Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 70

Richtlijnen voor de jaarverslaggeving

voor middelgrote en grote


rechtspersonen Raad Voor De
Jaarverslaggeving
Visit to download the full and correct content document:
https://ebookstep.com/product/richtlijnen-voor-de-jaarverslaggeving-voor-middelgrote-
en-grote-rechtspersonen-raad-voor-de-jaarverslaggeving/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...

Crisiscommunicatie voor iedereen 46 praktijklessen voor


crisismanagement 1st Edition Frank Peters

https://ebookstep.com/product/crisiscommunicatie-voor-
iedereen-46-praktijklessen-voor-crisismanagement-1st-edition-
frank-peters/

Jaarrekeninglezen voor juristen 8th Edition P.R. De


Geus

https://ebookstep.com/product/jaarrekeninglezen-voor-
juristen-8th-edition-p-r-de-geus/

Jaarrekeninglezen voor Juristen P.R. De Geus And J.


Scholten

https://ebookstep.com/product/jaarrekeninglezen-voor-juristen-p-
r-de-geus-and-j-scholten/

Aan de slag met Linux voor LFCS 1st Edition Sander Van
Vugt

https://ebookstep.com/product/aan-de-slag-met-linux-voor-
lfcs-1st-edition-sander-van-vugt/
Een recept voor geluk 1st Edition Veronica Henry

https://ebookstep.com/product/een-recept-voor-geluk-1st-edition-
veronica-henry/

Geek Girl 06 Voor Altijd 1st Edition Holly Smale

https://ebookstep.com/product/geek-girl-06-voor-altijd-1st-
edition-holly-smale/

Het geheime recept voor familie 1st Edition Katherine


Reay

https://ebookstep.com/product/het-geheime-recept-voor-
familie-1st-edition-katherine-reay/

Jake Brigance 03 Een tijd voor genade 1st Edition John


Grisham

https://ebookstep.com/product/jake-brigance-03-een-tijd-voor-
genade-1st-edition-john-grisham/

Vijanden voor altijd K van Klara 18 1st Edition Line


Kyed Knudsen

https://ebookstep.com/product/vijanden-voor-altijd-k-van-
klara-18-1st-edition-line-kyed-knudsen/
Afdeling 1 ALGEMENE GRONDSLAGEN – 39

Afdeling 2 JAARREKENINGPOSTEN – 151

Afdeling 3 TOELICHTING – 691

Afdeling 4 BESTUURSVERSLAG, OVERIGE GEGEVENS EN OVERIGE INFORMATIE – 791

Afdeling 5 COUNTRY-BY-COUNTRY-REPORTING – 841

Afdeling 6 BIJZONDERE BEDRIJFSTAKKEN – 847

Afdeling 9 BIJLAGEN – 1101


Richtlijnen voor de jaarverslaggeving
voor middelgrote en grote rechtspersonen
Deze publicatie is een uitgave die onder verantwoordelijkheid van de Raad voor de
Jaarverslaggeving wordt gepubliceerd door Wolters Kluwer te Deventer. De verwij-
zingen binnen de in deze publicatie opgenomen tekst naar de RJk-bundel zijn
verwijzingen naar de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine
rechtspersonen, jaareditie 2022.

Contactgegevens secretariaat:
Raad voor de Jaarverslaggeving
Antonio Vivaldistraat 2
1083 HP Amsterdam
telefoon: +31 (0)20-3010391
e-mail: secretariaat@rjnet.nl
website: www.rjnet.nl

Bestellen publicaties van de Raad voor de Jaarverslaggeving:


Wolters Kluwer
www.wolterskluwer.nl/shop

© Stichting voor de Jaarverslaggeving


2022 Wolters Kluwer – Deventer
Gepubliceerd onder verantwoordelijkheid van de
Raad voor de Jaarverslaggeving

Richtlijnen voor de jaarverslaggeving


voor middelgrote en grote rechtspersonen

JAAREDITIE 2022
van toepassing op verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2023

Deventer – 2022
Het complete productaanbod vindt u in de online webshop: www.wolterskluwer.nl/shop.

ISBN 978-90-13-16831-0 (handelseditie)


ISBN 978-90-13-16826-6 (luxe editie)
NUR 786-652

© 2022, Copyright Stichting voor de Jaarverslaggeving

Onze klantenservice kunt u bereiken via: www.wolterskluwer.nl/klantenservice.

Auteur(s) en uitgever houden zich aanbevolen voor inhoudelijke opmerkingen en suggesties. Deze
kunt u sturen naar: boeken-NL@wolterskluwer.com.

Alle rechten in deze uitgave zijn voorbehouden aan rechthebbende. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige
vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere
manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van rechthebbende.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16h t/m 16m
Auteurswet jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde
vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl).

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s),
redacteur(en) en Wolters Kluwer Nederland B.V. geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en
onvolkomenheden, noch voor gevolgen hiervan.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other
means without written permission from the publisher.

Op alle aanbiedingen en overeenkomsten van Wolters Kluwer Nederland B.V. zijn van toepassing de
Algemene Voorwaarden van Wolters Kluwer Nederland B.V.
U kunt deze raadplegen via: www.wolterskluwer.nl/algemene-voorwaarden.
Indien Wolters Kluwer Nederland B.V. persoonsgegevens verkrijgt, is daarop het privacybeleid van
Wolters Kluwer Nederland B.V. van toepassing.
Dit is raadpleegbaar via www.wolterskluwer.nl/privacy-cookies.

www.wolterskluwer.nl/navigator
INHOUDSOPGAVE

Ten geleide / 23
Voorwoord / 25
Ten geleide bij editie 2022 / 31

Afdeling 1 ALGEMENE GRONDSLAGEN / 39

100 Inleiding / 41
§ 100.0 Definities / 41
§ 100.1 Toepassing Richtlijnen en IFRS* in de geconsolideerde en/of
enkelvoudige jaarrekening / 41
§ 100.2 Algemene opmerkingen over de Richtlijnen / 47
§ 100.3 Opzet van de Richtlijnen / 50
§ 100.4 Status van de Richtlijnen / 50
Bijlage 1 Voorbeelden van verwerking van intercompanytransacties bij
combinatie 3 / 53

110 Doelstellingen en uitgangspunten / 56

115 Criteria voor opname en vermelding van gegevens / 63


§ 115.0 Definities / 63
§ 115.1 Criteria voor opname van activa en posten van het vreemd
vermogen / 63
§ 115.2 Criteria voor vermelding / 67
§ 115.3 Verrekenen en salderen / 72

120 Prijsgrondslagen / 74
§ 120.0 Definities / 74
§ 120.1 Inleiding / 74
§ 120.2 Begripsbepalingen / 75
§ 120.3 (vervallen) / 76
§ 120.4 Toelichting / 76

121 Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa / 77


§ 121.0 Definities / 77
§ 121.1 Inleiding / 77
§ 121.2 Het onderkennen van bijzondere waardeverminderingen / 78
§ 121.3 De bepaling van de realiseerbare waarde / 80

7
INHOUDSOPGAVE

§ 121.4 Bepaling en verantwoording van een bijzonder


waardeverminderingsverlies / 84
§ 121.5 Kasstroomgenererende eenheden / 85
§ 121.6 Terugneming van een bijzonder waardeverminderingsverlies / 89
§ 121.7 Vergoedingen voor bijzondere waardeverminderingen of verlies van
activa / 92
§ 121.8 Presentatie en toelichting / 92
Bijlage 1 Voorbeeld – bepaling van een kasstroomgenererende eenheid / 95
Bijlage 2 Voorbeeld – berekening van de bedrijfswaarde en de verwerking van
een bijzonder waardeverminderingsverlies / 96

122 Prijsgrondslagen voor vreemde valuta / 99


§ 122.0 Definities / 99
§ 122.1 Inleiding / 100
§ 122.2 Verslaggeving in de functionele valuta van transacties luidende in
vreemde valuta / 103
§ 122.3 Gebruik van een presentatievaluta die verschilt van de functionele
valuta, waaronder omrekening van een bedrijfsuitoefening in het
buitenland / 106
§ 122.4 Presentatie van de rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkte
omrekeningsverschillen in de enkelvoudige jaarrekening / 110
§ 122.5 Toelichting / 111
§ 122.6 Overgangsbepalingen / 112
Bijlage Voorbeeld omrekening van een bedrijfsuitoefening in het buitenland / 114

135 Algemene grondslagen voor de bepaling van het resultaat / 115


§ 135.1 Wettelijke bepalingen en definities / 115
§ 135.2 Grondslagen / 115

140 Stelselwijzigingen / 118


§ 140.0 Definities / 118
§ 140.1 Wettelijke bepalingen en definities / 119
§ 140.2 Stelselmatigheid en wijziging van een stelsel / 119

145 Schattingswijzigingen / 123


§ 145.0 Definities / 123
§ 145.1 Inleiding / 123
§ 145.2 (vervallen) / 123
§ 145.3 Het verwerken van schattingswijzigingen / 123

150 Foutherstel / 125


§ 150.0 Definities / 125
§ 150.1 Wettelijke bepalingen en definities / 125
§ 150.2 De verwerking, presentatie en toelichting van foutherstel / 126
Bijlage Voorbeeld verwerking van een materiële fout die effect heeft op het
eigen vermogen / 128

8
INHOUDSOPGAVE

160 Gebeurtenissen na balansdatum / 130


§ 160.1 Inleiding / 130
§ 160.2 Verwerking / 131
§ 160.3 (vervallen) / 134
§ 160.4 Toelichting en bestuursverslag / 134
Bijlage 1 Verwerken en toelichten gebeurtenissen na balansdatum / 137
Bijlage 2 Voorbeeld balans vóór winstbestemming / 139

170 Discontinuïteit en ernstige onzekerheid over continuïteit / 140


§ 170.1 Inleiding / 140
§ 170.2 Discontinuïteit van het geheel van de werkzaamheden van de
rechtspersoon is onontkoombaar / 141
§ 170.3 Ernstige onzekerheid over de continuïteit van het geheel van de
werkzaamheden van de rechtspersoon / 143

190 Overige algemene uiteenzettingen / 145


§ 190.1 Geldeenheid en taal / 145
§ 190.2 Onderscheid vast/vlottend / 147
§ 190.3 (vervallen) / 148
§ 190.4 Samengestelde transacties (‘package deals’) / 149

Afdeling 2 JAARREKENINGPOSTEN / 151

210 Immateriële vaste activa / 153


§ 210.0 Definities / 153
§ 210.1 Algemeen / 153
§ 210.2 Waardering bij eerste verwerking van een immaterieel vast actief / 156
§ 210.3 Waardering na eerste verwerking / 162
§ 210.4 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen van immateriële
vaste activa / 164
§ 210.5 Presentatie / 168
Bijlage Bij alinea 210.117 Websitekosten / 171

212 Materiële vaste activa / 175


§ 212.0 Definities / 175
§ 212.1 Inleiding / 175
§ 212.2 Verwerking in de balans / 176
§ 212.3 Waardering bij eerste verwerking / 178
§ 212.4 Waardering na eerste verwerking / 181
§ 212.5 Verwerking bij buitengebruikstelling of desinvestering / 194
§ 212.6 Presentatie / 195
§ 212.7 Toelichting / 196
§ 212.8 Overgangsbepalingen / 199
Bijlage Voorbeelden van verwerking / 203

9
INHOUDSOPGAVE

213 Vastgoedbeleggingen / 215


§ 213.0 Definities / 215
§ 213.1 Inleiding / 215
§ 213.2 Verwerking / 218
§ 213.3 Eerste waardering / 218
§ 213.4 Uitgaven na eerste verwerking / 219
§ 213.5 Waardering na eerste verwerking / 220
§ 213.6 Herclassificatie / 223
§ 213.7 Buitengebruikstelling en afstoting / 225
§ 213.8 Toelichting / 225
§ 213.9 Overgangsbepaling / 228

214 Financiële vaste activa / 229


§ 214.0 Definities / 229
§ 214.1 Inleiding / 230
§ 214.2 Begripsbepaling / 230
§ 214.3 Waardering van deelnemingen / 232
§ 214.4 Waardering overige financiële vaste activa / 245
§ 214.5 Resultaatbepaling / 246
§ 214.6 Presentatie en toelichting / 247
§ 214.7 Overgangsbepaling / 250
Bijlage 1 Stroomschema waardering van deelnemingen / 251
Bijlage 2 Voorbeeld uitgifte van aandelen door de deelneming / 252
Bijlage 3 Voorbeeld inkoop van aandelen door de deelneming / 253

215 Joint ventures / 254


§ 215.0 Definities / 254
§ 215.1 Inleiding / 254
§ 215.2 Verwerking / 254

216 Fusies en overnames / 257


§ 216.0 Definities / 257
§ 216.1 Inleiding / 257
§ 216.2 Overnames / 260
§ 216.3 Samensmelting van belangen / 271
§ 216.4 Toelichting / 272
§ 216.5 Overige onderwerpen / 275
§ 216.6 Fusies en overnames van stichtingen en verenigingen / 276
§ 216.7 Overgangsbepaling / 278
Bijlage Voorbeelden van stapsgewijze overname / 280

217 Consolidatie / 282


§ 217.0 Definities / 282
§ 217.1 Inleiding / 282
§ 217.2 Consolidatieplicht / 283
§ 217.3 Consolidatiekring / 289

10
INHOUDSOPGAVE

§ 217.4 Nadere bijzonderheden met betrekking tot consolidatieplicht en


consolidatiekring / 293
§ 217.5 Consolidatiemethoden / 294
§ 217.6 Presentatie en toelichting / 296
Bijlage Stroomschema / 297

220 Voorraden / 298


§ 220.0 Definities / 298
§ 220.1 Inleiding / 298
§ 220.2 Verwerking in de balans / 299
§ 220.3 Waardering / 300
§ 220.4 Verwerking waardeveranderingen van agrarische voorraden
gewaardeerd tegen actuele waarde / 306
§ 220.5 Presentatie / 307
§ 220.6 Toelichting / 308
Bijlage Stroomschema waardering en verwerking agrarische voorraden / 311

221 Onderhanden projecten / 312


§ 221.0 Definities / 312
§ 221.1 Inleiding / 312
§ 221.2 Uitwerking van projectopbrengsten en projectkosten / 316
§ 221.3 Verwerking van projectopbrengsten en projectkosten / 321
§ 221.4 Presentatie en toelichting / 326
§ 221.5 Publiek-private concessieovereenkomsten / 329
§ 221.6 Overgangsbepalingen / 332
Bijlage Bij paragraaf 5 Publiek-private concessieovereenkomsten / 334

222 Vorderingen / 339


§ 222.0 Definities / 339
§ 222.1 Inleiding / 339
§ 222.2 Waardering en resultaatbepaling / 341
§ 222.3 Presentatie en toelichting / 342

224 Overlopende activa / 345

226 Effecten / 347


§ 226.0 Definities / 347
§ 226.1 Inleiding / 347
§ 226.2 Waardering en resultaatbepaling / 348
§ 226.3 Presentatie en toelichting / 350

228 Liquide middelen / 351


§ 228.0 Definities / 351
§ 228.1 Inleiding / 351
§ 228.2 Waardering / 351
§ 228.3 Presentatie en toelichting / 351

11
INHOUDSOPGAVE

240 Eigen vermogen / 353


§ 240.0 Definities / 353
§ 240.1 Inleiding / 354
§ 240.2 Eigen vermogen in de enkelvoudige jaarrekening / 355
§ 240.3 Eigen vermogen in de geconsolideerde jaarrekening / 372
§ 240.4 Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen / 373

252 Voorzieningen, niet in de balans opgenomen verplichtingen en niet


in de balans opgenomen activa / 376
§ 252.0 Definities / 376
§ 252.1 Inleiding / 377
§ 252.2 Verwerking / 379
§ 252.3 Waardering / 382
§ 252.4 Toepassing van grondslagen van verwerking en waardering / 384
§ 252.5 Presentatie en toelichting / 390
Bijlage Stroomschema / 394

254 Schulden / 395


§ 254.0 Definities / 395
§ 254.1 Inleiding / 395
§ 254.2 Waardering / 397
§ 254.3 Presentatie / 397
§ 254.4 Toelichting / 399
Bijlage Voorbeeld van mutatie-overzicht langlopende schulden / 402

258 Overlopende passiva / 403

260 De verwerking van resultaten op intercompany-transacties in de


jaarrekening / 405
§ 260.0 Definities / 405
§ 260.1 Inleiding op de verwerking van resultaten op intercompany-transacties
in de jaarrekening / 405
§ 260.2 De verwerking van resultaten op intercompany-transacties in de
geconsolideerde jaarrekening / 408
§ 260.3 De verwerking van resultaten op intercompany-transacties in de
enkelvoudige jaarrekening / 412
Bijlage Voorbeelden van de verwerking van resultaten op intercompany-
transacties / 416

265 Overzicht van het totaalresultaat / 419


§ 265.1 Algemeen / 419
§ 265.2 Inhoud van het overzicht van het totaalresultaat / 420
Bijlage Voorbeelden van presentatie van het overzicht van het
totaalresultaat / 422

12
INHOUDSOPGAVE

270 De winst-en-verliesrekening / 425


§ 270.0 Definities / 425
§ 270.1 De verwerking van opbrengsten / 425
§ 270.2 Netto-omzet / 439
§ 270.3 De verwerking van lasten / 440
§ 270.4 Bijzondere baten en lasten / 441
§ 270.5 Overige detaillering van de winst-en-verliesrekening / 443
§ 270.6 Toelichting / 445
§ 270.7 Overgangsbepalingen / 446
Bijlage 1 bij paragraaf 1 De verwerking van opbrengsten / 447
Bijlage 2 bij paragraaf 1 Verwerking van verkooptransacties met
terug(ver)koopovereenkomsten / 465

271 Personeelsbeloningen / 477


§ 271.0 Definities / 477
§ 271.1 Algemeen / 479
§ 271.2 Beloningen tijdens het dienstverband / 480
§ 271.3 Pensioenen / 483
§ 271.4 Vut en andere non-activiteitsregelingen / 492
§ 271.5 Ontslagvergoedingen / 493
§ 271.6 Bezoldigingen van bestuurders en commissarissen / 494
§ 271.7 Bezoldiging publieke en semipublieke sector / 497
Bijlage 1 Nadere toelichting op paragraaf 3 / 498
Bijlage 2 Nadere toelichting op de Projected Unit Credit Method / 499
Bijlage 3 Overzicht vormen van bezoldiging, die in elk geval onder de reikwijdte
van artikel 2:383(c) BW vallen / 500

272 Belastingen naar de winst / 502


§ 272.0 Definities / 502
§ 272.1 Inleiding / 503
§ 272.2 Verwerking van over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare
belastingen / 504
§ 272.3 Verwerking van latente belastingverplichtingen en -vorderingen / 504
§ 272.4 Waardering / 509
§ 272.5 Verwerking van over de verslagperiode verschuldigde of verrekenbare
belasting en latente belasting / 511
§ 272.6 Presentatie / 513
§ 272.7 In de toelichting op te nemen gegevens / 515
§ 272.8 Belastingen binnen een fiscale eenheid / 517

273 Rentelasten / 520


§ 273.0 Definities / 520
§ 273.1 Algemeen / 520
§ 273.2 Verwerking / 521
§ 273.3 Presentatie / 524

13
INHOUDSOPGAVE

274 Overheidssubsidies en andere vormen van overheidssteun / 525


§ 274.0 Definities / 525
§ 274.1 Inleiding / 526
Bijlage Verwerking van om niet verkregen en gekochte emissierechten / 529

275 Op aandelen gebaseerde betalingen / 536


§ 275.0 Definities / 536
§ 275.1 Inleiding / 537
§ 275.2 Verwerking en waardering – transacties anders dan met personeel / 539
§ 275.3 Verwerking en waardering – transacties met personeel / 541
§ 275.4 Toepassing waarderingsgrondslagen / 545
§ 275.5 Presentatie en toelichting / 546
§ 275.6 Overgangsbepalingen / 548
Bijlage 1 Stroomschema / 549
Bijlage 2 Voorbeeld verwerking van op aandelen gebaseerde betalingen / 550

290 Financiële instrumenten / 556


§ 290.0 Definities / 556
§ 290.1 Inleiding / 559
§ 290.2 Toepassingsgebied / 561
§ 290.3 Wettelijke bepalingen / 563
§ 290.4 Categorieën / 564
§ 290.5 Waardering en resultaatbepaling / 565
§ 290.6 Hedge-accounting / 578
§ 290.7 Opnemen en niet langer verwerken in de balans / 593
§ 290.8 Presentatie / 594
§ 290.9 In de toelichting op te nemen gegevens / 605
§ 290.10 Overgangsbepaling / 622
Bijlage 1 Voorbeeld van de effectieve-rentemethode / 626
Bijlage 2 Voorbeeld van een samengesteld instrument / 627
Bijlage 3 Voorbeelden van hedge-accounting / 629
Bijlage 4 Voorbeeld van een embedded derivaat, uitwerking van alinea 825 en
verder / 645
Bijlage 5 Voorbeelden van embedded derivaten en de noodzaak deze af te
splitsen conform alinea 825 en verder / 646

292 Leasing / 649


§ 292.0 Definities / 649
§ 292.1 Inleiding / 651
§ 292.2 Leases in de jaarrekening van de lessee / 661
§ 292.3 Leases in de jaarrekening van de lessor / 665
§ 292.4 Sale and leaseback-transacties / 669
§ 292.5 Samengestelde transacties met de juridische vorm van een
leaseovereenkomst / 671
§ 292.6 Overgangsbepalingen / 674
Bijlage 1 Voorbeeld verwerking van een financiële lease / 675
Bijlage 2 Voorbeeld verwerking van een sale en financiële leaseback / 679

14
INHOUDSOPGAVE

Bijlage 3 Sale and leaseback-transacties die leiden tot een operationele


lease / 682
Bijlage 4 Samengestelde transacties met de juridische vorm van een
leaseovereenkomst / 687

Afdeling 3 TOELICHTING / 691

300 Functie en indeling / 693

305 Vrijstellingen voor groepsmaatschappijen / 697


§ 305.1 Vrijstelling ten aanzien van de inrichting van de enkelvoudige winst-en-
verliesrekening van een moedermaatschappij / 697
§ 305.2 Vrijstelling ten aanzien van een jaarrekening van een tot een groep
behorende rechtspersoon / 697

315 Vrijstellingen voor middelgrote rechtspersonen / 700


§ 315.1 Indeling naar grootte / 700
§ 315.2 Vrijstellingen / 702
Bijlage 1 Wettelijke inrichtings- en publicatievoorschriften voor middelgrote
rechtspersonen / 703
Bijlage 2 Vrijstellingen van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving / 711
Bijlage 3 Modellen voor middelgrote rechtspersonen / 716

330 Verbonden partijen / 721


§ 330.0 Definities / 721
§ 330.1 Inleiding / 721
§ 330.2 Presentatie en toelichting / 722

340 Winst per aandeel / 724


§ 340.0 Definities / 724
§ 340.1 Inleiding / 724
§ 340.2 Berekening van de winst per aandeel / 724
§ 340.3 Aanpassing vergelijkende cijfers / 729
§ 340.4 Presentatie / 730
§ 340.5 Toelichting / 730
Bijlage Rekenvoorbeelden / 731

345 Beëindiging van bedrijfsactiviteiten / 737


§ 345.0 Definities / 737
§ 345.1 Algemeen / 737
§ 345.2 Begripsbepaling / 737
§ 345.3 In de toelichting op te nemen gegevens / 740
§ 345.4 Presentatie en toelichting / 741
Bijlage Voorbeeld verwerking afstoten segment / 743

15
INHOUDSOPGAVE

350 Gesegmenteerde informatie / 746


§ 350.1 Inleiding / 746
§ 350.2 Wettelijk te geven informatie over netto-omzet / 746
§ 350.3 Aanvullende gesegmenteerde informatie / 747
Bijlage Stroomschema samenstelling te rapporteren segmenten / 751

360 Het kasstroomoverzicht / 752


§ 360.0 Definities / 752
§ 360.1 Algemeen / 752
§ 360.2 Inhoud van het kasstroomoverzicht / 753
§ 360.3 Toelichting op het kasstroomoverzicht / 757
Bijlage Voorbeeld van een kasstroomoverzicht / 759

390 Overige in de toelichting op te nemen informatie / 770


§ 390.1 Informatie over dienstverlening uit hoofde van concessie / 770
§ 390.2 Niet in de balans opgenomen regelingen / 771
§ 390.3 Vermelding accountantshonoraria / 772

394 Tussentijdse berichten / 775


§ 394.0 Definities / 775
§ 394.1 Inleiding / 775
§ 394.2 Wettelijke bepalingen / 775
§ 394.3 Vorm en inhoud van een tussentijds bericht / 776
§ 394.4 De verwerking en waardering van posten in een tussentijds
bericht / 778
§ 394.5 Halfjaarlijks bestuursverslag / 780
§ 394.6 Verklaring inzake halfjaarlijkse financiële verslaggeving / 780
Bijlage Nadere illustratie van wat wordt gepresenteerd door een rechtspersoon
die halfjaarlijks respectievelijk per kwartaal rapporteert / 781

396 Openbaarmaking / 782

398 Accountantsonderzoek / 786

Afdeling 4 BESTUURSVERSLAG, OVERIGE GEGEVENS EN OVERIGE


INFORMATIE / 791

400 Bestuursverslag / 793


§ 400.0 Doel en opbouw van dit hoofdstuk / 793
§ 400.1 Voorschriften geldend voor middelgrote en grote rechtspersonen / 794
§ 400.2 Aanvullende voorschriften voor grote rechtspersonen / 802
§ 400.3 Aanvullende voorschriften voor (bepaalde) organisatie van openbaar
belang (OOB) / 807
§ 400.4 Aanvullende voorschriften op basis van beursgenoteerd zijn van
aandelen of andere effecten / 810
Bijlage Overzicht inhoud bestuursverslag / 820

16
INHOUDSOPGAVE

404 Bezoldigingsverslag en remuneratierapport / 826


§ 404.1 Algemeen / 826

405 Verslag raad van commissarissen / 830


§ 405.1 Algemeen / 830

410 Overige gegevens / 834

420 Winstbestemming, verwerking verlies / 836

430 Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten / 838

Afdeling 5 COUNTRY-BY-COUNTRY-REPORTING / 841

500 Landeninformatie - rapportage van betalingen aan overheden


(‘country-by-country-reporting’) / 843
§ 500.1 Inleiding / 843
§ 500.2 Banken en beleggingsentiteiten / 845

Afdeling 6 BIJZONDERE BEDRIJFSTAKKEN / 847

600 Banken / 849


§ 600.0 Definities / 849
§ 600.1 Inleiding / 849
§ 600.2 Balans / 854
§ 600.3 Winst-en-verliesrekening / 868
Bijlage 1 Model kasstroomoverzicht / 872
Bijlage 2 Voorbeeld overzicht van op balansdatum openstaande
derivatentransacties / 874

605 Verzekeringsmaatschappijen / 875


§ 605.0 Definities / 875
§ 605.1 Inleiding / 876
§ 605.2 Beleggingen / 877
§ 605.3 Overige activa en overige passiva / 882
§ 605.4 Eigen vermogen / 883
§ 605.5 Technische voorzieningen / 887
§ 605.6 Winst-en-verliesrekening / 900
§ 605.7 Risicoparagraaf / 908
§ 605.8 Overige onderwerpen / 909
Bijlage 1 Model kasstroomoverzicht / 912
Bijlage 2 Waarderingsmogelijkheden beleggingen en
verzekeringsverplichtingen / 915
Bijlage 3 Verwerking latente en discretionaire winstdelingen / 916
Bijlage 4 Voorbeeld verloopoverzichten geldend voor de voorziening
verzekeringsverplichtingen / 925

17
INHOUDSOPGAVE

Bijlage 5 Voorbeeld mutatieoverzichten geldend voor de voorziening


respectievelijk reserve discretionaire winstdeling / 927
Bijlage 6 Voorbeeld schade / 928

610 Pensioenfondsen / 930


§ 610.0 Definities / 930
§ 610.1 Algemene uiteenzettingen / 930
§ 610.2 Balans / 933
§ 610.3 Staat van baten en lasten / 945
§ 610.4 Risicoparagraaf / 949
§ 610.5 Overige onderwerpen / 950
§ 610.6 Code Pensioenfondsen / 953
Bijlage 1 Voorbeeld Balans pensioenfonds / 954
Bijlage 2 Voorbeeld Staat van baten en lasten pensioenfonds / 955
Bijlage 3 Voorbeeld Kasstroomoverzicht pensioenfonds / 956

611 Premiepensioeninstellingen / 957


§ 611.0 Definities / 957
§ 611.1 Algemene uiteenzettingen / 957
§ 611.2 Balans / 958
§ 611.3 Winst-en-verliesrekening / 962
§ 611.4 Overige onderwerpen / 964
Bijlage 1 Voorbeeld Balans PPI / 966
Bijlage 2 Voorbeeld Winst-en-verliesrekening PPI / 967

615 Beleggingsentiteiten / 968


§ 615.0 Definities / 968
§ 615.1 Inleiding / 969
§ 615.2 Waardering van beleggingen en transactiekosten / 970
§ 615.3 Inrichting en presentatie van de jaarrekening / 972
§ 615.4 Toelichting / 976
§ 615.5 Aanvullende voorschriften voor het bestuursverslag / 987
§ 615.6 Instelling voor Collectieve Belegging in Effecten (ICBE) / 989
§ 615.7 Specifieke onderwerpen / 990
§ 615.8 Beleggingsentiteiten uit landen met adequaat toezicht / 993
§ 615.9 Tussentijdse berichten / 993
Bijlage Voorbeelden van kasstroomoverzichten / 995

620 Coöperaties / 998


§ 620.0 Definities / 998
§ 620.1 Begripsbepaling / 998
§ 620.2 Balans / 999
§ 620.3 Exploitatierekening / 1001
§ 620.4 Overige onderwerpen / 1001
Bijlage Voorbeeld 1 Exploitatierekening voor coöperaties die inkopen bij
leden / 1003

18
INHOUDSOPGAVE

Bijlage Voorbeeld 2 Exploitatierekening voor coöperaties die inkopen bij


leden / 1004

630 Commerciële stichtingen en verenigingen / 1005


§ 630.0 Definities / 1005
§ 630.1 Algemene uiteenzetting / 1005
§ 630.2 Presentatie / 1007
§ 630.3 Toelichting / 1009
§ 630.4 Bijzondere onderwerpen / 1010

640 Organisaties-zonder-winststreven / 1012


§ 640.0 Definities / 1012
§ 640.1 Algemene uiteenzetting / 1012
§ 640.2 Verwerking en waardering / 1014
§ 640.3 Presentatie / 1016
§ 640.4 Toelichting / 1019
§ 640.5 Bijzondere onderwerpen / 1021
§ 640.6 Overgangsbepaling / 1026

645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting / 1028


§ 645.0 Definities / 1028
§ 645.1 Algemene uiteenzettingen / 1028
§ 645.2 Verwerking en waardering / 1029
§ 645.3 Presentatie en toelichting / 1034
§ 645.4 Bijzondere onderwerpen / 1037
§ 645.5 Overgangsbepalingen / 1038

650 Fondsenwervende organisaties / 1040


§ 650.0 Definities / 1040
§ 650.1 Algemene uiteenzettingen / 1040
§ 650.2 Verwerking en waardering / 1041
§ 650.3 Presentatie en toelichting / 1042
§ 650.4 Bijzondere onderwerpen / 1049
Bijlage 1 Model balans jaar t, vergelijkende cijfers jaar t-1 / 1055
Bijlage 2 Model van baten en lasten jaar t, vergelijkende cijfers t-1 / 1056
Bijlage 3 Model toelichting bestedingen / 1057

655 Zorgaanbieders, jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde


instellingen / 1058
§ 655.0 Definities / 1058
§ 655.1 Algemene uiteenzettingen / 1059
§ 655.2 Verwerking en waardering / 1062
§ 655.3 Presentatie / 1063
§ 655.4 Toelichting / 1066
§ 655.5 Bijzondere onderwerpen / 1068
Bijlage 1 Model voor de toelichting op de balans / 1075
Bijlage 2 Modellen voor de toelichting op de winst-en-verliesrekening / 1076

19
INHOUDSOPGAVE

660 Onderwijsinstellingen / 1077


§ 660.0 Definities / 1077
§ 660.1 Inleiding / 1078
§ 660.2 Verwerking en waardering / 1079
§ 660.3 Presentatie / 1080
§ 660.4 Toelichting / 1081
§ 660.5 Bijzondere onderwerpen / 1083
§ 660.6 Overgangsbepaling / 1088
Bijlage Modellen voor de balans, staat van baten en lasten, kasstroomoverzicht
en toelichting / 1089

Afdeling 9 BIJLAGEN / 1101

900 Wetteksten / 1103


§ 900.1 Tekst van Titel 9 Boek 2 BW / 1105
§ 900.2 Tekst van diverse artikelen Boek 2 BW / 1145
§ 900.3 Tekst van enkele artikelen van de Handelsregisterwet 2007 / 1168
§ 900.4 Tekst van enkele artikelen van de Wet op de ondernemingsraden / 1170
§ 900.5 Tekst van enkele artikelen van de Wet op het financieel toezicht / 1173
§ 900.6 Tekst van enkele artikelen van de Wet toezicht financiële
verslaggeving / 1177
§ 900.7 Definitie verbonden partijen volgens IAS 24 / 1183

910 Modellen en besluiten / 1185


§ 910.1 Besluit modellen jaarrekening / 1187
§ 910.2 Besluit actuele waarde / 1222
§ 910.3 Besluit van 13 oktober 2015 tot wijziging van het Besluit actuele waarde,
het Besluit fiscale waarderingsgrondslagen, het Besluit modellen
jaarrekening en enkele andere besluiten / 1233
§ 910.4 Besluit van 13 oktober 2015 tot vaststelling van de Uitvoeringswet
richtlijn jaarrekening / 1243
§ 910.5 Besluit jaarrekening banken / 1244
§ 910.6 Besluit elektronische deponering handelsregister / 1253
§ 910.7 Besluit verstrekking financiële informatie aan
ondernemingsraden 1985 / 1261
§ 910.8 Tekst van enkele artikelen van het Besluit toezicht financiële
verslaggeving / 1272
§ 910.9 Tekst van enkele artikelen van besluit van 18 december 2013 tot
wijziging van het Besluit uitvoering pensioenwet en Wet verplichte
beroepspensioenregeling en het Handelsregisterbesluit 2008 in verband
met de Wet versterking bestuur pensioenfondsen en enige andere
wijzigingen / 1274
§ 910.10 Tekst van enkele artikelen van de Woningwet, het Besluit toegelaten
instellingen volkshuisvesting 2015 en de Regeling toegelaten
instellingen volkshuisvesting 2015 / 1275
§ 910.11 Regeling openbare jaarverantwoording WMG en enkele artikelen
Regeling Jeugdwet / 1279

20
INHOUDSOPGAVE

§ 910.12 Regeling jaarverslaggeving onderwijs / 1287


§ 910.13 Tekst van enkele artikelen van het Besluit Gedragstoezicht financiële
ondernemingen Wft / 1297
§ 910.14 Tekst van enkele artikelen van de Nadere Regeling gedragstoezicht
financiële ondernemingen Wft / 1302
§ 910.15 Besluit uitvoering publicatieverplichtingen richtlijn
kapitaalvereisten / 1303
§ 910.16 Besluit rapportage van betalingen aan overheden / 1310
§ 910.17 Besluit inhoud bestuursverslag / 1313
§ 910.18 Besluit artikel 10 Overnamerichtlijn / 1327
§ 910.19 Besluit bekendmaking niet-financiële informatie / 1328
§ 910.20 Besluit instelling auditcommissie / 1341

911 Codes en richtsnoeren / 1343


§ 911.1 Nederlandse corporate governance code / 1345
§ 911.2 Richtsnoeren inzake niet-financiële rapportage / 1375

920 Handreiking voor Maatschappelijke verslaggeving / 1397


Inhoudsopgave / 1399
Voorwoord / 1401
§ 920.1 Introductie / 1402
§ 920.2 Maatschappelijke verslaggeving / 1403
§ 920.3 De kwaliteit van maatschappelijke verslaggeving / 1407
§ 920.4 De inhoud van maatschappelijke verslaggeving / 1413
§ 920.5 Totstandkoming van maatschappelijke verslaggeving / 1423
§ 920.6 Presentatie / 1425

921 Handreiking voor de toepassing van IAS 19R in de Nederlandse


pensioensituatie / 1429
Inhoudsopgave / 1431
Samenvatting / 1433
§ 921.1 Algemeen / 1436
§ 921.2 Classificatie / 1436
§ 921.3 Waardering van DB-regelingen: risicodeling en gezamenlijke
financiering / 1444
Bijlage Belangrijkste relevante bepalingen uit IAS 19R / 1452

930 Stramien voor de opstelling en vormgeving van


jaarrekeningen / 1455
Inhoudsopgave / 1457
Toelichting / 1459
Voorwoord / 1460
Inleiding / 1461
Het doel van de jaarrekening / 1464
Grondbeginselen / 1466
Kwalitatieve kenmerken van jaarrekeningen / 1467
De elementen van jaarrekeningen / 1471

21
INHOUDSOPGAVE

Verwerking van de elementen van jaarrekeningen / 1477


Waardering van de elementen van jaarrekeningen / 1480
Vermogensbegrippen en vermogensinstandhoudingsdoelstellingen / 1481

940 Begrippen / 1483

REGISTERS / 1525

950 Register wetsartikelen / 1527

990 Onderwerpenregister / 1539

22
TEN GELEIDE

van het bestuur van de Stichting voor de Jaarverslaggeving

De Stichting voor deJaarverslaggevingen daarmedeook deRaadvoorde Jaarverslaggeving


(RJ) zijn tot stand gekomen met medewerking van de organisaties van werkgevers en
werknemers, van de SER, de NBA, Eumedion en VBA. Deze organisaties achten het, evenals
de minister van Veiligheid en Justitie, van betekenis dat naast de wet en jurisprudentie ook
door de RJ richting wordt gegeven aan de praktijk van de jaarverslaggeving.
Het bestuur van de Stichting voor de Jaarverslaggeving constateert dat de Richtlijnen
voor de jaarverslaggeving in de praktijk in het algemeen goede navolging vinden en daar-
door bijdragen aan het door de wet verlangde inzicht. Het bestuur van de Stichting voor de
Jaarverslaggeving is dan ook van mening, dat – overeenkomstig de door de minister van
Veiligheid en Justitie uitgesproken verwachting – de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving
voor verschaffers, gebruikers en controleurs van jaarverslaggevingsinformatie in het alge-
meen in een duidelijke behoefte voorzien.

Amsterdam, juli 2022

Het bestuur van de Stichting voor de Jaarverslaggeving


mr. I. Thijssen (VNO-NCW), voorzitter
drs. P.A.M. Bos (Eumedion)
drs. K. Douma (NBA)
L.A.D. Schaap RA RC (CNV)
mr. H. van Steenbergen (FNV)
drs. H. Sevdican RBA (CFA Society NL VBA)
J. Vonhof (MKB-Nederland)

23
VOORWOORD

Status van de Raad voor de Jaarverslaggeving


In september 1981 is de Stichting voor de Jaarverslaggeving (SJ) opgericht door de vol-
gende organisaties:
– het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO)
– het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (NCW)
– de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV)
– het Christelijk Nationaal Vakverbond in Nederland (CNV)
– de Orde Nederlands Instituut van Registeraccountants (NIVRA)1.

In december 2001 is de Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) toegetreden tot het be-
stuur van de SJ. VBA participeert al sinds 1 januari 1986 in de RJ.

De Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA)1 neemt vanaf


1 juli 2002 deel aan het bestuur van de SJ.

Sinds 1 oktober 2002 participeert de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland (MKB) in het


bestuur van de SJ.

Eumedion is op 8 december 2006 toegetreden tot het bestuur van de SJ.

De Sociaal-Economische Raad (SER) en de NBA dragen jaarlijks financieel bij aan de SJ.

Het doel van de Stichting is in de Statuten als volgt omschreven:


1. De Stichting heeft ten doel de kwaliteit en bruikbaarheid van de externe verslagge-
ving, in het bijzonder van de jaarrekening, binnen Nederlanddoor rechtspersonen en
andere juridische entiteiten te bevorderen.
2. De kwaliteit van de externe verslaggeving is van belang voor gebruikers van informa-
tie. Gebruikers omvatten huidige en potentiële beleggers, werknemers, geldschie-
ters, leveranciers en andere handelscrediteuren, cliënten, toezichthouders,
overheden en hun instellingen alsmede het publiek.
3. De Stichting tracht dit doel te bereiken door:
a. het publiceren van (ontwerp-)richtlijnen en stellige uitspraken en aanbevelin-
gen inzake externe verslaggeving;
b. het gevraagd of ongevraagd adviseren van de overheid en van andere regelge-
vende instanties aangaande voorschriften inzake externe verslaggeving;
c. te participeren in internationale organisaties die zich bezig houden met het be-
vorderen van de kwaliteit van of het ontwikkelen van standaarden ten behoeve
van de externe verslaggeving.

1. Per 1 januari 2013 zijn NIVRA en NOvAA opgegaan in de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accoun-
tants (NBA).

25
VOORWOORD

Als orgaan van de Stichting is ingesteld de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) die bij uit-
sluiting van het bestuur belast is met het opstellen en het publiceren van de in de doelom-
schrijving genoemde stellige uitspraken, aanbevelingen en adviezen.

De RJ is samengesteld uit representanten van organisaties representatief voor de categorie


van verschaffers, de gebruikers en de controleurs van informatie verschaft in de externe
verslaggeving, in het bijzonder in de jaarrekening van rechtspersonen of ander juridische
entiteiten. De benoeming van de leden van de RJ geschiedt door het bestuur op voordracht
van een benoemingscommissie. De onafhankelijke voorzitter van de RJ wordt eveneens
benoemd door het bestuur van de Stichting voor de Jaarverslaggeving.

Het tripartiete overlegorgaan als voorloper van de Raad voor de Jaarverslaggeving


De werkzaamheden van de Raad voor de Jaarverslaggeving zijn de voortzetting van die van
het Tripartiete Overlegorgaan (TO), waarvan de geschiedenis tot het eind van de zestiger
jaren teruggaat.
In de Wet op de Jaarrekening van Ondernemingen, waarvan het Ontwerp op 13 mei
1968 bij de Staten-Generaal werd ingediend, is bepaald dat de grondslagen waarop de
waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat berusten, moeten
voldoen aan normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden be-
schouwd. Blijkens de Memorie van Toelichting op dat Ontwerp verwachtte de minister
van Justitie dat het georganiseerd bedrijfsleven, tezamen met de organisatie der accoun-
tants, de in het maatschappelijk verkeer gehanteerde grondslagen van waardering en
winstberekening zou inventariseren en toetsen. Bij deze toetsingsarbeid zouden bedrijfs-
leven en accountants zich moeten laten leiden door hetgeen naar hun oordeel in het huidig
bestel in het maatschappelijk verkeer en ter voldoening aan de eisen van (thans) artikel
2:362 BWals aanvaardbaar kanworden beschouwd. De minister verwachtte dat de hieruit
voortvloeiende publicaties omtrent aanvaardbare grondslagen in een duidelijke behoefte
van de ondernemingsbesturen zouden voorzien en mede ter oriëntatie van de Onderne-
mingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam zouden kunnen dienen wanneer een ge-
schil ter zake aan haar oordeel zou worden voorgelegd.
Na het in werking treden van de Wet in 1970 is de door de minister geuite verwachting
gerealiseerd door de instelling, in 1971, van het Tripartiete Overlegorgaan (TO), waarin de
Commissies Jaarverslaggeving van de organisaties van werkgevers, werknemers en ac-
countants tot in 1982 hebben samengewerkt. Nadien is de arbeid van het TO door de
Raad voor de Jaarverslaggeving voortgezet.

Taak van de Raad voor de Jaarverslaggeving


Sinds het tot stand komen van de wettelijke regeling voor jaarrekeningen in 1970 wordt
aan de daarin toegepaste grondslagen van waardering en resultaatbepaling de eis gesteld
dat deze voldoen aan normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden
beschouwd. In de Aanpassingswet Vierde EEG-richtlijn (Wet aanpassing van de wetgeving
aan de vierde richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen inzake het vennoot-
schapsrecht) is deze verwijzing naar aanvaardbare normen verruimd en betrokken op het
geheel van de jaarrekening. Evenals het TO beschouwt de RJ het als zijn taak om aan deze
normen inhoud te geven. Blijkens de Memorie van Toelichting bij het in september 1980
ingediende Wetsontwerp Aanpassing Vierde EEG-richtlijn wordt deze taakopvatting als-
ook de wijze waarop daaraan uitvoering is gegeven, door de minister van Justitie van grote

26
VOORWOORD

betekenis geacht. Met deze taakopvatting beoogt de RJ richting te geven aan de jaarver-
slaggeving in Nederland. Dit oogmerk wordt geconcretiseerd door het opstellen en publi-
ceren van Richtlijnen voor de jaarverslaggeving.

De uitvoering van de taak van de RJ


Voortgaande op de door het TO ingeslagen weg worden door de RJ voor nieuwe onderwer-
pen eerst ontwerp-Richtlijnen gepubliceerd. De daarop ontvangen commentaren worden
bestudeerd en overwogen. Op basis daarvan worden de ontwerpen zo nodig herzien en
vervolgens als Richtlijnen gepubliceerd.
Met deze werkwijze streeft de RJ ernaar de ervaringen en de inzichten van de verschaf-
fers, de gebruikers en de controleurs van jaarrekeningen in de voorbereiding van Richtlij-
nen zoveel mogelijk te betrekken. De opvattingen omtrent deeisen die aan inhoud envorm
van de in de jaarrekening op te nemen informatie zijn te stellen, evolueren. Daarom gaat de
RJ ervan uit dat ook de gepubliceerde Richtlijnen aan deze evolutie moeten worden aan-
gepast. De RJ neemt daarom ook graag kennis van reacties en commentaren, waartoe het
hanteren van de Richtlijnen aanleiding geeft. Deze worden in overweging genomen en zo
nodig worden de Richtlijnen aangepast of gewijzigd.

De inhoud en de betekenis van de ontwerp-Richtlijnen en de Richtlijnen


De RJ streeft ernaar zodanig inhoud te geven aan de (ontwerp-)Richtlijnen dat daarin een
antwoord kan worden gevonden op de meeste zich in de praktijk voordoende vragen. Dit
wordt gerealiseerd door voor de behandelde onderwerpen uit te gaan van de wettelijke
regeling voor jaarrekening en bestuursverslag.
Verder worden de uitsprakenvan de Ondernemingskamer en de Hoge Raad in de Richt-
lijnen verwerkt, voor zover deze naar het oordeel van de RJ geacht kunnen worden een al-
gemeen karakter te dragen. Ook de door de IASB uitgebrachte standaarden dragen bij aan
de verdere ontwikkeling van de regelgeving inzake externe verslaggeving in Nederland.
Kritisch wordt bezien of deze internationale regelgeving voor de middelgrote en grote
rechtspersonen, waarvoor Titel 9 Boek 2 BW op grond van de eerste volzin van artikel
2:360 BW geldt, van toepassing zou moeten zijn, alvorens de standaarden in de (ont-
werp-)Richtlijnen worden verwerkt.
Aldus vertrouwt de RJ erop de regels en normen voor jaarverslaggeving overzichtelijk
en toegankelijk te maken voor verschaffers, gebruikers en controleurs van jaarverslagge-
ving. Voor zover het gaat om wettelijke voorschriften zijn deze als zodanig aangeduid.
Door verder in de Richtlijnen onderscheid te maken tussen stellige uitspraken (vet ge-
drukt) en aanbevelingen beoogt de RJ de betekenis van de Richtlijnen voor de praktijk
van de jaarverslaggeving te nuanceren. Dit houdt in dat aan de in vet gedrukte tekst weer-
gegeven stellige uitspraken een extra gewicht is toe te kennen. De RJ pretendeert niet dat
de stellige uitspraken in de (definitieve) Richtlijnen bindende kracht hebben zoals de voor-
schriften van de wet. Het is uiteraard in laatste instantie de rechter, die in elk aan zijn oor-
deel onderworpen geding zal bepalen welke normen voor de desbetreffende
jaarrekeningen in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd.
Dit impliceert de eigen verantwoordelijkheid van de verslaggevende onderneming voor
haar jaarrekening. De Richtlijnen enin het bijzonder dedaarin opgenomen stellige uitspra-
ken dragen in het algemeen bij aan het door de wet verlangde inzicht in vermogen en re-
sultaat. Dit houdt in dat verwacht mag worden dat van stellige uitspraken slechts zal
worden afgeweken, indien daarvoor goede gronden zijn. De RJ gaat er verder van uit dat

27
VOORWOORD

ook de aanbevelingen, alsmede in zekere mate de ontwerp-Richtlijnen steun en richting


aan de praktijk van de verslaggeving zullen geven. De hiervoor beschreven betekenis van
de Richtlijnen wordt bevestigd in uitspraken van de Ondernemingskamer en de Hoge
Raad.

De bundel Richtlijnen voor de jaarverslaggeving


Zowel de Richtlijnen als de ontwerp-Richtlijnen zijn gebaseerd op de geldende wettelijke
regeling, zoals voornamelijk vervat in Titel 9 Boek 2 BW. De Richtlijnen zijn opgesteld op
basis van gepubliceerde ontwerp-Richtlijnen, waarbij uiteraard ook de reacties op deze
publicaties zijn betrokken.
Deze bundel Richtlijnen is van toepassing voor verslagjaren die aanvangen op of na
1 januari 2023. De RJ houdt zich voortdurend aanbevolen voor reacties en commentaren.

Samenstelling Raad voor de Jaarverslaggeving


De Raad voor de Jaarverslaggeving bestond tijdens het samenstellen van de RJ-bundel
2022 uit de volgende personen:

Voorzitter

drs. G.M. van Santen RA

Leden

drs. H.P. van Arkel RA


J. Bakker RB RA
prof. dr. C. Camfferman RA
M. Hartman RA
prof. dr. mr. J.B.S. Hijink (tot 30 april 2022)
drs. G.J. Jordaan RA
drs. H.F.H. van de Meerendonk RA
drs. J.A.R. Ousen RA RBA
mevr. drs. C.L. Suurland RA
mevr. mr. Q.H. van Vliet (vanaf 1 mei 2022)

Waarnemers

Ministerie van Veiligheid en Justitie, Directie Wetgeving:


mevr. mr. drs. N. Hagemans
Ministerie van Financiën:
mevr. drs. O.G.M. Nijenhuis
Autoriteit Financiële Markten (AFM):
drs. J.M. Wouterson RA
Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA):
drs. D. Manschot RA
VNO-NCW/MKB-Nederland:
mr.dr. E.V.A. Eijkelenboom

28
VOORWOORD

CFA Society NL VBA


drs. H.T. Haanappel

Secretariaat

mr. dr. C.J.A. van Geffen vaktechnisch secretaris


mevr. M. Eggenkamp-Klingers algemeen secretaris
mevr. B. Franzen stafmedewerker

Samenstelling vaktechnische Staf

De vaktechnische Staf heeftals belangrijkste taken het voorbereidenvan (ontwerp-) Richt-


lijnen voor de jaarverslaggeving en interpretaties daarvan en het voorbereiden van com-
mentaren op ontwerpen van International Financial Reporting Standards (IFRS) en van de
European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG).

De vaktechnische Staf bestond tijdens het samenstellen van de RJ-bundel 2022 uit de vol-
gende personen:

mevr. T. van den Vlekkert-Zevenbergen RA MSc, voorzitter KPMG


J.W. Stam RA Msc BakerTilly
dr. B. Kamp RA BDO
mevr. drs. I. van Sloun RA Mazars
D.C.A. Stolker RA MSc EY
J.W.M. Roelse RA Msc Deloitte
mevr. Y. Heemeijer-Xiong RA MSc PwC

ondersteuning door RJ-secretariaat:

mr. dr. C.J.A. van Geffen vaktechnisch secretaris


mevr. B. Franzen stafmedewerker

De RJ is de vaktechnische Staf voor deze bijdrage zeer erkentelijk. De RJ dankt ook de RJ-
werkgroepen en de vele anderen die met hun arbeid en hun adviezen de werkzaamheden
van de RJ steunen.

Amsterdam, juli 2022


Raad voor de Jaarverslaggeving

Gerard van Santen


voorzitter

29
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

Algemeen
Voor u ligt denieuwe editie van deRichtlijnen voordejaarverslaggeving voor grote en mid-
delgrote rechtspersonen. Deze editie is van toepassing voor verslagjaren die aanvangen op
of na 1 januari 2023. Voor ontwerp-Richtlijnen die in deze editie definitief zijn geworden,
geldt eveneens de ingangsdatum 1 januari 2023, tenzij anders is aangegeven. Eerdere toe-
passing wordt aanbevolen, tenzij in de Richtlijn anders is vermeld (zie Richtlijn 100 Inlei-
ding, alinea 100.206).

Leeswijzer
In de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving wordt onderscheid gemaakt tussen (vet ge-
drukte) stellige uitspraken en aanbevelingen. Dit houdt in dat aan de in vetgedrukte tekst
weergegeven stellige uitspraken extra gewicht is toe te kennen (zie Richtlijn 100 Inleiding,
alinea 100.407).

In deze jaareditie 2022 van de van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving zijn geen ont-
werp-Richtlijnen opgenomen. In eerdere edities zijn, ter verduidelijking van het onder-
scheid tussen ontwerp-Richtlijnen en (definitieve) Richtlijnen, de alinea’s met de status
van ontwerp-Richtlijn herkenbaar aan de opmaak van de alineanummers in diapositief
(wit tegen zwarte achtergrond).

Een verticale streep is in de kantlijn toegevoegd bij de alinea’s die ten opzichte van de jaar-
editie 2021 inhoudelijk zijn gewijzigd. Bij de hoofdstukken, paragrafen of alinea’s die in de
vorige editie waren opgenomen met de status van ontwerp-Richtlijn en in deze editie zijn
omgezet in definitieve Richtlijnen, is tevens een verticale streep gezet, ongeacht of de de-
finitieve tekst in de Richtlijn afwijkt van die in de ontwerp-Richtlijn. Indien geen verticale
streep is geplaatst, betreft het geen nieuwe en/of inhoudelijk gewijzigde alinea.

De wetteksten evenals de modellen en besluiten opgenomen in deze bundel zijn geba-


seerd op de stand van zaken per 1 juli 2022.

Wijzigingen in editie 2022


In dit Ten geleide worden de belangrijkste wijzigingen toegelicht die in deze editie zijn
doorgevoerd. Deze toelichting is gestructureerd naar drie soorten wijzigingen. Alvorens
in te gaan op de wijzigingen volgt nu eerst een korte toelichting op de algemene achter-
grond van de drie soorten wijzigingen:

A. Verwerking RJ-Uitingen in deze bundel

RJ-Uitingen bevatten (voorgestelde) wijzigingen in de Richtlijnen, welke na publicatie in


de eerstvolgende jaareditie van de Richtlijnen worden opgenomen. De RJ-Uitingen wor-
den gepubliceerd op de RJ-website. Na opname in de bundel hebben deze RJ-Uitingen
geen zelfstandige betekenis meer.

31
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

Het uitbrengen van een RJ-Uiting is bedoeld ter verduidelijking of interpretatie van be-
staande Richtlijnen danwel aanpassingenin ofnieuwe Richtlijnen (of voorstellen daartoe).
De RJ beoogt hiermee adequaat te kunnen reageren op ontwikkelingen in en vragen vanuit
het maatschappelijk verkeer.

In deze bundel zijn alle van toepassing zijnde RJ-Uitingen verwerkt, met inachtneming van
eventueel binnengekomen commentaar.
De wijzigingen per hoofdstuk worden nader uiteengezet in B. Wijzigingen per hoofdstuk.
In C. Overige aanpassingen worden andere aanpassingen uiteengezet.

Benadrukt wordt dat bepaalde RJ-Uitingen niet zijn verwerkt in deze bundel, omdat deze
geen invloed hebben (gehad) op de inhoud van deze bundel maar bijvoorbeeld betrekking
hebben op eerdere verslagjaren of uitsluitend nadere uitleg bevatten. Dit betreffen:
– RJ-Uiting 2018-7: ‘Overwegingen ten aanzien van de verwerkingswijze van crypto-
currencies in de jaarrekening’;
– RJ-Uiting 2021-13: ‘EU Taxonomieverordening: vanaf verslagjaar 2021 aanvullende
verplichte vermeldingen in de niet-financiële verklaring in het bestuursverslag van
grote organisaties van openbaar belang’;
– RJ-Uiting 2022-2: ‘Ontwerp-alinea’s in RJ-bundel jaareditie 2021 definitief gewor-
den’;
– RJ-Uiting 2022-4: ‘Impact van de oorlog in Oekraïne en daaruit voortkomende sanc-
ties op de jaarverslaggeving 2021’.

B. Wijzigingen per hoofdstuk

Algemeen
Een wijziging in een alinea of nieuwe alinea in een Richtlijn (hoofdstuk) kan eerst als ont-
werp-Richtlijn worden gepubliceerd. In principe worden deze ontwerp-Richtlijnen gepu-
bliceerd in een RJ-Uiting en in de eerstvolgende bundel opgenomen als definitieve
Richtlijnen. Daarbij worden alle eventueel binnengekomen commentaren meegenomen
bij de verwerking en/of afwerking. In deze jaareditie zijn géén ontwerp-alinea’s opgeno-
men. De in deze jaareditie opgenomen Richtlijnen (en omgezette ontwerp-Richtlijnen)
zijn van toepassing voor verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2023.

Richtlijn 212 Materiële vaste activa


In jaareditie 2021 waren de ontwerp-Richtlijnen in hoofdstuk 212 ‘Materiële vaste activa’
opgenomen. In RJ-Uiting 2022-2 is aangegeven dat deze ontwerp-Richtlijnen definitief
waren geworden voor verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2022. Dit betreft alinea
212.303 waarin is geregeld dat, zolang het actief niet op zijn plaats en in de staat is gebracht
voor het beoogd gebruik, de opbrengsten uit de verkoop van geproduceerd materiaal in
mindering worden gebracht op de kostprijs van het actief. Echter, een door de IASB door-
gevoerde wijziging met betrekking tot materiële vaste activa (Amendments to IAS 16 Pro-
perty, Plant and Equipment – Proceeds before intended use) schrijft voor om dergelijke
opbrengsten in dewinst-en-verliesrekening te verwerken. In navolging van dezewijziging
in IAS 16 is besloten om alinea 212.303 aan te passen en deze verwerkingsmethode, als al-
ternatieve verwerkingsmethode, ook mogelijk te maken. In alinea 212.703 sub g is gere-
geld dat indien gebruik wordt gemaakt van deze alternatieve verwerkingsmethode de

32
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

opbrengsten en de bijbehorende kosten van geproduceerd materiaal, zolang het actief nog
niet op zijn plaats en in de staat is gebracht voor het beoogd gebruik, alsmede de posten in
de winst-en-verliesrekening waarin deze bedragen zijn opgenomen in de toelichting wor-
den vermeld. De stelselwijziging bij de overgang naar de alternatieve verwerkingsme-
thode wordt verwerkt volgens de overgangsbepaling in alinea 212.808 (overeenkomstig
de overgangsbepaling in IAS 16).

In december 2021 is RJ-Uiting 2021-14 ‘Ontwerp-alinea’s hoofdstuk 212 Materiële vaste


activa’ gepubliceerd. Deze alinea’s zijn, na verwerking van ontvangen commentaren, in
juni 2022 definitief geworden middels RJ-Uiting 2022-8 ‘Alinea’s hoofdstuk 212 Materiële
vaste activa’.
Het onderscheid tussen vervanging van belangrijke bestanddelen van een actief (ver-
vangingsinvesteringen) enerzijds en groot onderhoud anderzijds is in alinea 212.206 ver-
duidelijkt. Dit onderscheid is van belang omdat vervangingsinvesteringen worden
geactiveerd en afgeschreven, terwijl groot onderhoud mag worden verwerkt via een on-
derhoudsvoorziening. In alinea 212.445 wordt benadrukt dat het onderscheiden van be-
langrijke bestanddelen en vervangingsinvesteringen een hoge mate van oordeelsvorming
vereist van de leiding van de rechtspersoon, welke oordeelsvorming plaatsvindt op basis
van de aard en specifieke feiten en omstandigheden.
Daarnaast is verduidelijkt dat ook een rechtspersoon die groot onderhoud verwerkt via
de onderhoudsvoorziening belangrijke bestanddelen van een materieel vast actief moet
onderscheiden en afzonderlijk activeren en afschrijven. Ook als een rechtspersoon kosten
van groot onderhoud via een onderhoudsvoorziening verwerkt, moet bij de aanschaf het
actief worden onderscheiden in belangrijke bestanddelen die over hun eigen gebruiks-
duur worden afgeschreven indien deze bestanddelen van elkaar te onderscheiden zijn
en verschillen in gebruiksduur of verwachte gebruikspatroon (alinea 212.418). Als een be-
langrijk bestanddeel wordt vervangen dan is sprake van een vervangingsinvestering die
opnieuw als bestanddeel wordt geactiveerd en wordt afgeschreven over de verwachte ge-
bruiksduur daarvan. Vervangingsinvesteringen zijn dus géén kosten van groot onderhoud
en kunnen daarom niet via de onderhoudsvoorziening worden verwerkt.
Teneinde te verduidelijken wat onder groot onderhoud moet worden verstaan is een
definitie van groot onderhoud opgenomen in paragraaf 212.0.
Indien een rechtspersoon overgaat naar bovenstaande verwerkingswijze van belang-
rijke bestanddelen van een materieel vast actief, vervangingsinvesteringen of kosten van
groot onderhoud, dan wordt deze aanpassing verwerkt als een stelselwijziging en is de
overgangsbepaling zoals opgenomen in alinea 212.809 van toepassing.
In alinea 212.443 en 212.451 is opgenomen dat wanneer de kosten van herstel en groot
onderhoud worden verantwoord via de opbouw van een voorziening, de waardering van
de voorziening gewoonlijk plaatsvindt tegen nominale waarde. Verduidelijkt is dat door
het opbouwen van een herstel- en onderhoudsvoorziening deze voorziening het karakter
heeft van een egalisatievoorziening, waarmee waardering tegen nominale waarde voor de
hand ligt. In alinea 212.451 is opgenomen dat de opbouw van een onderhoudsvoorziening
plaatsvindt op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud dat telkens tussen de
werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt, waarbij verduidelijkt is dat de opbouw
van de voorziening per onderhoudscomponent plaatsvindt. Het principe is dat op het mo-
ment dat het groot onderhoud plaatsvindt, het volledige bedrag van het groot onderhoud

33
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

voor die onderhoudscomponent is opgebouwd. Indien de werkelijke kosten van het groot
onderhoud hogerof lager zijn, wordt het verschil in dewinst-en-verliesrekening verwerkt.

Richtlijn 216 Fusies en overnames


In jaareditie 2021 was een ontwerp-alinea in hoofdstuk 216 ‘Fusies en overnames’ opge-
nomen. In RJ-Uiting 2022-2 is aangegeven dat alinea 216.409 definitief was geworden
voor verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2022. In alinea 216.409 is verduidelijkt
dat bij toepassing van de ‘pooling of interest’ methode informatie wordt verstrekt in het
verslagjaar waarin de voeging wordt gerealiseerd, met betrekking tot de bedragen van
activa en passiva aan het begin van het verslagjaar alsmede resultaten met betrekking
tot het vergelijkend verslagjaar. Daarbij wordt aanbevolen om de bedragen van deze activa
en passiva eveneens te vermelden op de fusiedatum, evenals de resultaten over de periode
tussen het begin van het verslagjaar en de fusiedatum.

Richtlijn 220 Voorraden


Via RJ-Uiting 2022-1 is in hoofdstuk 220 ‘Voorraden’ alinea 220.303 aangepast vanwege de
verwerking van bpm (belasting op personenauto’s en motorrijtuigen), omdat bpm niet
(langer) als onderdeel van de netto-omzet kanworden gepresenteerd. Voor de verwerking
van bpm wordt verwezen naar alinea 270.201a. Deze wijziging wordt hierna uiteengezet
(zie Richtlijn 270 De winst-en-verliesrekening).

Richtlijn 240 Eigen vermogen


In RJ-Uiting 2021-12 zijn voorstellen gedaan voor verduidelijkingen in hoofdstuk 240
‘Eigen vermogen’ welke via RJ-Uiting 2022-5 definitief zijn geworden, na verwerking
van ontvangen commentaar. Deze verduidelijkingen zijn relevant bij de (toekomstige) toe-
passing van IFRS 17 ‘Insurance contracts’ door Nederlandse rechtspersonen. In alinea
240.224c is verduidelijkt dat bij de vorming van de wettelijke herwaarderingsreserve on-
der voorwaarden rekening kan worden gehouden met samenhangende ongerealiseerde
waardevermeerdering op verzekeringsverplichtingen. Indien aan de in deze alinea
240.224c genoemde voorwaarden is voldaan zal een verzekeraar/verzekeringsgroep aan-
nemelijk kunnen maken dat de betreffende beleggingen voldoende economisch samen-
hangen met de verzekeringsverplichtingen. Dit is in de alinea’s 240.227b en 240.227d
nader uitgewerkt. In RJ-Uiting 2022-5 is verduidelijkt dat alinea 240.227d ook van toepas-
sing is op (i) de situatie dat verzekeraars de OCI-optie uit IFRS 17 gebruiken, maar geen OCI
(kunnen) opvoeren voor de cumulatieve waardevermeerderingen van verzekeringsver-
plichtingen bij eerste toepassing van IFRS 17 en de waardevermeerdingen in overige reser-
ves (‘retained earnings’) verwerken, en (ii) de situatie dat verzekeraars er niet voor kiezen
om de OCI-optie uit IFRS 17 te gebruiken (maar de ‘fair-value-through-profit-and-loss’
optie).

Richtlijn 252 Voorzieningen, niet in de balans opgenomen verplichtingen en niet in de


balans opgenomen activa
In alinea 252.307 is toegevoegd dat bij waardering tegen de contante waarde de schattin-
gen van toekomstige kasstromen en de disconteringsvoet op consistente wijze de veron-
derstellingen weergeven omtrent prijsstijgingen als gevolg van inflatie. Schattingen van
toekomstige kasstromen en de disconteringsvoet worden derhalve beide in nominale ter-
men of beide in reële termen uitgedrukt.

34
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

Richtlijn 270 De winst-en-verliesrekening


Via RJ-Uiting 2022-1 is in hoofdstuk 270 ‘De winst-en-verliesrekening’ alinea 270.221a
aangepast. Hiermee is de verwerking van bpm (belasting op personenauto’s en motorrij-
tuigen) gewijzigd. Er is geen sprake (meer) van een keuzemogelijkheid, omdat het niet
(langer) is toegestaan om de bpm als onderdeel van de netto-omzet te presenteren aange-
zien derechtspersoon de bpm als agent namens de overheid ontvangt. In alinea 270.221a is
tevens opgenomen dat indien het belastbare feit voor de heffing van de bpm plaatsvindt op
een tijdstip vóór de levering aan een uiteindelijke koper, een overlopende actiefpost ter
hoogte van het bedrag van de verschuldigde bpm wordt verantwoord.
Aan alinea 270.601 inzake toelichtingsbepalingen is een passage toegevoegd voor mid-
delgrote rechtspersonen. Middelgrote rechtspersonen mogen op grond van artikel 2:397
lid 3 BW posten in de winst-en-verliesrekening samentrekken tot de post ‘bruto-bedrijfs-
resultaat’. Voor middelgrote rechtspersonen die hiervan gebruik maken, is het toegestaan
om de toelichting van elke belangrijke opbrengstcategorie niet in bedragen maar in per-
centages van de totale opbrengsten te vermelden. Verder zijn middelgrote rechtspersonen
vrijgesteld van het toelichtenvanhet bedragbegrepenin belangrijkecategorieën opbreng-
sten dat betrekking heeft op de ruil van goederen of diensten.

Richtlijn 400 Bestuursverslag


Op 1 juli 2022 is het gewijzigde Besluit inhoud bestuursverslag in werking getreden (dit is
opgenomen in § 910.17). Als gevolg hiervan bestaat er voor grote naamloze en besloten
vennootschappen vanaf verslagjaar 2022 een wettelijke verplichting om een streefcijfer
te formulerenvoor het aantal mannen envrouwen in de raad van bestuur, deraad van com-
missarissen en de ‘subtop’. Over de doelen en voortgang daarvan wordt jaarlijks gerappor-
teerd aan de SER en deze informatie wordt tevens vermeld in het bestuursverslag. Dit is
opgenomen in de nieuwe alinea’s 400.2020 tot en met 400.2023. Daarnaast is de nieuwe
alinea 400.3015 toegevoegd waarin wordt gewezen op additionele verplichtingen voor de
inhoud van de niet-financiële verklaring als onderdeel van het bestuursverslag van grote
OOB’s, als gevolg van de rechtstreeks werkende EU-taxonomieverordening (en gerela-
teerde of gedelegeerde EU-verordeningen), zoals uiteengezet in RJ-Uiting 2021-13.

Richtlijn 605 Verzekeringsmaatschappijen


In RJ-Uiting 2021-12 is een voorstel gedaan voor een verduidelijking in hoofdstuk 605 ‘ver-
zekeringsmaatschappijen’ welke via RJ-Uiting 2022-5 definitief is geworden, na verwer-
king van ontvangen commentaar. Deze verduidelijking in paragraaf 605.0 is relevant bij de
(toekomstige) toepassing van IFRS 17 ‘Insurance contracts’ door Nederlandse rechtsperso-
nen (zie hierboven Richtlijn 240 Eigen vermogen).

Richtlijn 615 Beleggingsentiteiten


In hoofdstuk 615 ‘Beleggingsentiteiten’ is naar aanleiding van ontvangen commentaar het
voorbeeld van een kasstroomoverzicht, opgenomen in de bijlage bij hoofdstuk 615, aange-
past. Dit voorbeeld is meer in lijn gebracht met het voorbeeld in de bijlage bij hoofdstuk
360 ‘Het kasstroomoverzicht’, voor zover dat geen betrekking heeft op de bijzonderheden
van beleggingsentiteiten.

35
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting


Via RJ-Uiting 2021-11 zijnwijzigingen doorgevoerd in hoofdstuk 645 ‘Toegelaten instellin-
gen volkshuisvesting’ in verband met de zogeheten volkshuisvestelijke bijdrage. Daardoor
is een nieuwe alinea 645.313 toegevoegd. Het borgingstelsel in dewoningcorporatiesector
is gebaseerd op een grote mate van solidariteit. Hierdoor komt het voor dat toegelaten in-
stellingenvolkshuisvesting elkaar steunen in de vormvan een bijdrage. Die bijdrage kan op
verschillende wijzen plaatsvinden, bijvoorbeeld door het verstrekken van een financiële
bijdrage of door een leningruil waarbij een toegelaten instelling volkshuisvesting een le-
ning met een relatief lage contractuele rente ruilt voor een lening met een relatief hoge
contractuele rente. In alinea 645.313 is opgenomen dat de vorm van een bijdrage aan
een andere toegelaten instelling volkshuisvesting niet bepalend is voor de presentatie in
de winst-en-verliesrekening. De economische realiteit (en dus niet de vorm) bepaalt of er
sprake is van een volkshuisvestelijke bijdrage. Een volkshuisvestelijke bijdrage wordt in de
winst-en-verliesrekening verantwoord onder de ‘Overige organisatiekosten’ (model van
de winst-en-verliesrekening opgenomen in de bijlage van de Regeling toegelaten instel-
lingen volkshuisvesting 2015).

Richtlijn 655 Zorgaanbieders, jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen


Via RJ-Uiting 2022-3 zijn aanpassingen doorgevoerd in hoofdstuk 655 wegens de inwer-
kingtreding van de Regeling openbare jaarverantwoording WMG, die de voormalige Rege-
ling verslaggeving WTZi heeft vervangen. Voor de vele inhoudelijke aanpassingen wordt
verwezen naar RJ-Uiting 2022-3. De Regeling openbare jaarverantwoording WMG (waar-
van relevante onderdelen zijn opgenomen in § 910.11) is van toepassing op de jaarverant-
woording van zorgaanbieders over verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2022. De
titel van hoofdstuk 655 is gewijzigd in ‘Zorgaanbieders, jeugdhulpaanbieders en gecerti-
ficeerde instellingen’ omdat de Regeling openbare jaarverantwoording WMG van toepas-
sing is op zorgaanbieders zoals gedefinieerd in de Wet marktordening gezondheidszorg
(Wmg). Hoofdstuk 655 is daarmee van toepassing op zorgaanbieders (op grond van de
Wmg), alsmede jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen (op grond van de
Jeugdwet). Het toepassingsgebied van de Regeling openbare jaarverantwoording WMG
en daarmee van hoofdstuk 655 is breder dan dat van de voormalige Regeling verslaggeving
WTZi. Dit toepassingsgebied is opgenomen in alinea 655.101. De nieuwe groepen waar-
voor de jaarverantwoordingsplicht is gaan gelden zijn onder meer: eerstelijns zorgaanbie-
ders, zorgaanbieders die uitsluitend met Zvw- of Wlz-persoonsgebonden budgetten
bekostigd worden, onderaannemers en zorgaanbieders die uitsluitend worden bekostigd
met een VWS-subsidie. De Regeling openbare jaarverantwoording WMG is ook van toe-
passing op combinatie-instellingen.

Richtlijn 660 Onderwijsinstellingen


Via RJ-Uiting 2022-7 zijn in hoofdstuk 660 ‘Onderwijsinstellingen’ enkele alinea’s aange-
past. Dit als direct gevolg van wijzigingen in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs
(waarvan relevante onderdelen zijn opgenomen in § 910.12). Deze wijzigingen zijn deels
met terugwerkende kracht van toepassing. Zo zijn vanaf verslagjaar 2021 onderwijsinstel-
lingen wettelijk verplicht hun jaarverslaggeving openbaar te maken, in ieder geval op hun
website (alinea 660.507). Vanaf verslagjaar 2022 moeten mbo-instellingen in het be-
stuursverslag verantwoording afleggen over het mbo-studentenfonds zodat het mogelijk
wordt een landelijk beeld te schetsen van het beroep dat studenten doen op het mbo-stu-

36
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

dentenfonds (alinea 660.517a). Ook moeten vanaf verslagjaar 2022 bekostigde onderwijs-
instellingenvoorhogeronderwijs en mbo-instellingen inhet bestuursverslagverantwoor-
ding afleggen over het gevoerde beleid zoals aangegeven in de Beleidsregel investeren met
publieke middelen in private activiteiten (alinea 660.518a).

In hoofdstuk 212 ‘Materiële vast activa’ (zie hierboven Richtlijn 212 Materiële vast activa)
zijn verduidelijkingen aangebracht met betrekking tot (1) het onderscheiden van belang-
rijke bestanddelen van een actief en de verwerking van vervangingen daarvan en (2) het
onderkennen van afzonderlijke bestanddelen van vaste activa in combinatie met het vor-
menvan een onderhoudsvoorziening. Doorgaans wordt door instellingen in het primairen
voortgezet onderwijs het vastgoed niet geactiveerd op de balans van de onderwijsinstel-
ling, maar komen bepaalde (vervangings)investeringen wel voor rekening van de onder-
wijsinstelling. Hierdoor spelen voor deze onderwijssectoren additionele vraagstukken bij
de toepassing van de gewijzigde alinea’s van hoofdstuk 212. Na nader onderzoek naar deze
specifieke situatie zal hierover later in 2022 een RJ-Uiting worden gepubliceerd. Daarom
zijn de gewijzigde alinea’s in hoofdstuk 212 tot die tijd niet van toepassing op deze onder-
wijsinstellingen. De verwachting is dat de (aangepaste) bepalingen voor deze onderwijs-
instellingen ingaan voor verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2024 (in plaats van
1 januari 2023). Tevens heeft het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan-
gegeven dat de intentie bestaat om de overgangsbepaling inzake groot onderhoud, zoals
opgenomen in alinea 660.601, met één jaar te verlengen (tot en met verslagjaren 2023). Als
deze wijziging in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs wordt gepubliceerd zal dit via
een RJ-Uiting worden gecommuniceerd.

C. Overige aanpassingen

Redactionele aanpassingen
In diverse hoofdstukken zijn redactionele wijzigingen doorgevoerd.

Afdeling 9 – bijlagen
In Afdeling 9 zijn in § 900.2 de artikelen 2:166 en 2:276 BW toegevoegd (streefcijfers aan-
tal mannen en vrouwen in de (sub)top: zie boven Richtlijn 400 Bestuursverslag). Het
naar aanleiding daarvan ook gewijzigde Besluit inhoud bestuursverslag is opgenomen
in § 910.17.

Tevens zijn aanpassingen doorgevoerd in:


– § 910.10 wegens wijzigingen in de Regeling toegelaten instellingen volkshuisvesting
2015 (zie boven Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting);
– § 910.11 wegens de nieuwe regeling openbare jaarverantwoording WMG (zie boven
Richtlijn 655 Zorgaanbieders, jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen)
als gevolg hiervan is ook een aanpassing doorgevoerd in § 910.7;
– § 910.12 wegens wijzigingen in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs (zie boven
Richtlijn 660 Onderwijsinstellingen).

Commentaar
De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) nodigt uit tot het inzenden van reacties en commen-
taren op de Richtlijnen in deze RJ-bundel, bij voorkeur per e-mail via secretariaat@rjnet.nl.

37
TEN GELEIDE BIJ EDITIE 2022

Reacties en commentaren zullen in aanmerking worden genomen bij het verduidelijken


respectievelijk wijzigen van definitieve Richtlijnen. Deze worden door de RJ als openbare
informatie behandeld en op de RJ-website gepubliceerd, tenzij door de respondent is aan-
gegeven dat het commentaar geheel of gedeeltelijk moet worden aangemerkt als vertrou-
welijk.

Contactgegevens secretariaat:
Antonio Vivaldistraat 2
1083 HP Amsterdam
telefoon: +31(0)20-3010391
e-mail: secretariaat@rjnet.nl
website: www.rjnet.nl

38
AFDELING 1

Algemene grondslagen
100 INLEIDING

Deze Richtlijn 100 (aangepast 2022) vervangt Richtlijn 100 (aangepast 2021) en is van kracht
voor verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2023.

100.0 Definities

Beursgenoteerde rechtspersoon: een rechtspersoonwaarvan de effecten zijn toegelaten tot de handel op een
gereglementeerde markt, zoals bedoeld in artikel 4 lid 14 van Richtlijn 2004/39/EG, van een lidstaat van de
Europese Unie.

Enkelvoudige jaarrekening: de jaarrekening van de rechtspersoon zelf.

Equity methode: een methode voor administratieve verwerking waarbij de investering aanvankelijk tegen
kostprijs wordt opgenomen, en vervolgens wordt aangepast om rekening te houden met de wijziging van het
aandeel van de investeerder in de netto activa van de deelneming na de overname. De winst of het verlies van
de investeerder omvat zijn aandeel in de winst of het verlies van de deelneming.

Geconsolideerde jaarrekening: de jaarrekening waarin de activa, passiva, baten en lasten van de rechtsper-
sonen en vennootschappen die een groep of groepsdeel vormen en andere in de consolidatie meegenomen
rechtspersonen en vennootschappen, als één geheel worden opgenomen (artikel 2:405 lid 1BW).

IFRS*: de door de Europese Commissie goedgekeurde standaarden van de IASB en interpretaties van de IFRIC.

Jaarrekening: de enkelvoudige jaarrekening die bestaat uit de balans en de winst-en-verliesrekening met de


toelichting, en de geconsolideerde jaarrekening indien een rechtspersoon een geconsolideerde jaarrekening
opstelt (artikel 2:361 lid 1 BW).

Nettovermogenswaarde: de rechtspersoon bepaalt de nettovermogenswaarde van de deelneming door de


activa, voorzieningen en schulden van de maatschappij waarin hij deelneemt te waarderen en haar resultaat
te berekenen op de zelfde grondslagen als zijn eigen activa, voorzieningen, schulden en resultaat.

100.1 Toepassing Richtlijnen en IFRS* in de geconsolideerde en/of


enkelvoudige jaarrekening

Wettelijke bepalingen
101 Dit hoofdstuk is mede gebaseerd op de volgende wettelijke bepalingen. Deze
bepalingen zijn opgenomen in hoofdstuk 900 Wetteksten:
– artikel 2:361 lid 1 BW; en
– artikel 2:362 lid 8 t/m lid 10 BW.

102 De rechtspersoon vermeldt op grond van artikel 2:362 lid 10 BW in de toelich-


ting volgens welke standaarden de jaarrekening is opgesteld. Deze bepaling is ook van
toepassing voor de rechtspersonen die IFRS* toepassen. Dit betekent dat vermeld wordt of
de jaarrekening is opgesteld volgens IFRS* of volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9
Boek 2 BW.

41
100.1 Hoofdstuk 100 / Inleiding

102a De IAS-verordening is direct van toepassing bij de opstelling van geconsoli-


deerde jaarrekeningen door beursgenoteerde rechtspersonen, zoals gedefinieerd in
paragraaf 0 Definities van dit hoofdstuk.

Indienwordt gekozen voor vrijwillige toepassing van IFRS* bij opstelling van de geconsoli-
deerde jaarrekening, en bij opstelling van de enkelvoudige jaarrekening in combinatie 3 of
4, heeft de rechtspersoon te maken met een wisselwerking tussen de IAS-verordening en
de Nederlandse wetgeving, namelijk indien en voor zover deze wetgeving dezelfde
onderwerpen behandelt als de IAS-verordening.

Voor zover de wetgeving onderwerpen behandelt die buiten het toepassingsgebied van de
IAS-verordening vallen, blijft de Nederlandse wetgeving van toepassing. Gedacht kan
worden aan het bestuursverslag (artikel 2:391 BW), het deskundigenonderzoek (artikel
2:393 BW) en de openbaarmaking (artikel 2:394 en 395 BW).

Voor zover de wetgeving onderwerpen behandelt die binnen het toepassingsgebied van
de IAS-verordening vallen, wordt door de Nederlandse wetgeving een volledige toepas-
sing van IFRS* – inclusief de daarin opgenomen keuzemogelijkheden – niet ingeperkt of
bemoeilijkt.

Toepassing
103 Artikel 2:362 lid 8 BW biedt rechtspersonen de mogelijkheid om zowel de
enkelvoudige als de geconsolideerde jaarrekening op te stellen volgens IFRS*. IFRS* betreft
de door de Europese Commissie goedgekeurde standaarden en interpretaties. Beurs-
genoteerde rechtspersonen, zoals bedoeld in paragraaf 0 Definities, zijn overigens op
grond van de IAS-verordening verplicht de geconsolideerde jaarrekening op te stellen
volgens IFRS*.

104 Niet-beursgenoteerde rechtspersonen zijn vrij hun enkelvoudige of geconsoli-


deerde jaarrekening volgens IFRS* op te stellen. Indien de rechtspersoon een geconsoli-
deerde jaarrekening opstelt kan een rechtspersoon slechts de enkelvoudige jaarrekening
volgens IFRS* opstellen indien de geconsolideerde jaarrekening ook volgens IFRS* is
opgesteld. In onderstaande tabel zijn de mogelijke combinaties opgenomen die de wet
biedt indien een geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld naast de enkelvoudige
jaarrekening.

42
Hoofdstuk 100 / Inleiding 100.1

Geconsolideerde Enkelvoudige jaarrekening


jaarrekening
1. Titel 9 Boek 2 BW Titel 9 Boek 2 BW
2. IFRS* Titel 9 Boek 2 BW zonder toepassing van de optie
om de waarderingsgrondslagen te hanteren die in
de geconsolideerde jaarrekening zijn toegepast
(artikel 362 lid 8)
3. IFRS* Titel 9 Boek 2 BW met toepassing van de optie om
de waarderingsgrondslagen te hanteren die de
rechtspersoon heeft toegepast in de geconsoli-
deerde jaarrekening (artikel 362 lid 8)
4. IFRS* IFRS*

104a Voor sommige onderwerpen staan de richtlijnen toe IFRS*-standaarden, IFRS-


standaarden of US GAAP-standaarden toe te passen, mits de desbetreffende standaarden
integraal worden toegepast. Onder integraal toepassen wordt verstaan dat in beginsel alle
bepalingen van de desbetreffende standaarden worden gevolgd, maar dat verwijzingen in
de desbetreffende standaarden naar bepalingen uit andere standaarden binnen dat stelsel
die niet door de rechtspersoon worden toegepast niet van toepassing zijn, tenzij dit
expliciet is opgenomen in de Richtlijnen. Deze verwijzingen worden gelezen als verwij-
zingen naar de Richtlijn waar dat onderwerp wordt behandeld.

Toelichting bij combinatie 1


105 Indien de rechtspersoon de geconsolideerde jaarrekening opstelt volgens Titel 9
Boek 2 BW en dus niet IFRS* toepast, vereist artikel 2:362 lid 8 BW dat de enkelvoudige
jaarrekening ook wordt opgesteld volgens Titel 9 Boek 2 BW. Deze combinatie is niet
mogelijk voor beursgenoteerde rechtspersonen, zoals bedoeld in paragraaf 0 Definities,
omdat zij op grond van de IAS-verordening de geconsolideerde jaarrekening moeten
opstellenvolgens IFRS*. Indien een rechtspersoon niet kiest voor toepassing van IFRS* in de
geconsolideerde jaarrekening, moeten de voorschriften van Titel 9 Boek 2 BW worden
gevolgd en mag niet met een beroep op IFRS* daarvan worden afgeweken.

Toelichting bij combinatie 2


106 Indien de rechtspersoon de geconsolideerde jaarrekening opstelt op basis van
IFRS* in combinatie met de enkelvoudige jaarrekening op basis van Titel 9 Boek 2 BW,
zonder toepassing van optie om de waarderingsgrondslagen toe te passen die de rechts-
persoon ook in de geconsolideerde jaarrekening heeft toegepast zal in veel gevallen leiden
tot een verschil in het eigen vermogen volgens de geconsolideerde jaarrekening en de
enkelvoudige jaarrekening.

De kapitaalbeschermingsregels van de artikelen 2:365 lid 2, 373, 389 leden 8 en 10 en 390


BW zijn slechts van toepassing op de enkelvoudige jaarrekening, omdat de enkelvoudige
jaarrekening de basis vormt voor de dividenduitkeringen. De toepassing van deze kapi-
taalbeschermingsbepalingen is bij combinatie 2 (zie de tabel in alinea 104) vereist, omdat
de enkelvoudige jaarrekening bij die combinaties wordt opgesteld in overeenstemming
met Titel 9 Boek 2 BW.

43
100.1 Hoofdstuk 100 / Inleiding

Toelichting bij combinatie 3


107 Artikel 2:362 lid 8 BW staat het toe om de geconsolideerde jaarrekening op te
stellen op basis van IFRS* in combinatie met de enkelvoudige jaarrekening op basis van
Titel 9 Boek 2 BW, waarbij de waarderingsgrondslagen worden toegepast die de rechts-
persoon ook in de geconsolideerde jaarrekening heeft toegepast. De mogelijkheid om de
waarderingsgrondslagen die worden toegepast in de geconsolideerde jaarrekening vol-
gens IFRS* ook toete passenin deenkelvoudige jaarrekening is doordewetgever gecreëerd
om het mogelijk te maken het eigen vermogen volgens de enkelvoudige jaarrekening in
beginsel gelijk te houden aan het eigen vermogen volgens de geconsolideerde jaarreke-
ning. Dit betekent dat bij het bepalen van de waardering van activa en passiva (inclusief
geconsolideerde deelnemingen) in de enkelvoudige jaarrekening, dezelfde waarderings-
grondslagen en daaruit voortvloeiende waarderingen van de (onderliggende) activa en
passiva worden gehanteerd, zoals deze zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarreke-
ning. Het voorgaande is ook van toepassing op de classificatiegrondslagen die van invloed
zijn op het onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen.

108 Een geconsolideerde deelneming wordt in de enkelvoudige jaarrekening ge-


waardeerd volgens de vermogensmutatiemethode, waarbij de deelneming wordt be-
schouwd als een samenstel van activa en passiva en niet als een ondeelbaar actief. Bij deze
waarderingsmethode komt tot uitdrukking dat de deelnemende partij een economisch
belang heeft bij dit samenstel van activa en passiva van de deelneming (zie ook alinea 203
van hoofdstuk 260 De verwerking van resultaten op intercompany-transacties in de
jaarrekening).

Transacties en/of balansposities tussen de moedermaatschappij en haar geconsolideerde


deelneming, waarbij sprake is van een 100%-belang, leiden derhalve niet tot verschillen
tussen het eigen vermogen volgens de enkelvoudige jaarrekening en het eigen vermogen
volgens de geconsolideerde jaarrekening. De effecten van onderlinge transacties en/of
balansposities worden geëlimineerd waarbij de eliminaties zoals toegepast in de ge-
consolideerde jaarrekening het uitgangspunt zijn voor de eliminaties in de enkelvoudige
jaarrekening in overeenstemming met de uitgangspunten van hoofdstuk 260 De ver-
werking van resultaten op intercompany-transacties in de jaarrekening. Voorbeelden
hiervan zijn:
• te verwachten kredietverliezen (expected credit loss) zoals voorgeschreven in IFRS 9
op leningen en vorderingen op de deelneming;
• verschillen in de verwerkingswijze van een lessor en een lessee voor een lease tussen
de moedermaatschappij en de deelneming conform IFRS 16;
• derivaten die zijn afgesloten door de moedermaatschappij waarbij het afgedekte ri-
sico zich bij de deelneming bevindt en in de geconsolideerde jaarrekening hedge-
accounting wordt toegepast;
• een door een deelneming uitgegeven financieel instrument dat deels wordt gehou-
den door de moedermaatschappij, waarbij de deelneming dit instrument waardeert
tegen geamortiseerde kostprijs en de moedermaatschappij dit instrument waar-
deert tegen reële waarde.

In de bijlage bij dit hoofdstuk worden deze voorbeelden nader uiteengezet.

44
Another random document with
no related content on Scribd:
intended to be so,) toward the men who
were disabled in the late war, but a large
majority of the prison survivors are excluded
from a pension under these laws. This
comes partly from the unfriendly spirit in
which the pension department has been
administered for the last six years, and partly
from the peculiar circumstances surrounding
their several cases.
Many paroled prisoners, on reaching the
Union lines were at once sent home on
furlough, without receiving any medical
treatment. The most of these were
afterwards discharged under General Order
No. 77, dated War Department, Washington,
D. C., April 28th, 1865, because physically
unfit for service, and hence there is no
official record whatever as to their disease.
If one of those men applies for a pension,
he is called upon to furnish the affidavit of
some army surgeon who treated him after
his release and prior to discharge, showing
that he then had the disease on which he
now claims a pension. For reasons stated,
this is impossible. The next thing is a call to
furnish an affidavit from some doctor who
treated the man while at home on furlough,
or certainly immediately following his final
discharge, showing that he was then afflicted
with identical disease on which pension is
now claimed. This is generally impossible,
for many reasons.
In most cases the released prisoner felt it
was not medicine he wanted, but the kindly
nursing of mother or wife, and nourishing
food. So no doctor was called, at least for
some months after reaching home. In the
instances where the doctor was called, not
infrequently he cannot now be found, cannot
swear that the soldier had any particular
disease for the first six months after
reaching home, as he was a mere skeleton
from starvation, and it required months of
careful nursing before he had vitality enough
for a disease to manifest itself.
Then again in many cases the poor victim
has never suffered from any particular
disease, but rather from a combination of
numerous ills, the sequence of a wrecked
constitution commonly termed by physicians,
“General Debility.” But the commissioner
refuses to grant a pension on disease save
where the proof is clear and positive of the
contracting of a particular disease while in
the service, of its existence at date of final
discharge, and of its continuous existence
from year to year for each and every year, to
present date.
In most cases it is impossible for a prison
survivor to furnish any such proof, and
hence his application is promptly rejected.
Besides these, there are hundreds of other
obstacles in the way of the surviving prisoner
of war who applies for a pension. One thing
is, he is called upon to prove by comrades
who were in prison with him, the origin and
nature of his disease, and his condition prior
to and at the time of his release. This is
generally impossible, as he was likely to
have but few comrades in prison with whom
he was on intimate terms, and these, if not
now dead, cannot be found, they are men
without sufficient knowledge of anatomy and
physiology, and not one out of a hundred
could conscientiously swear to the origin and
diagnosis of the applicant’s disease. Is it not
ridiculous for the government to insist upon
such preposterous evidence? Which, if
produced in due form, is a rule drawn up by
the applicant’s physican, and sworn to by the
witness—“cum grano salis,”—and in most
cases amounts to perjury for charity’s sake.
Hence, it will be seen the difficulties
surrounding the prison survivor who is
disabled and compelled to apply for a
pension are so numerous and
insurmountable as to shut out a very large
majority of the most needy and deserving
cases from the benefits of the general
pension laws entirely.
We claim, therefore, that as an act of
equal justice to these men, as compared
with other soldiers, there ought to be a law
passed admitting them to pensions on record
or other proof of confinement in a
confederate prison for a prescribed length of
time—such as Bill 4495—introduced by the
Hon. J. Warren Keifer, M. C., of Ohio
provides for. And if this bill is to benefit these
poor sufferers any, it must be passed
speedily, as those who yet remain will, at
best, survive but a few years longer.
This measure is not asked as a pencuniary
compensation for the personal losses these
men sustained, as silver and gold cannot be
weighed as the price for untold sufferings,
but it is asked that they may be partly
relieved from abject want, and their
sufferings alleviated to some extent by
providing them with the necessaries of life,
for nearly all of them are extremely poor,
consequent on the wreck of their physical
and mental powers.
LIST OF THE DEAD

The following are those who died and were buried


at Andersonville, with full name, Co., Regt., date of
death and No. of grave in the Cemetery at that place,
alphabetically arranged by States. The No. before
each name is the same as marked at the head of the
graves. The list will be found to be very accurate.
ALABAMA.
Sept
7524 Barton Wm Cav 1L 64
1
Berry J M, S’t 1 May
2111 “
A 17
1 Aug
4622 Belle Robert “
A 3
1 Aug
5505 Boobur Wm “
E 13
Sept
8425 Brice J C “ 1L
11
Sept
8147 Guthrie J “ 1 I
8
1 June
2514 Henry P “
F 26
996 Jones Jno F “ 1 Mar
K 15
1
4715 Mitchell Jno D Aug 4
A
1 Aug
5077 Ponders J Cav
H 8
Aug
5763 Panter R 1L
15
1 Aug
6886 Patterson W D
K 25
1 June
2504 Prett J R
F 3
1
10900 Redman W R Cav Oct 14
G
Aug
4731 Stubbs W 1 I
4
Total 15.

CONNECTICUT.
14 June
2380 Anderson A 64
K 23
16 July
3461 Batchelder Benj
C 17
16 July
3664 Baty John
C 19
14 Aug
7306 Brunkissell H
D 30
14 July
2833 Brennon M
B 3
7 July
3224 Burns Jno
I 12
10414 Blumly E 8 Oct
D 6
Apr
545 Bigelow Wm 7B
14
Nov
11965 Ball H A 3B
11
8 Nov
12089 Brookmeyer T W
H 18
16 Nov
12152 Burke H
D 24
Dec
12209 Bone A 1E
1
14 Oct
10682 Burnham F, Cor
I 11
16 Oct
10690 Barlow O L
E 11
18 Oct
10876 Bennett N
H 13
1 Aug
5806 Brown C H
H 15
Aug
5919 Boyce Wm 7B
17
Aug
6083 Bishop B H Cav 1 I
18
14 Aug
6184 Bushnell Wm
D 19
16 Sept
1763 Bailey F
E 4
21 June
2054 Brewer G E
A 16
6 Aug
5596 Burns B
G 14
5632 Balcomb 11 Aug 64
B 14
16 Aug
5754 Beers James C
A 15
16 Oct
11636 Birdsell D
D 28
July
4296 Blakeslee H Cav 1L
30
18 July
3900 Bishop A
A 24
14 June
1493 Besannon Peter
B 2
30 July
2720 Babcock R
A 1
July
2818 Baldwin Thos Cav 1L
3
16 June
2256 Bosworth A M
D 21
11 Aug
5132 Bougin John
C 8
Brooks Wm D, 16 Aug
5152
Cor F 9
16 Aug
5308 Bower John
E 11
6 Aug
5452 Bently F
H 12
Aug
5464 Bently James Cav 1 I
12
2 Aug
4830 Blackman A, Cor Art
C 6
16 Sept
7742 Banning J F
E 3
Ballentine 16 Sept
8018
Robert A 6
12408 Bassett J B 11 Jan 65
B 6
Jan
12540 Bohine C 2E
27
Feb
12620 Bennis Charles 7K
8
16 July
3707 Chapin J L 64
A 21
7 July
3949 Cottrell P
C 25
11 July
3941 Clarkson
H 25
July
4367 Culler M 7E
31
18 Aug
4449 Connor D
F 1
16 Aug
4848 Carrier D B
D 6
1 Aug
6060 Cook W H Cav
G 18
16 Aug
6153 Clark H H
F 15
Aug
6846 Clark W 6A
25
10 Aug
5799 Champlain H
F 15
9 Apr
336 Cane John
H 2
Apr
620 Christian A M 1A
19
14 Apr
775 Crawford James
A 28
7316 Chapman M 16 Aug
E 30
Aug
7348 Cleary P Cav 1B
31
Aug
7395 Campbell Robert 7E
31
16 Aug
7418 Culler M
K 31
16 Sept
7685 Carver John G
B 3
14 Sept
7780 Cain Thomas
G 4
8 Sept
9984 Crossley B
G 29
16 Oct
10272 Coltier W
B 3
11 Oct
11175 Callahan J
I 19
Oct
11361 Candee D M Art 2A 64
23
Mar
25 Dowd F 7 I
8
Aug
7325 Davis W Cav 1L
30
10 July
2813 Davis W
E 3
July
3614 Damery John 6A
20
11 Sept
7597 Diebenthal H
C 2
Sept
8568 Donoway J Cav 1A
12
16 Sept
8769 Dutton W H
K 14
5446 Dugan Charles 16 Aug
K 12
16 Oct
11339 Dean R
H 23
16 Oct
11481 Demmings G A
I 24
18 Nov
11889 Downer S
C 7
16 Nov
11991 Demming B J
G 13
16 July
3482 Emmonds A
K 17
14 July
4437 Easterly Thomas
G 31
Aug
4558 Earnest H C 6 I
2
16 Aug
7346 Ensworth John
C 31
Edwards O J, 8 Sept
7603
Cor G 2
16 Sept
8368 Evans N L
I 10
16 Oct
11608 Emmett W
K 28
Jan
12442 Eaton W 6F 65
12
14 Mar
186 Fluit C W 64
G 27
6 May
1277 Francell Otto
C 22
7 June
2612 Fry S
D 28
4444 Fibbles H 16 Aug
G 1
Aug
4465 Fisher H 1E
1
Florence J J, 16 Aug
5123
Cor C 8
24 Aug
5382 Fuller H S
H 11
1 Aug
5913 Frisbie Levi Cav
G 17
Aug
5556 Fogg C S’t 7K
13
Sept
8028 Feely M 7 I
6
14 Sept
9089 Filby A
C 18
Oct
10255 Frederick John 7A
3
11 Nov
12188 Fagan P D
A 28
14 July
3028 Gordon John
G 7
9 July
4096 Gray Pat
H 27
July
4974 Grammon Jas Cav 1K
7
Gulterman J, July
4005 1E
Mus 26
16 Aug
5173 Gilmore J
C 9
16 Aug
7057 Gallagher P
D 28
18 Aug
7337 Gott G, Mus
- 30
7592 Goodrich J W 16 Sept
C 2
16 Sept
7646 Graigg W
B 3
11 Sept
9423 Guina H M
G 21
11 Oct
10300 Grady M
B 4
Oct
10397 Gladstone Wm 6K
6
Mar
49 Holt Thomas Cav 1A
15
14 June
2336 Hughes Ed
D 22
16 July
3195 Hitchcock Wm A
C 12
July
3448 Hall Wm G 1K
17
14 July
3559 Holcomb D
D 18
14 May
1350 Hilenthal Jas
C 25
16 July
3033 Haskins Jas
D 8
Aug
5029 Hollister A Cav 1L
8
16 Aug
5162 Hally Thomas
F 9
15 Aug
5352 Hanson F A
I 11
1 Aug
6695 Hodges Geo Cav
H 24
4937 Harwood G 15 Aug
A 7
17 Aug
6964 Hoyt E S
B 27
16 Aug
7012 Hull M
E 27
16 Aug
7380 Holcomb A A
E 31
16 Sept
7642 Haley W
D 3
16 Sept
7757 Hubbard H D
D 4
18 Sept
8043 Haywood
E 11
16 Sept
8613 Heath I, S’t
K 13
16 Sept
9129 Hall B
G 18
11 Sept
9369 Heart W
F 20
16 Sept
9981 Hurley R A 64
I 29
18 Nov
12086 Hibbard A
D 18
14 Nov
12117 Hancock W
G 22
11 Nov
12163 Hudson Chas
C 26
16 Nov
8148 Hubbard B
A 8
11 Sept
9340 Islay H
- 4
Jamieson 7 April
737
Charles D 26
5221 Johnson John 16 Aug
E 10
11 Aug
7083 Johnson G W
G 28
Jamison J S, Q 1 Aug
7365 Cav
MS - 31
16 Sept
7570 Jones Jno J
B 2
6 Sept
7961 Jones James R
G 6
1 Sept
8502 Johnson F
D 12
16 Nov
11970 Johnson C S
E 12
16 Dec
12340 Johnson W
E 26
14 June
1590 Kingsbury C
K 3
11 Aug
5186 Klineland L
C 9
8 Aug
6374 Kempton B F
G 21
6 Aug
6705 Kershoff B
H 25
14 Aug
6748 Kelley F
I 25
Sept
7749 Kaltry J Cav 1L
3
7 Sept
8065 Kimball H H
H 7
7 Sept
8866 Kohlenburg C
D 15
10233 Kearn T 16 Oct
A 2
16 July
3401 Lenden H
D 16
10 Aug
5893 Lastry J
I 16
Aug
5499 Lewis J 8E
12
14 Aug
6124 Leonard W
H 19
Lavanaugh W O, 16 Sept
7912
S’t C 5
8 Sept
7956 Linker C
G 6
7 Sept
9219 Lewis G H
G 19
Oct
10228 Lee, farrier Cav 1F
2
6 Mar
74 Mills W J
D 20
14 Mar
119 McCaulley Jas
D 20
14 June
2295 Miller Charles
I 21
16 July
3516 McCord P
G 18
14 July
3644 Miller A
D 19
11 July
3410 Mould James
E 16
15 Aug
3933 McGinnis J W
E 17
July
4079 Miller D Cav 1E
27
4417 Messenger A 16 July
G 31
11 Aug
4492 McLean Wm
F 1
8 Aug
4595 Marshalls B
H 3
16 Aug
5238 Mickallis F
F 10
16 Sept
7852 Miller F D
B
10 Sept
8150 Modger A
I 8
11 Aug
6902 Mape George
B 25
8 July
6240 Marshal L
H 20
1 Sept
7547 Moore A P, S’t Cav
H 2
16 Sept
8446 Mathews S J
K 11
1 Sept
8501 Myers L Cav
- 12
11 Sept
9170 Mertis C
C 18
14 Sept
9321 Milor W, S’t
F 20
16 Aug
5328 Miller H
A 11
16 Aug
6342 Malone John
B 22
Aug
6426 Messey M 7E
22
6451 McGee Thomas 11 Aug
D 22
Aug
6570 McDavid James 1K
23
11 Aug
6800 Meal John
D 25
14 Oct
10595 McCreieth A
H 10
7 Oct
10914 McKeon J
H 14
16 Oct
11487 Murphy W
C 26
11 Oct
11538 McDowell J
D 27
5 Nov
12134 Montjoy T
C 23
16 Aug
5044 Nichols C
G 8
7 Aug
6222 Northrop John
D 20
1 Aug
7331 North S S, S’t Cav
D 30
Oct
10895 Nichols M 7 I 64
14
Aug
4565 Orton H C 6 I
9
Sept
7511 Olena R Cav 1E
1
14 Sept
8276 Orr A
H 14
14 July
2960 Pendalton W
C 6
14 July
3808 Pompey C
B 24
4356 Parker S B 10 July
B 31
1 July
3803 Phelps S G
H 22
16 Aug
4934 Pimble A
I 7
11 Aug
5002 Plum James
G 8
Aug
5386 Patchey J Cav 1 I
12
16 Sept
7487 Post C, S’t
K 1
7 Sept
7688 Potache A
G 3
Sept
9248 Phillips J I 8B
19
Padfrey 8 Sept
9444
Sylvanus H 21
7 Sept
9533 Painter N P
C 22
Oct
10676 Puritan O Cav 1L
11
7 Oct
11616 Peir A
D 28
July
2804 Ruther J, S’t Cav 1E
3
2 July
2871 Reed H H Art
H 4
10 July
3674 Risley E, S’t
B 20
11 Aug
4636 Reins Wm
I 3
5902 Ross D 10 Aug

You might also like