1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016)

Çukurova University, Congress Center, October 26-28, 2016, Adana / TURKEY

Pages: 2439-2447, Paper ID:703

Afşin-Elbistan linyitleri kışlaköy açık ocak işletmesinin bilgisayar

yardımıyla değerlendirilmesi
Amin Gharehoghlani1, Ali Can Özdemir2, Ahmet Dağ3
1Çukurova Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Adana, Türkiye; amin.gharehoghlani@gmail.com
2Çukurova Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Adana, Türkiye; acozdemir@cu.edu.tr
3Çukurova Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Adana, Türkiye; ahmdag@cu.edu.tr

Özet
Maden işletme planlarının optimum bir şekilde yapılabilmesi için öncelikle yatağın üç boyutlu
katı modelinin ve blok modelinin hassas bir şekilde elde edilmesi gerekmektedir. Günümüzde,
maden planlaması için kullanılan birçok bilgisayar yazılımı mevcuttur. Bu yazılımlardan bir
tanesi de ulusal kaynaklı ve yeni geliştirilmiş olan Netpro/Mine programıdır. Bu programın
uygulabilirliği ülkemizin önemli linyit rezervlerinden birine sahip olan Afşin-Elbistan linyit
havzasındaki Kışlaköy sahasına uygulanarak test edilmiştir.
Ayrıca, bu çalışma sondaj verilerinin değerlendirilmesini, Netpro/Mine programı kullanılarak
yatağın katı ve blok modelinin oluşturulmasını ve blok modelden elde edilen ayrıntılı hacim
hesaplamalarını içermektedir.

Anahtar Kelimeler: Netpro/Mine, Katı Model, Blok Model, Kışlaköy Linyit Sahası

Computer aided evaluation of Afsin-Elbistan lignite kislakoy open cast mine

Abstract
To make optimum mine plans first the solid and block model of the mine deposit must be
obtained at the right way. Nowadays, there are many computer software used for mine planning.
One of these softwares is the national resource and the new developed computer program
Netpro/Mine. The availability of this program is tested by applying to the Kışlaköy area which
belongs to the lignite basin of Afşin-Elbistan and is one of the most important lignite reserves
of our county.
In addition, this study includes the evaluation of drillhole data, the creation of solid and block
model by using the Netpro/Mine program and the detailed volume calculations obtained from
the block model.

Keywords: Netpro/Mine, Solid Model, Block Model, Kıslakoy Lignite Mine

1. GİRİŞ
Enerji, bir ülkenin ekonomik ve sosyal gelişiminin, en temel ve sürükleyici gereksinimlerinden biridir.
İnsanların ihtiyaçlarının karşılanmasında ve gelişmenin sağlıklı olarak sürdürülmesinde gerekli olan
enerji özellikle sanayi, konut ve ulaştırma gibi sektörlerde kullanılmaktadır. Ayrıca, insanın ortalama
ömür süresinin uzatılması ve hayat standartlarının yükseltilmesin de birinci derecede bir gereksinim
olarak kabul edilmektedir. Bununla beraber dünyada nüfus artışıyla birlikte, sanayileşmenin artması,
teknolojinin gelişmesi ve küreselleşme sonucu artan ticari olanaklar, her geçen gün enerjiye olan ihtiyacı
da arttırmaktadır.
Enerji ihtiyacını karşılamak için hammaddelerin değerlendirilmesi sırasında optimum koşulların sağ-

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2439
lanması gerekmektedir. Bu optimum koşullar günümüz teknolojisi sayesinde geliştirilmiş ve halen ge-
liştirilmekte olan bilgisayar yazılımları kullanılarak kolaylıkla elde edilmektedir. Bilgisayar yardımı ile
maden yatağının modellenmesi işlemi ilk defa 1960’lı yılların başlarında kullanılmıştır [1]. Sonrasında,
madencilik sektöründe mevcut kaynağın tümünü değerlendirip, tüketilen madenlerden maksimum fay-
da sağlamak ve maden rezervlerinin tam olarak tespiti amacıyla çeşitli bilgisayar programları geliştiril-
miştir. Bu programlardan birisi de, Hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü, TKİ ve TÜBİ-
TAK işbirliğiyle maden yatağının bulunmasından üretimin tamamlanması aşamasına kadar tüm teknik
tasarımın yapılabilmesini sağlayan, bu alanda Türkiye’nin ilk yerli ürünü olan Netpro/Mine bilgisayar
programıdır [2].
Netpro/Mine programı, topografik arazi modelinin oluşturulması, sondajların ve jeolojik araştırmaların
yardımıyla 3 boyutlu cevher modelinin elde edilmesi, kaynak ve rezerv hesaplamaları, arazi ve cevher
modeli kullanılarak cevher yatağının hangi yöntem ile en verimli, ekonomik ve çevreye en az zarar ve-
recek şekilde üretileceği belirlenip üretim tasarımları gerçekleştirebilecek şekilde geliştirilmiştir [3].
Afşin-Elbistan Linyit Havzası Ülkemizdeki linyit yatakları içinde en büyük potansiyele sahip, düşük ısıl
değerlerine rağmen enerji hammadde kaynakları arasında en önemlisidir. Kahramanmaraş İlinin Afşin
ve Elbistan İlçelerini kapsayan havzada toplam 4,8 milyar ton görünür rezerve sahip olduğu bilinmekte-
dir. Bu miktar Ülkemizde bulunan linyit rezervinin %33’ ünü oluşturmaktadır [4].
Bu çalışmada, örnek uygulama alanı olarak Afşi n-Elbistan linyit havzası seçilmiş olup, Netpro/Mine
madencilik yazılımı kullanılarak bu bölgeden elde edilen sondaj verileri değerlendirilmiştir. Sondaj ve-
rilerinden faydalanarak enkesit modelleme, enklesitlerden katı modelle ve daha sonrasında blok mo-
delleme aşamaları gerçekleştirilmiştir. Elde edilen blok modellere en yakın komşu yöntemi ile öznitelik
(kalori) değerleri atanmıştır. Linyit sahası için sınır tenör değeri 750 kg/kal olarak belirlenmiş olup
rezerv hesaplamaları bu sınır değer üzerinden yapılmıştır. Rezerv hesaplama sonuçları daha önce yapı-
lan çalışmalar ve fiili durum ile karşılaştırılmış olup oldukça yakın sonuçların elde edildiği görülmüştür.

2. MATERYAL VE METOD
2.1. Materyal
Bu çalışma da uygulama alanı olarak, Kahramanmaraş iline bağlı Afşin-Elbistan ilçeleri arasında bulunan
Linyit havzasına ait Kışlaköy sektörü seçilmiştir. Sektör üzerinde daha önceki yıllarda Maden Tetkik Ara-
ma (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından 280 adet karotlu sondaj yapılmıştır. Bu sondajlardan elde edilen
veriler, madencilik sektöründe kullanılan bilgisayar programlarından biri olan Netpro/Mine programı
ile değerlendirilmiştir.
2.1.1. Çalışma Alanı
Afşin-Elbistan linyit havzası Türkiye linyit rezervlerinin yaklaşık %46’sını oluşturmaktadır. Bu nedenle
Ülkemizin enerji üretimini açısından önemli yer tutmaktadır. Bu havza A (Kışlaköy), B (Çöllolar), C (Af-
şin), D (Kuşkayası), E (Çobanbey) ve F sektörlerine ayrılmıştır. Kışlaköy Açık Ocak İşletmesi (AEL) hav-
zanın A sektöründe yer almaktadır (Şekil 1). Çalışma alanı 1/25.000 ölçekli Afşin L 38 a4 paftasında yer
alır. İşletme sahası Kahramanmaraş İli, Afşin ilçesinin kuzeydoğu’sunda ilçe merkezine 15 km uzaklıkta-
dır. Afşin–Elbistan havzasının batısında Çoğulhan, GD’sunda Kışlaköy yerleşim alanı bulunmaktadır [5].
2.1.2. Netpro/Mine Programı
Netcad, Hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği, TKİ ve TÜBİTAK işbirliğiyle maden yatağının bu-
lunmasından üretimin tamamlanması aşamasına kadar tüm teknik tasarımın yapılabilmesini sağlayan
Türkiye’nin ilk yerli ürünü olan Netpro/Mine mühendislik uygulamasını Aralık 2010 tarihinde kulla-
nıma sunmuştur. Netpro/Mine maden yatağı modelleme ve maden işletmeciliğinin tüm aşamalarını
bir arada gerçekleyen Netcad modülüdür. Netpro/Mine %100 yerli bilgi ile geliştirilen bir yazılım olup
Türkçe ve İngilizce sürümleri mevcuttur ve yazılım hala ilgili kurumlar tarafından geliştirilmeye devam
edilmektedir. Veri girişi, sayısal arazi modeli oluşturma, 3B görüntüleme ve sayısallaştırma, jeolojik katı
modelleme, blok modelleme, jeoistatistiksel kaynak ve rezerv kestirimi, işletme tasarımı ve üretim plan-
laması gibi tüm araçların Netcad çatısı altında kullanılabilmesini sağlar. Ulusal kaynaklı bir program ol-
duğundan dolayı ve kullanım dili avantajı ile önümüzde ki yıllarda madencilik faaliyetleri gerçekleştiren
kişiler tarafından tercih edilen bir program olacağı düşünülmektedir [2].
1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2440
 Şekil 1. Çalışma alanının yerbulduru haritası [6].

2.2. Metod
2.2.1. Sondaj Verilerinin Girişi
Netpro/Mine yazılımı ile proje oluşturabilmek için sondaj verilerine ait “.csv” formatında 4 adet (Sondaj,
Açı, Litoloji, Hamörnekleme) veri dosyası oluşturulmalıdır. Bu dosyaların sırası ile şu bilgileri içermesi
gerekmektedir;
• Sondaj; Sondaj No, Derinlik, Koordinat Bilgileri (X, Y, Z)
• Açı; Sondaj No, Derinlik, Başlangıç Kotu, Bitiş Kotu, Doğrultu, Eğim
• Litoloji; Sondaj No, Başlangıç Kotu, Bitiş Kotu, Litoloji
• Ham Örnekleme; Sondaj No, Başlangıç Kotu, Bitiş Kotu, Öznitelik Değerleri (ısıl değer, kül, nem,
vs…) [7].
2.2.2. Enkesit Modelleme
Sondajlar içerisinde bulunan bir litolojik birimin, korelasyonu ardından sayısallaştırma işlemleri için alı-
nan kesitler boyunca enkesit modeli elde edilir. Cevherin yeraltında ki dağılımına göre belirli bir doğrul-
tuda tüm cevher kütlesini kapsayacak şekilde enkesit modeli oluşturulur. Bu enkesitler katı modelleme

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2441
yöntemlerinden biri olan enkesitlerden katı modelleme işleminde kullanılmaktadır [7]. Şekil 2 ‘de sanal
bir kömür damarını sınırlayacak şekilde oluşturulmuş olan örnek bir enkesit modeli görülmektedir.

Şekil 2. Örnek enkesit model görünümü

2.2.3. Enkesitlerden Katı Modelleme

Pratikte uygulanan birbirinden farklı katı modelleme teknikleri bulunmaktadır. Bu nedenle farklı bilgi-
sayar programları ile farklı teknikler kullanılarak katı modeller oluşturulabilir. Katı modelleme işlemin-
de kullanılacak olan modelleme tekniğinin seçiminde, maden yatağında bulunan cevherin tipi, cevhe-
rin yataklanma türü, çalışma arazisinin jeolojisi gibi birçok parametre göz önünde bulundurulmalıdır.
Ancak bu parametreler değerlendirildikten sonra doğru ve güvenilir bir şekilde katı modelleme işlemi
yapılabilir. Bunun dışında planlama yapacak olan kişinin modelleme yöntemleri hakkında bilgi ve tecrü-
besinin olması gerekmektedir [2].
Enkesitlerden katı modelleme yönteminde cevher yatağının tamamını kapsayacak şekilde belirli bir
doğrultuda oluşturulan enkesitler yardımıyla katı model oluşturulur. Mevcut olan enkesitler sırası ile
seçilerek enkesitlerden katı model oluştur komutu ile katı model elde edilir [7]. Şekil 3’te bu yöntem ile
oluşuturulan örnek bir katı model görülmektedir.

Şekil 3. Enkesitlerden elde edilen örnek katı model görünümü

2.2.4. Blok Modelleme

Bir cevher kütlesinin blok modeli, cevher kütlesinin soyut küçük bloklara bölünmesiyle elde edilir. Her-
hangi bir blok modelde tek bir blok, üçlü indeks sistemi (i, j, k) ile tanımlanabilir. Bu tanımlama genel
olarak 3D şeklinde ifade edilir. Bu blokların boyutlarını belirlerken, tenör değişimi, jeolojik devamlılık,
makine kapasiteleri, şev stabilitesi ve bilgisayarın veri depolama sınırı gibi faktörler göz önüne alınma-
lıdır [8,9]. Şekil 4’te örnek bir blok model görünümü verilmiştir.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2442
 Şekil 4. Örnek blok model görünümü

2.2.5. Blok Değerlerinin Tahmini

Üç boyutlu blok modelde her bir bloğa jeolojik karakteristikler, metalürjik özellikler ve jeomekanik pa-
rametreler atanır. Bu parametrelerin atanması geometrik, ters uzaklık, jeoistatistik veya bulanık mantık
gibi interpolasyon yöntemlerinden biri ile yapılır [3].
En yakın komşu yöntemi, temelinde poligon yöntemi olup sık kullanılan interpolasyon yöntemlerinden
biridir. Kestirilecek noktayı etkileyen noktalarda ki değerlerden en yakın olanı belirnenip kestirim değe-
ri olarak atanmaktadır [10].
3. ÖRNEK UYGULAMA
Bu çalışma, Afşin-Elbistan Linyit havzası Kışlaköy(A) sektörünün kazı yapılmayan bölümü ile Koridor
(D) yatağı üzerindeki karotlu sondaj logları temel alınarak; 1:2.7(dikey:yatay) şev açısı ile oluşan nihai
işletme sınırı içerisinde sırası ile enkesit, katı ve blok modellerin oluşturulmasını ve elde edilen bloklara
en yakın komşu yöntemi ile ısıl değerlerin atanmasını sonrasında blok model üzerinden yapılan hacim
sorgulama ve rezerv değerlendirme hesaplamalarını içermektedir. Uygulanan tüm işlemler, çalışma sa-
hasını kapsayan 3 boyutlu jeolojik modelin örtü ve kömür olmak üzere 2 ayrı tabaka (damar) şeklinde
değerlendirilerek ayrı ayrı yapılmıştır.
Netpro/Mine madencilik yazılımı, uygulamanın başında sondaj verilerinin değerlendirilmesi aşamasın-
dan en son yapılan hacim ve rezerv hesaplamalarına kadar her adımda kullanılmıştır. Program dilinin
Türkçe olması ve hazır menülerinin kullanılabilirliği sayesinde planlama aşamaları oldukça kolay ger-
çekleştirilmiştir.
3.1. Sondaj Verilerinin Değerlendirilmesi
Çalışma sahasında daha önceki yıllarda MTA tarafından yapılan karotlu sondajlardan 280 tanesine ait
mevcut bilgilerden proje veri dosyaları oluşturulmuştur. Çalışmada kullanılan veri dosyalarının elde
edildiği sondaj lokasyonları Şekil 5’te görülmektedir. Selektif kazı kalınlığı 0,3 m olarak düşünüldüğün-
den dolayı kalınlığı 0,3 m’den küçük olan ara kesmeler kömüre dahil edilmiş ve kömüre ait, Kalori (kcal/
kg) öznitelik değerleri için 1 değeri atanmıştır.
Ayrıca sondajlardan alınan karot numunelerin eşit uzunlukta olmalırı mümkün olmayabilir. Farklı uzun-
luktaki bu karotların, tahmine olan hata payını minimuma düşürmek amacıyla kompozitleme işlemi uy-
gulanmıştır. Kuyu loğu, ortalama karot uzunluğu dikkate alınarak 2,5 m aralıklara bölünerek kompozit
veriler elde edilmiştir.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2443
 Şekil 5. Sondaj lokasyonlarının dağılımı

3.2. Enkesiterin Elde Edilmesi

Bu çalışmada, jeolojik model (örtü ve kömür) enkesitlerden katı model oluşturma yöntemiyle elde edil-
miştir. Katı modellerin doğruluğu için enkesitlerin mümkün olduğu kadar çok sayıda ve oldukça hassas
bir şekilde çizilmesi sağlanmıştır. Nihai işletme sınırı içerisinde kalan örtü ve kömüre ait enkesitler oluş-
turmak amacıyla sahada kuzey-güney doğrultusunda, tüm sınırı kapsayacak şekilde 200 m aralıklarla
bir birine paralel 34 adet kesit düzlemi oluşturulmuştur (Şekil 6).

Şekil 6. Kesit düzlemleri

Belirlenen her bir kesit düzlem çizgilerinin örtü tabakası ve ocak yüzeyleri ile çakıştırılıp düzlem üze-
rinde elde edilen çoklu doğruların ocak sınırı içerisine düşen kısmı özel nokta yakalama modları ile
sayısallaştırılarak elde edilmiştir. Bu şekilde elde edilen örtü ve kömür tabakalarına ait enkesitler Şekil
7’de topluca verilmiştir.

(a) (b)
Şekil 7. Elde edilen enkesitler (a) Örtü, (b) Kömür

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2444
3.3. Katı Modellerin Elde Edilmesi
Netpro/Mine programının komutu kullanılarak enkesitlerden katı model oluştur yöntemi ile örtü enke-
sitleri sırayla seçilerek örtü tabaksının katı modeli oluşturulmuştur. Aynı işlem kömür tabakası içinde
uygunlanmış olup kömür katı modeli elde edilmiştir (Şekil 8).

(a) (b)
Şekil 8. Elde edilen katı modeller (a) Örtü, (b) Kömür
3.4. Blok Modellerin Oluşturulması
Blok model oluşturulurken birden fazla blok model boyutları değerlendirilmiştir. Katı modeli en iyi tem-
sil edecek şekilde, bilgisayar hafızası göz önünde bulundurularak ve tahmin hatasını minimuma indire-
cek blok boyutları hem örtü hem de kömür için 50 x 50 x 2,5 m olarak belirlenmiştir. Bu parametrelere
göre Şekil 9’da örtü ve kömür tabakaları için elde edilen blok modeller görülmektedir.

(a) (b)
Şekil 9. Elde edilen blok modeller (a) Örtü, (b) Kömür

3.5. Bloklara Isıl Değer Atama

Arakesmeler kömür horizonu içerisinde çok sayıda ve düzensiz olarak dağılması sebebiyle ara kesme
tabakasına ait katı ve blok modeller hassas bir şekilde elde edilememiştir. Bu nedenle bloklara ısıl değer
tahmini yapılırken en yakın komşu yöntemi kullanılmıştır.
Sahada yapılan üretim tahmini, temel değişken olan kalorifik değer dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir.
Çalışma sahasında sınır değer (işletme tenörü) 750 kcal/kg olarak belirlenmiştir. Bu değerin altında ka-
lorifik değere sahip bloklar örtü (ara kesme veya kömür yan kayacı), üstündeki bloklar ise kömür olarak
değerlendirilmiştir ve hesaplanan hacim değerleri Tablo 1’de verilmiştir.
Tabaka İşletme Sınır Kalori (kcal/kg) Hacim (m3)
Kömür < 750 323.655.365,234
≥ 750 535.116.796,875
Örtü < 750 1.708.002.973,633
≥ 750 37.120.274,414

Tablo 1. Kömür ve örtü tabakaları için hesaplanan hacim değerleri

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2445
3.6. Kazı Vaziyet Planına Göre Üretim Sorgulama
Mevcut bulunan ve üretimi gerçekleştirilmiş olan Nisan 2008 tarihli kazı yüzeyi ile 2013 yılsonu kazı
yüzeyi arasında kalan (üretimi yapılan) bloklar, kullanılan yöntemin geçerliliğini belirlemek için tüm
sahayı temsil eden blok modelden ayıklanmıştır. Bu işlem sonrasında elde edilen örtü ve kömür tabaka-
larına ait blok modeller Şekil 10’da verilmiştir.

(a) (b)
Şekil 10. 2013 yılsonu itibari ile üretimi yapılmış bloklar (a) Örtü, (b) Kömür
Hacim hesaplamaların doğruluğunu kontrol etmek amacı ile belirli tarihler arasında (Nisan 2008–2013
yılsonu) teorik olarak hesaplanan sonuçlar aynı tarihler arasındaki fiili üretim ile karşılaştırılmıştır. Bu
çalışma kapsamında teorik olarak hesaplanan ve işletme tarafından gerçekleştirilen kazı miktarları Tab-
lo 8’de görülmektedir.
Toplam Kazı Miktarı (m3)
AEL Gerçekleşen 287.557.519
Teorik Olarak Hesaplanan 265.388.010
Fark -22.169.509
Tablo 8. Nisan 2008 – 2013 yılsonu tarihleri arası kazı miktarları
Tablo 8 incelendiğinde oluşan fark, teorik olarak hesaplanan kazı miktarının %8,3 ünü temsil etmekte-
dir. Bu farkın yaklaşık %1,3 ü katı modelden blok model oluşturma işleminden geldiği bilinmektedir ve
bu pay düşüldükten sonra yaklaşık %7’lik bir hata payı ile tahminlerin gerçekleştiği görülmüştür.

5. SONUÇLAR
Netpro/Mine bilgisayar programı kullanılarak, Afşin-Elbistan Kışlaköy (A) sahasına ait sondaj verileri-
nin değerlendirilmesi ve düzenlenmesi, enkesit modelleme, katı modelleme, blok modelleme, ısıl değer
tahmini ve kalite-rezerv hesaplamarı yapılmış olup sonuçların doğruluğu değerlendirilmiştir. Bu işlem-
lerin uygulanması sırasında Netpro/Mine yazılımının, bütün madencilik tasarımları tek bir çatı altında
toplayabildiği, yalın kullanıcı ara yüzüne sahip olduğu ve geniş raporlama seçenekleri ile 2B/3B tasarım
işlemleri (CAD) ile Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) birleştirilmesinde güçlü olduğu görülmüştür.
Örnek uygulama kapsamında, sondaj verilerinin tanımlayıcı özet istatistik değerlerine bakılarak karak-
teristik özellikleri belirlenmiştir. Çalışma sahasını kapsayan jeolojik model, örtü ve kömür olmak üzere
2 ayrı tabaka olarak değerlendirilmiş olup tüm modelleme (enkesit, katı, blok) işlemleri bu 2 tabaka
üzerinde uygulanmıştır. Enkesitlerin modellenmesi ve enkesitlerden katı modelleme işlemleri ile katı
modeller elde edilmiştir. Daha sonra düşük tahmin hatası ve sahayı en iyi temsil edecek şekilde optimum
blok boyutları 50 x 50 x 2,5 m olarak belirlenmiş ve blok model oluşturulmuştur. Tahmin işleminden
önce birçok farklı kompozit uzunlukları denenmiş, orijinal verileri en iyi temsil eden kompozit uzunluğu
olarak 2,5 m alınarak kompozitleme işlemi yapılmıştır. Kömür modeli içerisindeki her bir bloğun ısıl
değeri en yakın komşu yöntemi ile tahmin edilmiştir. Kışlaköy sahasında sınır tenör olarak belirlenen
750 Kcal/kg ısıl değerinin üzerinde ortalama ısıl değer 1102,272 kcal/kg olan toplam 535.116.796 m3
kömür ve 2.068.778.613 m3 dekapaj hesaplanmıştır.
Bu çalışmada kullanılan yöntemin uygulanabilirliği ve elde edilen sonuçların geçerliliği açısından, ça-
lışmada hesaplanan toplam kazı miktarı (2.603.895.410 m3) daha önce aynı veriler kullanılarak RWE
tarafından hesaplanan toplam kazı müktarı (2.531.819.000 m3 )ile karşılaştırılmış olup sonuçların ma-
kul olduğu görülmüştür [11]. Ayrıca, Nisan 2008–2013 sonu arasında gerçekleştirilecek olan kazı mik-
1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2446
tarları hesaplanmış (265.388.010 m3) ve bu sonucun AEL işletmesince gerçekleşen fiili kazı miktarına
(287.557.519 m3) yakın olduğu görülmüştür

REFERANSLAR
[1] Jiang Y. D. (1998) “An Interactive 3-D Mine Modelling, Visualization and Information System” Queen’s
University, Minning Enginering, The Degree of Doctor of Philosophy, Canada, 213p
[2] Özdemir A. (2013) “Yüzey Modelleme Teknikleri ve Kömür Yatağına Uygulanması” Çukurova
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 83s.
[3] Arıöz D. (2011) “Afşin-Elbistan Linyit Sahası Çöllolar Sektörünün Netpro/Mine Yazılımı ile Değerlendi-
rilmesi” Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 91s.
[4] http://www.euas.gov.tr/Sayfalar/haberdetay.aspx?hid=134
[5] Otto G. (1969) “Lignite Deposit of Afsin-Elbistan Feasibility Report” Vol 1, Köln, p.123
[6] Mert B. A. (2010) “Afşin-Elbistan Kömür Havzasındaki Madencilik Faaliyetlerinde Coğrafi Bilgi Sistem-
leri ile Küresel Konumlama Sistemlerinin Kullanım Olanaklarının Araştırılması” Çukurova Üniversitesi,
Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 323s.
[7] Netcad. (2012) “NETCAD Netpro/Mine Kullanım Klavuzu” ss.392, Ankara.
[8] Mert B. A. (2004) “Jeoistatiksel Analiz Üzerine Bir Bilgisayar Programı: Antalya-Akseki-Kızıltaş Boksit
Yatağına Uygulanması” Çukurova Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi, Adana, Turkey, s.26.
[9] Saydam S. (1995) “Blok boyutu seçiminin kömür rezerv tahminine etkisi” Dokuz Eylül Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 58s.
[10] Gharehoghlani A. (2014) “Afşin-Elbistan Linyitleri Kışlaköy Açık İşletmesinin Bilgisayar Yardımıyla
Kazı ve Üretim Planlaması” Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana,
83s.
[11] RWE. (2008) “Maden Planlaması – Aşama I: Uzun Vadeli Maden Planlaması Projesi” Proje Numarası:
P-0636, Versiyon:2.0.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

2447