Gruaja në letërsinë

shqiptare
 PERIUDHAT E EVOLIMIT TË ROLIT SË
GRUAS!
• Letërsia e Letërsia e periudhës Letërsia bashkëkohore dhe
Letërsia e
hershme dhe komuniste pas-komuniste
tradicionale. Rilindjes Pas rënies së regjimit komunist dhe
Gjatë regjimit komunist,
• Në letërsinë e
Kombëtare gjatë periudhës së tranzicionit
roli i gruas në letërsi mori demokratik, letërsia shqiptare filloi të
hershme shqiptare, Gjatë periudhës së
roli i gruas ishte një karakter të ri, pasi eksploronte më shumë tema të
Rilindjes Kombëtare,
shpesh i kufizuar dhe i ideologjia komuniste larmishme dhe komplekse lidhur me
lidhur ngushtë me letërsia shqiptare mori
promovonte barazinë rolin e gruas. Autorët bashkëkohorë
normat dhe vlerat një karakter të fortë
patriarkale të kohës. gjinore dhe përfshirjen e kanë sjellë në vëmendje përvojat
Gruaja paraqitej patriotik dhe atdhetar. Në
grave në të gjitha sferat e individuale të grave, duke trajtuar
kryesisht në role këtë kontekst, disa figura
tradicionale si nënë, jetës publike. Letërsia e tema si identiteti, emancipimi, dhuna
femërore u portretizuan
grua dhe kujdestare e kësaj periudhe shpesh në familje, dhe sfidat e përditshme
familjes. Këto role si heroinë që ndihmonin me të cilat përballen gratë në një
shpesh theksoheshin portretizonte gratë si
në luftën për liri dhe shoqëri që ende ruan elemente
në këngët epike dhe punëtore të zellshme,
baladat, ku gruaja pavarësi. Megjithatë, patriarkale.Në këtë periudhë, një
trime dhe të përkushtuara
ishte figura që priste portretizimi i tyre numër i madh shkrimtareve femra
kthimin e burrit nga ndaj ndërtimit të
lufta ose që mbante vazhdonte të ishte i kanë dalë në skenën letrare, duke
shoqërisë socialiste.
gjallë kujtesën e lidhur ngushtë me rolin sjellë zërin e tyre të veçantë dhe
familjes dhe fisit. Figura e gruas punëtore,
tradicional të gruas si perspektivat e ndryshme të përvojave
agronomes, mësueses
mbështetëse e burrave femërore. Autorë si Diana Çuli,
dhe luftëtares partizane u Flutura Açka, Mimoza Ahmeti dhe
të familjes dhe kombit. 3
ANA BEJTA bë e zakonshme në Elvira Dones kanë kontribuar në
 Parashqevi
Qiriazi
Parashqevi Qiriazi (2 qershor 1880–
1970) ishte Mësuese e Popullit,
magjistre e edukimit, pedagoge,
intelektuale e shquar, veprimtare e
arsimimit të femrës shqiptare,
pjesëmarrëse e Kongresit të Manastirit,
autore e abetares së parë shqipe sipas
alfabetit të Manastirit dhe e himnit të tij,
e para femër shqiptare autore e një
projekti arsimor.
ANA BEJTA 4
 Sevasti Qiriazi-
Dako
Sevasti Qiriazi-Dako ( 1871–1949) ka
qenë mësuese, adhetare, autore dhe
nismëtare e organizimit të arsimit
shqiptar për vajzat dhe gratë. Pas
diplomimit në Stamboll, Sevasti u
kthye në Manastir dhe më pas në
Korçë, ku u bashkua me vëllain e saj
Gjerasim dhe bashkëshorten e tij,
Athina, për të themeluar e një shkolle
në gjuhën shqipe për vajza.
ANA BEJTA 5
 DRITA ÇOMO
Drita Çomo u lind në Tiranë në 19 mars të vitit 1958. Në nëntor 1960, në
moshën dyvjeçare, u internua, për shkak të dënimit politik të nënës së saj,
Liri Belishova dhe dënimit të të atit. Maqo Çomo dy ish-funksionarë të
pushtetit komunist, të cilët si shumë të tjerë, i përndoqi lufta e brendshme
partiake. Një pjesë të fëmijërisë dhe të adoleshencës e kaloi e internuar
në Kuç të Vlorës e më pas në Progonat të Kurveleshit. Së fundi u internua
në Cërrik, ku dhe mbaroi shkollën e mesme, por për shkak të sëmundjes
së rëndë dhe të keqdashjes, nuk arriti të kryente maturën. Vdiq fill e
vetme në moshë fare të re, më 19 shkurt 1981, në Spitalin Onkologjik të
Tiranës, ku as në grahmat e fundit nuk iu lejua që të kishte pranë të
ëmën. Ajo la të shkruar një ditar, i cili është dëshmi për ngjarjet e
ndodhura në izolim si dhe dhjetra poema e poezi të shkruara në vitet
1975-1981, të cilat janë një histori vuajtjesh, dhimbjesh dhe shprese, të
cilat u bënë pjesë e diskutimeve në Klubin e Librit, mbajtur në praninë e
profesorëve dhe mësuesve të historisë, gjuhës dhe letërsisë, mikes së saj
të rinisë, aktores së mirënjohur Rajmonda Bulku dhe vëllait të saj, Petrit
Çomo.

ANA BEJTA 5
 MUSINE
KOKALARI
Musine Kokalari (Adanë, 10 shkurt 1917 - Rrëshen,
13 gusht 1983) ka qenë një veprimtare politike e
kulturore dhe shkrimtare shqiptare e shekullit të XX.
Së bashku me Selfixhe Ciun dhe Jolanda Kodrën ka
qenë ndër shkrimtaret e para në Shqipëri. Pas Luftës
së Dytë Botërore u ftua nga Sejfulla Malëshova që të
merrte pjesë në Lidhjen e Shkrimtarëve. E
përndjekur nga pushkatimi i vëllezërve dhe duke
pasë qenë themeluese e partisë Social-Demokrate
dhe organit të shtypit Zëri i lirisë, u arrestua më 17
janar 1946 dhe e mbajtën 17 ditë në burg. Më 2
korrik të po atij viti, u dënua me 20 vjet burgim nga
gjykata ushtarake e Tiranës si sabotatore dhe armike
e popullit.
ANA BEJTA 6
 "Nuk kam nevojë që të jem komuniste për
ta dashur vendin tim! Unë e dua vendin
tim edhe pse nuk jam komuniste. Unë e
dua progresin e tij. Edhe pse ju keni
fituar luftën, edhe pse ju keni fituar
FJALIMI I SAJ zgjedhjet, ju nuk mund t'i persekutoni ata
KUNDËR REGJIMIT që kanë mendime të ndryshme politike
KOMUNIST! nga ato tuajat. Unë mendoj ndryshe nga
ju, por unë e dua vendin tim. Ju po më
dënoni për idetë e mia. Unë nuk kërkoj
falje, sepse unë nuk kam bërë asnjë faj!"

ANA BEJTA
 Anilda Ibrahimi
Anilda Ibrahimi ka lindur në Vlorë më 1972. Studioi për
Letërsi në Fakultetin Histori-Filologjisë në Universitetin e
Tiranës dhe më 1993 u largua nga Shqipëria, fillimisht në
Zvicër dhe pastaj në Itali, në Romë ku jeton me familjen.
Në Itali ka punuar në Komisionin Italian për Refugjatët ku
është marrë me të drejtat e njeriut deri në 2003. Ka
realizuar projekte kulturore, duke kuruar në veçanti
antologjitë dhe përmbledhjet poetike të autorëve ballkanikë
dhe mesdhetarë. Romani i saj i parë është "E kuqe si
nusja", botuar nga Einaudi në vitin 2008, me të cilin është
vlerësuar dhe me çmimet "Edoardo Kihlgren", "Corrado
Alvaro", "Giuseppe Antonio Arena" etj. Më pas boton
"Dashuria dhe rreckat e kohës". Në vitin 2012 botoi "Nuk
është ëmbëlsi".

ANA BEJTA 8
 Luljeta
Lleshanaku
Ajo është një ndër poetet
bashkëkohore shqiptare. Lleshanaku
ka studiuar letërsi në Universitetin e
Tiranës dhe ishte redaktore në revistën
javore Zëri i rinisë. Më vonë ajo punoi
në gazetën Drita. Ajo është autore e
katër përmbledhjesh poezish,një
volum i cili është i përkthyer në
anglisht. Poezitë e saj janë një
përzierje e imagjinatës me realitetin.

ANA BEJTA 9
 GRATË E PANJOHURA NË LETËRSINË
SHQIPTARE!
Historia e letërsisë shqipe është një ndër më të varfrat për sa u
përket historive të dashurisë. Pakkush e di kush ishte gruaja e
Naim Frashërit apo vajza që frymëzonte Haki Stërmillin, fytyrën e
Eugjenisë së Andon Zako Çajupit apo trishtimin e Brojkës së
Migjenit … Cilat ishin muzat e shkrimtarëve tanë dhe pse
mungojnë biografitë ndryshe të autorëve ….

ANA BEJTA 10
 THENIE PËR GRATË!
"Bukuria e një gruaje nuk qëndron në veshjet që vesh, në figurën
që mbart apo në mënyrën se si kreh flokët. Bukuria e një gruaje
shihet në sytë e saj, sepse kjo është porta drejt zemrës së saj,
vendi ku dashuria banon."
- Audrey Hepburn

ANA BEJTA 11
FALEMINDERIT!
PUNOI:ANA BEJTA