Ebookstep - 240download PDF of Turan Dursun Kur An Ansiklopedisi 6 Cilt 1St Edition Turan Dursun Full Chapter Ebook

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 6
Cilt 1st Edition Turan Dursun

Visit to download the full and correct content document:
https://ebookstep.com/product/turan-dursun-kur-an-ansiklopedisi-6-cilt-1st-edition-tur
an-dursun/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...
Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 5 Cilt 1st Edition

Turan Dursun
https://ebookstep.com/product/turan-dursun-kur-an-
ansiklopedisi-5-cilt-1st-edition-turan-dursun/

Turan Dursun

Turan Dursun

Turan Dursun
Turan Dursun

Turan Dursun

Turan Dursun
■eytan Ayetleri Tart■■mas■ 4th Edition Turan Dursun
https://ebookstep.com/product/seytan-ayetleri-tartismasi-4th-
edition-turan-dursun/
■erafettin Turan Türk Devrim Tarihi 1 Kitap

■mparatorlu■un Çökü■ünden Ulusal Direni■e 1st Edition
■erafettin Turan
https://ebookstep.com/product/serafettin-turan-turk-devrim-
tarihi-1-kitap-imparatorlugun-cokusunden-ulusal-direnise-1st-
edition-serafettin-turan/
Kur'an Ansiklopedisi'nin Yayın Hakları
Analiz Basım Yayın Tasarım Uygulama Ltd. Şti'nindir.
Analiz Basım Yayın Tasarım Uygulama Ltd. Şti. Adına Sahibi

İsmet Öğütücü
Genel Müdür
İlhan Kırıt
Sorumlu Müdür
Zafer Enver Bilgin
Yayın Koordinatörü
Rıza Doğan
Yayına Hazırlayanlar
Asaf Güven Akse!, Zafer Enver Bilgin, Rıza Doğan,
İlhan Kırıt, İsmet Öğütücü, Meriç Özeller
Grafik ve Sayfa Düzeni

Yüksel Atatunç, Semra Karabulut
Bilgi İşlem
Ahmet Aka
Dizgi
Güler Kızılelma
Montaj
Bahri Çakır
Muhasebe Müdürü
Fadile Bölükbaşı
Satlş
Şinasi Gökçe, Fetih Kişioğlu, Fatih Tıpırdamaz
Abone
İlknur Gürbüz
Baskı: Sistem Ofset
Cilt: Uğur Matbaacılık
Basım: Ağustos 1994
ISBN: 975-343-066-3 (Takım)

975-343-078-7
© 1994
Her hakkı saklıdır. Yazılar izin alınmadan, tümüyle ya da kısmen yayınlanamaz,
kullanılamaz, Süreli yayınlarda (günlük, haftalık, onbeş günlük, gazete ve der
giler) kısa alıntılar, kaynak gösterilerek kullanılabilir.
ANALİZ BASIM YAYIN TASARIM UYGULAMA LTD. ŞTİ.

İstiklal Cad. 184/4 80070 Beyoğlu/İstanbul
Tel/Faks: 252 21 56 - 252 21 99
1 1 1
KUR' AN ANSiKLOPEDiSi
HİCRET & KAFİR
�
KAYNAK AYINlARI
Fahruddin Razi, "hicret" edenlerin, din yolunda görevlerini hakkıyla yapan
kimseler olduklarının bu ayette anlatılıyor olduğunu yazıyor. Ve şöyle diyor:
"Gerçek anlamda dindar olmayan kimse, geçmiş dinleri tümüyle bırakmayı 5
göze alamaz. Ve ailesini, yurdunu bırakıp yollara düşmez, canını, malını bu HİCRET
yola adamaz ve bu yolun yolcuları arasındaki yarışmaya katılıp yarışı kazanma
çabasını göstermez." (Bkz. Razi, Tefsir, c. 1 5, s. 21 2.)
Nisa Suresi,
ayet: 100
Anlamı (Diyanet'in)
Allah yolunda hicret eden kişi, yeryüzünde çok bereketli yer ve genişlik
bulur. Evinden, Allah'a ve Peygamberi'ne hicret ederek çıkan kimseye ölüm ge
lirse, onun ecrini (karşılığını) vermek Allah'a düşer. Allah bağışlar ve mer
hamet eder. (Nisa Suresi, ayet: 1 00.)
Açıklama
Nisa Suresi'nin 97. ayetinde, meleklerin, "kendilerine yazık etmiş olanlar"ın
canlarını aldıkları zaman onlara: "Ne yaptınız bakalım?" diye soracakları,
onların da: "Biz yeryüzünde güçsüz kimselerdik" diyecekleri, meleklerin de bu
kez: "Tanrı'nın yeri (dünya) geniş değil miydi? Hicret etseydiniz ! " diye karşılık
verecekleri, yani hicret etmemiş olanların "kınanacakları" anlatılır.
B- Manevi Neden: " Mekke'deki Sıkıntılı Durum ";

" Mekke Dışında Umulanlar"
İlgili ayet ve hadislerle yorumlarından anlaşılır ki, "hicret"ten önce Mekke,
Müslümanlar için oldukça sıkıntılı bir yer durumuna gelmişti. Mekke dışında,
özellikle Habeşistan'da ve Medine'deyse daha elverişli bir ortam vardı. Buralara
"hicret" için Peygamber hem izin veriyor, hem de özendiriyordu. Yine anlaşılan
odur ki, "hicret" edenler içinde, Mekkeli inanmazlar tarafından "hicret"e zor
lananlar, yurtlarından zorla çıkarılanlar da vardı:
1- Mekke Ortamının Elverişsizliği ve "Hicret"e Zorlayışlar
Ali lmran Suresi,

ayet: 195
6
HİCRET
Hicret edenlerin, memleketlerinden çıkarılanların, yolumda ezaya uğratılanların,
savaşan ve öldürülenlerin günahlarını elbette örteceğim. Andolsun ki Allah katında
bir nimet olarak onları içlerinden ırmaklar akan cennetlere koyacağım. Nimetin
güzeli Allah katındadır. (Ali İmran Suresi, ayet: 1 95.)
İbn Cerir Taberi bu ayeti şöyle yorumlar:
" 'Hicret edenler. . .' Yani kafirlerden, bu arada ailelerinden, yakınlarından
Tanrı uğrunda uzaklaşan ve Tanrı'ya ve Peygamberi'ne inananlar kesimine
yönelenler. . . 'Yurtlarından çıkarılanlar. . .' Yani: Yurtları olan Mekke'den, Kureyş
putataparları tarafından çıkarılanlar . . . 'Benim yolumda eziyetlere uğratılanlar. . .'
Yani : Tanrı'larına boyun eğme ve O'na içten, gönülden kulluk etme yolunda -ki
bu yol Tanrı yoludur- Mekke putataparları kesiminden sıkıntılara uğratılan Pey
gamber inanırları . . . 'Savaşan ve öldürülenler. . .' Yani : Tanrı yolunda savaşan ve
öldürülenler .. .' Bunların günahlarını elbette ki örteceğim (bağışlayacağım) .. .'
Yani: Günahlarını tümüyle kazıyacağım, yok edeceğim, bağışlamamla ve rah
metimle hepsini üstün bir duruma getireceğim ... 'Ve andolsun ki, Tanrı katından
bir sevap, bir karşılık olarak, onları altlarından ırmaklar akan cennetlere ko
yacağım .. .' Yani: Bütün bunlar, onların Tanrı yolunda (hicrette) gösterdikleri
çabaların, uğradıkları sıkıntıların ve sınavlarını kazanmış olmalarının karşılığı
olarak verilecektir onlara .. .' 'Sevabın güzeli Tanrı katındadır. . .' Yani:
Gösterdikleri tutum ve çabaların karşılığı olan mutluluklar, hiçbir gözün
görmediği, hiçbir kulağın işitmediği ve hiçbir zaman hatıra-hayale gelmedik ni
metler Tanrı katındadır. . .'' (Bkz. Taberi, Tefsir, c. 4, s. 1 44.)
Fahruddin Razi'yse, bu ayeti yorumlarken, ayette, "hicret" edenlerin ikiye
ayrıldıklarının bildirildiğini yazıyor: a) Peygamberin hizmetinde ve buyruğuyla
hicret yolunu seçip yurtlarından ayrılanlar, b) Kafirler tarafından yurtlarından
ayrılmak zorunda bırakılanlar. .. Razi, bunlardan birinci kesimin, yani Peygamber
için kendi gönülleriyle hicret yolunu seçenlerin, ikinci kesimden, yani yurt
larından -kafirler eliyle- çıkmak zorunda bırakılanlardan, "rütbe"ce daha üstün
olduklarını, ayetin anlatımında buna işaret edildiğini yazmakta. (Bkz. Razi, Tef
sir, c. 9, s. 1 5 1 .)
2- Mekke Dışındaki Destek ve Özel Kardeşlikle Özel Miras

Mekke'de sıkıntıda olan Müslümanlar için, eğer hicret ederlerse çeşitli maddi
yararlar da söz konusuydu: "Ganimet"lerden alınacak paylar, özellikle Medine'li
inanırlarca sağlanan maddi destekler, bu arada "özel din kardeşliği "nden
(muahat) doğan "miras" payları bunlar arasındaydı.
a) Ganimet Payları
Haşr Suresi,
ayet: 8
Allah'ın verdiği bu ganimet malları, yurtlarından ve mallarından edilmiş olan,
Allah'tan bir lütuf ve rıza isteyen, Allah'ın dinine ve Peygamberi'ne yardım eden
"ınuhfıcir" (hicret etmiş)fakirlerindir. İşte doğru olan bunlardır. (Haşr Suresi, ayet: 8.)
Açıklama
Aynı surenin bu ayetten bir önceki ayetinde, ganimetin kimlere verileceği
anlatılmakta. "Allah'ın fethedilen memleketler halkının mallarından Pey
gamberi'ne verdikleri. Allah, Peygamber, yakınları, öksüzler, yoksullar ve yolda
kalmışlar içindir. Peygamber size ne verirse onu alın, sizi neden alıkoyarsa
ondan geri durun. Allah'tan sakının. Doğrusu Allah'ın cezalandırması çetindir. "
Ayetin anlamı böyledir. Razi', burada sözü edilen "yakınlar"ın, "öksüzler"in,
"yolda kalmışlar"ın kimler olduğunu anlatmak için "Allah'ın verdiği bu ganimet
malları ... " diye başlayan (anlamıyla birlikte yukarıda sunulan) ayetle (8.)
açıklama yapıldığını belirtiyor. (Bkz. Razi', c. 29, s. 286.)
Demek ki söz kosunu olan, "muhacirler"dir, yani "hicret etmiş olanlar".
Daha sonraki ayet de şöyle:
Haşr Suresi,
ayet: 9
Daha önce Medine'yi yurt edinmiş ve gönüllerine imanı yerleştirmiş olan
kimseler, kendilerini hicret edip gelenleri severler; onlara verilenler karşısında
içlerinde bir çekememezlik hissetmezler; kendileri zaruret (ayetteki karşılığı:
"hasase":maddi sıkıntı) içinde bulunsalar bile, onları kendilerinden önde tutarlar.
8 Nefsinin tamahkarlığından (cimrilikten) korunabilmiş kimseler, işte onlar, sa
HİCRET adete erenlerdir. (Haşr Suresi, ayet: 9.)
Açıklama
Yorumlarda, bu ayet nedeniyle bir hadis aktarılır. Bu hadise göre, Peygamber
Medinelilere öneride bulunur: "İsterseniz, evlerinizi ve mallarınızı siz ve
göçmenler (muhacirler) arasında bölüştüreyim, buna karşılık da, "ganimet"ten
size de pay vereyim ! " Peygamber'in bu önerisine Medineliler şöyle karşılık
verir:
"Hayır, evlerimizi ve mallarımızı onlarla paylaşalım; ganimet de onların
olsun ! " (Bkz. Razi, Tefsir, c. 29, s. 287.)
b) Bağışlar
Gerek ayetlerde, gerek hadislerde, "hicret" eden inanırlara maddi yardım ve
bağış öğütleri yer almakta.
"Muhacir"Ierin kimileri, zamanla zenginleşmiş, bu kez başkalarına yardımla

yükümlü kılınmışlardır. Şu ayet bunu açıkça anlatır:
Nur Suresi,
ayet: 22
İçinizde lütuf ve servet sahibi olanlar, yakınlarına, düşkünlere ve Allah yo
lunda "hicret" edenlere vermemek için yemin etmesinler. Affetsinler, geçinsinler.
Allah'ın sizi bağışlamasından hoşlanmaz mısınız? Allah, B ağışlayan'dır, mer
hametli Olan'dır. (Nur Suresi, ayet: 22.)
Açıklama
Bu ayette, "ülü'l-fadl ve's-saa" geçiyor. Yukarıda çeviride, "lütuf ve servet sa
hibi" anlamının verildiği görülüyor. "Fazilet (erdem, üstünlük) ve geniş mal
varlığı olan" diye de dilimize çevrilebilir. Burada sözü edilen kimlerdi, ya da
kimdi?
Kur'an yorumları, burada, Peygamber'in en yakın arkadaşı Ebubekir'in
anlatıldığı görüşünde birleşirler. Yani, yorumculara göre, "fazilet ve geniş mal
varlığı olan kişi ", Ebubekir'di. Bilindiği gibi Ebubekir (Abdullah e's-Siddlk) 9
(573-634) (halifeliği 632-634), Peygamber'le birlikte "hicret" etmiştir. Pey
HİCRET
gamber'in karılarından Aişe'nin babasıdır. Peygamber'den sonraki "dört ha
life"nin ilkidir. Ayet, Ebubekir'in, "muhacir"lerden olduğu halde, zamanla "çok
servet" elde ettiğini yansıtmakta.
c) Özel "Kardeşlik" (Muiihiit) İle Sağlanan Yarar ve Özel "Miras "

Prof. Dr. Muhammed Hamidullah şunları yazıyor:
"(Peygamber), Medine'ye varışından yaklaşık beş ay kadar sonra,
Mekke'den gelen 'muhacirler' ile Medineli (Ensar) ailelerin başkanlarının
katıldığı büyük bir meclis topladı. Ve muhacirlerin bu yeni yerleşme merkezine
uyum ve intibaklarını sağlamak maksadıyla basit, müessir ve somut bir hfü tarzı
ortaya atarak, onları samimi bir işbirliğine teşvik etti . Medine'li her bir aile
başkanı, en azından refah ve maddi genişlik içinde bulunanlar, Mekkeli bir mu
hacir ailesini kendi yanına alacaktı. Böylece hasıl olan ahdi kardeşlik
münasebetine (muahat) göre her ikisi de müştereken çalışacaklar, elde ettikleri
kazancı aralarında paylaşacaklar ve hatta birbirine mirasçı olacaklardı . Herkes
bu formüle rıza gösterip kabul etti. Ve ResG!ullah (Peygamber) hiç vakit
geçirmeksizin bir miktar Mekkeliyi (muhacirleri), Makrızl'ye göre 186 aileyi,
aynı sayıdaki Medinelinin yanına yerleştirdi ... " (Bkz. Hamidullah, İslam Pey
gamberi, çev. Prof. Dr. Salih Tuğ, İstanbul, 1980, c. 1 , s. 195, 196.)
Hamidu llah, "hicret etmiş olanlar"ın barındırılmalarını, geniş çaplı mali des
tekle desteklenmelerini, dahası Medinelilerden kardeşlik ilişkisi kurulanlara
mirasçı bile olmalarını sağlayan "özel kardeşlik" olayının örneklerine de yer ve
riyor ve Buharl gibi sağlam kabul edilen hadis kitaplarından aktarmalarda bu
lunuyor.
Buharl'nin "e's-Sahih"inde, Menakıbu'l-Ensar bölümünde (bkz. c. 4, s. 222.)
Peygamber'in Mekkeli "Muhacir"lerle Medineliler (Ensar) arasında özel kardeş
oluşturduğu anlatılırken, Mekkeli Avf Oğlu Abdurrahman ile kardeş olarak
seçilen Medineli Rebi' Oğlu Sa'd arasında geçen bir konuşmaya da yer veriliyor:
Sa'd: "Abdurrahman ! Ben, Medinelilerin en zenginlerindenim. Mallarımı iki
miz arasında paylaştırmak istiyorum. İki de karım var. İkisine de bak. Hangisini
güzel bulursan, birini boşayıp sana vereceği m. Seveceğin kadının adını ver,
hemen boşayayım ! Ve sen al ! "
Abdurrahman: "Sa'd ! Karılarını da, malını da Tanrı sana 'mubarek' eylesin.
Sen şu çarşının yolunu bana göster yeter.. ! "
Abdurrahman, çarşının yolunu öğrenir, gider ticarete girişir ve zamanla zen
ginler arasına girer.
10
HİCRET
Enfal Suresi,
ayet: 72
Doğrusu inanıp hicret eden, Allah yolunda mallarıyla canlarıyla cihad edenler
ve muhacirleri (hicret etmişleri) barındırıp onlara yardım edenler, işte bunlar
birbirinin dostudurlar. İnanıp hicret etmeyenler ile hicret edene kadar, sizin dost
luğunuz yoktur. Fakat din uğrunda yardım isterlerse, aranızda anlaşma
(saldırmazlık antlaşması) olan topluluktan başkalarına karşı, onlara yardım et
meniz gerekir. Allah işlediklerinizi görür. (Enfal Suresi, ayet: 72.)
Açıklama
Yukarıdaki çeviride "anlaşma olmayan topluluk başkasına karşı " biçiminde
dizilmiş olan anlatım, ayetteki aslına uymadığından, bir dizgi yanlışı diye
düşünülüp doğrusu yazılmıştır. (Diyanet'in resmi çevirisindeki yanlış
düzeltilmiştir.)
Yukarıdaki ayette şunların anlatıldığı görülmekte:
• İnanan, hicret eden ve Tanrı yolunda savaşanlar ile "muhacirler"i barındıranlar
"birbirlerinin dostudurlar".
• Daha hicret etmemiş olanlar, bu "dostluk"tan yararlanamazlar. Yine de "din
uğrunda"ki savaşlarında bir yardım isterlerse onlara yardım edilmelidir. Eğer,
savaşları, Müslümanlarla saldırmazlık antlaşması yapmış olanlara karşı değilse.
• Daha hicret etmemiş olanlar, hicret ettikleri zaman, söz konusu "dostluk"tan
yararlanabilirler.
• "Dostluk" diye anlam verilen sözcük, ayette "veHiyet"tir. "Dostluk" anlamı
verilebileceği gibi, asıl anlamına daha yakın olarak "yakınlık-akrabalık " anlamı
da verilebilir. Aralarında "velayet" bağı bulunanlar, birbirlerine, başkalarından
daha "evla", yani daha "uygun", daha "yakın"dırlar. Bu "yakınlık" ne ölçüdedir?
Kimilerine göre, "akrabalık" ölçüsündedir ve onun için, aralarında "velayet" bu
lunduğu bildirilen "Muhacirler" ile "Ensar", yani Medineliler birbirlerine "mirasçı"
da olabilirler. Kısacası, "velayet"e bu anlamı verenlerin görüşlerine göre, yukarıdaki 11
ayet, "hicret" etmiş olanlarla, onları barındıran ve destekleyen Medinelilerin bir HİCRET
birlerine "miras"çı da olabilecek ölçüde "yakın-akraba" sayıldıklarını anlatıyor. Bu
yakınlık, Peygamber'in eliyle kurulan, özel "kardeşlik (muahat)" bağından kay
naklanıyor. (Bkz. Taberi, Tefsir, c. 1 0, s. 36, 37; Razi, Tefsir, c. 1 5 , s. 209.)
Taberl'ye göre, Peygamber zamanındaki Müslümanlar üç kesimdi:
• Hicret etmiş Müslümanlar (Muhacirler).
• Hicret etmiş olanları destekleyip barındıranlar (Ensar).
• Müslüman oldukları halde, yurtlarını bırakıp çıkmamış, yani hicret et
memiş olanlar. (Bkz. Taberi, 1 0/37.)
Razi, bunlara bir kesim daha ekler:
• İlk zamanda hicret etmeseler de, sonradan hicret yolunu seçen Müslümanlar.
(Bkz. Razi, 1 5/208-2 1 4.)
Enfal Suresi,
ayet: 75
Anlamı
Sonra inanıp hicret eden ve sizinle birlikte cihadda bulunanlar, işte bunlar
sizdendirler. Hısımlar, Tanrı'nın kitabındakine göre (miras konusunda) birbirine
daha yakındırlar. Tanrı, herşeyi Bilen'dir. (Enfal Suresi, ayet: 75.)
Açıklama
Kur'an yorumlarında genellikle benimsenen yorum şöyle:
Aynı surenin 72. ayetinde, "hicret" edenlerle bunları yurtlarında barındıranların,
yani Mekkeli Müslüman göçmenlerle Medineli Müslümanların birbirlerine "velayet"
sahibi oldukları, yani birbirlerinin "yakın"ı sayıldıkları bildirilmişti. Bu açıklamaya
göre bunlar, birbirlerinin "mirasçı"sı da olabiliyorlardı. Hadisler de bunu anlatmakta.
Bu ayette, yani 75. ayetteyse, "hısım"ların, birbirlerine daha "evla" (yakın) oldukları
bildiriliyor. Bu durumda, "miras"ta da "hısım"lar, yani asıl akraba dururken, ara
larında Peygamber eliyle özel kardeşlik bağı kurulmuş olanlar da olsa başkalarının
mirasçı olmamaları gerekir. Demek ki 75. ayetin hükmüne göre, asıl akraba varken,
birbirlerine "kardeş" yapılmış olan kimseler (muhacirler-Medineliler), yalnızca bu
kardeşlik bağından dolayı "mirasçı" olamazlar. Mirasçı olabilmek için asıl akrabalık
şarttır. İşte durum böyle olduğu için, 75. ayetteki hükmün, 72. ayetteki hükmü
geçersiz kıldığı (nesh ettiği) savunulmakta. (Bkz. tefsirler, örneğin Taberi, Razi,
ayrıca Feril.iz kitapları.)
il- "HİCRET" NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN ÖZEL DURU M VE HÜKÜMLER
12 A - "Muhacirler"-" Ensar" (Medineliler) İlişkilerine İlişkin

HİCRET 1- Özel Kardeşlik (Muahat) İlşkisi
İlgili ayet ve hükümler yukarıda sunuldu.
2- Gelir Dağıtımına, Özellikle "Ganimet"in Paylaştırılmasına İlişkin

Yukarıda da sunulduğu gibi, Peygamber'in eliyle oluşturulan "karşılıklı sevgi
ve dayanışma" ve "manevi kardeşlik" nedeniyle i lişkiler son derece iyiydi. Me
dineliler, "muhacir kardeşleri"ni seve seve barındırıyor ve her yönden des
tekliyorlardı. Muhacirler de olabildiğince yük olmamaya çalışıyorlar, özellikle ti
caret alanına kendilerini vererek geçimlerini sağlıyorlardı . Ganimet
paylaştırıl ması da ilk zamanlar sorun olmuyor, belirl i bir anlayış içinde
yürütülüyordu. Ancak sonraları giderek artan gelir kaynakları, en başta "ganimet"
ve "zekat" yüzünden sorunlar çıkar oldu. "Kalpleri İslam'a ısındırılanlar"a
(müellefetü'l-kulfib) mal varlıklarına bakılmaksızın zekat verilir olması, Huneyn
Savaşı'nda yine bu kimselere "ganimet"ten fazl a pay verilmesi (Buharl'de de yer
alan hadislere göre, Kureyş büyüklerinden kimilerine, ganimetten yüzer deve ve
ril mişti. Oysa her bir savaşçının aldığı pay, dört deveydi.) "Peygamber'in
hemşerileri kayırı lıyor! " türünden dedikodulara ve kimi rahatsızlıklara yol
açmıştı. (Özellikle bkz. Tecrid-i Sarih, 1 040. hadis, Diyanet yayınlarından.)
Ancak, Peygamber'in yaptığı toplantı ve konuşmalarıyla ortalık yatıştırılmış ve
yine karşılıklı anlayış sağlanmıştı .
B- Evlilik Konulan
v1ümtelıineSuresi,
ayet: 10
Ey inananlar! İnanmış kadınlar hicret ederek size gelirlerse, onları deneyin
(imtihan), hicretlerinin sebebini inceleyin. Allah onların imanlarını çok iyi bilir. 13
Onların mü'min kadınlar olduklarını öğrenirseniz, inkarcılara geri çevirmeyin. Bu HİCRET
kadınlar o inkarcılara helal değildir. Onlar da bunlara helal olmazlar. İnkarcıların
bu kadınlara verdikleri mehirleri iade edin. Bu kadınların mehirlerini kendilerine
verdiğiniz zaman, onlarla evlenmenizde bir engel yoktur. İnkarcı kadınları
nikahınızda tutmayın, onlara verdiğiniz mehri isteyin. İnkarcı erkekler de hicret
eden mü'min kadınlara verdikleri mehirleri istesinler. Allah'ın hükmü budur,
aranızda O hükmeder. Allah Bilen'dir, Haldm'dir. (Mümtehine Suresi, ayet: 1 O.)
Açıklama
Hudeybiye Barış Antlaşması'nda (627 yılının sonları), Mekke'ye sığınan hiç
bir Müslüman'ın "iade edilmeyeceği, buna karşılık Muhammed'in kendisine
sığınan tüm Mekkelileri, Mekke'deki yetkililerinin istekleri üzerine iade etmek
zorunda olduğu hükmü de yer alıyordu. Bu hükme uyularak, Peygamber'e -
Müslüman oldukları için- sığınan Mekkeliler (örneğin Süheyl'in oğlu) iade edil
mişlerdi . Ancak iade edilenler, erkekti. Bu arada Mekke'den kaçıp Peygamber'e
sığı nan kadınlar da olmuştu. "İman"larını sunmuşlardı Peygamber'e. Pey
gamber, antlaşma hükmünün yalnızca erkekler için geçerli olduğunu söyleyerek
bu kadınları iade etmemişti . İşte tefsirlerin ve hadislerin belirttiklerine göre,
yukarıdaki ayet bu kadınlarla ilgilidir. (Bkz. Buhar), Meğazi /35, Tefsir, 28/45;
Razi, Tefsir, 29/305 ; Hamidullah, İslam Peygamberi, fıkra: 420, 428.)
Ayetin getirdiği hükme göre, "Hicret" edip gelen kadınların kabul edi
lebilmeleri için, bir sınavdan geçirilmeleri gerekiyordu. İlgili kaynaklarda be
lirtildiğine göre, bu kadınların sınavlarında bir "andiçme" vardı. Yani kadınlara
andiçiriliyordu. Şöyle:
"Tanrı'ya andiçerek söylerim ki, ben hicret edip gelirken kocama kızdığım, kin
beslediğim için çıkıp gelmedim. Bir yer değişikliği olsun diye de gelmedim. Bir
dünyalık elde etmek için de gelmedim. Ben yalnızca, Tanrı ve Peygamber sev
gisinden ötürü evimden çıkıp geldim ! " (Bkz. Taberi, 28/44, 45; Razi, 29/305.)
Sınavı kazanan ve "gerçekten i manlı oldukları " anlaşılan kadınlar artık
Müslümanlar kesiminde (Medine'de) kalabilirdi ve bunlarla evlenilebilirdi.
Hüküm uygulandı.
Ahzab Suresi'nin 50. ayetinde, Peygamber'e seslenilerek: " . . . Ve seninle bir
likte hicret edenlerden amcanın kızlarını, halalarının kızlarını, teyzelerinin
kızlarını da sana helal kıldık . . . " denmekte. Bkz. KARI, MUHAMMED.
III- BİRİNCİ VE İKİNCİ "HİCRET"
A- Birinci " Hicret " : Habeşistan' a

Kaynakların verdikleri bilgilere göre, ilk "hicret", Peygamber'in izniyle
Habeşistan'a olmuştur.
İbn İshak'ın aktarmasına göre Peygamber'in karılarından Ümmü Seleme
şöyle anlatır:
14 "Mekke başımıza dar gelmişti. Peygamber'in arkadaşları sıkıntıl ara
HİCRET uğratılıyorlardı, dinleri uğruna türlü belalara uğruyorlardı . Peygamber de bunları
önlemeye güç yetiremiyordu. Tanrı'nın Peygamberi'nin kendisi, kabilesinden bir
kesimin ve amcasının koruması altındaydı . Bu koruma nedeniyle, ar
kadaşlarının başlarına gelenler, onun başına gelmiyordu. B unun üzerine Pey
gamber onlara şöyle dedi :
" 'Habeşistan'da, kimseye zulmetmeyen bir kral var. İçinde bulunduğunuz
sıkıntılardan kurtulmanız için Tanrı bir çıkış yolu gösterene dek onun ülkesine gidin!'
"Bunun üzerine oraya gittik. Toplandık orada. En iyi yurda, en iyi komşuya gitmiş
olduk. Dinimizde güvenceli bir ortama kavuşmuştuk. Habeşistan kralı zulmeder diye
bir kaygımız yoktu. Kureyş bizim orada toplandığımızı, bir yurda ve güvenceye
kavuştuğumuzu öğrenince, bizi o ülkeden çıkarmak ve iade ettirmek için adamlar
gönderdi... " (Bkz. İbn İshak, e's-Sire, fıkra: 282, s. 1 94, yay. Hamidullah, 1 98 1 .)
Aktarılana göre, Habeşistan kralı (Necaşi), Kureyş'in, armağanlarla giden
elçilerini (elçilerden biri de ünlü Amr'İbn'ül-As'dı) azarlar ve isteklerini geri
çevirir.
İlk "hicret" buysa da, hicret edenler arasında Peygamber'in kendisinin bu
lunmaması nedeniyle "hicret" denince bu hicret amaçlanmamakta, asıl hicret,
Mekke'den Medine'ye hicret kabul edilmekte.
B- İkinci Hicret
Profesör Hamidullah şunları yazmakta:
"Eza, cefa ve zulüm altında inleyen İslam, artık kendine bir melce (sığınak),
barınılacak bir yer bulmuş ve Medine, dünya tarihinin gidişatına tesirde bulunan
hareket ve eylemin merkezi haline gelmişti. işte hicret dediğimiz olay budur.
Yani Resulullah (Peygamber) ve sahabenin Mekke'den Medine'ye geli p
yerleşmeleri olayıdır..." (Bkz. Hamidullah, İslam Peygamberi, fıkra: 303.)
"Hicret" yılı, miladi takvimin 622. yılına rastlar. Yani bu tarih, hicri yılın
başlangıcı sayılır.
Medine'ye ilk hicret edenler, Peygamber'in hicretinden birkaç ay (kimine göre
üç ay) önceden, Peygamber'in izni ve buyruğuyla Menide'ye göçmüşlerdir.
İlk "muhacirler", öncülük etmiş olmaları nedeniyle övülürler.
Tevbe Suresi,
ayet: 100
İyilik yarışında önceliği kazanan muhacirler ve Ensar (Medine'li
Müslümanlar) ile onlara güzelce uyanlardan Allah hoşnut olmuştur. Onlar da 15
Allah'tan hoşnutturlar. Allah onlara, içinde temelli ve ebedi kalacakları, HİCRET
içlerinden ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte büyük kurtuluş budur.
(Tevbe Suresi, ayet: 1 00.)
Açıklama
Ayette "e's-sabikı1ne'l-evvelı1n" diye bir deyim yer alıyor. Yukarıdaki
çeviride, "iyilik yarışında önceliği kazananlar" anlamı verildiği görülüyor. Asıl
anlamıysa "ilk öncüler" ya da "yarışta öne geçen ilkler"dir. Kimdir bunlar?
Konu tartışmalıdır. Fahruddin Razi'ye göre, burada anlatılmak istenenler,
"hicrette öncü olanlar"dır. Hicrette en önde olan kişi Ebubekir'dir. Çünkü Pey
gaber'in hizmetine herkesten önce giren ve her yerde (hicrette de) Peygamber'le
birlikte olan, odur. (Bkz. Razi, Tefsir, 1 61 1 68, 1 69.)
VI- "HİCRET"İN HADİSLERDEKİ ANLAMI

"Hicret" sözcüğü, hadislerde, "Mekke'den Medine'ye göç" anlamında yer
aldığı gibi başka anlamlarda da yer alır;
Hadisler
"Peygamber karılarından bir ay 'hicret' etti . " (Bkz. Ahmed İbn Hanbel, 1/235,
2/3 1 , 56, 298, 3/329, 34 1 .)
Yani Peygamber, karılarından bir süre uzak kalıp cinsel birleşimde bu-
lunmadı.
"Üç günden çok 'hicret' olmamalı." (Bkz. Ahmed İbn Hanbel, 2/329, 4/220.)
Yani üç günden uzun süreyle "küsüşme" olmamalıdır.
"Fatıma (babasının, Peygamber'in mirasını elde etmesine engel olduğu için)
Ebubekir'den 'hicret' etti ve 'hicret'i ölene dek sürdü. " (Bkz. Buhar!, Hums il ;
Ahmed İbn Hanbel, 1/6.)
Yani Peygamber'in kızı Fatıma, miras nedeniyle Ebubekir'e küstü ve
küskünlüğü ölene dek sürdü.
"Kocasının yatağından 'hicret' eden kadına, melekler lanet eder." (Bkz.
Ahmed İbn Hanbel, 2/348.)
Yani cinsel birleşimde bulunmak isteyen kocasının isteğini geri çeviren
kadına melekler lanet eder.
"Kimin hicreti Tanrı'ya ve Peygamberi'ne olursa, onun hicreti Tanrı'ya ve
Peygamberi'nedir, kimin hicreti elde edebileceği bir dünyalığa ve evleneceği bir
kadınaysa onun hicreti de yöneldiği şeyedir." (Bkz. Buhar!, İman /4 1 .)
Yani kimin yönelişi, amacı neyeyse, değerlendirilmesi ve alacağı karşılık da
ona göredir.
Özet
Hicret, Mekk:e'deki ortamın da itmesiyle Peygamber dönemindeki
16 Müslümanların buradan başka yerlere göçleridir. İlk hicret, Habeşistan'a
HİDAYET olmuşsa da, hicret dendiğinde amaçlanan, Peygamber ve arkadaşlarının
Mekke'den Medine'ye göçleriöir. 622 yılında olmuştur. Bu yıl, hicri takvimin ilk
yılıdır (başlangıcı). Peygamber' le birlikte göçmüş olanlara " muhacir", onları
barındıran ve destekleyen Medineli Müslümanlara da "yardımcılar" anlamına
gelen "Ensar" denir. "Muhacir"lerle "Ensar" arasında, Peygamber eliyle özel bir
"kardeşlik" (muahat) oluşturul muştur. Bu kardeşlik bağı, hükmü kaldırılıncaya
dek, "miras"tan pay almayı bile sağlar nitelikteydi. Mekke'de kalıp hicret et
memiş Müslümanlar bu ayrıcalıktan yararlanamıyorlardı . Ancak, bunlardan ki
mileri, sonradan hicret etmişler ve "hicret etmiş olma"nın sevap ve nimetlerine
kavuşmuşlardır. Hicret edenlere, öbür danyada da cennet söz verilir. Gerek ayet
lerde ve gerek hadislerde, "hicret etmiş olanlar (muhacirler)" çok övülür.
�HİDAYET
"Doğru yol", "doğru yolda bulunmak", "doğru yola gitmek", "doğru yolun
gösterilmesi", "doğru yola iletmek".
"Hidayet", "İslam kelamı"nda çok tartışılır. Ne anlama geldiği konusunda
çok değişik görüşler ileri sürülür. Karşıtı olan "dalalet" de öyle. "Dalalet",
"sapıklık, doğru yoldan sapma" anlamında. Ama konu olarak çok tartışılır.
"Hidayet" ve "dalalet" üstüne birçok "mezheb" ortaya çıkmıştır. "Tefsir
Sözlüğü"nde ve "Kelam Sözlüğü"nde konu üzerinde genişçe durulacak.
"Hidayet" , "Tanrı'nın dilemesi"ne bağlı. Ama "Tanrı, falanca kişiye hidayet
etti"nin anlamı nedir? Anlamı "Tanrı o kişiyi doğru yola götürdü, doğru yola
soktu" mudur? Yoksa, "Tanrı o kişiye doğru yolu gösterdi" midir? "Hidayet"in
öznesi kimi zaman da "Peygamber" olur: Peygamber'e seslenilerek: "Sen di
lediğine hidayet edemezsin, ama Tanrı dilediğine hidayet eder ! " (Kasas Suresi,
ayet: 56.), "Sen elbette ki doğru yola hidayet edersin ! " (Şura Suresi, ayet: 52.)
diye bildirildiği görülür. Peygamberin "hidayet etmesi" , ya da "edememesi" ne
demektir?
İslam kelamında ve Kur'an yorumlarında yer alan kimi görüşlere göre,
"hidayet etmek " ; "yol göstermektir". "O nedenledir ki, Peygamber'in de hidayet
edebildiği bildiriliyor" diyor bu görüştekiler. Kimi görüşe göreyse "hidayet
etmek", "doğru yola iletmek, götürüp sokmaktır" . Kanıt olarak da, "Pey
gamber'in değil ; yalnızca Tanrı'nın hidayet ettiğini" bildiren ayeti gösteriyorlar.
Bir üçüncü görüşe göre de durum şu : "Hidayet", Kur'an'da iki anlamda da yer
almıştır: "Peygamber'in hidayet edemediğini, yalnızca Tanrı'nın hidayet ettiğini"
bildiren ayetteki "hidayet", "doğru yola doğrudan iletip koymak"tır. Çünkü bunu
ancak Tanrı yapabilir, Peygamber bile yapamaz. Peygamber'in de "hidayet ede
bildiğini" bildiren ayetteyse "hidayet", "yol göstermek" anlamındadır. Çünkü
Peygamber "doğru yolu gösterir". Görevi de insanlara "doğru yolu göstermek"tir.
Yine de tüm mezhepler, özellikle "sünnet ehli"nin mezhepleri, hidayetin,
ayetleri bunu açıkça bildirdiği için benimserler. Ayrıca � adisler de bunun böyle
hidayette bulunmanın, yalnızca "Tanrı' nı n dilemesi"ne bağlı olduğunu, Kur'an
17
olduğunu hildiriyor. Kimi ayetlerden örnekler: HİDAYET
,,, 7 .,,. ,.�l:-J o/ o.;,.,� l�/.,... o_,.o,,,.. o/ o_,,,,,.,,,,.-:

.>'>J� .. .. ��.J· ��'t;��'Sllij ..
Kasas Suresi,
/ , ,!)o },,. •.,...
µ�r'
ayet: 56
e_� ..
Anlamı
(Ey Muhammed!) Sen sevdiğine (istediğine) "hidayet edemezsin" . Ama Tanrı,
dilediğine "hidayet eder". "Hidayette olacakları ", en iyi O bilir. (Kasas Suresi,
ayet: 56.)
Diyanet çevirisindeki anl am ı :
Ey Muhammed ! Sen sevdiğini doğru yola eriştiremezsin. Ama Allah, di
lediğini doğru yola eriştirir. Doğru yola girecekleri, en iyi O bilir. (Kasas Suresi,
ayet: 56.)
Bu çeviride, bu ayette yer alan "hidayet"e, "doğru yola eriştirmek" anlamı ve
rildiği görülüyor.
Şura Suresi,
ayet: 52
Anlamı
İşte böylece (Ey Muhammed ! ) Buyruğumuzdan sana "ruh"umuzu "vah
yettik". Sen, kitab nedir, inanç (iman) nedir bilmiyordun. Ama biz onu bir ı şı k
yaptık. Onunla, kullarımızdan dilediğimize hidayet ederiz. Kuşku yok k i , ke
sinlikle sen de, doğru yola hidayet edersin ! (Şı1ra Suresi, ayet: 52.)
Diyanet çevirisindeki anlamı :
Ey Muhammed ! İşte sana da buyruğumuzla Cebrail'i gönderdik. Sen, kitab
nedir, iman nedir önceleri bilmezdin, fakat Biz onu, kullarımızdan dilediğimizi
onunla doğru yola ediştirdiğimiz bir nur kıldık. Şüphesiz sen de insanlara, doğru
yolu göstermektesin. (Şı1ra Suresi, ayet: 52.)
Bu ayetteki "ruh"a "Cebrail" anlamı verilmiştir. "Hidayet"lerden birincisine,
"doğru yola eriştirmek", ikincisineyse "doğru yolu göstermek" anlamı ve
rildiğide görülüyor.
Kehf Suresi,
ayet: 17
Anlamı
Tanrı kime hidayet etmişse, odur hidayette olan. Ve kimi saptırmışsa, artık
ona yol gösteren bir dost da bulamazsın ! (Kehf Suresi, ayet: 1 7.)
Diyanet çevirisindeki anlamı:
Allah'ın doğru yola eriştirdiği kimse, "hak yolda" dır. Kimi de saptırırsa, artık
onu doğru yola götürebilecek bir rehber bulamazsın. (Kehf Suresi, ayet: 1 7.)
Çeviride, ayetteki "hidayet"e, "doğru yola eriştirmek" ; "hidayette olan"
anlamındaki "muhted"e "hak yolda" (olan) anlamı veriliyor. "Dost" demek olan
"veliy" ile "yol gösteren, aydınlatan" demek olan "mürşid"e de "doğru yola
götürecek bir rehber" anlamı verildiği görülüyor.
Yalnızca "Tanrı'nın hidayet ettiği kimseler" in "hidayette olacakları", "O'nun
saptırdığı kimseler"iyse kimsenin kurtaramayacağı ve doğru yola
yöneltemeyeceği; pek çok ayette ve pek çok kez bildirilmekte:
Bakara Suresi, ayet : 5, 1 6, 26, 38, 70, 1 20, 142, 143, 1 75, 2 1 3, 258, 264, 272
Ali İmran Suresi, ayet : 8, 73, 86, 1 0 1
Nisa Suresi, ayet : 88, 1 37, 1 68
Maide Suresi, ayet : 5 1 , 67, 108
En'am Suresi, ayet : 35, 7 1 , 77, 88, 90, 1 57
A'raf Suresi, ayet : 30, 148, 1 78
Tevbe Suresi, ayet : 1 8, 19, 24, 37, 80, 1 09
Yunus Suresi, ayet : 25, 35, 45

Ra'd Suresi, ayet : 27, 3 1
İbrahim Suresi, ayet : 4, 1 2, 2 1

Nahl Suresi, ayet : 36, 37, 93, 1 03, 1 07, 1 2 1
İsra Suresi, ayet : 97
Kehf Suresi, ayet : 1 3, 1 7, 57
Meryem Suresi, ayet : 58, 76
Taha Suresi, ayet : 1 22, 1 23
Tekvlr Suresi,
ayet: 29
Alemlerin Rabbi olan Allah dilemedikçe, sizler bir şey dileyemezsiniz.
(Tekvlr Suresi, ayet: 29.)
Burada bildirilen, İnsan Suresi'nin 30. ayetinde de bildiriliyor.
Konuya ilişkin ayetler ve anlamları için bkz. AÇIKLAMAK, DİLEMEK, DİN,
DOGRU, ECEL, TANRI, CEHENNEM, CENNET, CİN, İNSAN, MELEK, ŞEYTAN, TAKDİR.
>HİKMET
"Yargı ve inanç da içeren bilgi" anlamındadır Kur'an'da.
19
"İnsanlar arasında hükmetsinler diye" gönderilen "peygamber"lere hep "hik HİKMET
met" verilmiştir. Peygamberler de inanırlarına " hikmet"i öğretmişlerdir. Din
adına verilen öğütlerin " hikmet"le olması istenmiştir. " Hikmet verilmiş
kimse" lere "hayır"dan çok şey verildiği bildirilmiştir. Bütün bunlar, "hik
met"in "vahy kaynaklı bilgi'', "düşünce", "inanç" ve "yargı " (hüküm) içerdiğini
anlatır:
Bakara Suresi,
ayet: 129
Anlamı
(İbrahim ve İsmail Peygamber'ler yakarıyorlar:)
"Tanrı'mı z ! Onlara, içlerinden, senin ayetlerini okuyacak, onlara kitabı ve
hikmeti öğretecek ve (böylece) onları arındıracak peygamber gönder. Kuşku yok
ki, güçlü ve hikmetli olan sensin ! " (Bakara Suresi, ayet: 129.)
� ' o o_.,,,,
��\J::ıS\ r
.
q�ı��j(�ı�92� Bakara Suresi,

ayet: 151
Anlamı
'�@�\jjtjı;�:;;p�
Nitekim içinizden size, ayetlerimizi okuyan, sizi arındıran, size kitabı, hik
meti öğreten ve size bilmediklerinizi öğreten Peygamber gönderdik. (Bakara Su
resi, ayet: 1 5 1 .)
Ali İmran Suresi,

ayet: 164
Anlamı
Andolsun ki Tanrı inanırlara iyilikte bulunduğunu bildirmiştir: Anımsa ki
20 kendilerine içlerinden, O'nun ayetlerini okuyan, onları arındıran, onlara kitabı,
HİLE hikmeti öğreten Peygamber gönderdi. Daha önce açık bir sapıklık içinde bu
lunuyor olsalar bile ... (Ali İmran Suresi, ayet: 1 64.)
Bkz. AYET, BİI,Gİ, HABER, KİTAB, MUHAMMED, PEYGAMBER.
Bakara Suresi,
ayet: 269
Anlamı
(Tanrı) "hikmet"i dilediğine verir. Kime "hikmet" vermişse, kuşkusuz, ona
çok "hayır" (yarar) vermiştir (ona büyük iyilikte bulunmuş demektir). Bunu,
ancak akıl sahipleri düşünebilir. (Bakara Suresi, ayet: 269.)
Bkz. DİLEMEK, HAYR. "Hikmet"le i lgili öteki ayetler için ayrıca bkz. AKIL,
ANMAK, BİLGİ, HABER, KİTAB, MUHAMMED, PEYGAMBER, TANRI.
"İslam ahlakı"nda, "İslam usı1lu'l-fıkhı"nda, "İslam tasavvufu"nda, "hik
met"in önemli yeri var. O nedenle "Tefsir Sözlüğü"nde, "İslam Ahlak
Sözlüğü"nde, "Tasavvuf Sözlüğü"nde "hikmet" üzerinde genişçe durulacak.
" Hikmet", türevlerinin dışında, yirmi kez geçer Kur'an'da:
Bakara Suresi, ayet : 1 29, 1 5 1 , 23 1 , 25 1 , 269 (iki kez)
Ali İmran Suresi, ayet : 48, 8 1 , 1 64
Nisa Suresi, ayet : 54, 1 1 3
Maide Suresi, ayet : 1 1O
Nah! Suresi, ayet : 1 25
İsra Suresi, ayet : 39
Lokman Suresi, ayet : 12
Ahzab Suresi, ayet : 34
Sad Suresi, ayet : 20
Zuhruf Suresi, ayet : 63
Kamer Suresi, ayet :5
Cum'a Suresi, ayet :2
>HİLE
Türkçe sözlükte hilenin ne olduğu şöyle anlatılır:
"Düzen: Oyunda hile yapmak."
"Çıkar sağlamak üzere bir mala değersiz bir şey karıştırmak: Bu sütte hile var."
Kur'an'da yalnızca, Nisa Suresi'nin 98. ayetinde geçen "hile" sözcüğü,
yukarıdaki anlamda yer almamakta. "Çare", yani "çıkar yol" , "kurtuluş yolu"
anlamında yer almakta. Ayet şöyle:
Nisa Suresi,
ayet: 98
Anlamı
Erkek, kadın ve çocuklarından o güçsüzler bu kimselerin dışındadırlar ki,
"hile" (çıkış yolu, kurtuluş yolu) bulamazlar. Ve yol bulup kurtulamazlar. (Nisa
Suresi, ayet: 98.)
Bu erkek, kadın ve çocuklar, bu ayetten önceki ayette sözü edilenlerin
dışında tutuluyorlar. O ayet de şöyle:
Nisa Suresi,
ayet: 97
Anlamı
Kendilerine yazık etmiş olanların canlarını alırlarken melekler: "Ne işte-ne
tutumdaydınız?" derler. Onlar da: "Biz yeryüzünde küçümsenen güçsüzler ke
simindendik ! " diye karşılık verirler. Meleklerse söyle derler: "Tanrı'nın yeri
geniş değil miydi ? Oradan başka yerlere göçseydini z ! " (Hicret). Bunlar o kim
selerdir ki, varacakları yer cehennemdir. Ne kötü varış yeridir orası ! (Nisa Su
resi, ayet: 97.)
Demek ki, 98. ayette, "hile", yani "kurtuluş yolu" bulamadıkları için yer
lerinde kalanlar, bulundukları yerden başka yerlere göçebilecek durumda olan
ların dışında tutulmakta. Yani bir yerde "kötülük" mü var, din kurallarına aykırı
yaşam mı var? Oradan başka yere göçmek (hicret) gerek. Ama insan hiç yol bu
lamaz, güç yetiremezse, o zaman, özür gerekçesi kabul edilir. Yoksa varacağı yer
cehennemdir.
Görülüyor ki, 98. ayetteki "hile"nin anlamı, Tükçemizde kullanılan hile
değildir. "Çare" denen şeydir. Kurtuluş için bulunabilecek "yol"dur. "Hile-i
şeriyye" diye de bir şey vardır. Bu deyimdeki "hile"nin anlamı da "çıkış yolu,
kurtuluş yolu"dur. " Hi le-i şeriyye", "çare-i şeriyye" demektir. Yani, içinden
çıkılmak i stenen durumdan, "şeriat kurallarına uygun biçimde çıkış yolu" bul
maktır, ya da bulunan "çıkış yolu"dur.
"Hile"nin Türkçemizde kullanılan anlamında, başka sözcükler var Kur'an'da:
"Mekr" sözcüğü başta gelir. Yani "mekr'', "hile"nin, Türkçemizde kullanılan
22 anlamını içerir. "Mekr'', oyuna getirmek için kurulan "düzen"dir, "tuzak"tır. Her
HİLE hangi bir biçim ve görünümle "aldatmak"tır. "Mekr"in yer aldığı ayetler:
A- " Kafir"lerin " Mekr"ine Karşılık Tanrı' nın " Mekr"i

1- "Tanrı Mekri Olanların Hayırlısıdır"
"Kiifir"ler "mekr" yapıp kuruyorlar, Tanrı da "mekr" yapıp kuruyor.
Tanrı'nın "mekr"i daha güçlüdür ve Tanrı "mekr"i olanların "hayırlısı "dır:
Ali imran Suresi,

ayet: 54
Anlamı
"Mekr" yaptılar. Tanrı da "mekr" yaptı. Tanrı, " mekr" yapanların
hayırlısıdır. (Ali İmran Suresi, ayet: 54.)
Açıklama
Diyanet'in çevirisinde, bu ayete şöyle anlam verilmekte:
"Fakat hile yaptılar. Allah da onları cezalandırdı. Allah, hile yapanların
cezasını en iyi verendir."
"Fakat"ın ayette karşılığı yok. Ama bu önemli değil. Önemli olan gerisi.
Ayetin asıl anlamı, Diyanet'in anlamından önce sunulandır. Yan i : "Mekr
yaptılar. Tanrı de mekr yaptı. Tanrı mekr yapanların hayırlı sıdır. "
Ama, Diyanet'in çevirisindeki anlamın bir nedeni, bir gerekçesi var:
"Mekr'', yani "hile" (düzen, tuzak) yapmak; İslam "keliim"ında Tanrı ıçın
uygun görülmez. Onun için de, ayetlerde çokça yer alan "Tanrı'nın mekr"i,
"Tanrı'nın mekre karşı lık vermesi ve mekr yoluna gidenleri cezalandırması"
anlamında yorumlanır. Kur'an yorumlarında da genellikle böyle yer alır. "Tanrı
mekr yaptı " anlamındaki sözler, "Tanrı mekr (hile) yapanları cezalandırdı " diye
yorumlanır. O nedenle, Diyanet çevirisinde de o yola gidilmiştir. Ama ben, ayet
teki aslını belirtmek istedim, "aslına sadık kalarak" yukarıdaki anlamı verdim.
Öteki ayetlerde de aynı yol izlenecektir:
Enfal Suresi,
ayet: 30
Anlamı
Anımsa ki kafirler sana " mekr" (tuzak) kurmuşlardı. Seni tutup bağlasınlar,
ya da öldürsünler, ya da sürüp (yurdundan) çıkarsınlar diye... "Mekr" 23
yapıyorlardı. Tanrı da (onlara) mekr yapıyordu. Tanrı, "mekr" yapanların HİLE
hayırlısıdır. (Enfal Suresi, ayet: 30.)
İnkar edenler, seni bir yere kapatmak veya öldürmek, ya da sürmek için düzen
kuruyorlardı . Onlar düzen kurarken, Allah da düzenlerini bozuyordu. Allah
düzen yapanların en iyisidir. (Enfal Suresi, ayet: 30.)
Bu çeviride, "Allah da düzen kuruyordu" demekten kaçınılıp, "Allah da
düzenlerini bozuyordu" denirken, bir yandan da ayetteki aslına uygun biçimde
"Allah düzen (mekr:hile) yapanların en iyisidir! " dendiği görülüyor.
Ra'd Suresi,
ayet: 42
Anlamı
Kuşkusuz onlardan öncekiler de "mekr" yapmışlardı. Oysa bütün "mekr"ler
Tanrı'nındır. Herkesin yaptığını bilir O. Yaşamın sonunun kimin yararına
olduğunu kafirler ileride öğrenecekler. (Ra'd Suresi, ayet: 42.)
Öncekiler düzen kurdular. Oysa bütün düzenler Allah'ındır. Herkesin yaptığını
bilir. İnkarcılar da. neticenin kimin olduğunu göreceklerdir. (Ra'd Suresi. ayet: 42.)
Nemi Suresi,
ayet: 50, 51
Anlamı
Onlar bir "mekr" (hile) biçimiyle "mekr" ettiler; biz de bir "mekr" biçimiyle
"mekr" ettik. Onlarsa bunu bilmiyorlardı. Şimdi bak onların "mekr"lerinin sonu ne
oldu: Onları ve toplumlarını, tümünü yok edip sildik. (Nemi Suresi, ayet: 50, 5 1 .)
Onlar bir düzen kurdular; biz fark ettirmeden düzenlerini bozduk.
Düzenlerinin sonunun nasıl olduğuna bir bak ! Biz onları ve milletlerini, hepsini,
yerle bir ettik. (Nemi Suresi, ayet: 50, 5 1 .)
Bkz. AKIBET, SALİH, SEMÜD.
ibrahim Suresi,
ayet: 46
Anlamı
Onlar "mekr"lerini yapıp koydular. Oysa onların "mekr"leri, Tanrı katındadır.
"Mekr"leri, dağlan yerinden oynatacak türden olsa bile ... (İbrahim Suresi, ayet: 46.)
Şüphesiz onlar düzenlerini kurdular. Oysa dağları yerinden oynatacak olsa
bile, bu düzenleri hep Allah'ın elindeydi . (İbrahim Suresi, ayet: 46.)
o'((;�·,:--::'
,,.... � .
""'\,;.'.__...
��!'ti'- . � �,•/_,�.,c;,r\"
)t.J" \:.:.) �)J
�,�o! _.�, �:,�'->�G
....... .. .)
o �,,.'!,... \ ,,�"'�,,,.
· .,,.�d �� r�
/ }
Yunus Suresi,
""'
. .- • !) :;ı;t...,. -'� '- �
...,, -
ayet: 21 ' ;,;
"' """
"-'�\/
S; °J.Jfa \,a
Anlamı
İnsanlara darlıktan sonra "rahmet" tattırdığımız zaman, bir de bakarsın ; ayet
lerimiz konusunda "mekr"leri var. (Hile yolunu seçerler) De ki: "Mekr yönünden
Tanrı, (herkesten) daha hızlıdır. Kuşkusuz elçilerimiz, sizin "mekr"lerinizi ya
zarlar. (Yunus Suresi, ayet: 2 1 .)
İnsanlara darlık geldikten sonra onlara bolluğu tattırdığımızda, hemen ayet
lerimize dil uzatmaya kalkışırlar. Onlara de ki: " Hile yapanın cezasını vermekte
Allah daha çabuktur." Elçilerimiz, kurduğunuz tuzakları hiç şüphesiz yaz
maktadırlar. (Yunus Suresi, ayet: 2 1 .)
2- Hile, "Hile Yapanın Zararınadır"

"Mekr" yani "hile" (düzen, tuzak) yoluna gidenler, bu yolun kendi yararlarına
olduğunu sanırlar, oysa bu yol, "onların zararına"dır. "Hile yapan, kendi hi
lesine" (kuyu kazan kendi kazdığı kuyuya) düşer.
Fiitır Suresi,
ayet: 42, 43
25
HİLE
Anlamı
Antlarının tüm gücüyle Tanrı'ya andiçmişlerdi: Eğer kendilerine bir kor
kutucu (uyarıcı, peygamber) gelirse, kesinlikle, toplumlardan herhangi birinden
daha çok doğru yola gireceklerdi. Ne zaman ki kendilerine bir korkutucu geldi, o,
onlara ürküntüden başka bir şey artırmadı. Yeryüzündeki büyüklenmeleri ne
deniyle ... Ve kötü bir "mekr" için . . . Oysa "kötü mekr" (kötü düzen-tuzak),
yalnızca onu yapıp kuranın başına geçer. Gelip geçmişlerin gittikleri yolda
başlarına gelenlerden başkasını beklemiyorlar. Tanrı'nın çizdiği yolda hiçbir
zaman değişiklik (tebdil) bulamazsın. Tanrı'nın çizdiği yolda (başka şeye)
dönüşme de (tahvil) bulamazsın hiçbir zaman. (Patır Suresi, ayet: 42, 43.)
Kendilerine bir uyarıcı gelince, ümmetlerinin içinde en doğru yolda gi
denlerden biri olacaklarına, andolsun ki, bütün güçleriyle Allah'a yemin
etmişlerdi. Fakat kendilerine uyarıcının gelmesi, yeryüzünde büyüklük taslamak
ve pis pis düzen kurmak ile uğraştıklarından, sadece nefretleri artırdı. Oysa pis
pis kurulan düzene, ancak sahibi düşer. Öncekilere uygulanagelen yasayı
görmezler mi? Sen Allah'ın yasasında bir değişiklik bulamazsın. Sen Allah'ın
yasasında tağyir de bulamazsın. (Fatır Suresi, ayet: 42, 43.)
Nahl Suresi,
ayet: 26
Anlamı
Onlardan öncekiler de "mekr" yapmışlardı. Bunun üzerine Tanrı, onların
yapılarını temellerinden yıktı. Üstlerinden tavan çöktü üzerlerine. Hiç bil
gilenemedikleri bir yerden azab geldi onlara. (Nah! Suresi, ayet: 26.)
Onlardan öncekiler düzen kurmuşlardı. Bunun üzerine Allah, binalarının te
melini çökertti de tavanları başlarına yıkıldı. Azab onlara, fark etmedikleri
şekilde geldi. (Nah! Suresi, ayet: 26.)
3- "Tanrı'nın 'Mekr'ine Karşı, Kimse Kendini Güvenceli Görmemeli"
Nahl Suresi,
ayet: 45-47
Kötü i şler düzenleyenler, Allah'ın kendilerini yere batırmasından, yahut fark
etmedikleri bir yerden onlara azab gelmesinden güvende midirler? Veya hareket
halindelerken -ki Allah'ı aciz bırakamazlar- ya da yok olmak endişesindeyken
onlara azabın gelmesinden güvende midirler? Doğrusu Rabbin şefkatlidir, mer
hametlidir. (Nah! Suresi, ayet: 45-47.)
B- " Her Ülkenin Düzencileri, O Ülkenin Günahkar İleri Gelenleridir"
En'aın Suresi,
ayet: 123
Anlamı
İşte böyle. Her ülkede, o ülkenin suçlularını, oranın büyükleri yaptık ki
orada "ınekr" (hile) yapsınlar. Oysa kendi zararlarına yaparlar "mekr"lerini
farkında olmadan ... (En'am Suresi, ayet: 1 23.)
Bunun gibi, her kasabanın ileri gelenlerini, hile yapan suçlular kıldık. Oysa
yalnız kendilerine hile yaparlar da farkına varmazlar. (En'am Suresi, ayet: 1 23.)
Hasan Basri Çantay'inkinden:
Her şehir ve kasabada da oraların günahkarlarını, o yerlerde hilekarlık et
sinler diye büyük adamlar yaptık. Halbuki onlar hilekarlığı, ancak kendilerine
yaparlar da farkında olmazlar. (En'am Suresi, ayet: 123.)
Abdullah Atıf Tüzüner'inkinden:
Bunun gibi, her şehir günahlılarını, oranın büyükleri kıldık ki orada hileler
etsinler. Halbuki bilmeyerek kendilerini aldatıyorlar. (En'am Suresi, ayet: 123.)
A. Fikri Yavuz'unkinden:
Mekke'de olduğu gibi, her beldede de en büyük günahkarları, yüksek mev
kide bulunduruyoruz ki, orada hile yapsınlar. Halbuki onlar, hileyi ancak ken 27
dilerine yapıyorlar da farkında değillerdir. (En'am Suresi, ayet: 1 23.)
HİLE
Daha eski çevirilerin dilleri biraz daha ağır olduğu için artık onlardan ak
tarma yapmıyorum. Kimileriyse güvenilir bulunmamakta. O nedenle bu kadarl a
yetiniyorum. Bu ayetle ilgili birkaç çeviriden aktarma gereksinimini neden
duyduğuma gelince: Çok ilginç bulduğum bu konuyu, belki okurlar da ilgi çekici
bulurlar ve hiç değilse birkaç çeviriyi karşılaştırmak isterler diye ...
Karşılaştırma yapılırsa, Diyanet çevirisindeki bir yanlışlık görülür (italik yer).
Arapçadaki "hud'a" sözcüğü de, "hile"nin Türkçedeki anlamını içerir.
Kur'an'da, "hud'a" sözcüğünün türevleri yer alır:
Bakara Suresi,
ayet: 8, 9
Anlamı
İnsanlardan kimileri: "Tanrı'ya ve Ahiret gününe inandık! " derler; oysa inanır
değillerdir. Tanrı'ya ve inanırlara "hud'a" (hile) yapma çabasındalar. (Tanrı'yı ve
inanırları aldatmaya çabalarlar.) Oysa yalnızca kendilerine "hud'a" yapmış olur
lar da bilincinde olmazlar. (Bakara Suresi, ayet: 8, 9.)
İnsanlardan, inanmadıkları halde, "Allah'a ve Ahiret gününe inandık" di
yenler vardır. Bunlar, Allah'ı ve inananları aldatmaya çalışırlar. Oysa sadece
kendilerini aldatırlar da, farkında değillerdir. (Bakara Suresi, ayet: 8, 9.)
Bkz. ALDATMAK, MÜNAFIK.
Nisa Suresi,
ayet: 142
Anlamı
Dıştan Müslüman görünenler (münafıklar), Tanrı'ya "hud'a" yapmaya
çabalarlar. Oysa O da onlara "hud'a" yapar. (Nisa Suresi, ayet: 142.)
Doğrusu münafıklar, Allah'ı aldatmaya çalışırlar. Oysa O, aldatmanın ne
olduğunu gösterecektir. (Nisa Suresi, ayet: 1 42.)
Enfal Suresi,
ayet: 62
Anlamı
Sana "hud'a" (hile) yapmak isterlerse bilesin ki, Tanrı sana yeter. O Tanrı ki,
seni ve inanırları yardımıyla güçlendirdi. (Enfiil Suresi, ayet: 62.)
Seni aldatmak isterlerse, bil ki şüphesiz Allah senden yanadır. Seni ve
inanırları yardımıyla destekleyen O'dur. (Enfal Suresi, ayet: 62.)
Özet
Türkçedeki anlamıyla "hile" (ayetlerdeki mekr, hud'a) konusundaki ayetlerin
anlattıkları kısaca şöyle:
Hile-tuzak, kimseye yarar sağlamaz. Tanrı, "hilecileri izlemekte" ve onlara en ağır
karşılıklar vererek acı sonuçlara uğratmakta. "Kuyu kazan, kendi kazdığına düşer."
�HUNEYN
Mekke yakınında bir "vadi"nin adı. Müslümanlarla pututaparlar arasında bu
rada önemli bir savaş olmuş ve Müslümanların yengisiyle sonuçlanmıştır. (Yı l :
630) Pek çok ganimet elde edilmiştir bu savaşta. "Tefsir Sözlüğü"nde v e "Hadis
Sözlüğü"nde, bu savaş ve ganimetler üzerinde önemle durulacak.
Huneyn günü: Bu savaşın oluğu gün.
Tevbe Suresi,
ayet: 25-27
29
HÜRT
Anlamı
Andolsun ki, Tanrı size birçok yerde, Huneyn gününde de yardım etmiştir. O
zaman ki, çokluğunuz sizi böbürlendirmişti. Ne var ki, size hiç bir yarar
sağlamamıştı. Bütün genişliğiyle yeryüzü dar gelmişti size. (Bozguna
uğradığınız için) arkanızı dönüp geri çekilmeye yönelmiştiniz. Sonra, Tanrı,
Peygamberi'ne ve inanırlara yatıştırıcı güvenini indirdi, görmediğiniz askerler
(melekler) indirdi ve kafirleri cezalandırdı. İ şte kafirlere verilen karşılıktır bu.
Sonra, Tanrı bunun ardından dilediklerinin tevbesini kabul eder (etti). Tanrı
bağışlayan ve acıyandır. (Tevbe Suresi, ayet: 25-27.)
Andolsun ki, Allah size birçok yerlerde ve çokluğunuzun sizi böbürlendirdiği
fakat bir faydası da olmadığı, yeryüzünün geniş olmasına rağmen size dar gelip
de bozularak arkanıza döndüğünüz Huneyn gününde yardım etmişti. Bozgundan
sonra Allah, Peygamberi'ne ve müminlere güvenlik verdi ve görmediğiniz as
kerler indirdi, inkar edenleri azaba uğrattı . İnkarcıların cezası budur. Allah bun
dan sonra da dilediğinin tevbesini kabul eder. Allah bağışlar ve merhamet eder.
(Tevbe Suresi, ayet: 25-27.)
Bedir savaşında da, Tanrı'nın Müslümanlara, "melekler" göndererek yardım
ettiği açıklanır. Ali İ mran Suresi'nin 123. ayetinde Tanrı'nın yardım ettiği be
lirtildikten sonra, aynı surenin bu ayeti izleyen ayetlerde, yardımın nasıl
gerçekleştiği de açıklanıyor. 1 24. ve 1 25. ayetlerde "üç bin melek yardım için
yeterli olmazsa, beş bin damgalı meleğin gönderileceği " bildiriliyor.
Bkz. ASKER, BEDR, MELEK.
Özet
Tanrı inananlara yardım eder. İnananlar az sayıda bile olsa Tanrı'nın
yardımıyla güçlenirler. Elverir ki, inançları sarsılmasın ve Tanrı 'ya güvensinler.
Bir de "sabretmeyi" bilsinler.
>HURi
Kur'an'daki biçimiyle, "Hı1r": "Gözlerinin akı çok ak, karası çok kara, biçimi
sığır ya da ceylan gözlerinin biçiminde ve iriliğinde olan kadın, kız, cennet
kızı " .
Tekili: "Havra". Ama ayetlerde "hı1r" biçiminde çoğul olarak yer alır. " İyn"
diye de nitelenir. " İyn" sözlük anlamıyla "yabanıl sığır" ya da "iri gözlü
kadınlar" demektir. Kimi ünlü Kur'an yorumcuları, örneğin, Beydavl; "hı1r" ile
"lyn"e, ikisine birden "şahin gözlü kadınlar" diye anlam verirler. Diyanet
çevirisindeyse "hGr"a: "Ceylan gözlüler" dendiği (bkz. Rahman Suresi, ayet: 72),
30 "hGr" ile "i'yn"e, yani ikisine birden de iki yerde aynı anlamın verildiği (bkz. TGr
HÜRI Suresi, ayet: 20. ; Vakıa Suresi, ayet: 22.), bir yerdeyse "iri siyah gözlüler" anlamı
uygun görülmüş (bkz. Duhan Suresi, ayet: 54.).
"HGr" sözcüğü bir yerde tek, üç yerde de "iyn"le birlikte yer alıyor Kur'an'da.
Tek olarak yer aldığı ayet: Rahman Suresi, ayet: 72.
"İyn"le birlikte yer aldığı ayetler:
Duhan Suresi, ayet : 54
TGr Suresi, ayet : 20
Vakıa Suresi, ayet : 22
Duhan Suresi,
ayet: 54
Bu böyledir; onları, iri siyah gözlülerle eşlendiririz. (Duhan Suresi, ayet: 54.)
TCtr Suresi,
ayet: 20
Dizi dizi tahtlara yaslanarak. Onlara ceylan gözlü eşler veririz. (TGr Suresi,
ayet: 20.)
Vakıa Suresi,
ayet: 22, 23
Sedefteki inciler gibi ceylan gözlüler vardır. (Vakıa Suresi, ayet: 22, 23.)
Rahman Suresi,
ayet: 72
Çadırlar içinde ceylan gözlüler vardır. (Rahman Suresi, ayet: 72.)
"Huri" dediğimiz "cennet kızları "nın, "gözlerinin özellikleri"nden başka da
özellikleri anlatılır ayetlerde: Özelliklerinin başlıcaları şunlar:
• "Kızlıkları bozulmuş değildir. " Cennetteki sahipleri tarafından bozulduğunda
da "kızlıkları yeniden oluşacak"tır. (Bkz. Vakıa Suresi, ayet: 35-38.)
• "Sahiplerinden önce, onlara ne cin, ne de insan dokunmuştur." (Bkz. Rah
man Suresi, ayet: 56-74.)
• Gözleri, yalnızca "sahiplerine çevrili bulunacak". (Bkz. Saffiit Suresi, ayet:
48; Sad Suresi, ayet: 52; Rahman Suresi, ayet: 56.)
• "Memeleri daha yeni tomurcuklanmış" olacak. (Bkz. Nebe' Suresi, ayet: 33.) 31
• Hepsi "yaşıt" olacak. (Bkz. Sad Suresi, ayet: 52; Vakıa Suresi, ayet: 37; HÜKÜM
Nebe' Suresi, ayet: 3.)
• "İnci ", "mercan", "yakut" gibi olacaklar. (Bkz. Vakıa Suresi, ayet: 23; Rah
man Suresi, ayet: 58.)
Konuyla ilgili ayetler ve ayrıntılar için özellikle bkz. CENNET.
>HÜKÜM
Kur'an'daki anlamıyla: "Bir konuda 'şu, şudur!' ya da 'şu, şöyle olmalıdır! '
denerek yargıda bulunmak, neyin ne olduğunu, ne olması gerektiğini (çözümü)
bildirmek", "egemenlik".
Dinsel içeriklidir. Temeli, dayanağı "din"dir, "Tanrı"dır; biçimi, yolu ve
yöntemi "din ölçüleri"dir; kuralları ilişkilidir, iç içedir. O nedenle: Hüküm ve
rilirken Tanrı'nın bildirdiği dinsel temel kurallara dayanılır. Ve o nedenle, pey
gamberlere, din büyüklerine verilmiştir hüküm yetkisi. Peygamberler, "insanlar
arasında hüküm versinler" diye gönderilmişlerdir. "Din uluları" da bu konuda
kendilerine verilen ödevi yerine getirirler. Hükümden sorumludurlar. İnanırlar,
"Tanrı'nın bildirdiği hükümlere uymakla" yükümlüdürler:
A- " Geçerli Olan Tanrı' nın Hükmüdür"

1 - Bu Dünyada
a) "Tanrı 'mn İndirdiğiyle Hükmetmeyenler Kfıfirlerdir"
Maide Suresi,
ayet: 44
Doğrusu biz, yol gösterici ve nurlandırıcı olarak Tevrat'ı indirdik. Kendisini
32 Allah'a teslim etmiş peygamberler, Yahudi olanlara onunla ve Rabbi'ne kul olan
HÜKÜM lar, bilginler de Allah'ın kitabından elde mahfuz kalanla hükmeden/erdi. Tevrat'a
şahiddiler. İnsanlardan korkmayın, benden korkun ! Ayetlerimi hiçbir değerle
değiştirmeyin. Allah'ın indirdiği ile hükmetmeyenler, işte onlar kafirlerdir.
(Maide Suresi, ayet: 44.)
"Ayetlerimi hiçbir değerle değiştirmeyin ! " biçimindeki çeviri, ayetteki aslına
tam uymamakta. Aslına uygun bir çeviri için "ayetlerimi, az (önemsiz) bir değer
karşılığında satmayın", ya da "ayetlerimi az bir fiyatla satmayın ! " diye anlam
vermek gerekiyor. Elbette ki bu, "fiyat çok olursa ayetlerimi satabilirsiniz ! "
demek değildir. Burada anlatılan şudur: "Siz, ayetlerimi öyle değerlerle
değişiyorsunuz ki, onlar önemsizdir. Çünkü onlar dünyalıktır, sürekli değildir.
Yapmayın bunu. Ayetlerimi, önemi olmayan o dünyalıklara feda etmeyin ! "
b) "Tanrı 'nın İndirdiğiyle Hükmetmeyenler, Zalimlerdir"
Maide Suresi,
ayet: 44
Orada onlara, cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe diş ve yaralara
karşılıklı ödeşme yazdık. Kim hakkından vazgeçerse, ona keffüret olur. Allalı'ın in
dirdiği ile hükmetmeyenler, işte onlar zalimlerdir. (Maide Suresi, ayet: 45.)
Bkz. KEFFARET, KISAS.
c) "Tanrı 'nın İndirdiğiyle Hükmetmeyenler,

Fasık (Yoldan Çıkmış, Sapık) Olanlardır"
Maide Suresi,
ayet: 47
İncil sahipleri, Alah 'uı onda indirdikleri ile hükmetsinler. Allah'ın indirdiği
ile hükmetmeyenler, işte onlar fasık olanlardır. (Maide Suresi, ayet: 47.) 33
Bkz. İNCİL. HÜKÜM
2- Öbür Dünyada
Nisa Suresi,
ayet: 141
Anlamı
Tanrı, Kıyamette aranızda hükmeder. (Nisa Suresi, ayet: 141.)
Bkz. KIYAMET.
Hace Suresi,
ayet: 56
Anlamı
O gün, egemenlik Tanrı'nındır. O hükmeder onların arasında... (Hace Suresi,
ayet: 56.)
Bkz. CENNET, EMEK, KIYAMET.
3- Bu Dünyada, Öbür Dünyada ve Tüm Konularda "Hüküm Sahibi"

Tanrı'dır; "O'nun Hükmünü Kimse Bozamaz, Değiştiremez"
Ra 'd Suresi,
ayet: 41
Görmüyorlar mı ki, biz yeryüzünü, etrafından gitgide eksiltmekteyiz. Hüküm
Allah 'ındır. O'nun hükmünü bozacak yoktur. O, hesabı çabuk görür. (Ra'd Suresi,
ayet: 4 1 .)
Bkz. HESAB, YER.
Açıklama
Bu ayette, "yer" ve "çevresinden eksilmesi"yle i lgili açıklama üstüne, eski
"tefsir"lerde yer alan yorumlara göre: Ayette değinilen "yer", "kafirlerin egemen
oldukları topraklar"dır, "onların egemenlikleri"dir. "Çevresinden giderek ek
silmesi " de, "o toprakların ve egemenliklerin, giderek daralması ve Tanrı'nın
hükmünün giderek, kafirlerin egemenliklerini tüketir duruma gelmesidir".
Bkz. KAFİR.
En 'am Suresi,
ayet: 61, 62
O, kullarının üstünde yegane hakimdir. Size koruyucular gönderir. Artık bi
rinize ölüm gelince elçilerimiz, bir eksiklik yapmaksızın, onun canını alırlar.
Sonra, gerçek Mevlalarına döndürürler. Doğrusu hüküm O 'nundur. O, hesap
görenlerin en sür'atlisidir. (En'am Suresi, ayet: 61 , 62.)
Bkz. HESAB, MELEK, ÖLÜM.
En'am Suresi,
ayet: 57
De ki : "Ben, Rabbi'mden bir belgeye dayanmaktayım. Halbuki siz onu ya
lanladınız. Acele istediğiniz de elimde değildir. Hüküm ancak Allalı'ındır. O,
hükmedenlerin en iyisi olarak gerçeği anlatır". (En'am Suresi, ayet: 57.)
Tanrı'nın "hakimlerin hayırlısı " olduğunu bildiren ayetler:
A'rftf Suresi, ayet : 87
Yunus Suresi, ayet : 1 09
Yusuf Suresi, ayet : 80
"Hakimler hakimi" olduğunu bildiren ayetler:
Hı1d Suresi, ayet : 45
Tin Suresi, ayet :8
Bkz. HAYR, TANRI.
Tar Suresi,
ayet: 48
Ey Muhammed ! Rabb'inin hükmüne kadar sabret. Doğrusu sen, Bizim
nezaretimiz altındasın. Kalkarken Rabb'ini överek tesbih et! (Tur Suresi, ayet: 48.) 35
Bkz. MUHAMMED, SABIR, TESBİH. HÜKÜM
"Tanrı'mn hükmüne değin katlanma"yı buyuran başka ayetler de var:
A'raf Suresi, ayet : 87
Yunus Suresi, ayet : 1 09
Kalem Suresi, ayet : 48
İnsan Suresi, ayet : 24

Bkz. SABIR.
Şura Suresi,
ayet: 10
Ayrılığa düştüğünüz herhangi bir şeyde hüküm vermek, Allah'a aittir. İşte bu
Allah, benim Rabbi'mdir. O'na güvenirim ve O'na yönelirim. (Şura Suresi, ayet: 1 O.)
Bkz. TEVEKKÜL, TANRI.
Nemi Suresi,
ayet: 78
Anlamı (Oiyanet'in)
Rabb'in şüphesiz, aralarında, kendi hükmünü verecektir. O, Güçü'dür,
Bilen'dir. (Neml Suresi, ayet: 78.)
Kehf Suresi'nin 26. ayetinde de, " Tanrı"nın, "hükmüne kimseyi ortak et
mediği" bildirilir.
Maide Suresi,
ayet: 1
Allah dilediği hükmü verir. (Maide Suresi, ayet: 1 .)
Bkz. DİLEMEK, TANRI.
/ J /,, , "' u....
� �-< �.\' '
-,
,,,,, ' .. ..-: � \ . \ �.Y'
"J_y).J J \�
�ltf»> t,;'. J " r . b ...
•
'
\ •
\.)�\� �
J...
.. J •
1< , ,,,.,,, , , ' ,,...

/
.,, ,,. . . .... . •\ ·.,- ,�
\ /e / ..,,. \�
' \ J
o "'
'
Ahzab Suresi,
�� "J _,..... ).J .-..\\ '�\ r"J �� '-'
/o
-
�
.,,
.. .... o .. ,,
ayet: 36
9Ç��
Anlamı
Tanrı ve Peygamberi bir konuda yargıda bulunduğu (hükmettiği) zaman,
36 artık inamr erkek ve inamr kadının o konuya ilişkin işlerinde başka yol seçme
HÜKÜM hakkı-yetkisi yoktur. Tanrı ve Peygamberi'ne başkaldıran kimse, kuşkusuz,
apaçık bir srtpıklıkla sapmış olur. (Ahzab Suresi, ayet: 36.)
Allah ve Peygamberi bir şeye hükmettiği zaman, inanan erkek ve kadına,
artık işlerinde başka yolu seçmek yaraşmaz. Allah'a ve Peygamber'e
başkaldıran, şüphesiz, apaçık bir şekilde sapmış olur.
Diyanet'in bu çevirisindeki "başka yolu seçmek yaraşmaz"; ayetteki aslına
göre hafif kalıyor, tam karşı lık olmuyor. Ayette, inanır erkek ve kadının,
Tanrı'nın hükmü karşısında, "hiçbir seçim hakları " (seçenekleri) bulunmadığı
bildiriliyor. "Yaraşmaz" sözcüğü, bunu karşılamaz.
B- Peygamberler ve Hükümler İçeren Kitaplar

"Tanrı, insanlar arasında hükmetsinler diye peygamberler göndermiş ve on
lara, hükümlerini içeren ayetler. kitaplar indirmi�tir":
Bakara Suresi,
ayet: 213
o '
��
/
�--- ·
İnsanlar bir tek ümmetti. Allah, peygamberleri müjdeci ve uyarıcı olarak
gönderdi. İnsanların ayrılığa düşecekleri hususlarda aralarında hüküm vermek
için onlarla birlikte doğru olan kitap indirdi. Kitap verilenler, kendilerine bel
geler geldikten sonra, aralarındaki ihtiras yi.izi.inden onda ayrılığa düştüler.
Allah, inananları, ayrılığa düştükleri gerçeğe, kendi izniyle eriştirdi. Allah di
lediğini doğru yola eriştirir. (Bakara Suresi, ayet: 2 13.)
Bkz. DİLEMEK, DİN, PEYGAMBER, ÜMMET. Ayrıca bkz. KİTAB, KİTAB EHLİ.
Sad Suresi'nin 26. ayetinde, Davud Peygamber'e seslenilerek: "Ey Davud !
Kuşkusuz seni yeryüzünde 'halife' (egemen) kıldık. Öyleyse, insanlar arasında
hakka uygun olarak Hükmet! Eğilimlere uyma, seni Tanrı yolundan saptırır... " 37
buyurulduğu bildirilir. Bkz. DAVUD, HALİFE. HÜKÜM
Enbiya Suresi'nin 79. ayetinde, "Süleyman'a da hükmetmeyi öğretmiştik ! "
diye bildirilmekte. Bkz. SÜLEYMAN.
Kur'an'da adı geçen öteki peygamberlerden söz edilirken de, kendilerine kimi
özellikler yanında "hüküm" verildiği bildirilir.
Maide Suresi,
ayet: 48, 49
Ey Muhammed ! Kur'an'ı, önce gelen kitabı tasdiken ve ona şahid olarak,
gerçekle sana indirdik. Allalı'ın indirdiğiyle aralarında hükmet! Gerçek olan
sana gelmiş olduğuna göre, onların heveslerine uyma! Her biriniz için bir yol ve
bir yöntem kıldık. Eğer Allah dileseydi sizi bir tek ümmet yapardı. Fakat bu, ver
dikleriyle sizi denemesi içindir. O halde iyiliklere koşun ! Hepinizin dönüşü
Allah'adır. O, ayrılığa düştüğünüz şeyleri size bildirir. O halde Allah'ın in
dirdiği Kitah ile aralar111da hükmet! (Maide Suresi, ayet: 48. 49.)
Maide Suresi,
ayet: 42, 43
38
HÜKÜM
Onlar yalana kulak verirler, haram yerler. Eğer sana gelirlerse aralarında hükmet,
yahut onlardan yüz çevir. Yüz çevirirsen sana bir zarar veremezler. Eğer hükmedersen
aralarında adaletle hüküm ver. Allah adil olanları sever. Allah'ın hükmünün bu
lunduğu Tevrat yanlarında iken ne yüzle seni hakem tayin ediyorlar da, sonra bundan
yüz çeviriyorlar? İşte onlar inanmış değillerdir. (Maide Suresi, ayet: 42, 43.)
C- Sonuç
Yusuf Suresi,
ayet: 67
Hüküm ancak Allah'ındır, O'na güvendim, güvenenler de O'na güvensinler!
(Yusuf Suresi, ayet: 67.)
Maide Suresi,
ayet: 50
Cahiliye devrini mi istiyorlar? Yakinen bilen bir millet için, Allah'tan daha iyi
hüküm veren kim vardır? (Mfüde Suresi, ayet: 50.)
Özet
Ayetlerle anlatılmakta ki, "geçerli olan hüküm", "yalnızca Tanrı'nın indirdiği ve
bildirdiği hüküm"dür. Peygamberler ve din uluları, bu "hükümlerle hükmederler."
İnanırlara düşen de bu "hüküm"leri dinleyip kabul etmek ve boyun eğmektir.
•
1
�İBADET
"Kul, köle" demek olan "abd" sözcüğünden gelmekte. "Kulluk" anlamında.
"Tapınma" anlamını da içerir. "Tek Tann'ya kulluk etmek ve O'na tapınmak . "
Kur'an'daki kimi "ibadet" sözcüğü de, "dua" (Tanrı'ya yakarma, dilekte bulunma)
anlamını içerir. (Bkz. Mü'min Suresi, ayet: 60.) "İbadet"le "dua" yakından
ilişkili olduğu için ... "İbadet sözcüğü gibi, bu sözcüğün türevleri de, ayetlerde
"kulluk" ve "tapınma" anlamını içerir.
İbadet sözcüğü, Kur'an' da dokuz kez geçer:
Nisa Suresi, ayet : 1 72
A'raf Suresi, ayet : 207
Yunus Suresi, ayet : 29
Kehf Suresi, ayet : 1 10
Meryem Suresi, ayet : 65, 82

Enbiya Suresi, ayet : 19
Mü'min Suresi, ayet : 60

Ahkaf Suresi, ayet :6
İbadetten türeyen sözcüklerse, yüz otuz beş kez geçer. "Köle", "kul"
anlamına gelen "abd", bunun dışında.
İbadet anlamına gelen ve Kur'an'da yer alan başka sözcükler: "Mensek" (bkz.
Bakara Suresi, ayet: 200.), "nüsük" (bkz. En'am Suresi, ayet: 1 62.)
İbadet eden: "Tanrı'ya kulluk eden, tapınan . " (Erkekse: Ahid, kanit. Kadınsa:
Abide, kanite.)
A- İbadet, "Tek Tanrı" ya Olur

1- İbadetle Yükümlü Olanlar: " Cin"ler ve "İnsanlar"
"Cinler ve insanlar", yalnızca Tanrı'ya ibadet etsinler" diye yaratılmışlardır;
yaratılı �taki amaç budur:
Zariyat Suresi,
ayet: 56-58
Anlamı
Cinleri ve insanları, yalnızca bana "ibadet" etsinler diye yarattım. Onlardan
"rızık" (yiyecek) istemiyorum . Beni doyurmalarını da istemiyorum. Çünkü
Tanrı'dır asıl çok çok rızık veren, güçlü ve sağlam. (Zariyat Suresi, ayet: 56-58.)
40 Diyanet çevirisindeki anlamı :
İBADET Cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etmeleri için yarattım. Onlardan bir
rızık istemem. Beni doyurmalarını da istemem. Şüphesiz rızıklandıran da, güç
ve kuvvet sahibi olan da Allah'tır. (Zariyat Suresi, ayet: 56-58.)
Taha Suresi'nin 1 32. ayetinin anlamı :
"Aile ve çoluk-çocuğuna namazı buyur. Üzerinde direnerek dur. Senden rızık
istemiyoruz. Seni biz doyuruyoruz. İyi son, Tanrı'ya karşı gelmekten
sakınanlarındır."
Bkz. AKIBET, NAMAZ, RIZIK.
Öbür dünyada, cinlere ve insanlara şöyle seslenileceği bildiriliyor:
"Ey cinler ve insanlar toplulukları ! İçinizden size ayetlerimi okuyan ve
bugünle karşılaşacağınızı bildirip uyaran peygamberler gelmedi mi size?"
(En'am Suresi, ayet: 1 30.)
Bkz. CEHENNEM, CİN, GÜN, İNSAN, KIYAMET.
A'raf Suresi'nin 1 79. ayetinin anlamı:
"Andolsun ki, cinlerden ve insanlardan bir çoğunu cehennem için yarattık.
Bunların kalbleri vardır, ama onunla anlayamazlar. Gözleri vardır, ama onlarla
göremezler. Kulakları vardır, ama onlarla işitemezler. (Anlamazlar, görmezler
ve işitmezler diye de çevrilebilir.) İşte böyleleri hayvanlar gibidirler. Hayır daha
da şaşkındırlar. İşte onlardır aymaz (ğafil) olanlar ! "
Bkz. CEHENNEM, CİN, HAYVAN, İNSAN.
"Cin"lerin de insanlar gibi "ibadet"le nasıl yükümlü olduklarına ilişkin
özellikle bkz. CEHENNEM, CENNET, CİN, KUR'AN.
a) "İbadet " Rde11lerin Durumları. Ödiilleri
Ahzab Suresi,
ayet: 35.
Anlamı
Müslüman erkekler ve Müslüman kadınlar, inanır erkekler ve inanır kadınlar,
boyun eğip ibadet eden erkekler ve boyun eğip ibadet eden kadmlar, doğru olan 41
erkekler ve doğru olan kadınlar, katlanan (sebreden) erkekler ve katlanan İBADET
kadınlar, oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar, ut yerlerini (erkeklik
kadınlık organlarını) koruyan erkek ve kadınlar, Tanrı'yı çok anan erkekler ve
.
(öyle) anan kadınlar: Tanrı bunlara bağışlama ve büyük karşılık (ecr)
hazırlamı�tır. r A h 1ah Sure s i . avet: 3 '.i . ı
Tevbe Suresi,
ayet: 112
Anlamı
Tevbe edenler, "ibadet" edenler, "haınd" edenler, (Tanrı uğrunda) gezip
dolaşanlar, "rüku"' edenler, secde edenler, "öıfe-dine uygun olanı buyuranlar, uygun
olmayanı yasaklayanlar ve Tanrı'nın sınırlarını koruyanlar (Tanrı yasalarına uyan
lar): (Ey Muhammed!) Bu inanırlara müjde ver! (Tevbe Suresi, ayet: 1 1 2.)
Secde Suresi,
ayet: 15- 1 7
Ayetlerimize ancak; kendilerine hatırlatıldığı zaman secdeye kapananlar,
büyüklük taslamayarak, Rablerini överek yücelten, çok ibadet etmekten vücutları
yataklarından uzak kalanlar, korkarak ve umarak Rablerine yalvaran, verdiğimiz
rızıklardan sarfedenler inanır. Yaptıklarına karşılık onlar için saklanan müjdeyi
kimse bilmez. (Secde Suresi, ayet: 1 5- 1 7.)
Fatiha Suresi'nin 5. ayetinin anlamı:
(Ey Ulu Tanrı !) Yalnızca sana "ibadet" (kulluk) eder ve yalnızca senden
42 yardım dileriz!
İBADET
b) "İbadet"ten Uzaklaşanların, "İbadet" Etmeyenlerin Durumları ve Cezaları
'0_ --:: o / .-' ' o ) > > \ (.: ... .....

� \ �_y. .,\. c �J w ".J
. . .
.......
.... ..
/ o/ ..... /. , , .......\.
.
/ ,� , / \
· .....
' / > o ..... - o
�ı.:, . ...;-·.&- �� J )j, �--

...... .. ;) �
/ • ..... ......
. �
Mü'ınin Suresi,
. .. ...
ayet: 60 .
\
.....
./ ......
' /
..::,) Jf; �
� .. '
Rabbiniz: "Bana kulluk edin ki, size karşılığını vereyim. Bana kulluk (ibadet)
etmeyi büyüklüklerine yediremeyenler, alçalmış olarak cehenneme gi
receklerdir" buyurmuştur. (Mü'min Suresi, ayet: 60.)
Bkz. C F l l F'V\'E'.\I. JH ' .\.
Secde Suresi,
ayet: 12, 13
Anlamı
Suçluları (günahlıları), Tanrı'larının huzurunda başlarını önlerine eğmiş ola
rak bulunurlarken bir görsen ! : "Tanrı'mız ! Gördük ve işittik. Bizi geri (dünyaya)
döndür de, 'salilı amel' işleyelim. Kuşkusuz inandık artık kesinlikle ! " derlerken . . !
Dileseydik, herkese 'hidayet'ini (doğru yola girmesini sağlayacak nedenleri,
ortamı) verirdik. Ama benden çıkan şu söz yerini bulmuştur: "Andolsun ki ce
hennemi, tümüyle, cinler ve insanla dolduracağım ! " (Secde Suresi, ayet: 1 2, 1 3.)
Bkz. CEHENNEM, CİN, DİLEMEK, EMEK, GÜNAH, İNSAN, TANRI.
Açıklama
Bu ayette geçen "salih amel", "iyi iş" anlamındadır. Ancak, gerek
"hadis"lerde, gerek dinbilirlerinin açıklamalarında ve yorumlarında verilen bil
giye göre, bu " iyi iş", "din kurallarına uygun olan iyi iş"tir. Ve bu " iyi iş"in
içinde, başta "ibadet"in bulunması gerekmektedir. "En iyi iş, ibadet"tir.
" İbadetsiz iş", ne tür olursa olsun "iyi" değildir. Kur'an'da, çeşitli ayetlerde
anlatılanlar da, bu i leri sü rüle n l eri do�nıl::ır n i teli ktedir. 43
İBADET
Hud Suresi,
ayet: 118, 1 19
Eğer Rabbi'n dileseydi, insanları tek bir ümmet kılardı . Fakat, Rabbi'nin mer
hamet ettikleri bir yana, hala ayrıl ıktadırlar. Esasen onları bunun ıçın ya
ratmı ştır. Rabbi'nin: "Andolsun ki, cehennemi hep insan ve cin ile dol
duracağım ! " sözü yerine gelmiştir. (Hud Suresi, ayet: 118, 1 19.)
Bkz. CEHENNEM, CİN, DİLEMEK, İNSAN, TANRI.
2- Varhklarm Tümü Tanrı'ya İbadet Ederler

Öteki varlıklar da -"insanlar ve cinler" gibi yükümlü ve sorumlu olmasalar
bile- "Tanrı'ya ibadetten geri durm azl ar" :
Bakara Suresi,
ayet: 116
Anlamı
Ve: "Tanrı, çocuk edindi ! " dediler. O, eksiklerden uzaktır. Hayır! Göklerde
ve yerde ne varsa hepsi, O 'nundur ve hepsi, O 'na boyun eğip ibadet ederler. (Ba
kara Suresi, ayet: 1 1 6.)
Rılm Suresi,
ayet: 26
Göklerde ve yerde olanlar O'nundur. Hepsi O'na boyun eğmiştir. (Rfim Su
resi, ayet: 26.)
Bkz. GÖK, TESBİH.
Nisa Suresi,
ayet: 1 72
44
İBADET
Anlamı
Mesih (İsa), O'na kul olmaktan çekinmez kesinlikle. (Tanrı'ya)
yakınlaştırılmış (gözde) melekler de... Kim O'na " ibadet"ten (kulluktan)
çekinirse, bilmeli ki O, tümünü toplayacaktır huzuruna. (Nisa Suresi , ayet: 1 72.)
3-"İbadet", Tanrı'dan Başkasına Olmamalıdır

Tüm peygamberlerin ortak çağrıları :
"Yalnızca Tanrı'ya kulluk (ibadet) edin, O'na hiç bir şeyi ortak koşmayın ! "
Bkz. PEYGAMBER, PUT-PUTATAPAR, TANRI. Ayrıca bkz. KUL, KULLUK.
"Putataparlar'', hangi gerekçeyle putlara taparlar?
Kendilerinin açıklamaları Kur'an'da hi l d i ri l i vnr:
Zümer Suresi,
ayet: 3
Dikkat edin, halis din, Allah'ındır. O'nu bırakıp da putlardan dostlar edinenler:
"Onlara, bizi Allah'a yaklaştırsınlar diye kulluk ediyoruz!" derler. Doğrusu, Allah
ayrılığa düştükleri şeylerde, aralarında hüküm verecektir. Allah şüphesiz, yalancı
ve inkarcı kimseyi doğru yola eriştirmez. (Zümer Suresi, ayet: 3.)
Bkz. DİLEMEK, DİN, DOGRU, IIİDAYET, PUT-PUTATAPAR, TANRI.
B- " İbadet" Türleri
a) Yalnızca "Beden "le Yapılan (Bedeni) İbadetler: "Namaz ", "Oruç " v.b.
İ lgili ayetler için bkz. NAMAZ, ORUÇ. Ayrıca bkz. KUL, KULLUK, TESBİH.
b) Yalnızca "Mal"la Yapılan İbadetler (Mal İbadetler): "Zekôt", "Sadaka " v.b.
İlgili ayetler için bkz. BAGIŞ, İYİLİK, MAL, ZEKAT, YOKSUL.
c) Hem "Beden "le, Hem de "Mal"la Yerine Getirilen İbadetler: Örneğin: Hace
İlgili ayetler için bkz. CİHAD, HACC, İYİLİK.
C- Sonuç
45
İBLİS
Zümer Suresi,
ayet: 9
Anlamı
(O kafir) yoksa o kimse gibi olabilir mi ki, gece saatlerinde secde ederek ve
ayakta durarak, boyun eğip ibadet eder durumdadır? Ahiret kaygısını taşır,
Tanrı'sının acımasını umar. De ki: "Hiç, bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?"
Bunu ancak akıl sahipleri düşünür. (Zümer Suresi, ayet: 9.)
Bu ayetle, "ibadet edenlerle ibadet etmeyenler"in, "Tanrı, Ahiret, din, iman"
konularında "bilgi" ve düşünceye sahip olanlarla olmayanların "bir ol
mayacakları", açıkça bilidirilmekte, kullar "ibadet"e yöneltilmekte.
Özet
"İnsanlar ve cinler"in, "yaratılmaları", Tanrı'ya kulluğa, yani "ibadet"e
yöneliktir. Bunun için yaratılmışlardır insanlar ve cinler. Bunu unutmamalı,
dünyadaki yaşamlarında buna uygun davranışlar içinde bulunmalıdırlar. Be
denle yerine getirebileceklerini bedenle; malla yerine getirebileceklerini malla ve
ikisini birlikte kullanarak yerine getirebileceklerini de öyle yerine getirmelidirler.
Ve bilmelidirler ki, "ibadet edenle, etmeyen bir olmaz". İbadet edenlere cennet,
etmeyenlereyse cehennem yolu hazırdır. Ayrıca unutmamaları gereken bir nokta
da şu: Tanrı'nın: "Andolsun ki, cehennemi hep, cin ve insanlarla dolduracağım ! "
anlamında sözü var.
İlgili ayetlerden burada yer almayanlar, ibadetlerin ayrı ayrı yer aldığı mad
delerde sunulmakta.
� İBLİS
"Adem'e secde etmekten kaçınan ve Tanrı'nın huzurundan kovulan şeytan."
"Kimi din kitaplarında şeytanların atası" , olarak yer alır.
"İblis" sözcüğüyle aynı kökten gelen sözcükler, Kur'an'da, "yoksunluk" (mah
rumiyet) ve "umutsuzluk" anlamlarını birlikte içerirler. "İblis"in de "Tanrı'nın
rahmetinden yoksun kaldığı ve bundan umudunu kestiği için 'İblis' adını aldığı "
düşünülebilir. Yani adın kökeninde böyle bir düşünce bulunabilir.
Another random document with
no related content on Scribd:
Druck von B. G. Teubner in Leipzig.
Die Sammlung
„Aus Natur und Geisteswelt“

nunmehr schon über 600 Bändchen umfassend, sucht seit ihrem Entstehen
dem Gedanken zu dienen, der heute in das Wort: „F r e i e B a h n d e m
T ü c h t i g e n ! “ geprägt ist. Sie will die Errungenschaften von Wissenschaft,
Kunst und Technik e i n e m j e d e n z u g ä n g l i c h machen, ihn dabei
zugleich unmittelbar im B e r u f f ö r d e r n , den G e s i c h t s k r e i s
e r w e i t e r n d , die E i n s i c h t in die Bedingungen der Berufsarbeit
vertiefend.
Sie bietet wirkliche „E i n f ü h r u n g e n “ in die Hauptwissensgebiete für
den Unterricht oder Selbstunterricht, wie sie den heutigen methodischen
Anforderungen entsprechen. So erfüllt sie ein Bedürfnis, dem Skizzen, die den
Charakter von „Auszügen“ aus großen Lehrbüchern tragen, nie entsprechen
können; denn sie setzen vielmehr eine Vertrautheit mit dem Stoffe schon
voraus.
Sie bietet aber auch dem F a c h m a n n eine r a s c h e z u v e r l ä s s i g e
Ü b e r s i c h t über die sich heute von Tag zu Tag weitenden Gebiete des
geistigen Lebens in weitestem Umfang und vermag so vor allem auch dem
immer stärker werdenden Bedürfnis des F o r s c h e r s zu dienen, sich a u f
d e n N a c h b a r g e b i e t e n auf dem laufenden zu erhalten.
In den Dienst dieser Aufgabe haben sich darum auch in dankenswerter
Weise von Anfang an die besten Namen gestellt, gern die Gelegenheit
benutzend, sich an weiteste Kreise zu wenden, der Gefahr der
„Spezialisierung“ unserer Kultur entgegenzuarbeiten an ihrem Teil bestrebt.
Damit sie stets auf die Höhe der Forschung gebracht werden können, sind
die Bändchen nicht, wie die anderer Sammlungen, stereotypiert, sondern
werden — was freilich die Aufwendungen sehr wesentlich erhöht — bei jeder
Auflage durchaus neu bearbeitet und völlig neu gesetzt. So konnte der
Sammlung auch der Erfolg nicht fehlen. Mehr als die Hälfte der Bändchen
liegen bereits in 2. bis 6. Auflage vor, insgesamt hat sie bis jetzt eine
Verbreitung von weit über 3 Millionen Exemplaren gefunden.
Alles in allem sind die schmucken, gehaltvollen Bände, denen Professor
T i e m a n n ein neues künstlerisches Gewand gegeben, durchaus geeignet,
die Freude am Buche zu wecken und daran zu gewöhnen, einen kleinen
Betrag, den man für Erfüllung körperlicher Bedürfnisse nicht anzusehen pflegt,
auch für die Befriedigung geistiger anzuwenden. Durch den billigen Preis
ermöglichen sie es tatsächlich jedem, auch dem wenig Begüterten, sich eine
Bibliothek zu schaffen, die das für ihn Wertvollste „Aus Natur und Geisteswelt“
vereinigt.
Jedes der meist reich illustrierten Bändchen
ist in sich abgeschlossen und einzeln käuflich
Jedes Bändchen geheftet M. 1.20, gebunden M. 1.50

Werke, die mehrere Bändchen umfassen, auch in e i n e m Band gebunden
Leipzig, im Juni 1917. B. G. Teubner

Jedes Bändchen geheftet M. 1.20, gebunden M. 1.50
Zur bildenden Kunst, Musik und

Schauspielkunst
sind bisher erschienen:
Bildende Kunst
Allgemeines:
Ästhetik. Von Professor Dr. R . H a m a n n . (Bd. 345.)
*Einführung in die Geschichte der Ästhetik. Von Dr. H . N o h l .
(Bd. 602.)
*Das Wesen der deutsch. bildend. Kunst. V. Geh. Rat Prof. Dr. H .
T h o d e . (Bd. 585.)
Bau und Leben der bildenden Kunst. Von Direktor Prof. Dr. T h .
V o l b e h r . 2. Aufl. Mit 44 Abbildungen. (Bd. 68.)
Kunstpflege in Haus und Heimat. Von Superintendent R .
B ü r k n e r . 2. Auflage. Mit 29 Abbildungen. (Bd. 77.)
Grundzüge der Perspektive nebst Anwendungen. Von Prof. Dr. K .
D o e h l e m a n n . Mit 91 Fig. u. 11 Abb. (Bd. 510.)
*Projektionslehre. Von Zeichenlehrer A . S c h u d e i s k y . Mit
Abbildungen. (Bd. 564.)
Der Weg zur Zeichenkunst. Von Dr. E . W e b e r . M. 82 Abb. u. 1
Tafel. (Bd. 430.)
Geschichte:
Die Entwicklungsgeschichte d. Stile in d. bildenden Kunst. Von
Dr. E . C o h n - W i e n e r . 2 Bde. 2. Aufl. (Auch in 1 Bd. geb.) Bd. I:
Vom Altertum bis zur Gotik. Mit 66 Abb. (Bd. 317.) Bd. II.: Von d.
Renaissance b. z. Gegenw. M. 31 Abb. (Bd. 318.)
Altertum:
Die Blütezeit der griechischen Kunst im Spiegel der
Reliefsarkophage. Eine Einführung in die griechische Plastik. Von Dr.
H . W a c h t l e r . Mit 8 Tafeln und 32 Abbildungen. (Bd. 272.)
Pompeji, eine hellenistische Stadt in Italien. Von Prof. Dr. F r . v .
D u h n . 2 Aufl. Mit 62 Abbildungen. (Bd. 114.)
Die Kunst des Islam. Von Prof. Dr. P. S c h u b r i n g . (Bd. 593.)
Mittelalter und Neuzeit:

Deutsche Baukunst im Mittelalter. Von Geh. Reg.-Rat Prof. Dr. R .
M a t t h a e i . 3. Auflage. Mit zahlreichen Abb. im Text und auf 2
Doppeltafeln. (Bd. 8.)
Die altdeutschen Maler in Süddeutschland. Von H . N e m i t z . Mit
einem Bilderanhang. (Bd. 464.)
Die Renaissancearchitektur in Italien I. Von Dr. P. F r a n k l . Mit 12
Tafeln und 27 Textabbildungen. (Bd. 381.) II. (Bd. 382.) In Vorb.
Michelangelo. Eine Einführung in das Verständnis seiner Werke. Von
Prof. Dr. E . H i l d e b r a n d t . Mit 44 Abbildungen. (Bd. 392.)
Albrecht Dürer. Von weil. Prof. Dr. R . W u s t m a n n . Mit 33 Abb.
(Bd. 97.)
Rembrandt. Von Prof. Dr. P. S c h u b r i n g . Mit 50 Abbildungen. (Bd.
158.)
Niederländische Malerei im 17. Jahrhundert. Von Prof. Dr. H .
J a n t z e n . Mit 37 Abbildungen. (Bd. 373.)
Deutsche Baukunst seit dem Mittelalter bis zum Ausgang des 18.
Jahrhunderts. Von Geh. Reg.-Rat Prof. Dr. A . M a t t h a e i . Mit 62
Abb. u. 3 Tafeln. (Bd. 326.)
19. Jahrhundert:
Deutsche Baukunst im 19. Jahrhundert. Von Geh. Reg.-Rat Prof.
Dr. A . M a t t h a e i . Mit 35 Abbildungen. (Bd. 453.)
Die deutsche Malerei im 19. Jahrhundert. Von Prof. Dr. R .
H a m a n n . 2 Bände Text. 2 Bände mit 57 ganzseitigen und 200
halbseitigen Abbildungen. (Bd. 448–451, in 2 Doppelbänden zu je M.
2.50, auch in 1 Halbpergamentband zu M. 6.—)
Die Maler des Impressionismus. Von Prof. Dr. B . L á z à r . Mit 32
Abbildungen und 1 farbigen Tafel. (Bd. 395.)
Kunstgewerbe:
Die dekorative Kunst des Altertums. V. Dr. F r . P o u l s e n . M. 112
Abb. (Bd. 454.)
Deutsche Kunst im tägl. Leben bis zum Schlusse d. 18.
Jahrhunderts. Von Prof. Dr. B . H a e n d c k e . Mit 63 Abbildungen.
(Bd. 198.)
Ostasiatische Kunst und ihr Einfluß auf Europa. Von Direktor
Professor Dr. R . G r a u l . Mit 49 Abbildungen. (Bd. 87.)
Geschichte der Gartenkunst. Von Baurat Dr.-Ing. C h r . R a n c k .
Mit 41 Abb. (Bd. 274.)
Die künstlerische Photographie. Von Dr. W . W a r s t a t . Mit 12
Tafeln. (Bd. 410.)
Musik
*Geschichte der Musik. Von Dr. A l f r e d E i n s t e i n . (Bd. 438.)
*Beispielsammlung zur älteren Musikgeschichte. Von Dr. A .
E i n s t e i n . (Bd. 439.)
Haydn, Mozart, Beethoven. Von Prof. Dr. C . K r e b s . 2. Aufl. M. 4
Bildn. (Bd. 92.)
Die Blütezeit der musikalischen Romantik. Von Dr. E . I s t e l . Mit
1 Silhouette. (Bd. 239.)
Das Kunstwerk Richard Wagners. Von Dr. E . I s t e l . Mit 1 Bildnis
Richard Wagners. (Bd. 330.)
Die moderne Oper. Vom Tode Wagners bis zum Weltkrieg (1883–
1914). Von Dr. E . I s t e l . Mit 3 Bildnissen. (Bd. 495.)
Die Grundlagen der Tonkunst. Versuch einer genetischen
Darstellung der allgemeinen Musiklehre. Von Prof. Dr. H . R i e t s c h .
(Bd. 178.)
Musikalische Kompositionsformen. Von S . G . K a l l e n b e r g . 2
Bände. (Bd. 412, 413, auch in 1 Band gebunden.)
Bd. I: Die elementaren Tonverbindungen als Grundlage der
Harmonielehre. Bd. II: Kontrapunktik und Formenlehre.
Das moderne Orchester in seiner Entwicklung. Von Prof. Dr. F r .
V o l b a c h . Mit Partiturbeispielen u. 3 Tafeln. (Bd. 308.)
Die Instrumente des Orchesters. V. Prof. Dr. F r . V o l b a c h . Mit 60
Abb. (Bd. 384.)
Klavier, Orgel, Harmonium. Das Wesen der Tasteninstrumente. Von
Professor Dr. O . B i e . (Bd. 325.)
Schauspielkunst
Das Theater. Schauspielhaus und Schauspielkunst vom griechischen
Altertum bis auf die Gegenwart. Von Dr. C h r . G a e h d e . 2. Aufl. Mit
18 Abb. (Bd. 230.)
*Die griechische Tragödie. V. Prof. Dr. J . G e f f c k e n . Mit 1 Plan u.
Abb. (Bd. 566.)
Die griechische Komödie. Von Prof. Dr. A . K ö r t e . M. Titelb. u. 2
Taf. (Bd. 400.)
Das Drama. Von Dr. B . B u s s e . Mit 3 Abb. 3 Bde. I: Von der Antike
z. franz. Klassizismus. II: Von Versailles bis Weimar. III: Von der
Romantik zur Gegenwart. (Bd. 287/289.)
Das deutsche Drama des 19. Jahrhunderts. In seiner Entwicklung
dargestellt von Prof. Dr. G . W i t k o w s k i . 4. Auflage. Mit 1 Bildnis
Hebbels. (Bd. 51.)
Die mit * bezeichneten und weitere Bände in

Vo r b e r e i t u n g .
Als erstes Bändchen der „Entwicklungsgeschichte der Stile“
ist von d e m s e l b e n V e r f a s s e r erschienen:
Vo m A l t e r t u m b i s z u r G o t i k
2. Auflage. Mit 66 Abb. (ANuG. Bd. 317.) Geh. M. 1.20, geb. M.
1.50
Geschichte der bildenden Künste

Eine Einführung von Dr. E . C o h n - W i e n e r . Preis ca. M. 4.—
Das Buch will kein historisch geordnetes Nachschlagebuch sein, sondern
möglichst viel vom Wesen der Kunst und des Kunstwerkes geben. Es sucht
neben dem bloßen Wissen die Freude am Kunstwerk zu vermitteln, erkennen
zu lassen, daß hinter dem Werk der Künstler als schöpferische Persönlichkeit
steht. Seine Aufgabe, der Selbstbelehrung und als Lehrbuch zu dienen, sucht
es nicht zu lösen, indem es durch oberflächliche Behandlung eines
verwirrenden Vielerlei „mitzureden“ befähigt, sondern durch eingehende
Bildhaftigkeit und Anschaulichkeit anstrebende Besprechung der behandelten
Kunstwerke sucht es dem Leser den inneren Gehalt der Kunstepochen so vor
Augen zu stellen, daß er auch die Werke, die das Büchlein selbst nicht
erwähnen kann, zu verstehen vermag. Eine reiche Zahl von Abbildungen —
darunter auch farbige — dient der Anschaulichkeit. Die neueste Zeit ist
besonders eingehend behandelt worden, weil hier das Bedürfnis am
unmittelbarsten ist.
Wörterbuch zur Kunstgeschichte

Von Dr. E r n s t C o h n - W i e n e r . Gebunden M. 3.—
Elementargesetze der bildenden

Kunst
Grundlagen einer praktischen Ästhetik von Prof. Dr. H a n s
C o r n e l i u s . 2. Auflage. Mit 245 Abb. und 13 Tafeln. Geh. M. 7.
—, geb. M. 8.—
„Es gibt kein Buch, in dem die elementarsten Gesetze künstlerischer
Raumgestaltung so klar und anschaulich dargelegt, so überzeugend abgeleitet
wären. Wir haben hier zum ersten Male eine zusammenfassende, an
zahlreichen einfachen Beispielen erläuterte Darstellung der wesentlichsten
Bedingungen, von denen namentlich die plastische Gestaltung in Architektur,
Plastik und Kunstgewerbe abhängt.“
(Z e i t s c h r i f t f ü r Ä s t h e t i k . )
Die bildenden Künste

Ihre Eigenart und ihr Zusammenhang. Vorlesung von Professor
Dr. K a r l D o e h l e m a n n . Geheftet M. —.80
„Eine tiefgründige Besprechung der bildenden Künste — Malerei, Plastik
und Architektur umfassend — in durchweg anregender Form. Die Fachwelt
wie die gebildeten Stände werden die Schrift mit hoher Befriedigung
aufnehmen.“
(W i e n e r B a u i n d u s t r i e - Z t g . )
U n s e r Ve r h ä l t n i s z u d e n b i l d e n d e n
Künsten
Von Geh. Hofrat Prof. Dr. A . S c h m a r s o w . Geh. M. 2.—, geb. M.
2.60
„Diese Vorträge bilden den wertvollsten Beitrag zur Literatur über die
Kunsterziehungsfrage. Schmarsow entwickelt seine Anschauung über das
Verhältnis der Künste zueinander, um zu zeigen, wie jede einzelne einer
besonderen Seite der menschlichen Organisation entspreche, wie darum auch
alle Künste eng miteinander verknüpft sind, da alle von einem Organismus
ausstrahlen.“
(D e u t s c h e L i t e r a t u r z e i t u n g . )
Psychologie der Kunst

Darstellung ihrer Grundzüge. V. Dr. R . M ü l l e r - F r e i e n f e l s . 2
Bde. I: Die Psychologie d. Kunstgenießens u. Kunstschaffens. II:
Die Formen d. Kunstwerks u. d. Psychol. d. Bewertung. Geh. je
M. 4.40, in 1 Bd. geb. M. 10.—
„Was diesem Werke Beachtung und Anerkennung erworben hat, ist zum
Teil der Umstand, daß es zu den sehr seltenen wissenschaftlichen deutschen
Büchern gehört, die auch einen ästhetischen Wert besitzen, aus denen eine
Persönlichkeit spricht, die über eine ungewöhnliche Gabe der Synthese
verfügt.“
(Z e i t s c h r i f t f ü r Ä s t h e t i k . )
Die deutsche Malerei im 19.

Jahrhundert
Von Prof. Dr. R . H a m a n n . Mit 57 ganzseitigen und 200
halbseitigen Abbildungen. In Halbpergament M. 7.—
„H. hat eine ausgezeichnete Darstellung des Entwicklungsganges der
Malerei während des letzten Jahrhunderts gegeben. Meines Wissens gibt es
in der ganzen modernen Kunstgeschichtschreibung keine annähernd so
vortreffliche Darstellung des Wesens der Malerei seit 1860 bis zum Einbruch
des Naturalismus, als sie H. im 6. Kap. seines Werkes gibt. Es ist ein Genuß,
sich der meisterhaften Behandlung dieser Epoche ruhig hinzugeben.“
(P r e u ß . J a h r b . )
Mathematik und Malerei

Von Oberlehrer Dr. G . W o l f f . Mit 18 Figuren und 35
Abbildungen im Text und auf 4 Tafeln. Kart. M. 1.60
Die nahen historischen Beziehungen zwischen Malerei und
mathematischer Perspektive werden dazu benutzt, um aus formaler
Darstellung eines Bildes dessen künstlerischen Wert zu beurteilen. Der erste
Teil entwickelt im engsten Anschluß an die Malerei die Grundlagen der
Perspektive. Der zweite Teil analysiert mit den so gewonnenen Mitteln
einzelne perspektivisch besonders lehrreiche Bilder.
F r. B a u m g a r t e n , F r. P o l a n d , R . Wa g n e r :
Die hellenische Kultur

3., stark vermehrte Auflage. Mit 479 Abbildungen, 9 bunten, 4
einfarbigen Tafeln, einem Plan und einer Karte. Geh. M. 10.—,
geb. M. 12.50
„... In schöner, ebenmäßiger Darstellung entrollt sich vor dem Blick des
Lesers die reiche hellenische Kulturwelt. Wir sehen Land und Leute im Lichte
klarer und scharfer Charakteristik. Das staatliche, gesellschaftliche und
religiöse Leben, das Schöpferische in Kunst und Schrifttum steigt in
leuchtenden Farben vor uns auf; der feine kritische Sinn, der die Verfasser
niemals verläßt, erfüllt mit Zuversicht in ihre Urteile.“
(H o c h l a n d . )
Die hellenistisch-römische Kultur

Mit 440 Abb., 5 bunten, 6 einfarb. Taf., 4 Kart. u. Plän. M. 10.—,
geb. M. 12.50
„... Die Verfasser des vorliegenden Buches haben Hervorragendes
geleistet; mit außerordentlichem Geschick und sicherem Urteil haben sie die
Ergebnisse der Einzelforschung zu einem glänzenden Bild des Gesamt-
Hellenismus und seiner Folgeerscheinungen, wie sie in der ganzen Kultur der
römischen Republik und Kaiserzeit zutage treten, zusammengefaßt. Technisch
ausgezeichnet sind die Reproduktionen; ein nicht zu unterschätzender Vorzug
gegenüber anderen Werken ähnlicher Art liegt in der Verwendung von mattem
Kunstdruckpapier, das scharfe Abbildungen ermöglicht, ohne durch störenden
Glanz unbequem zu werden; hervorragend ist überhaupt die ganze
Ausstattung des prächtigen Buches.“
(F r a u e n b i l d u n g . )
Die Renaissance in Florenz und

Rom
8 Vorträge von Prof. Dr. K . B r a n d i . 4. Aufl. Geh. M. 5.—, geb.
M. 6.—
„... Meisterhaft sind die Erscheinungen von Politik, Gelehrsamkeit,
Dichtung, bildender Kunst zum klaren Entwicklungsgebilde geordnet, mit
großem Takte die Persönlichkeiten gezeichnet, aus freier Distanz die Ideen
der Zeit betrachtet. Die Ausstattung des Buches dürfte zum
Geschmackvollsten der neueren deutschen Typographie gehören.“
(H i s t . J a h r b u c h . )
Kunst und Kirche

Vorträge aus dem 1913 zu Dresden abgehaltenen Kursus für
kirchliche Kunst- und Denkmalspflege. Herausgegeben vom
Evang.-luther. Landeskonsistorium. Mit 61 Abbild. auf 32 Tafeln.
Geh. M. 4.—, geb. M. 5.—
I n h a l t : Gurlitt: Kunst und Kirche. — Schmidt: Der sächs. Kirchenbau bis
auf Georg Bähr. — Bestelmeyer: Baukünstl. Aufgab. der ev. Kirche in der
Gegenwart. — Gurlitt: Kirchl. Denkmalspflege. — Berling: Die
Sonderausstellung kirchl. Kleinkunst. — Högg: Friedhofskunst.
Geschichte der deutschen Dichtung

Von Oberlehrer Dr. H . R ö h l . 2. Aufl. Gebunden M. 3.—
„Immer kommt es ihm darauf an, das lebendige Verständnis des Lesers zu
heben, den geistigen Extrakt bestimmter Literaturperioden, -werke und -
größen heranzuziehen, und fast immer gelingt es ihm, mit ein paar kurzen
Worten den Nagel auf den Kopf zu treffen. So lernen wir das Wesen des
lyrischen Impressionismus eines Liliencron in seiner ganzen kampfesfrohen
Natürlichkeit ebenso wie die unwahre Romantik Auerbachschen Salon-
Bauerntums erkennen, werden in die stille Kleinmalerei der
Naturschilderungen eines A. Stifter wie in d. erschütternde Gefühlswelt des
unglückl. J. Chr. Günther eingeführt. So wandern wir durch d. Geschichte
unserer Literatur wie durch ein. blühenden Garten.“
(F r ä n k . K u r i e r , N ü r n b e r g . )
Das Erlebnis und die Dichtung

Lessing. Goethe. Novalis. Hölderlin. Von weil. Geh.
Regierungsrat Prof. Dr. W . D i l t h e y . 5. Auflage. Geh. M. 6.—,
geb. M. 7.50
„Den Aufsätzen Diltheys gebührt ein ganz einziger Platz in allem, was
jemals über Dichtung und Dichter geschrieben ist. Aus den tiefsten Blicken in
die Psyche der Dichter, dem klaren Verständnis für die historischen
Bestimmungen, in denen sie leben, kommt Dilthey zu einer Würdigung
poetischen Schaffens, die jenseits aller Kritik und Literaturhistorie eine
selbständig-freie Stellung einnimmt. Dies Buch muß wie eine Befreiungstat
wirken.“
(D i e H i l f e . )
Die neuere deutsche Lyrik
Von Prof. Dr. P h . W i t k o p . I. Von Spee bis Hölderlin. II. Von
Novalis bis Liliencron. Geh. je M. 5.—, geb. je M. 6.—
„... In solcher Vollständigkeit und doch solcher Beschränkung besitzen wir
kein Werk über Lyrik wie dieses, dessen Wert neben der wissenschaftlichen
Bedeutung im Durchdringen der Materie mit dichterischem Einfühlen ruht. So
werden die Namen zu lebenden, leidenden und freudig erglühenden
Menschen, die durch die Wahrheit ihres Gefühls oder das Erkünstelte ihrer
Dichtung uns nahetreten oder abstoßen.“
(F r a u e n b i l d u n g . )
Heidelberg und die deutsche

Dichtung
V. Prof. Dr. P h . W i t k o p . M. 5 Taf., 1 farb. Beil., Buchschm. u.
Silhouetten. Geh. M. 3.60, in Pappb. M. 4.—, in Ganzperg. mit
Goldschnitt M. 8.40
Heidelberg ist uns zum Symbol der Poesie geworden aus der wunderbaren
Einheit von Geschichte und Kunst und Wissenschaft und Jugend und Natur
heraus. So wird eine Darstellung der Beziehungen Heidelbergs zur deutschen
Dichtung uns zu mehr als einem Stück Literaturgeschichte. Auch der großen
deutschen Zukunft wird Heidelberg der Quell der Jugend und Dichtung
bleiben. Jetzt aber wird dies Buch von ihm den Leser aufatmen lassen von der
Last der großen schweren Zeit, denen draußen zumal ein verklärtes Bild der
deutschen Heimat bieten. Die Ausstattung ist in Einband und Buchschmuck
eine gleich stimmungsvolle.
P s y c h o l o g i e d e r Vo l k s d i c h t u n g
Von Dr. O t t o B ö c k e l . 2. Aufl. Geheftet M. 7.—, gebunden M. 8.
—
„Es liegt eine Fülle des Schönen und Wahren in dem Böckelschen Werke.
Den Forscher muß die reiche, mit kundiger Hand gewählte und wertvolle
Literatur befriedigen, den Laien muß die klare, schlichte, reine Sprache
erfreuen, das poetische Empfinden mitreißen. Böckels Buch ist eine wertvolle
Bereicherung der Poetik, Literaturkunde und Völkerpsychologie und sei jedem
Freunde des Volkes wärmstens empfohlen.“
(Z e i t s c h r . f . d . ö s t e r r . G y m n a s i e n . )
Der Roman der deutschen

Romantik
Von Dr. P a u l a S c h e i d w e i l e r . Geh. M. 4.—, geb. M. 5.40
Verlag von B. G. Teubner in Leipzig und Berlin

Deutschkunde
Ein Buch von
deutscher Art und Kunst
Herausgegeben von Dr. Walther Hofstaetter
Mit 2 Karten, 32 Tafeln und 8 Abb. Gebunden M.
2.70
EinesBild all dessen, was deutsch ist, will dieses Buch gewinnen helfen, indem
in Wort und Bild von deutscher Art und Kunst erzählt, vom deutschen
Land, von dem, was in ihm lebt und wächst, von seinen Dörfern, Burgen und
Städten, von all dem, was unser Volk an geistigen Gütern geschaffen in
Sprache, in Sitte und Brauch, aber auch in Wirtschaft, in Recht und Staat, in
der Kunst, in Dichtung und Musik, von allem, was es gesonnen u. gedacht,
von da an, wo deutsche Stämme zuerst deutschen Boden betraten, bis zum
heutigen Tage. So bietet das Buch einen zusammenfassenden Überblick über
die Gesamtentwicklung unseres Volkes, der heute auch unseren Gebildeten
oft noch fehlt, und vermittelt zugleich die Erkenntnis der inneren
Zusammenhänge, sowie dessen, was in dem allen deutsch ist. Es soll schon
dem heranwachsenden Geschlecht in die Hand gegeben werden, es möchte
aber auch den Männern u. Frauen, die im Leben stehen, ein treuer
Weggenosse werden in den Stunden rückschauender Betrachtung.
Das Buch wird die Herzen erheben zu freudigem Bewußtsein des
reichen Erbes unseres Volkes und den Willen stärken, dies Erbe
treu zu bewahren und zu mehren.
B. G. Teubner/Leipzig und Berlin

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK DIE
ENTWICKLUNGSGESCHICHTE DER STILE IN DER BILDENDEN
KUNST. ZWEITER BAND.: VON DER RENAISSANCE BIS ZUR
GEGENWART ***
Updated editions will replace the previous one—the old editions

will be renamed.
Creating the works from print editions not protected by U.S.

copyright law means that no one owns a United States copyright
in these works, so the Foundation (and you!) can copy and
distribute it in the United States without permission and without
paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General
Terms of Use part of this license, apply to copying and
distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the
PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if
you charge for an eBook, except by following the terms of the
trademark license, including paying royalties for use of the
Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is
very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such
as creation of derivative works, reports, performances and
research. Project Gutenberg eBooks may be modified and
printed and given away—you may do practically ANYTHING in
the United States with eBooks not protected by U.S. copyright
law. Redistribution is subject to the trademark license, especially
commercial redistribution.
START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the

free distribution of electronic works, by using or distributing this
work (or any other work associated in any way with the phrase
“Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of
the Full Project Gutenberg™ License available with this file or
online at www.gutenberg.org/license.
Section 1. General Terms of Use and

Redistributing Project Gutenberg™
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand,
agree to and accept all the terms of this license and intellectual
property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to
abide by all the terms of this agreement, you must cease using
and return or destroy all copies of Project Gutenberg™
electronic works in your possession. If you paid a fee for
obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™
electronic work and you do not agree to be bound by the terms
of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only

be used on or associated in any way with an electronic work by
people who agree to be bound by the terms of this agreement.
There are a few things that you can do with most Project
Gutenberg™ electronic works even without complying with the
full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There
are a lot of things you can do with Project Gutenberg™
electronic works if you follow the terms of this agreement and
help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.

Ebookstep - 240download PDF of Turan Dursun Kur An Ansiklopedisi 6 Cilt 1St Edition Turan Dursun Full Chapter Ebook

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ebookstep - 240download PDF of Turan Dursun Kur An Ansiklopedisi 6 Cilt 1St Edition Turan Dursun Full Chapter Ebook

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 6

Cilt 1st Edition Turan Dursun

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 5 Cilt 1st Edition

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 3 Cilt 1st Edition

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 8 Cilt 1st Edition

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 4 Cilt 1st Edition

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 2 Cilt 1st Edition

Turan Dursun Kur an Ansiklopedisi 1 Cilt 1st Edition

■eytan Ayetleri Tart■■mas■ 4th Edition Turan Dursun

■erafettin Turan Türk Devrim Tarihi 1 Kitap

Analiz Basım Yayın Tasarım Uygulama Ltd. Şti. Adına Sahibi

Grafik ve Sayfa Düzeni

Baskı: Sistem Ofset

Cilt: Uğur Matbaacılık

Basım: Ağustos 1994

ISBN: 975-343-066-3 (Takım)

ANALİZ BASIM YAYIN TASARIM UYGULAMA LTD. ŞTİ.

HİCRET & KAFİR

B- Manevi Neden: " Mekke'deki Sıkıntılı Durum ";

1- Mekke Ortamının Elverişsizliği ve "Hicret"e Zorlayışlar

Ali lmran Suresi,

2- Mekke Dışındaki Destek ve Özel Kardeşlikle Özel Miras

"Muhacir"Ierin kimileri, zamanla zenginleşmiş, bu kez başkalarına yardımla

c) Özel "Kardeşlik" (Muiihiit) İle Sağlanan Yarar ve Özel "Miras "

12 A - "Muhacirler"-" Ensar" (Medineliler) İlişkilerine İlişkin

2- Gelir Dağıtımına, Özellikle "Ganimet"in Paylaştırılmasına İlişkin

III- BİRİNCİ VE İKİNCİ "HİCRET"

A- Birinci " Hicret " : Habeşistan' a

VI- "HİCRET"İN HADİSLERDEKİ ANLAMI

,,, 7 .,,. ,.�l:-J o/ o.;,.,� l�/.,... o_,.o,,,.. o/ o_,,,,,.,,,,.-:

Yunus Suresi, ayet : 25, 35, 45

İbrahim Suresi, ayet : 4, 1 2, 2 1

q�ı��j(�ı�92� Bakara Suresi,

Ali İmran Suresi,

A- " Kafir"lerin " Mekr"ine Karşılık Tanrı' nın " Mekr"i

Ali imran Suresi,

2- Hile, "Hile Yapanın Zararınadır"

B- " Her Ülkenin Düzencileri, O Ülkenin Günahkar İleri Gelenleridir"

A- " Geçerli Olan Tanrı' nın Hükmüdür"

a) "Tanrı 'mn İndirdiğiyle Hükmetmeyenler Kfıfirlerdir"

b) "Tanrı 'nın İndirdiğiyle Hükmetmeyenler, Zalimlerdir"

c) "Tanrı 'nın İndirdiğiyle Hükmetmeyenler,

3- Bu Dünyada, Öbür Dünyada ve Tüm Konularda "Hüküm Sahibi"

Kalem Suresi, ayet : 48

İnsan Suresi, ayet : 24

1< , ,,,.,,, , , ' ,,...

B- Peygamberler ve Hükümler İçeren Kitaplar

Meryem Suresi, ayet : 65, 82

Mü'min Suresi, ayet : 60

A- İbadet, "Tek Tanrı" ya Olur

a) "İbadet " Rde11lerin Durumları. Ödiilleri

'0_ --:: o / .-' ' o ) > > \ (.: ... .....

�ı.:, . ...;-·.&- �� J )j, �--

2- Varhklarm Tümü Tanrı'ya İbadet Ederler

3-"İbadet", Tanrı'dan Başkasına Olmamalıdır

B- " İbadet" Türleri

„Aus Natur und Geisteswelt“

Jedes Bändchen geheftet M. 1.20, gebunden M. 1.50

Leipzig, im Juni 1917. B. G. Teubner

Zur bildenden Kunst, Musik und

Mittelalter und Neuzeit:

Die mit * bezeichneten und weitere Bände in

Geschichte der bildenden Künste