TÜRBİN KADEMELERİNDE İŞ VE VERİMLER

İş ve verim ifadeleri, türbin kademelerindeki genişleme için

elde edilecektir. Şekil 2.13 ‘ de türbin kademesindeki
gazın termodinamik özellikleri gösterilmiştir.

Şekil 2.13. Türbin Kademesinde

Genişleme

Genişleyen akış dikkate alındığında türbin kenarının düşük

basınç kenarı, yüksek basınç kenarından daha uzun
gösterilmiştir. Zıttı kompresörler için doğrudur.
Hem türbinde hem de kompresörde akış prosesleri lüle ve
difüzördeki gibi adyabatik olarak kabul edilir (q = 0). Bu
durum pratikte de doğru bir yaklaşım olarak
değerlendirilebilir. Çünkü gövde için ısı izolasyonu
yapılmıştır.
sbt   k1 
pv k
 sbt  v  k  sbt 
p

 2.9
p  
b t
k s
pv
Şekil 2.14. Açık sistem için p-v
diyagramı

Şekil 2.14 ‘ deki diferansiyel alan , W  vdp 2.10

Yukarıdaki denklemde yerine konulursa;
 p2 p2   1 
 sbt p  k  dp
W1 2    vdp     
p1 p1   
p2
 1 
 p k p  k   1   1  
 sbt    sbt p 2  k  p 2  sbt p1 k  p1 2.11
 1 k 1
  1
     
 k  p1

(2.10) denklemi 1 ve 2 noktalarına göre düzenlenirse;

sbt  1 
v1  k

 sbt p1 k  2.12
p  
sbt   
1
v2  k  sbt p 2 k  2.13
p  
(2.12) ve (2.13) denklemleri (2.11) denkleminde yerine
konulursa;
k
W1 2  RT1  RT2   k R T1  T2   cp T1  T2   h1  h 2  h 2.14
k 1 k 1
1 1
h  p  W12  p 2.15
 
Şekil 2.15’ de entalpi –entropi (h-s) koordinatlarında,
tersinir ve tersinmez adyabatik prosesler görülmektedir.
Giriş şartları, p1, T1, h1, c1 olarak giriş durma değerleri p01,
T01, h01 olarak alınmaktadır.

c12
2
Wa Ws

c 22
c 22 s
2
2

Şekil 2.15. Türbin kademesinde gerçek ve ideal genişleme

 Türbin şaftındaki gerçek iş, giriş ve çıkıştaki gerçek durum
entalpilerindeki farktan hesaplanır.

Wa  h 01  h 02  c p T01  T02  2.16

Gerçek güç;
.
Pa  m Wa 2.17
P1
Bir türbinin verimi aynı basınç oranı için Pr  gerçek işin
ideal işe oranı olarak tanımlanır. P2
Saf tan alinan gercek is h h T T W
tt   01 02  01 02  a 2.18
Giris ve halleri ara sin deki ideal is h 01  h 02s T01  T02s Ws
Şekil 2.15’ de görüldüğü gibi, P02s ve P02 durma basınç çizgileri
farklıdır. Bununla birlikte aralarındaki fark çok küçüktür.
Durma basınç oranı; P01 P01
Pr 0   2.19
  P02s P02
 
 T   1 
T01  T02s  T01 1  02s   T01 1 
 T01   T01 
 T02s 

  
   
   
 T  1 1
T01  T02s  T01 1  02s   T01 1    T 1  
 T01   T  01
 k 1


01
   P01  k 
 T02s   
 
  P02  
 k 1
 T01 1  Pr 0  k 
 2.20


 
Denklem (2.20) denklem (2.18)’ de yerine konulursa;

T01  T02
tt  k 1
2.21
T01 1  Pr 0  

k 
 
Böylece şafttan alınan gerçek iş

Pa  m Wa  m c p T01  T02   m c p t 1  Pr 0  k 


. . . k 1

2.22
 
Toplam entalpiden statik entalpiye verim ifadesi yazılırsa;
Bazı türbin kademleri atmosfer veya kompresör gibi kapalı bir kap
c 22 s
içine boşalırlar. Dışarı atılan kadarlık kinetik enerji kaybolur
2
ve türbinden sonra kullanılamaz.

Ws'  h 01  h 02s  c p T01  T02s  2.23

Gerçek şaft işi ise, değeri türbin verimine bağlı olmadığından
denklem (2.23) ile aynıdır. Toplamdan statığe veri;

h 01  h 02 T01  T02
ts   2.24
h 01  h 2s T01  T2s
P01
P 
r
'
2.25
P2
  
   
   
 T2s   1   1 

T01  T2s  T01 1  
  T 1   T 1 
 T 01 
01
 T  01
 k 1

  P01  
01
 T  k
 2s   P  
  2 
k 1
 
 

 T01 1  Pr' k  2.26
 
Denklem (2.25) denklem (2.24) de yerine konulursa

T01  T02
ts  k 1
2.27
 
 
T01 1  Pr'

k 
 
Aynı sınır şartları için toplamdan toplama verim  tt ve toplamdan
statiğer verim  ts karşılaştırması yapıldığında;

tt  ts 2.28

YENİDEN ISINMA ETKİSİ

Türbin verimi üzerine termodinamik etki Şekil 2.16 da gösterildiği

gibi 1 ve 2 halleri arasındaki kademler göz önüne alınarak en iyi
şekilde tanımlanabilir. Toplam genişleme aynı verimde;

st  s1  s 2  s 4 2.29

Ve eşit basınç aralıklarında;

P1 Px Py Pz
   2.30
Px Py Pz P2
Dört kademeye bölünebilir. Burada  st kademe verimi,  si i.
Kademe verimini göstermektedir.
 Ws1 Wa1

Wa 2
Ws 2

Wa 3
Wa
Ws 3
Ws
Wa 4
Ws 4

Şekil 2.16 Türbin kademesindeki genişlemeye yeniden ısınma etkisi

 Giriş ve çıkış hızları eşit ise, 1 ‘ den 2’ ye genişleme
esnasında türbin verimi;

Wa
T  2.31
Ws
Wa  T Ws 2.32
Wa1
s1  , Wa1  s1 Ws1  2.33a 
Ws1
Wa 2
s 2  , Wa 2  s 2 Ws 2  2.33b
Ws 2
Wa 3
s3  , Wa 3  s3 Ws3  2.33c
Ws3
Wa 4
s 4  , Wa 4  s 4 Ws 4  2.33d 
Ws 4
 Türbin kademlerinde yapılan gerçek iş;

Wa  Wa1  Wa 2  Wa 3  Wa 4 2.34

Denklem (2.34) de denklem (2.33a-d) yerine konulursa

Wa  s1 Ws1   s 2 Ws 2   s 3 Ws 3   s 4 Ws 4  2.35

Wa  st Ws1  Ws 2  Ws 3  Ws 4  2.37
4
Wa  st  Ws  2.39
s 1

 4 
  Ws  
T  st  s 1  2.40
 Ws 
 
 
Şekil 2.15’ de, sabit basınç eğrileri sağa doğru ıraksadığı
için, (2.40) denkleminde, Türbin kademlerinde yapılan
gerçek iş;
 4 
  Ws  
T  st  s 1
 1 2.41
 Ws 
 
 
T  st 2.42
 4 
  Ws  
 s 1  1 ifadesine yakınsak faktörü denilmektedir ve
 Ws 
  daima birden büyüktür.    olması
  T st
yeniden ısınma olarak bilinen termodinamik etki
sayesinde meydana gelmektedir. Bu kademeye dışarıdan
bir ısı transfer edildiği anlamına gelmez. Sadece AX, BY,
CZ ve D2 sabit basınç prosesi altında ısınma olarak (veya
yeniden ısınma) veya entalpi artışı olarak kademe
kayıplarının yeniden ortaya çıkışıdır.
 Bir kademenin gerçek aerodinamik performansını görmek
için küçük veya sonsuz küçük kademe kavramı dikkate
alınmalıdır. Sonsuz küçük kademe sonsuz küçük basınç
düşülü hayalı bir kademedir. Bundan dolayı, yeniden
ısınma etkisi bağımsızdır. Bir sonlu kademe aynı verime
sahip sonsuz küçük sayıda kademeye bölünür. Sonsuz
küçük kademenin girişindeki basınç P, sıcaklık T dir.
İzentropik sıcaklık düşüşü, dTs ve gerçek sıcaklık düşüşü
dT dir Böyle bir kademenin verimi;
Gercek sicaklik dususu dT
p   2.43
Izentropik sicaklik dususu dTs
dT
dTs  2.44
p
Şekil 2.17’ de görüldüğü gibi, sonsuz küçük izentropik
genişleme prosesinde,
Şekil 2.17’ de görüldüğü gibi, sonsuz küçük izentropik
genişleme prosesinde,

dTs dT
T  dT
T  dTs

Ws 4
T2
T2s Şekil 2.17 Sonsuz küçük ve sonlu genişleme prosesi

k 1
T  dTs  P  dP 
2.45
k
 
T  P 
 k 1
dTs  dP 
2.46
k
1  1  
T  P 
Binom açılımında;

1  x n  1  nx  nn  1 x 2  nn  1n  2 x 3  ....  x 2  1 2.47

2! 3!
Denklem (2.46) denklem (2.47)’ye göre düzenlenirse,

dTs k  1 dP dTs k  1 dP
1  1   2.48
T k P T k P

Denklem (2.44), denklem (2,48)’ de yerine konulursa;

 dT 
 
 
 p   k  1 dP 2.49
T k P
 T2 P
dT k  1 2 dP
T T  p k P P
1 1

 T2  k  1  P2 
ln
T 
  p ln
P 
 2.50
 1  k  1 
 k 1 
p  
T2 P   k 
  2  2.51
T1  P1 
Denklem (2.50) ‘den
 T2 
l n
 

 k   T1 
p    2.52
 k 1  P2 
l n
 
 P1 


Şeklinde düzenlenir. Buna göre, Şekil 2.17 deki kademe için

kademe verimi;
T1  T2
st  2.53
T1  T2s
  
 
 T2   1 
T1  T2  T1 
1  T   T1 1  T1  2.54
 1 
 T2 
 
Denklem (2.51), denklem (2.54 )’de yerine konulursa;
 
   
   
 T2   1  1   T1 
k 1
p 
1  1  Pr  k 2.55

T1  T2  T1 
1  T   T1 1   T 
 T1    
1 k 1
 1   
p  

T     P1  k

 
 Pr  P 
  2   
  2  

Şeklinde düzenlenir. Buna göre, Şekil 2.17 deki kademe için

kademe verimi;
  
   
   
 T2 s   1  1   T1 
k 1

 T1 1  1  Pr  k  2.56

T1  T2 s  T1 
1  T    T1 1  
 1   T1    k 1
  
   
T  P1 k
     
  2s     Pr  P  
  2  

denklem (2.55) ve denklem (2.56 ), denklem (2.53)’de yerine

konulursa;
k 1
1  Pr  k p
 
T1  T2
st   k 1
2.57
T1  T2 s 1  Pr  k


Denklem (2.57)’ ye bakıldığında;

st  f Pr , p  2.58
Basıncın ve politropik verimin bir fonksiyonu olduğu
görülmektedir. Denklem (2.57) çok kademeli türbine de
uygulanabilir. Bu durumda kademe verimi (st) türbin
verimi (T) ile kademe basınç oranı,türbin basınç ile yer
değiştirecekltir.
Basıncın ve politropik verimin bir fonksiyonu olduğu
görülmektedir. Denklem (2.57) çok kademeli türbine de
uygulanabilir. Bu durumda kademe verimi (st) türbin
verimi (T) ile kademe basınç oranı,türbin basınç ile yer
değiştirecektir. Şekil 2.18 sonsuz küçük kademe veriminin
(p) değişik değerleri için basınç oranı ile kademe verimi
arasındaki değişimi göstermektedir.

Şekil 2.18 p=sabit ise basınç oranı ile verimin değişimi

P1
Pr 
P2
Pr=1 civarındaki eğriler kesik çizgi ile gösterilmiştir. Çünkü
Pr=1 olduğu bir kademe mümkün değildir. Bununla birlikte
Pr=1 yakın bölgelerde stp’lik minimum verime sahiptir.
Yeniden ısınma etkisi hesaba katıldığında, kademe verimi
sonsuz küçük kademe veriminden daima daha büyüktür.
Yeniden ısınmanın kümülativ etkisiyle basınç oranıyla
birlikte iki verimin arasındaki fark artacaktır.

ÇOK KADEMELİ TÜRBİNLER

Çok kademeli buhar ve gaz türbini tasarımı yapılırken,;

1. İdeal gazların gaz türbini kademlerinde uygulanabilmesine

karşılık, buhar türbinlerinde hatalı sonuçlara vermektedir.
Bunu ortadan kaldırmak için, su buharı için hazırlanmış
Mollier diyagramı ve su tabloları kullanılır.
2. Çok kademeli buhar türbinleri gaz türbinlerine göre daha
fazla kademeye sahiptir. 200 MW dan daha fazla enerji
üreten buhar türbinlerinde kademe sayısı 30’ un
üzerindedir. Bununla birlikte, kademlerdeki işin
dağılımında türbin uzunluğu önemlidir. Aynı basınç düşülü
impuls kademeleri daha kısadır.
3. Girişten çıkışa kadar, buharın özgül hacmindeki değşim
dikkate alındığında düşük basınç kademelerinin ortalama
çapı, yüksek basınç kademelerin ortalama çapından daha
büyüktür.
Kademe işi ve entalpi düşüsü rotorun çevresel hızının
karesiyle doğru orantılı olduğundan aynı işi yapan düşük
basınç düşülü kademe, yüksek basınç düşülü kademeye
göre daha geniştir.

Sabit Basınç Kademeli Çok Kademeli TÜRBİNLER

Sabit bir basınç oranına sahip ka tane kademe olduğu dikkate

alınırsa;
P1 P P P P
Pr   2  3  ...  i  ....  ka 2.59
P2 P3 P4 Pi 1 Pka 1

Eğer politropik verim p sabit, değişik kademlerdeki verim

denklem (2.57) ile hesaplanır ve sabit kalır.
Türbin basınç oranı,
Pka
Pr T  Pr 
ka
 2.60
Pka 1
Türbin verimi,
 k 1 
1  Pr 
  ka p
2.61
k 
T   k 1 
1  Pr  
 k 
 ka
 Şekil 2.19 Çok kademeli türbinin
kademlerindeki genişleme prosesi

Şekil 2.19’ da ka kademeli bir türbinin kademlerindeki gazın

genişlemesi gösterilmiştir.
i. kademenin basınç oranı (Pi/Pi+1)
ka. kademenin basınç oranı (Pka/Pka+1)
Kademe işi girişteki gazın sıcaklığı ile doğru orantılıdır.
Bundan dolayı, kademede yapılan iş kademelerde azalarak
elde edilecektir.
İlk kademede için;
 
   
 T2   1   1    p 
 k 1 
T1  T1 
1  T   T1 1   T   T1 1   k 1    T1  1  Pr

 k   2.62
 1     
Pr  k  p   

T
1

  

  2 

  k 1 
 

C  1  Pr  k  p  2.63
 
Denklem (2.63) denklem (2.62)’ de yerine konulursa,

T1  CT1 2.64

İkinci kademe için;

T2  T2  T3 2.65
T2  CT2 2.66
T1  T1  T2
T2  T1  T1 2.67
 T2  T1  CT1 2.68
T2  C1  CT1 2.69
T3  C1  C  T1 2.70
2

i kademeli türbin için i.kademedeki sıcaklık düşümü,

Ti  C1  C 2.71

i 1
T1

ka kademeli türbin için ka.kademedeki sıcaklık düşümü,

Tka  C1  C  2.72

ka 1
T1
Böylece türbindeki gerçek sıcaklık düşümü;

TT  T1  T2  T3  .....  Ti  ....  Tka 2.73

ka
TT   C1  C  T1 2.74
i 1

i 1
TT  1  1  C T1 2.75
ka

 k 1 ka 

TT  1  Pr k p 
2.76
T1
 
Denklem (2.76), 1 ve (ka+1) noktaları arasında gerçek
genişleme için denklem (2.51) direk uygulaması ile
bulunabilir.
 k 1   k 1 
  
Tka 1   Pka 1    P1 
p p
k k
  
  P 
 2.77
T1   P1    ka 1 
 
TT  T1  Tka 1 2.78
Denklem (2.78), denklem (2.77) ‘ de yerine yazılırsa;

Tka 1  T1  T1  T1  Tka 1   T1  T  T1 k 1 

T1

T1

T1

 Pr 
ka
 k
p
2.79
elde edilir.
  k 1 ka
 TT  T1  T1 Pr 
p
k

 k 1 ka
TT  T1  T1 Pr 
 p
k

 k 1 ka 
TT  T1    p 
2.80

1  Pr
k

 
SABİT KADEME İŞİ İLE ÇOK KADEMELİ TÜRBİNLER

Her bir kademede gerçek iş aynı ise, toplam sıcaklık düşüşü

TT, kademe sayısı ka ‘ ya bölünerek kademedeki sıcaklık
düşüşü Tst bulunur. i. Kademedeki sıcaklık düşüşü,
 
   
 Ti 1   1   1    p 
 k 1 

Tst  Ti  Ti  Ti 1  Ti 1    T 1
     T 1   T  1  P 
 2.81
Ti 
 k 
i i   k 1   i r
   Ti    P 
r
k 
 p

 
 T 
  i 1  
Kademedeki sıcaklık düşüşü oranı,

 T   k 1 
  1  Pri  k p 2.82


 T i
Kademedeki sıcaklık düşüşü oranı,

k

  T    k 1p
Pr  1     2.83
  T i 
olarak elde edilir.
KOMPRESÖR KADEMELERİNDE İŞ VE VERİMLER
İş ve verim ifadeleri, kompresör kademelerindeki sıkıştırma
için elde edilecektir. Şekil 2.20 ‘de Kompresör
kademesindeki gazın termodinamik özellikleri
gösterilmiştir.

Şekil 2.20. Kompresör

Kademesinde Sıkıştırma

Kompresördeki akış prosesi, difüzördeki gibi adyabatik kabul

edilir. (q = 0) 1 1
h  p  W12  p 2.84 denklemi
kompresörler için de geçerlidir.  
Şekil 2.21. ‘ de kompresöre ait (h-s) diyagramı verilmiştir. Bu
diyagram üzerinde giriş, giriş durgunluk değerleri, çıkış,
çıkış durgunluk değerleri ve adyabatik ve gerçek
büyüklükler verilmiştir. Diyagrama göre,
Wa  h 02  h 01  cp T02  T01  2.85
Gerçek GÜÇ;
c 22
2 . .
c2
2s
N a  Pa  m Wa  mh 02  h 01  2.86
2
Ws elde edilir.
Wa

c12
2 Şekil 2.21. Kompresör Kademesinde
ideal ge Gerçek Sıkıştırma
 Toplamdan Toplama Verim tt (Toplam Entalpiden Toplam
Entalpiye Verim)
 P 
Aynı sıkıştırma oranı  Pr  2  için, ideal işin (Ws) gerçek işe
 P1 
(Wa ) oranı 

olarak tanımlanır. Gerçek iş ölçülebilen iştir. İdeal iş ise bir

varsayımdır. Ws 01 durma halinden 02s haline gazın
izentropik sıkıştırılması esnasında elde edilen iştir.
1
h 02s  h 2  c 22s
olduğu dikkate alınarak, toplamdan toplama
2
verim ifadesi, kademeyi terk eden akışın kinetik enerjisi bir
sonraki kademede kullanıldığı çok kademeli kompresörler
için tanımlanır.
Giris ve halleri ara sin deki ideal is h 02s  h 01 T02s  T01 Ws
tt     2.87
Saf tan alinan gercek is h 02  h 01 T02  T01 Wa
k
P01 P01  T01  k 1
Pr 0      2.88
P02s P02  T02s 
olarak kabul edilir.
  k 1

T    P02s P02  k 
  1  T01  Pr 0  k  1
k 1
T02s  T01  T01  02s  1  T01    2.89
 T01    P01 P01    
 

Denklem (2.87) de yerine konulursa;

T01  Pr 0  k  1

 k 1

tt    2.90
T02  T01
Elde edilir. Kompresör şaftındaki iş;
.
. . . m c p T01  k 1

N a  Pa  m Wa  mh 02  h 01   m c p T02  T01    Pr 0  k  1 2.91
tt  
olarak elde edilir.
Statikten Statiğe Verim ss (Statik Entalpiden Statik Entalpiye
Verim)
Bir kademede girişte ve çıkıştaki gaz hızları eşitse, entalpi ve
sıcaklık düşüşleri dikkate alınarak, ss aşağıdaki gibi
hesaplanır.
h 2s  h1 c p T2s  T 1
ss   2.92
h 2  h1 c p T2  T1 
k
P2  T2  k 1
Statikten statiğe basınç oranı Pr    olmak üzere;
P1  T1 
 k 1

 T2s    P2  k 
 1  T1     1  T1  Pr  k  1
 k 1
T2s  T1  T1  2.93
T
 1  P
 1    
 
Denklem (2.93) denklem (2.92)’ de yerine konulursa;

T1  Pr  k  1
 k 1

ss    2.94
T2  T1
Elde edilir. Bu ifade çok kademeli kompresörlerde uygulanır.
Bir çok uygulamada, kompresörler bu iki verim ile
karşılaştırılır.
Ön Isınma Etkisi
Kompresör verimi üzerine termodinamik etki Şekil 2.22. de
gösterildiği gibi, 1 ve 2 durumları arasındaki kademeler
göz önüne alınarak anlaşılabilir.
st  s1  s 2  s 3  s 4 2.95
Px Py Pz P2
   2.96
P1 Px Py Pz
Wa 4
Ws 4

Wa 3
Ws 3 Wa
Ws
Şekil 2.22. Kompresör
Ws 2 Wa 2 Kademelerinde sıştırma
esnasında yeniden ısınma etkisi

Ws1 Wa1
Dört kademeye bölünmüş Kompresör verimi, 1 ve 2 arasına
Ws Ws
c  2.97 Wa  2.98
Wa c
yazılır. Her bir kademe için yazıldığında,
Ws1 Ws 2 Ws3 Ws 4
s1  , s 2  , s3  , s 4  , 2.99
Wa1 Wa 2 Wa 3 Wa 4

Ws1 Ws 2 Ws3 Ws 4

Wa1  , Wa 2  , Wa 3  , Wa 4  , 2.100
s1 s 2 s3 s 4

Ws1 Ws 2 Ws3 Ws 4

Wa     2.101
s1 s 2 s3 s 4
4
1
Wa  Ws1  Ws 2  Ws3  Ws 4   1  W s 2.103
st st s 1

 
 
Ws  Ws 
c   st 4
 
2.104
1 4

st s 1
Ws   Ws 
 s 1 
Şekil 2.22 ‘ de sabit basınç eğrileri sağa doğru
ısaksadığından Her bir kademe için yazıldığında, denklem
(2.104) de parantez içindeki ifade
 
 
Ws  Ws
c   st 4  1 2.105
1 4  

st s 1
Ws   Ws
 s 1



olacaktır. Bu durumda; c  st olacaktır. Bu durum ön

ısınma olarak bilinen termodinamik etki neticesinde ortaya
çıkacaktır.
Ws
1
4
ön ısınma faktörüdür.
 W
s 1
s
Sonsuz Küçük Kademe Verimi
Türbinlerde ele alındığı gibi, kompresörlerde sonsuz küçük
basınç artışı hayali bir kademedir. Sonlu kademe aynı
verime sahip sonsuz küçük sayıya bölünür. İzentropik
sıcaklık değişimi dTs ve gerçek sıcaklık değişimi dT olmak
üzere kademe verimi p;
dp
Izentropik sicaklik değeğisi dTs dh s 
p     2.106
Gercek sicaklik değeğisi dT dh dh

İdeal gaz için hal denkleminden;

p p dp dp dp
 RT,  2.107 dh s  
p
 RT 2.108
 RT  p
RT
Sonsuz küçük gerçek prosesde,
k
dh  c p dT  RdT 2.109
k 1
dp
RT
dTs dh s p k T dp
p   
k
 2.110
dT dh RdT k  1 dT p
k 1
 T2 p2
dT  k  1 dp dT  k  1 dp
  2.111 T T   k  1  p 
T  k  1  p p p1
p
1

dT
dTs Şekil 2.23. Sonsuz küçük ve
sonlu sıkıştırma prosesleri

İntegral işlemi yapılır ve p denklemden çekilirse;

P 
ln 2 
 k  1   P1  elde edilir.
p    2.112
 k   T2 
ln 
 T1 
Kompresör kademesindeki gerçek proses için;
T2 p2
dT  k  1 dp
T T   k  1  p 
integral işlemi gerçekleştirilir ve elde
p1
p
1

edilen denklem düzenlebirse;

 k 1 1 
 
T2  P2   k p 
2.113
 
 
T1  P1 
T2s  T1
Buna göre kademe verimi, st  2.114
T2  T1
 k 1

 T2s    P2s  k 
  1  T1  Pr  k  1
k 1
T2s  T1  T1   1  T1   2.115
 T1    P1    
 
 k 1 1

 T2    P2s  k p 
 1  T1  Pr  k p  1
 k 1 1
T2  T1  T1   1  T1    2.116
 T1    P1    
 
 P kk1  1
 r 
st    2.117
 P  k   1
k 1 1
 r p  olarak bulunur.
 
 Denklem (2.117) çok kademeli kompresör de
uygulanabilir. Bu durumda kademe verimi (st),
kompresör verimi (c) ile kademe basınç oranı (Pr),
kompresör basınç oran ile yer değiştirecektir.

Çok Kademeli Kopmresörler

Şekil 2.24 ‘ de sıkıştırma P1 den Pka+1 basınçları arasında
yapılmaktadır. Tersinir proses [1-(ka+1)ss ] ve tersinmes
proses [1-(ka+1) ] noktaları arasında gerçekleşmektedir.
Bütün kademelerde aynı basınç oranı için, ka tane
kademe varsa;
P2 P3 P4 P P
Pr     ....  i 1  ...  ka 1 2.118
P1 P2 P3 Pi Pka
Kompresör basınç oranı;
Pka 1
Pr c  Pr ka  2.119
P1
Kompresör verimi;
 k 1 

c 
Pr  k   1
ka
 2.120
 k 1  ka
Pr  k    1
 
p
Şekil 2.24 'de ka kademeli bir kompresörün değişik
kademelerindeki gazın sıkıştırılması görülmektedir.

Şekil 2.24. Çok kademeli kompresör

kademlerinde sıkıştırma prosesi
Pi 1
i. Kademedeki basınç oranı Pi
Pka 1
ka. Kademedeki basınç oranı
Pka

İlk kademe için sıcaklık yükselişi;

T1  T2  T1 2.121
 T    k 1  1 
T1  T1  2  1  T1  Pr  k  p  1 2.122
 T1   
 k 1  1
C  Pr  
k  p 1 2.123
Denklem (2.123) denklem (2.122) yerine konulursa;
T1  CT1 2.124
Benzer şekilde diğer kademeler içinde yazılıp bu denklemler
birlikte değerlendirildiğinde;
i.kademe için sıcaklık yükselişi;

Ti  C1  C T1 2.125

i 1

ka. kademe için sıcaklık yükselişi

Tka  C1  C 2.126
ka 1
T1
Böylece kompresördeki gerçek sıcak yükselişi;
ka
Tc  T1  T2  T3  ...  Ti  ...  Tka   CC  1 T1 2.127
i 1

i 1
Denklem (2.127) ‘ nin seriye açılımından;

Tc  C  1  1 T1
ka
 2.128
ifadesine eşittir.
Denklem (2.123) denklem (2.128) yerine konulursa;
  k 1  ka 
Tc  T1  Pr  k  p  1 2.129
 
elde edilir.
Sabit Kademe İşi İle Çok Kademeli Kompresörler
Çok kademeli kompresörlerde eşit sıcakademe başına
sıcaklık yükselişi tahmini sık sık kullanılır. Kompresör
basınç oranı Pc ve p’ nin bilinen değeri içi kompresördeki
toplam sıcaklık yükselişi ka kademe için bilinir. Kademe
başına sıcaklık yükselişi;
1 1   k 1  1 
Tst  Tc  T1  Pr  k  p  1 2.130
ka ka  
Sıcaklık oranı,
  k 1  1   T   k 1  1
Tst  Ti  Ti 1  Ti  Ti  Pr  k  p  1 2.131 
 
  Pr  k  p  1 2.132
   T i
basınç oranı
k
p
  T   k 1
Pr  1    2.133
  T i  olarak bulunur. Gaz
sıcaklığındaki Ti sürekli yükseliş dikkate alındığında,
kademlerin basınç oranı düşük basınçtan yüksek basınca
azalarak gider.
Kanat Şekilleri ve Kanat İndisleri
Türbomakinalarda kullanılan kanatların akışı yönlendiren bir
yönlendirme ucu ve inceltilmiş kuyruk ucu vardır. Kanatların
yönlendirme ucu ile kuyruk ucunu birleştiren çizgiye kod
(chord) çizgisi denir. Kanat üst yüzeyi ile alt yüzeyi arasındaki
orta noktadan geçen eğriye kambur eğrisi denir. Maksimum
kalınlık kod çizgisinin orta noktasına yakın bir yerdedir.

Şekil 2.25. Kanat Şekli ve İndisler

3. TURBOMAKİNALARDA ENERJİ TRANSFERİ
Turbomakinalarda enerji dönüşümü reaksiyon türbinlerinde olduğu
gibi hem sabit kanat dizisinde hem de çarkta meydana gelebilir.
Enerji transferi ise sadece dönen çark kanatlarında meydana
gelecektir. Şekil 3.1’de görülen santrifüj kompresör çarkı ile
enerji transferinin miktarını belirlemek için bir denklem
çıkarılacaktır.

Çark açısal hızı:

2N  rad 
   3.1
60  s 

Şekil 3.1. Santrifüj kompresörde giriş – çıkış hız üçgenleri

d1 ve d2 çaplarına karşılık gelen çark girişi ve çıkışındaki çevresel
hızlar,

Nd1  m 
U1    3.2a 
60  s 

Nd 2  m 
U2    3.2b
60  s 

olduğuna göre çarka giriş ve çıkış hız üçgenleri,

CWU 3.3
kaidesine uygun olarak şekil 3.1’de çizilir. Şekil 3.1’deki çarkta
şekil 3.2’deki eksen takımı dikkate alınarak tork yazılırsa,


 rmC   m rC   m r2C2  r1C1 
t t
 r2C2  r1C1 
m 3.4
elde edilir. Burada C1θ girişte mutlak hızın teğetsel bileşeni, C2θ
çıkıştaki mutlak hızın teğetsel bileşenidir.
Denklem (3.4) tarafında bulunan torkun değeri pozitifse (yani
r2C2θ> r1C1θ ise) kompresör ve fan gibi basınç enerjisi tüketen
bir turbomakinaya uygulanır. Böyle bir durumda bu denklem ile
akışkan üzerine çark kanatları tarafından harcanan torkdur. Bu
tork turbomakinayı çalıştıran tahrik motoru (elektrik motoru,
içten yanmalı motor gibi) tarafından sağlanır. Çevresel hız U=ωr
ise ve denklem 3.4’de yerine konursa, yapılan iş,

 r2 C 2  r1C1 
WC  C   m
Birim kütle başına yapılan iş,

U U 
WC  C    2 C 2  1 C1 
   
WC  C   m U 2 C 2   U1C1  3.5
Şekil 3.2. Radyal turbomakinalarda koordinatlar
 Denklem (3.4) tarafından bulunan torkun değeri negatifse (yani
r1C1θ >r2C2θ ise) türbin gibi güç üreten makinalarda uygulanır.
Böyle bir durumda bu denklem ile akışkan tarafından çarka
verilen tork bulunur. Elde edilen bu tork ile kompresör, pompa
gibi güç absorbe eden makinalar çalıştırılır.

 r1C1  r2 C 2  
WT  C   m
Birim kütle başına yapılan iş;

U U 
WT  C    1 C1  2 C 2  
   
WT  C   m U1C1  U 2 C 2  3.6

Şekil 3.3’deki aksiyal turbomakinalara denklem (3.4) uygulanırsa.

U=U1=U2

WC  UC2 y  C1y  3.7

Aksiyal türbine uygulanırsa
 WT  UC1y  C2 y  3.8

Şekil 3.3. Aksiyal turbomakinalarda koordinatlar

3.1. Rotor kanatları üzerine etkiyen kuvvetler

Bir çark kanadı üzerine etkiyen bileşke kuvvetin teğetsel, radyal,

aksiyal olmak üzere üç bileşeni vardır.

Teğetsel itme, çevresel doğrultudaki akışkanın momentumundaki

bir değişme sonucu ortaya çıkar. Bu çarkı çalıştıran kuvvettir.
Tasarım esnasında verilen akış şartlarında maksimum itme
sağlamaya çalışır.

Aksiyal itme, aksiyal yönde statik basınç ve momentumundaki

değişim sonucu ortaya çıkar. Aksiyal itme çarkın hareketine
yardım etmez, itme yataklar tarafından alınır. Tasarım
esnasında aksiyal itme en aza indirilmeye çalışılır.

Radyal itme, radyal akışkanın statik basıncındaki değişim sonucu

ortaya çıkar. Bu bileşeninde çarkın hareketine bir katkısı yoktur
ve en aza indirilmeye çalışılır. Bu itme yataklar üzerine bir yük
olarak görülür.

3.2. Rotor kanatları üzerindeki enerji transferinin bileşenleri

Bir turbomakinada enerji transferi prosesinin daha iyi
anlaşılabilmesi için şekil 3.4’de gösterildiği gibi türbin giriş ve
çıkış hız üçgenlerini çizelim ve giriş hız üçgeninden,
 C12  C12x  C12y
C12x  C12  C12y  W12  C1y  U1 
2

C12x  W12  C12y  U12  2U1C1y

Şekil 3.4. Türbin hız üçgenleri

 2U1C1y  C12x  W12  C12y  U12
1 2 1 2 1 2
U1C1y  C1  U1  W1 3.9
2 2 2
Aynı işlemler çıkış hız üçgeni içinde yapılırsa,

1 1 1
U 2C2 y  C22  U 22  W22 3.10
2 2 2 elde edilir.
Denklem (3.9) ve (3.10), denklem (3.8)’de yerine konulursa,

1 1 1  1 1 1 
WT   C12  U12  W12    C 22  U 22  W22 
2 2 2  2 2 2 
1
2
 1
2
   
1
WT  C12  C 22  U12  U 22  W22  W12
2
 3.11
Diferansiyel formda,

1  1  1 
dWT  dUC    d C 2   d U 2   d W 2  3.12
2  2  2 
Denklem (3.11)’deki enerji transferinin üç bileşeni vardır. Denklem
(3.12)’ye bakıldığında UCθ büyüklüğündeki azalma, C2 ve U2
büyüklüğünde bir azalma W2 büyüklüğünde bir artış oluyormuş
gibi görünür.
 1 2 
2

1 2
C1  C 22  büyüklüğü veya diferansiyel değeri   d
 2 
 C   CdC 


mutlak koordinatardaki makine içerisindeki akışkanın kinetik

enerjisindeki değişimi gösterir.
 2

1 2
U1  U 22  turbomakina içindeki akış esnasında merkezkaç

enerjisindeki değişimi göstermektedir. Bu değer dönme

yarıçapındaki değişme göre değişir sonuçta statik düşüde bir
değişikliğe neden olur.

1 2
2

W1  W22  büyüklüğü bağıl koordinatlardaki akışkanın kinetik
enerjisindeki değişimi gösterir, sonuçta akışkanın statik akışkanın
statik düşüşündeki değişikliğe neden olur.
Wc  h 02  h 01  U 2 C 2  U1C1

 1 2  1 2 1 2
 1 2
  1
 h 2  C2    h1  C1   U 2C 2  U1C1  C 2  C1  U 2  U1  W1  W2
2   2  2
2

2
2

2
2 2
  

 1   1 
h 2  h1   U 2C 2  C 22    U1C1  C12 
2   2 
h2  h1  
1 2
 
1
U 2  U12  W22  W12 
 2 2

 1 2 
2
1 2 1 2
 h2  W2    h1  W1   U 2  U1
2

2
 hb 02  hb 01 
2

1 2
U 2  U12 
    2
 C p Tb 02  Tb 01   
1 2
U 2  U12 
1
2C p

U 22  U12 
2 Tb 02  Tb 01

Tb 01 Tb 01
Tb 02
Tb 01
1 
1
2C p Tb 01
U 22  U12  3.13
Tb 02
Tb 01
 1
1
2C p Tb 01
U12  U 22 

 

Pb 02  Tb 02     1
1
 
 1
   1  U12  U 22  3.14
Pb 01  Tb 01   2C p Tb 01 
Bağıl hıza göre boyutsuz kütle akış parametresi aşağıdaki gibi yazılır.

RTb 02   1
m
 
  M 1    1 M 2    1
2
3.15
b2  b2 
A W 2 Pb 02  2 

RTb 02 RTb 01
m
 m

 Tb 01  Pb 01  
   3.16
A W 2 Pb 02 Tb 02  Pb 02  A W 2 Pb 01
Denklem (3.16)’da denklem (3.13), (3.14) ve (3.15) yerine yazılırsa,

RTb 01   1   1

m

  M 1    1 M 2  21 1   21


A W 2 Pb 01
b2 
2
b2 
1
 2C T
U 22  U12   3.17
   p b 01 
olarak elde edilir.
2
T02  1 2   1  C2 
 1 M2  1  
T2 2 2  a2 
2 2 2 2 2 2
T02   1  C2   a02    1  C2   a02    1  C2   RT02 
 1      1       1     
T2 2  a2   a02  2  a02   a2  2  a02   RT 
 2 

2
T02   1  C2   T02 
 1    
T2 2  a 02  T
 2 

   1  C 2   T02  
2

    
2  a 02   T2    T02   T02   T2    1  C2  
2
T02  T02   1
             
T2  T2    T02   T02  
T T T 2 a
       2   2   02   02  
  2 
T T
 2  
 2
T2   1  C2 
1   
T02 2  a02  2
T2   1  C2 
 1   3.18
T02 2  a 02 
Denklem (3.18) bağıl durma noktası içinde,
2
T2   1  W2 
 1   3.19 olarak yazılabilir.
T02 2  a 02 
C a C a C RT02 C T02 C2 T02
M 2  2 02  2 02  2  2 M2 
a 2 a 02 a 02 a 2 a 02 RT2 a 02 T2 a02 T2

Kompresör (h-s) diyagramından ideal proses,

h02 S  h01  WS  U 2C2S  U1C1 C p T02S  T01   U 2C2S  U1C1
1 T02 S  T01 T02 S 1
T02 S  T01  U 2C2S  U1C1   1  U 2C2S  U 1C1 
Cp T01 T01 C pT01
T02S 1
 1 U 2C 2S  U1C1  3.21
T01 C p T01
  1
 P02S 
 


T02S
 1
  1 U C  U C 
2 2 S 1 1
 P01  T01 RT01

P02S    1   1
 
 1  2 U 2 C 2 S  U1C1  3.22
P01  a 01 
Kompresör için toplamdan toplama verim;   1

 P  
 T02S  T01  C p T01  02S   1
C p T01    P01  
h 02S  h 01 C p T02S  T01   T01    
tt   
h 02  h 01 h 02  h 01  h 02  h 01  h 02  h 01 
P02 S P02
 olarak kabul edilirse,
P01 P01   1

 P  
C p T01  02S   1  tt h 02  h 01   tt U 2 C 2  U1C1 
 P01  
 
 1

U 2C 2  U1C1     1tt U 2C 2  U1C1 

 P02S   tt
  1 
 P01  C P T01 RT01

P02    1II   1
 1  2
 U 2 C 2   U 1C1  3.23
P01  a 01 
 2  2 W2 C1 1 W1
2
C

1 U1
U2

C 2 W2 C1 W1

Güç faktörü (güç girdi faktörü)

C2 
  3.24
U 2 1  tan  B 2
tan  2
Girişte ön yönlendirme yapılmadığından C1=0 olduğundan ,

P02    1tt   1
 1  2
U C
2 2 
P01  a 01 
haline gelecektir. Denklem (3.24) yerine konursa,

 

P02    1tt   1  U 
2
  1

 1  2
U 2  U 
2   1    1 tt  2  
P01  a 01    a 01  

1
 

2
U 2  p or  1 
1

 3.25
a 01    1 tt 
 
3.3 Türbinlerde Euler işi, İzentropik iş ve Gerçek iş

Türbin kanatları tarafından mükemmel bir yönlendirme ile

kademedeki izentropik akış esnasında akışkan tarafından yapılan
maksimum iş şekil 3.5’de gösterildiği gibi Euler işidir.

Şekil 3.5. Türbin Euler İşi,İzentropik ve Gerçek İş

Eulerin entalpi düşüsü,

WET  U1C1  U 2 C 2  3.26

Eulerin basınç düşüsü,

Akışkanın türbin kademesinde yönlendirilmesinde mükemmel

olmayacak, yani kademeye giriş ve çıkış açıları
sağlanamayacaktır. Kanatlar arası geçişteki bu yetersizlikten
dolayı daha az basınç düşüsü meydana gelecek ve dolayısıyla
daha az iş yapılacaktır. Mükemmel olmayan yönlendirme ile
tersinir bir proses gerçekleşirse kademe işi WST, Euler işinden WET
den daha küçüktür. Böylece tersinmez prosesde basınç düşüsü
(izentropik basınç düşüsü),

pST  p1  p 2S 3.28
olarak elde edilecektir.
Tersinmez akışlı gerçek bir kademede kayıplar dikkate
alındığında aynı basınç düşüsü için izentropik iş daha küçük bir
üretilecektir. Bu iş adiabatik veya gerçek iş olarak bilinir.
Mükemmel olmayan bir yönlendirme ve akıştaki tersinmezlik
dikkate alındığında Euler iş’inden ve izentropik iş’ten daha küçük
bir iş elde edilecektir. Bu durumda akıştaki teğetsel hız
bilenşenleri C1 ve C2 ise gerçek iş,

WaT  U1C1  U 2 C 2
3.4 Kompresörlerde Euler işi, İzentropik iş ve Gerçek iş
Kompresör kanatları tarafından mükemmel bir yönlerdime ile
kademedeki izentropik akış esnasında akışkan tarafından depo
edilen maksimum iş şekil 3.6 da gösterildiği gibi Euler işi’dir.
Kompresörün absorbe ettiği iş değeri kanatlar tarafından
mükemmel yönlendirme ile depo edilen iş değeridir. Böyle bir
durumda teğetsel hız bileşenleri C1 ve C2 (veya aksiyal
kompresörlerde C1y ve C2y) ideal değerlerdedir.

Eulerin entalpi düşüsü,

WEC  U 2 C 2  U1C1 3.29
Eulerin basınç düşüsü,

p EC  p 2 E  p1 3.30
Akışkanın kompresör kademesinde yönlendirilmesinde
mükemmel olmayacak, yani kademeye giriş ve çıkış açıları
sağlanamayacaktır. Kanatlar arası geçişteki bu
yetersizlikten dolayı daha az basınç artışı meydana gelecek
ve dolayısıyla daha az iş yapılacaktır. Mükemmel olmayan
yönlendirme ile tersinir bir proses gerçekleşirse kademe işi
WSC, Euler işinden WEC daha küçüktür. Böylece tersinmez
prosesde basınç artışı (izentropik basınç artışı)

pSC  p 2S  p1 3.31

Şekil 3.6. Kompresörlerde

Euler İşi,İzentropik ve Gerçek
İş
Tersinmez akışlı gerçek bir kademede kayıplar dikkate
alındığında aynı basınç yükselişi için izentropik iş’ten daha
küçük bir iş absorbe edilecektir. Bu iş adiabatik veya
gerçek iş olarak bilinir. Mükemmel olmayan bir
yönlendirme ve akıştaki tersinmezlik dikkate alındığında
Euler iş’inden ve izentropik iş’ten daha küçük bir iş depo
edilir. Gerçek akıştaki teğetsel hız bileşenleri ve ise gerçek
iş,

WEC  U 2C2  U1C1 3.32

olarak hesaplanır.
Çıkışta bağıl hızın teğetsel bileşeni, 100 m/s olmaktadır.
Devir sayısı 20000 rad/dak
Kademe verimi % 90
Girişten çıkışa kadar mutlak hızın radyal doğrultudaki hızı sabit
kalmakta ve değeri 150 m/s dir
a) İdeal hız üçgenini çizip Euler işini hesaplayınız
b) Gerçek hız üçgenini çizip, izentropik ve gerçek işi hesaplayınız
 Tegetsel
dogrultu
 2 1
Cr1=Cr2= 150 /s C1=398.1
0m  2 1
30 W1
W 2=
C2=181.8

U2=157.08 C2=314.16 W1y=54.6 U1=314.16

W1=259.81 C1=368.76

Radyal dogrultu
 Tegetsel
dogrultu
W2=300 m/s C1=384.79 m/s
C r1  C r 2  150 m / s

C2 W1=155.29 m/s

W 2 C2 U1=314.16 m/s

U2
W1  40 .19

Radyal dogrultu C 1  354 .35 m / s

4. AKSİYON TÜRBİNLERİ
Cx 2  Wx 2  C2Cos 2  W2Cos2 4.1
c y 2  C2Sin 2  Wy 2  U  W2Sin2  U 4.2
U C2 C2 U Sin ( 2  2 )
  4.3  4.4
Sin ( 2  2 ) Sin (90  2 ) Cos2 C2 Cos2

C x 3  Wx 3  C3Cos 3  W3Cos3 4.5

Cy3  C3Sin3  Wy3  U  W3Sin3  U 4.6
Cy 2  Cy3  C2Sin 2  C3Sin3 4.7
Cy 2  Cy3  (W2Sin2  U)  (W3Sin3  U) 4.8
Cy 2  Cy3  (W2Sin2 )  (W3Sin3 ) 4.9 Cy 2  Cy3  Wy 2  Wy3 4.10
C 2Sin 2  C3Sin 3  ( W2Sin 2 )  ( W3Sin3 ) 4.11
Aksiyal hız bileşeninin kademe içerisinde sabit kalması istenir.

C x  C x1  C x 2  C x 3 4.12
C x  C1Cos1  C 2 Cos 2  W2 Cos 2  C3Cos 3  W3Cos3 4.13
Cx
C
Cos 2  x C2  4.14
C2 Cos 2
Şekil 6.1 Aksiyal Türbin hız üçgeni
 Cx Cx
Cos 3 
C3
C3  4.15
Cos 3
Cx Cx
Cos 2 
W2
W2  4.16
Cos2
Cx Cx
Cos 3  W3  4.17
W3 Cos3
Denklem (4.14),(4.15),(4.16) ve (4.17)’i denklem (4.11) de yerine konursa

Cx Cx  Cx   Cx 
Sin 2  Sin3   Sin2    Sin3  4.18
Cos 2 Cos3  Cos2   Cos3 

tan  2  tan  3  tan  2  tan 3 4.19

Denklem (4.14) ve (4.15) denklem (4.7) de yerine konursa

Cy 2  Cy3  Cx (tan  2  tan 3 ) 4.20

4.1 Aksiyal türbinde iş
Euler’in Türbin eşitliği,

WT  U1C1  U 2 C 2 4.21
şeklinde formüle edilmiştir. Burada C teğetsel doğrultuda bileşen
1
aksiyal türbin hız üçgeninden teğetsel doğrultudaki bileşenler C ile
y
gösterildiğinden, aksiyal türbinde kanat hızı
ve C  C , C  C olduğundan denklem (4.21),
U  U1  U 2 2y 1 3y 2

WT  UC2 y  C3y  4.22

haline gelir.
 C 2 y C3 y 
WT  U  2
  4.23
 U U 
C2 y U
ifadesi açısına ve   (kanat hızının mutlak hıza oranı) oranına
U C2
C2 y
bağlıdır. ifadesinin ise işe katkısı oldukça küçüktür. Kademeden ayrılan
U
akışın kinetik enerjisi C3 y büyüdükçe büyür.
 Denklem (4.20) ve (4.22) denklem (4.27)’de yerine konursa,

UC x tan  2  tan 3  C x

  tan  2  tan 3  4.29
U2 U
Denklem (4.19) ve (4.28) denklem (4.29)’de yerine konursa,

  tan  2  tan  3   tan  2  tan 3  4.30

4.1.2 Kullanım Faktörü (ε)
Cark Kanat İşi ( WT )

Cark Kanatlarin a Saglanan Enerji
WT  UC2 y  C3y  
1 2
2
 1
2
  1
C2  C32  U 22  U32  W32  W22
2
  
Rotor kanatları sağlanan enerji = Rotor kanadına girişte akışın mutlak
kinetik enerji + rotor kanatları içinde akışın (bağıl hızın) kinetik
enerjisindeki değişim


1 2
 1
C2  C32  W32  W22  UC2 y  C3 y  C    4.32
 C32  W32  W22
2
 2 2  4.31  2
1 2 1 2
2

C2  W3  W22
2
 1 2 1 2
2

C2  W3  W22
2
  
C22  W32  W22
C3 y  0olduğu zaman kademeden ayrılan kinetik enerji minimumdur. Yani olduğu

C x  C x3 zaman kademeden çıkış aksiyadir.

 C2 y   C Sin 2 
WC3 y0  U 
2
 4.24 WC3 y 0  U 2  2  4.25
 U   U 

 C Sin 2 
WC3 y 0  U 2  2  4.26
  

4.1.1 Yükleme ve Akış Katsayısı

Boyutsuz parametreler bulunurken turbomakinalarda kullanılan iki katsayı,
yükleme katsayısı ve akış katsayısdır.
Yükleme katsayısı,

  WT U 2 4.27

4.28
Akış katsayısı,
  Cx U
C3 y  0olduğu zaman kademeden ayrılan kinetik enerji minimumdur. Yani olduğu

C x  C x3 zaman kademeden çıkış aksiyadir.

 C2 y   C Sin 2 
WC3 y0  U 
2
 4.24 WC3 y 0  U 2  2  4.25
 U   U 

 C Sin 2 
WC3 y 0  U 2  2  4.26
  

4.1.1 Yükleme ve Akış Katsayısı

Boyutsuz parametreler bulunurken turbomakinalarda kullanılan iki katsayı,
yükleme katsayısı ve akış katsayısdır.
Yükleme katsayısı,

  WT U 2 4.27

4.28
Akış katsayısı,
  Cx U