Wyklad 2

Matematyczne podstawy informatyki
Wykład 2
dr Maciej Dziemiańczuk
Instytut Informatyki
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki
Uniwersytet Gdański
Semestr letni 2023/2024

Wstępnie
Niech L jest takim językiem nad alfabetem {a, b}, który zawiera te słowa, w których
liczba liter a jest parzysta i niezerowa, natomiast liczba liter b jest dowolna.
1
Wstępnie
Czy język L jest językiem regularnym?
1
Wstępnie
Tak, ponieważ...
1
Wstępnie
Tak, ponieważ...
Wybieram dowolne słowo w ∈ {a, b}. Czy jest jakiś “prosty mechanizm”, który
stwierdza, że w ∈ L albo w ̸∈ L?
1
Wstępnie
Tak, ponieważ...
Wybieram dowolne słowo w ∈ {a, b}. Czy jest jakiś “prosty mechanizm”, który
stwierdza, że w ∈ L albo w ̸∈ L?
Tak i o tym będzie dzisiejszy wykład.
1
Deterministyczne automaty
skończone
Deterministyczny automat skończony
2
Automat skończony
Składa się z:
2
Automat skończony
Składa się z:
• stanów,
2
Automat skończony
Składa się z:
• stanów,
• stanu początkowego i stanów akceptujących,
2
Automat skończony
Składa się z:
• stanów,
• stanu początkowego i stanów akceptujących,
• przejść pomiędzy stanami.
2
Działanie automatu skończonego

Mając dowolne słowo w nad alfabetem automatu, możemy dokonać obliczenia
automatu na tym słowie.
3

Obliczenie automatu na słowie w = abbabaabba.
3

3

4

5

Pytanie: w jakim stanie zatrzyma się automat po przeczytaniu słowa w ?

5
Akceptacja/rozpoznawanie słów przez automat

Automat akceptuje tylko słowa w , dla których zatrzyma się w stanie akceptującym.
6

Pytanie: Czy automat zaakceptuje słowa:
• aaa
• abaa
• aabaaaa
6

Pytanie: Czy automat zaakceptuje słowa:
• aaa
• abaa
• aabaaaa
Uwaga! Będą nas interesowały wszystkie słowa, które akceptuje automat.
6
Język akceptowany przez automat

Język złożony ze wszystkich słów, które akceptuje automat A (i tylko takich słów)
będziemy oznaczali przez L(A).
7
Język akceptowany przez automat

Język złożony ze wszystkich słów, które akceptuje automat A (i tylko takich słów)
będziemy oznaczali przez L(A).
Pytanie... Czy potrafimy podać L(A) dla powyższego automatu?
L(A) =
7
Deterministyczne automaty
skończone – pojęcia i definicje
Definicja 1
Deterministyczny automat skończony to piątka (Q, Σ, δ, q0 , F ), gdzie:

• Q - skończony zbiór stanów,
• Σ - alfabet wejściowy,
• q0 ∈ Q - stan początkowy,
• F ⊆ Q - zbiór stanów akceptujących,
• δ : Q × Σ → Q - funkcja przejścia.
8
Definicja 1
Deterministyczny automat skończony to piątka (Q, Σ, δ, q0 , F ), gdzie:

• Q - skończony zbiór stanów,
• Σ - alfabet wejściowy,
• q0 ∈ Q - stan początkowy,
• F ⊆ Q - zbiór stanów akceptujących,
• δ : Q × Σ → Q - funkcja przejścia.
Przykład: Weźmy automat A = (Q, Σ, δ, q0 , F ), gdzie Q = {q0 , q1 , q2 }, Σ = {a, b},

F = {q2 } oraz funkcja przejścia δ zadana jest tabelką:
δ a b
q0 q1 q0
q1 q2 q1
q2 q1 q2
8
Definicje i pojęcia
• Konfiguracją automatu jest wyrażenie postaci qw , gdzie q ∈ Q, natomiast w jest
zawartością taśmy wejściowej, która nie została jeszcze przeczytana.
9
• Konfigurację q0 w nazywamy konfiguracją początkową na słowie w .
9
• Konfiguracja qw jest konfiguracją akceptującą, jeżeli w = λ oraz q ∈ F .
9
• Obliczenie automatu na słowie w to ciąg konfiguracji
β0 , β1 , . . . , βk ,
w którym β0 jest konfiguracją początkową oraz każda konfiguracja βi jest

bezpośrednim następnikiem konfiguracji βi−1 dla 0 < i ¬ k.
9
β0 , β1 , . . . , βk ,

• Obliczenie akceptujące to obliczenie, które kończy się konfiguracją akceptującą.
9
β0 , β1 , . . . , βk ,

• Obliczenie akceptujące to obliczenie, które kończy się konfiguracją akceptującą.
• Język akceptowany przez automat A to zbiór
L(A) = {w ∈ Σ∗ : istnieje obliczenie akceptujące automatu A na słowie w }.
9
Pytanie: czy mogą istnieć dwa różne automaty akceptujące ten sam język?
10
10
Definicja 2
Dwa automaty A1 i A2 nazwiemy równoważnymi, jeżeli akceptują ten sam język,

czyli, gdy zachodzi L(A1 ) = L(A2 ).
10
Przykłady automatów
10
Przykłady
Przykład 1. Niech L jest językiem nad alfabetem {a, b} złożonym ze słów, które
zaczynają się na literę a i kończą się na b.
(a) Podaj wyrażenie regularne opisujące język L.
(b) Podaj automat A akceptujący język L.
11
Przykłady
zaczynają się na literę a i kończą się na b.
(b) Podaj automat A akceptujący język L.
Przykład 2. Weźmy automat A jak na rysunku

obok. Podaj wyrażenie regularne opisujące język
L akceptowany przez automat A.
11
Zadania i pytania
Zadanie 1. Niech L jest językiem nad alfabetem {a, b} złożonym ze słów, w których
liczba liter a oraz b jest parzysta.
(a) Podaj automat A akceptujący język L.
(b) Podaj wyrażenie regularne opisujące język L.
12
Zadania i pytania
Pytanie 1. Czy dla dowolnego automatu A, język akceptowany przez A można

opisać za pomocą wyrażenia regularnego?
12
Zadania i pytania
Pytanie 1. Czy dla dowolnego automatu A, język akceptowany przez A można

opisać za pomocą wyrażenia regularnego?
Pytanie 2. Czy dla każdego wyrażenia regularnego r można stworzyć determini-

styczny automat, który będzie akceptował L(r )?
12
Niedeterministyczny automat
skończony
Niedeterministyczny automat skończony
Automat deterministyczny
Obliczenie automatu na dowolnie wybranym słowie jest zawsze jednoznaczne
(deterministyczne).
13
(deterministyczne).
Funkcja przejścia
δ a b
q0 q1 –
q1 q2 q1
q2 – –
13
(deterministyczne).
Funkcja przejścia
δ a b
q0 q1 –
q1 q2 q1
q2 – –
Pytanie... A gdybyśmy umieścili dodatkowe strzałki z tymi samymi literami?
13
Automat niedeterministyczny
Automat niedeterministyczny to taki, dla którego istnieją słowa, które mają więcej niż
jedno obliczenie.
14
jedno obliczenie.
Funkcja przejścia
δ a b
q0 {q1 } –
q1 {q1 , q2 } {q1 }
q2 – –
14
jedno obliczenie.
Funkcja przejścia
δ a b
q0 {q1 } –
q1 {q1 , q2 } {q1 }
q2 – –
Pytanie... Czy ten automat akceptuje słowo aaba?
14
jedno obliczenie.
Język akceptowalny przez automat A to zbiór
15
jedno obliczenie.
Język akceptowalny przez automat A to zbiór
Pytanie... Czy potrafimy podać L(A) dla powyższego automatu?
15
Przykłady
zawierają podsłowo aba.
(b) Podaj niedeterministyczny automat A akceptujący język L.
16
Przykłady
zawierają podsłowo aba.
(b) Podaj niedeterministyczny automat A akceptujący język L.
Czy istnieje automat deterministyczny akceptujący powyższy język?
16
Czy automaty niedeterministyczne
“potrafią” więcej?
16
c. d. n.
16
Ćwiczenia 2
Materiał, który obowiązuje na ćwiczeniach:

• Rozdział 2.2 (Automaty deterministyczne)
• Rozdział 2.3 (Automaty niedeterministyczne)
17
Opis zachowania przeciwnika w grze.
17

Wyklad 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wyklad 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Matematyczne podstawy informatyki

Semestr letni 2023/2024

Czy język L jest językiem regularnym?

Czy język L jest językiem regularnym?

Czy język L jest językiem regularnym?

Czy język L jest językiem regularnym?

Tak i o tym będzie dzisiejszy wykład.

Działanie automatu skończonego

Działanie automatu skończonego

Obliczenie automatu na słowie w = abbabaabba.

Działanie automatu skończonego

Obliczenie automatu na słowie w = abbabaabba.

Działanie automatu skończonego

Obliczenie automatu na słowie w = abbabaabba.

Działanie automatu skończonego

Obliczenie automatu na słowie w = abbabaabba.

Działanie automatu skończonego

Obliczenie automatu na słowie w = abbabaabba.

Pytanie: w jakim stanie zatrzyma się automat po przeczytaniu słowa w ?

Akceptacja/rozpoznawanie słów przez automat

Akceptacja/rozpoznawanie słów przez automat

Pytanie: Czy automat zaakceptuje słowa:

Akceptacja/rozpoznawanie słów przez automat

Pytanie: Czy automat zaakceptuje słowa:

Uwaga! Będą nas interesowały wszystkie słowa, które akceptuje automat.

Język akceptowany przez automat

Język akceptowany przez automat

Deterministyczny automat skończony to piątka (Q, Σ, δ, q0 , F ), gdzie:

Deterministyczny automat skończony to piątka (Q, Σ, δ, q0 , F ), gdzie:

Przykład: Weźmy automat A = (Q, Σ, δ, q0 , F ), gdzie Q = {q0 , q1 , q2 }, Σ = {a, b},

• Konfigurację q0 w nazywamy konfiguracją początkową na słowie w .

• Konfigurację q0 w nazywamy konfiguracją początkową na słowie w .

• Konfiguracja qw jest konfiguracją akceptującą, jeżeli w = λ oraz q ∈ F .

• Konfigurację q0 w nazywamy konfiguracją początkową na słowie w .

• Konfiguracja qw jest konfiguracją akceptującą, jeżeli w = λ oraz q ∈ F .

• Obliczenie automatu na słowie w to ciąg konfiguracji

w którym β0 jest konfiguracją początkową oraz każda konfiguracja βi jest

• Konfigurację q0 w nazywamy konfiguracją początkową na słowie w .

• Konfiguracja qw jest konfiguracją akceptującą, jeżeli w = λ oraz q ∈ F .

• Obliczenie automatu na słowie w to ciąg konfiguracji

w którym β0 jest konfiguracją początkową oraz każda konfiguracja βi jest

• Obliczenie akceptujące to obliczenie, które kończy się konfiguracją akceptującą.

• Konfigurację q0 w nazywamy konfiguracją początkową na słowie w .

• Konfiguracja qw jest konfiguracją akceptującą, jeżeli w = λ oraz q ∈ F .

• Obliczenie automatu na słowie w to ciąg konfiguracji

w którym β0 jest konfiguracją początkową oraz każda konfiguracja βi jest

• Obliczenie akceptujące to obliczenie, które kończy się konfiguracją akceptującą.

• Język akceptowany przez automat A to zbiór

L(A) = {w ∈ Σ∗ : istnieje obliczenie akceptujące automatu A na słowie w }.

Dwa automaty A1 i A2 nazwiemy równoważnymi, jeżeli akceptują ten sam język,

Przykład 2. Weźmy automat A jak na rysunku

Pytanie 1. Czy dla dowolnego automatu A, język akceptowany przez A można

Pytanie 1. Czy dla dowolnego automatu A, język akceptowany przez A można

Pytanie 2. Czy dla każdego wyrażenia regularnego r można stworzyć determini-

Pytanie... A gdybyśmy umieścili dodatkowe strzałki z tymi samymi literami?

Pytanie... Czy ten automat akceptuje słowo aaba?

Język akceptowalny przez automat A to zbiór

L(A) = {w ∈ Σ∗ : istnieje obliczenie akceptujące automatu A na słowie w }.

Język akceptowalny przez automat A to zbiór

L(A) = {w ∈ Σ∗ : istnieje obliczenie akceptujące automatu A na słowie w }.

Pytanie... Czy potrafimy podać L(A) dla powyższego automatu?

Czy istnieje automat deterministyczny akceptujący powyższy język?

Materiał, który obowiązuje na ćwiczeniach: