwiaj¹c ich rozsuwanie nadmiar tkaniny uzyskany dziêki zak³a-
siê w czasie noszenia spodni. Stwarza to dkom tuszuje ew. tworzone przez nie wy-
wymagane mod¹ wra¿enie nadmiaru puk³oœci, a ponadto przedmioty te nie
tkaniny w przodzie nogawki, przy rów- poszerzaj¹ sylwetki na linii boku.

179
 Rys. 221. Konstrukcja ty³u spodni standardowych

47. Spodnie narciarskie

Wymiar g³ówne
1/2 1/4 1/20
ZW
wzrost 170 ----- ----- -----
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 103 51,5 ----- -----

180
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 73 ----- ----- -----
ot
obwód talii 88 44 22 -----
ob
obwód bioder 104 52 26 5,2
o³
obwód ³ydki 36 18 9 -----
oh
obwód kostki 24 12 6 -----

Wymiar wewnêtrznej d³ugoœci nogi oraz wymiar g³êbokoœci podkroju dla

spodni wykonywanych z tkanin elastycznych nale¿y zmniejszyæ o 3÷5%.
Procent skracania zale¿y od stopnia rozci¹gliwoœci tkaniny. Wielkoœæ rozci¹g-
niêcia zosta³a wyznaczona na rys. 223. Jest to skrócenie wyra¿aj¹ce siê odcinkiem
M ÷ M1 (w czêœci górnej) i Z ÷ Z1 (w czêœci dolnej).

Wymiary szczegó³owe

Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 27,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii bioder

Bo ÷ B1 = 1/20 ob = 5,2 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Mo ÷ Mv = 1/4 ot + 5 cm = 27 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii pasa
Bx ÷ b2 = 1 cm; b2 stanowi punkt œrodkowy ty³u
Bc ÷ By = 1/4 ob + 1/20 ob - 2,5 cm = 28,7 cm, szerokoœæ ty³u nogawki na linii
bioder
By ÷ Bc = 1/4 ob - 5 cm = 21 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
b1 ÷ By = By ÷ Bo - Bo ÷ B1 = 21 cm - 5,2 cm = 15,8 cm, szerokoœæ podkroju ty³u
b1 ÷ Bc + By ÷ Bc + b1 ÷ By = 28,7 cm + 15,8 cm = 44,5 cm, ca³a szerokoœæ ty³u
nogawki; poniewa¿ wyznaczenie odbywa siê z punktu œrodkowego,
szerokoœæ ty³u dzielimy na 2 = 22,2 cm
b2 ÷ b1 = b2 ÷ Bc = 22,2 cm
My ÷ Mc = 1/4 ot + 6 cm = 28 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

Opis konstrukcji przodu G³êbokoœæ podkroju zmniejsza siê

z uwagi na rozci¹gliwoœæ tkaniny.
M wierzcho³ek k¹ta prostego Z ÷ Z1 = 5% wewnêtrznej d³ugoœci no-
M ÷ Z = 105 cm, zewnêtrzna d³ugoœæ gi, co wyliczamy wed³ug podobnego
spodni wzoru:
Z ÷ U = 78 cm, wewnêtrzna d³ugoœæ
spodni 78 5 390
= = 3,9 cm
M ÷ K = 1 M ÷ Z + 7 cm = 58,5 cm 100 100
K ÷ £ = 1/3 K ÷ Z
M ÷ M1 = 5% d³ugoœæ odcinka M ÷ U,
czyli g³êbokoœæ podkroju spodni, Czêœæ doln¹ nogawki skraca siê z uwa-
wylicza siê wed³ug wzoru: gi na rozci¹gliwoœæ tkaniny.
U ÷ Bv = 1/20 ob + 3 cm = 8,2 cm
Bv ÷ Bo = 27,5 cm
27 5 135
= = 1,35 cm Od punktu Bo odmierzamy w prawo
100 100
1 cm i wykreœlamy prostopad³¹ do linii

181
 Rys. 222. Spodnie narciarskie

pasa. Powsta³y punkt Mo ³¹czymy

prost¹ z Bo.
Bo ÷ B1 = 5,2 cm, szerokoœæ podkroju
przodu na linii bioder
Bv ÷ Bx = 1/2 Bv ÷ B1
Bv ÷ Bx ÷ Z2 k¹t prosty Ry s . 223. Konstrukcja przodu spodni
Z2 ÷ Zx = 2 cm narciarskich
Punkt Zx ³¹czymy prost¹ z Bx i prost¹
tê przed³u¿amy w górê. Szerokoœæ przo-
du na wysokoœci ³ydki wynosi 1/2 o³ +
2 cm. Opis konstrukcji ty³u
Z1 ÷ Z3 = 4 cm
Szerokoœæ przodu nogawki na wyso- Bx ÷ b2 = 1 cm
koœci punktu Z3 = 1/2 oh + 2 cm. Kszt- B2 ÷ Bc = 22,2 cm
a³t nogawki wyznaczamy wed³ug rysu- B2 ÷ b1 = 22,2 cm
nku. Bc ÷ By = 28,7 cm
Szerokoœæ poszerzenia lewej nogawki Uv ÷ u3 = 5 cm
wynosi: od punktu Mo 0,7 cm, od Bo Do punktu By przyk³adamy k¹t pro-
1 cm i od Uo 1,5 cm. sty, którego jedno ramiê opiera siê o

182
 Rys. 224. Konstrukcja ty³u spodni narciarskich
punkt u3, a drugie wyznacza liniê szwu
siedzeniowego.
Dó³ tylnej czêœci nogawki poszerzamy
po 1 cm po obu stronach.
Kx ÷ My = Kx ÷ m3 - 1 cm. Gdybyœmy
nie zastosowali odjemnika 1 cm, pod-
wy¿szenie na linii œrodka sta³oby siê
nieco wiêksze z uwagi na wiêkszy skrêt
linii Kx ÷ m3.
183
Kszta³t tylnej czêœci nogawki wyzna-
czamy wed³ug rysunku.
Przy wyznaczeniu linii do³u nale¿y
wyrysowaæ w przodzie i w tyle nogawki
otwór na piêtê; w czêœci tylnej ma on
7 cm wysokoœci, a w czêœci przedniej
12 cm, a szerokoϾ 4 cm.
 48. Spodnie na figurê oty³¹
W wielu podrêcznikach krawiectwa
autorzy rozró¿niaj¹ osobne konstrukcje
spodni na figury szczup³e i na figury
oty³e. Zasadnicze ró¿nice wystêpuj¹ na
linii podkroju przodu nogawki i na
podwy¿szonej linii pasa w czêœci prze-
dniej. Pozornie konstrukcje te s¹ po-
prawne. Jednak uszyte na ich podsta-
wie spodnie nie uk³adaj¹ siê dobrze na
figurze, chyba ¿e noszone s¹ na szel-
kach.
W konstrukcjach tych wychodzi siê
z za³o¿enia, ¿e linia pasa w tych spod-
niach bêdzie przebiega³a powy¿ej naj-
wiêkszej wypuk³oœci brzucha, a górna
partia spodni ten brzuch zakryje. S¹ to
jednak tylko ¿yczenia, które nie spraw-
dzaj¹ siê w praktyce.
Jak wczeœniej wspomnieliœmy, ka¿da
sylwetka ma w³asny punkt zawieszenia
spodni, znajduj¹cy siê z ty³u w wygiêciu
lêdŸwiowym, a z przodu na wystêpie
rylcowym koœci biodrowej. Brzuch sta-
nowi tkankê miêkk¹, która œciœniêta
pasem stara siê uwolniæ, przesuwaj¹c
siê ponad uciskaj¹cy pas. Wskutek te-
go nastêpuje powiêkszenie wypuk³oœci
nad lini¹ pasa, zmniejszenie obwodu w
pasie i opadniêcie spodni na w³aœciwe
miejsce sylwetki. Wiedz¹c, jakie nast¹pi¹
przesuniêcia spodni na sylwetce w cza-
sie ich noszenia, musimy podj¹æ dzia-
³ania odwrotne. A wiêc konstruujemy
spodnie o w³aœciwej g³êbokoœci. G³ê-
bokoϾ podkroju przy obwodzie bioder
115÷120 cm i obwodzie pasa 110÷125
cm wynosi przewa¿nie 25÷26 cm. W ten
sposób, normalnie konstruowane i wy-
modelowane spodnie nie przykrywaj¹
najwiêkszej wypuk³oœci brzucha, a gó-
rny brzeg przodu biegnie poni¿ej jego
najwiêkszej wypuk³oœci. Takie spodnie
by³yby nieestetyczne "podcina³yby" i ak-
centowa³yby wypuk³oœci brzucha, któr¹
w³aœnie odzie¿owiec powinien mo¿liwie
najbardziej ukryæ przez odpowiedni
kszta³t odzie¿y. Dla zapobie¿enia temu
stosujemy pas w czêœci przedniej sze-
rokoœci 6÷10 cm. pas taki musi byæ
184
byæ dobrze usztywniony, aby spe³nia³ rolê
gorsetu. Stronê wewnêtrzn¹ pasa wy-
kañczamy gurtem z³¹czonym w czêœci
œrodkowej przez na³o¿enie. Najwiêksza
spotykana w handlu szerokoϾ gurtu
wynosi 5 cm. Tote¿ gurt na pas musi
byæ zszywany, co w niczym nie prze-
szkadza, a nawet jest korzystne, bo
zeszycie gurtu dodatkowego go usztyw-
nia.
Wielu mê¿czyzn oty³ych, o takim
samym obwodzie pasa i bioder lub
nawet o wiêkszym obwodzie pasa ni¿
bioder, uskar¿a siê na opadanie spodni
ty³em. Jest to bardzo trudny problem,
poniewa¿ u tych osób nie wystêpuje
wyraŸnie zaznaczone wygiêcie lêdŸwio-
we z ty³u i faktycznie na linii pasa spo-
dnie nie maj¹ ¿adnego oparcia, które
zapobiega³oby zasuwaniu siê ich w
dó³. W pewnym stopniu mo¿na temu
zapobiec przez zwiêkszenie skrêtu szwu
siedzeniowego w czêœci tylnej nogawki.
W za³o¿eniu konstrukcji spodni przy-
legaj¹cych ustalaliœmy odleg³oœæ punktu
Uv od u3 = 2÷2,5 cm dla tkanin
elanowych, 2,5÷3 cm dla tkanin we³-
nianych itd. Takie ustawienie linii po-
mocniczej dla wykreœlenia linii szwu
siedzeniowego jest prawid³owe w spo-
dniach na figury proporcjonalne. Na-
tomiast bêdzie zbyt du¿e dla figur bez
wg³êbienia lêdŸwiowego. Dla tego typu
figur odleg³oœæ Uv ÷ u3 nale¿y zmnie-
jszyæ oko³o 1 cm, zwiêkszaj¹c tym sa-
mym skrêt. Dziêki temu linia szwu sie-
dzeniowego bêdzie na tkaninie bieg³a
po wiêkszym skosie, który zwiêkszy
"sprê¿ynuj¹c¹" w³aœciwoœæ tych okolic
spodni. W czasie siedzenia szew siedze-
niowy bêdzie siê bardziej wyd³u¿a³
i mniejsze bêdzie obci¹ganie spodni z li-
nii pasa. Ale zwiêkszenie skrêtu spowo-
duje przesuniêcie górnego segmentu tyl-
nej czêœci nogawki w kierunku bocz-
nym. Spowoduje to wyd³u¿enie d³ugoœci
wewnêtrznej nogawki, a skrócenie jej
wzd³u¿ linii szwu bocznego. Mankament
ten mo¿emy wyeliminowaæ przez zwiêk-
zwiêkszenie odleg³oœci punktu Bx od b2
o dodatkowe 0,5 cm.
Konstrukcja spodni na figury oty³e
nale¿y zawsze traktowaæ indywidualnie,
a powy¿sze uwagi traktowaæ jako infor-
macje, a nie œcis³y nakaz dzia³ania, bo-
wiem skrêcanie szwu siedzeniowego u
osób o zwiêkszonym obwodzie pasa
powoduje nadmierne zwê¿enie ty³u.
Odmierzaj¹c odleg³oœæ My ÷ Mc = 1/4
ot + 5,5÷7,5 cm zbyt daleko wychodzi-
my za punkt m3, a to powoduje skró-
cenie d³ugoœci bocznej, o czym powy¿ej
ju¿ pisaliœmy.
Inn¹ przyczyn¹ opadania spodni
ty³em mo¿e byæ niew³aœciwy ³uk linii
pasa w tyle nogawki. Nie mo¿na w ide-
ntyczny sposób wykreœlaæ ³uki podkro-
ju ty³u nogawki w spodniach dla osób
proporcjonalnych i oty³ych. Jest to oczy-
wiste, gdy¿ segment cia³a ludzkiego w
okolicy pasa u figury proporcjonalnej
stanowi sto¿ek œciêty, a u figury oty³ej
fragment ten ma kszta³t walca lub
sto¿ka œciêtego podstaw¹ zwróconego
do góry. Dlatego w przypadku figur
proporcjonalnych podkrój ty³u po ze-
szyciu zaszewek przybiera kszta³t ³uku
wklês³ego, a u osób oty³ych musi biec
Rys. 225. Modelowanie ty³u spodni na figurê oty³¹ w celu otrzymania w³aœciwej szerokoœci
na linii pasa
185
po linii prostej, a nawet czasem ³ukiem
lekko wypuk³ym.
Jak powinna biec linia pasa, mo¿emy
zorientowaæ siê ju¿ w czasie konstruo-
wania, gdy¿ informuje nas o tym od-
leg³oœæ Mc ÷ m3. Je¿eli nie stosujemy
zwiêkszonego skrêtu ty³u nogawki, a
wymiar My ÷ Mc jest wiêkszy od wy-
miaru My ÷ m3, nale¿y wnioskowaæ,
¿e linia pasa ty³u nogawki nie mo¿e
biec klasycznie, lecz trzeba bêdzie wy-
znaczaæ j¹ odmiennie, indywidualnie.
W celu otrzymania w³aœciwego wymiaru,
liniê œrodkow¹ zaszewki tylnej prze-
d³u¿amy do linii miary kontrolnej sze-
rokoœci spodni w biodrach. Wzd³u¿
zaszewki i wyznaczonej linii kontrolnej
przecinamy formê i rozsuwamy j¹. Wie-
lkoœæ rozsuniêcia równa jest odleg³oœci
m3 ÷ Mc, czyli wynosi tyle, ile brakuje
do wymiaru obwodu pasa. (rys. 225).
Na koniecznoœæ zmiany kszta³tu linii
pasa mo¿e wskazywaæ równie¿ pomiar
równowa¿ni konstrukcyjnej, czyli sto-
sunek odleg³oœci od pasa do pod³ogi z ty-
³u do takiego samego pomiaru z przodu.
Przy zwiêkszonej d³ugoœci wymiaru My ÷
Zy w stosunku do Mo ÷ Zo musimy
rozpatrywaæ koniecznoœæ zmian na linii
pasa. Klasyczna sylwetka ma wiêksz¹ cm i pozosta³e 4 cm podlega dzia³aniu rów-
d³ugoœæ ty³u o 2 cm. Je¿eli ró¿nica miêdzy nowa¿ni, tzn. wymaga skrócenia przodu
d³ugoœci¹ przodu i ty³u wynosi 6 cm, o 2 cm i wyd³u¿enia ty³u o 2 cm. (rys. 229)
to najpierw odejmujemy klasyczne 2 cm

Wymiar g³ówne
1/2 1/4
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 102 51 -----
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 79 ----- -----
ot
obwód pasa 112 56 28
ob
obwód bioder 120 60 30
szerokoϾ w dole 26 13 -----
Mo ÷ Zo
wysokoϾ lini pasa z przodu 98 cm
My ÷ Zy
wysokoœæ linii pasa z ty³u 104 cm

Wymiary szczegó³owe

Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 31,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii bioder

Bo ÷ B1 = 1/20 ob = 6 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Mo ÷ M = 1/4 ot + 4,5 cm = 32,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii pasa
Bc ÷ By = 1/4 ob + 1/20 ob - 1,5 cm = 34,5 cm, szerokoœæ ty³u nogawki na linii
bioder
By ÷ Bo = 1/4 ob - 3,5 cm = 26,5 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
By ÷ b1 = By÷Bo - B1÷Bo = 26,5 cm - 6 cm = 20,5 cm, szerokoœæ podkroju t y ³ u
Bc ÷ By + By ÷ b1 = 34,5 cm + 20,5 cm = 55 cm, szerokoœæ ty³u na linii podkroju
b2 ÷ b1 = 1/2 Bc ÷ b1 = 55 cm : 2 = 27,5 cm 1/2 szerokoœci ty³u
Bx ÷ b2 = 3 cm
My ÷ Mc = 1/4 ot + 5,5 cm = 33,5 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

Opis konstrukcji przodu jest mniejszy od odcinka M÷Mo, to

M ÷ Z = 102 cm, d³ugoœæ zewnêtrzna
spodni
Z ÷ U = 79 cm, d³ugoœæ wewnêtrzna
spodni
U ÷ Bv = 1/20 ob + 3 cm = 9 cm, linia
bioder
M ÷ K = 1/2 M ÷ Z + 7 cm = 58 cm
M ÷ Mo = 32,5 cm, szerokoœæ przodu no-
gawki na linii pasa
Z uwagi na to, ¿e odcinek Bv ÷ Bo
szerokoϾ przodu nogawki na linii bio-
der odpowiada szerokoœci na linii pasa.
M÷Mo÷Bo k¹t prosty wyznacza
punkt Bo
Wielu konstruktorów utrzymuje, ¿e
przy dominacji obwodu pasa nad wymia-
rem obwodu bioder nie nale¿y stosowaæ
zaszewki w czêœci przedniej nogawki. Jest
to nies³uszne. U figur oty³ych zaszewka w
przodzie musi byæ stosowana i to z dwóch
powodów: po pierwsze - sylwetka cz³owieka

186
 Zx ÷ Bx i przed³u¿enie jej do linii pasa.
Zx ÷ Zo = Zx ÷ Zv = 1 szerokoœci spodni
w dole.
Od punktu Zo i Zv odmierzamy w
kierunku œrodka po 1 cm i wyznaczone
punkty ³¹czymy prostymi pomocniczymi
z punktami B1 i Bv. Po wyznaczeniu
linii pomocniczych wykreœlamy kszta³t
przodu wed³ug rysunku.

Rys. 226. Spodnie na figurê oty³¹

oty³ego nie jest p³aska, lecz w³aœnie

okr¹g³a, i uwypuklenia figury nie uw-
zglêdnione w konstrukcji formy bêd¹
naci¹ga³y tkaninê, powoduj¹c poprze-
czne marszczenie; marszczenie to likwi-
duje luz tworzony przez zaszewkê; po
drugie - brak luzu wywo³any brakiem
zaszewki zmusza tkankê miêkk¹ brzucha
do przesuniêcia siê powy¿ej linii pasa,
a tym samym opadanie spodni z przodu.
Bo÷B1 = 6 cm, szerokoœæ podkroju przo-
du nogawki na linii pasa
B1 ÷ Bx = 1/2 B1 ÷ Bv
Z punktu Bx wyprowadzamy prosto-
pad³¹ do linii do³u, punkt przeciêcia z li-
ni¹ do³u oznaczamy punktem Z1.
Z1 ÷ Zx = 2 cm
Liniê zaprasowania czêœci przedniej Rys. 227. Konstrukcja przodu spodni na figurê
nogawki wyznaczamy przez po³¹czenie oty³¹

187
 Rys. 228. Konstrukcja ty³u spodni na figurê oty³¹
Zawê¿enie przodu na linii kolana i na
wysokoœci uda wyd³u¿a i wyszczupla
sylwetkê. U osób oty³ych obwód uda
jest stosunkowo mniejszy ni¿ u osób
proporcjonalnych. Tkanka t³uszczowa
nie rozk³ada siê na ca³ym ciele pro-
porcjonalnie. Najmniejsze odk³adanie
zauwa¿amy na obwodzie uda. Dlatego
mo¿na sobie pozwoliæ na wiêksze zawê-
188
¿enia na tym odcinku. Wklês³oœæ ³uku
na odcinku Bv÷Zv wp³ywa dodatnio
na uk³adanie siê spodni.
M ÷ Mv = 1,5 cm, podwy¿szenie przodu
nogawki na linii boku
U1 ÷ U2 = 1/2 Uo ÷ U1
Poszerzenie lewej nogawki wynosi: od
punktu Mo 0,7 cm, od Bo 1 cm i od
Uo 1,5 cm.
Rys. 229. Zasosowanie równowa¿ni w celu dostosowania spodni do wysokoœci przodu i ty³u
sylwetki
Opis konstrukcji ty³u
Bx ÷ b2 = 3 cm; b2 stanowi punkt œrod-
kowy ty³u
b2 ÷ b1 = 27,5 cm, 1/2 szerokoœci ca³ko-
witej nogawki b1÷Bc
b2 ÷ Bc = 27,5 cm, 1/2 szerokoœci ca³ko-
witej nogawki b1÷Bc
Bc ÷ By = 34,5 cm, szerokoœæ ty³u no-
gawki na linii bioder
Poszerzenie czêœci tylnej na wysokoœci
linii kolana i linii do³u po 2 cm.
Liniê kolana i liniê do³u na linii szwu
wewnêtrznego podnosimy o 1 cm.
Ky ³¹czymy prost¹ z b1, a Kc z punk-
tem Bc, przed³u¿aj¹c prost¹ w górê.
Ky ÷ Uy = Ko ÷ Uo
Kc ÷ m3 = Kv ÷ Mv
Uv ÷ u3 = 3 cm
Liniê szwu siedzeniowego wyznaczamy
przez przy³o¿enie wierzcho³ka k¹ta pro-
stego w punkcie By, a jednego z jego
ramion do prostej By÷u3.
Kx ÷ My = Kx ÷ m3
Odcinkiem Kx÷m3 zataczamy ³uk
w lew¹ stronê. Zetkniêcie ³uku z lini¹ szwa
siedzeniowego wyznacza punkt My.
189
My÷Mc = 33,5 cm, szerokoœæ ty³u na
linii pasa
My÷m4 = 1/2 My÷Mc + 2 cm
G³êbokoœæ zaszewki wynosi 3 cm, a
jej d³ugoœæ 10 cm. W spodniach dla
osób oty³ych mo¿emy stosowaæ du¿e
wybrania na wysokoœci ud od prostych
Ky÷Uy i Kc÷Bc. Wskazane jest wy-
konanie wymiaru kontrolnego kon-
strukcji na wysokoœci ud i linii bioder.
Modelowanie
Specyfika równowa¿ni konstrukcyjnej
u osób oty³ych wymaga modelowania
gotowej formy. Poniewa¿ dwucenty-
metrowa ró¿nica miêdzy d³ugoœci¹ przo-
du i ty³u jest ju¿ uwzglêdniona w kon-
strukcji klasycznej, dlatego od 6 cm
odejmujemy 2 cm = 4 cm. Ró¿nicê
dzielimy na dwie czêœci, co wynosi po
2 cm. O 2 cm skrêcamy liniê œrodkow¹
przodu spodni i o 2 cm wyd³u¿amy liniê
œrodkow¹ ty³u.
 49. Spodnie na figury o krzywych nogach
U wszystkich mê¿czyzn proporcjo-
nalnych stoj¹cych w postawie zasadni-
czej, stopy stykaj¹ siê ze sob¹, rozstêp
miêdzy wewnêtrznymi brzegami kolan,
tzn. wewnêtrzna odleg³oœæ kolan od
kolana, wynosi 2÷3 cm.
Ry s . 230. Konstrukcja przodu nogawki dla
sylwetki o nogach szpotawych, tzn. wykrzywio-
nych w kszta³t litery O
190
Przy podobnym uk³adzie stóp u osób
z nogami wykrzywionymi w kszta³cie
litery o, a wiêc o nogach tzw. szpota-
wych, zauwa¿amy wiêkszy rozstêp na
linii kolan (patrz. Rys. 37c). Zwiêkszony
rozstêp miêdzy kolanami nie ma zasad-
Rys. 231. Konstrukcja przodu nogawki dla syl-
wetki o nogach koœlawych, tj. wykrzywionych
w kszta³t litry X
niczego wp³ywu na uk³adanie siê spodni,
poniewa¿ w spodniach dla osób pro-
porcjonalnych zosta³a ju¿ strukturalnie
wyd³u¿ona czêœæ zewnêtrzna nogawki,
przez przestawienie linii zaprasowania
i podniesienie linii pasa M1 ÷ Mv o
1,5 cm. Je¿eli jeszcze liniê kolana
w czêœci tylnej podniesiemy o 1 cm
powy¿ej punktu Ko, to spodnie bêd¹
uk³ada³y siê prawid³owo. Wszelkie do-
pasowania czy zwê¿enia podkreœlaj¹
mocniej kszta³t sylwetki. Osobom o
skrzywionych nogach nale¿y odradziæ
szycie spodni w¹skich na linii do³u
i mocno dopasowanych w biodrach.
U osób z nogami koœlawymi, czyli
wygiêtymi w kszta³cie litery X (patrz
rys. 37b), nie ma w ogóle rozstêpu
miêdzy kolanami przy postawie zasad-
niczej lub jest on bardzo niewielki.
Powoduje to koniecznoœæ wyd³u¿enia
linii wewnêtrznej nogawki, a skrócenia
linii zewnêtrznych. W konstrukcji kroju
wymaga to przestawienia linii zapraso-
wania przodu nogawki na stronê ze-
wnêtrzn¹, odwrotnie ni¿ w spodniach
dla figur proporcjonalnych. U osób
o nogach koœlawych, u których rozstêp
50. Spodnie bermudy
Spodnie bermudy mog¹ byæ szyte
z tkaniny elastycznej lub tradycyjnej,
nierozci¹gliwej. Zale¿nie od rodzaju
tkaniny konstrukcja ich jest zmienna,
tote¿ poni¿ej zostan¹ omówione oba typy
tego rodzaju spodni.
Spodnie bermudy z tkaniny elas-
tycznej konstruujemy wed³ug ogólnych
zasad konstrukcji dla tych tkanin. Z
uwagi na elastycznoœæ tkaniny, wyd³u-
¿enie poni¿ej linii kolana wynosi 9÷
11 cm. SzerokoϾ przodu na linii
pod kolanem równa siê 1/2 obwodu
nogi pod kolanem, tj. ok. 13 cm. Do
tego dodajemy 2 cm na szwy i 1 cm
na naddanie spodni w czasie przyszy-
wania listwy zapiêcia u do³u nogawki.
191
miêdzy kolanami wynosi oko³o 1 cm li-
niê zaprasowania stanowi prosta Bx÷Z1
czyli tradycyjne dotychczas stosowane ko-
nstrukcje. Przy ca³kowitym braku rozstêpu
liniê zaprasowania przesuwamy o 2 cm
w kierunku bocznym.
Aby zmieniæ kierunek opadania no-
gawki, nie stosujemy podnoszenia czêœci
wewnêtrznej ty³u nogawki powy¿ej punk-
tu Zo. Liniê do³u ty³u nogawki wyznacza
prosta Zo÷Zv, a podwy¿szenie przodu
nogawki na linii pasa wynosi M1÷Mv
= 1 cm. Przy du¿ym skrzywieniu nóg nale¿y
siê liczyæ z koniecznoœci¹ wyd³u¿enia czê-
œci tylnej poni¿ej punktu Zo. Opisana me-
toda daje dobre rezultaty, zw³aszcza przy
pewnym doœwiadczeniu zawodowym.
Spodnie dla sylwetek o krzywych
nogach zmuszeni jesteœmy po skrojeniu
sprawdzaæ na sylwetce, czyli mierzyæ na
kliencie.
Ogólnie mówi¹c, konstrukcja spodni
dla osób o krzywych nogach bêdzie
w³aœciwa wtedy, kiedy opracujemy para-
metry wynik³e z ró¿nicy miêdzy punk-
tem padania prostopad³ej wyprowadzonej
od linii pasa do do³u a punktem œrodka
stopy.
Spodnie bermudy zaliczane s¹ do ubio-
rów typu sportowego, dlatego nale¿y
zwracaæ szczególn¹ uwagê na ich fun-
kcjonalnoϾ. W tym celu od punktu Zx
w dó³ odmierzamy 1÷1,5 cm i przez ten
punkt rysujemy wypuk³ym ³ukiem liniê
brzegow¹ do³u spodni. Spowodowane
tym ³ukiem wyd³u¿enie linii œrodkowej
przodu spodni u³atwia zginanie nogi
w czasie chodzenia i ew. jazdy na ro-
werze. Konstrukcja góry spodni jest
klasyczna, a wiêc odleg³oœæ U1÷Uv wy-
nosi 5 cm. poszerzenie ty³u na linii ko-
lana wynosi po 2,5 cm, a na linii do³u
po 2 cm. W czêœci tylnej, zgodnie
z odbiciem lustrzanym przodu, do 1/2
obwodu pod kolanem + 1 cm luzu

Rys. 232. Spodnie bermudy
stosuje siê dodatek na szwy i 1 cm na
naddanie przy wszywaniu do³u nogawki
w listwê pod kolanem.
Spodnie bermudy z tkaniny trady-
cyjnej powinny byæ wyd³u¿one na przo-
dzie poni¿ej linii kolana oko³o 15 cm
oraz musz¹ mieæ powiêkszon¹ szerokoœæ
w dole do 1/2 obwodu pod kolanem
+ 8 cm.
Po wyznaczeniu kszta³tu przodu
nogawki przez po³¹czenie punktów B1
z Z2 i Bv z Z1, dokonujemy na linii
do³u zawê¿eñ po 1,5 cm z obu stron,
wyznaczaj¹c punkty Zo i Zv. Odliczaj¹c
2 cm na szwy, na linii do³u nadmiar na
obwodzie wynosi 3 cm. 2 cm ujmujemy
w 2 zaszewki po 1 cm, a pozosta³y 1 cm
pozostaje do naddania w czasie wszy-
wania w listwê pod kolanem. Od punktu
192
Rys. 233. Konstrukcja przodu nogawki
bermudów z tkaniny elastycznej
Zx wyd³u¿amy liniê œrodkow¹ 1 cm
i ³ukiem kreœlimy dolny brzeg spodni
wed³ug rysunku.
Czêœæ tyln¹ opracowujemy wed³ug
ogólnych zasad obowi¹zuj¹cych przy
szyciu odzie¿y z tkanin tradycyjnych,
powiêkszaj¹c jedynie poszerzenia na linii
kolana do 2,5 cm. Czêœæ œrodkow¹ ty³u
na linii do³u skracamy w górê od punk-
tu Zx o 1 cm i wyznaczamy dó³ wklês-
³ym ³ukiem. Poniewa¿ linia kolana
i linia do³u w konstrukcjach tradycyj-
nych na szwie wewnêtrznym by³a pod-
noszona o 1 cm, podobnie czynimy w
spodniach bermudach. Górê czêœci tyl-
nej mo¿na wykonaæ ³¹cznie z pasem, bez
odcinania go.
Wykoñczenie do³u spodni zale¿y od
jego szerokoœci. Przy zwiêkszonej sze-
rokoœci listwê do zapinania spodni
pod kolanem wyznaczamy ³ukiem, tak
 Rys. 234. Konstrukcja ty³u nogawki
bermudów z tkaniny elastycznej

aby jej d³ugoœæ równa³a siê obwodowi

spodni pod kolanem + 3 cm (2 cm na
szwy + 1 cm luzu na dolnej krawêdzi).
Je¿eli zaœ dó³ spodni równy jest obwo-
dowi nogi pod kolanem, na listwê sto-
sujemy pas w kszta³cie prostok¹ta o sze-
rokoœci 3÷4 cm.

Rys. 235. Konstrukcja przodu nogawki

bermudów z tkaniny tradycyjnej

193
Rys. 236. Konstrukcja ty³u nogawki bermudów z tkaniny tradycyjnej i listwy pod kolanem

51. Spodnie do konnej jazdy

W ka¿dym przypadku konstrukcja i zgrabnie wygl¹daæ, kiedy siedzi na

odzie¿y musi uwzglêdniæ rolê i funkcjê, koniu. Poniewa¿ jazda wymaga od
jak¹ ta odzie¿ ma spe³niaæ. W spodniach jeŸdŸca wykonywania pewnych ruchów
do konnej jazdy jeŸdziec powinien dobrze cia³em, spodnie musz¹ byæ wygodne,

194
aby nie ogranicza³y tych ruchów, nie
opina³y siê i nie marszczy³y, ani te¿ nie
œci¹ga³y siê do góry. A poza tym czêœæ
wewnêtrzna spodni, podlegaj¹ca w cza-
sie jazdy tarciu, musi byæ mocna i trwa³a,
aby nie zniszczy³a siê znacznie szybciej
ni¿ inne czêœci spodni.
W omówionych poprzednio konstruk-
cjach spodni stosowaliœmy przesuniêcie
linii zaprasowania w przodzie w kie-
runku do wewn¹trz. W spodniach do
jazdy konnej zmuszeni jesteœmy prze-
stawiæ liniê zaprasowania w kierunku
na zewn¹trz. Spowoduje to skrócenie
d³ugoœci zewnêtrznych i wyd³u¿enie d³u-
goœci wewnêtrznych, co zwiêkszy fun-
kcjonalnoϾ spodni w czasie jazdy na
koniu.
Spodnie, których konstrukcjê oma-
wiamy, mog¹ byæ te¿ noszone do butów
z cholewami jako ubiór ca³odzienny.
W takim przypadku, tzn. je¿eli spodnie
te nie bêd¹ s³u¿yæ do jazdy konnej,
lecz do normalnego chodzenia, linii
zaprasowania nie musimy przesuwaæ,
a nawet nie jest to wskazane, gdy¿
przesuniêcie linii zaprasowania w kie-
runku na zewn¹trz wywo³uje wra¿enie
optyczne, ¿e cz³owiek nosz¹cy je ma
krzywe nogi.
Poni¿sza konstrukcja opracowana
jest na spodnie wykonywane z tkaniny
elastycznej.
Z uwagi na to, ¿e tego rodzaju spod-
nie podlegaj¹ licznym napiêciom wyma-
gaj¹cym rozci¹gliwoœæ tkaniny, prak-
tycznie nie wykonuje siê ich z tkanin
tradycyjnych.

Wymiar g³ówne
1/2 1/4 1/20
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 106 52 ----- -----
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 83 ----- ----- -----
ot
obwód pasa 80 40 20 -----
ob
obwód bioder 196 48 24 4,6
ok
obwód pod kolanem 35 17,5 8,7 -----
o³
obwód ³ydki 38 19 9,5 -----
szerokoϾ w dole 20 10 ----- -----

Wymiary szczegó³owe

Bv÷Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 25,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii bioder
Bo÷B1 = 1/20 ob = 4,8 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Mo÷Mv = 1/4 ot + 5,5 cm = 25,5 cm, szerokoœæ przodu nogawki na linii pasa
Bc÷By = 1/4 ob + 1/20 ob - 1,5 cm = 27,3 cm, szerokoœæ ty³u nogawki na linii bioder
By÷Bo = 1/4 ob - 5 cm = 19 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
By÷b1 = By÷Bo - B1÷Bo = 19 cm - 4,8 cm = 14,2 cm, szerokoœæ podkroju ty³u
Bc÷By + By÷b1 = 27,3 cm + 14,2 cm = 41,5 cm : 2 = 20,7 cm
Bx÷b2 = 2 cm
b2÷b1 = 1/2 Bc÷b1 = 41,5 cm : 2 = 20,7
My÷Mc = 1/4 ot + 5,5 cm = 25,5 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

195
 stopad³¹ do linii kolana, punkt prze-
ciêcia oznaczamy K3.
K3 ÷ Kx = 2 cm, przestawienie linii za-
prasowania (Bx ÷ Kx), jeœli spodnie
maj¹ byæ u¿ywane do konnej jazdy.
Z punktu Kx wyprowadzamy prosto-
pad³¹ do linii do³u, gdzie wyznacza
nam ona punkt Zx.

Rys. 237. Spodnie do konnej jazdy

Opis konstrukcji przodu

M ÷ Z = 103,5 cm, d³ugoœæ zewnêtrzna

spodni - 2,5 cm
Z ÷ U = 80,5 cm, d³ugoœæ wewnêtrzna
spodni - 2,5 cm
U ÷ Bv = 1/20 0b + 3 cm = 7,8 cm,
linia bioder
M ÷ K = 1/2 M÷Z + 7 cm = 59 cm,
linia kolana
K ÷ K1 = 1/3 K ÷ Z
K ÷ K2 = 1/2 K ÷ K1
Z ÷ Z1 = 2÷4 cm, skrócenie spodni
Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 25,5 cm, sze-
rokoϾ przodu na linii bioder
Bo ÷ B1 = 1/20 ob = 4,8 cm, szerokoœæ
podkroju przodu nogawki
B1 ÷ Bx = 1/2 B1 ÷ Bv Rys. 238. Konstrukcja przodu spodni do konnej
Z punktu Bx wyprowadzamy pro- jazdy

196
 Rys. 239. Konstrukcja ty³u spodni do konnej jazdy
K4 ÷ K6 = K4 ÷ K7 = 1/4 ok = 8,7 cm
K5 ÷ K8 = K5 ÷ K8 = 1/4 o³ = 9 cm
Zx ÷ Z2 = Zx ÷ Z3 = 1/2 szerokoœci w
dole = 10 cm
Od wyznaczonych punktów szerokoœci
spodni odmierzamy w kierunku linii za-
prasowania po 1 cm.
K6 ³¹czymy prost¹ pomocnicz¹ z B1,
197
a K7 z Bv. Kszta³t czêœci dolnej wyzna-
czamy ³agodnymi ³ukami wed³ug ry-
sunku, z tym ¿e na wysokoœci 1/2 od-
cinka K7÷Bv odmierzamy w kierunku
zewnêtrznym 2 cm. Wielkoœæ odcinka
poszerzaj¹cego nogawki na wysokoœci
uda mo¿e byæ bardzo ró¿na, czasami
dochodzi do 5, a nawet 7 cm, ale takie
 Rys. 240. Kszta³t ob³o¿enia spodni do konnej jazdy
poszerzenie zniekszta³ca - moim zda-
niem - naturalny kszta³t sylwetki.
Mo÷m1 = 1/4 ot + 5,5 cm = 25,5 cm
M1÷Mv = 1,5 cm
Poszerzenie lewej nogawki: od punktu
Mo 0,7 cm, od Bo 1 cm i od Uo 1,5 cm.
Konstrukcja ty³u
Bx÷b2 = 2 cm, dla osób oty³ych 3 cm;
punkt œrodkowy ty³u
198
B2 ÷ b1 = 20,7 cm
B2 ÷ Bc = 20,7 cm
Bc ÷ By = 27,3 cm, szerokoœæ ty³u no-
gawki na linii bioder
U ÷ u1 = 4 cm
W spodnich, w których zamierzamy
jeŸdziæ konno, stosujemy wiêkszy skrêt
szwu siedzeniowego, tj. 4 cm zamiast
5 cm. Jeœli spodnie te maj¹ s³u¿yæ tylko
do chodzenia, U÷u1 wynosi tyle, ile
w spodniach tradycyjnych, tj. 5 cm.
Do punktu By przyk³adamy wierz-
cho³kiem k¹t prosty, którego jedno ramiê opie-
ramy o punkt u1; drugie ramiê wy-
znacza nam liniê szwu siedzeniowego.
Kx ÷ K = 1/2 Kx ÷ K4
Od punktu K w górê i dó³ odmierzamy
po 1,5 cm i przez punkty te rysujemy
2 ³uki (jak na rysunku), w celu skrócenia
czêœci nogawki wypadaj¹cej pod kola-
nem.
Od linii kolana w dó³ - wzd³u¿ szwu
zewnêtrznego i wewnêtrznego - posze-
rzamy nogawkê o 2 cm. Po poszerzeniu
³¹czymy linie kolana prostymi pomocni-
czymi z b1 i bc.
k2 ÷ My = K6 ÷ Uo
k3 ÷ m3 = K7 ÷ Mv
K3 ÷ My = K3 ÷ m3
Z uwagi na to, ¿e s¹ to spodnie do
konnej jazdy i wymagana jest wiêksza
d³ugoœæ szwu siedzeniowego, przy mniej
rozci¹gliwych tkaninach mo¿na odcinek
K3 ÷ My wyd³u¿yæ o 1 cm.
My ÷ Mc = 25,5 cm
Poniewa¿ tego typu spodnie bardzo
szybko przecieraj¹ siê na wewnêtrznej
stronie ud stosuje siê ok³adanie tych
fragmentów spodni skór¹, laminatem
lub drug¹ warstw¹ materia³u, z którego
spodnie s¹ szyte.
Ob³o¿enie wewnêtrznej czêœci noga-
wki modelujemy na podstawie czêœci
przedniej i góry czêœci tylnej spodni.
Kszta³t naszycia mo¿e byæ dowolny.
Najczêœciej stosuje siê taki, jak na
rys. 240 (zaznaczony grub¹ lini¹).

52. Spodnie bryczesy

Kszta³t nogawki w spodniach do Zdarzaj¹ siê wiêc te spodnie ze szwem

wysokich butów z cholewami mo¿e byæ
bardzo ró¿norodny. Niemal ka¿dy kraj
europejski ma swoj¹ w³asn¹ liniê bry-
czesów. Bardzo czêsto s¹ to spodnie
noszone przez wojskowych, a w linii
mundurów kraje d¹¿¹ do odmiennoœci
i oryginalnoœci. St¹d p³ynie tak wiel-
ka fantazyjnoœæ kszta³tów tych spodni
nie spotykana w innych asortymentach.
bocznym bardzo owalnym, biegn¹cym
po linii klasycznej lub górnej czêœci
bocznej przechodz¹cym w czêœci dolnej
ku œrodkowi nogi. Poszerzenia boczne
s¹ ró¿norodne. Polskie bryczesy s¹ zbli-
¿one kszta³tem do naturalnej sylwetki
mêskiej. Stosuje siê raczej ma³e posze-
rzenia boczne, a szew boczny w czêœci
dolnej przechodzi na œrodek nogi.

Wymiar g³ówne
1/2 1/4 1/20
Z ÷ Mv
d³ugoœæ zewnêtrzna nogi 100 50 ----- -----
Z ÷ Uo
d³ugoœæ wewnêtrzna nogi 77 ----- ----- -----
ot
obwód pasa 92 46 23 -----
ob
obwód bioder 108 54 27 5,4
ok
obwód pod kolanem 36 18 9 -----
o³
obwód ³ydki 40 20 10 -----
oh
obwód najmniejszy podudzia (nad kostk¹) 28 14 7 -----

199
Wymiary szczegó³owe

Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 28,5 cm, szerokoœæ przodu na linii bioder

Bo ÷ B1 = 1/20 ob = 5,4 cm, szerokoœæ podkroju przodu nogawki na linii bioder
Mo ÷ M1 = 1 /4ot + 4,5 cm = 27,5 cm, szerokoœæ przodu na linii pasa
Bc ÷ By = 1/4 ob + 1/20 ob - 1 cm = 31,4 cm, szerokoœæ ty³u nogawki na linii bioder
By ÷ Bo = 1/4 ob - 4 cm = 23 cm, szerokoœæ ca³kowita podkroju
By ÷ b1 = By ÷ Bo - B1 ÷ Bo = 23 cm - 5,4 cm = 18,6 cm, szerokoœæ podkroju ty³u
Bc ÷ By + By ÷ b1 = 31,4 cm + 18,6 cm = 50 cm : 2 = 25 cm
My ÷ Mc = 1/4 ot + 5,5 cm = 28,5 cm, szerokoœæ ty³u na linii pasa

Rys. 241. Spodnie bryczesy
Opis konstrukcji przodu
M ÷ Z = 100 cm, d³ugoœæ zewnêtrzna
spodni
Z ÷ U = 77 cm, d³ugoœæ wewnêtrzna
spodni
U ÷ Bv = 1/20 0b + 3 cm = 8,4 cm, linia
bioder
M ÷ K = 1/2 M ÷ Z + 7 cm = 57 cm,
linia kolana
K ÷ K1 = 1/3 K ÷ Z
K ÷ K2 = 1/2 K ÷ K1
Z ÷ Z1 = 10 cm, skrócenie spodni
Bv ÷ Bo = 1/4 ob + 1,5 cm = 28,5 cm,
szerokoϾ przodu nogawki
Bo ÷ B1 = 1/20 ob = 5,4 cm,
Bx ÷ Bv = 1//2 B1 ÷ Bv
Z punktu Bx wyprowadzamy prosto-
pad³¹ do linii do³u. Na przeciêciu z lini¹
kolana wyznacza nam ona punkt Kx.
W bryczesach, które maj¹ byæ u¿y-
wane do konnej jazdy, z punktu Bx
prowadzimy prostopad³¹ do linii kolana
i miejsce przeciêcia oznaczamy punktem
K3. Od tego punktu odmierzamy w kie-
runku szwu zewnêtrznego 2 cm i ozna-
czamy ten punkt Kx. Z punktu Kx
wyprowadzamy prostopad³¹ do linii
do³u. Przez przesuniêcie punktu Kx
w prawo wyd³u¿amy wewnêtrzn¹ d³ugoœæ
spodni i skracamy zewnêtrzn¹. Zmiana
ustawienia œrodka przodu nadaje spod-
niom lepsz¹ funkcjonalnoœæ w czasie
jazdy konnej, ale po zejœciu z konia
jeŸdziec wygl¹da w takich spodniach,
jakby mia³ krzywe nogi.
U ÷ U1 = 2 cm
K4 ÷ K6 = 3 cm
Z2 ÷ Z3 = 2 cm
K4 ÷ K7 = 1/4 obwodu pod kolanem -
1 cm = 8 cm
K5 ÷ K8 = 1/4 obwodu ³ydki - 1 cm =
9 cm
Z2 ÷ Z4 = 1/4 najmniejszego obwodu
podudzia (nad kostk¹) - 1 cm =
6 cm

200
 Kszta³t nogawki wyznaczamy ³ukami,
wed³ug rysunku.
Lew¹ nogawkê jak zwykle poszerza-
my, odmierzaj¹c od punktów: Mo 0,7 cm,
od Bo 1 cm i od Uo 1,5 cm.

Konstrukcja ty³u

Bx÷b2 = 3 cm, dla osób szczup³ych

2 cm; b2 stanowi punkt œrodkowy
ty³u

Rys. 243. Przestawienie œrodka przodu w bry-

czesach przeznaczonych do konnej jazdy

B2 ÷ b1 = b2 ÷ Bc = 25 cm
Bc ÷ By = 31,4 cm, szerokoœæ ty³u no-
gawki na linii bioder
U ÷ u2 = 2 cm
Do punktu By przyk³adamy wierzcho³-
kiem k¹t prosty, którego jedno ramiê
opieramy o punkt u2; drugie ramiê k¹ta
wyznacza liniê szwu siedzeniowego.
K7 ÷ k = 3,5 cm
K8 ÷ k2 = 4 cm, z punktu k2 wyprowa-
Rys. 242. Konstrukcja przodu nogawki dzamy prostopad³¹ do linii do³u, uzys-
bryczesów kuj¹c punkt Z5. Od punktu Z5 od-

201
 Rys. 244. Konstrukcja ty³u nogawki bryczesów
mierzamy w prawo 1,5 cm i oznaczamy
punkt Z6
Kx ÷ k3 = 1/2 Kx ÷ K4
K ÷ K6 = obwód nogi pod kolanem +
4 cm - K7 ÷K6 w przodzie
K2 ÷ K7 stanowi obwód ³ydki + 4 cm =
44 cm - K8÷K9
Z punktu K7 wyprowadzamy prosto-
pad³¹ do linii do³u, wyznaczaj¹c¹ punkt
z8. Od punktu z8 zawê¿amy czêœæ doln¹
o 1,5 cm, uzyskuj¹c punkt z9.
202
G³êbokoœæ zaszewki na linii do³u wy-
liczamy sumuj¹c odcinek Z5÷Z6 i Z8÷
Z9 i odejmuj¹c od tej sumy obwód
nogi w najmniejszym przewê¿eniu po-
wiêkszony o 4 cm.
Od k3 odmierzamy w górê 2 cm i w dó³
1 cm. Góra czêœci dolnej zostanie wy-
znaczona ³ukiem wklês³ym.
W celu wyznaczenia d³ugoœci odcinka
u3÷k10 dokonujemy pomiaru owalu prze-
dniego od U1 do Z3. Od tej wartoœ-
ci odejmujemy wielkoœæ odcinka Z9÷
÷K6a. Pozosta³¹ wartoœæ ³uku U1÷ K11 ÷ Uy = k4 ÷ Uo
Z3 stanowi ³uk u3÷k10. Kx ÷ My = Kx ÷ Mc
Nastêpnie mierzymy d³ugoœæ ³uku My ÷ Mc = szerokoœæ czêœci tylnej na
Ka÷K6a. Wartoœæ tego odcinka od- linii pasa.
mierzamy od punktu k10 w kierunku Zaszewka w tyle ma 3 cm szerokoœci
szwu wewnêtrznego, wyznaczaj¹c punkt i jest usytuowana na po³owie odcinka
k11. My ÷ Mc.

203