NAMA : __________________________________________________________________________

KELAS : __________________

#ilovemath
#sayamahucemerlangdalamspm
#sayaakanusahabersungguh-sungguh
 KANDUNGAN
BIL. TOPIK RUJUK M/SURAT
RUMUS MATEMATIK SPM (DALAM KERTAS PEPERIKSAAN)
TINGKATAN 1
1. NOMBOR NISBAH 1
2. FAKTOR DAN GANDAAN 1
3. KUASA DUA, PUNCA KUASA DUA, KUASA TIGA DAN PUNCA KUASA TIGA 2
4. NISBAH, KADAR DAN KADARAN 2
5. UNGKAPAN ALGEBRA 2
6. PERSAMAAN LINEAR 3
7. KETAKSAMAAN LINEAR 4
8. GARIS DAN SUDUT T3 B6 5
9. POLIGON ASAS T2 B4 6
10. PERIMETER DAN LUAS 7
11. PENGENALAN SET T4 B4
12. PENGENDALIAN DATA T2 B12 8
13. TEOREM PYTHAGORAS 8
TINGKATAN 2
1. POLA DAN JUJUKAN 9
2. PEMFAKTORAN DAN PECAHAN ALGEBRA 10
3. RUMUS ALGEBRA 11
4. POLIGON 12
5. BULATAN 13
6. BENTUK GEOMETRI TIGA DIMENSI 14
7. KOORDINAT 15
8. GRAF FUNGSI 15
9. LAJU DAN PECUTAN T4 B7
10. KECERUNAN GARIS LURUS T3 B9
11. TRANSFORMASI ISOMETRI T5 B5 17
12. SUKATAN KECENDERUNGAN MEMUSAT T4 B8 18
13. KEBARANGKALIAN MUDAH T4 B9 19
TINGKATAN 3
1. INDEKS 20
2. BENTUK PIAWAI 21
3. MATEMATIK PENGGUNA: SIMPANAN & PELABURAN, KREDIT & HUTANG 22
4. LUKISAN BERSKALA 23
5. NISBAH TRIGONOMETRI T5 B6 24
6. SUDUT DAN TANGEN BAGI BULATAN T1 B8 25
7. PELAN DAN DONGAKAN 26
8. LOKUS DALAM DUA DIMENSI 27
9. GARIS LURUS T2 B10 28
TINGKATAN 4
1. FUNGSI DAN PERSAMAAN KUADRATIK DALAM SATU PEMBOLEH UBAH 29
2. ASAS NOMBOR 30
3. PENAAKULAN LOGIK 31
4. OPERASI SET T1 B11 32
5. RANGKAIAN DALAM TEORI GRAF 33
6. KETAKSAMAAN LINEAR DALAM DUA PEMBOLEH UBAH 34
7. GRAF GERAKAN 35
8. SUKATAN SERAKAN DATA TAK TERKUMPUL T2 B12 36
9. KEBARANGKALIAN PERISTIWA BERGABUNG T2 B13 37
10. MATEMATIK PENGGUNA: PENGURUSAN KEWANGAN 38
TINGKATAN 5
1. UBAHAN 39
2. MATRIKS 40
3. MATEMATIK PENGGUNA: INSURANS 41
4. MATEMATIK PENGGUNA: PERCUKAIAN 43
5. KEKONGRUENAN, PEMBESARAN DAN GABUNGAN TRANSFORMASI T2 B11 45
6. NISBAH DAN GRAF FUNGSI TRIGONOMETRI T3 B5 46
7. SUKATAN SERAKAN DATA TERKUMPUL 47
8. PERMODELAN MATEMATIK 48
CamScanner
CamScanner
CamScanner
 1

TINGKATAN 1
NOMBOR NISBAH
BAB 1
NOMBOR NISBAH

Sama nilai tetapi bentuk berbeza: Kalkulator Classwiz

Kalkulator fx-570MS Untuk tukar bentuk nombor:
Untuk tukar bentuk nombor:
3 8
1 = = 1.6 • Tekan atau
• Tekan atau 5 5 • Tekan SHIFT
• Tekan SHIFT

TINGKATAN 1
FAKTOR DAN GANDAAN
BAB 2 boleh dibahagi Sifir
tanpa baki

NOMBOR PERDANA
• Nombor bulat yang hanya boleh dibahagi dengan dirinya sendiri dan 1 tanpa baki.
• Contoh: 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, …
 2
TINGKATAN 1 KUASA DUA, PUNCA KUASA DUA,
BAB 3 KUASA TIGA & PUNCA KUASA TIGA
3 KUASA DUA SEMPURNA
1
42 2
36 • 1, 4, 9, 16, 25, 36, …
Disebut: Disebut: 12 22 3
2
• Empat kuasa dua • Punca kuasa dua bagi
• Kuasa dua bagi empat tiga puluh enam 4 KUASA TIGA SEMPURNA
• 1, 8, 27, 64, 125, 216, …
13 23

TINGKATAN 1
NISBAH, KADAR DAN KADARAN
BAB 4
NISBAH KADAR KADARAN

TINGKATAN 1
UNGKAPAN ALGEBRA
BAB 5

UNGKAPAN
ALGEBRA
 3
TINGKATAN 1
PERSAMAAN LINEAR
BAB 6
2 MEMBENTUK PERSAMAAN LINEAR
1 PERSAMAAN LINEAR DALAM SATU
BERDASARKAN SITUASI
PEMBOLEH UBAH • Suatu nombor ditolak dengan 8, bakinya
ialah 2. 𝑥𝑥 − 8 = 2

• Lily membeli lima batang pen dengan

harga RM y sebatang dan sebuah buku
berharga RM3. Jumlah wang yang
**Peringatan! dibayarnya ialah RM7. 5𝑦𝑦 + 3 = 7
1 𝑥𝑥
Bukan linear: 𝑥𝑥 2 , , , 3𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑚𝑚 𝑦𝑦
4 PERSAMAAN LINEAR SERENTAK
Selesaikan persamaan 𝑒𝑒 − 3𝑦𝑦 = 7
3 PENYELESAIAN PERSAMAAN LINEAR linear serentak berikut: 5𝑒𝑒 + 2𝑦𝑦 = 1
Kaedah “pindah” Kalkulator “SHIFT, CALC”
3 kaedah penyelesaian:
KIRI = KANAN • Taip soalan di kalkulator
𝑥𝑥 − 1 = 7 1) KAEDAH PENGHAPUSAN
• Kumpulkan sebutan ALPHA ) ALPHA CALC 𝑒𝑒 − 3𝑦𝑦 = 7 darab 5 Untuk
samakan
serupa dalam Kawasan • Tekan 2 kali 5𝑒𝑒 − 15𝑦𝑦 = 35 nombor
yang sama. Kalkulator
SHIFT CALC pada e
• Apabila pindah kawasan fx-570MS
mesti tukar operasi
SHIFT CALC Kena pilih 5𝑒𝑒 − 15𝑦𝑦 = 35
+ atau –
+ − • Tekan Kalkulator supaya 𝑒𝑒 − 5𝑒𝑒 + 2𝑦𝑦 = 1
× ÷ SHIFT CALC = CLASSWIZ terhapus −17𝑦𝑦 = 34
𝑦𝑦 = −2
Pilih mana-
CONTOH KAEDAH “PINDAH”: 𝑒𝑒 − 3𝑦𝑦 = 7 mana
persamaan
 Diberi 𝑥𝑥 − 1 = 7 , 5𝑦𝑦+8 𝑒𝑒 − 3 −2 = 7 & gantikan
 Selesaikan = 9.
cari nilai x.
2 𝑒𝑒 = 1 y dengan -2
5𝑦𝑦 + 8
Pindah & tukar =9
𝑥𝑥 − 1 = 7 operasi 2 2) KAEDAH PENGGANTIAN
𝑒𝑒 − 3𝑦𝑦 = 7 Pilih mana-mana
𝑥𝑥 = 7 + 1 5𝑦𝑦 + 8 = 9(2) persamaan &
𝑥𝑥 = 8 𝑒𝑒 = 7 + 3𝑦𝑦 jadikan perkara
5𝑦𝑦 + 8 = 18 rumus
5𝑦𝑦 = 18 − 8 5 7 + 3𝑦𝑦 + 2𝑦𝑦 = 1
Pilih persamaan
5𝑦𝑦 = 10 35 + 15𝑦𝑦 + 2𝑦𝑦 = 1 yang lain &
2 15𝑦𝑦 + 2𝑦𝑦 = 1 − 35 gantikan e dengan
 Diberi − 𝑚𝑚 − 1 = 5 , 10 7+3y
3 𝑦𝑦 = 17𝑦𝑦 = −34
maka m= 5 34
𝑦𝑦 = 2 𝑦𝑦 = −
2 17
− 𝑚𝑚 − 1 = 5 𝑦𝑦 = −2
3
Pilih mana-
2 mana
− 𝑚𝑚 = 5 + 1  Diberi 3 𝑒𝑒 − 2 = 5𝑒𝑒, 𝑒𝑒 = 7 + 3𝑦𝑦
3 𝑒𝑒 = 7 + 3 −2
persamaan
cari nilai e. & gantikan
2 𝑒𝑒 = 1 y dengan -2
− 𝑚𝑚 = 6 3 𝑒𝑒 − 2 = 5𝑒𝑒
3
3𝑒𝑒 − 6 = 5𝑒𝑒
6
𝑚𝑚 = 3𝑒𝑒 − 5𝑒𝑒 = 6 3) KALKULATOR “EQN, UNKNOWNS 2”
2
− −2𝑒𝑒 = 6 a1? 1= b1? -3= c1? 7=
3
𝑚𝑚 = −9 6 𝑒𝑒 − 3𝑦𝑦 = 7
𝑒𝑒 =
−2 5𝑒𝑒 + 2𝑦𝑦 = 1
𝑒𝑒 = −3
a2? 5= b2? 2= c2? 1=
 4
TINGKATAN 1
KETAKSAMAAN LINEAR
BAB 7
1 3 MEMBENTUK KETAKSAMAAN LINEAR
2<7 BERDASARKAN SITUASI
 Baca dari kiri:  Had kelajuan kenderaan yang dibenarkan di jalan ini
2 kurang daripada 7 ialah 90 kmj-1. 𝑣𝑣 ≤ 90
 Baca dari kanan:
7 lebih besar daripada 2  Gaji bulanan Ali lebih dari RM3000. 𝑔𝑔 > 3000

2 CARA MUDAH
Simbol Maksud Simbol pada
INGAT!
garis nombor
> >esar > Lebih besar daripada
≥ Lebih besar daripada atau sama dengan
< <urang < Kurang daripada
≤ Kurang daripada atau sama dengan

5 KETAKSAMAAN LINEAR SERENTAK

4 PENYELESAIAN KETAKSAMAAN LINEAR Selesaikan ketaksamaan linear serentak berikut:
 2𝑥𝑥 + 5 < 11 dan 𝑥𝑥 − 1 ≤ 4
Kaedah “pindah” Kalkulator “SHIFT, CALC”
• Cara sama seperti • Cara sama seperti 2𝑥𝑥 + 5 < 11 𝑥𝑥 − 1 ≤ 4
persamaan linear. persamaan linear tapi 2𝑥𝑥 < 11 − 5 𝑥𝑥 ≤ 4 + 1
• Perhatian!! perlu tukar simbol 2𝑥𝑥 < 6
Apabila ÷ atau × ketaksamaan kepada =. 𝑥𝑥 ≤ 5
dengan nombor • Perhatian!!
6
𝑥𝑥 <
negatif, maka Jawapan akhir perlu 2
perlu songsangkan tukar kepada symbol 𝑥𝑥 < 3
simbol ketaksamaan ketaksamaan yang
betul. 𝑥𝑥 ≤ 5
CONTOH KAEDAH “PINDAH”:
 Selesaikan 𝑥𝑥 − 1 ≤ 7 dan senaraikan nilai x.
Pindah & tukar
𝑥𝑥 − 1 ≤ 7 operasi Jawapan
𝑥𝑥 ≤ 7 + 1
Jawapan Selesaikan : 𝑥𝑥 < 3
𝑥𝑥 ≤ 8# Jawapan bagi soalan: Selesaikan
Senaraikan: 𝑥𝑥 = 2, 1, 0, −1, …
𝑥𝑥 = 8, 7, 6, 5, …# Jawapan bagi
soalan: Senaraikan
 −1 ≤ 3 − 𝑤𝑤 < 5
 Selesaikan 7 − 4𝑦𝑦 < 15 dan senaraikan nilai y.
−1 ≤ 3 − 𝑤𝑤 3 − 𝑤𝑤 < 5
−1 − 3 ≤ −𝑤𝑤 −𝑤𝑤 < 5 − 3
Pindah & tukar
−4 ≤ −𝑤𝑤 −𝑤𝑤 < 2
7 − 4𝑦𝑦 < 15 operasi
4 ≥ 𝑤𝑤 𝑤𝑤 > −2
−4𝑦𝑦 < 15 − 7
−4𝑦𝑦 < 8 𝑤𝑤 ≤ 4
Songsangkan
8 simbol sebab ÷
𝑦𝑦 >
−4 nombor negatif
𝑦𝑦 > −2#
Jawapan
𝑦𝑦 = −1, 0, 1, 2, 3, …
Jawapan Selesaikan : −2 < 𝑤𝑤 ≤ 4
Senaraikan: 𝑤𝑤 = −1, 0, 1, 2, 3, 4
 5
TINGKATAN 1
GARIS DAN SUDUT
BAB 8
1 CARA UKUR SUDUT GUNAKAN PROTRAKTOR

2 JENIS GARIS & SUDUT

 6
TINGKATAN 1
POLIGON ASAS
BAB 9
1

3
 7

TINGKATAN 1
PERIMETER DAN LUAS
BAB 10
Perimeter ialah jumlah ukuran panjang sisi
yang mengelilingi suatu kawasan tertutup.
*tak perlu hafal rumus

TINGKATAN 1
PENGENALAN SET
BAB 11

Rujuk Tingkatan 4
Bab 4 Operasi set
 8
TINGKATAN 1
PENGENDALIAN DATA
BAB 12

TINGKATAN 1
TEOREM PYTHAGORAS
BAB 13
• Hipotenus
• Sisi terpanjang
c • Terletak bertentangan dengan sudut 900

b
 9

TINGKATAN 2
POLA DAN JUJUKAN
BAB 1
 10

TINGKATAN 2 PEMFAKTORAN DAN PECAHAN

BAB 2 ALGEBRA 2 PEMFAKTORAN
Langkah-Langkah:
1 KEMBANGAN 1) FSTB
Kembangkan setiap ungkapan berikut: 2) Tulis jika ada huruf yang sama pada
darab setiap sebutan
 6 3 + 4𝑤𝑤 3) Buat kurungan
4) Darab silang
= 18 + 24𝑤𝑤
Faktorkan setiap ungkapan berikut:
darab
 18 + 24𝑤𝑤 6 18 , 24
 − .2𝑦𝑦 9𝑦𝑦 − 3𝑧𝑧 + 6𝑚𝑚
FSTB=6
=6(3 + 4𝑤𝑤) 3, 4
3
= −6𝑦𝑦 2 + 2𝑦𝑦𝑦𝑦 − 4𝑦𝑦𝑦𝑦
 9𝑒𝑒𝑓𝑓 2 + 3𝑓𝑓 − 6𝑒𝑒𝑒𝑒 3 9, 3, 6 FSTB=3
3, 1, 2
 3𝑟𝑟 + 4𝑠𝑠 (𝑟𝑟 − 2𝑠𝑠) =3𝑓𝑓(3𝑒𝑒𝑒𝑒 + 1 − 2𝑒𝑒)

= 3𝑟𝑟 2 − 6𝑟𝑟𝑟𝑟 + 4𝑟𝑟𝑟𝑟 − 8𝑠𝑠 2  5𝑘𝑘 2 − 80 5 5 , 80 FSTB=5

Sebutan serupa 1 , 16
2 2
= 3𝑟𝑟 − 2𝑟𝑟𝑟𝑟 − 8𝑠𝑠 boleh diselesaikan = 5 𝑘𝑘 2 − 16
= 5(𝑘𝑘 − 4)(𝑘𝑘 + 4)
 (3𝑝𝑝 + 2)2
= (3𝑝𝑝 + 2) (3𝑝𝑝 + 2)
= 9𝑝𝑝2 + 6𝑝𝑝 + 6𝑝𝑝 + 4
= 9𝑝𝑝2 + 12𝑝𝑝 + 4
 𝑥𝑥 2 + 6𝑥𝑥 + 8
= 𝑥𝑥 + 4 (𝑥𝑥 + 2)

3 MENAMBAH & MENOLAK

PECAHAN ALGEBRA
Permudahkan ungkapan berikut:  2𝑝𝑝𝑝𝑝 − 4𝑝𝑝𝑝𝑝 − 3𝑞𝑞𝑞𝑞 + 6𝑞𝑞𝑞𝑞
2𝑎𝑎 𝑏𝑏+1 = 2𝑝𝑝 𝑥𝑥 − 2𝑦𝑦 − 3𝑞𝑞 𝑥𝑥 − 2𝑦𝑦
 + = (𝑥𝑥 − 2𝑦𝑦)(2𝑝𝑝 − 3𝑞𝑞)
3 2𝑐𝑐
x3
x 2c
2𝑎𝑎 𝑏𝑏 + 1
= +
3x 2c 2𝑐𝑐 x 3 Samakan penyebut

4𝑎𝑎𝑎𝑎 + 3𝑏𝑏 + 3 4 MENDARAB & MEMBAHAGI

=
6𝑐𝑐 PECAHAN ALGEBRA
Permudahkan ungkapan berikut:
7𝑒𝑒+2 𝑒𝑒−5 Tukar kepada darab &
 − Faktorkan supaya 𝑎𝑎2 − 𝑏𝑏 2 (𝑎𝑎 − 𝑏𝑏)2 songsangkan pecahan
2𝑤𝑤 2𝑤𝑤 dapat dipermudahkan ÷ selepasnya
10𝑎𝑎 − 5𝑏𝑏 8𝑎𝑎 − 4𝑏𝑏
7𝑒𝑒 + 2 𝑒𝑒 − 5 2(3𝑒𝑒 + 4)
= − = 𝑎𝑎2 − 𝑏𝑏 2 8𝑎𝑎 − 4𝑏𝑏 Faktorkan supaya
2𝑤𝑤 2𝑤𝑤 2𝑤𝑤 = × dapat dipermudahkan
7𝑒𝑒 + 2 − (𝑒𝑒 − 5) 10𝑎𝑎 − 5𝑏𝑏 (𝑎𝑎 − 𝑏𝑏)2
3𝑒𝑒 + 4
= =
2𝑤𝑤 𝑤𝑤 𝑎𝑎 − 𝑏𝑏 (𝑎𝑎 + 𝑏𝑏) 4(2𝑎𝑎 − 𝑏𝑏)
= ×
7𝑒𝑒 + 3 − 𝑒𝑒 + 5 5(2𝑎𝑎 − 𝑏𝑏) 𝑎𝑎 − 𝑏𝑏 (𝑎𝑎 − 𝑏𝑏)
=
2𝑤𝑤
4 (𝑎𝑎 + 𝑏𝑏)
6𝑒𝑒 + 8 =
= 5(𝑎𝑎 − 𝑏𝑏)
2𝑤𝑤
 11

TINGKATAN 2 RUMUS ALGEBRA

BAB 3
1 PERKARA RUMUS 2 MEMBENTUK RUMUS BERDASARKAN SITUASI
Rumus algebra ialah Jenis tarian Bangsa
persamaan yang
menghubungkan Melayu Cina India
beberapa pemboleh Sumazau a 2c 2a
ubah.
Contoh: Kuda kepang 2b b 5b
𝑦𝑦 = 𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑐𝑐
Singa 2c 3a 7
Perkara rumus ialah y Terbitkan rumus untuk setiap perkara rumus berikut:
• Hanya ada 1 pemboleh ubah
di hadapan (a) y, bilangan penari berbangsa Cina
• Pekali bagi y ialah 1 𝑦𝑦 = 2𝑐𝑐 + 𝑏𝑏 + 3𝑎𝑎
(b) k, bilangan penari tarian Kuda kepang
𝑘𝑘 = 2𝑏𝑏 + 𝑏𝑏 + 5𝑏𝑏 Permudahkan sebutan serupa
𝑘𝑘 = 8𝑏𝑏
(c) w, bilangan penari india dan melayu
Sebutan serupa:
𝑤𝑤 = 2𝑎𝑎 + 5𝑏𝑏 + 7 + 𝑎𝑎 + 2𝑏𝑏 + 2𝑐𝑐 2a+a=3a
𝑤𝑤 = 3𝑎𝑎 + 7𝑏𝑏 + 2𝑐𝑐 + 7 5b+2b=7b

3 CONTOH SOALAN PERKARA RUMUS 4 MENENTUKAN NILAI

 Diberi 𝑦𝑦 = 𝑚𝑚 + 𝑝𝑝. Ungkapkan PEMBOLEH UBAH
m sebagai perkara rumus.  Diberi 𝑤𝑤 = 7𝑡𝑡 − 5𝑢𝑢, hitung nilai
𝑦𝑦 = 𝑚𝑚 + 𝑝𝑝
Kaedah “pindah” w apabila 𝑡𝑡 = 3 dan 𝑢𝑢 = −2.
KANAN = KIRI
𝑦𝑦 − 𝑝𝑝 = 𝑚𝑚 𝑤𝑤 = 7𝑡𝑡 − 5𝑢𝑢 Gantikan t
dan u dengan
𝑚𝑚 = 𝑦𝑦 − 𝑝𝑝 • Pindahkan sebutan lain 𝑤𝑤 = 7(3) − 5(−2) nilai yang
menjauhi perkara rumus. diberi dalam
 Diberi 2𝑒𝑒 − 𝑚𝑚 = 𝐿𝐿. Ungkapkan • Apabila pindah kawasan 𝑤𝑤 = 31 soalan
mesti tukar operasi
e sebagai perkara rumus. + −
2𝑒𝑒 − 𝑚𝑚 = 𝐿𝐿 × ÷  Diberi 3𝑛𝑛 = 4𝑧𝑧 + 𝐹𝐹, hitung nilai
2e = 𝐿𝐿 + 𝑚𝑚 kuasa dua(2) z apabila 𝑛𝑛 = −1 dan 𝐹𝐹 = −11.
𝐿𝐿 + 𝑚𝑚 3𝑛𝑛 = 4𝑧𝑧 + 𝐹𝐹 Gantikan
𝑒𝑒 =
2 3(−1) = 4𝑧𝑧 + (−11)
3
7𝑓𝑓 −3 = 4𝑧𝑧 − 11
 Diberi 5 = 𝑚𝑚 − 2𝑛𝑛.
−3 + 11 = 4𝑧𝑧
Ungkapkan e sebagai perkara Kaedah
rumus. 8 = 4𝑧𝑧 “pindah”
3
7𝑓𝑓 8
= 𝑚𝑚 − 2𝑛𝑛 = 𝑧𝑧
5 4
Kalkulator
3 𝑧𝑧 = 2 “SHIFT, CALC”
7𝑓𝑓 = 5(𝑚𝑚 − 2𝑛𝑛) boleh terus
3 dapat jawapan
7𝑓𝑓 = 5𝑚𝑚 − 10𝑛𝑛
7𝑓𝑓 = (5𝑚𝑚 − 10𝑛𝑛)3
(5𝑚𝑚 − 10𝑛𝑛)3
𝑓𝑓 =
7
 12

TINGKATAN 2
POLIGON
BAB 4
1 PAKSI SIMETRI 2 SUDUT
Bilangan paksi simetri poligon sekata = bilangan sisi

• Sudut pedalaman: a, b, c
• Sudut peluaran: x, y, z

3 4
 13

TINGKATAN 2
BULATAN
BAB 5
1 BAHAGIAN BULATAN

2 CIRI-CIRI BULATAN

3 RUMUS BULATAN

j = jejari
d = diameter
𝜃𝜃 = sudut pada pusat
22
𝜋𝜋 = 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 3.142
7
 14

TINGKATAN 2 BENTUK GEOMETRI TIGA

BAB 6 DIMENSI

Gunakan rumus
luas segi tiga

Gunakan rumus
luas segi empat
 15

TINGKATAN 2
KOORDINAT
BAB 7
1 SATAH CARTES 2 JARAK

8 (4, 7)
(Paksi-y)

7
6 (x1, y1)
5
4
3
2
1

1 2 3 4 5 6 7 8
(0, 0)
(Paksi-x)
(x2, y2)

3 TITIK TENGAH

TINGKATAN 2
BAB 8 GRAF FUNGSI
1 KENAL PASTI FUNGSI
• Hubungan yang menghasilkan fungsi

• Hubungan yang bukan fungsi

 16

2 HUBUNGAN DIWAKILI DENGAN 3 PERWAKILAN FUNGSI

MENGGUNAKAN:

Domain Kodomain

Unsur 6, 5, 4 ialah
objek
• Domain ialah
Set x = {6, 5, 4}
• Kodomain ialah
Set f(x) = {5, 4, 3}
Unsur 5, 4, 3 ialah
imej
4 JENIS GRAF FUNGSI
• Julat ialah {5, 4, 3}
LINEAR 𝑦𝑦 = 𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑐𝑐

KUADRATIK 𝑦𝑦 = 𝑎𝑎𝑥𝑥 2 + 𝑏𝑏𝑏𝑏 + 𝑐𝑐

KUBIK 𝑦𝑦 = 𝑎𝑎𝑥𝑥 3 + 𝑐𝑐

SALINGAN 𝑎𝑎
𝑦𝑦 =
𝑥𝑥
 17

TINGKATAN 2
TRANSFORMASI ISOMETRI
BAB 11
• 3 jenis transformasi isometri: TRANSLASI, PANTULAN & PUTARAN
• Contoh: Penunjuk: A = Objek dan A’ = Imej
TRANSLASI PANTULAN PUTARAN
kiri • Sudut putaran 90o
−2 • Garis pantulan AB
−4 • Lawan arah jam
bawah
• Pusat putaran (2, 1)

Kiri 2

Bawah
4

TRANSLASI PANTULAN PUTARAN

• Sudut putaran 90o
• Garis pantulan x = 5
• , • Lawan arah jam
• Pusat putaran (6, 5)

Contoh soalan:
Tentukan peringkat simetri putaran apabila kedudukan Penyelesaian:
A berada di kedudukan D dalam rajah di bawah Peringkat simetri putaran = 3
 18

TINGKATAN 2
SUKATAN KECENDERUNGAN
BAB 12 MEMUSAT
 19

TINGKATAN 2
KEBARANGKALIAN MUDAH
BAB 13

1 RUANG SAMPEL 2 PERISTIWA

• Set semua kesudahan yang • Set kesudahan yang memenuhi syarat bagi
mungkin bagi satu eksperimen suatu ruang sampel.
• Diwakili dengan huruf S. • Contoh: Peristiwa mendapat nombor ganjil
• Contoh: Melambung dadu apabila melambung dadu
S = {1, 2, 3, 4, 5, 6} Ganjil = {1, 3, 5}

3 PERISTIWA PELENGKAP 4 RUMUS

Bilangan unsur
• Gunakan symbol ( ‘ ) Kebarangkalian peristiwa A
• Contoh: peristiwa A
 Eksperimen melambung dadu Bilangan unsur
S = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ruang sampel

 A ialah peristiwa mendapat nombor 3

A = {3}
 A’ ialah peristiwa pelengkap bagi A
A’ = {1, 2, 4, 5, 6}

5 CONTOH
Hitungkan kebarangkalian peristiwa mendapat nombor ganjil apabila melambung sebiji dadu.

Penyelesaian:

S = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
𝑛𝑛(𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔) Ada 6 unsur
𝑃𝑃 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔𝑔 =
𝑛𝑛(𝑆𝑆)
3
= Ganjil = {1, 3, 5}
6 Ada 3 unsur
1
=
2
 20

TINGKATAN 3 INDEKS
BAB 1

TATATANDA INDEKS HUKUM INDEKS

indeks
asas
PENDARABAN PEMBAHAGIAN

n faktor
Asas sama: 






Asas berlainan:


INDEKS INDEKS PECAHAN INDEKS NEGATIF

DIKUASAKAN

INDEKS SIFAR



  

 
 21

TINGKATAN 3
BENTUK PIAWAI
BAB 2

ANGKA BERERTI BENTUK PIAWAI

Menunjukkan tahap kejituan sesuatu
ukuran. A x 10n
iaitu dan
n ialah integer (. . ., -2, -1, 0, 1, 2, . . . )
Bilangan angka bererti
• 367 = 3 angka bererti
1 2 3

• 12 004 = 5 angka bererti

1 2 3 4 5

• 800 = 1 angka bererti NOMBOR TUNGGAL BENTUK PIAWAI

1

• 71 200 = 2 angka bererti 50 000 5 x 104

2

7690 7.69 x 103

631.4 6.314 x 102
Bilangan angka bererti
• 4.704 = 4 angka bererti 0.57 5.7 x 10-1
1 2 34

• 50.617 = 5 angka bererti 0.0009 9 x 10-4

1 2 3 4 5

• 6.90 = 3 angka bererti 0.00000472 4.72 x 10-6

1 2 3

• 0.04500
1 2 3 4
= 4 angka bererti
• 0.0517
1 2 3
= 3 angka bererti
• 0.4052 = 4 angka bererti Operasi ke atas nombor dalam
1 2 3 4
bentuk piawai

①(a x 10n) + (b x 10n)

Pembundaran kepada bilangan = (a + b) x 10n
angka bererti
②(a x 10n) – (b x 10n)
• Bundarkan 4.738 kepada 2 = (a – b) x 10n
angka bererti.
4.7 ③(a x 10n) x (b x 10m)
= (a x b) x 10m+n
• Bundarkan 0.002369 kepada 3
angka bererti. ④(a x 10n) ÷ (b x 10m)
0.00237 = (a ÷ b) x 10n-m
• Bundarkan 53 494 kepada 2
angka bererti.
53 000
 22

TINGKATAN 3 MATEMATIK PENGGUNA: SIMPANAN

BAB 3 DAN PELABURAN, KREDIT DAN HUTANG

SIMPANAN & PELABURAN KREDIT & HUTANG

Jenis Akaun Simpanan Jenis Pelaburan • Kredit ialah wang yang boleh dipinjam.
• Akaun simpanan • Saham • Hutang ialah wang yang telah dipinjam.

• Akaun simpanan Tetap • Amanah saham

*ada tempoh *diurus syarikat
*faedah lebih tinggi unit Amanah
Kad Kredit

Kelebihan Kekurangan
• Akaun Semasa • Hartanah
*boleh guna cek *rumah/tanah • Tidak • Perbelanjaan tidak
memerlukan terkawal.
wang tunai. • Faedah tinggi ke
• Ganjaran: atas baki belum
Faedah Mudah pulangan bayar.
tunai atau • Dikenakan yuran
I = Prt penebusan tahunan.
mata. • Jika lewat bayar
I = faedah
• Pelan ansuran akan dikenakan caj
P = prinsipal
tanpa faedah. kewangan dan caj
r = kadar faedah bayaran lewat
t = tempoh (dalam tahun)

Faedah Kompaun Bayaran Balik Pinjaman

A= P + Prt
MV = nilai matang A = jumlah bayaran balik
(jumlah prinsipal dan faedah) P = prinsipal
P = prinsipal r = kadar faedah
r = kadar faedah tahunan t = tempoh (dalam tahun)
n = bilangan kali faedah
dikompaun setahun
t = tempoh (dalam tahun)
Pulangan = keuntungan Kecairan =
yang diperoleh seberapa segera
boleh ditunaikan
Jenis Tahap Tahap Tahap
risiko pulangan kecairan
Simpanan Tiada Rendah Tinggi

Saham Tinggi Tinggi Sederhana

Amanah Saham Rendah Sederhana Tinggi

Hartanah Rendah Tinggi Rendah

 23

TINGKATAN 3 LUKISAN BERSKALA

BAB 4

Lukisan Berskala
Lukisan yang mewakili objek sebenar mengikut skala tertentu

L
S

L:S
Skala
Skala ditulis dalam bentuk:

1:n

CONTOH :
OBJEK SEBENAR (S) LUKISAN (L) SKALA ( 1: n )

L:S
=4:2
4 2
= :
4 4
1
=1∶
2
 24

TINGKATAN 3 NISBAH TRIGONOMETRI

BAB 5
A
H
T
Hipotenus
Sisi
bertentangan

y
B Sisi sebelah C
S

Sinus Kosinus Tangen

T S T
H H S

saya Tak Handsome kalau Saya Handsome tentu Timah Suka

CONTOH SOALAN Penyelesaian: 15 Unit Sudut

C (c) sin 𝜃𝜃 =
(a) 𝐴𝐴𝐴𝐴 = 32 + 1.62 17 Darjah (°)
15 Minit (′)
𝐴𝐴𝐴𝐴 = 3.4 𝜃𝜃 = sin−1 Saat (′′)
17
A B 1° = 60′
3 𝜃𝜃 = 61.9275° 1′ = 60′′
Hitung: (b) sin 𝜃𝜃 =
3.4
(a) panjang AB 𝜃𝜃 = 61° 55′ 39.05′′
(b) nilai sin θ 15 ≥ 30 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 55 + 1
sin 𝜃𝜃 = ° ′
(c) nilai θ 17 𝜃𝜃 = 61 56

SUDUT KHAS

θ 30o 45o 60o 30o

2
sin θ

45o 60o
kos θ
1 1
tan θ
45o
1
 25

TINGKATAN 3 SUDUT DAN TANGEN BAGI

BAB 6 BULATAN

Sudut Pada Lilitan & Tangen Kepada Bulatan

Sudut Pada Pusat
jejari
1
s
2
e
e .O tangen
kepada

.
s
y bulatan
y

Panjang lengkok titik sentuhan

3 4

m .
m
. SA dan TA ialah tangen kepada
bulatan
S

5 x
O .x y A

.O T x + y = 180o
2x
S

O . aa b
b A

Sisi Empat Kitaran T

a a + c = 180o
d Sudut antara tangen dan perentas
e b b + d = 180o
E
x
c a=f
f y D
b=e
y x
A B C

Tangen Sepunya

. hh . hh u
u
 26

TINGKATAN 3 PELAN DAN DONGAKAN

BAB 7
Jenis garis Kegunaan
1 UNJURAN ONTOGON Garis padu tebal Melukis sisi sebenar
• Ialah imej yang dibentuk oleh normal objek yang kelihatan
dari objek itu kepada satah itu.
Unjuran ortogon Garis sempang Melukis sisi sebenar
kepada satah objek yang terlindung
Normal kepada mengufuk
satah PQRS kepada satah
PQRS 2 PELAN
P Q
• Unjuran ortogonnya pada satah
S R mengufuk (dilihat dari atas)
SOALAN :
Dongakan depan
A 6 cm B
2 cm
Dongakan C
D
sisi E F
3 cm
H 4 cm G
JAWAPAN :
A/E F B
2 cm
Pelan D/H 4 cm G 2 cm C

3 DONGAKAN DEPAN 4 DONGAKAN SISI

• Unjuran ortogonnya pada satah • Unjuran ortogonnya pada satah
mencancang (dilihat dari depan) mencangcang (dilihat dari sisi)
A 6 cm B
SOALAN : 2 cm SOALAN : A 6 cm B
D C 2 cm
E D C
3 cm F
E F
3 cm
H 4 cm G
H 4 cm G

JAWAPAN :
C/D B/A
JAWAPAN : D/A 6 cm C/B
3 cm
3 cm
H/E G/F
G/H 2 cm F/E
4 cm

5 LUKISAN GABUNGAN PELAN & DONGAKAN

KAEDAH 1: Sukuan Kedua Sukuan Pertama KAEDAH 2: Sukuan Kedua Sukuan Pertama
Pandangan sisi
DONGAKAN DONGAKAN DONGAKAN DONGAKAN
adalah dari
SISI DEPAN DEPAN SISI
kanan ke kiri
seperti nota 4 45° PELAN PELAN 45°

Sukuan Ketiga Sukuan Keempat Sukuan Ketiga Sukuan Keempat

 27

TINGKATAN 3 LOKUS DALAM DUA DIMENSI

BAB 8

Lokus
Laluan bagi suatu titik yang bergerak berdasarkan syarat tertentu.

Syarat Lokus

① Lokus bagi suatu titik yang Bulatan. Syarat

berjarak sama dari satu titik
tetap
Lokus


② Lokus bagi suatu titik yang Pembahagi dua Lokus

berjarak sama dari dua titik sama serenjang.
tetap.
Syarat
 
Syarat

③ Lokus bagi suatu titik yang Dua garis yang Lokus

berjarak sama dari satu garis selari dan
lurus. berjarak sama.

Syarat

Lokus

④ Lokus bagi suatu titik yang Satu garis Syarat

berjarak sama dari dua garis lurus yang
lurus yang selari. selari dan
sama jarak
dari dua Lokus
garis selari.
Syarat

⑤ Lokus bagi suatu titik yang Pembahagi dua

Lokus
berjarak sama dari dua garis sama sudut
lurus yang bersilang.
Syarat

Syarat
 28

TINGKATAN 3 GARIS LURUS

BAB 9
1 Kecerunan, m

Jarak Koordinat Pintasan

y y
Pintasan-y
Jarak (x2 , y2 )
mencancang
Pintasan-x
(x1 , y1)
Jarak mengufuk x x

2 Persamaan Garis Lurus

y = mx + c
y y
• x dan y ialah  (x , y )
2 2
b
pembolehubah • x dan y ialah
• m = kecerunan
c
(x , y )
1 1
pembolehubah
• c = pintasan-y • a = pintasan-x x
x • b = pintasan-y a

3 Jenis Garis Lurus

4 5
Garis Selari Titik Persilangan Dua Garis Lurus
Jika dua garis lurus adalah Boleh diperoleh dengan cara:
selari, maka garis itu • Menyelesaikan persamaan linear serentak@
mempunyai kecerunan • Kaedah graf
yang sama.
y = m1 x + c1
m1 y
y = m2 x + c2
m2
m1= m2
 Titik
persilangan
x
 29

TINGKATAN 4 FUNGSI & PERSAMAAN KUADRATIK

BAB 1 DALAM SATU PEMBOLEH UBAH
1 2 FUNGSI KUADRATIK
UNGKAPAN KUADRATIK • Bentuk am:
• Bentuk am: ax2 + bx + c f(x) = ax2 + bx + c
• a≠0
• a, b, c adalah pemalar
• Kuasa tertinggi ialah 2
Bentuk graf, a > 0 Bentuk graf, a < 0
• Hanya ada 1 pemboleh ubah Titik
Paksi simetri
maksimum

3
PERSAMAAN KUADRATIK
• Bentuk am:
Titik minimum
ax2 + bx + c = 0 Paksi simetri
• Punca bagi persamaan Tips:
kuadratik boleh ditentukan Nilai a  tentukan bentuk graf
melalui kaedah: Nilai b  tentukan kedudukan paksi simetri
 Graf Nilai c  tentukan kedudukan pintasan-y
 Pemfaktoran
 Kalkulator Persamaan paksi simetri 

 Kaedah Graf
 Kaedah Kalkulator

 Kaedah Pemfaktoran
Tentukan punca bagi persamaan
kuadratik 𝑥𝑥 2 − 6𝑥𝑥 + 8 = 0.
 30

TINGKATAN 4
ASAS NOMBOR
BAB 2
3 NILAI TEMPAT, NILAI DIGIT, NILAI NOMBOR
1 nombor Contoh: Tentukan nilai nombor bagi
asas NOMBOR 4 4 3 2
NILAI TEMPAT

dibaca sebagai NILAI DIGIT

“empat dua asas enam” = 500 = 100 = 15 =2
NILAI NOMBOR 500 + 100 + 15 + 2
(DALAM ASAS 10)

2 ASAS DIGIT PADA

NOMBOR KALKULATOR
4 PENUKARAN ASAS
Asas 2 0, 1 BIN
• pastikan nombor asas 10
Asas 3 0, 1, 2
• jika bukan asas 10, perlu tukar
Asas 4 0, 1, 2, 3 terlebih dahulu kpd asas 10.
Asas 5 0, 1, 2, 3, 4 • Contoh:
Asas 6 0, 1, 2, 3, 4, 5
Tukarkan 2536 kepada asas 9.
Asas 7 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6
 tukar 2536 kepada asas 10. Rujuk nota 3.
Asas 8 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 OCT
(2 x 62) + (5 x 61) + (3 x 60)
Asas 9 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 = 10510
Asas 10 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 DEC  tukar 10510 kepada asas 9.

Penukaran asas menggunakan kalkulator

Tukarkan 15068 kepada asas 10
Kalkulator fx-570MS “BASE”
• Tekan MODE MODE
• BASE tekan 3  Jawapan: Maka 2536 = 1269
• Tekan OCT
• Tekan 1506
• Tekan =
• Tekan DEC 5 OPERASI TAMBAH DAN TOLAK
• Terpapar 838
Jawapan: 83810 62417 – 6137 = ?
• Tukar kepada asas 10. Rujuk nota 3.
Kalkulator CLASSWIZ “Base-N” (6 x 73) + (2 x 72) + (4 x 71) + (1 x 70) = 218510
• Tekan MODE
(6 x 72) + (1 x 71) + (3 x 70) = 30410
• “3:Base-N” tekan =
• Tolakkan: 2185 – 304 = 1881
• Tekan OCT • Tukarkan 1881 kepada asas 7. Rujuk nota 4
• Tekan 1506
• Tekan =
• Tekan DEC
• Terpapar 838
Jawapan: 83810
Jawapan: 53257
 31

TINGKATAN 4
PENAAKULAN LOGIK
BAB 3
1 PERNYATAAN 5 MEMBINA AKAS,
Ayat yang boleh ditentukan sama SONGSANGAN & KONTRAPOSITIF
ada benar/palsu tetapi bukan PERNYATAAN : Jika p, maka q.
kedua-duanya. AKAS : Jika q, maka p.
• 8 x 2 = 16 Pernyataan benar SONGSANGAN : Jika bukan p, maka bukan q.
• 4–2=9 Pernyataan palsu
KONTRAPOSITIF: Jika bukan q, maka bukan p.
• 4y + 5 Cara hafal : “P ASK”
Bukan pernyataan

6
2 HUJAH DEDUKTIF
PENGKUANTITI • Proses kesimpulan khusus dibina
“SEMUA” DAN “SEBILANGAN” berdasarkan premis umum.
• Semua segi tiga mempunyai sisi • Hujah yang sah itu munasabah.
yang sama panjang. Palsu Memenuhi bentuk Premis dan kesimpulannya
• Sebilangan poligon mempunyai I, II @ III adalah benar
lima sisi. • 3 bentuk hujah deduktif:
Benar
HUJAH BENTUK I:
Premis 1 : Semua bulatan ada pusat.
Premis 2 : Lengkok A ialah bulatan.
3 PERNYATAAN MAJMUK Kesimpulan : Lengkok A ada pusat.
“DAN” ATAU “ATAU”
HUJAH BENTUK II:
p q p dan
q 3–2=8✗
Premis 1 : Jika 6y = 18, maka y = 3.
Benar Benar Benar dan
Premis 2 : 6y = 18
Benar Palsu Palsu 1+2=3
Kesimpulan: y = 3
Palsu Palsu Palsu Palsu
HUJAH BENTUK III:
p q P atau
q
3–2=8 ✗ Premis 1 : Jika 6y = 18, maka y = 3.
atau Premis 2 : y ≠ 3
Benar Benar Benar
1+2=3 Kesimpulan: 6y ≠ 18
Benar Palsu Benar
Palsu Palsu Palsu Benar

7 HUJAH INDUKTIF
4 MEMBINA PERNYATAAN DALAM • Proses kesimpulan umum dibina
BENTUK IMPLIKASI berdasarkan premis khusus.
• Hujah yang kuat itu meyakinkan.
Antejadian: a > 1 Kesimpulan
Akibat : a > –2 itu benar premis adalah
benar
Implikasi : Jika a > 1, maka a > –2 • Contoh:
Premis 1 : 2(1) – 1 = 1
Premis 2 : 2(2) – 1 = 3
y – 4 = 6 jika dan hanya jika y = 10 Premis 3 : 2(3) – 1 = 5
Premis 4 : 2(4) – 1 = 7
Implikasi 1: Jika y – 4 = 6, maka y = 10
Implikasi 2: Jika y = 10, maka y – 4 = 6.
Kesimpulan: 2n – 1 ; n = 1, 2, 3, 4, ...
 32
TINGKATAN 4
OPERASI SET
BAB 4
1 SET
• Set: himpunan objek yang mempunyai ciri sepunya. Unsur,
• Set diwakili menggunakan: • 8 ialah unsur bagi A
 Pemerihalan:
A ialah set nombor genap dI antara 1 hingga 10 • 1 bukan unsur bagi A
 Tatatanda set:
A = { 2, 4, 6, 8 }
 Gambar rajah Venn:
Bilangan Unsur, n
A •2 Guna bentuk geometri • Bilangan unsur dalam
•8
•6 set A ialah 4
•4 n(A) = 4

2 Set Kosong
PERSILANGAN SET,
( Ø atau { } )
Contoh: • Set yang tidak
= { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 } mengandungi
P = { 2, 4, 6, 8 } sebarang unsur
Q = { 3, 6, 9 }
Maka ={6}
Subset,
• Semua unsur set A
3 KESATUAN SET, terdapat dalam set B

Contoh: B A
= { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 }
P = { 2, 4, 6, 8 }
Q = { 3, 6, 9 }
Maka = { 2, 3, 4, 6, 8, 9 }

4
Set Semesta,
LOREKKAN SET K’ (J L)
• Set yang
Soalan: Tips menjawab: mengandungi semua
K • Letakkan nombor pada setiap ruang.
J • Selesaikan dalam kurungan dahulu, jika ada. unsur yang menjadi
• Senaraikan nombor yang ada di ruang J dan L bahan perbincangan
(J L) = {1, 2, 4, 5, 6, 7}
1 semua 4
L 2 5 Pelengkap bagi set ( ‘ )
4 6
5 7 A’ = {3, 11}
Jawapan: • Senaraikan nombor yang ada di ruang K’ A
J
1 2
K K’ (J L) = {1, 4, 7} • 11 •8 •2
3 1 sama 1 •6
5 Lorekkan ruang
4 4 2
1, 4, 7 pada
•3 •4
6 7 4
5 rajah
L 7
6
7
 33

TINGKATAN 4
RANGKAIAN DALAM TEORI GRAF
BAB 5
2 CONTOH SOALAN:
1 Berdasarkan rajah di
SIMBOL & ISTILAH sebelah, nyatakan:
V = bucu/ bintik (a) V dan n(V)
Gelung:
Darjah ada 2
E = tepi/ garis/ lengkung (b) E dan n(E) Tepi, E, ada 1
d = darjah (c) bilangan darjah
n = bilangan Penyelesaian:
(a) V = {P, Q, R, S, T, U}
n(V) = 6
(b) E = {(P, Q), (P, U), (P, U), (Q, R), (Q, U), (R, S), (R, T), (S, S),
(S, T), (T, U)} Bilangan darjah:
n(E) = 10 d(P) = 3 (P, Q), (P, U), (P, U)
(c) Bilangan darjah = 2E d(Q) = 3
= 2(10) d(R) = 3 (R, S), (S, S), (S, S), (S, T)
Bilangan darjah = 2E = 20 d(S) = 4
d(T) = 3 (P, U), (P, U), (Q, U), (T, U)
d(U) = 4
20
3 GRAF MUDAH
7 SUBGRAF
• Sebahagian/keseluruhan graf
yang dilukis semula tanpa
mengubah kedudukan asal
bucu dan tepi.
4 GRAF MEMPUNYAI GRAF MEMPUNYAI
BERBILANG TEPI GELUNG

• Di bawah adalah subgraf bagi

rajah di atas:

5 GRAF
GRAF TAK BERPEMBERAT
BERPEMBERAT

6 GRAF TERARAH
GRAF TAK TERARAH
8 GRAF POKOK
• Graf mudah (Tanpa gelung @ berbilang tepi)
• Semua bucu mesti berkait dan setiap pasangan bucu
hanya boleh dikaitkan oleh 1 laluan sahaja.
• Bilangan tepi = bilangan bucu - 1
Pokok Bukan Pokok
Kerana bucu B dan E
dikaitkan dengan 2 laluan:
i) BE
ii) B  C  D  E

Bucu=5, Tepi=4 Bucu=5, Tepi=5

 34

TINGKATAN 4 KETAKSAMAAN LINEAR DALAM

BAB 6 DUA PEMBOLEH UBAH
1
Simbol ketaksamaan Maksud Jenis garis pada satah Cartes
Lebih daripada Garis sempang
Lebih daripada atau sama dengan Garis padu
Kurang daripada Garis sempang
Kurang daripada atau sama dengan Garis padu

2 MENENTUKAN TITIK DALAM SUATU RANTAU

Tentukan sama ada titik (2, 5), (1, 2), (-1, 9) dan (0, 8) memuaskan
, atau .
Kira Titik memuaskan:
Titik Penunjuk
𝑦𝑦 ? −3𝑥𝑥 + 6

✓
–3(2) + 6
(2, 5) 5 5 > 0
=0

✓
–3(1) + 6
(1, 2) 2 2 < 3
=3

✓
–3(–1) + 6
(-1, 9) 9 9 = 9
=9

✓
–3(0) + 6
(0, 8) 8 8 > 6
=6

3 RANTAU SEPUNYA: TIPS LOREK RANTAU:

MEMUASKAN SEMUA KETAKSAMAAN LINEAR LEBIH

KURANG LEBIH
x

KURANG

4 KEGUNAAN KETAKSAMAAN DALAM SITUASI

 35

TINGKATAN 4
GRAF GERAKAN
BAB 7
1 GRAF JARAK-MASA 2 GRAF LAJU-MASA
Jarak pegun Laju Laju seragam

OP  pecutan (laju bertambah)

OA  laju seragam (perjalanan pergi)  kecerunan positif
 kecerunan positif PQ  laju seragam (tiada perubahan laju)
AB  pegun (berhenti rehat)  kecerunan sifar
 kecerunan sifar QR  nyahpecutan (laju berkurang)
BC  laju seragam (perjalanan pulang)  kecerunan negatif
 kecerunan negatif
Kadar perubahan laju
Kadar perubahan jarak = pecutan = kecerunan = Perubahan laju
Perubahan masa
= laju = kecerunan = Perubahan jarak
Perubahan masa
Luas di bawah graf = jarak

IMBAS KEMBALI: EXAM

EXAM Kecerunan, (x1, y1 )

(x2, y2 )
EXAM
sisi selari

tinggi

sisi selari

Luas segi tiga = tapak tinggi

tinggi PENUKARAN UNIT PANJANG
tapak

Luas segi empat = panjang lebar lebar

panjang

PENUKARAN UNIT MASA

 36

TINGKATAN 4 SUKATAN SERAKAN DATA

BAB 8 TAK TERKUMPUL
1
RUMUS SET DATA JADUAL KEKERAPAN

JULAT Julat = nilai data terbesar – nilai data terkecil

Data yang di tengah (pastikan
MEDIAN, Q2 Data ke
data disusun secara menaik)
Data yang di tengah
KUARTIL PERTAMA, Q1 Data ke
(sebelum median)
Data yang di tengah
KUARTIL KETIGA, Q3 Data ke
(selepas median)

JULAT ANTARA KUARTIL Julat antara kuartil = Q3 – Q1

MIN, = jumlah
N = bilangan data f = kekerapan

VARIANS,

SISIHAN PIAWAI,

2 CONTOH SET DATA 3 CONTOH JADUAL KEKERAPAN

1, 4, 2, 10, 7, 3, 6, 2, 5 SKOR 0 1 2 3

Susun menaik: 1, 2, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10 KEKERAPAN 3 5 8 2

Kekerapan longgokan 3 8 16 18
Q1 Q2 Q3 Buat sendiri untuk
mengira kuartil
Data ke 1 3 4 8 9 16 17 18
 Julat = 10 – 1 = 9# x x2
 Median = 4#  Julat = 3 – 0 = 3# Q1 Q2 Q3
1 1  Median = Data ke 1 18
 Q1 = 2 + 2 = 2# 2
2 4 16 = Data ke (9)
= Skor 2#
 Q3 = 6 + 7 = 6.5# 2 4
2
10 100  Q1 = Data ke 1 18  Q3 = Data ke 34 18
Julat antara kuartil 4
= 6.5 – 2 = 4.5# = Data ke (4.5) = Data ke (13.5)
7 49
= Skor 1# = Skor 2#
 Min = 40 = 4.4444# 3 9
9 Julat antara kuartil
6 36 = 2 – 1 = 1# x f fx fx2

= 244 – 4.44442 2 4  Min = 27 = 1.5# 0 3 0 0
18
9
5 25 1 5 5 5
= 7.3584#  = 55 – 1.52
 = = 2.7126# = 40 = 244 18 2 8 16 32
= 0.8056#
3 2 6 18
 =
4 PLOT KOTAK = 0.8976# =6 = 18 = 27 = 55

INFO:
Julat antara kuartil  sesuai guna jika wujud nilai ekstrem.
nilai nilai
minimum maksimum Sisihan piawai untuk bandingkan 2 set data. Jika nilai sisihan
piawai kecil menunjukkan data terserak berhampiran dengan min.
Plot kotak  menunjukkan data simetri pada median atau tidak.
 37

TINGKATAN 4 KEBARANGKALIAN PERISTIWA

BAB 9 BERGABUNG
1 PERISTIWA BERSANDAR 2 PERISTIWA TAK BERSANDAR
• Peristiwa A mempengaruhi kejadian • Peristiwa A tidak mempengaruhi kejadian
peristiwa B peristiwa B
• Contoh  memilih 2 keping kad dari • Contoh  memilih 2 keping kad dari
kotak yang mengandungi kad berlabel “B, kotak yang mengandungi kad berlabel “B,
A, I, K” satu demi satu tanpa pemulangan. A, I, K” dengan memulangkan semula
selepas pemilihan kad pertama.
3 CONTOH:
4 PERISTIWA “A atau B” DAN “A dan B”
Kotak A dan kotak B mengandungi kad
yang berlabel seperti di bawah:
• Eksperimen membaling dadu adil.
• Peristiwa A: Hasil lambungan ialah nombor
ganjil
Sekeping kad dipilih secara rawak dari • Peristiwa B: Hasil lambungan ialah nombor
setiap kotak. lebih besar dari 2.
(a) Lukiskan gambar rajah pokok untuk
menunjukkan semua kesudahan.
(b) Senaraikan semua kesudahan • Senaraikan semua kesudahan bagi peristiwa:
menggunakan jadual. S = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
(c) Tuliskan ruang sampel bagi peristiwa A = {1, 3, 5}
di atas. B = {3, 4, 5, 6}
Penyelesaian: • Senaraikan A atau B:
A B = {1, 3, 4, 5, 6}
(a) Gambar rajah pokok • Senaraikan A dan B:
A B = {3, 5}
• Hitung kebarangkalian A atau B:
P (A B) = 5
6
• Hitung kebarangkalian A dan B:
P (A B) = 2 = 1
6 3

5 PERISTIWA TIDAK SALING EKSKLUSIF

(b) Jadual 6 PERISTIWA SALING EKSKLUSIF

Kotak B X Y Z
Kotak A
3 (3, X) (3, Y) (3, Z)
5 (5, X) (5, Y) (5, Z)
7 (7, X) (7, Y) (7, Z)
9 (9, X) (9, Y) (9, Z)
(c) Ruang sampel EXAM

= {(3, X), (3, Y), (3, Z), (5, X), (5, Y),
(5, Z), (7, X), (7, Y), (7, Z), (9, X),
(9, Y), (9, Z)}
 38

TINGKATAN 4 MATEMATIK PENGGUNA:

BAB 10 PENGURUSAN KEWANGAN

1 PROSES • Matlamat jangka pendek

PENGURUSAN KEWANGAN  melibatkan amaun yang
1) Menetapkan matlamat kewangan. kecil.
2) Menilai kedudukan kewangan.  contoh beli komputer, sofa.
3) Mewujudkan pelan kewangan. • Matlamat jangka panjang
4) Melaksanakan pelan kewangan.  melibatkan amaun yang
5) Mengkaji semula dan menyemak kemajuan. besar.
 contoh untuk persaraan,
pendidikan anak.
• Utamakan keperluan dari
kehendak.
2 MATLAMAT KEWANGAN
DENGAN MENGUNAKAN
KONSEP “SMART”
• Aset: wang tunai, simpanan,
S  Specific (khusus)
hartanah, saham.
M  Measurable (boleh diukur)
• Liabiliti: hutang kad kredit,
A  Attainable (boleh dicapai)
pinjaman bank.
R  Realistic (realistik)
T  Time-bound (tempoh masa)

• Sumber pendapatan.
CONTOH: • Perbelanjaan.
PELAN KEWANGAN KELUARGA PUAN AMINAH • Mendahulukan simpanan
RM 10% daripada jumlah
Gaji suami Aminah 3500 pendapatan sebelum
Gaji Aminah 3000 melibatkan perbelanjaan.
Pendapatan pasif 0 • Aliran tunai positif 
Jumlah pendapatan bulanan 6500 jumlah pendapatan
Tolak simpanan tetap bulanan melebihi perbelanjaan.
650
(10% daripada pendapatan bulanan)
Tolak simpanan untuk dana kecemasan 100
Baki pendapatan 5750
Tolak perbelanjaan tetap bulanan
Pinjaman rumah 1500
Ansuran kereta suami 1000
Jumlah perbelanjaan tetap bulanan 2500
Tolak jumlah perbelanjaan tidak tetap bulanan
Taska & keperluan anak 850
Utiliti rumah 400 Aliran tunai
Barangan dapur 1000 = jumlah pendapatan – jumlah perbelanjaan
Minyak kereta 480
Pemberian kepada ibu bapa 400
Jumlah perbelanjaan tidak tetap 3130
Pendapatan lebihan @ aliran tunai positif 120
 39
TINGKATAN 5
BAB 1 UBAHAN

1 UBAHAN LANGSUNG

2 UBAHAN TERCANTUM

3 UBAHAN SONGSANG

4 UBAHAN BERGABUNG

**CATATAN: k = pemalar (nilainya tetap / tidak berubah)

5 GRAF UBAHAN 6 GRAF UBAHAN SONGSANG Kalkulator fx-570MS
LANGSUNG “SHIFT, CALC”
Soalan:
Cari nilai k bagi 32 = k(4)3
Tulis 32 = k(4)3

ALPHA ALPHA
CALC )
Tekan SHIFT CALC
Tekan SHIFT CALC
Jawapannya ialah k = 0.5
 40
TINGKATAN 5
BAB 2 MATRIKS
2 PERINGKAT MATRIKS
1 MATRIKS DALAM SITUASI SEBENAR

• Matriks peringkat 2 x 3
• Dibaca: “matriks 2 dengan 3”

Bentuk matriks: Matriks m dengan n

baris lajur

3 UNSUR MATRIKS 4 MATRIKS SAMA 5 MENAMBAH/MENOLAK

• Boleh ditambah/ditolak jika
matriksnya sama peringkat.
• Unsur a12 = 18 • A=B
• Unsur a23 = 4 • Sama peringkat.
Baris ke 2 Lajur ke 3 • Unsur sepadannya sama.

6 MENDARAB MATRIKS DENGAN

SUATU NOMBOR

Penyelesaian:
7 MENDARAB DUA MATRIKS
Diberi matriks dan matriks
. Hitung GE.
Tips:

atau

G E = GE
8 MATRIKS IDENTITI, I Peringkat: 1x2 2x3 1x3
• Matriks segi empat sama
• Terdiri dari unsur 1 dan 0 Bil. lajur G = Bil. Baris E
• Unsur 1 berada di GE
pepenjuru kiri ke kanan
AI = IA = A
10
PERSAMAAN LINEAR SERENTAK
9 MATRIKS SONGSANG, A-1

Jawapan:
• Penentu matriks A, 𝐴𝐴
Matriks songsang
𝑎𝑎𝑎𝑎 − 𝑏𝑏𝑏𝑏 ≠ 0
wujud **CARA LAIN BOLEH RUJUK TING. 1 BAB 6
 41
TINGKATAN 5 MATEMATIK PENGGUNA:
BAB 3 INSURANS
1 RISIKO 2 APA ITU INSURANS?
Perlindungan kewangan.
• Kemungkinan berlakunya musibah
Pemegang Syarikat
yang tidak dapat dielakkan.
polisi Insurans
• Melibatkan kerugian.

3 TUJUAN INSURANS 4 INSURANS HAYAT 5 INSURANS AM

• Bantuan kewangan kepada
keluarga jika anda hilang
upaya, menghidapi penyakit
kritikal atau kematian.
• Bayaran perbelanjaan rawatan
perubatan yang tinggi.
• Prinsip indemniti: memulihkan
kedudukan kewangan
pemegang polisi.
7 PREMIUM INSURANS HAYAT
• Insurans motor
Risiko yang dilindungi:
• Insurans kebakaran
• Kematian
• Insurans perubatan dan
• Hilang upaya
kesihatan
(keilatan)
• Insurans kemalangan diri
• Penyakit kritikal
• Insurans perjalanan
6 INSURANS BERKELOMPOK
Untuk sekumpulan individu (pekerja syarikat/murid
sekolah):
• mysalam
• Skim Takaful Pelajar Sekolah Malaysia

Berikut adalah jadual kadar premium bagi setiap RM1000 nilai muka insurans:

(a) Hitung premium tahunan jika Ali ingin membeli polisi insurans tersebut bernilai RM100 000.
Dia berumur 36 tahun, sihat dan tidak merokok.
(b) Syarikat insurans menawarkan polisi penyakit kritikal dengan memberi perlindungan
sebanyak 30% nilai muka asas dan kadar premium bagi setiap RM1000 ialah RM2.31
mengikut umur dan status Kesihatan Ali. Hitung premium tahunan jika Ali ingin menambah
polisi penyakit kritikal.
Penyelesaian:
(a) RM2.18
= RM218.00
30 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
(b) Premium tambahan = × × 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅.31
100 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅.30
= 218.00 + 69.30
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅.30
 42

8 PREMIUM INSURANS MOTOR POLISI KONTRAK INSURANS

dibayar akan menjadi rendah

9
• DEDUKTIBEL  suatu jumlah yang mesti

Tujuan: premium yang

ditanggung oleh pemegang polisi sebelum
membuat tuntutan.
• KO-INSURANS  Perkongsian bersama
kerugian antara syarikat insursan dengan
pemegang polisi.
Contoh Soalan
Chen mempunyai polisi insurans perubatan dengan
Berikut adalah jadual kadar premium bawah peruntukan deduktibel sebanyak RM500 dan fasal
penyertaan peratusan ko-insurans 75/25 dalam polisinya.
Tarif Motor bagi RM1000 pertama daripada
Kos perubatan yang dilindungi polisinya berjumlah
jumlah diinsuranskan: RM20600. Hitung bayaran kos yang ditanggung oleh:
(a) Syarikat insurans
(b) Chen
Penyelesaian:
√
Kos perubatan selepas deduktibel = 20600 − 500
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
Ali mempunyai kereta Proton Exora 1.6 yang
75
digunakan di semenanjung Malaysia. Berikut (a) Kos yang ditanggung = × 20100
adalah maklumat kereta: oleh Syarikat insurans 100
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅

25
(b) Kos yang ditanggung = × 20100 + 500
oleh Chen 100
Hitung premium kasar bagi kereta Ali untuk:
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
(a) Polisi komprehensif
(b) Polisi pihak ketiga, kebakaran dan kecurian Contoh Soalan
(c) Polisi pihak ketiga Ali ingin membeli insurans kebakaran untuk rumahnya. Nilai
boleh insurans rumah itu ialah RM350 000. Polisi insurans
Penyelesaian:
kebakaran yang ingin dibelinya itu mempunyai peruntukan
(a) Polisi komprehensif ko-insurans untuk menginsuranskan 80% daripada nilai boleh
60000 − 1000 insurans hartanya dan deduktibel sebanyak RM2000.
= 305.50 + 26 − 𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁
1000 (a) Hitung jumlah insurans yang harus dibeli oleh Ali?
Premium asas-rujuk jadual
(b) Rumah Ali mengalami kebakaran & jumlah kerugiannya
25 adalah RM25 000. Hitung bayaran pampasan yang akan
= 1839.50 − × 1839.50 diterima oleh Ali jika dia menginsuranskan rumahnya
100
i. pada jumlah insurans yang harus dibeli.
= 𝑅𝑅𝑅𝑅1379.62 ii. dengan jumlah RM150 000. Seterusnya, hitung
nilai penalti ko-insurans.
(b) Polisi pihak ketiga, kebakaran dan kecurian (c) Rumah Ali mengalami kerugian menyeluruh. Jika dia
= 75% × 𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝𝑝 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 − 𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁 menginsuranskan rumahnya dengan jumlah RM200 000,
75 hitung bayaran pampasan yang diterimanya.
= × 1839.50 − 𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁 Penyelesaian:
100 80
(a) Jumlah insurans yang harus dibeli = × 350000
25 100
= 1379.63 − × 1379.63
100 = 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 000
(b) i) Bayaran pampasan = 25000 − 2000
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅.72
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 000
(c) Polisi pihak ketiga ii) RM150000 kurang daripada RM280000 (harus dibeli)
150 000
= 135 − 𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁𝑁 Bayaran pampasan = × 25 000 − 2000
280 000
25
= 135 − × 135 = 13 392.86 − 2000
100
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 392.86
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅.25 Penalti ko-insurans = 25 000 − 13 392.86
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 607.14
(c) Bayaran pampasan = 200 000 − 2000
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 000

TINGKATAN 5
BAB 4
1 APA ITU CUKAI?
Hasil wang yang dikumpul dari
individu/syarikat untuk pembangunan
negara demi kesejahteraan rakyat.
2 TUJUAN PERCUKAIAN
• Sumber pendapatan kerajaan.
• Alat pelaksanaan polisi kerajaan.
• Kawalan penjualan barangan /
perkidmatan.
• Alat kewangan untuk menstabilkan
ekonomi.
43
MATEMATIK PENGGUNA:
PERCUKAIAN
CUKAI JALAN
• Dikenakan terhadap pemilik kenderaan.
• Dikutip oleh Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ)
CUKAI PINTU
• Dikenakan terhadap pemilik rumah
kediaman, bangunan komersial.
• Dikutip oleh pihak berkuasa tempatan
(majlis daerah)
Jumlah cukai pintu
= Kadar cukai pintu x nilai tahunan
**Nilai tahunan = anggaran sewa bulanan x 12 bulan

CUKAI JUALAN DAN PERKHIDMATAN

3 KESAN PENGELAKAN CUKAI
• Denda • Cukai Jualan – dikenakan atas pelbagai
• Penjara barangan import / eksport.
• Barang di dalam bangunan disita • Cukai perkhidmatan – dikenakan terhadap
• Tanah boleh dirampas / dilucuthak pengguna yang menggunakan perkhidmatan
hotel, telekomunikasi, kad kredit, restoran.
4 • Dikutip oleh Jabatan Kastam Diraja Malaysia
JENIS-JENIS CUKAI (JKDM).

CUKAI PENDAPATAN
• Dikenakan atas pendapatan yang diperoleh daripada individu bergaji / syarikat.
• Dikutip oleh Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN)
• Bagaimana mengira cukai pendapatan?

Rujuk jadual kadar cukai

Dua jenis rebat cukai:
 RM400 jika pendapatan bercukai tidak
melebihi RM35000
 Zakat

Pendapatan bercukai = Jumlah pendapatan tahunan – Pengecualian cukai – Pelepasan cukai

 Jumlah pendapatan tahunan = mendapat gaji, sewa, upah
 Pengecualian cukai = memberi derma, sumbangan (organisasi)
 Pelepasan cukai = rawatan perubatan, yuran pengajian (diri sendiri, keluarga)

CUKAI TANAH
• Dikenakan terhadap pemilik tanah pertanian, tanah bangunan, tanah perusahaan
• Dikutip oleh pihak berkuasa negeri (Pejabat Tanah dan Galian)
Jumlah cukai tanah = Kadar cukai tanah x Jumlah keluasan tanah
 44

5 CONTOH PENGIRAAN CUKAI PENDAPATAN

Pada tahun 2020, Ali mempunyai jumlah pendapatan tahunan sebanyak RM52 770. Beliau
telah mendermakan sebanyak RM300 kepada badan kebajikan yang diluluskan kerajaan
dan telah membayar zakat berjumlah RM80.

Pelepasan cukai Amaun (RM)

Individu 9000
Insurans hayat dan KWSP (had RM7000) 5800
Insurans perubatan (had RM3000) 1700
Yuran pengajian sendiri (had RM7000) 4000
Hitung cukai pendapatan yang perlu dibayar oleh Ali bagi tahun tersebut.
*Rujuk jadual di bawah untuk pengiraan.

Penyelesaian:
Pendapatan bercukai = Jumlah pendapatan tahunan – Pengecualian cukai – Pelepasan cukai
= 52770 – 300 – (9000 + 5800 + 1700 + 4000)
Layak dapat rebat RM400
= RM 31 970
Rujuk jadual kadar cukai
rebat
3
Cukai pendapatan perlu dibayar = 150 + 31970 − 20000 − 80 − 400
100
= 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅.10
 45
TINGKATAN 5 KEKONGRUENAN, PEMBESARAN
BAB 5 DAN GABUNGAN TRANSFORMASI
2 SERUPA
1 KONGRUEN • Dua rajah dikatakan serupa jika sama bentuk
• Dua rajah dikatakan kongruen jika walaupun berbeza saiz.
sama saiz dan bentuk walaupun
berlainan kedudukan.

100o 60o

7cm
60o 80o 100o
7cm 80o
• Ciri-ciri kongruen:
 Panjang sisi sepadan adalah sama • Ciri-ciri serupa:
 Sudut sepadan adalah sama  Sudut sepadan adalah sama
 Nisbah sisi sepadan adalah sama
3 PEMBESARAN
Pusat
pembesaran
Faktor skala,
k Pembesaran

k>1
Panjang sisi imej
Faktor skala, k = PA’
PA Panjang sisi objek k=1
Luas imej = k2 x luas objek
0<k<1

k negatif sebab imej songsang

Contoh: -1 < k < 0

 Pembesaran k = -1
 Pusat (1, 9)
 Faktor skala, k = 3 k < -1

4 GABUNGAN TRANSFORMASI 5 TESELASI

• Pola bagi bentuk
Diberi bahawa transformasi: berulang yang
memenuhi satah
tanpa ruang kosong
atau pertindihan
Tentukan imej titik P di bawah
gabungan transformasi AB.

Penyelesaian:

Jawapan:
 46
TINGKATAN 5 NISBAH DAN GRAF
BAB 6 FUNGSI TRIGONOMETRI
1 BULATAN UNIT
2 TANDA NILAI sin θ, kos θ dan tan θ
90o

180o 0o dan 360o

270o
3 SUDUT RUJUKAN SEPADAN, α
• Iaitu sudut kurang dari 90o (Sudut tirus).

4 GRAF FUNGSI TRIGONOMETRI

Bentuk graf

Nilai maksimum 1 1 ∞
Nilai minimum -1 -1 -∞
Pintasan-x 0o, 180o, 3600 90o, 270o 0o, 180o, 3600
Pintasan-y 0 1 0
Contoh graf fungsi trigonometri:
Graf di sebelah (aras air, m)
𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛
𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚
− 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 menunjukkan aras air yang
𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴𝐴, 𝑎𝑎 = direkodkan di sebuah a
2
pelabuhan. Nyatakan
360𝑜𝑜 fungsi trigonometri bagi
𝑏𝑏 = Untuk sinus c
𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 & kosinus graf tersebut dalam
bentuk 𝑦𝑦 = 𝑎𝑎 sin 𝑏𝑏𝑏𝑏 + 𝑐𝑐.
(masa,
180𝑜𝑜 Penyelesaian:
𝑏𝑏 = Untuk jam)
𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 tangen 𝑦𝑦 = 1.1 sin 15𝑥𝑥 + 2.9 tempoh
4.0 − 1.8 360𝑜𝑜
𝑎𝑎 = 𝑏𝑏 = 𝑐𝑐 = 1.8 + 1.1
2 24
 47

TINGKATAN 5 SUKATAN SERAKAN

BAB 7 DATA TERKUMPUL
1 MEMBINA HISTOGRAM, POLIGON KEKERAPAN & OGIF
Selang Had Had Kekerapan Titik Sempadan Sempadan
Gundalan Kekerapan
kelas bawah atas longgokan tengah bawah atas

20 – 24 20 24 /// 3 3 22 19.5 24.5

25 – 29 25 29 //// / 6 9 27 24.5 29.5

HISTOGRAM POLIGON KEKERAPAN OGIF

Kekerapan Kekerapan Kekerapan
longgokan

6 6
 9 
4 4 6

2 2

3

0 0 0
19.5 24.5 29.5 17 22 27 32 19.5 24.5 29.5
Sempadan atas Titik tengah Sempadan atas

Saiz selang kelas = sempadan atas – sempadan bawah

2 SUKATAN SERAKAN
OGIF
N
3 3 BENTUK TABURAN DATA
N
n xN 4
100 1
N
HISTOGRAM SIMETRI
2
1
N
4
Q1 Q2 Q3 Bentuk loceng Seragam

• N = jumlah kekerapan Pn HISTOGRAM PENCONG

• Q1 = Kuartil pertama
• Q2 = Median
• Q3 = Kuartil ketiga Pencong ke kanan Pencong ke kiri
n
Persentil ke-n, Pn = 100 x N

4 BENTUK TABURAN DATA PADA PLOT KOTAK

 48
TINGKATAN 5
BAB 8 PERMODELAN MATEMATIK

PROSES PERMODELAN MATEMATIK

1 Mengenal pasti dan mendefinisikan masalah
Ulang 2 Membuat andaian dan mengenal pasti pemboleh ubah
jika
perlu
3 Mengaplikasikan matematik untuk menyelesaikan masalah
4 Menentusahkan dan mentafsir penyelesaian dalam konteks masalah berkenaan
5 Memurnikan model matematik
6 Melaporkan dapatan

CONTOH:
Bapa Ali memberikannya wang saku sebanyak RM7 sehari. Ali menyimpan RM2 setiap hari
daripada wang sakunya itu sehingga dia berjaya mengumpulkan RM10.
Bentukkan satu persamaan untuk menunjukkan hubungan antara hari dan jumlah wang yang
terkumpul. Tunjukkan jalan kira anda menggunakan proses-proses dalam permodelan matematik.
JAWAPAN:
Mengenal pasti Membentuk persamaan untuk menunjukkan Memurnikan Daripada jadual nilai
dan hubungan antara hari dan jumlah wang yang model dan persamaan
mendefinisikan terkumpul. matematik matematik yang
dibina, Ali dapat
masalah
mengumpulkan
Membuat Andaian: RM10 dalam tempoh
andaian dan Dengan menyimpan sebanyak RM2 sehari, Ali 5 hari.
mengenal pasti dapat mengumpulkan RM10 dalam tempoh 5
hari. Jumlah wang
pemboleh ubah
= RM2 x bilangan hari
• Pemboleh ubah dimanipulasi: Bilangan hari = RM2 x 5
• Pemboleh ubah bergerak balas: Jumlah = RM10
wang yang terkumpul
• Pemboleh ubah dimalarkan: Nilai wang Melaporkan Daripada persamaan
dapatan yang dibentuk, Ali
yang disimpan setiap hari (RM2)
boleh meletakkan
Mengaplikasi sasaran bilangan hari
model yang diperlukan
matematik untuk mengumpul
sejumlah wang yang
untuk
diingini.
menyelesaikan
masalah
Pola jumlah wang bertambah RM2 setiap hari.
Maka, jumlah wang = RM2 x bilangan hari

Menentusahkan Bilangan hari, x 1 2 3 4 5

dan mentafsir
Jumlah wang 2 4 6 8 10
penyelesaian
terkumpul (RM), y
masalah