Teraz wrócimy do kwestii realizacji podprzestrzeni V < k m .

Stwierdzenie. Niech A ∈ Mm×n (k) będzie dowolną macierzą, zaś b1 , . . . , bs ∈

k m ustaloną bazą przestrzeni N (At ). Wówczas zachodzi równość podprzestrzeni

R(A) = N (A0 ) (< k m )

gdzie A0:= [ b1 | . . . |bs ]t ∈ Ms×m (k).

Dowód - szkic. Mówiąc nieformalnie będziemy szukali bazy przestrzeni wszyst-
kich równań jednorodnych (od m niewiadomych), które zerują sie na R(A).
Zauważmy, że yA = 0 witw, gdy At y t = 0, gdy y ∈ M1×m (k). Przyjmuje-
my oznaczenie: B := [ b1 | . . . |bs ] ∈ Mm×s (k). Ponieważ At bj = 0, dla każdego
j ∈ [s], więc mamy równość At B = 0 (w Mn×s (k); równoważnie, B t A = 0 (w
Ms×n (k)). Stąd zachodzi inkluzja: R(A) ⊆ N (B t ). Faktycznie jest to równość
podprzestrzeni (w k m ); wystarczy tylko stwierdzić równość ich wymiarów. Wie-
my, że dim R(A) = r(A) oraz że dim N (B t ) = m − r(B t ). Ponieważ z samej de-
finicji zbioru b1 , . . . , bs , mamy ciąg równości r(B t ) = s = m − r(At ) = m − r(A),
więc dim R(A) = dim N (B t ). 

Uwaga. Rezultat powyższy stanowi potwierdzenie zapowiadanego faktu mó-

wiącego, że każda podprzestrzeń V < k m może być również zrealizowana w
postaci V = N (A0 ), dla pewnej macierzy A0 . W przypadku, gdy V = R(A)
pozwala na efektywne algorytmiczne znalezienie takiej macierzy A0 .

Zastosowanie do znajdowanie wymiarów i baz podprzestrzeni V1 +V2 i V2 ∩V2 ,

dla V1 , V2 < k m .

Do rozpatrzenia trzy istotnie różne sytuacje:

10 V1 = R(A(1) ), V2 = R(A(2) ), gdzie A(1) = Mm×n1 (k), A(2) = Mm×n2 (k)
dla pewnych n1 , n2 ∈ N+ ;
20 V1 = N (A(1) ), V2 = N (A(2) ), gdzie A(1) = Ms1 ×m (k), A(2) = Ms2 ×m (k)
dla pewnych s1 , s2 ∈ N+ ;
30 V1 = R(A(1) ), V2 = N (A(2) ), gdzie A(1) = Mm×n1 (k), A(2) = Ms2 ×m (k)
dla pewnych n1 , s2 ∈ N+ .

Przypomnienie (wykł. "Bazy, podprzestrzenie"):

R(A(1) ) + R(A(2) ) = R( [A(1) |A(2) ] ), gdy A1 , A2 są jak w przyp. 10 ;

hA i
(1)
N (A(1) ) ∩ N (A(2) ) = N ( A ), gdy A1 , A2 są jak w przyp. 20 .
(2)

1
 Ustalamy oznaczenia:

• dla A ∈ Mm×n (k), A0 ∈ Ms×m (k), oznacza macierz taką, że R(A) =

N (A0 ) (< k m ) [ patrz Stw. powyżej; A0 można wyznaczyć stosując
alg3 dla At ; r(A0 ) = m − r(A) ],

• dla A ∈ Ms×m (k), A00 ∈ Mm×n (k) oznacza macierz taką, że N (A) =
R(A00 ) (< k m ) [ A00 jest scaleniem wektorów z bazy N (A) wyznaczo-
nych przez alg3 dla A; r(A00 ) = m − r(A) ].

Wniosek 1. Przy powyższych oznaczeniach mamy następujące równości pod-

przestrzeni k m :
(a)
 R( [A(1) |A(2) ] ) w przyp. 10 ,


V1 + V2 = R( [A00(1) |A00(2) ] ) w przyp. 20 ,

R( [A(1) |A00(2) ] ) w przyp. 30 .


(b)
  0 
A(1)
N ( A0 ) w przyp. 10 ,



(2)



 hA i
(1)
V1 ∩ V2 = N( A ) w przyp. 20 ,


  0(2) 
 A
 N ( A(1) ) w przyp. 30 .


(2)

Uwaga. (i) Równości wskazują na odpowiednią algorytmiczną metodę wy-

znaczenia baz przestrzeni V1 + V2 i V1 ∩ V2 w poszczególnych przypadkach.
(ii) Wyznaczenie samych wymiarów przestrzeni V1 + V2 i V1 ∩ V2 nie wymaga
wykonania pełnej procedury znajdowania baz.

Wykorzystując m.in. zależność łączącą wymiary podprzestrzeni V1 + V2 i

V1 ∩ V2 oraz Wniosek otrzymujemy następujące wzory

Wniosek 2. (a)

w przyp. 10 ,

 r( [A(1)h|A
 (2) ]i)
A(1)
dim(V1 + V2 ) = m + r( A ) − r(A(1) ) − r(A(2) ) w przyp. 20 ,
(2)
r( [A(1) |A00(2) ] )

w przyp. 30 .


2
 (b)

w przyp. 10 ,


 r(A(1) ) + r(A(2) ) − r([A(1) |A(2) ])
 hA i
(1)
dim(V1 ∩ V2 ) = m − r( A ) w przyp. 20 ,
 (2)

r(A(1) ) + r(A00(2) ) − r([A(1) |A00(2) ])


w przyp. 30 .


W szczególności, V1 + V2 = V1 ⊕ V2 witw, gdy w poszczególnych przypadkach

odpowiednie wyrażenie stojące po prawej stronie we wzorze (b) jest równa 0.

0
Uwaga.  W przyp. 3 istnieje alternatywna
 0 (i)  0  wersja wzorów: dim(V1 ∩ V2 ) =
A(1) A(1)
m − r( A ), dim(V1 + V2 ) = m + r( A ) − r(A0(1) ) − r(A(2) ).
(2) (2)

(ii) W każdym z przypadków liczba postaci górnoschodkowych (ew. cał-

kowicie zredukowanych) potrzebnych do wyliczenia rzędów, od których zale-
żą poszczególne wymiary może być faktycznie ograniczona do maksymalnie
dwóch; w tym jedna dotyczy "pojedynczej macierzy", a jedna "scalenia" (np.
U ([A(1) |A(2) ]) = [U (A(1) )|U 0 ] r([A(1) |A(2) ]), r(A1 )).