Sách Dẫn chứng NLXH

LỜI NÓI ĐẦU
Các em học sinh thương mến!
Cuốn sách “Những trái tim vàng son – Dẫn chứng nghị luận xã hội” được biên soạn theo
cấu trúc đề thi THPT Quốc gia mới nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Sách được trình bày “Chính xác - Khoa học - Sáng tạo”, đầy đủ dễ nắm bắt nội dung kiến
thức về một bài văn Nghị luận xã hội xã hội, sách cung cấp những thông tin cơ bản về dẫn chứng
nghị luận xã hội phù hợp với mỗi chủ điểm lớn, những luận điểm chính và cách áp dụng đưa vào
bài văn Nghị luận xã hội, kết hợp đoạn văn mẫu tham khảo.
Để sử dụng hiệu quả cuốn sách này, các em nên kết hợp chặt chẽ với Bộ Sách Giáo Khoa
Ngữ văn lớp 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 (Bộ Kết nối trí thức với cuộc sống, Chân trời sáng tạo của Nhà
xuất bản Giáo dục Việt Nam / Bộ Cánh Diều của Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh).
Trong quá trình biên soạn, cuốn sách khó tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tác giả rất mong
nhận được những ý kiến đóng góp chân thành của các bạn đọc gần xa, đặc biệt là các quý thầy cô
cùng các em học sinh thân yêu để cuốn sách ngày càng hoàn thiện hơn.
Cuốn sách được biên soạn và trình bày dựa trên kinh nghiệm học tập, ôn thi và giảng dạy
trực tiếp của bản thân tác giả. Là học sinh đã từng loay hoay tìm phương pháp làm bài văn Nghị
luận xã hội để tránh tình trạng quên ý, thiếu sót nội dung kiến thức, dẫn chứng không phù hợp khi
làm bài, nên tác giả thấu hiểu mong muốn của tất cả các em về một cuốn sách ôn thi hiệu quả, chọn
lọc các dẫn chứng thuyết phục phù hợp với mỗi chủ đề cho học sinh. Tác giả tin rằng, nếu nắm chắc
và ôn tập thật kỹ những nội dung trong cuốn sách này, các em hoàn toàn có thể đạt kết quả cao môn
Ngữ Văn trong kỳ thi THPT Quốc gia. Tác giả hi vọng, cuốn sách này sẽ là người bạn tốt, đồng
hành cùng với các em trên con đường đến với giảng đường Đại học.
Sách gồm ba phần chính:
1. NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN
- Tìm hiểu về bài văn Nghị luận xã hội

NHỮNG TRÁI TIM VÀNG SON – DẪN CHỨNG NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
TRẦN THANH MINH
- Cùng viết bài văn Nghị luận xã hội
- Các yếu tố đạt điểm cao
2. TUYỂN TẬP CÂU NÓI HAY, DANH NGÔN
- Câu nói trong văn Nghị luận xã hội
- Hình ảnh trong Nghị luận xã hội
3. NHỮNG TRÁI TIM VÀNG SON (DẪN CHỨNG)
- Chia làm hai phần: Kiến thức chung về dẫn chúng và phần những luận điểm chính, đoạn văn mẫu
tham khảo.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả
Trần Thanh Minh

(Đạt Giải 3 môn Ngữ văn Kì thi chọn Học sinh Giỏi tỉnh Phú Yên năm học 2018-2019
Thủ khoa môn Ngữ văn Kì thi THPTQG Trường THPT Nguyễn Trãi năm 2020)
MỤC LỤC
PHẦN 1: TÌM HIỂU BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ
HỘI
1.1 - Tìm hiểu về bài văn Nghị luận xã hội 10
1.2 - Cùng viết bài văn Nghị luận xã hội 13
1.3 - Các yếu tố đạt điểm cao 20
Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 2

TRẦN THANH MINH
PHẦN 2: TUYỂN TẬP CÂU NÓI HAY, DANH

NGÔN
2.1 - Câu nói trong văn Nghị luận xã hội 22
2.2 - Hình ảnh trong Nghị luận xã hội 43
PHẦN 3: NHỮNG TRÁI TIM VÀNG SON (DẪN

CHỨNG)
01 - Tầm quan trọng của sự tự giác với mỗi người 53
02 - Sức mạnh của việc ý thức được bản thân mình 55
03 - Ý nghĩa của những thói quen tốt 57
04 - Sự cần thiết phải nuôi dưỡng trái tim ấm áp 59
05 - Vai trò của sự vươn lên trước nghịch cảnh 61
06 - Điều nhận được khi con người đoàn kết 63
07 - Tầm quan trọng của việc xác định mục đích sống 65
08 - Điều nhận được khi con người tuân theo kỉ luật 67
09 - Nêu hậu quả về thói đua đòi của thanh niên 69
10 - Nêu mặt tích cực của những nghịch cảnh 71
11 - Vai trò của những khó khăn trong cuộc sống 73
12 - Ý nghĩa của những sự hi sinh thầm lặng trong đại dịch 75
13 - Tầm quan trọng của tinh thần tự học 77
14 - Sự cần thiết phải hiểu về văn hóa dân tộc 79
15 - Vai trò của việc giữ gìn bản sắc dân tộc 81
16 - Tầm quan trọng của việc biết cân bằng cảm xúc 83
17 - Sức mạnh của lòng bao dung 85
18 - Tầm quan trọng của lời nói trong cuộc sống 87
19 - Ý nghĩa của những mục tiêu trong cuộc sống 89
20 - Ý nghĩa của những cơ hội trong cuộc sống 91
21 - Suy nghĩ về những nhược điểm của bản thân 93
22 - Điều cần làm để thoát ra khỏi vùng an toàn 95
23 - Cái tôi cá nhân có thật sự quan trọng? 97
24 - Chấp nhận những thiếu sót của bản thân 99
25 - Dũng cảm đối mặt với chính mình 101
26 - Thất bại có đáng sợ như chúng ta nghĩ? 103
27 - Sự ảnh hưởng của văn hóa ngoại lai 105
28 - Vai trò của con người trong thời đại 4.0 107
29 - Suy nghĩ về sức mạnh của sự ghi nhận 109
30 - Suy nghĩ về những hành trình đi để trở về của con người trong cuộc sống 111
31 - Suy nghĩ về hành động biến ước mơ thành hiện thực của con người trong cuộc sống 113
32 - Tầm quan trọng của việc dũng cảm lên tiếng trước cái xấu trong cuộc sống 115
33 - Tầm quan trọng của việc định hướng tương lai 117
34 - Tầm quan trọng của việc tạo dựng lòng tin 119

TRẦN THANH MINH
35 - Sự cần thiết của tinh thần hợp tác 121

36 - Suy nghĩ về giá trị của bản thân 123
37 - Điều học được từ thất bại 125
38 - Ý nghĩa của hành động quan tâm 127
39 - Ý nghĩa của việc tự đánh giá bản thân ở mức thích hợp 129
40 - Tầm quan trọng của sự khác biệt 131
41 - Ý nghĩa của những điều tốt đẹp 133
42 - Ý thức về trách nhiệm của tuổi trẻ 135
43 - Hậu quả của tính hiếu thắng 137
44 - Sự giận dữ có tác động thế nào đến hành động con người 139
45 - Tầm quan trọng của kỹ năng sống 141
46 - Suy nghĩ về việc thử sức với cơ hội 143
47 - Ý nghĩa của việc dám đối mặt với khó khăn 145
48 - Cần làm gì để đối diện với cuốn sách cuộc đời? 147
49 - Sự cần thiết của những khó khăn, thử thách 149
50 - Sự cần thiết của lối sống chủ động 151
51 - Quan điểm của anh chị về hạnh phúc 153
52 - Sức mạnh của thái độ sống tích cực 155
53 - Sự cần thiết của những tình cảm chân thành 157
54 - Giá trị của việc lan tỏa yêu thương 159
55 - Tầm quan trọng của thách thức giúp bạn mạnh mẽ hơn trong cuộc sống 161
56 - Tầm quan trọng của việc biết cho đi 163
57 - Vai trò của hoài bão và thực tế 165
58 - Giải pháp nâng cao văn hóa ứng xử 167
59 - Suy nghĩ về sự thay đổi trong cuộc sống 169
60 - Điều nhận được khi quyết tâm 171
61 - Ý nghĩa của việc nắm bắt cơ hội 173
62 - Tầm quan trọng của việc hiểu được giá trị bản thân 175
63 - Tầm quan trọng của việc thay đổi tầm nhìn và cách nhìn 177
64 - Thái độ chấp nhận thất bại của con người 179
65 - Tầm quan trọng của chủ động trước các tình huống bất ngờ trong cuộc sống 181
66 - Sức mạnh của sự tự tin 183
67 - Suy nghĩ về con đường đến với thành công 185
68 - Tầm quan trọng của ý chí và nghị lực 187
69 - Sức mạnh của tinh thần đoàn kết 189
70 - Tầm quan trọng của lời nói cảm ơn 191
71 - Suy nghĩ về hành động nắm bắt cơ hội 193
72 - Sự cần thiết của việc cần thử sức với cơ hội 195
73 - Điều quan trọng khi mở rộng lòng đón nhận cuộc sống 197
74 - Dám sống hạnh phúc 199
75 - Ý nghĩa của việc xác lập mục tiêu 201
76 - Ý nghĩa của thái độc sống tích cực 203
77 - Ý nghĩa và giá trị của bản thân 205
78 - Sức mạnh của việc kiềm chế cảm xúc nhất thời 207
79 - Điều nhận được khi con người quan tâm 209
80 - Vai trò của sự khác biệt trong cuộc sống 211

TRẦN THANH MINH
81 - Tầm quan trọng của hành động quan tâm 213

82 - Ý nghĩa của những giá trị tốt đẹp 215
83 - Nhận thức về trách nhiệm của tuổi trẻ trong thời đại 4.0 217
84 - Sức mạnh của lối sống chủ động 219
85 - Suy nghĩ về giới hạn của bản thân 221
86 - Sự cần thiết của việc cống hiến 223
87 - Tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống 225
88 - Điều bản thân cần làm để hạnh phúc mỗi ngày 227
89 - Ý nghĩa của hành động đọc sách mỗi ngày 229
90 - Điều nhận được khi nỗ lực hết mình 231
91 - Ý nghĩa của hành động cho đi 233
92 - Sự cần thiết của việc nuôi dưỡng tâm hồn 235
93 - Tầm quan trọng của việc sống chậm 237
94 - Ý nghĩa của hành động chủ động thoát khỏi vùng an toàn 239
95 - Sức mạnh của việc lan tỏa yêu thương 241
96 - Vai trò của những điều nhỏ bé 243
97 - Ý nghĩa của sự thay đổi trong cuộc sống 245
- Quan điểm về ý kiến: “Mỗi một người đều có vai trò trong cuộc đời này và đều đáng
98 247
được ghi nhận”
99 - Suy nghĩ về vấn đề giữ gìn biển đảo hiện nay 249
- Trình bày quan điểm về ý kiến: “Con người phải nỗ lực tạo lập danh tiếng” và “Con
100 251
người phải có giá trị thực chất”
101 - Ý nghĩa của lời xin lỗi trong cuộc sống 253
102 - Ý nghĩa về sự gắn bó của cá nhân với cộng đồng 255
103 - Ý nghĩa của những hành động tốt đẹp 257
104 - Sức mạnh của những lời khen 259
105 - Làm thế nào để trở thành người chân thật? 261
106 - Làm gì để vượt qua áp lực vô hình? 263
107 - Suy nghĩ về cách hành xử của con người giữa cộng đồng 265
- Câu nói: “Người nghèo nhất không phải là người không có một xu dính túi mà là
108 267
người không có lấy một ước mơ”
109 - Ý nghĩa của việc trang bị cho bản thân nền tảng vững vàng 269
110 - Tầm quan trọng của nghị lực vươn lên trong cuộc sống 271
111 - Giới trẻ cần làm gì để tạo lòng tin 273
112 - Ý nghĩa của việc tự học cách trưởng thành 275
113 - Suy nghĩ của bản thân về giá trị của cuộc sống hòa bình 279
114 - Trách nhiệm của thế hệ trẻ với biển đảo 281
115 - Quan niệm về sự thành đạt 283
116 - Sự cần thiết của lời cảm ơn 285
117 - Ý nghĩa của việc giữ đúng lời hứa 287
118 - Tầm quan trọng của việc cổ vũ tinh thần chính mình 289
119 - Sức mạnh của việc chủ động tìm kiếm cơ hội 291
120 - Tầm quan trọng của ngôn ngữ trong cuộc sống 293
121 - Suy nghĩ về tính hiệu quả của công việc 295
122 - Làm gì để khắc phục tính tự ti của giới trẻ 297
123 - Suy nghĩ về văn hóa ứng xử của giới trẻ 299

TRẦN THANH MINH
124 - Suy nghĩ về sự ảnh hưởng của mạng xã hội 301

125 - Quyết tâm đi đến cùng mục tiêu của bản thân 303
126 - Sức mạnh áp lực mang đến cho con người 305
127 - Vai trò của sự kết nối trong cuộc sống 306
128 - Tầm quan trọng của những ý kiến táo bạo 307
129 - Vai trò của sự kết nối trong cuộc sống 309
130 - Suy nghĩ về lối sống an toàn của giới trẻ 311
131 - Sức mạnh của cộng đồng trong hoàn thành mục tiêu 313
132 - Sự cần thiết phải lắng nghe suy nghĩ của người khác 315
133 - Điều nhận được khi không ngừng cố gắng 317
134 - Điều nhận được khi tôn trọng người khác 319
135 - Sự cần thiết phải tôn trọng quan điểm người khác 321
136 - Tầm quan trọng của việc tôn trọng sự khác biệt 323
137 - Sự cần thiết phải có sự tử tế 325
138 - Hậu quả của việc cho phép bản thân mình trở thành kẻ ngoài cuộc 327
139 - Suy nghĩ về câu nói: “Sống không phải tồn tại” 329
140 - Bỏ đi xu hướng đổ lỗi cho người khác 331
141 - Tác động của việc mất bình tĩnh 333
142 - Nêu tác hại của sự lãng phí thời gian sống 335
143 - Giải pháp trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình 337
144 - Suy nghĩ về sự quý giá của tình yêu 339
145 - Sức mạnh đánh thức tiềm lực đất nước 341
146 - Sự cần thiết của ý thức tự nguyện 343
147 - Làm thế nào để trở nên mạnh mẽ 345
- Nguyên nhân để: “Mỗi cá nhân nhỏ bé lại có thể góp phần tác động lớn lao tới cộng
148 347
đồng”
149 - Làm thế nào để có sự bình yên 349
150 - Sự giận dữ có tác động thế nào đối với con người 351
151 - Ý nghĩa của lòng dũng cảm trong hoàn cảnh khó khăn 353
152 - Tầm quan trọng của sự gắn kết giữa cá nhân và tập thể 355
153 - Sức mạnh của những cử chỉ cho đi 357
154 - Hậu quả của sự chủ quan 359
155 - Hậu quả của sự lan truyền thông tin trên mạng xã hội 361
156 - Sức mạnh của kiên trì đối với thành công 363
157 - Tầm quan trọng của cống hiến cá nhân giữa cá nhân với cộng đồng 365
158 - Vai trò của sự tự lập đối với nhận thức của giới trẻ ngày nay 367
159 - Vai trò của việc giữ gìn tiếng nói dân tộc 369
160 - Khắc phục tình trạng mất đi sự trong sáng của tiếng Việt 371
161 - Hậu quả của lối sống thụ động 373
162 - Tầm quan trọng của những điều nhỏ bé 375
163 - Tầm quan trọng của việc đọc sách mỗi ngày 379
164 - Sự cần thiết của những thói quen hằng ngày 381
165 - Ý nghĩa của những thay đổi trong cuộc sống 383
166 - Tầm quan trọng của những ước mơ 385
167 - Vai trò của kế hoạch đối với sự thành công 387
168 - Vai trò của sự tự tin đối với việc phát triển con người 389

TRẦN THANH MINH
169 - Tầm quan trọng của giáo dục đối với nhận thức của con người 391
170 - Sự cần thiết của những lời động viên đúng lúc 393
171 - Tầm quan trọng của việc tự chủ bản thân trước cám dỗ 395
172 - Tầm quan trọng của việc ý thức cá nhân giữa tập thể 397
173 - Suy nghĩ về lẽ sống của thanh niên ngày nay 399
174 - Vai trò của gia đình trong cuộc sống 401
175 - Sự cần thiết của tiếng nói cá nhân 403
176 - Tầm quan trọng của giao tiếp ứng xử 405
- Bài học từ: “Tôi rất biết ơn tất cả những người đã nói không với tôi. Nhờ vậy mà tôi
177 407
biết cách tự giải quyết sự việc”
178 - Sự cần thiết của lòng hiếu thảo đối với bề trên 409
179 - Tầm quan trọng của việc học hỏi 411
180 - Lối sống giản dị của con người 413
181 - Sự cần thiết tôn trọng sự riêng tư của người khác 414
182 - Trách nhiệm của mỗi người trước sự bùng nổ công nghệ 415
183 - Suy nghĩ về những hành động tử tế 417
184 - Ý nghĩa của hành động hi sinh thầm lặng 419
185 - Tầm quan trọng của tiếng nói dân tộc trong thời kì mới 421
186 - Sức mạnh của sự kiên định 423
187 - Hành động thoát ra khỏi vùng an toàn 425
188 - Suy nghĩ về trách nhiệm của tuổi trẻ 427
189 - Bạn hạnh phúc khi nào? 429
190 - Sức mạnh của tình người trong cuộc sống 431
191 - Ý nghĩa của những điều nhỏ bé 433
192 - Ý nghĩa của sự hy sinh trong cuộc sống 435
193 - Sự cần thiết phải trân trọng cuộc sống 437
194 - Sức mạnh của ý chí đối với thành công 439
195 - Bàn về sức mạnh của lòng dũng cảm 441
196 - Sức mạnh của ngôn từ 443
197 - Trách nhiệm của chúng ta trước đại dịch 445
198 - Tầm quan trọng của sự dấn thân của tuổi trẻ 447
199 - Tầm quan trọng của những ký ức tuổi thơ trong việc hình thành nhân cách con người 449
200 - Ý nghĩa của những quyết định trước thời khắc quan trọng 500

TRẦN THANH MINH

PHẦN 1: NHỮNG KIẾN
THỨC CƠ BẢN
TRẦN THANH MINH
1.1 TÌM HIỂU VỀ BÀI VĂN

. NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
KHÁI NIỆM
- Là văn bản được tạo ra từ phương thức lập luận, phản ánh những đặc điểm về
mục đích và cách thức biểu đạt nghị luận, xuất hiện ở bài nói hay bài viết. Văn
VĂN NGHỊ LUẬN nghị luận vốn là sản phẩm của tư duy logic, vẻ đẹp của mỗi áng văn nghị luận
không chỉ thể hiện ở hình thức lập luận phong phú, lí lẽ đanh thép, giọng điệu
thuyết phục mà còn thể hiện thái độ của người viết trước vấn đề nghị luận.
- Là bàn về các vấn đề đời sống xã hội: đáng khen, đáng chê, đáng suy nghĩ,
VĂN NGHỊ LUẬN hay những vấn đề chính trị, đạo đức, lối sống, tính cách,… của con người.
XÃ HỘI Nhằm làm rõ đúng, sai, xấu, tốt của một vấn đề. Từ đó có thể tìm hiểu một
cách thấu đáo để vận dụng vào thực tiễn.
ĐẶC ĐIỂM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
- Một bài văn nghị luận cần có những yếu tố sau:
- Những vấn đề chính được nếu ra trong bài.
LUẬN ĐỀ
- Các yêu cầu của đề bài.
LUẬN ĐIỂM - Những quan điểm, tư tưởng, vấn đề chính để làm nổi bật một vấn đề nào đó
đang được nhắc đến trong một bối cảnh cụ thể, hoặc là trong một bài văn nghị
luận.
- Luận điểm luôn phải chính xác, rõ ràng, đúng sự thật và có tính định hướng
để người đọc hoặc người nghe hiểu rõ được vấn đề được đề cập đến.
- Một luận điểm đúng: Luận điểm đó phải phù hợp với lẽ phải, chân lý trong
cuộc sống. Đồng thời đáp ứng được nhu cầu thực tế mới thuyết phục được
người đọc, người nghe.
- Tính tập trung: Luận điểm phải hướng đến làm rõ các vấn đề cần được nghị
luận.
- Có 2 loại luận điểm để có thể chứng minh vấn đề một cách thuyết phục, đó là
luận điểm chính và luận điểm phụ:
+ Luận điểm chính: là những tư tưởng, lập luận chính được nhắc đến trong
khi thảo luận, bài nghị luận mà những lập luận chính đó chính là mấu chốt để
thuyết phục người khác tin tưởng rằng quan điểm của mình là chính xác.
+ Luận điểm phụ: là những đặc điểm đặt ra thể chứng minh, làm rõ các luận
điểm chính từ đó làm sáng tỏ được vấn đề. Để chứng minh cho những luận

TRẦN THANH MINH
điểm chính của mình thì người ta thường kèm theo một số luận điểm phụ để
soi sáng cho luận điểm chính của toàn bài.
- Luận điểm có vai trò quan trọng và ý nghĩa lớn, nó được coi như là xương
sống của việc lập luân. Bởi vì, không chỉ trong văn nghị luận mà bình thường
trong tranh luận cũng cần phải quan tâm đến luận điểm là gì, và đưa ra luận cứ
như thế nào. Để bài văn trở nên hấp dẫn và cuốn hút những luận điểm phải
thực sự sắc bén và có tính chắc chắn cao. Đồng thời cũng cần có “sức nặng”
để khi đọc vào người khác thấy bản thân bị thuyết phục bởi luận điểm này.
- Luận điểm đưa ra có chính xác, có tính thuyết phục thì mới có thể tạo nên
một bài nghị luận hay. Luận điểm có thể nói là quan trọng nhất. Bởi nếu xác
định không đúng luận điểm thì bài văn nghị luận của bạn dù có đưa ra những
dẫn chứng xuất sắc đến đâu cũng trở nên vô nghĩa.
- Các luận điểm phải có tính đúng đắn, bao quát, đặt ra các câu hỏi cần tranh
luận và trả lời thuyết phục cho những câu hỏi đó. Bên cạnh đó là phản biện về
những lập luận đối lập và những phần chưa làm rõ trong lập luận của bản
thân...
- Là các bằng chứng, dẫn chứng đưa ra để làm căn cứ lí luận. Dẫn chứng có
thể là giấy tờ, tài liệu, số liệu, hình ảnh, đồ vật, hiện vật, con người được cơ
quan, đơn vị, tổ chức chuyên môn xác thực là đáng tin cậy, thì mới được sử
dụng để bảo vệ cho luận điểm.
LUẬN CHỨNG
- Một cách trực quan nhất, luận chứng là những thứ có thể nhìn thấy, cầm lấy,
đo đạc và kiểm chứng được. Từ các bằng chứng xác thực, người ta đưa ra
những lập luận một cách logic, thì những lập luận đó phải được công nhận là
đúng.
- Là những căn cứ phi vật thể, vô hình nhưng đáng tin cậy đưa ra để làm cơ sở
(căn cứ) lí luận, suy diễn… Luận cứ có thể là những tiên đề, nguyên lý, chân
lý, danh ngôn, ngạn ngữ, ca dao, tục ngữ… Hay là những lí lẽ làm rõ cho luận
điểm. Tóm lại, đó là những tri thức được đa số mọi người công nhận là đúng,
tin cậy.
LUẬN CỨ
Ví dụ: “Bản tuyên ngôn độc lập” đọc tại quảng trường Ba Đình,
2/9/1945, dùng luận cứ là một câu trong bản “Tuyên ngôn độc lập” năm 1776
của Mỹ và một câu trong bản “Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền” của
cách mạng Pháp năm 1791.
- Là khả năng của người viết thể hiện suy nghĩ, quan điểm của mình thông qua
ngôn ngữ để thuyết phục hoặc chứng minh cho người khác thấy về một vấn đề,
LẬP LUẬN để họ tin tưởng, đồng ý và chấp thuận điều gì đó mà người lập luận muốn.
- Trình bày luận điểm, luận cứ, luận chứng một cách mạch lạc rõ ràng, logic
theo một trình tự hợp lí.
CÁC NỘI DUNG THƯỜNG GẶP TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
- Nội dung 1: Viết bài Nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí.
Ví dụ: Dạng câu nói: “Tay phải của mình là tay trái của người khác”

TRẦN THANH MINH
- Nội dung 2: Nghị luận vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học.
Ví dụ: Từ bài thơ “Tôi yêu em” (Puskin), hãy bàn về một phẩm chất cần có của con người trong
tình yêu
- Nội dung 3: Viết bài nghị luận về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm.
Ví dụ: Suy nghĩ về tình yêu quê hương trong truyện ngắn “Nắng đẹp quê hương”
- Nội dung 4: Nghị luận, tranh luận về một hiện tượng xã hội.
Ví dụ: Suy nghĩ về vấn đề tác động của việc sử dụng mạng xã hội đến tình hình học tập
1.2 CÙNG VIẾT BÀI VĂN

- Sau khi đọc và tìm hiểu luận đề (đề bài), ta phải có thao tác lập dàn ý, để bài văn, đoạn văn logic,
có trình tự rõ ràng.

TRẦN THANH MINH
- Lập dàn phải theo quy trình: Xác định luận điểm, tìm luận cứ, tìm dẫn chứng, xây dựng lập luận.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Một luận đề phải được xác định bằng hệ thống luận điểm. Để tìm ý được dễ
dàng chúng ta nên đặt ra và trả lời cho các câu hỏi sau:
+ Là gì?
+ Như thế nào?
+ Vì sao?
+ Tại sao?
XÁC ĐỊNH + Biểu hiện như thế nào?
LUẬN ĐIỂM + Ý nghĩa của vấn đề đó đối với cuộc sống và con người?
+ Tác động hoặc tác hại của vấn đề nghị luận đối với cuộc sống và con người?
Ví dụ: Bàn về tính trung thực

+ Trung thực là gì?
+ Biểu hiện của trung thực?
+ Vì sao phải sống trung thực?
- Luận cứ được định hình bởi quy trình thể hiện việc lập luận theo lối suy diễn
hoặc quy nạp. Luận cứ trả lời các câu hỏi:
+ Vì sao phải nêu luận điểm?
+ Nêu ra để làm gì?
+ Luận điểm ấy có đáng tin cậy không?
Ví dụ: Để chứng minh luận điểm “Về chính trị, chúng tuyệt đối không
cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào”, Bác Hồ đã triển khai 4 luận cứ
như sau:
TÌM LUẬN CỨ
+ “Chúng thi hành những luật pháp dã man”. Trong luận cứ này lại tiếp tục
đưa ra dẫn chứng tiêu biểu: “Chúng lập ba chế độ khác nhau ở trung, nam,
bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn
kết”.
+ “Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học”. Dẫn chứng để chứng minh
luận cứ là: “Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của
ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu”.
+ “Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân”.
+ “Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược”.
TÌM DẪN CHỨNG - Thông thường mỗi luận điểm sẽ có một dẫn chứng. Tuy nhiên nếu không lựa
chọn đúng lí lẽ và phân tích sâu dẫn chứng thì sẽ làm bài viết bị mờ nhòa hoặc
đi sai trọng điểm. Bạn cần ghi nhớ:
+ Đối với bài nghị luận về một hiện tượng trong đời sống, đưa nhiều dẫn
chứng ở phần nêu thực trạng.
+ Đối với dạng bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lý, phần phân tích, chứng
minh phải có dẫn chứng đi kèm.
- Một số lưu ý khi tìm dẫn chứng:
+ Dẫn chứng tiêu biểu, mới mẻ (càng gần thời điểm thi càng ấn tượng). Những
dẫn chứng đã quen thuộc, được sử dụng nhiều lần sẽ kém hấp dẫn. Do đó học

TRẦN THANH MINH
sinh cần thường xuyên cập nhật thông tin, ghi chép lại một cách có hệ thống để
khi làm bài vận dụng một cách linh hoạt.
+ Số lượng dẫn chứng vừa đủ (khoảng từ 2 hoặc 3 dẫn chứng thực sự tiêu
biểu).
+ Dẫn chứng đưa vào trong bài viết nên là dẫn chứng xuất phát từ cuộc sống
(Hạn chế lấy dẫn chứng trong các tác phẩm văn học).
+ Không nên lấy dẫn chứng chung chung, mơ hồ, không liên quan tới vấn đề
nghị luận.
+ Khi đưa dẫn chứng, cần phân tích dẫn chứng (với dung lượng khoảng 1 hoặc
2 câu văn).
- Các loại dẫn chứng: Dẫn chứng trong văn nghị luận xã hội có 04 dạng cơ
bản là:
+ Dẫn chứng bằng số liệu (số liệu người chết vì tai nạn giao thông, số liệu học
sinh, thanh niên yêu sớm, số liệu nạo phá thai tuổi vị thành niên, số liệu về
tình trạng bạo lực học đường, số lượng người nhiễm HIV, số lượng đầu sách
mà người Việt Nam đọc trong 1 năm…).
+ Dẫn chứng bằng những sự việc, hiện tượng xảy ra trong cuộc sống (ô nhiễm
môi trường, biến đổi khí hậu, siêu thị 0 đồng, ATM gạo cho người nghèo,
những tấm lòng thiện nguyện trong đại dịch, chương trình “sóng và máy cho
em”…).
+ Dẫn chứng bằng những nhân vật nổi tiếng phù hợp với vấn đề nghị luận (Ví
dụ: Nick Vujicic – một người bất hạnh khi cơ thể bị khiếm khuyết không có tay
không có chân nhưng anh đã vượt lên số phận nghiệt ngã và trở thành người
truyền lửa, tiếp nghị lực sống cho biết bao người cùng cảnh ngộ và ngay cả
những con người bình thường; J.K Rowling – tác giả của Harry Porter - bộ
truyện tranh bán chạy của thời đại. Ít ai biết rằng, bà là một người mẹ đơn
thân viết tác phẩm trong hoàn cảnh thất nghiệp, tuyệt vọng, nuôi con nhờ vào
số tiền trợ cấp xã hội ít ỏi, vừa ru con ngủ vừa viết truyện tại một quán cà phê
tồi tàn. Khi bộ truyện của bà ra đời đã bị rất nhiều nhà xuất bản từ chối in ấn.
Nhưng bằng sự kiên trì, ý chí nghị lực bà đã theo đuổi đến cùng và đạt thành
công, trở thành nhà văn nổi tiếng và trở thành tỷ phú nhờ viết sách…Bên cạnh
đó học sinh cũng có thể ghim lại một số nhân vật nổi tiếng mà cuộc đời, sự
đóng góp của họ đã trở thành bài học quý giá cho nhiều người như Steve Jobs
– CEO của hãng Apple, Harland Sanders – người sáng lập ra thương hiệu gà
rán nổi tiếng thế giới KFC, Edison – nhà khoa học với những phát minh vĩ đại
trong lịch sử; Walt Disney – nổi tiếng với hãng phim hoạt hình cùng tên, Hồ
Chí Minh – tấm gương về tự học, tự rèn, tình yêu nước mãnh liệt, Chu Văn An
– người được coi là ngườ thầy của mọi thời đại đã dành cả cuộc đời để cống
hiến cho sự nghiệp giáo dục với triết lí nhân văn cao đẹp)
+ Dẫn chứng bằng những câu nói nổi tiếng (“Đầu tiên: hãy nghĩ. Thứ hai: hãy

TRẦN THANH MINH
tin. Thứ ba: hãy mơ. Thứ tư: hãy dám” – Walt Disney, “Tôi đã trượt hơn 9000
cú ném trong sự nghiệp của mình. Tôi đã thua gần 300 trận đấu. Hai mươi sáu
lần tôi được tin tưởng giao cho cú ném quyết định trận đấu, và đã trượt. Tôi
đã thất bại hết lần này tới lần khác trong đời mình. Và đó chính là lí do tôi
thành công” – Michael Jordan, “Ai cũng có thể trở thành những “con người
lớn” bằng hai cách, làm được những việc lớn hoặc làm được những việc nhỏ
với một tình yêu cực lớn” – Giản Tư Trung…)
- Đối với 4 loại dẫn chứng trên, kiểu đề nghị luận về một hiện tượng đời sống
thường dùng dẫn chứng bằng số liệu hoặc dẫn chứng bằng sự việc, hiện tượng
xảy ra. Kiểu đề nghị luận về một tư tưởng đạo lí, lối sống thường dùng dẫn
chứng là những nhân vật nổi tiếng và dẫn chứng bằng việc trích dẫn những câu
nói hay, giàu ý nghĩa về vấn đề nghị luận.
- Phân tích:
+ Mục đích: Làm rõ đặc điểm về nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối liên
hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng (sự vật, hiện tượng).
+ Cách lập luận: Chia, tách đối tượng thành các yếu tố theo những tiêu chí,
quan hệ (QH) nhất định: QH giữa các yếu tố tạo nên đối tượng, QH nhân quả,
QH giữa đối tượng với các đối tượng có liên quan, QH giữa người phân tích
với đối tượng phân tích,… Cần đi sâu vào từng yếu tố, từng khía cạnh, song
cần đặc biệt lưu ý đến quan hệ giữa chúng với nhau trong một chỉnh thể toàn
vẹn, thống nhất.
- So sánh:
+ Mục đích: Làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối
XÂY DỰNG tượng khác. So sánh đúng làm cho bài văn nghị luận sáng rõ, cụ thể, sinh động
LẬP LUẬN và có sức thuyết phục.
+ Cách lập luận: Đặt các đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng
một tiêu chí mới thấy được sự giống nhau và khác nhau giữa chúng. Phải nêu
rõ ý kiến, quan điểm của người nói (người viết).
- Bác bỏ:
+ Mục đích: Dùng lí lẽ và dẫn chứng để gạt bỏ những quan điểm, ý kiến sai
lệch hoặc thiếu chính xác,… từ đó, nêu ý kiến đúng của mình để thuyết phục
người nghe (người đọc).
+ Cách lập luận: Bác bỏ một luận điểm, luận cứ hoặc cách lập luận bằng cách
nêu tác hại, chỉ ra nguyên nhân, phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu
chính xác,… của luận điểm, luận cứ, lập luận ấy. Khi bác bỏ, cần có thái độ
khách quan, đúng mực
- Bình luận:
+ Mục đích: Nhằm đề xuất và thuyết phục người đọc (người nghe) tán đồng
với nhận xét, đánh giá của mình về một hiện tượng (vấn đề) trong đời sống

TRẦN THANH MINH
hoặc trong văn học.
+ Cách lập luận: Trình bày rõ ràng, trung thực về hiện tượng (vấn đề) được
bình luận.Đề xuất và chứng tỏ được ý kiến, nhận định, đánh giá của mình là
xác đáng. Có những lời bàn sâu rộng về chủ đề bình luận.
DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
- Dẫn dắt, nêu yêu cầu của đề (Trực tiếp – Gián tiếp)
MỞ BÀI
(Xác định rõ vấn đề cần bàn luận)
- Giải thích vấn đề:
+ Giải thích từ khóa
+ Giải thích vấn đề
 Rút ra tầng nghĩa của vấn đề
- Bàn luận: Làm rõ vấn đề từ nhiều khía cạnh bằng hệ thống luận điểm
Ví dụ: Lắng nghe tiếng thì thầm của cuộc sống

THÂN BÀI
+ Luận điểm 1: Lắng nghe tiếng nói của thiên nhiên
+ Luận điểm 2: Lắng nghe tiếng nói của con người
+ Luận điểm 3: Lắng nghe chính mình
- Chứng minh vấn đề: Dẫn chứng
- Phản đề/ Lật ngược vấn đề
- Bài học nhận thức
- Vấn đề thực tiễn
KẾT BÀI - Đánh giá, khẳng định vấn đề, nêu thông điệp
VÍ DỤ ÁP DỤNG: PHẢI CHĂNG SỐNG LÀ TỎA SÁNG?
- Dẫn dắt, nêu yêu cầu của đề bằng một câu nói/ hình ảnh/ hiện tượng cụ thể,
… Sau đó xác định rõ vấn đề cần bàn luận: Sống là tỏa sáng?
Tôi là ai? Sự sống của tôi có ý nghĩa gì? Ba trăm năm nữa liệu có ai
MỞ BÀI
còn biết đến sự tồn tại của tôi trên cõi đời này? Tên tuổi tôi, cuộc đời tôi có lẽ
nào sẽ chìm khuất vào quên lãng? Có người hỏi tôi rằng: Phải chăng, sống là
toả sáng? Chao ôi! Chắc chắn sống là toả sáng.
THÂN BÀI - Giải thích vấn đề: Có thể dùng từ đồng nghĩa, trái nghĩa, hoặc một hình ảnh
cụ thể, hình ảnh tượng trưng.
Chúng ta nên hiểu “sống” ở đây theo nghĩa rộng. “Sống” không chỉ
mang nghĩa sinh học, không chỉ là sự tồn tại. Hơn nữa, nói một cách chính
xác, chúng ta đang nói đến “sống” là tổng hoà tất cả những hoạt động của
con người với tư cách xã hội, là con người xã hội. Sự sống ấy gắn liền với
những giá trị người vì chỉ con người mới có kết cấu xã hội. Con người không
chỉ tồn tại mà còn “sống”, không chỉ có phần “con” mà còn mang tư cách
“Người”. Sự sống của muôn loài chỉ nhằm mục đích duy trì và phát triển nòi
giống, sự tiến hoá, sự sống của con người còn là vì chính mình, vì những lí
tưởng cao cả. Chúng ta có ý thức về bản thân, về lẽ sống, về giá trị cuộc đời
của riêng mình. Nhưng nhất là chính ta hiểu rằng mình là một cá thể độc đáo
duy nhất trong vũ trụ. Toàn nhân loại không có một con người thứ hai giống
hệt ta. Vậy nếu như sự duy nhất ấy bị hoà tan đi thì ta còn ý nghĩa gì nữa?
- Bàn luận: Làm rõ vấn đề từ nhiều khía cạnh bằng hệ thống luận điểm.
+ Luận điểm 1: Sống “toả sáng”: là sống thiện, vươn cao lên những cái đẹp

TRẦN THANH MINH
Bất kể ai có ý thức sống đều muốn vươn lên những cái đẹp, cái thiện cao
hơn, vươn lên trở thành Con Người viết hoa. Mỗi người có một lối sống khác
nhau, tuỳ theo mơ ước, khát vọng của riêng mình. Cá nhân tôi cho rằng, sống
đẹp là chưa đủ, con người cần phải sống “toả sáng”. Cố nhiên sống đẹp thì
mới có thể “toả sáng” nhưng “toả sáng” còn là sự khẳng định mình, làm cho
mình không bị quên lãng trong kí ức của mọi người. Trái ngược với sáng là
tối. Cuộc đời như đêm tối thì không ai thấy, do vậy mà không ai nhớ. Con
người không chỉ cần “đẹp” mà còn là “đẹp theo một cách riêng”.
+ Luận điểm 2: Sống “tỏa sáng”: là sống cho ra người
Nói “toả sáng” là một cách diễn đạt rất giàu hình ảnh. Sự sống của ta
có thể “toả sáng” được chắc chắn phải có những phẩm chất. Đó là những nét
đẹp được cả cộng đồng thừa nhận và khuyến khích. Nói một cách cụ thể, trước
khi muốn “toả sáng” thì phải “sống cho ra người”. Không thể là một nhân
cách lệch lạc, một đạo đức khuyết, một trí tuệ không đầy đủ. Con người trước
khi vươn tới cái đẹp, thì cần phải sống như GS. Hoàng Ngọc Hiến nói cho
“hẳn hoi”. “Hẳn hoi” là một từ rất Việt, khó có thể tìm một từ nào trong ngôn
ngữ khác có ý nghĩa thật gần với nó. Nhưng “hẳn hoi” không hề khó hiểu.
Sống cho “hẳn hoi” chính là nền tảng cho sống “toả sáng”. Bản thân sống
hẳn hoi cũng có ánh sáng của nó, đó là ánh sáng của cốt cách vững vàng, của
một con người tuy không nổi trội nhưng “đẹp, đẹp hài hoà, đẹp cân xứng”. Có
rất nhiều người không hiểu do vô tình hay cố ý mà không sống “hẳn hoi”
được: kẻ thì quá đề cao vật chất, sống không biết đến sự di dưỡng tinh thần,
người thì sống ảo tưởng, lấy điểm tựa siêu hình để bào chữa, cho rằng
“nghèo” mới giữ đạo đức thanh cao được.
+ Luận điểm 3: Sống “tỏa sáng”: phải có thế mạnh của riêng mình
Nhưng “toả sáng” không phải chỉ là “hẳn hoi”. Muốn “toả sáng” được
nhất định phải có một thế mạnh của riêng mình. Sở trường không thể làm nên
toàn bộ giá trị của một người nhưng chính là yếu tố khẳng định giá trị của con
người. Muốn “toả sáng” trước hết phải có tài năng. Tài năng có thể do bẩm
sinh nhưng phần nhiều do rèn luyện mà có. Tài năng là khả năng làm những
công việc đạt được hiệu quả cao, vượt lên trên mức trung bình, thậm chí vượt
lên trên người khác. Mỗi người có một tài năng riêng, do vậy, tài năng chính
là yếu tố khẳng định của mỗi người. Những chiếc huy chương ở các kì thế vận
hội chính là sự khẳng định của tài năng, đó là “toả sáng”. Những thành tích,
thành tựu cao không thể không có sự đóng góp của tài năng. Có người nói,
trong điểm mười tuyệt đối thì tám điểm là của sự cố gắng, nỗ lực, chỉ có hai
điểm thuộc về năng khiếu. Tôi không phủ nhận điều đó. Nhưng xin bổ sung
thêm, hai điểm của “năng khiếu” chính là điểm chín và điểm mười. Nếu không
có tài năng thì dù có nỗ lực đến đâu cũng chỉ là tối đa điểm tám. Muốn có
chín, có mười nhất thiết phải giỏi hơn người bằng cái tài. Trong một bài kiểm
tra hay trong cuộc sống, người được điểm mười là người “toả sáng”, được
nhớ đến!
+ Luận điểm 4: Sống “tỏa sáng”: là vĩ đại trong từng khoảnh khắc
Tuy thế, sống là toả sáng không chỉ là vượt trội, là “vĩ đại” trong
khoảnh khắc. Muốn sự sống của mình thực sự toả sáng thì phải kiếm được
điểm chín, điểm mười cho bài thi tốt nghiệp của cuộc đời. Nghĩa là điểm mười
được “chấm” cho cả đời người. Khẳng định được tài năng của mình là toả
sáng. Nhưng không phải chỉ mình ta mới có tài năng. Mà lịch sử lại thường

TRẦN THANH MINH
chỉ ghi danh những người tài giỏi bậc nhất. Do đó, muốn thực sự “toả sáng”,
cần phải đẩy tài năng của mình lên đỉnh cao nhất, luôn luôn phấn đấu vượt
qua những người giỏi nhất. Để không chìm vào quên lãng, không thể không
biến mình thành số một hoặc ít nhất là nỗ lực để biến mình thành số một.
- Bài học nhận thức:
Điều đánh dấu sự trưởng thành cũng như khẳng định chính xác nhất
một tài năng chính là những thành tựu. Xét cho cùng thì lịch sử cũng chỉ đánh
giá một tên tuổi dựa trên thành tựu. Những điều ta làm được sẽ quyết định
rằng ta có “toả sáng” hay không. Cuộc sống thường khắc nghiệt nhất ở điều
ấy. Cho dù ta nói rằng bản thân đã cố gắng hết mình, nhưng nếu kết quả là
thất bại, anh vẫn là kẻ thất bại. Nếu chỉ ôm ấp tài năng của mình, ngồi tự hào
về nó trong buồn ngủ thì vĩnh viễn không thể “toả sáng”. Để có được thành
tựu lớn nhất của mình, con người cần phải hành động quyết liệt.
- Chứng minh vấn đề: Dẫn chứng
Sự “toả sáng” của một người suy cho cùng cũng là để nhân loại không
lãng quên mình. Do đó, muốn thực sự “toả sáng” được, cần phải có những
đóng góp vào cuộc đời chung. Sự sống về vật chất của ta sau sinh, lão, bệnh ắt
sẽ đến tử. Cát bụi lại trở về với cát bụi. Con người chỉ có thể bất tử khi cuộc
đời, sự nghiệp của mình ghim vào kí ức cộng đồng. Hơn thế nữa, khi con
người chỉ đặt mục tiêu sống vì mình, chúng ta sẽ không bao giờ tạo ra được
một thành quả to lớn. Muốn có thành tựu vĩ đại, phải hướng đến những lí
tưởng phục vụ cho cuộc sống chung. Bên cạnh chất “cao cả” của lí tưởng,
một mục tiêu lớn mới có khả năng thúc đẩy con người phát huy hết năng lực
của mình, đạt được những thành tựu kì vĩ. Chủ tịch Hồ Chí Minh khi ra đi từ
bến Nhà Rồng không có mục đích nào khác ngoài lí tưởng giải phóng cho dân
tộc. Tôi cho rằng, Bác đã thành công một nửa khi dám nghĩ, dám làm, dám
đặt ra mục đích của một đời như vậy.
- Đánh giá, khẳng định vấn đề, nêu thông điệp.
Có lẽ sẽ có nhiều người cho rằng, cuộc sống vốn đã đẹp, được sống,
được tận hưởng thế giới đã là một điều may mắn và mãn nguyện. Nhưng trong
KẾT BÀI chúng ta, bao nhiều người còn nhớ về cụ nội của mình? Và bao nhiêu người sẽ
được chắt mình nhớ tới? Chỉ trong vài thế hệ, cả một cuộc đời đã chìm vào
quên lãng. Cuộc đời tôi không thể như vậy!
1.3 CÁC YẾU TỐ ĐẠT

. ĐIỂM CAO
- Không nên quá khuôn mẫu (mục đích của bài văn là làm rõ nhiều khía cạnh từ một vấn đề, thể
hiện sự tư duy nhạy bén về góc nhìn, quan điểm đối với xã hội).
- Sử dụng câu nói/ hình ảnh tượng trưng cho bài viết thêm phong phú, không đơn điệu, một màu.

TRẦN THANH MINH
- Cần mở rộng nội dung bàn luận, không nên an toàn với những ý quá cơ bản, có thể mở rộng các
dẫn chứng nước ngoài, và không nên lấy dẫn chứng quá “quen thuộc”, quá xa, quá cũ. (Ví dụ khi bàn về sự
cần thiết của việc giữ gìn văn hóa, các bạn có thể lấy một hình ảnh cụ thể: “Ở nước Nhật, người ta đã để
những tấm bảng ghi bằng tiếng Việt tại các sân bay với nội dung “Cấm ăn cắp vặt” để ngụ ý nhắc nhở thói
quen xấu của một số bộ phận người Việt”).
- Trong bài viết nên sử dụng nhiều giọng điệu (thể hiện sự trăn trở, lên án, phê phán, ca ngợi, vui
mừng, hân hoan, …) và những câu văn 2 vế đối ngược để làm đòn bẫy cho nội dung cần làm rõ.
- Thông điệp và bài học nên viết chân thành (hạn chế viết “là học sinh đang ngồi trên ghế nhà
trường” hoặc “là chủ nhân tương lai của đất nước”, … Thay vào đó có thể viết “là người trẻ tuổi, đang
đứng trước những cơ hội mới, tôi nhận ra “được sống là một món quà”, nên thay vì lãng phí, tôi chọn cách
“sống trọn vẹn từng giây, từng phút”).

TRẦN THANH MINH
PHẦN 2: TUYỂN TẬP CÂU

NÓI HAY, DANH NGÔN
2.1 CÂU NÓI TRONG VĂN

STT Câu nói Tác giả

TRẦN THANH MINH
Chỉ cần biết rằng, khi bạn thực sự muốn thành công, bạn sẽ không bao giờ từ
01 Khuyết danh
bỏ, dù mọi thứ có tồi tệ đến đâu đi chăng nữa
Đừng sợ đấu tranh cho những điều bạn tin tưởng, cho dù điều đó đồng nghĩa
02 Andy Biersack
với việc bạn phải đi một mình
Khi bạn nói khó quá đồng nghĩa với việc Tôi không đủ mạnh mẽ để đấu tranh
03 Khuyết danh
vì nó. Hãy ngừng kêu ca. Hãy suy nghĩ tích cực
Thứ duy nhất chen vào giữa bạn và ước mơ là ý chí cố gắng và niềm tin có
04 Joel Brown
thể thực hiện được
Nỗi đau bạn cảm nhận hôm nay sẽ là nguồn sức mạnh cho bạn trong tương
05 Khuyết danh
lai. Mỗi thách thức sẽ đem lại cho bạn cơ hội để trưởng thành
06 Thất bại lớn nhất trong đời là bạn chẳng bao giờ cố gắng Khuyết danh
Cuộc sống có hai nguyên tắc: 1. Không bao giờ từ bỏ, 2. Luôn luôn nhớ
07 Khuyết danh
nguyên tắc 1
08 Hãy ngẩng cao đầu và đứng thẳng cho dù ai đó xô ngã bạn Tory Johnson
09 Đừng từ bỏ! Nếu từ bỏ bạn chỉ giống những người khác thôi Chris Evert
10 Hãy tiếp tục khác biệt Bette Midler
Nếu không thoát ra khỏi chiếc hộp rộng lớn của riêng mình, bạn sẽ không
11 Angelina Jolie
bao giờ biết được thế giới rộng lớn thế nào
Bạn không thể là đứa trẻ sợ hãi trên đỉnh của thác nước, hãy trượt xuống nào
12 Tina Pey
Thà làm một bông hoa sen nở khi thấy mặt trời bị mất hết nhụy còn hơn giữ Rabindranath
13
nguyên hình nụ búp trong sương lạnh vĩnh cửu của mùa đông Tagore
14 Bạn đủ thông minh để vượt qua tất cả các cánh cửa phía trước Khuyết danh
15 Không có áp lực thì không có động lực Đồng Hoa
Thất bại chỉ là một nơi để nghỉ ngơi. Đó là cơ hội để bạn bắt đầu lại theo
16 Henry Ford
cách thông minh hơn
Thách thức là điều làm cho cuộc sống trở nên thú vị và vượt qua thử thách
17 Joshua J. Marine
chính là chính là những gì tạo nên ý nghĩa cuộc sống
Đường đời muôn ngả, mỗi người đều chạy trên đường đua của riêng mình
với thời gian khác nhau. Chúng mình cùng chạy, nhưng chúng mình không
Joshua Seventeen
18 chạy cùng thời điểm, thế nên bạn không cần phải so sánh bản thân với người
khác đâu. Miễn là bạn cố gắng hết mình, bạn sẽ có được kết quả tốt. Đừng bỏ
cuộc
Hãy quên đi tất cả những lí do không thể và chỉ tin vào một lí do cho thấy
19 Khuyết danh
điều đó là có thể xảy ra
Các nhà vô địch sẽ không bao giờ ngừng chơi cho đến khi họ đạt được đúng
20 Billie Jean King
nghĩa của từ vô địch
21 Thiên tài bao gồm 1% cảm hứng và 99% những giọt mồ hôi Thomas Edison
22 Đừng bao giờ sợ thất bại, bạn chỉ cần đúng một lần duy nhất trong đời Drew Houston
Nếu bắt đầu thì có khả năng bạn sẽ nhận lấy thất bại, nhưng nếu không bắt
23 Barack Obama
đầu thì chắc chắn bạn đã thất bại rồi
Đừng thất vọng khi bị từ chối, đừng buồn khi thất bại, đây chỉ là một bài test
24 Jack Ma
của cuộc đời mà thôi
25 Mỗi buổi sáng ở châu Phi, một con linh dương thức dậy. Nó biết rằng nó Thomas L.
phải chạy nhanh hơn cả con sư tử nếu không nó sẽ bị giết. Mỗi sáng một con Friedman
sư tử thức dậy. Nó biết rằng nó phải chạy nhanh hơn con linh dương chậm
nhất hoặc nó sẽ bị chết đói. Điều quan trọng không phải là việc bạn là sư tử

TRẦN THANH MINH
hay linh dương. Khi mặt trời mọc, bạn cần bắt đầu chạy…
Biển rộng mênh mông, không bờ, không bến, không có giới hạn là bới nó
26 không cực tuyệt bất kì giọt nước nào. Núi có thể đứng cao sừng sững vạn Lâm Tắc Từ
trượng là bởi vì nó không chối dẫu một hòn đá nhỏ
27 Đời ngắn đừng ngủ dài Robin Sharma
Hãy xây lên ước mơ của riêng bạn, nếu không người khác sẽ thuê bạn xây
28 Parrah Gray
dựng giấc mơ của họ đó
Cuộc đời này là hành trình chạm đến mục tiêu của riêng bạn, hãy tiếp tục
29 Diana Nyad
theo đuổi giấc mơ
Khi bạn tin tưởng vào điều gì, bạn sẽ tìm thấy niềm vui sướng hồn nhiên như Melissa
30
trẻ con McCarthy
Hãy trân quý những điều nhỏ nhất vì một tia lửa bên trong có thể bùng cháy
31 Golda Meir
thành công
Ước mơ mà không kèm theo hành động thì dù hy vọng có cánh cũng không
32 Shakespeare
bao giờ bay tới đích
Giấc mơ không phải là thứ bạn nhìn thấy khi ngủ, giấc mơ là những điều mà Cristiano
33
không cho phép bạn ngủ Ronaldo
Nếu cơ hội không gõ cửa nhà bạn, có nghĩa là nhà bạn chưa có cửa. Hãy gắn
34 Milton Berle
một cái vào cửa nhà bạn
35 Hãy cứ đam mê, hãy cứ dại khờ Steve Job
Giấc mơ không phải là gì bạn thấy khi ngủ. Đó là những thứ khiến bạn không A.P.J Abdul
36
thể chợp mắt Kalam
37 Bạn phải làm những gì bạn ước mơ, ngay cả khi bạn đang sợ Ariana Huffingto
38 Hãy ước mơ một cách nghiêm túc Khuyết danh
Không bao giờ được từ bỏ ước mơ chỉ vì mất quá nhiều thời gian để thực
39 Earl Nightingale
hiện. Dù sao thì thời gian sẽ trôi đi mà thôi
Sự chân thành là điều tốt đẹp nhất bạn có thể đem trao tặng một người. Sự
40 Elvis Presley
thật, lòng tin cậy, tình bạn và tình yêu đều tùy thuộc vào điều đó cả
41 Trong tâm hồn cao thượng tất cả đều cao thượng Pascal
Trong phúc đã chứa sẵn mầm họa. Trong họa luôn chứa sẵn mầm phúc.
Phúc càng lớn, họa càng lớn và ngược lại họa càng lớn, phúc càng lớn.
42 Khuyết danh
Trong cái được có cái mất. Trong cái mất có cái được. Đó là tính hai mặt
của phúc họa, được mất.
Một số người tặng thời gian, một số người tặng tiền, một số tặng kỹ năng tay
43 nghề và mối quan hệ, một số đã hiến máu… Và ai cũng có một thứ gì đó để Barbara Bush
trao tặng
Một thân thể không đau, một tinh thần không loạn, hạnh phúc đích thực của
44 Epicure
con người chỉ có bấy nhiêu thôi
Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những
cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung
quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và
45 Khuyết danh
ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với
những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để
cùng nhau hàn huyên, tâm sự…
46 Suy nghĩ giống như thuyền trưởng của một con tàu: nó điều khiển mọi lời nói, Khuyết danh
việc làm, điều khiển mọi hoạt động, hành vi và cách cư xử của bạn. Suy nghĩ
tốt sẽ giúp bạn biết cái gì nên làm và cái gì không nên làm, cái gì nên học và

TRẦN THANH MINH
cái gì không nên học, cái gì nên nói và cái gì không nên nói, cái gì nên biết
và cái gì không nên biết…
Có trải qua đau khổ, cay đắng con người ta mới hiểu ra được nhiều điều, mới
47 nhìn nhận ra được những sự thật mà nếu như ta sống một cuộc sống êm đềm Khuyết danh
và hạnh phúc ta không thể nhận ra
Tôi đã luôn tin chắc rằng ai cũng có thể tìm thấy những điều đẹp nhất ở
48 HHT
những nơi ít ngờ tới nhất, chỉ cần thật sự để tâm. Và tôi đã đúng
Bớt đau khổ so với ngày hôm qua là hạnh phúc. Kém hạnh phúc so với ngày
49 hôm qua là đau khổ. Hạnh phúc và đau khổ chỉ là những khái niệm mang ý Khuyết danh
nghĩ tương đối
Ở trên đời này, hễ được cái này thì sẽ mất một cái khác, và hễ mất một cái
này sẽ được một cái khác. Mỗi cái lợi luôn đi kèm với một cái hại tương ứng
50 Khuyết danh
và ngược lại mỗi cái hại luôn luôn đi kèm với một cái lợi tương ứng. Đó là
luật bù trừ hay là luật đánh đổi
Hạnh phúc ở trong tâm ta. Nghĩ là hạnh phúc thì sẽ cảm thấy hạnh phúc,
nghĩ là đau khổ thì sẽ cảm thấy đau khổ. Hạnh phúc là biết đủ, biết hài lòng
51 Khuyết danh
với những gì mình có. Hay nói đúng hơn hạnh phúc là biết mình thực sự cần
cái gì và có được cái mình cần
Lòng yêu thương là điều mà chúng ta có thể mang theo khi chúng ta ra đi, và Louisa May
52
nó khiến cho giây phút cuối trở nên dễ dàng chịu đựng Alcott
Thành công không luôn luôn phải là có nhiều tiền. Khi ta vượt lên chính mình
53 Khuyết danh
hay khi ta đem lại hạnh phúc cho người khác đó cũng là thành công
Những công trình vĩ đại đều khởi nguồn từ một ý nghĩ. Khi một ý nghĩ khi
54 được nung nấu và được lên một kế hoạch hành động cụ thể, với thời gian tự Khuyết danh
nó sẽ tìm ra những phương cách để biến ý nghĩ đó trở thành hiện thực
Thành bại, may rủi trong cuộc đời con người tuy do nhiều yếu tố quyết định,
55 những suy cho cùng vẫn là do tính cách con người và do sự lựa chọn của cá Khuyết danh
nhân mà ra
Để thành công cần có thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Thành công trong cư xử,
chúng ta sẽ có trong tay điều kiện nhân hòa. Điều quan trọng nhất của thành
56 công trong cư xử là biết nghĩ đến người khác, và cao hơn là biết thương Khuyết danh
người như thể thương thân. Khi ta thương người chính là ta đang thương
mình đó, người sẽ đền đáp lại cho ta cái mà ta cần
57 Cư xử với con người bằng sự chân thành sẽ được đáp lại bằng sự chân thành Khuyết danh
Hãy khám phá những điều nhỏ nhoi đang làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.
Trái tim có điều
58 Những khoảnh khắc ấy là những hạt vàng trên lối đi toàn sỏi đá… Để ta
kỳ diệu
nhận ra rằng “Cuộc đời là một điều kỳ diệu ”
Tất cả kho tàng trên trái đất không thể nào so sánh nổi với hạnh phúc gia
59 Calderon
đình
60 Một người vĩ đại là một người đã không đánh mất trái tim trẻ thơ của mình Mencius
61 Nơi nào có tình thương yêu, thì nơi đó luôn có những điều kỳ diệu Loilla Cather
Vincenl
62 Yêu thương là cái gì đó vĩnh cửu
Van Gohg
63 Con cái được giáo dục sẵn nếu chính cha mẹ được giáo dục Goethe
64 Tình yêu không có thời hạn, chừng nào trái tim còn đập người ta còn yêu Karamzin
65 Hạnh phúc là thứ không thể đếm được, sở hữu được, kiếm được hay mặc vào Denis
được. Nó là trải nghiệm tinh thần của mỗi phút giây ta sống với tình yêu,

TRẦN THANH MINH
vinh dự và lòng biết ơn

Cuộc đời rất ngắn ngủi, hãy sống trọn từng phút giây. Tình yêu rất hiếm hoi,
hãy nắm lấy thật chặt. Giận dữ là không tốt, hãy loại bỏ nó ngay. Sợ hãi rất
66 Khuyết danh
tồi tệ, hãy đối mặt với nó. Những kỉ niệm luôn ngọt ngào, hãy trân trọng
chúng
Hạnh phúc không có nghĩa là mọi thứ đều hoàn hảo. Nó có nghĩa rằng bạn
67 Khuyết danh
quyết định quyết định nhìn ra khỏi những thiếu sót
68 Nguyên tắc số 1 của cuộc sống. Hãy làm những gì khiến bạn hạnh phúc Khuyết danh
Hãy luôn nhớ rằng có một người nào đó vẫn sẽ hạnh phúc dù họ có ít hơn
69 Khuyết danh
những gì bạn có
70 Sự lạc quan chính là niềm tin đem đến thành công Helen Keller
71 Ai cũng có thể tỏa sáng, hãy tỏa sáng theo cách của riêng mình Khuyết danh
72 Đừng sống một cuộc đời trong quá khứ Khuyết danh
Hãy lan tỏa tình yêu ra khắp mọi nơi. Hãy để những người đến gặp bạn ra về
73 Mother Terresa
cùng hạnh phúc
74 Bạn hãy sống trong niềm vui nhỏ bé của chính mình và đừng để ai cướp mất Hoda Kobt
Cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất trong cuộc đời. Mà sự mất mát
75 Norman Kusin
lớn nhất đó chính là để tâm hồn bạn lụi tàn ngay khi còn sống
Khi bạn thức dậy vào buổi sáng, hãy nghĩ rằng mình còn sống là một đặc ân
76 Đức Phật
lớn lao được hít thở, được suy nghĩ, được tận hưởng và được yêu thương
Trái đất vẫn quay, bầu trời vẫn xanh, mây vẫn bay, gió vẫn thổi và thành Thích Chân
77
công lớn của chúng ta là mang yêu thương để lại cho cuộc đời Quang
78 Bạn quá trẻ để thế giới này hạ gục bạn V BTS
Lạc quan là một đại lượng gắn liền với thành công và hạnh phúc hơn tất thảy
79 Brian Tracy
mọi thứ
Những điều xinh đẹp nhất trên thế giới này đều không thể thấy và thậm chí
80 Helen Keller
cũng không sờ thấy được, chúng chỉ có thể được cảm nhận bằng trái tim
Người bi quan trách gió, người lạc quan hi vọng gió đổi chiều, người thực tế William Arthur
81
điều chỉnh cánh buồm Ward
Đừng so sánh mình với bất kì ai trên thế giới này. Nếu làm vậy, bạn đang xúc
82 Khuyết danh
phạm bản thân mình
Hãy có lòng nhân ái, bởi vì bất kỳ ai bạn gặp đều đang chiến đấu gian khổ
83 Plato
hơn bạn
84 Phải yêu bạn vì hạnh phúc thương yêu không vì lợi lộc có thể khai thác được La Bruyere
Nguyên nhân chính của các lỗi lầm loài người mắc phải được tìm thấy trong
85 Descartes
những thành kiến được thu thập từ thời thơ ấu
86 Thắp nến lên đi, đừng ngồi than vãn trong bóng tối Khuyết danh
87 Tâm trí bạn giống như chiếc ô: chỉ hoạt động khi nó được mở Khuyết danh
88 Hãy để mọi người nhớ mãi nụ cười của bạn Khuyết danh
89 Mỗi cuốn sách là một bức tranh kì diệu về cuộc sống Khuyết danh
Và tôi nhận ra rằng, trong cuộc sống luôn luôn có (ít nhất) một người dõi
theo một người bằng cả trái tim, để rồi (có thể) người đó lại dõi theo người Trích từ một
90 khác với tất cả tấm lòng của họ. Nhưng có hề gì, chỉ cần bạn được yêu truyện ngắn trên
thương ai đó và “yêu thương vô điều kiện”, cuộc sống sẽ vô cùng ý nghĩa. Và báo HHT
với tôi, thế là đủ!
91 Ai yêu mãnh liệt thì ít lời Khuyết danh
92 Thành công và hạnh phúc nằm trong chính suy nghĩ và sự lựa chọn của bản Khuyết danh

TRẦN THANH MINH
thân
Mỗi nghịch cảnh, mỗi thất bại và mỗi nỗi đau buồn đều chứa đựng một mầm
93 Napoleon Hill
mống lợi ích tương đương
Mọi thứ trong cuộc đời đều có giá của nó. Được cái này thì phải mất cái kia,
94 muốn nhận thì phải cho, muốn có thành công và hạnh phúc lâu bền thì phải Khuyết danh
trả giá bằng nỗ lực và cố gắng
Tình yêu là khi chúng ta nhận ra chính mình ở trong một người khác, và tự
95 Khuyết danh
hào vì điều đó!
96 Luôn luôn có niềm hy vọng cho người nào bình tâm suy nghĩ về cuộc sống Katherine Logan
97 Bao lâu bạn vẫn còn tự tin ở bạn, thì người khác vẫn còn tin bạn Cynda Williams
Đừng quá xem trọng điều gì. Hãy tiếp nhận mọi sự may rủi một cách nhẹ
98 Jepfecson
nhàng
99 Đứng vững và không nghĩ rằng mình sẽ ngã thì sẽ chẳng bao giờ ngã H.Andersen
100 Khi tất cả những cái khác đã mất đi thì tương lai vẫn còn Bové
Hạnh phúc không tùy thuộc vào bạn là ai, bạn làm gì mà tùy thuộc vào bạn
101 Khuyết danh
nghĩ gì
102 Cách tốt nhất để có một ý tưởng xuất sắc là có thật nhiều ý tưởng Khuyết danh
103 Đôi khi những điều nhỏ bé nhất lại mang đến những điều kỳ diệu nhất Khuyết danh
104 Dũng cảm là vượt qua nỗi sợ hãi chứ không phải không sợ hãi
Dù người ta có nói với bạn điều gì đi nữa, hãy tin rằng cuộc sống là điều kỳ
105 Pautopxki
diệu và đẹp đẽ
106 Thành công lớn nhất là đứng dậy sau mỗi lần bị vấp ngã Khuyết danh
107 Bạn không bao giờ bị đánh bại, cho đến khi bạn tự bỏ cuộc Khuyết danh
Từ trên cao, tạo hóa mỉm cười nhìn xuống, Người đã trao cho chúng ta một
108 Albert Einstein
lòng khao khát khám phá, nhiều hơn là khả năng trí tuệ để làm việc ấy
Có hai cách để sống trên đời: một là xem như không có phép lạ nào cả, hai là
109 Albert Einstein
xem tất cả đều là phép lạ
Để có kiến thức con người không cần đến đại học. Giá trị của giáo dục đại
110 học không nằm ở chỗ học thuộc lòng thật nhiều kiến thức mà ở chỗ tập luyện Albert Einstein
tư duy, cái mà người ta không bao giờ học được từ sách giáo khoa
111 Cái khó hiểu chính là việc hiểu được thế giới Albert Einstein
112 Làm đánh đổ một thành kiến khó hơn làm phân hủy một nguyên tử Albert Einstein
Franklin D.
113 Chín phần mười của sự khôn ngoan là khôn ngoan đúng lúc
Roosevelt
Chúng ta là gì hôm nay là từ những ý nghĩ của ngày hôm qua, và cái hiện tại
114 Khuyết danh
chúng ta nghĩ là đời sống của chúng ta ngày mai
115 Đời sống của chúng ta tạo nên do tâm của chúng ta Đức Phật
Có ba trường hợp để tỏ ra mình dốt nát: một là không biết gì hết, hai là biết
116 Duclos
qua loa không đến nơi đến chốn, ba là biết những điều không nên biết
Đọc sách không cần nhiều, đọc một chữ đem áp dụng làm việc được một chữ,
117 Lê Quý Đôn
thế là được
Nếu chúng ta biết rằng chúng ta đang làm gì, thì công việc đó đã không còn
118 Albert Einstein
được gọi là nghiên cứu
Giá trị thật sự của con người phải được xác định theo chiều hướng được tự
119 Albert Einstein
do và không tùy thuộc bất cứ ai
Đừng nhìn lại quá khứ, đừng mơ tưởng vào tương lai, hãy chú tâm ngay vào
120 Đức Phật
phút giây hiện tại

TRẦN THANH MINH
Hãy suy nghĩ tất cả những gì bạn nói. Nhưng đừng nói tất cả những gì bạn
121 Dalarme
suy nghĩ
122 Kẻ dốt khẳng định, người thông thái nghi ngờ, nhà hiền triết suy nghĩ Aristote
Không có gì giá trị hơn hôm nay. Bạn không thể sống lại ngày hôm qua, và Johann Wolfgang
123
ngày mai thì vẫn còn ngoài tầm với của bạn Von Goethe
Quả là khó hiểu cái gì đã thúc đẩy con người khiến cho người đó xem công
124 việc quan trọng kinh khủng như thế? Cho ai? Cho người đó? Người ta sắp ra Albert Einstein
đi kia mà. Cho cộng đồng? Cho hậu thế? Không, đó vẫn là điều khó hiểu
Một cái đầu vĩ đại luôn nghĩ về những tư tưởng cao cả. Một cái đầu trung
125 bình thì chỉ nhìn thấy bề ngoài của những sự kiện, còn một cái đầu cạn hẹp Khuyết danh
thì chỉ nhìn thấy lỗi lầm của người khác
Nếu bạn khép cửa không nhận tất cả những lỗi lầm, sự thật sẽ bị ở lại ở bên
126 Tagore
ngoài
Nghệ thuật tuyệt đỉnh của giáo dục là khơi dậy niềm hạnh phúc được học tập
127 Albert Einstein
và sáng tạo
Những điều chúng ta biết chỉ là một giọt nước. Những điều chúng ta không
128 I. Newton
biết là cả một đại dương
Những kẻ cứ làm mà không cần học vấn chẳng khác nào người thuỷ thủ đi
Leonardo De
129 trên chiếc tàu không bánh lái, không la bàn và cũng chẳng biết rằng họ sẽ đi
Vinci
đâu
Những kẻ tầm thường thích sưu tầm những câu danh ngôn của bậc vĩ nhân
130 Khuyết danh
còn những bậc vĩ nhân sống như những câu danh ngôn đó
Tài năng sẽ bị mai một nếu ta không có những ý tưởng lớn và không tận tâm
131 E. Dotxoiepxki
với những chi tiết dù nhỏ nhất
Tài tất phải có học, học tất phải ninh tĩnh. Không học không phát triển được
132 Gia Cát Lượng
tài, không tĩnh không thành tựu được học
Lý thuyết, là ta biết hết mọi thứ nhưng không thứ nào hoạt động được. Thực
133 hành là việc gì cũng chạy mà ta không biết tại sao. Nơi đây ta gom chung lý Albert Einstein
thuyết với thực hành: chẳng cái nào chạy cả… và không ai biết lý do vì sao!
Tôi biết vì sao người ta thích chặt cây. Ðó là một sinh hoạt mà người ta thấy
134 Albert Einstein
ngay kết quả
Tôi không thất bại, tôi đã tìm ra mười ngàn cách nhưng chúng lại không
135 Albert Einstein
thành
136 Suy nghĩ là một việc khó, nên rất ít người chịu khó suy nghĩ Albert Einstein
Bí quyết của sự thành công – nếu có – đó là khả năng tự đặt mình vào địa vị
137 người khác và xem xét sự vật vừa theo quan điểm của họ vừa theo quan điểm Henry Ford
của mình
Thomas Stearns
138 Đừng mong đợi thấy thế giới sáng sủa, nếu bạn không thay đôi kính đen
Eliot
139 Thế giới ngày mai thuộc về những người có tầm nhìn hôm nay Robert Schuller
Người người đều muốn thay đổi thế giới, nhưng ai cũng không muốn thay đổi
140 Lev Tolstoi
chính mình
Chúng ta không thể dạy bảo cho ai bất cứ điều gì, chúng ta chỉ có thể giúp họ
141 Galileo
phát hiện ra những gì còn tiềm ẩn trong họ
142 Khi không có mặt trời, chúng ta có thể thấy được các vì sao Heraclitus
143 Mọi sự vật đều thích giấu bản chất thật sự của mình Heraclitus
144 Nếu bạn không thay đổi bản thân thì bạn chỉ luôn có cái mà bạn đang có Jim Rohn

TRẦN THANH MINH
Thành công – đó không chỉ là những gì ta có, mà còn ở chỗ ta trở thành
145 Jim Rohn
người như thế nào
Tôi rất ngạc nhiên khi thấy người ta lên kế hoạch cho một chuyến nghỉ phép
146 Jim Rohn
cẩn thận hơn nhiều so với lên kế hoạch cho cả cuộc đời mình
Tất cả chúng ta đều có hai phương án: cứ sống một cách bình thường, hoặc
147 Jim Rohn
là chính ta tạo lập nên cuộc sống riêng và số phận của mình
Thành công – tất cả chỉ là một vài nguyên tắc đơn giản được lưu tâm hàng
148 Jim Rohn
ngày, và thất bại – đó chỉ là một vài sai lầm được lặp lại hàng ngày
Cuộc sống có hai quy luật cơ bản: thay đổi là điều không thể tránh được, và,
149 Roger von Oech
mọi người thường chống lại sự thay đổi
Tư duy sáng tạo không chỉ bao gồm việc tạo ra những ý tưởng mới, mà còn là
150 Roger von Oech
thoát khỏi những ý tưởng lỗi thời
151 Mỗi hành động của sự kiến tạo, trước hết, là một hành động của sự phá hủy Pablo Picasso
152 Thất bại là nền tảng của thành công, và thành công là nơi che giấu thất bại Lão Tử
153 Dù bạn nghĩ bạn có thể hay không thể, bạn đều đúng Henry Ford
154 Đầu tiên họ làm ngơ bạn, rồi họ cười bạn, rồi họ chống bạn, rồi bạn thắng Mahatma Gandhi
Đừng quên hy vọng, sự hy vọng cho bạn sức mạnh để tồn tại ngay khi bạn
155 Khuyết danh
đang bị bỏ rơi
Đừng đánh mất niềm tin vào bản thân mình. Chỉ cần tin là mình có thể làm
156 Khuyết danh
được và bạn lại có lý do để cố gắng thực hiện điều đó
157 Hãy hy vọng về điều tốt nhất, nhưng hãy chuẩn bị cho cái xấu nhất Khuyết danh
Hãy làm điều bạn thích và hãy thích điều bạn làm, như vậy bạn sẽ không thấy
158 Khuyết danh
là bạn đang làm
Sống trong đời sống cần có một tấm lòng
“Để gió cuốn đi”
159 Để làm gì, em biết không?
– Trịnh Công Sơn
Để gió cuốn đi
Nếu là chim tôi sẽ là loài bồ câu trắng
“Tự nguyện” –
Nếu là hoa tôi sẽ là một đóa hướng dương
160 Trương Quốc
Nếu là mây tôi sẽ là một vầng mây ấm
Khánh
Là người tôi xin chết cho quê hương
Tất cả những gì con người làm, nghĩ hoặc trở thành được bảo tồn một cách
161 Thomas Carlyle
kỳ diệu trên những trang sách
Con đường dẫn tới thất bại nhanh nhất là không làm gì cả, nỗi sợ thất bại sẽ
162 Nhà giả kim
khiến bạn dậm chân tại chỗ
Người ta chỉ nhìn rõ bằng trái tim. Con mắt thường luôn mù lòa trước điều
163 “Hoàng tử bé”
cốt tử
“Tiếng chim hót
Chẳng bao giờ có ai trải qua được nỗi đau của người khác, số phận dành cho
164 trong bụi mận
mỗi người nỗi đau riêng
gai”
“Bước chậm lại
Cuộc sống không phải là cuộc chiến tranh với những người khác, mà là cuộc
165 giữa thế gian vội
chạy đua trường kỳ với chính bản thân mình
vã”
“Cuốn theo chiều
166 Khó khăn sẽ tạo nên hoặc hủy hoại con người
gió”
167 Năm tháng qua đi, bạn sẽ nhận ra rằng ước mơ không bao giờ biến mất. Kể “Nếu biết trăm
cả những ước mơ rồ dại nhất trong lứa tuổi học trò – lứa tuổi bất ổn định năm là hữu hạn”
nhất. Nếu bạn không theo đuổi nó, chắc chắn nó sẽ trở lại một lúc nào đó, –

TRẦN THANH MINH
day dứt trong bạn, thậm chí dằn vặt bạn mỗi ngày.
Nếu vậy, sao bạn không nghĩ đến điều này ngay từ bây giờ?
Sống một cuộc đời cũng giống như vẽ một bức tranh vậy. Nếu bạn nghĩ thật
lâu về điều mình muốn vẽ, nếu bạn dự tính được càng nhiều màu sắc mà bạn
muốn thể hiện, nếu bạn càng chắc chắn về chất liệu mà bạn sử dụng thì bức
Phạm Lữ Ân
tranh trong thực tế càng giống với hình dung của bạn. Bằng không, có thể nó
sẽ là những màu mà người khác thích, là bức tranh mà người khác ưng ý,
chứ không phải bạn.
Đừng để ai đánh cắp ước mơ của bạn. Hãy tìm ra ước mơ cháy bỏng nhất
của mình, nó đang nằm ở nơi sâu thẳm trong tim bạn đó, như một ngọn núi
lửa đợi chờ được đánh thức…
Bạn có thể không thông minh bẩm sinh nhưng bạn luôn chuyên cần và vượt
qua bản thân từng ngày một. Bạn có thể không hát hay nhưng bạn là người
không bao giờ trễ hẹn. Bạn không là người giỏi thể thao nhưng bạn có nụ “Nếu biết trăm
cười ấm áp. Bạn không có gương mặt xinh đẹp nhưng bạn rất giỏi thắt cà vạt năm là hữu hạn”
168
cho ba và nấu ăn rất ngon. Chắc chắn, mỗi một người trong chúng ta đều –
được sinh ra với những giá trị có sẵn. Và chính bạn, hơn ai hết, trước ai hết, Phạm Lữ Ân
phải biết mình, phải nhận ra những giá trị đó
Có thể, chúng ta vẫn nghĩ hạnh phúc là vấn đề “riêng tư” và “cá nhân”.
Nhưng không phải vậy. Nếu bạn lo buồn hay gặp bất trắc thì ít nhất, thầy cô,
cha mẹ, bạn bè đều cảm thấy xót xa, lo lắng cho bạn. Còn nếu bạn vui tươi,
hạnh phúc thì ít nhất cũng làm cho chừng đó người cảm thấy yên lòng, lạc
quan và vui vẻ khi nghĩ về bạn.
“Nếu biết trăm
năm là hữu hạn”
169 Mỗi con người là một mắt xích, dù rất nhỏ nhưng đều gắn kết và ảnh hưởng
–
nhất định đến người khác. Và người khác ấy lại có ảnh hưởng đến những
Phạm Lữ Ân
người khác nữa. Tôi thích nghĩ về mối quan hệ giữa con người với nhau
trong cuộc đời như mạng thể kim cương. Mỗi người là một nguyên tử cacbon
trong cấu trúc đó, có vai trò như nhau và ảnh hưởng đến bốn nguyên tử khác,
và cứ thế mà nhân rộng ra. Chúng ta cũng có thể vô tình tác động đến cuộc
đời một người hoàn toàn xa lạ theo kiểu như vậy.
170 Nếu biết trăm năm là hữu hạn, cớ gì ta không sống thật sâu...? Phạm Lữ Ân
171 Bạn trưởng thành khi bạn đủ mạnh mẽ để trở thành một điểm tựa Phạm Lữ Ân
172 Phần lớn thời gian chúng ta chỉ trải qua, mà không thực sự tận hưởng Phạm Lữ Ân
Đôi khi sự tin tưởng hóa ra là một điều rất đơn phương và vô trách nhiệm...
Tin tưởng là trút gánh nặng sang vai người khác, bất kể người đó có chịu
173 Phạm Lữ Ân
nhận nó hay không. Việc nhận định hay quyết định vấn đề không còn dựa vào
sự thận trọng, sáng suốt hay nhạy cảm...
174 Người ta gọi tuổi mới lớn là “tuổi biết buồn”. “Biết buồn” tức là chạm ngõ Phạm Lữ Ân
cuộc đời rồi đó. Biết buồn tức là bắt đầu nhận ra sự hiện hữu của những
khoảng trống trong tâm hồn. Biết buồn là khi nhận ra rằng có những lúc
mình cảm thấy cô độc. Khi đó, hãy dành cho sự cô độc một khoảng riêng, hãy
đóng khung sự cô đơn trong giới hạn của nó, như một căn phòng trống trong

TRẦN THANH MINH
ngôi nhà tâm hồn. Mỗi lần vào căn phòng ấy, dù tự nguyện hay bị xô đẩy, thì
bạn vẫn có thể điềm tĩnh khám phá bản thân trong sự tĩnh lặng. Để rồi sau
đó, bạn bình thản bước ra, khép cánh cửa lại và trở về với cuộc sống bề bộn
thường ngày, vốn lắm nỗi buồn nhưng cũng không bao giờ thiếu niềm vui...
Tôi nghe tim mình nhói lên, vì một điều đã cũ, người nghèo nhất không phải
175 là người không có một xu dính túi, mà là người không có lấy một ước mơ. Phạm Lữ Ân
Nói cho tôi nghe đi, ước mơ của bạn là gì?
Sự thật là rất ít người chịu nghe lời khuyên của người khác, kể cả những lời
khuyên mà ta nghĩ rằng sẽ thay đổi cuộc đời họ. Một lời khuyên dù thông thái
176 Phạm Lữ Ân
đến mấy cũng chỉ như gieo một hạt giống, nếu không được tưới nước bởi nhu
cầu tự thân thì nó chẳng nảy mầm thành cái gì cả
Người ta thường tiếc vì cuộc đời không có nút Delete. Nhưng ta luôn có thể
nhấn Restart. Một cơ hội để ta khởi động lại. Một cơ hội để ta sửa chữa
177 những hư hại của trái tim. Để ta quét vài con virus phiền nhiễu ra khỏi đầu Phạm Lữ Ân
óc. Để xóa bớt những mối quan hệ nặng nề mà vô dụng. Để dọn dẹp lại cuộc
đời mình
Cuộc đời chúng ta cơ hồ được ghép bởi những mảnh kí ức. Chính thế, những
mảnh kí ức làm nên đời ta. Những kỉ niệm êm đềm và thơm ngát như ngọn
gió mùa xuân thổi qua thềm nhà buổi chiều xa xưa nào. Một mối tình dang
178 dở. Một nụ hôn chưa kịp trao. Cái nắm tay vội vàng. Một sai lầm không thể Phạm Lữ Ân
cứu vãn. Một tổn thương gây ra cho ai đó, hoặc ai đó gây ra cho ta. Những
mảnh vỡ của kí ức, đôi khi nhọn hoắt, đôi khi nát vụn… vẫn trở về với tôi vào
những chiều cuối năm
Chúng ta thường nhanh chóng quên rằng, một khi càng dễ điều khiển người
khác thì càng khó điều khiển bản thân. Quá trình đó diễn ra tinh vi đến nỗi
hiếm khi nào người trong cuộc nhận ra. Đó là sự thật. Chúng ta dễ dàng nhìn
179 Phạm Lữ Ân
ra con người thật của ai đó khi họ nắm giữ quyền lực, điều đó cũng có nghĩa
chúng ta gần như không thể che giấu con người thật của mình khi có quyền
lực trong tay
Nhiều người nghĩ câu trả lời là quan trọng, nhưng tôi cho rằng quá trình tìm
180 Phạm Lữ Ân
kiếm nó mới làm cho chúng ta lớn lên
Yêu không khó, nhưng sống cùng tình yêu thì không dễ. Tình yêu chính là quá
trình biến hóa. Đôi khi, nó không dễ dàng mà đầy trải nghiệm đau đớn. Tình
yêu, không chỉ là gặp gỡ và đồng hành. Tình yêu cũng không phải sự tận hiến
181 Phạm Lữ Ân
từ một phía mà là sự kết hợp trong một quá trình hóa thân cùng nhau. Ta vẫn
kết nối với môi trường nuôi sống ta, nhưng cũng không còn hoàn toàn là ta
nữa. Để sống với tình yêu thực sự thì phải chấp nhận điều đó
Chúng ta không thể mang lại hạnh phúc cho người khác, nếu chính bản thân
chúng ta luôn hoang mang hoặc tràn đầy hối tiếc. Chúng ta cũng không thể
182 thanh thản và hạnh phúc thực sự nếu chỉ sống, làm việc, học hành vì người Phạm Lữ Ân
khác – dù đó là những người ta vô cùng yêu quý – thay vì sống theo mong
muốn của chính mình
Tất cả những gì xảy ra với bạn định nghĩa con người bạn, định nghĩa cuộc
183 Nick Vujicic
sống của bạn nếu bạn không hành động để định nghĩa chính mình
184 Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường Pauline Kael
185 Hãy đóng vai anh hùng thay vì nạn nhân trong cuộc đời của bạn Khuyết danh
186 Những người làm ta đau, nếu có, theo tôi luôn là thiểu số đối với những Phạm Lữ Ân

TRẦN THANH MINH
người yêu thương ta thật sự. Vì vậy đừng để thiểu số ấy che khuất phần tốt
đẹp còn lại của thế giới. Cũng như những vết gai cào chảy máu không thể
ngăn ta ngắm cảnh đẹp bên đường trong một chuyến du ngoạn giữa rừng đầy
thú vị. Và thật chẳng xứng đáng nếu chỉ vì một lần bị phản bội mà ta từ chối
hết mọi cơ hội được yêu. Nếu em không thể “nhảy máu như không có ai nhìn
ngó, yêu như chưa từng bị tổn thương” thì ít nhất, em cũng đừng khép cửa
trái tim mình lại
187 Khi bạn đau lòng, đừng ngại rơi nước mắt Phạm Lữ Ân
Nếu là tình yêu, xin đừng ràng buộc. Dù là tình yêu, cũng đừng kỳ vọng. Hãy
188 để tình yêu đó tự do. Chúng ta sẽ không muốn buộc mình vào một chiếc áo Phạm Lữ Ân
duy nhất, dù đó là một chiếc áo đẹp.
189 Điều quan trọng không phải là sớm hay là muộn, mà là đúng lúc Phạm Lữ Ân
Nhà chỉ là một từ ngắn ngủi, nó không đồng nghĩa với sự bình yên, nhưng
190 chúng ta vẫn luôn khao khát rằng nó gắn với sự bình yên. Và khi nào nhà trái Phạm Lữ Ân
nghĩa với bình yên thì khi đó là khởi đầu của sự bất hạnh
Nếu là tình yêu, xin đừng ràng buộc. Dù là tình yêu, cũng đừng kỳ vọng. Hãy
191 để tình yêu đó tự do. Chúng ta sẽ không muốn buộc mình vào một chiếc áo Phạm Lữ Ân
duy nhất, dù đó là một chiếc áo đẹp
Chúng ta say sưa với ảo tưởng nắm bắt được cảm xúc của những người quen
ở nơi xa xôi nào đó, thậm chí cả người xa lạ, trong khi vô tình thờ ơ với
192 người thân thuộc đang ở bên cạnh mình. Mạng lưới rộng đến nỗi một đứt gãy Phạm Lữ Ân
nhỏ bên cạnh không làm ta để tâm. Nhưng chính những đứt gãy nhỏ kể cận,
chứ không phải gãy rời rạc ở xa, mới làm ta trở thành một tinh cầu cô độc
Xuân qua hè tới. Đông sang thu về. Đừng nôn nóng khi nhìn thấy những loài
cây đã khoe lá khoe hoa. Hãy cứ bình tâm. Hãy đợi thời điểm của mình, em “Nếu biết trăm
nhé. Hãy tận dụng khoảng lặng này để bồi đắp cho chính mình và học cách năm là hữu hạn”
193
khám phá điều sẽ xảy ra. Nếu em biết suy tư, khoảng thời gian chờ đợi không –
bao giờ là vô nghĩa. Vì thế, dù cuộc sống có trôi nhanh đến mấy, em nhớ để Phạm Lữ Ân
dành trong đời mình những khoảng lặng chờ đợi
Sáng nay tôi nhìn thấy em ở ngã tư. Đèn đỏ còn sáng và đồng hồ đang đếm
ngược. Ba mươi chín giây. Em đang vội, chiếc xe đạp điện màu đỏ cứ nhích
dần lên. Không chỉ mình em, nhiều người khác cũng vội. những chiếc xe máy
cứ nhích dần, nhích dần lên… Sống là không chờ đợi. Dù chỉ mấy mươi giây.
Tôi nhớ có hôm nào đó, em đã nói với tôi rằng đấy là một triết lý hay, ta phải
tranh thủ sống đến từng giây của cuộc đời. Nhưng em biết không, đừng vì bất
cứ một triết lý nào mà gạt bỏ ý nghĩa của sự chờ đợi. Chờ đợi ở đây không “Nếu biết trăm
phải là há miệng chờ sung, mà chờ đợi là một phần của bài học cuộc đời. Em năm là hữu hạn”
194
sẽ bằng lòng đợi chứ, nếu em biết về điều sẽ xảy ra? Đôi khi xếp hàng ở siêu –
thị, vì biết rồi sẽ đến lượt mình và rằng đó là sự công bằng. Đợi tín hiệu đèn Phạm Lữ Ân
xanh trước khi nhấn bàn đạp, vì biết đó là tuân thủ luật pháp và sự an toàn
cho chính bản thân. Đợi một người trễ hẹn thêm dăm phút nữa, vì biết có bao
nhiêu điều có thể bất ngờ xảy ra trên đường. Đợi một cơn mưa vì biết rằng
dù dai dẳng mấy, nó cũng phải tạnh. Đợi một tình yêu đích thực vì biết rằng
những thứ tình yêu “theo trào lưu” chỉ có thể đem đến những tổn thương cho
tâm hồn nhạy cảm của em…
195 Vì vậy, hãy cứ bình tâm, em nhé. Cuộc đời ta cũng như rượu vang vậy. Có “Nếu biết trăm
những loại vài tháng là uống được. Nhưng cũng có loại phải lưu giữ rất năm là hữu hạn”

TRẦN THANH MINH
nhiều năm để đạt độ chín cần thiết. Điều quan trọng không phải là sớm hay
–
muộn, mà là đúng lúc. Bởi mọi thứ đều có thời điểm của riêng nó. Vì rượu
Phạm Lữ Ân
ngon chính là phần thưởng của tháng năm…
Mọi vật đều có thời điểm của nó. Em đừng cố rút ngắn thời gian. Nếu trái “Nếu biết trăm
chưa chín thì đừng nên hái. Nếu nhộng chưa chín thì đừng phá vỡ kén tằm. năm là hữu hạn”
196
Nếu chưa gặp được một tâm hồn đồng điệu thì đừng trao gửi trái tim. Đừng –
để thế giới này tác động… Phạm Lữ Ân
Nếu biết thức tỉnh quan sát, ta có thể học hỏi bao điều hay. Tiếc rằng khi đắc “Hành trình về
197 thời người ta quên đi quá khứ rất nhanh. Chỉ trong đau khổ, nhục nhã ê chề Phương Đông”
mới chịu học
Tự do tư tưởng không phải chỉ là muốn nghĩ thế nào thì nghĩ, mà còn là giải “Hành trình về
198
thoát ta ra khỏi các áp lực bắt ta phải suy nghĩ theo một lề lối nào đó Phương Đông”
Sự hiểu biết về cõi vô hình rất quan trọng, vì khi hiểu rõ những điều xảy ra
sau khi chết, ta sẽ không sợ chết nữa. Nếu có chết thì chỉ là cái chết hình hài “Hành trình về
199
xác thân chứ không phải là chấm dứt sự sống, và hình hài có chết đi thì sự Phương Đông”
sống mới tiếp tục tiến hóa ở một thể khác tinh vi hơn
Trong nhiều năm ròng rã, chúng ta cố tìm hạnh phúc và nhiều lần tưởng đã
đạt được nó để hưởng một cách lâu bền. Nhưng lần nào ta cũng thất vọng.
“Hành trình về
200 Sau đó, ta lại tiếp tục chạy theo ảo ảnh đó như trước. Nếu biết dừng chân suy
Phương Đông”
nghĩ, ta sẽ thấy chúng ta đuổi theo hạnh phúc nhưng không hề biết đến bản
chất thật sự của nó, và không biết phải dùng phương tiện nào để đạt được nó
Các bạn hãy nhìn ly nước đầy trên tay tôi đây, nếu tôi tiếp tục rót thêm thì
nước sẽ tràn ra ngoài. trừ khi tôi đổ bớt nước trong ly đi thì tôi mới rót thêm “Hành trình về
201
nước vào được. Kiến thức cũng thế, chỉ khi ta khiêm tốn gạt bỏ những thành Phương Đông”
kiến sẵn có, ta mới tiếp nhận thêm được những điều mới lạ
Chúng ta dành nhiều giờ để bàn cãi sôi nổi về người này, người nọ, chê bai
ông này, giễu cợt bà kia. Phải chăng chúng ta vẫn làm thế? Có bao giờ
“Hành trình về
202 chúng ta đặt câu hỏi, tại sao chúng ta lại làm thế không? Lòng ta còn ham
Phương Đông”
tiền bạc, danh vọng, địa vị, sức khỏe và chỉ cầu bình an cho chính mình thôi,
nên chẳng bao giờ thỏa mãn
Khi ta phát tâm làm một việc hợp với thiên ý thì một tinh tú ảnh hưởng tới ta
bỗng chói sáng và các sóng điện mạnh mẽ đẩy ngược tia vũ trụ sang hướng “Hành trình về
203
khác. Do đó, con người có thể cải số mệnh dễ dàng nếu biết làm các việc tốt Phương Đông”
lành, đẹp đẽ
Tất cả những người lớn đều từng là trẻ con... nhưng rất ít người trong số đó “Hoàng Tử Bé”
204
nhớ về điều đó
Mỗi người đều có một bông hoa của riêng mình, một ngôi sao cho riêng
205 mình, và chẳng có ai giống ai. Người cậu yêu là độc nhất, bởi cậu yêu người “Hoàng Tử Bé”
ấy, vậy thôi. Người ấy quan trọng vì người ấy là tình yêu của cậu
Nếu bạn đã dành trọn thời gian để chăm sóc một đóa hồng, thì đóa hồng đó
206 “Hoàng Tử Bé”
sẽ trở nên vô cùng quan trọng với bạn
Chỉ có lũ trẻ con mới biết chúng tìm kiếm điều gì. Chúng dành thời gian cho
207 một con búp bê vải, và con búp bê trở nên rất quan trọng, và nếu người ta “Hoàng Tử Bé”
giật búp bê của chúng đi, chúng sẽ khóc
Loài người bây giờ không còn đủ thì giờ để hiểu cái gì hết. Họ mua các vật
208 làm sẵn ở các con buôn. Nhưng vì không ở đâu người ta bày bán bạn hữu, “Hoàng Tử Bé”
nên loài người không có bạn

TRẦN THANH MINH
Người ta chỉ nhìn rõ bằng trái tim. Con mắt thường luôn mù lòa trước điều
cốt tử
Những thứ đẹp nhất trên thế giới không thể thấy và chạm vào được, chúng
chỉ được cảm nhận bằng trái tim
Bạn xinh đẹp, nhưng bạn hoàn toàn trống rỗng. Sẽ không ai có thể hi sinh vì
bạn
Con người thường quên sự thật này, “chú cáo nói. “Nhưng bạn không được
212 quên nó. Bạn sẽ chịu trách nhiệm mãi mãi cho những gì bạn đã chế ngự. Bạn “Hoàng Tử Bé”
phải chịu trách nhiệm cho hạnh phúc của bạn
Họ chui vào những chuyến tàu nhanh, nhưng họ chẳng biết mình tìm kiếm cái
gì. Thế mà họ cứ cuống quýt lên, quay cuồng lên
Tốt thôi, tôi phải chịu đựng sự có mặt của một vài con sâu bướm nếu tôi
mong muốn có thể làm quen với những con bướm xinh đẹp
Những thứ xảy ra một lần sẽ không lặp lại lần nữa. Nhưng những thứ xảy ra “Nhà Giả Kim”
215
lần thứ hai chắc chắn sẽ có lần thứ ba
Khi chúng ta cố gắng để bản thân mình được trở nên tốt đẹp thì mọi thứ xung
216 quanh bạn sẽ trở nên tươi đẹp cùng với bạn. Hãy cố gắng hoàn thiện bản “Nhà Giả Kim”
thân mình mỗi ngày
217 Nếu bạn chinh phục được chính mình, bạn có thể chinh phục được cả thế giới “Nhà Giả Kim”
Chỉ khi bạn có một khao khát, một ước mơ mãnh liệt cũng như cố gắng hết
218 sức để đạt được ước mơ đó, thì vũ trụ sẽ đáp lại mong muốn sâu thẳm trong “Nhà Giả Kim”
tâm hồn bạn
Nếu ai đó không trở thành người mà mình mong đợi, người đời sẽ giận dữ.
219 Dường như ai cũng nhìn con đường của người khác, nhưng chẳng nhận ra “Nhà Giả Kim”
con đường của mình
Lãng quên đồng nghĩa với việc bạn đã quên đi một lần tổn thương, quên đi lý
do vì sao bạn lại hứng chịu tổn thương đó, và đến một ngày nào đó sẽ có một
220 “Nhà Giả Kim”
ai khác sẽ lần nữa thương tổn bạn. Chính vì vậy thay vì lãng quên hãy tha
thứ. Tha thứ để được thanh thản hơn, sống tốt hơn và hạnh phúc hơn
Những thứ vào miệng con người không độc hại xấu xa. Xấu xa, đọc hại là
những thứ từ miệng họ tuôn ra
Nỗi sợ đau khổ cũng giống như việc bạn cầm ô đợi trời mưa vậy, đừng quá
222 bận tâm về nỗi đau chưa xảy ra, thay vào đó hãy nỗ lực phấn đấu trên con “Nhà Giả Kim”
đường tìm kiếm sự thành công
Không bao giờ bạn có thể trốn thoát khỏi trái tim mình. Vì vậy, tốt hơn hết là
hãy lắng nghe những gì nó nói
Kỷ luật bản thân là một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp bạn có thể
224 làm chủ được cảm xúc từ đó làm chủ hành động, không để những sai lầm nối “Nhà Giả Kim”
tiếp sai lầm
Đừng mong muốn có một cuộc sống dễ dàng, hãy mong muốn có đủ sức
mạnh để sau mỗi lần vấp ngã, bạn có thể đứng dậy vươn vai và tiếp tục cố
225 gắng, tiến về phía trước. Muốn thấy cầu vồng phải biết chịu đựng những cơn “Nhà Giả Kim”
mưa, chẳng có thành công nào trải đầy những hoa hồng cho bạn cả. Hãy cố
gắng hết mình bạn sẽ gặt hái được nhiều thành công
Mỗi người đau đớn theo một cách riêng, và đều có những vết sẹo của riêng “Kafka bên bờ
226
mình biển”
227 Phản kháng nhất thời chẳng có gì mạnh mẽ, người đối mặt với sự gặm nhấm “Rạp chiếu phim

TRẦN THANH MINH
từng chút một của hiện thực cuộc sống mà vẫn giữ được mình nguyên vẹn
cuộc đời”
mới là dũng sĩ thật sự
Cuộc sống chính là những cuộc trao đổi, chẳng ai cho không ai cái gì, cũng
“Đừng lãng phí
chẳng có cái gì không có giá của nó. Bạn nhận của ai thì bạn phải trả lại cho
228 những ngày đẹp
người ta. Không có cái gì một chiều mà tồn tại lâu dài được cả: “Có qua có
trời”
lại mới toại lòng nhau”
Không phải người ta ngừng theo đuổi giấc mơ vì mình già đi, người ta già đi “Trăm năm cô
229
vì ngừng theo đuổi giấc mơ đơn”
Khi than vãn rằng mình không có một người cha giàu có, bạn phải biết rằng: “Đừng lựa chọn
230 Thời đại này không thể dựa vào cha vào mẹ, mà phải dựa vào thực lực của an nhàn khi còn
bản thân trẻ”
Cuộc sống của bạn sẽ trở nên tốt đẹp và hạnh phúc hơn nếu thấu hiểu được “Sức mạnh của
231
ẩn ý và cách sử dụng khéo léo và linh hoạt ngôn từ trong giao tiếp ngôn từ”
Cuộc sống vốn có nhiều khó khăn thử thách và cả thất vọng, nỗi buồn. Dũng
“Hạt giống tâm
232 cảm vượt qua để luôn là chính mình và đừng để điều gì có thể che khuất ước
hồn”
mơ, niềm tin và hoài bão
“Tiếng chim hót
Chẳng bao giờ có ai trải qua được nỗi đau của người khác, số phận dành cho
233 trong bụi mận
mỗi người nỗi đau riêng
gai”
Làm chủ cảm xúc giúp hạn chế những lời nói mang tính khiêu khích, chọc
“Sức mạnh của
234 giận, u uất. Chỉ khi đó mới có thể tự bảo vệ mình và không tổn thương người
ngôn từ”
khác
Những mối quan hệ trong đời ta, dù chắc chắn sẽ kết thúc nhưng nó để lại “Đừng sợ mình
235 cho ta những giá trị nhất định. Dù là trải nghiệm ngọt ngào hay bài học đắng sai, đừng tin
chát thì nó cũng đều giúp ta trưởng thành hơn từng ngày mình đúng”
Mỗi người trong chúng ta đều đánh mất đi những thứ vô cùng quý giá. Mất đi
“Kafka bên bờ
236 cơ hội, mất đi khả năng, những cảm xúc mà không bao giờ ta kiếm tìm lại
biển”
được. Đó chính là ý nghĩa tận cùng của sự sống
Cuộc đời chỉ như một chuyến tàu. Người này lên thì sẽ có người khác xuống.
Khi bạn đã cố gắng hết sức, mà họ vẫn không cảm nhận được. Vậy thì hãy
237 dừng lại… Nếu một ngày, họ thấy thiếu vắng bạn, họ sẽ biết bạn đã từng bên “Tàu tốc hành”
họ như thế nào. Nếu họ mãi không nhận ra sự chân thành trong bạn, hãy
quay lưng và đi một hướng khác, hãy sống vì những gì xứng đáng hơn!
Cuộc sống là muôn vạn những chữ Ngờ, chúng ta không học được chữ Ngờ,
càng không thể đoán biết trước được nó sẽ đến lúc nào. Nhưng chúng ta “Sẽ có cách, đừng
238
hoàn toàn có thể học cách đón nhận nó, một cách tích cực và thanh thản nhất lo”
có thể
Mình biết là mình hơi khác mọi người, nhưng mình vẫn là một con người.
Mình muốn cậu nhận thức rõ điều đó. Mình là một con người bình thường,
“Kafka bên bờ
239 chứ không phải một quái vật. Mình cảm nhận sự vật như mọi người, hành
biển”
động như mọi người. Tuy nhiên, đôi khi cái khác biệt nho nhỏ ấy lại như một
vực thẳm ngăn cách
Chúng ta thường tự an ủi mình bằng câu nói quen thuộc “mọi thứ rồi sẽ ổn
“Sức mạnh của
240 thôi” nhưng trong lòng mỗi người thực sự cũng không biết rằng tới khi nào
ngôn từ”
mới là thời điểm “sẽ ổn” đó
241 Thuở 17, nàng mặc chiếc váy màu tro của hoa hồng, hi vọng về một mối tình “Tiếng chim hót
điêu tàn khi chưa hoài thai trong bụi mận

TRẦN THANH MINH
gai”
Không ai xứng đáng với những giọt nước mắt của bạn, nhưng nếu có người “Trăm năm
242
xứng đáng, anh ta sẽ không làm bạn khóc cô đơn”
“Đừng sợ mình
Đôi lúc, con người không phải là cố chấp không muốn tha thứ, mà là chờ
243 sai, đừng tin
hoài không có cơ hội để tha thứ
mình đúng”
Bạn nghĩ lắng nghe là điều dễ dàng nhưng thực ra thì không. Lắng nghe cũng “Sức mạnh của
244
cần nỗ lực ngôn từ”
Nếu lúc nào cũng thấy cuộc sống của người khác tốt hơn, đẹp hơn và cho
245 rằng mình phải giống họ, bạn sẽ chẳng bao giờ lên được chuyến tàu của “Tàu tốc hành”
chính cuộc đời mình…
Không thể nhìn quá xa về phía trước. Nếu nhìn quá xa, anh sẽ bỏ hẳn cái
“Kafka bên bờ
246 trước mắt và sẽ vấp. Phải nhìn xa hơn một chút, kẻo sẽ đâm sầm vào một cái
biển”
gì. Phải theo đúng trình tự đồng thời để mắt tới những gì ở phía trước
Cuộc đời này vẫn luôn tồn tại cả hai loại vấn đề, một loại giải quyết được “Đừng sợ mình
247 bằng tiền, một loại không thể giải quyết bằng tiền. Nhưng nói thật, khi cuộc sai, đừng tin
sống thoải mái về vật chất thì đã đỡ đến 60 - 70% các vấn đề trong đời rồi mình đúng”
Chúng ta không ai hoàn hảo. Chúng ta cãi vã, chúng ta mắc sai lầm. Nhưng
248 “The Lucky One”
chúng ta sẽ luôn tha thứ cho nhau và bước tiếp
Tình yêu như một cơn gió, bạn không thể thấy nhưng bạn sẽ luôn có thể cảm “A Walk To
249
nhận được nó Remember”
Mỗi ngày là một ngày mới. Nó sẽ tốt hơn nếu chúng ta gặp may mắn. Nhưng “The Old Man
250
tôi muốn nó được chính xác. Sau đó khi may mắn tới chúng ta đã sẵn sàng And The Sea”
251 Càng lớn tuổi, con người ta càng nói ít đi. Họ nghĩ nhiều hơn “Tôi là Bêtô”
Khi bạn quá tin cậy hoặc sùng bái một ai, chắc chắn bạn không bao giờ đề
252 “Tôi là Bêtô”
phòng, thậm chí nghi ngờ. Và đôi khi bạn chết vì niềm tin ngây thơ của mình
Con người ta có thể sống bằng nhiều cách. Và cũng có thể chết bằng nhiều
cách. Có những người chết ngay lúc còn đang sống. Tôi không thấy có lý do
253 gì để nghĩ đến lão dù là nghĩ đến để căm giận hay ghét bỏ. Nếu ai đó còn “Tôi là Bêtô”
xứng đáng để bạn nuôi nấng sự căm ghét, người đó vẫn còn giá trị trong mắt
bạn. Nói cách khác, lão đã trượt khỏi cuộc sống của tôi
Bọn cún chúng tôi căn bản là thân thiện với loài người. Loài người yêu
thương chúng tôi và chúng tôi đáp lại bằng một tình cảm còn sâu sắc hơn.
Tình cảm đó không cần phải học. Nó như một thứ bản năng có sẵn trong
máu. Thậm chí, tình yêu và lòng tin vô điều kiện đó có thể được coi như một
phẩm giá. Nhưng không phải những gì thuộc về loài người đều tốt. Lão
Hiếng thuộc về loài người. Nhưng lão không tốt.
255 Khóc, đôi khi là một kiểu cười. Và ngược lại “Tôi là Bêtô”
Khi bạn quá tin cậy hoặc sùng bái một ai, chắc chắn bạn không bao giờ đề
phòng, thậm chí nghi ngờ. Và đôi khi bạn chết vì niềm tin ngây thơ của mình
Bước đi mà cứ nhìn về đằng sau thì chỉ có thể trông thấy những thứ đã đi “Nếu gặp người
257 qua. Phải đặt chân lên con đường bên trái thì mới biết được rằng bên phải ấy cho tôi gửi lời
cũng có đường chào”
258 Thế gian chẳng hề thay đổi gì cả. Lúc nào trẻ trung và tràn đầy sức sống… “Con Hủi”
Chỉ con người sống trên thế gian là héo tàn, biến thành tro bụi, thay vào chỗ
của họ là những người mới, trẻ trung, để rồi với thời gian cũng sẽ hoá thành
bụi đất. Và cháu biết không, điều lạ lùng là chính chúng ta đây, những người

TRẦN THANH MINH
già nua tuổi tác đã mệt mỏi với cuộc đời, chỉ muốn được yên nghỉ – không hề
kêu ca gì về thế gian này cả. Chính những người trẻ tuổi kêu ca. Một triệu
chứng xấu! Không rõ đó là ảnh hưởng của chứng nóng ruột chung, là sự
sùng một lý trí cao hơn, hay ngược lại, đó là sự teo tóp dần đi của não bộ?
Thanh niên khinh thường tất cả những gì đang vây quanh chúng, chỉ hướng
tới một thứ gì đó siêu phàm. Nhưng có lẽ chính là ảnh hưởng của năng lực
phân tích. Có nghĩa là tiến bộ
Trong thời gian này, một mình tôi phải đóng cả hai vai trong cuộc đời: vừa
làm công tố viên kịch liệt lên án thằng Tường và con Mận vừa làm luật sư
hùng hồn bào chữa cho tụi nó. Tâm trí tôi vì thế luôn dao động, còn trái tim “Tôi thấy hoa
259 tôi đã rất giống một quả lắc đồng hồ, luôn nhảy qua nhảy lại giữa hai thái vàng trên
cực, hậu quả rốt cuộc còn tệ hại hơn một người nhảy qua nhảy lại giữa bồn cỏ xanh”
nước nóng và bồn nước lạnh. Vì như bạn cũng biết đó (vì có khi bạn cũng
trải qua rồi), trái tim bị cảm sốt thì không có loại thuốc nào chữa được
Hai bàn tay của ta giống như những người bạn thân, luôn chia sẻ với ta mọi
vui buồn trong cuộc sống. Bạn cứ ngẫm mà xem, có phải khi bạn mừng rỡ
hay phấn khích, hai bàn tay hăng hái vỗ vào nhau để nhân đôi niềm vui trong
“Tôi thấy hoa
lòng bạn. Khi bạn khóc, hai bàn tay lại thai phiên nhau kiên trì lau khô
260 vàng trên
những giọt lệ lăn tròn trên gò má bạn. Hai bàn tay lúc đó giống như những
cỏ xanh”
chú chim vàng anh trong cổ tích, cần mẫn tha từng hạt cườm long lanh trên
mặt bạn đem gởi vào nắng, vào gió, vào mưa để một chốc sau sự tươi tỉnh lại
nhộm hồng gương mặt mới đây còn tái xanh của bạn
Khi lớn lên, trước mắt ta có lắm nẻo đường đời, bao nhiêu số phận là bấy
261 “Mắt biếc”
nhiêu ngã rẽ, làm sao người chẳng quên người
Tất cả những gì người lớn dạy dỗ đều đúng về mặt lý thuyết, bọn trẻ đều thấy “Cho tôi xin một
262 vậy. Nhưng bọn chúng vẫn có một sự thôi thức vô hình làm cho khác đi trong vé đi
thực tế tuổi thơ”
Đối với một đứa bé, ngôi nhà rất quan trọng. Một đứa bé sống trong nhà
“Cho tôi xin một
mình cũng tự nhiên và máu thịt sống trong bản thân mình. Nó không thể chạy
263 vé đi
ra khỏi nhà mình, vì điều đó sẽ làm nó đau đớn. Cũng như một con thỏ không
tuổi thơ”
thể chạt ra khỏi bộ da của mình
Có một người đi qua hoa cúc. Bỏ lại sau lưng cả tuổi thơ mình. Có hai người “Đi qua
264
đi qua hoa cúc. Bỏ lại sau lưng cả một mối tình hoa cúc”
Thiên nhiên và con người hiền hòa đẹp dịu dàng mê mải, trong một không “Làm bạn
265
gian chỉ toàn những tươi vui và thương yêu ấm áp với bầu trời”
Dường như trái tim thằng Tèo luôn nhúng vào tình yêu. Nó luôn tìm thấy cơ “Làm bạn với bầu
266
hội để tha thứ cho cuộc đời, nhờ vậy tâm hồn nó lúc nào cũng bình yên trời”
Nếu tình yêu không phải từ cả hai phía, tức là nếu tình yêu của bạn không
“Cô gái đến
267 làm nảy sinh tình yêu đáp lại, nếu bạn yêu nhưng không làm bản thân mình
từ hôm qua”
được yêu thì đó là một tình yêu bất lực, và đó là nỗi bất hạnh
Người lớn nên thấu hiểu và thông cảm cho trẻ con. Không phải vì người lớn “Cảm ơn
268
nhiều tuổi hơn trẻ con. Mà là vì người lớn nay là “những đứa trẻ con đã lớn” người lớn”
Thời gian chưa bao giờ là bạn tốt của con người. Thời gian biến tóc ta thành
“Cảm ơn
269 hoa lau, nhuộm hồn ta thành lá đỏ. Và đến một ngày nó sẽ biến đời ta thành
người lớn”
mây trắng lang thang
270 Bạn cũng biết rồi đó, cái tên đôi khi được cha mẹ đặt cho một cách ngẫu “Tôi là Bêtô”
nhiên, nhưng chính cách sống của bạn đã không ngừng chưng cất cái tên của

TRẦN THANH MINH
mình qua năm tháng, giúp nó tỏa hương

“Có hai con mèo
271 Hạnh phúc quá mức đôi khi là một cái bẫy của cuộc sống
ngồi bên cửa sổ”
Khi người ta lớn, niềm vui và nỗi buồn cũng lớn lên theo. Trong những giấc
mơ của tôi, không chỉ có châu chấu, chuồn chuồn như những ngày thơ bé. Đã “Cây chuối non
272
có bão giông theo về trong những đêm gió luồn qua mái lá. Ờ ngay cả giấc đi giày xanh”
mơ cũng lớn lên đó thôi
273 Khi lần đầu tiên đón nhận nỗi buồn, tôi hiểu ra rằng tuổi thơ của mình đã hết “Hạ đỏ”
Khi mùa xuân đến
Tình anh lại đầy “Lá nằm
274
Lá nằm trong lá trong lá”
Tay nằm trong tay
Chiếc lò xo muốn bật căng nhất thì nó phải được ép chặt nhất. Chỉ khi chúng
Hoa hậu
275 ta khó khăn và cảm thấy bản thân phải cố gắng thì chúng ta mới có động lực
Đỗ Mỹ Linh
nhiều nhất
Trao tặng tri thức là trao tặng “cần câu” để mọi người có thể tự trang bị
Hoa hậu
276 kiến thức, sự tự tin, dù sống ở bất kì hoàn cảnh nào cũng tìm được cách vươn
Ngọc Hân
lên, khẳng định mình, đạt được thành công và hạnh phúc
Hành trình từ trái tim đã đi khắp nơi bằng tấm lòng, bằng trái tim tâm huyết
Á hậu Trương
277 muốn kết nối với những trái tim mọi miền đất nước cùng nhau khơi dậy chí
Thị May
hướng, khát vọng lớn cho thanh niên
Á hậu Trương
278 Hành trình đi từ trái tim đến trái tim thì chưa bao giờ là xa xôi
Thị May
Thay đổi tư duy sẽ thay đổi cuộc đời bạn. Hành trình từ trái tim không chỉ
Á hậu
279 tặng sách, trao tri thức mà còn truyền cảm hứng cũng như tác động sâu vào
Hoàng My
mặt tư duy để từ đó thay đổi hành động, thay đổi cuộc đời
Những cuốn sách được tuyển chọn từ kho tàng tri thức nhân loại sẽ là nền
Á hậu
280 tảng thôi thúc các bạn trẻ dám khát vọng lớn, dám thách thức khó khăn để
Lệ Hằng
làm nên những thành công lớn trong đời
Thất bại và thành công đều giúp chúng ta đúc kết được những kinh nghiệm
281 Á hậu Tú Anh
và tìm được niềm vui, động lực để biến ước mơ thành hiện thực
Nhiều danh vĩ nhân đã bản lĩnh vượt qua nghèo đói, khó khăn để thực hiện
282 ước mơ, hoài bão. Họ có xuất phát điểm thấp hơn mình mà vẫn thành công Á hậu Tú Anh
thì tại sao mình không vượt qua được chút khó khăn này
Khi có năng lượng ở bên trong và dám đối diện, thách thức, vượt qua thử Diễn viên
283
thách thì tất cả mọi việc mà các bạn ước mơ rồi sẽ thành hiện thực Huyền Thanh
Khi bạn vấp ngã, bạn cho rằng đấy là thất bại thì bạn thất bại thật, nhưng Diễn viên
284
khi bạn vấp ngã, bạn cho rằng đấy là thử thách thì bạn chính là chiến binh Huyền Thanh
Ước mơ là điều không ai cấm nhưng nó phải được nuôi dưỡng bằng sự tích Hoa hậu
285
cực, siêng năng H’Hen Niê
Tôi luôn nỗ lực không phải chỉ để mình có cuộc sống tốt đẹp hơn mà còn để Hoa hậu
286
truyền cảm hứng cho những cô gái ở buôn làng tôi H’Hen Niê
Hoa hậu
287 Không thể thay đổi thế giới, chỉ có thể thay đổi bản thân
H’Hen Niê
288 Khi được hỏi người có thể đội vương miện cần những phẩm chất gì? Cô trả Hoa hậu
lời: Hoàn vũ 2018
Catriona Elisa

TRẦN THANH MINH
Tôi nghĩ phẩm chất đầu tiên là sự dũng cảm. Trở thành Hoa hậu thế giới là
mang một ngọn đuốc cháy. Đó là hành động được thực hiện bởi một người
nhưng lại có thể thắp sáng nhiều mảnh đời. Tôi muốn cống hiến cả bản thân
mình, tất cả tình yêu của mình cho nghệ thuật, tiếng nói của tôi để nâng dậy Gray
tinh thần, tiếp sức mạnh và mở mang giáo dục đến mọi người. Sẽ là vinh dự
to lớn của tôi, nghĩa vụ của tôi để giữ ngọn đuốc này đủ cao để cả thế giới có
thể cảm nhận và nhìn thấy ánh sáng của nó
Khi được hỏi rằng cô ấy sẽ sử dụng ảnh hưởng của mình như thế nào để giúp
đỡ thế giới. Đây là những gì cô ấy đã trả lời, nghe rất dễ làm, đơn giản, vì
vậy mà truyền cảm hứng
Tôi sẽ sử dụng vị trí của mình theo cách tôi đã làm trong ba năm qua. Tôi sẽ
Hoa hậu
trở thành một ví dụ điển hình, một tấm gương. Tất cả chúng ta đều có thể là
289 Thế giới 2018
một tấm gương về điều tốt trên thế giới, chúng ta đều phải quan tâm, chúng
Vanessa Ponce
ta đều phải yêu thương, tất cả chúng ta đều phải tử tế. Nó không tốn kém của
chúng ta điều gì. Việc giúp đỡ cũng không quá khó, bạn chỉ cần thực sự có
mong muốn giúp đỡ muốn thay đổi một điều gì đó... luôn có người cần những
gì bạn có thể cho đi. Vì vậy, hãy giúp đỡ bất cứ ai bạn có thể!
Tôi cũng tìm được các yếu tố 3B của chính mình. Đầu tiên là “Be yourself”,
Hoa hậu
hãy là chính mình. Mỗi người đều đặc biệt theo cách của họ. Sự chỉ trích, phê
290 Nguyễn Thúc
phán không làm ta tốt hơn. Bạn chính là phiên bản duy nhất trên thế giới
Thùy Tiên
này. Đừng thay đổi mà hãy không ngừng chứng tỏ bản thân
Nhiều người cho rằng tôi thành công vì may mắn. Nhưng điều đó đến từ sự Hoa hậu
291 cố gắng, nỗ lực của tôi. Tôi luôn chăm chỉ từng ngày. Vì thế, hãy chuẩn bị và Nguyễn Thúc
sẵn sàng. Khi cơ hội đến, phải nắm lấy và biến nó thành hiện thực Thùy Tiên
292 Nếu bạn không chịu bắt tay vào làm thì chẳng có điều gì là khả thi cả Jack Ma
294 Tôi chưa bao giờ mơ ước thành công. Tôi làm việc để thành công Estée Lauder
Những điều chưa thực hiện được hoặc làm sai, chúng ta có thể dần tự điều
295 Lại Văn Sâm
chỉnh, còn sự chuyên nghiệp nằm trong tiềm thức của mỗi người
Khi con chim còn sống, nó ăn kiến. Khi chim chết, kiến ăn nó. Thời gian và
296 hoàn cảnh có thể thay đổi bất cứ lúc nào. Vì vậy, đừng nhục mạ, đừng làm Lại Văn Sâm
khổ bất cứ ai trong đời sống này
297 Người ta chỉ nói về những điều chưa được chứ ít ai nói đến những cái được Lại Văn Sâm
Đừng quá mạnh mẽ. Đừng tự hào rêu rao rằng mình có thể tự sống mà chẳng
298 cần ai, rồi tới lúc khóc một mình trong cô độc. Ai cũng cần một điểm tựa tinh Lại Văn Sâm
thần. Không ai sống mãi được một mình
Bạn có thề đầy quyền lực ngày hôm nay, nhưng đừng quên rằng thời gian còn
299 Lại Văn Sâm
nhiều quyền lực hơn bạn
Đừng có ảo tưởng, ở đời phải tự biết mình là ai, chứ không, sống trong ảo
300 Lại Văn Sâm
tưởng là ‘toi’

TRẦN THANH MINH
2.2 HÌNH ẢNH TRONG

STT HÌNH ẢNH NỘI DUNG
“Một người thấy con bướm non đang cố gắng vươn mình ra khỏi
chiếc kén. Vì muốn giúp con bướm kia, người ấy đã tách đôi cái
kén cho nó chui ra. Người đàn ông quyết định giúp con bướm có
thể chui ra ngoài bằng cách dùng kéo cắt lỗ trên chiếc kén rộng
thêm một chút nữa. Sau đó, con bướm nhỏ đã có thể thoát ra khỏi
kén dễ dàng hơn nhưng cơ thể nó dường như yếu ớt, đôi cánh
rúm ró. Người đàn ông vẫn ở đó, chờ cho đôi cánh bướm có thể
dang rộng và con bướm bay lên. Tuy nhiên, điều đó không bao
giờ xảy ra. Con bướm sẽ chỉ có thể sống phần đời con lại bằng
cách bò với cơ thể khuyết tật và đôi cánh rúm ró. Nó không bao
giờ có thể bay. Mặc dù, người đàn ông có lòng tốt, nhưng anh ta
1 Con bướm và chiếc kén không hiểu quy luật của tự nhiên. Cái kén chật hẹp là thử thách
để sâu có thể hóa bướm. Chỉ có tự mình nỗ lực thoát khỏi cái kén,
chất lỏng trong cơ thể sâu mới chuyển hết sang đôi cánh, giúp nó
có thể bay tự do”. Muốn đạt được thành công, chúng ta phải tự
bước ra khỏi “chiếc kén” của mình, dám mạo hiểm, vượt qua giới
hạn của bản thân để vươn tới thành công. Nếu chỉ phụ thuộc, dựa
dẫm quá nhiều vào người khác, ta sẽ mất đi chính kiến của chính
mình và khó có thể đạt được thành công. Cuộc chiến với cuộc
sống giúp chúng ta phát triển sức mạnh. Không đấu tranh, chúng
ta không bao giờ trưởng thành và mạnh mẽ hơn. Tự mình giải
quyết các vấn đề, không dựa dẫm vào người khác là điều rất quan
trọng để bạn có thể vững vàng trong cuộc sống.
2 Tiếng ồn “Đừng để tiếng ồn của người khác che khuất tiếng nói bên trong
bạn” (Steve Jobs). Bao nhiêu người trong chúng ta bao bọc quanh
mình bằng sự thinh lặng dù trong vài phút ngắn ngủi? Xoay vần
trong đủ thứ âm thanh hỗn tạp, khiến con người mất đi sự tự tại
trong tầm hồn và khó tìm thấy niềm vui. “Ta dại ta tìm nơi vắng
vẻ” như một nốt lặng để người đọc ngồi lại, im lặng vài giây để tự
hỏi, giá trị thinh lặng đóng vai trò thế nào trong đời sống hiện
đại? Đừng để những tiếng ồn ã của cuộc sống nhiễu nhương, của
những gian truân khó khăn che lấp đi giá trị đích thực bên trong
mình. Hãy vươn lên, khẳng định giá trị của bản thân bằng tiếng

TRẦN THANH MINH
nói bên trong, bằng tất cả nghị lực, sự cố gắng hết mình. Đó chính
là thứ quyết định thực tại và tương lai tốt đẹp của chúng ta sau
này.
“Con người vốn dĩ chỉ là một chiếc bình rỗng, bạn cho cái gì vào,
đó đều là lựa chọn của bạn. Bạn đổ nước tinh khiết vào đó, bạn
sẽ thông suốt, đơn thuần, thanh khiết, bạn xúc bùn vào trong
bình, tâm bạn sẽ đầy ắp những vọng tưởng, phúc khí sẽ dần dần
mất đi, bạn đổ cát sỏi vào trong bình, bạn sẽ mệt mỏi nặng trĩu,
bước đi khó khăn”. Sống trên đời, hãy dùng mắt để quan sát,
dùng trí tuệ để cảm nhận, tin tưởng và nắm bắt tất cả những điều
tốt đẹp trên thế gian, rồi cho vào “chiếc bình rỗng” để làm giàu
3 Chiếc bình rỗng cho bản thân. Sau cùng, điều ta nhận lại đó là thành quả, là niềm
vui của lúc thu hoạch. Khi thêm gì đó vào chiếc bình của bản
thân: Hãy dùng mắt để quan sát, dùng trí tuệ để cảm nhận, nắm
bắt tất cả những điều tốt đẹp trên thế gian này rồi cho vào chiếc
bình rỗng để làm giàu cho bản thân. Chỉ cần bạn muốn cho những
điều tốt đẹp vào, tới cuối cùng, bạn sẽ được tận hưởng niềm vui
của lúc thu hoạch. Mỗi chúng ta đều là một chiếc bình rỗng, bạn
bỏ gì vào trong đó, bạn sẽ thu được chiếc bình y như vậy!
“Bạn có biết khi mặt trời lên, bạn còn uể oải trong chăn ấm thì
một ngày mưu sinh của nhiều người đã gần cạn đi một nửa”
(Nguyễn Thiên Hào). Muốn vươn tới thành công, ta chớ nên trì
hoãn. Hãy hướng tầm mắt nhìn lên thật cao và thật xa, trong cuộc
đời rộng lớn ngoài kia còn có biết bao người vẫn đang chăm chỉ,
miệt mài hướng tới mục tiêu của riêng mình. Ta cần thúc đẩy bản
thân không ngừng phấn đấu để vươn lên không ngừng, để không
bị bỏ lại phía sau. Mặt Trời đã luôn dùng toàn bộ năng lượng của
mình để sưởi ấm và tỏa sáng cho mọi thứ trên Trái Đất. Và dù có
4 Mặt trời bất cứ chuyện gì dù tốt hay xấu xảy ra, Mặt Trời cũng chưa từng
nói với Trái Đất câu “Bạn đã nợ tôi rất nhiều điều”. Những đám
mây mịt mù xuất hiện trong cuộc đời của chúng ta không còn là
dấu hiệu của một cơn mưa nặng hạt hay một cơn bão dông đầy
tàn phá nữa. Nó xuất hiện chỉ là để thêm màu sắc vào bầu trời rực
rỡ ánh dương của chúng ta mà thôi. Nếu con người luôn hướng về
phía ánh sáng Mặt Trời thì cái bóng của ta sẽ bị đổ lại ở đằng sau.
Mọi điều phiền muộn và đen tối cũng đều nên được chúng ta bỏ
lại sau lưng, việc của ta là phải luôn hướng về phía trước với sự
lạc quan, niềm tin vào một tương lai rực rỡ.
“Con chim đậu trên cành không bao giờ sợ cành cây gãy, bởi
niềm tin của nó không đặt vào cành cây, mà đặt vào đôi cánh của
chính mình”. Con chim muốn tự do phải học cách bay, con người
muốn giải thoát phải học cách buông bỏ. Mỗi người trong chúng
5 Con chim và đôi cánh ta cần có niềm tin vào chính bản thân mình, tin vào năng lực, trí
tuệ, phẩm chất, giá trị của mình trong cuộc sống. Đứng trước
những khó khăn, thách thức, con người cần phải tự nỗ lực, dựa
vào chính bản thân mình, chứ không phải phụ thuộc vào bất kì
một ai khác. Khi ấy ta sẽ gặt hái được thành công!

TRẦN THANH MINH
Chuyện kể rằng một người thợ làm bút chì trước khi hoàn thiện
sản phẩm của mình đã nói với nó: “Có một số điều con cần biết
trước khi ta đưa con ra ngoài thế giới, hãy luôn ghi nhớ những
điều này và con sẽ trở thành cây bút chì tốt nhất!”. Ngẫm cuộc
đời như chiếc bút chì: Muốn sắc bén thì phải chịu được đao
gươm, gọt giũa. Đôi khi phải trải qua gọt giũa đau đớn, nhưng hãy
nhớ rằng điều đó giúp con trở thành một cây bút chì tốt hơn. Cuộc
6 Cây bút chì sống nằm ở trong tay chúng ta cũng giống như cây bút chì nằm
trong tay người họa sĩ. Bức tranh cuộc đời có đẹp hay không là do
những gì ta đã vẽ lấy. Sống không chỉ để ghi dấu sự có mặt của
mình trên đời mà sống phải cho có ý nghĩa. Không ai thích trải
qua những khoảng thời gian hoặc trải nghiệm khó khăn. Đó
thường không phải là thứ mà mọi người tình nguyện làm. Tuy
nhiên, công bằng mà nói, mỗi chúng ta muốn hoàn thiện hơn đều
phải trải qua những khó khăn.
“Trưởng thành để tôi hiểu được rằng cuộc sống như một bản
nhạc có nốt thăng nốt trầm”. Giống như những khoảng trống giữa
các nốt nhạc mới là thứ làm nên giai điệu cho bản nhạc, giúp chia
tách phân định các nốt và kết hợp chúng thành một khối hòa âm
tuyệt vời, “khoảng trống” còn chính là khoảnh khắc tạm dừng
trong cuộc sống để thư giãn, để suy nghĩ, để hướng tới những
điều tốt đẹp khác. Nhìn đi nhìn lại mọi sự trên đời đều có cái hay
của nó , đều có thể đem đến cho chúng ta một bài học ý nghĩa nào
7 Bản nhạc đó. Đi qua những mối tình chẳng tới đâu bạn học được những bài
học về tình yêu đắt giá, thất bại trong công việc bạn có cơ hội
nhìn lại tất cả, nhớ lại lí do để ta tiếp tục phải thành công. Có thể
chúng ta khốn khổ vì tiền, vì thiếu thốn nhưng chẳng sao cả. Cứ
thử vào hoàn cảnh khó biết đâu lại ló cái khôn, có cơ hội để thử
thách bản thân sáng tạo và trưởng thành. Trưởng thành để tôi hiểu
được rằng cuộc sống như một bản nhạc có nốt thăng nốt trầm, đôi
lúc khiến tôi chao đảo và năm tháng trưởng thành giúp tôi mạnh
mẽ đủ nhiều để không bị vùi dập trước mọi sự ở đời.
8 Dòng nước “Cuộc đời của mỗi người giống như một dòng suối nhỏ chảy trên
sườn núi. Nước đã xuống thì không bao giờ đi lên trở lại để chọn
lộ trình nào khác. Mỗi bước của mỗi chúng ta giống như những
giọt nước. Giọt nước chảy lách qua các viên đá, cây cỏ, không
biết có thực sự chọn lộ trình hay không. Nhưng rồi, không có chỗ
cho nuối tiếc, đã xuống thì khôn thể lên trở lại được nữa. Phải
cam chịu với sự lựa chọn, hay tệ hơn, sự không lựa chọn. Người
chủ động là người biết lèo lái giọt nước bướng bỉnh. Tuy nước
vẫn xuống, nhưng nước có thể tạo nên một dòng suối đẻ biến sau
đó thành một dòng sông lớn, rồi ra biển rộng. Người thức thời
sớm ra biển lớn để vẫy vùng”. Cuộc sống giống như một dòng
nước trong xanh lững lờ trôi, không cần đến những cơn sóng dữ
dội khiến ta thấy chao đảo ngả nghiêng, không cần đến những
màu sắc rực rỡ vì chỉ làm cho ta thêm huyễn ảo về hạnh phúc.
Trên hành trình hữu hạn của đời người, ta chỉ cần những giá trị

TRẦN THANH MINH
tinh thần bao bọc tâm hồn trước cuộc đời lắm nỗi thăng trầm.
Những người dám dũng cảm sống chủ động, tích cực giống như
ánh pháo hoa rực cháy trong đêm, không chỉ tự toả sáng cuộc đời
hạnh phúc, thành công của mình mà còn gieo ánh sáng hy vọng
cho những người xung quanh. Con người cố gắng, con người đấu
tranh, con người kiên cường, con người đạt được thành quả, rồi
cứ thế trong một giây phút huy hoàng con người sáng rực như đóa
pháo hoa trên trời cao. Nó sáng đến mức khiến người khác phải
chói mắt, phải xao xuyến. Nhưng ánh sáng đặc biệt ấy nào có kéo
dài vĩnh cửu. Chúng ta hãy sống như đóa pháo hoa vào đêm giao
thừa. Hãy luôn để lại hình ảnh đẹp và bất hữu trong lòng vạn con
người. Họ thể tàn lụi trong trời đất nhưng sẽ không bao giờ tàn lụi
trong lòng của người khác. Hãy cứ sống rực rỡ nhất có thể, hãy
vươn cao và vươn xa. Hãy tỏa sáng nhiều màu sắc khiến cho mọi
người xung quanh phải ngước nhìn và tấm tắc ngợi khen: “Nhìn
kìa, đẹp quá!” Hãy nhiệt huyết với cuộc đời như hai câu trong bài
9 Ánh pháo hoa
thơ “Vội Vàng” của thi nhân Xuân Diệu: “Thà một phút huy
hoàng rồi chợt tắt/ Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”. Dù chỉ
trong khoảnh khắc ngắn ngủi pháo hoa sáng rồi chợt tàn, thế
nhưng mỗi lần nhắc đến nó lòng người lại cảm thấy hân hoan,
mong chờ được ngắm nhìn. Thay vì làm chiếc pháo hoa yên vị
trong cửa tiệm tiện lợi, chúng ta hãy làm chiếc pháo hoa trong
khoảnh khắc giao thừa. Mặc dù biết rằng sau khi được bắn lên trời
cao, chiếc pháo ấy sẽ tan thành mây khói và không còn vương
chút bụi trần. Nhưng ít ra trong giây phút tỏa sáng ấy, chiếc pháo
hoa đã khiến cho mọi người mỉm cười và mãn nguyện. Nó đã
thực hiện đúng sứ mệnh của mình chính là nở rộ trong đất trời,
mang lại niềm vui cho nhân loại. Con người cũng thế, hãy nhanh
chóng nhận ra sứ mệnh của bản thân mình là gì? Hãy can đảm nở
rộ, tuy rằng sau khoảnh khắc ấy họ chẳng còn gì nơi trần thế này
nhưng ít ra họ cũng đã tỏa ra thứ hào quang của chính mình.
“Cuộc sống giống như một cuốn sách, vài chương buồn, vài
chương vui, vài chương thú vị, vài chương chẳng để làm gì. Nếu
không lật sang trang, tôi sẽ không biết chương tiếp theo là nội
dung gì. Nên sẽ vẫn tiếp tục hy vọng vì không thể biết rằng ngày
10 Chương sách mới sẽ mang tới điều gì cho mình”. Cuộc sống của chúng ta giống
như một cuốn sách mà mỗi bước ngoặt là một chương trong cuốn
sách đó. Chương tiếp theo của cuộc đời mình là sự thay đổi, là
bước ngoặt quan trọng trong cuộc sống, là sự bước tiếp trên hành
trình tiến tới thành công của mỗi người.
11 Con thác Cuộc sống giống như một con thác chảy theo dòng thời gian, đối
với vài người thì nó uốn lượn xinh đẹp, đối với một số khác thì nó
chảy xiết đầy nguy hiểm… Những thác nước dốc đứng hùng vĩ
trông như những thử thách nghiệt ngã mà chúng ta phải đối diện
trong cuộc đời, nếu hoảng sợ và để mình bị nhấn chìm, chúng ta
sẽ bị cuốn hút vào dòng nước xoáy, kéo chúng ta xuống tận vực
sâu, nhưng nếu biết phó thác vào niềm tin, rằng đôi tay của hạnh
phúc đang đón lấy ta ở bên dưới dòng chảy của thác ghềnh, chúng

TRẦN THANH MINH
ta sẽ bớt sợ hãi, dám đương đầu và còn cảm nhận được đâu đó
bên trong những bọt nước đó xuất hiện một cầu vồng. Khi đôi tay
bạn nắm lấy niềm tin một cách chắc chắn, bạn không những có
thể vượt qua được tất cả những phiền muộn và đau khổ của cuộc
sống mà còn cảm thấy đầy nghị lực khi đối diện với những thử
thách và khó khăn trong đời. Thật là một cuộc đời tuyệt đẹp biết
bao khi bạn chiến thắng những chướng ngại. Vật chướng ngại sẽ
trở nên những bậc thang dưới chân bạn. Đôi cánh được tạo ra phù
hợp với sức nặng mà nó đang mang. Bạn có thể vượt qua tất cả
những vấn đề, những ưu phiền và khó khăn trong cuộc sống.
Chướng ngại vật được dành để vượt qua.
“Cuộc đời là bầu trời, mỗi người là một vì sao, chúng ta được
sinh ra để tỏa sáng cho bầu trời này theo cách riêng nhất của
mình”. Bầu trời đêm lung linh ấy không chỉ mang theo nhiều điều
huyền bí, những đường nét, ánh sáng nhấp nháy của các vì sao là
một điều thú vị cho những chuyển động mơ hồ của vũ trụ. Ước
mơ của mỗi người giống như những vì sao lấp lánh trên bầu trời
12 Vì sao
được ví như ngọn hải đăng chiếu sáng chỉ đường dẫn lối cho
chúng ta đi tới đích. Ta yêu những vì sao. Dẫu trời đêm có đen kịt,
mưa giông hay bão tố, những vì sao vẫn chưa bao giờ tắt. Chúng
có thể bị che khuất đi nhưng không bao giờ ngừng phát sáng và
chờ đợi, vì một ngày nào đó chúng sẽ lại lấp lánh trên bầu trời. Ta
muốn sống như những vì sao.
Nếu coi cuộc đời mỗi người là một bài văn, và những chặng
đường đời là những câu văn, thì những quyết định trong đời cũng
giống như những dấu câu... Cuộc đời mỗi người bắt đầu từ một
dấu hỏi. Số phận đặt ra nhiệm vụ cho con người phải giải mã dấu
hỏi bằng những sự lựa chọn. Nhưng cuộc sống lại yêu cầu con
người nhiều hơn là những sự chọn lựa... Mỗi người phải tự tìm
cho mình một cách sống riêng để cuộc đời mình kết thúc bằng
dấu chấm. Nhưng không phải ai cũng có thể đặt cho mình một
dấu chấm. Không ai có thể viết hộ bài văn cho người khác. Mỗi
13 Đoạn văn người chúng ta đều đang tự viết nên bài văn về cuộc đời mình
bằng những dấu câu. Dấu chấm hỏi, dấu chấm lửng, dấu chấm
phẩy, và cả những hệ quả đằng sau những dấu suy ra... Những dấu
ba chấm “...” như là những khoảng lặng. Sẽ có đôi khi sự mệt
mỏi khiến người ta không còn muốn viết tiếp những trang tiếp
theo của đời mình. Nếu buông rơi cây bút, đơn giản là bài văn về
cuộc đời bạn sẽ vĩnh viễn dang dở. Không ai muốn đọc bài văn
dang dở. Một bài văn dang dở là một bài văn vô nghĩa. Còn bạn,
bạn sẽ kết thúc bài văn của mình bằng dấu câu nào? Dấu chấm
hỏi, dấu chấm lửng, một dấu chấm... hay là một dấu chấm than?
14 Chiếc cày “Những điều xấu mà người ta nói về mình chẳng khác nào chiếc
cày, còn tâm hồn mình cũng như mảnh đất. Chiếc cày xé rách
mảnh đất nhưng sẽ làm cho đất thêm phì nhiêu”. Có bản nhạc nào
lại thiếu những nốt trầm? Có bức tranh nào lại vắng đi những màu
xám? Giống như con người không thể lúc nào cũng chỉ toàn là
điểm tốt, hoàn hảo. Những điều xấu mà người ta nói về mình có

TRẦN THANH MINH
thể là những việc làm sai trái hay những thiếu sót mà mình đã
phạm phải trong quá trình sống và học tập, nhưng lắm khi đó là
những lời vu khống mà người khác đặt ra và gán ghép cho mình.
Giống như chiếc cày xé rách mảnh đất, những lời nói của người
khác về điều xấu của bản thân chắc chắn sẽ khiến ta buồn rầu và
sầu não, thậm chí là tức giận và phẫn nộ. Nhưng bạn đừng quên
rằng, chính chiếc cày ấy cũng khiến mảnh đất thêm tơi xốp, phì
nhiêu, chính lời nói xấu cũng khiến ta thêm trưởng thành, bản
lĩnh. Như vậy, những lời nói xấu thật không phải là xấu xa, trái lại
đôi khi nó còn có sức mạnh cải tạo con người, là phương thuốc tốt
nhất để đánh thức, thức tỉnh con người trước những sai phạm của
cuộc đời. Chúng ta không nên sợ và tìm cách tránh xa những lời
chê bai, chỉ trích hay thái độ cay cú, hậm hực với những người
vạch trần cái sai, cái xấu của mình để từ đó phán xét và phục
thiện. Đừng vì những lời xấu khó nghe mà cảm thấy tuyệt vọng,
hãy lấy những lời ấy làm phương tiện, làm động lực để rèn luyện,
hoàn thiện và phát triển mình. Hãy những rằng “thuốc đắng dã
tật”, “ngọc không giũa không thành ngọc quý”, có trải qua đắng
cay, sự gọt dũa, rèn luyện thì mới thành người.
Cuộc sống thiếu vắng tình thương sẽ giống như một chốn sa mạc
15 Sa mạc hoang vu, một nơi lạnh lẽo và vô cảm, thiếu ánh nắng ấm áp của
tình người.
16 Tiếng vọng Con người đối xử với nhau cũng giống như tiếng vọng của ngọn
núi, nếu bạn có thể đối xử tốt với người khác, thì người khác cũng
nhất định đối xử tốt với bạn; nếu như bạn dùng lời ác ý với người
khác, thì người ta cũng sẽ dùng lời ác ý với bạn. Trong đạo Phật,
đối xử tốt với người khác chính là đối xử tốt với mình. Có một
câu chuyện nhỏ đại ý như sau: Ngựa không muốn chia sẻ gánh
nặng với con lừa, sau khi con lừa mệt chết đi, ngựa phải mang
trên lưng toàn bộ gánh nặng của lừa và thêm một bộ da lừa. Phật
Thích Ca Mâu Ni nói: “Nếu bạn phát hiện bị tổn thương, thì đừng
dựa vào đó làm tổn thương người khác”. Phật pháp luôn nhấn
mạnh việc đối xử tốt vối người khác, thực ra đối xử tốt với người
khác là một loại trí tuệ vĩ đại, cần phải biết khi đối tốt với người
khác đồng thời cũng là đang đối tốt với chính bản thân mình. Có
một câu nói rất hay như sau: “Hạnh phúc không nằm ở tài sản,
quyền lực và nhan sắc bạn có được mà nằm ở lối sông của bạn
với những người xung quanh”. Vì vậy khi bạn sống với mọi
người nhất định ghi nhớ phải đối tốt với họ. Trong cuộc sống, mỗi
người chúng ta đều kết giao với đủ kiểu người. Nếu như trong quá
trình kết giao ấy, chúng ta có thể nguyện ý dùng thiện niệm, suy
nghĩ vì họ hoặc trợ giúp họ, thì bất luận là bạn đã bỏ ra công sức
bao nhiêu, bạn sẽ nhận được lợi ích bấy nhiêu. Ngược lại, nếu
trong lòng bạn sinh ra những ý nghĩ không tốt như thù hận, tức
giận, đố kỵ, nhìn vào khuyết điểm của người khác, nói lời lỗ
mãng, cay nghiệt, thậm chí làm ra những hành vi không tốt, thì vô
luận là lý do bạn đưa ra có đầy đủ đến cỡ nào đi nữa, khi người
khác bị tổn thương bao nhiêu, bạn cũng sẽ phải chịu sự tổn

TRẦN THANH MINH
thương bấy nhiêu. Sự tổn thương ấy có thể là vô hình mà bạn

không nhìn thấy được.
Nhà thơ Kahlil Gibran từng viết rằng: “Người ta kể nhau nghe/
Trước khi hòa vào biển/ Dòng sông run rẩy sợ”. Con người cũng
17 Dòng sông
như dòng sông vậy, có những lúc ta cảm thấy sợ hãi trước những
khó khăn, gian khổ trên đường đời chông gai.
Cuộc đời con người như một con thuyền trôi nổi trên đại dương
rộng lớn, không phải lúc nào cũng trời êm biển lặng, mà nhiều khi
chúng ta phải đối diện với giông tố thử thách. Câu nói của Teruko
Kobayashi: “Một hòn đá lăn mãi thì rêu sẽ không bám vào được”
chính là lời khuyên sâu sắc dành cho mỗi người khi bước vào
cuộc đời lắm chông gai này. Hòn đá nếu bị lăn lóc, va chạm với
các vật cản thì rêu sẽ không giờ bám vào nó được nữa. Con người
cũng như hòn đá vậy, nếu chúng ta dũng cảm đối diện và vượt qua
18 Hòn đá những gian nan thử thách, chúng ta sẽ cứng rắn như hòn đá mà
không bị sự ngu ngốc, lười biếng và yếu kém quấn vào thân.
Những giông tố của cuộc đời như để đánh thức con người. Bởi chỉ
có sự thử thách của lửa mới tôi luyện nên những thanh thép cứng
rắn. Khó khăn thử thách chính là cơ hội để con người khám phá
năng lực của chính mình, rèn luyện bản lĩnh và ý chí kiên trì. Để
rồi khi vượt qua thử thách, chúng ta sẽ trưởng thành hơn, gặt hái
những thành công và góp phần xây dựng xã hội phát triển, tốt đẹp
hơn.
Khi đi trên một con đường dài, làm sao chúng ta có thể dễ dàng
gặp được toàn đèn xanh để suôn sẻ trên lộ trình của mình. Đường
19 Đèn đỏ đời cũng như vậy. Đường đời không bao giờ là một hành trình trải
đầy hoa hồng hạnh phúc và ngọt ngào, ở đó sẽ có vài khúc quanh
ta phải gặp vài trạm đèn đỏ.
Cuộc đời cũng giống như hành trình leo núi, bạn chỉ có thể thực
hiện được bằng cách nỗ lực không ngừng để leo lên, thậm chí đôi
khi phải bằng từng bước tiến chậm chạp, đau đớn nối tiếp nhau.
Leo núi là một kinh nghiệm không thể diễn tả thành lời, mà chỉ có
những người cùng leo núi mới có thể thấu hiểu và chia sẻ. Bên
cạnh cảm giác khuây khỏa, thỏa mãn và kiệt sức còn là cảm giác
vui sướng và yên bình như khí trời trên núi. Chỉ có người leo núi
mới được nếm trải hương vị thành công ngọt ngào này. Những
20 Leo núi
người dừng ở dưới cắm trại có thể tìm ra lời biện minh hợp lí để
bào chữa cho sự bỏ cuộc của mình, cũng như sẽ được ấm áp và an
toàn hơn, tuy nhiên họ chẳng bao giờ cảm thấy là mình đã đạt
được mục đích, có cảm giác được sống, được tự hào và vui
sướng. Do đó, ta có thể định nghĩa thành công chính là mức độ
mà con người có thể tiến về phía trước và lên cao, phát triển trong
sứ mệnh của cả cuộc đời mình, vượt qua tất cả những trở ngại hay
nghịch cảnh.
21 Người làm vườn Có một cô gái luôn phàn nàn với cha mình về cuộc sống cô thật
đau khổ. Người cha liền lấy ba nồi nước sôi chứa ba nguyên liệu
khác nhau: trứng, khoai tây và cà phê. Sau một thời gian, trứng
đông cứng lại, khoai tây mềm nhũn ra trong khi nồi chứa cà phê

TRẦN THANH MINH
lại tỏa ra một mùi hương thật quyến rũ. Người cha nói rằng:
“Cùng một hoàn cảnh, nhưng mỗi thứ lại có một cách phản ứng
khác nhau, con người cũng như thế, ta có quyền quyết định cho
cuộc đời mình”. Đọc xong mẩu truyện, tôi lại bắt gặp ý kiến của
Giêm A-len: “Con người ta sớm muộn gì cũng nhận thấy rằng
chính họ là người làm vườn cho tâm hồn và đạo diễn cho cuộc
đời họ”. Một người làm vườn có quyền chọn lựa mùa vụ, giống
cây trồng,… cho mảnh đất của mình. Một đạo diễn có thể quyết
định các tình tiết, diễn biến của bộ phim mà họ đảm nhận. Vậy
nếu đặt chúng ta vào vị trí của một người nông dân và một người
đạo diễn thì sao? Ta sẽ có trách nhiệm đối với quá trình rèn luyện
nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn, quyết định một lối sống, một cách
hành xử của bản thân. Và hơn ai hết, ta sẽ là người chịu trách
nhiệm cho sự lựa chọn của chính mình. Nói cách khác, mỗi người
chính là vị thuyền trưởng lèo lái con thuyền cuộc đời họ, nếu họ
tài giỏi, có nhiều kinh nghiệm, họ sẽ đưa con thuyền cập bến an
toàn, nhưng ngược lại, nếu gặp nguy nan, họ cũng chính là người
sẽ chìm với con thuyền ấy. Bạn sẽ sống cứng cáp như trứng? Bạn
sẽ sống mềm nhũn như khoai tây? Hay bạn sẽ linh hoạt như hạt cà
phê? “Con người cũng như những vật liệu trên, chúng ta có cách
phản ứng khác nhau trong cùng một hoàn cảnh. Con à, dù con sẽ
là trứng, khoai tây hay cà phê, con sẽ phải chịu trách nhiệm cho
mọi quyết định của mình” - Người cha nói với con gái.
Trong cuộc sống của mỗi người, tương lai giống như một chiếc
chìa khóa mở ra một không gian rộng lớn và bao la của sức tưởng
22 Chìa khóa
tượng. Tương lai vừa chứa đựng những ước mơ đẹp đẽ màu hồng
lại vừa ẩn tàng bao nỗi lo âu, bất trắc màu xám.
Theo truyền thuyết, có một loài chim chỉ hót lên một lần trong cả
đời nó. Tiếng hót đó ngọt ngào hơn bất cứ sinh vật trên trái đất
này. Khi vừa rời tổ, loài chim ấy đi tìm ngay một thứ cây có
những cành đầy gai nhọn và tiếp tục bay mãi, không chịu ngơi
nghỉ, cho đến khi tìm được mới thôi. Sau đó, nó cất tiếng hót trên
những cành cây hoang dại, rồi lao thẳng vào cây gai dài nhất và
nhọn nhất, cây gai xuyên thủng qua ngực giữa cơn hấp hối, một
tiếng hót vút cao, thánh thót hơn cả tiếng hót của sơn ca hay họa
mi. Tiếng hót tuyệt vời đánh đổi bằng cả cuộc sống. Trời đất
Con chim ẩn ngừng đọng lại để lắng nghe, còn Thượng đế trên cao thì mỉm
23
mình chờ chết cười. Bởi rằng sự tuyệt vời chỉ có được bằng niềm đau vô tận
ấy… Đối diện với cuộc đời hữu hạn và đầy hiểm nguy, chúng ta
hãy như những con chim ẩn mình chờ chết trong lời kể của
Colleen McCullough, hãy cất lên tiếng hót hay nhất, ý nghĩa nhất
cho cuộc đời bằng sự nỗ lực trau dồi bản thân, khám phá chính
mình. “Rồi những ước mơ mới lại đến, tiếp tục một chu kỳ không
thay đổi, mãi mãi không hề dừng lại ở nơi kết thúc”. Cuộc sống
vẫn sẽ tiếp tục, thời gian vẫn sẽ trôi chảy, mặt trời lặng rồi
mọc,...vạn vật đều đang chuyển động, cớ sao con người vẫn đứng
yên?
24 Hoa dại “Giữa một vùng đất khô cằn sỏi đá, cây hoa dại vẫn mọc lên và

TRẦN THANH MINH
nở những chùm hoa thật đẹp hay, ấn tượng nhất”. Cuộc sống đôi
khi thật diệu kì. Và sức sống của con người, của thiên nhiên thật
mãnh liệt. Bạn có nghĩ vậy không? Vùng sỏi đá là nơi nghèo chất
dinh dưỡng, nhiều sỏi đá, là nơi các loài cây khó có thể ươm mầm
và phát triển. Xa hơn đó là vấn đề môi trường sống khó khăn,
khắc nghiệt, con người khó có thể lớn lên và trưởng thành. Còn
hình ảnh cây hoa dại vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp
để chỉ sức sống, khát vọng sống, sống một cách có ý nghĩa: giữa
vùng sỏi đá khô cằn, cây hoa dại yếu ớt không những cố gắng gìn
giữ sự sống mà còn biết trổ hoa, điểm tô cho cuộc đời. Câu nói
giàu hình ảnh mà hàm chứa ý nghĩa sâu xa, gửi gắm một quan
niệm nhân sinh tích cực: Trong cuộc sống, con người cần phải có
niềm tin, nghị lực sống để vượt qua những khó khăn thử thách,
như thế cuộc sống của con người mới thực sự có ý nghĩa. Nếu
không có nghị lực, không có ý chí thì cuộc sống con người sẽ
không còn ý nghĩa. Vì cuộc sống không phải lúc nào con người
cũng gặp được nhưng may mắn mà đôi khi cũng nếm trải những
cay đắng, khổ đau, con người cần phải có ý chí để vượt qua.
Thậm chí có những lúc bế tắc, tưởng không còn lối thoát thì tình
yêu, niềm tin vào cuộc sống sẽ giúp ta vượt qua tất cả. Và sau
những thời điểm khó khăn ấy, con người tự thấy mình trưởng
thành, chững chạc và bản lĩnh hơn. Ngược lại, khi con người đã
không tự vượt qua được hoàn cảnh khó khăn của mình một lần thì
lần sau cũng có thể không vượt qua và như vậy cuộc đời của con
người đó là một hành trình thất bại.
Nếu cuộc sống là một sa mạc cằn cỗi, hãy biến thành cây xương
rồng gai góc, đâm bộ rễ sâu xuống lòng đất tìm nguồn nước mát
lành, để rồi từ đó nở ra những đóa hoa đầy sức sống. Chính nhờ
25 Cây xương rồng sự linh hoạt thích ứng và thay đổi mà chỉ có xương rồng kiêu
hãnh tồn tại được tại nơi có khí hậu khắc nghiệt ấy. Đời sống luôn
biến đổi không ngừng, nó yêu cầu chúng ta phải dũng cảm, kiên
cường để thích nghi trước những biến động đó.
Con tàu rất an toàn khi neo đậu ở cảng, nhưng người ta đóng tàu
không phải vì mục đích đó. Khi ở trong vùng an toàn chúng ta
cảm giác bình yên, dễ chịu, nhàn hạ,… nhưng khi bước ra khỏi
vùng an toàn lúc đó mới biết giới hạn năng lực cá nhân của mình
26 Con tàu ở mức nào. Chúng ta sinh ra để thay đổi, để cống hiến cho cuộc
đời, để hoàn thành sứ mệnh của riêng mình chứ không phải là để
“tồn tại”, sống một cuộc sống đơn điệu. Ngay bây giờ, hãy nhổ
neo, căng buồm, đón gió và tung hoành giữa biển khơi để khám
phá thế giới bao la ngoài kia.
Ước mơ giống như bánh lái của con tàu. Bánh lái có thể nhỏ và
không nhìn thấy được, nhưng nó điều khiển hướng đi của con
27 Bánh lái con tàu người. Cuộc đời không có ước mơ giống như con tàu không có
bánh lái. Cũng như con tàu không có bánh lái, người không ước
mơ sẽ trôi dạt lững lờ cho đến khi mắc kẹt trong đám rong biển.
28 Hạt giống Mọi thứ trong cuộc sống này đều có niên hạn. Hạt giống để quá
lâu sẽ không thể nảy mầm. Nếu trì hoãn công việc bạn sẽ không

TRẦN THANH MINH
thể thành công. Và tuổi trẻ cũng vậy, nếu cứ mải ngông nghênh
giữa cuộc đời bạn sẽ bỏ lỡ những điều đáng quý.
Bão tố chỉ làm rễ sồi bám sâu hơn vào lòng đất, hãy biến những
thử thách, khó khăn ngày hôm nay trở thành động lực giúp ta tôi
29 Bão
luyện sức mạnh bản thân, ngày càng trưởng thành, bản lĩnh, bình
tĩnh trước mọi biến động cuộc đời.
Nếu trời không gió giông, liệu cây cối có biết được bộ rễ của
mình sẽ có thể vững chãi cắm sâu vào lòng đất đến mức nào? Nếu
sa mạc không cằn cỗi liệu xương rồng có thể hiểu được sức mạnh
30 Gió giông
để trỗi dậy nở hoa. Nếu không có bóng tối, nhân loại có vươn tới
ánh sáng? Và bạn có nghĩ rằng nếu không có đắng cay, liệu con
người có tìm ra được chính mình?
Gà rừng đi mười bước mới nhặt được một hạt thóc, đi trăm bước
mới uống được ngụm nước. Nhưng chúng không mong được sống
31 Gà rừng trong lồng. Con người chúng ta đừng bao giờ vì những giới hạn
hay định kiến mà đóng khung chính mình, hãy mạnh mẽ bứt phá,
vượt ra khỏi vòng an toàn.
Người ngắm sao là vì hai lý do, bởi vì nó lấp lánh, cũng bởi vì nó
không thể chạm tới. Nhưng liệu rằng, cứ mãi ngắm nhìn thứ tươi
đẹp ở phía xa ấy, chúng ta có thực sự cảm nhận được hạnh phúc?
Đôi khi con người ta cứ chạy theo những thứ hạnh phúc xa vời
32 Người ngắm sao ngoài thế giới kia mà quên đi rằng những điều nhỏ nhặt ngay bên
cạnh ta mới thực sự đẹp, giản dị biết bao. Chính vì thế hãy học
cách trân trọng, nâng niu từ những điều nhỏ nhặt nhất, bởi nó là
gia vị, là nguyên liệu, là hành trang để cuộc sống trở nên thú vị
hơn.
Để chuyến tàu có thể cập bến thành công không chỉ cần một
người lái tàu giỏi mà còn phụ thuộc vào các yếu tố ngoại cảnh. Vì
vậy, nếu trong hành trình di chuyển “chuyến tàu” của riêng bạn
có xảy ra bất cứ điều gì không suôn sẻ, hãy cứ bình tĩnh để đương
33 Chuyến tàu đầu. Đôi khi khó khăn chỉ làm chậm chuyến tàu nhưng cũng có
những lúc khiến bạn phải thay đổi cả cung đường. Dù trong
trường hợp nào, chỉ cần bạn có đủ khả năng ứng biến kịp thời,
nhìn về phía ánh sáng thì chắc chắn “chuyến tàu” của bạn sẽ cập
bến an toàn.
34 Cách pha trà Cuộc sống giống như cách pha trà. Hãy đun sôi cái tôi của bạn,
làm bay hơi mọi lo lắng, pha loãng mọi buồn phiền, lọc đi mọi sai
lầm. Và bắt đầu tận hưởng hạnh phúc. Cuộc sống có gam màu
sáng hay tối, tươi tắn hay ủ dột tất cả đều phụ thuộc vào chính ta.
Mọi ưu tư, phiền não, những bộn bề, lo toan có thể chi phối tâm
trí ta hay không đều do chính bản thân ta quyết định. Nhưng để có
một cuộc đời ý nghĩa trọn vẹn, cách sống hết mình, sống vì những
điều tốt đẹp, biết trân trọng những gì mình có và trân trọng giá trị
của bản thân có lẽ là cách tốt nhất. Bởi cuộc sống giống như cách
pha trà. Hãy đun sôi cái tôi của chính mình, làm bay hơi mọi lo
lắng, pha loãng mọi buồn phiền, lọc đi mọi sai lầm. Và bắt đầu
tận hưởng hạnh phúc, hãy sống một cuộc đời thật ý nghĩa, thật
trọn vẹn mà mỗi chúng ta chỉ có một, không hơn một và duy nhất

TRẦN THANH MINH
một mà thôi.
Cuộc đời giống như một chiếc đồng hồ đã lên dây cót, không lúc
nào thôi giục giã chúng ta tiến lên phía trước, không ngừng nghỉ,
để mỗi phút, mỗi giây trôi qua đều là những khoảnh khắc đáng
35 Đồng hồ
sống, đầy ý nghĩa. Và chính mỗi chúng ta cũng cần phải trân
trọng cuộc sống này, trân quý mỗi giây phút trôi đi để sống thật
trọn vẹn, làm nên cuộc đời tươi đẹp cho chính ta.
Hãy sống như một trái dứa, đầu đội vương miện, dáng đứng hiên
ngang. Bề ngoài gai góc, bên trong ngọt ngào. Khi một người đủ
bản lĩnh để chống đỡ và vượt qua nghịch cảnh, đủ tĩnh tại để tận
36 Trái dứa hưởng trọn vẹn niềm vui cuộc sống, thì đó chính là lúc họ đội lên
đầu chiếc vương miện, trở thành nữ hoàng trong thế giới của
chính mình. Đó mới chính là cuộc đời ý nghĩa, trọn vẹn mà ta đã
sống thật lâu và thật sâu trong từng khoảnh khắc...
Cuộc sống như một vòng tròn vẽ bằng tay, không bao giờ có một
37 Vòng tròn vẽ bằng tay vòng tròn hoàn hảo. Việc chúng ta có thể làm là chấp nhận cái
vòng tròn không hoàn mĩ đó thôi.
Cuộc sống cũng giống như kính vạn hoa vậy, bạn tưởng rằng
38 Kín vạn hoa mình chỉ xoay nhẹ một tí thôi nhưng thực ra bên trong nó đã biến
hóa rất nhiều, biến thành cả một thế giới khác.
Người ta nói rằng hoa tuyết là những giọt nước mắt bị kìm nén.
Khi từ trên trời cao xuống hoa tuyết đẹp như nụ cười thiên thần.
Khi nó bay một đoạn đường dài để tiếp - đất, hoa tuyết thật mạnh
mẽ. Nhưng khi chạm xuống đất, nó lại lập tức tan chảy. Hoa tuyết
đẹp đề người khác vui khi thấy nó. Hoa tuyết trông cứng rắn để
39 Hoa tuyết người khác không phải lo lắng cho nó. Hoa tuyết tan lặng lẽ để
không ai phải đau lòng vì nó. Trên cuộc đời này cũng có những
con người đã sống đẹp đẽ, tinh khôi như vậy, họ lặng lẽ, khiêm
nhường hiến dâng cho cuộc đời, không cần báo đáp, không cần
ghi danh, để một mai âm thẩm trở về đất mẹ, mĩm cười mãn
nguyện cho những gì mình đã trao đi.
Số phận tựa như ấm nước sôi sùng sục, còn chúng ta là một nhúm
trà của sinh mệnh. Không có nước sôi để pha trà thì chỉ có thể
nằm một góc; không có sự gột rửa của tạo hóa, đời người sẽ thật
40 Ấm nước sôi
buồn tẻ, vô vị. Lá trà chìm nổi trong ấm nước tỏa ra hương thơm
nồng đượm, con người vượt qua thất bại mới tỏa ra ánh hào quang
đáng ngưỡng mộ.

TRẦN THANH MINH

PHẦN 3: NHỮNG TRÁI TIM
VÀNG SON
TRẦN THANH MINH
01 TẦM QUAN TRỌNG CỦA SỰ TỰ

GIÁC VỚI MỖI NGƯỜI
Ngay từ khi còn nhỏ, những đứa trẻ Do Thái đã được
cha mẹ tôi luyện để trở thành người thành đạt. Ngay từ khi
còn nhỏ, những đứa trẻ Do Thái đã được cha mẹ tôi luyện để
trở thành người thành đạt. Chỉ có 14 triệu dân trên toàn thế
giới nhưng người Do Thái có đến 160 người đã giành giải Noel
ở khắp các lĩnh vực, chiếm khoảng 1/5 số giải thưởng trên toàn
thế giới. Trong 1,426 tỷ phú thế giới thì người Do Thái chiếm
11,6% (165 người). Ở Mỹ, người Do Thái chỉ chiếm 2% tổng số dân nhưng có tới 48% tỷ phú Mỹ là người
Do Thái. Ông chủ Facebook, Mark Zuckerberg, là một trong những người Do Thái xuất chúng này.
Tặng con “tình yêu đống lửa”: Trong khi các dân tộc khác trú trọng vào chỉ số IQ (chỉ số thông
minh) thì người Do Thái lại quan tâm đến chỉ số AQ (chỉ số vượt khó) và chỉ số EQ (chỉ số cảm xúc). Theo
người Do Thái, thành công có công thức như sau: 20% IQ + 80% (AQ + EQ) = 100% thành công. Rõ ràng ở
công thức này, chỉ số thông minh chỉ là yếu tố phụ quyết định thành công của một đứa trẻ. Để tăng chỉ số
AQ và EQ cho trẻ, cha mẹ Do Thái thường không bao bọc con mà dành cho con “tình yêu đống lửa”. Tức là
họ luôn tìm cách nhen nhóm, khích lệ để con phát huy khả năng chứ không phải cho con cảm giác bao bọc,
che chở. Ở trường học, trẻ cũng được dạy cách nhận diện khó khăn, thử thách và cách vượt qua chúng.
Nghệ thuật đọc sách: Người Do Thái cực kỳ coi trọng việc đọc sách, đó cũng là lý do giúp họ trở
thành một dân tộc thông thái. Ngay từ khi còn nhỏ, những đứa trẻ đã được cha mẹ gây dựng tình yêu với
sách và dạy cách đọc sách một cách nghiêm túc, đọc để hiểu và thấm nhuần tri thức chứ không phải đọc
“chơi chơi”.
Dạy con kiếm tiền từ tuổi lên 5: Cha mẹ Do Thái dạy con tự lập từ khi còn rất nhỏ. 2-3 tuổi, đứa
trẻ đã được dạy cách tự chăm sóc, tự phục vụ bản thân như đánh răng, dọn dẹp phòng, cất đồ chơi. Trẻ cũng
đã biết hỗ trợ cha mẹ gấp quần áo, và sắp xếp đồ đạc, bỏ quần áo bẩn vào máy giặt. Lên 5 tuổi, trẻ bắt đầu
được dạy cách sử dụng sức lao động để kiếm tiền. Thay vì cho con tiền tiêu vặt, cha mẹ sẽ giao cho con một
số việc nhà có trả tiền. Cha mẹ phân biệt rất rạch ròi giữa những việc trẻ buộc phải làm để phục vụ bản thân,
tức không được trả tiền.
Gợi ý các luận điểm cơ bản

- Ý 1: Sự tự giác là thước đo trong nhận thức con người để quyết định người đó đã nỗ lực bao nhiêu,

TRẦN THANH MINH
nỗ lực đến mức nào.

- Ý 2: Khi có ý thức tự giác, chúng ta sẽ chủ động vươn xa, cố gắng học hỏi, nghiên cứu, mở rộng
kiến thức, từ đó sẽ có nhiều cơ hội hơn.
- Ý 3: Tự giác giúp ta chủ động thực hiện mục tiêu, lên kế hoạch tương lai. Giúp ta tạo được nên giá
trị của chính bản thân mình.
- Ý 4: Khi có tinh thần tự giác, ta sẽ biết mình cần phải làm gì mà không phải chạy theo, hay nghe
theo ý kiến của người khác không dựa dẫm hay lệ thuộc vào ai.
- Ý 5: Tự giác là một đức tính quan trọng để hình thành nhân cách con người.
Ý thức về sự tự giác trong mình là một cách rèn luyện bản thân được khuyến khích hình thành và
phát triển ngay từ khi còn nhỏ. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu được tầm quan trọng của nó. Trong
cuộc sống, ranh giới giữa người thành công và kẻ thất bại nằm ở chính sự chênh lệch trong ý thức tự
giác. Họ chủ động học hỏi, tiếp thu điều mới hay ĩ lại, dựa dẫm, tự gò bó, thu hẹp mình. Họ mạnh dạn thử
sức ở một lĩnh vực khác, sẵn sàng đến với công việc mới hay chấp nhận an phận với những gì mình đang có
một cách dễ dàng. Thế giới rộng lớn, cơ hội luôn sẵn lòng chào đón chúng ta, chỉ bằng cách tự giác tìm
hiểu, khám phá, tự mình dấn thân trải nghiệm, ta mới có thể lĩnh hội được chúng một cách tự nhiên
nhất. Mỗi người đến với cuộc đời đều mang một sứ mệnh, một khao khát hay nhiều ước vọng riêng. Không
ai có thể nâng gót chân ta mãi mãi trên hành trình tìm kiếm thành công và hạnh phúc, kể cả cha mẹ -
những người yêu thương chúng ta vô hạn, sẵn sàng vì ta mà hi sinh. Bởi vậy, việc phát triển ý thức tự giác
cho bản thân là hành động vô cùng cần thiết. Nếu không rèn giũa trong mình ý thức tự giác, ta sẽ không bao
giờ chạm tới mục tiêu của mình, tất cả kế hoạch vạch ra sẽ mãi chỉ là một “bức tranh”. Sự tự giác là yếu
tố tạo nên màu sắc riêng biệt, là nét đẹp tiềm ẩn tạo nên giá trị cho mỗi người. Nó giúp ta không phải
nghĩ theo hay làm theo, sống theo người khác mà luôn giữ vững chính kiến của mình. Dân tộc Do Thái
tuy chỉ chiếm khoảng 14 triệu dân nhưng lại là quốc gia sở hữu tới 40% tỉ lệ người đạt giải Nobel nhờ
việc rèn luyện tính tự giác khi còn nhỏ. Trẻ em Do Thái lên 3 tuổi đã tự giác làm việc nhà, tự chăm sóc
bản thân và lên 5 tuổi đã biết tự tiếp cận những nguồn tri thức mới. Rèn luyện tính tự giác là một phần
của quá trình hình thành nhân cách tốt đẹp trong con người. Tự giác không đơn thuần chỉ là tự giác học
tập, làm việc mà nhân văn hơn, tự giác là thứ “phấn hồng” gửi đi yêu thương, sự thấu hiểu, cảm thông và
chia sẻ. Một bông hoa đủ đầy thanh sắc, sẽ tự biết vươn lên, con người cũng vậy! Và bạn có can tâm để sự
“ưu tú” của mình bị ăn mòn bởi thụ động không? Tôi thì không, vì tôi biết sự tự giác đã làm chủ cuộc đời
mình rồi.
02 SỨC MẠNH CỦA VIỆC Ý THỨC

ĐƯỢC BẢN THÂN MÌNH
Bill Gates tên đầy đủ William Henry “Bill” Gates là chủ tịch
và nhà đồng sáng lập tập đoàn công nghệ Microsoft. Người đàn ông 69

TRẦN THANH MINH
tuổi với số tài sản gần 80 tỷ USD đã trở thành nguồn cảm hứng về sự đam mê theo đuổi giấc mơ của loài
người trên khắp hành tinh. Ông từng đạt 1590/1600 điểm trong kỳ thi SAT, giống như tỷ phú của Facebook
vào năm 1975, Gates bỏ đại học Harvard - trường Đại học luôn đứng đầu trong bảng xếp hạng thế giới để trở
thành người đồng sáng tạo ra Microsoft cùng Paul Allen theo đuổi đam mê của mình. Mười hai năm sau, khi
mới 31 tuổi, ông đã trở thành tỷ phú trẻ nhất thế giới. Những năm đầu, ông dành phần lớn thời gian để
nghiên cứu, ứng dụng máy tính nhiều hơn lên giảng đường học tập. Dù chưa bao giờ tốt nghiệp, năm 2007
ông vẫn được Đại học Harvard cấp bằng danh dự. Tỷ phú Bill Gates cho rằng, bản thân mỗi chúng ta đều có
những thế mạnh và sự thông minh trên các lĩnh vực khác nhau. Nếu bạn cho rằng bản thân không phải là một
người thông minh thì đơn giản là việc bạn chưa tìm ra những tài năng thực sự của mình mà thôi.
Tỷ phú Bill Gates chia sẻ rằng, ông đã xây dựng sự nghiệp của mình dựa trên lối tư duy lập luận
logic và các kỹ năng toán học trong cuộc sống. Đặc biệt, tỷ phú Bill Gates có thế mạnh như một nhà lập
trình xuất sắc với sự khéo léo trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến kỹ thuật. Tuy nhiên, Bill Gates
cũng từng thừa nhận rằng, bản thân ông thiếu những điểm mạnh khác tiêu biểu là kỹ năng giao tiếp và thuyết
trình trước đám đông. Trong một loạt các bài đăng tải trên trang xã hội Twitter, ông đã có nhiều chia sẻ về
việc định nghĩa sự thông minh của mỗi người và bài học sử dụng thế mạnh của bản thân để thành công trong
cuộc sống cho những người trẻ tuổi: “Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi đã ước bản thân mình có thể biết
được nhiều hơn về việc tìm kiếm và đánh giá tài năng của mỗi người. Tôi nhận ra, trí thông minh được
thể hiện trong rất nhiều hình thái khác nhau. Nó hoàn toàn không phải là khía cạnh một chiều và cũng
không quá quan trọng như tôi vẫn nghĩ. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể tự tin rằng bạn cũng là một người
thông minh trong một lĩnh vực nào đó”. Tỷ phú Bill Gates tin rằng bản thân mỗi chúng ta đều có một thế
mạnh riêng mà người khác khó có thể có được. “Đây chính là một quãng thời gian tuyệt vời để sống và
cống hiến. Hãy tin tưởng và tận dụng mọi thế mạnh của bản thân để thành công hơn trong cuộc sống”,
tỷ phú Bill Gates nhấn mạnh.

- Ý 1: Sức mạnh của việc ý thức được bản thân là sẽ tạo động lực thôi thúc ta sống có ý nghĩa, giục ta
bước ra khám phá chiêm nghiệm cuộc đời.
- Ý 2: Sức mạnh của việc ý thức được bản thân là nó sẽ cổ vũ tinh thần, động viên ta cố gắng, nỗ lực,
phấn đấu, quyết tâm vì những mong muốn, khát vọng.
- Ý 3: Khi ý thức được bản thân mình, ta sẽ biết mình tốt ở đâu, yếu ở điểm nào để từ đó phát huy
điểm mạnh, khắc phục điểm yếu.
- Ý 4: Sức mạnh của ý thức được bản thân mình mang đến là tránh khỏi những rắc rối không đáng có,
giúp ta cư xử khéo léo hơn, tạo được mối quan hệ tốt đẹp.
- Ý 5: Mang đến cho ta sự tự tin, linh hoạt và sáng tạo hơn.
Tại sao con hươu luôn ngẩng cao đầu, kể cả khi chúng đang “ngốn” những chiếc lá xanh? Bởi nó ý
thức được rằng: Nếu cúi đầu thì đôi sừng nhung tuyển sẽ bị mòn mất. Con người cũng vậy! Bản thể nào
cũng có những điều thú vị riêng, cũng ẩn chứa một sức mạnh nội tại rất lớn. Quan trọng là, ta có đủ ý

TRẦN THANH MINH
thức được để phát huy nó hay không. Ý thức bản thân là cách ta tự nhìn nhận, tự khám phá ra năng lực, sở
trường, mong muốn của mình. Việc ý thức được bản thân sẽ là trợ thủ đắc lực, là “đôi giày” bảo vệ đôi
chân chúng ta trên hành trình khám phá và chiên nghiệm cuộc sống. Chỉ bằng cách ý thức được bản thân,
ta mới hiểu mình cần gì, mình hướng đến điều gì và khao khát trở thành người như thế nào. Việc ý thức
được bản thân trước khi tiếp cận, theo đuổi một nguồn tri thức mới, thử sức ở một lĩnh vực mới giúp ta tiết
kiệm được cả thời gian, tiền bạc và công sức mà vẫn có thể đi đúng đường, phát triển đúng hướng. Dù đã
xuất sắc đỗ vào ngành luật của trường Đại học Harvard lừng danh thế giới, nhưng tỉ phú Bill Gates vẫn
quyết định cùng với người bạn Paul Allen thành lập công ty công nghệ Microsoft, vì nhận ra đam mê
mãnh liệt với khoa học máy tính. Nếu không ý thức đúng đắn về bản thân, có lẽ chúng ta sẽ không có
được một phần mềm tiện ích và hữu hiệu cho máy tính như thế. Việc ý thức được bản thân giúp ta phát
hiện được những điểm mạnh để phát huy, đồng thời nhìn ra điểm yếu của mình để cải thiện, khắc phục.
Sức mạnh của việc tự ý thức được bản thân còn giúp ta tránh khỏi những rắc rối không đáng có. Nó giúp
ta có cách cư xử khéo léo, đúng mực, có thể sống an giúp ta tạo được mối quan hệ tốt đẹp với mọi người,
từ đó có thể sống an nhiên, hạnh phúc hơn. Khi ý thức được rõ ràng về bản thân mình, về năng lực, tư duy,
niềm tin, về cảm xúc, dự định và ham muốn, ta sẽ trở nên tự tin, linh hoạt và sáng tạo hơn, ta sẽ có khả
năng đưa ra những quyết định đúng đắn, hợp lí hơn trong mọi hoàn cảnh. Việc tự nhận thức bản thân
chính là những viên gạch vững chắc nhất để ta “lát” bằng con đường leo lên chinh phục “đỉnh núi
Olympia” của cuộc đời mình. Hãy nhớ rằng: “Không một ai có thể làm cho bạn cảm thấy mình thấp kém,
nếu không có sự đồng ý của bạn”.
03 Ý NGHĨA CỦA NHỮNG THÓI

QUEN TỐT
Chúng ta thường vội quy sự thành công của một
người là do họ thông minh, do chỉ số IQ cao hay đồ rằng họ
gặp thời vận và may mắn. Tuy nhiên thành công không đến
khơi khơi mà là cả một quá trình tích lũy và trải nghiệm.
Điểm chung giữa những nhà tỷ phú không phải là chỉ số
thông minh hay chỉ số may mắn, mà đó chính là tình yêu
sách. Như người ta vẫn nói, sách vở là khoản đầu tư sinh lời
nhất. Dù bạn không có khả năng kiếm tiền của một cỗ máy thì thói quen đọc sách vẫn giúp ích rất nhiều cho
tương lai.
Câu chuyện bắt đầu từ cậu thanh niên đến xin việc tại một cửa tiệm bách hóa tại thành phố Omaha
thuộc tiểu bang Nebraska. Công việc của ông bắt đầu với mức lương $2. Vài thập kỉ sau, con số ấy đã tăng

TRẦN THANH MINH
đến hàng tỷ và cả hai thu về hơn $20 tỷ lợi nhuận từ tập đoàn của chính mình – Berkshire Hathaway, tập
đoàn đầu tư lớn nhất hiện tại của Mỹ. Cậu thanh niên đại tài ấy không ai khác chính là Warren Buffett. Và
câu hỏi đặt ra, làm thế nào để trở thành những nhà đầu tư thành công bậc nhất nước Mỹ như thế?
Warren Buffett, chủ tịch kiêm CEO của Berkshire Hathaway tự nhận là một người nghiện đọc sách,
một thói quen mà ông đã hình thành từ rất sớm trong đời. Có những lời kể rằng trong những ngày đầu khởi
nghiệp đầu tư, Buffet đọc 600-1000 trang sách mỗi ngày. Hiện nay dù bận rộn, ông vẫn dành khoảng 80%
thời gian trong ngày để đọc. Danh sách đọc đa dạng từ các tờ báo, tạp chí, báo cáo thường niên đến các loại
sách từ tài chính đến lịch sử và tiểu sử phản ánh hành trình tìm kiếm kiến thức không ngừng nghỉ của ông.
Một trong những cuốn sách yêu thích nhất của ông là The Intelligent Investor (tựa Việt: Nhà đầu tư thông
minh) của Benjamin Graham. Buffet đã đọc cuốn sách này nhiều lần trước khi đầu tư vào thị trường chứng
khoán. Thậm chí cho đến ngày nay, ông vẫn giới thiệu cuốn sách này cho các nhà đầu tư khác. Trong thư gửi
cổ đông hàng năm của mình, ông cũng giới thiệu những cuốn sách đáng đọc. Lời khuyên của Buffet dành
cho mọi người: “Dù cho bạn ở giai đoạn nào của cuộc đời, không ngừng học hỏi và bạn sẽ thành công”.

- Ý 1: Ý nghĩa của thói quen tốt là bước đầu, là nền tảng, là những viên gạch đầu tiên dựng xây cho
thành công và hạnh phúc bước lên.
- Ý 2: Ý nghĩa của những thói quen tốt giúp ta hạn chế tối đa sự mông lung vô định hay sa đà vào
những hành động gây hại tiềm ẩn xung quanh.
- Ý 3: Ý nghĩa của thói quen tốt giúp cho chúng ta luôn ý thức và hướng tới những điều tích cực.
- Ý 4: Thói quen tốt là bản lề để hình thành nên tính cách con người, giúp chúng ta nuôi dưỡng nhân
cách tốt.
- Ý 5: Điều thói quen tốt mang lại như món ăn tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn.
Việc dậy sớm đọc sách, tập thể dục, sống xanh, sống khỏe, sống đẹp... đã trở thành những thói quen
sống tốt được khuyến khích thành cho tất cả mọi người ở bất kì độ tuổi, giới tính hay địa vị xã hội nào. Vậy,
những thói quen tốt có ý nghĩa như thế nào trên hành trình vun đắp và xây dựng cuộc sống ta? Thói
quen tốt là một chuỗi các hành động, việc làm lặp đi lặp lại có tác động tích cực lên đời sống con người.
Việc xây dựng được những thói quen tốt chính là cách ta đang đặt nền móng vững chắc cho sự vươn lên
của thành công và hạnh phúc. Thói quen tốt uốn nắn con người ta vào một đường ray khuôn phép, giúp
chúng ta hạn chế tối đa sự mông lung, vô định hay sa đà vào những hành động gây hại tiềm ẩn xung
quanh. Hình thành được những thói quen tốt, ta sẽ không phải suy nghĩ, tính toán quá nhiều cho việc giải
quyết những vấn đề phát sinh trong cuộc sống. Thói quen giúp chúng ta vận hành ý thức, và thói quen tốt
thì luôn hướng chúng ta đến những giá trị tích cực, giống như phương châm sống nổi tiếng thế giới của
tác giả Simon: “Gieo suy nghĩ gặt hành động, gieo hành động gặt thói quen, gieo thói quen gặt tính cách,
gieo tính cách gặt số phận”. Suy cho cùng, thói quen chính là yếu tố then chốt tạo nên tính cách con
người, thói quen tốt hình thành một nhân cách tốt và một con người có sức ảnh hưởng. Điển hình như

TRẦN THANH MINH
thói quen đọc sách mỗi ngày đã tạo nên một tỉ phú nổi tiếng thế giới Warren Buffet - nhà đầu tư sở hữu
khối lượng tài sản khổng lồ. Giờ đây ông trở thành người truyền cảm hứng gieo thói quen ấy đến với bạn
đọc toàn cầu. Ý nghĩa của những thói quen tốt không chỉ có giúp ích cho một người mà nó còn lan tỏa
năng lượng tích cực đến mọi người. Thói quen tốt không chỉ làm cho cuộc sống trở nên đơn giản hơn mà
nó còn nuôi dưỡng thể chất và cả tinh thần con người. Nó chống lại những áp lực, phát triển sự tự tin và
giúp chúng ta tổ chức cuộc sống một cách khoa học hơn. Hình thành thói quen tốt, ta như có được một
người tri kỉ cùng đồng hành trên con đường chạm tới thành công và hạnh phúc. Những con người vĩ đại đều
đi lên từ bước đệm của việc xây dựng thói quen tốt mỗi ngày. Còn bạn, bạn đã sở hữu những thói quen tốt
nào để hoàn thiện bản thân mình rồi?
04 SỰ CẦN THIẾT PHẢI NUÔI

DƯỠNG TRÁI TIM ẤM ÁP
Trải qua đại dịch khó khăn, cảm ơn những trái tim ấm áp vẫn
đang đong đầy yêu thương và hy vọng. Đại dịch Covid-19 đưa con
người đến với những điều chưa từng có tiền lệ. Đó là đôi bàn tay của
những con người bình thường, làm những công việc bình thường, nhưng
khi đại dịch ập đến, họ trở thành những người lo chuyện “bao đồng”,
hy sinh hạnh phúc cá nhân để mang lại niềm vui ấm áp cho cộng đồng.
Khách sạn “0 đồng” mở cửa đón y bác sĩ: Dịch COVID-19 phủ bóng đen lên ngành du lịch nói
chung và lĩnh vực kinh doanh nhà hàng, khách sạn nói riêng ở TP.HCM. Tuy nhiên, khách sạn Ambassador
Sài Gòn của anh Đinh Quốc Huy trên đường Bùi Thị Xuân (Q.1, TP.HCM) là một trong những ngoại lệ hiếm
hoi. Không có khách du lịch đến cư trú, nhưng khách sạn vẫn hoạt động đêm ngày, trở thành ngôi nhà chung
của những vị khách đặc biệt. Đó là đội ngũ y bác sĩ cùng các tình nguyện viên chống dịch.
Bếp ăn từ thiện: Giữa tâm dịch với nỗi đe dọa chết chóc vần vũ trên đầu, anh Trường vẫn “ăn cơm
nhà, vác tù và hàng tổng”, cùng người dân tham gia cuộc chiến chống dịch, mang lại ánh nắng ấm áp cho
cộng đồng trong những ngày u ám. “Đó trải nghiệm mạo hiểm bởi tiềm ẩn những rủi ro nếu không may bị
nhiễm bệnh, nhưng với tôi và những người đồng hành tại “Bếp nấu tiếp tế chống dịch COVID nhà B” được
cống hiến, được góp phần công sức nhỏ bé của mình để cùng TP.HCM vượt qua “cơn đại hồng thủy”
COVID-19 càn quét đó là điều rất đỗi tự hào”, anh Trường chia sẻ.

TRẦN THANH MINH
Thầy giáo làm “người vận chuyển”: Tháng 7/2021 khi khu phố Bùi Đình Túy, quận Bình Thạnh
nơi nhà thầy giáo Vũ Hoàng Sơn (giáo viên Trường Tiểu học Bình Hòa, quận Bình Thạnh, TP.HCM) sinh
sống có ca mắc COVID-19. Cả khu phố bị phong tỏa. Những ngày sau đó, bà con trong khu phố cũng như
gia đình anh Sơn liên tục nhận được sự trợ giúp từ bên ngoài. “Đều đặn mỗi ngày, những hộp cơm với đầy
đủ các món ăn, hộp bánh hỏi với thịt heo quay, bánh mì, hộp bún. Đó là món quà nghĩa xóm tình làng từ cả
những người không quen biết”, anh Sơn nhớ lại.

- Ý 1: Cần thiết phải nuôi dưỡng trái tim ấp áp vì khi đó ta sẽ biết yêu thương, san sẻ, cảm thông và
thấu hiểu cho những hoàn cảnh kém may mắn quanh ta. Từ đó, giúp ta vui vẻ hơn, hạnh phúc
hơn và biết trân trọng những gì mình đang có.
- Ý 2: Trái tim ấm áp không chỉ mang đến cho chúng ta một tâm hồn nhân văn, đời sống tinh thần
thêm trọn vẹn, phong phú, giàu lòng trắc ẩn.
- Ý 3: Sở hữu một trái tim ấm áp ta sẽ có sức mạnh cứu vớt những mảnh đời lấm lem, bất hạnh, là
nền móng kết thành một bản thể tốt, từ đó dựng xây một xã hội văn minh.
- Ý 4: Có một trái tim ấm áp tả sẽ luôn sẵn lòng trao đi yêu thương và mở lòng đón nhận yêu thương.
- Ý 5: Trái tim ấm áp sẽ là sợi dây vô hình nhưng đầy sức mạnh kéo mọi người lại gần nhau.
Có một câu nói chạm đến tận sâu tim ta thế này: “Nơi lạnh nhất trên thế giới không phải là Bắc cực,
mà là nơi không có tình thương”, quả thực nghe thấm thía vô cùng. Tình yêu thương được chưng cất từ
mạch nguồn trái tim, bởi vậy để có được tình thương, trước hết ta cần phải “cấp dưỡng” để hình
thành một trái tim ấm áp. Nuôi dưỡng trái tim ấm áp chính là cách nuôi dưỡng đứa trẻ lương thiện lớn lên
trong ta mỗi ngày. Có một trái tim ấm áp, ta sẽ biết yêu thương và san sẻ yêu thương, biết cảm thông, thấu
hiểu sâu sắc cho những hoàn cảnh đặc biệt, từ sẽ vui vẻ hơn, hạnh phúc hơn và biết trân trọng hơn
những gì mình đang có. Việc nuôi dưỡng trái tim ấm áp không chỉ giúp đời sống tinh thần của mỗi chúng
ta thêm trọn vẹn, phong phú, mà hơn thế nữa, đó là bước đệm để hình thành nhân cách và vun đắp sự
sống trong ta. Hãy tưởng tượng đến một thế giới u tối, lạnh lẽo, nơi con người chỉ biết ganh đua, cầu cạnh,
tàn nhẫn với nhau, thì liệu có tồn tại sự sống, hay đó là chốn địa ngục trần gian? Sự cần thiết phải nuôi
dưỡng trái tim ấm áp không chỉ có ý nghĩa đối với mỗi con người chúng ta mà nó còn là sức mạnh cứu vớt
những mảnh đời lấm lem, bất hạnh, là “vật liệu rắn chắc” xây dựng nên một -xã hội văn minh, tốt đẹp.
Ai cũng mong muốn được yêu thương, được thấu hiểu, và chỉ bằng cách nuôi dưỡng trái tim ấm áp, ta mới
có thể trao đi và đón nhận những yêu thương ở đời. Giữa tâm dịch Covid-19, việc nuôi dưỡng trái tim ấm
áp lại càng cần thiết hơn bao giờ hết. Trái tim ấm áp của những mạnh thường quân đã cứu giúp cho
những người lao động nghèo có cơ hội được đoàn tụ với gia đình hay có được miếng cơm, manh áo để
trụ lại nơi xứ người trong đại dịch. Việc nuôi dưỡng trái tim ấm áp là sợi dây kéo gần khoảng cách giữa
người với người, giữa những tâm hồn tưởng như xa lạ trở nên đồng điệu đến lạ. Nuôi dưỡng trái tim ấm
áp chính là đang nuôi dưỡng phần “người” để lấn át cái phần “con” trong bản năng vốn có. Không có trái
tim ấm áp, con người ta sẽ mãi bị nhấn chìm trong thói ích kỉ, hẹp hòi và tự bóp nghẹt nhân cách, bóp nghẹt
tương lai của chính mình. Hãy nuôi dưỡng trái tim ấm áp để vun đắp một cuộc đời trọn vẹn, ý nghĩa!

TRẦN THANH MINH
05 VAI TRÒ CỦA TINH THẦN

VƯỢT LÊN NGHỊCH CẢNH
Lan toả những tấm gương vượt lên nghịch cảnh, xây dựng cuộc sống
hạnh phúc. Xét về giới, phụ nữ thuộc phái “chân yếu, tay mềm”, với phụ nữ
khuyết tật lại càng khó khăn, song nhiều chị đã vượt lên nghịch cảnh, biến
những điều không thể thành có thể, biến tuyệt vọng thành hy vọng để tạo lập
hạnh phúc và làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn.
Cố gắng để có cuộc sống tốt đẹp hơn: Chị Nguyễn Thị Thanh, ở thị trấn
Cầu Giát (Quỳnh Lưu) bị khuyết tật ngôn ngữ, mất khả năng phát âm do mắc bệnh u máu và trải qua nhiều
lần phẫu thuật cắt bỏ khối u khi còn nhỏ. Vừa bệnh tật, vừa chịu tổn thương về tinh thần do mặc cảm, song
do hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn, cộng với ý thức trách nhiệm của người chị cả trong nhà, chị Thanh
đã vượt qua tất cả cùng mẹ tìm kế sinh nhai. Sau một thời gian buôn rau, bán dưa cà, đậu phụ, vào năm
2015, chị được Hội Phụ nữ huyện Quỳnh Lưu hỗ trợ xây dựng mô hình thu mua, cung ứng hải sản. Chị
Nguyễn Thị kết nối với doanh nghiệp trao tặng mô hình sinh kế cho phụ nữ khuyết tật ở thị trấn, tổ chức
chương trình bát cháo tình thương cho bệnh nhân nghèo, thăm hỏi, động viên phụ nữ khuyết tật ở xã An
Hoà, huyện Quỳnh Lưu.
Trải qua 7 năm khởi nghiệp, đến nay, chị đã đầu tư 2 kho đông lạnh gắn với chế biến hải sản, sản
phẩm của chị cung ứng cho một số siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch và xuất khẩu ra nước ngoài. Bên cạnh
tăng thu nhập cho gia đình, chị còn tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương với thu nhập từ 4 - 6
triệu đồng/người/tháng. “Mình cố gắng được thì hãy cố gắng để những người thân có cuộc sống tốt hơn và
có điều kiện giúp đỡ được nhiều người hơn” - chị Nguyễn Thị Thanh chia sẻ. Chính suy nghĩ đó, hàng năm,
chị trích hàng trăm triệu đồng từ lợi nhuận và kêu gọi sự đồng hành hỗ trợ những người bạn hàng cùng kinh
doanh hải sản hỗ trợ vốn, trao tặng các mô hình sinh kế và tặng quà cho hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn
trong và ngoài huyện; nhận đỡ đầu một trẻ mồ côi tại xã An Hòa. Năm 2022, chị được nguyên Phó Chủ tịch
nước Trương Thị Mỹ Hoa tặng kỷ niệm chương tôn vinh nữ doanh nhân có trái tim vàng vì cộng đồng.

- Ý 1: Vai trò của tinh thần vươn lên giúp ta vững bước hơn, quả quyết hơn, mạnh mẽ hơn.
- Ý 2: Vai trò của tinh thần vươn lên nghịch cảnh là rèn giũa ta ý chí, nghị lực.
- Ý 3: Nó phát huy những điểm mạnh và hạn chế điểm yếu.
- Ý 4: Nó mang đến cơ hội, điều kiện để ta trải nghiệm cuộc sống ở những nấc thang cao.

TRẦN THANH MINH
- Ý 5: Khi vươn lên nghịch cảnh, nó giúp ta nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của bản thân.
Trong cuốn “Nhật kí Đặng Thùy Trâm”, nữ anh hùng, liệt sĩ có viết: “Đời người phải trải qua giông
tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố”. Câu nói ấy cho thấy, việc vươn lên trước những giông tố,
nghịch cảnh có vai trò vô cùng quan trọng trên hành trình khám phá thế giới và phát triển bản thân
của mỗi người. Nghịch cảnh luôn tồn tại như một quy luật tất yếu của cuộc sống, chỉ bằng cách đi xuyên
qua nó, ta mới có thể hoàn thiện trọn vẹn chặng đường đời của chính mình từ những bước chân nhỏ bé
nhất, dù khó khăn, gian khổ nhưng lại vô cùng ý nghĩa. Sự vươn lên trước nghịch cảnh là biểu hiện của
sức sống, sức phản kháng mãnh liệt ở con người, nó giúp ta rèn luyện ý chí, nghị lực, mài giũa cả sức
mạnh thể chất lẫn sức mạnh tinh thần. Chỉ có khi ở trong nghịch cảnh, ta mới có thể phát huy tối đa sức
mạnh tiềm ẩn mà trước đó còn ngủ quên, nhìn nhận được những điểm yếu để hạn chế, khắc phục, để
không ngừng chiến đấu, không ngừng vươn lên chống lại những khó khăn, thử thách. Đôi lúc ta cho rằng,
nghịch cảnh là màn đêm tăm tối đặt dấu chấm hết mà bỏ qua giá trị thực sự của nghịch cảnh. Nó là cơ hội,
là điều kiện để ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng bậc sâu hơn, đa dạng hơn. Khi vượt qua được
nghịch cảnh, ta sẽ thấy một bản thân trưởng thành hơn, chững chạc đời phía trước. Chính vì không thể né
tránh được nghịch cảnh nên chúng ta bắt buộc phải hoặc vươn lên, hoặc bị nhấn chìm. Tinh thần vươn lên
nghịch cảnh là quá trình ta nhận thức được sâu sắc giá trị của bản thân, giúp ta biết quý trọng hơn những
gì mình đang có, biết sống trọn vẹn và ý nghĩa hơn. Chị Nguyễn Thị Thanh, ở Quỳnh Lưu bị khuyết tật
ngôn ngữ, mất khả năng phát âm do mắc bệnh u máu và trải qua nhiều lần phẫu thuật cắt bỏ khối u khi
còn nhỏ. Vừa bệnh tật, vừa chịu tổn thương về tinh thần chị Thanh đã vượt qua tất cả cùng mẹ tìm kế
sinh nhai. Trải qua 7 năm khởi nghiệp, chị đã đầu tư 2 kho đông lạnh gắn với chế biến hải sản, sản
phẩm của chị cung ứng cho một số siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch và xuất khẩu ra nước ngoài. Bên
cạnh tăng thu nhập cho gia đình, chị còn tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương với thu nhập
từ 4 - 6 triệu đồng/người/tháng. Sự “quật khởi” ấy là minh chứng rõ nét nhất cho sức sống mãnh liệt
của một quốc gia tuy nhỏ bé nhưng không bao giờ chấp nhận “cúi đầu trước những giông tố”. Tại sao lại
để nghịch cảnh cản bước, để rồi chán nản, thất vọng? Hãy dũng cảm bứt phá, nỗ lực và kiên cường, bởi đằng
sau nghịch cảnh chính là ngày mai “rộn ràng, hồng sắc”.
06 ĐIỀU NHẬN ĐƯỢC KHI CON

NGƯỜI ĐOÀN KẾT
Cuối tháng 11/2016 ở các tỉnh phía đông Nhật Bản đã
xảy ra trận động đất lớn kèm theo cảnh báo sóng thần, nơi mà 15
năm trước đã xảy ra thảm hoạ kép lịch sử. Dù đang ở trong tình
cảnh khẩn cấp thì họ vẫn bình tĩnh đi lánh nạn chứ không hề

TRẦN THANH MINH
chen chúc xô đẩy. Có lẽ đối với thế giới thì đó là điều ngạc nhiên nhưng với người Nhật thì hoàn toàn bình
thường. Dù làm việc gì hay ở trong bất cứ hoàn cảnh nào họ cũng trật tự . Đó là do ở một phần tính cách, ý
thức và sự giáo dục của đất nước này từ khi còn ở tuổi mẫu giáo.
Sáng 22.11, Nhật Bản đã phát lệnh cảnh báo sóng thần cao đến 3m sau khi một trận động đất có
cường độ 7,3 độ Richter xảy ra vào tỉnh Fukushima. 15 năm về trước người Nhật đã cho cả thế giới thán
phục vì sự điềm tĩnh và tinh thần đoàn kết sau khi thiên tai ập xuống. Từ em bé mới học cấp 1 cho đến
những người lớn tuổi đều có ý thức rất cao về việc lánh nạn. Tất nhiên trong ý thức của mọi người khi ấy, họ
thật sự hoảng sợ, lo lắng về tính mạng của mình và gia đình, Tuy nhiên, khác xa với khắp nơi trên thế giới,
con người tranh nhau từng miếng ăn, chai nước uống hoặc món đồ trợ cấp thì tại Nhật bản, mọi người xếp
hàng ngay ngắn cả khi di tản và nhận lương thực.
Trận động đất lớn ở tỉnh Kumamoto hồi tháng 4/2016 và trận động đất kèm cảnh báo sóng thần ở
các tỉnh phía Đông vừa qua cũng đã một lần nữa chứng minh được ý thức và tinh thần của người Nhật. Đối
với họ việc chen lấn gấp gáp chẳng có lợi ích gì, ngược lại còn gây thương tích cho chính mình. Sau khi di
tản đến nơi an toàn thì họ chỉ đứng để theo dõi sự việc chứ không hề làm náo loạn hay gây rối. Chính vì thế
mà mỗi đợt thiên tai đi qua, sức tàn phá của nó thật khủng khiếp nhưng cả thế giới chưa bao giờ thấy Nhật
Bản phải gánh chịu thêm một bệnh dịch nào đấy hay là sự cướp bóc của cải từ chính những người cùng cảnh
do đói rét thiếu thốn.

- Ý 1: Khi chúng ta đoàn kết, chúng ta sẽ không cảm thấy lạc lõng, cô đơn, không phải “đơn phương
độc mã” bởi luôn có những người cộng sự ở bên.
- Ý 2: Tinh thần đoàn kết là chất keo bền chặt kết gắn trái tim với trái tim, để chúng ta không còn
khoảng cách, chúng ta đồng tâm hợp lực giúp đỡ nhau tiến bước.
- Ý 3: Khi “sẵn lòng” với tinh thần đoàn kết, ta sẽ mở rộng vòng tay giúp đỡ, hỗ trợ mọi người xung
quanh một cách nhiệt thành nhất, nó nuôi dưỡng và làm giàu trái tim vốn rất ấm áp của ta, tạo
nên một nguồn sức mạnh to lớn “phá tan” mọi rào cản.
- Ý 4: Khi biết nâng cao tinh thần đoàn kết, chúng ta sẽ văn minh hơn, xã hội sẽ tiến vững chắc hơn.
- Ý 5: Khi sống trong cộng đồng đoàn kết, nó sẽ là “nước biển” để ta hòa mình vào đại dương, phát
huy năng lực và cống hiến hết mình cho cuộc đời thêm ý nghĩa hơn.
Tối ngày mùng 5 tháng 6, Quỹ vaccine phòng Covid-19 ra mắt, chỉ sau chưa đầy 24 giờ, quỹ đã tiếp
nhận được hơn 264,8 tỷ đồng, hơn 8.700 USD và hơn 2.700 EUR. Chính số liệu “vàng” ấy, đã cho thấy tinh

TRẦN THANH MINH
thần đoàn kết của dân tộc ta. Vậy, một câu hỏi đặt ra là: “Chúng ta nhận được điều gì khi đoàn kết,
tương trợ lẫn nhau?”. Đoàn kết là sự hợp lực, chung sức của nhiều cá nhân có sự thống nhất về tư tưởng,
hành động nhằm xây dựng một tập thể vững mạnh hướng đến lợi ích chung. Khi sống đoàn kết, ta sẽ không
bao giờ cảm thấy lạc lõng, cô đơn giữa cuộc đời lớn rộng. Tinh thần đoàn kết là chất keo gắn chặt trái tim
với trái tim, tâm hồn với tâm hồn, kéo gần khoảng cách giữa những con người tưởng như xa lạ nhưng khi
được nối kết lại trở nên đồng điệu đến vô cùng. Sống với tinh thần đoàn kết, ta sẽ không bao giờ bị bỏ lại
phía sau và “mở rộng lòng” giúp đỡ, tương trợ những số phận khổ đau, bất hạnh, nuôi dưỡng và làm
giàu cho trái tim ấm áp, tạo nên một nguồn sức mạnh to lớn phá bỏ mọi rào cận giúp con người vượt
qua khó khăn, thử thách. Điều ta nhận được ở tinh thần đoàn kết không chỉ là sức mạnh thể chất mà hơn
thế, sống đoàn kết giúp ta có thể tìm được những người tri âm, tri kỉ luôn sẵn sàng động viên, thấu hiểu
và sẻ chia những lúc ta cảm thấy tuyệt vọng, bế tắc nhất. Từ đó dựng xây nên một cộng đồng xã hội vùng
mạnh, văn minh và giàu đẹp. Ở trong xã hội ấy, mỗi con người đều được tạo điều kiện để phát huy tối đa
năng lực của bản thân, để tích cực cống hiến, dâng tặng, để sống một cuộc đời trọn vẹn và ý nghĩa hơn.
Trong thảm họa sóng thần năm 2012, người dân Nhật vẫn bình tĩnh, ứng phó, người dân bình tĩnh đứng
xếp hàng nhận viện trợ, không có nạn hôi của xảy ra, các cửa hàng giảm giá bán để giúp đỡ đồng bào.
Tinh thần đoàn kết cao độ, sự nhận thức sâu sắc mối quan hệ giữa các nhân và tập thể đã giúp người
Nhật đứng dậy từ thảm họa, được cả thế giới khâm phục. Khi biết sống đoàn kết, biết cùng chung tay,
chung sức vì lợi ích của cộng đồng, xã hội, điều ta nhận lại sẽ nhiều hơn gấp bội lần những gì ta cho đi!
07 TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC

XÁC LẬP MỤC ĐÍCH SỐNG
Có một cô gái Việt Nam bệnh ung thư xương tên Lê Thanh Thúy. Cô ấy mất
năm 19 tuổi. Cô ấy có một điều ước. Và điều ước ấy 17 năm qua đã được hàng vạn
người chung tay viết tiếp qua chương trình vì bệnh nhi ung thư mang chính tên cô:
chương trình Ước mơ của Thúy. Ngày 9.6.2003, khi nhận được giấy báo đậu vào
lớp 10 Trường trung học Thực hành TP.HCM cũng là ngày Lê Thanh Thúy nhận
được kết quả xét nghiệm mình bị ung thư xương. Căn bệnh từng ngày phá hủy cơ thể
cô gái 16 tuổi. Chưa đầy 2 năm Thúy đã phải trải qua 18 đợt vào hóa chất, 3 lần phẫu thuật cắt chi phải và
lần cuối cùng là cắt bỏ đi 1/2 xương chậu. Khó ai có thể lạc quan sống khi đồng hành cùng căn bệnh ung
thư. Thế nhưng trong sự đau đớn tột cùng ấy Thúy chọn cho mình lối sống lạc quan. Vừa điều trị Thúy vừa
đến trường, vừa chia sẻ câu chuyện của mình với những người cùng cảnh ngộ để tiếp thêm cho họ nghị lực
sống. Thúy được mọi người ví như đóa hoa hướng dương luôn hướng về mặt trời.

TRẦN THANH MINH
Câu chuyện nghị lực của Thúy được đăng tải trên báo Tuổi Trẻ đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của
toàn xã hội và khơi gợi lối sống đẹp trong đông đảo thanh niên. Mặc những cơn đau hành hạ, trên giường
bệnh, Thúy cũng chộn rộn góp sức cùng mọi người chuẩn bị Tết Trung thu cho bệnh nhi. Thúy dùng kim chỉ
xâu hơn 100 sợi dây sao làm quà tặng cho bệnh nhi trong đêm Trung thu, trong mỗi hạt sao đều có một lời
chúc may mắn. Đó là những hạt sao may mắn mọi người đã tặng Thúy khi đối diện với lần phẫu thuật cuối,
Thúy muốn gửi lại những điều may mắn cho các bé bệnh nhi. Cả khán phòng xúc động khi Thúy xuất hiện
trên chiếc băng ca, choàng vào cổ từng bệnh nhi vòng sao may mắn sau nhiều ngày tự chuẩn bị. Những ngày
cận kề ra đi, Thúy vẫn lạc quan tìm cách đem đến cho bệnh nhi ung thư những niềm vui bất ngờ nhất. “Còn
quà Noel cho các bé đã chuẩn bị chưa?”, bên bình oxy trợ thở Thúy hỏi với đôi mắt nhắm nghiền, người ở
trạng thái mơ màng vì tác dụng phụ của thuốc morphin giảm đau. Ước mơ của Thúy đã được thực hiện một
cách đầy sáng tạo, ấm áp tình yêu thương từ vạn tấm lòng chung tay góp sức. Từ nhóm tình nguyện Những
ước mơ xanh thuộc Hội LHTN VN TP.HCM làm lực lượng nòng cốt đầu tiên, ngay sau ngày ra đời chương
trình đã có thêm nhóm tình nguyện Chắp cánh ước mơ do nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai tập hợp các bạn trẻ
tại thủ đô Hà Nội, tiếp đến là CLB Niềm tin và Hy vọng, CLB Nụ cười ra đời cùng chăm lo cho bệnh nhi
ung thư phía Bắc; nhóm Blouse Xanh kết nối chương trình làm lực lượng tình nguyện khu vực miền Trung...

- Ý 1: Mục đích sống đúng đắn của giới trẻ có tầm ảnh hưởng rất lớn.
- Ý 2: Mục đích sống đúng đắn có nhiệm vụ dẫn lối, soi đường.
- Ý 3: Xác lập được mục đích sống đúng đắn như kim chỉ nam giúp ta vững bước trên hành trình
khám phá thế giới và hoàn thiện bản thân.
- Ý 4: Mục đích sống đúng đắn sẽ tạo động lực thôi thúc con người tiến về phía trước.
- Ý 5: Xác lập được mục đích sống đúng đắn sẽ tạo cho ta cái nhìn sâu hơn, rộng hơn.
Không phải ai trong chúng ta cũng nhận thức được rằng “sống không cần lâu, chỉ cần sâu là được”.
Và để có thể sống sâu, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc, mỗi con người chúng ta, đặc biệt là giới trẻ
cần phải xác định cho mình một mục đích sống đúng đắn. Mục đích sống chính là những mong muốn,
khát khao, những dự định mà con người luôn hướng đến trên hành trình trải nghiệm cuộc sống: Việc xác lập
mục đích sống đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách, tài năng và
hạnh phúc con người. Xác định mục đích sống chính là ta đang tự xây nên ngọn hải đăng soi đường dẫn lối
cho cuộc đời mình. Mục đích sống giúp ta không bao giờ bị rơi vào trạng thái mông lung, vô định, chán
nản vì không biết mình muốn gì, cần gì như con thuyền lạc giữa đại dương. Chỉ bằng cách tự thiết lập
một mục đích sống cụ thể, đúng đắn, hướng đến những lí tưởng cao đẹp, ta mới có thể vững bước trên hành
trình khám phá thế giới và hoàn thiện bản thân. Những người trẻ càng cần hơn đến việc xác lập mục
đích sống bởi phía trước chúng ta còn cả một quãng đường dài, không thể vô trách nhiệm mà phó mặc,
cũng không thể dựa dẫm vào bất kì ai mãi mãi. Lê Thanh Thúy, cô gái lạc quan, yêu đời với nụ cười hoa
hướng dương, đối mặt với căn bệnh ung thư và cái chết, vẫn mạnh mẽ, sống có ích. Cô đã lập nên quỹ
“Ước mơ của Thúy” để giúp đỡ các bệnh nhân ung thư khác. Tuy Thúy đã mất đi nhưng ước nguyện

TRẦN THANH MINH
cao đẹp của chị vẫn còn mãi với cuộc đời, hàng năm “Ngày hội Hoa hướng dương”, viết tiếp ước mơ của
Thúy, vẫn được tổ chức, thu hút sự tham gia đông đảo của mọi người, đặc biệt là giới trẻ. Thiết lập mục
đích sống có vai trò quan trọng bởi nó tạo động lực thôi thúc con người tiến về phía trước, tạo bệ phóng
giúp cho con người chạm được đến đỉnh cao của sự nghiệp, có được thành công và hạnh phúc. Nhờ việc
thiết lập mục đích sống từ những bước chân đầu tiên, thế hệ trẻ mới không bị vòng xoáy khắc nghiệt của
cuộc đời kéo vào những tệ nạn, những thói hư tật xấu mà tự hủy hoại bản thân, đánh mất niềm tin
người thân. Mục đích sống giúp chúng ta trải nghiệm sâu hơn những tầng bậc diệu kì của thế giới rộng
lớn, phong phú. Đi đúng đường và sống đúng hướng chính là phương châm sống quý giá nhất mà mỗi
người trẻ nên góp nhặt để không phải sống hoài, sống phí, để không phải ngoái đầu nuối tiếc những dấu chân
vô vị đã hằn in trên mặt đất.
ĐIỀU NHẬN ĐƯỢC KHI CON

08
NGƯỜI TUÂN THEO KỈ LUẬT
Bác đã dạy chúng ta nhiều bài học sâu sắc về cách sống, ý thức tổ
chức, kỷ luật, phải biết tuân thủ những qui tắc chung đã được đặt ra và nhiều
bài học thiết thực về chân lí sống “mình vì mọi người” cho dù đó là một cử
chỉ, hành vi đời thường và một trong những bài học đó là mẩu chuyện
“Gương mẫu tôn trọng luật lệ” sẽ cho chúng ta thấy rõ về việc hãy đổi mới
tư duy, kiên trì, quyết tâm sửa đổi lề lối làm việc, dù đó là một việc nhỏ, hãy
đề cao tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, làm việc gì cũng cần
phải tâm huyết, trách nhiệm, thực hiện đúng nội quy.
Hàng ngày, Bác thường căn dặn các chiến sĩ cảnh vệ phải luôn có ý thức tổ chức, kỷ luật, triệt để tôn
trọng nội quy chung. Bác bảo: “Khi bàn bạc công việc gì, đã quyết thì phải triệt để thi hành. Nếu đặt ra cho
mình những việc phải làm thì cương quyết thực hiện cho bằng được”. Một hôm Bác đến thăm một ngôi chùa
lịch sử. Đúng dịp lễ nên khách nước ngoài và nhân dân đến chùa rất đông. Bác vừa vào chùa, vị sư cả liền ra
đón Bác và khẩn khoản xin Bác đừng cởi dép. Bác không đồng ý. Đến thềm chùa, Bác dừng lại để dép ở
ngoài rồi mới bước vào, và giữ đúng mọi nghi thức như người dân đến lễ. Trên đường từ chùa về nhà, xe
đang bon bon, bỗng đèn đỏ ở một ngã tư bật lên. Đường phố đúng lúc đông người. Xe chở Bác cũng như các
xe khác đều dừng lại cả. Mọi người trong xe lo lắng nhìn nhau. Nếu nhân dân trông thấy Bác, họ sẽ ùa ra ngã
tư này thì dễ gây tắc nghẽn. Nghĩ vậy, cả xe bèn cử một chiến sĩ cảnh vệ chạy đến bục yêu cầu công an giao
thông mở đường cho xe Bác. Nhưng Bác đã hiểu ý. Bác ngăn lại rồi bảo: Các chú không được làm như thế.
Phải gương mẫu tôn trọng luật lệ giao thông, không nên bắt người khác nhường quyền ưu tiên cho mình. Ai
cũng thấm thía lời Bác dạy... Qua mẫu chuyện chúng ta có thể thấy người đứng đầu phải thực sự gương mẫu,

TRẦN THANH MINH
là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. Bác nói: “Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước
cho người ta bắt chước”, “Tự mình phải chính trước, mới giúp người khác chính. Mình không chính mà
muốn người khác chính là vô lý”. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Điều này càng
đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên (nhất là Lãnh đạo chủ chốt) từ việc nhỏ đến lớn, từ việc riêng đến việc chung,
từ trong cuộc sống đến công việc thường ngày luôn luôn phải nỗ lực thực hiện tốt phương châm “Nói đi đôi
với làm” và làm “đúng quy định”.

- Ý 1: Có khả năng sắp xếp, tổ chức cuộc sống, công việc một cách khoa học.
- Ý 2: Rèn luyện bản thân khả năng làm chủ mình, tạo ra sự thống nhất cao.
- Ý 3: Hướng bản thân trở thành người có bản lĩnh, quy củ, nghiêm túc.
- Ý 4: Một người kỉ luật bao giờ cũng được tin tưởng, tín nhiệm và sự yêu mến của mọi người xung
quanh, uy tín bản thân cũng được nâng cao.
- Ý 5: Tạo nên sự công bằng, bình đẳng, bảo vệ lợi ích của cá nhân, tập thể.
Sẽ như thế nào nếu tất cả mọi người trên thế giới đều sống không có kỉ luật? Cuộc sống sẽ như một
“cuộn tơ bị vò rối”, hỗn loạn và không bao giờ có thể tiến đến văn minh, hiện đại được. Kỉ luật đóng một
vai trò hết sức quan trọng trong quá trình trưởng thành của mỗi con người và cho cả sự phát triển của
cộng đồng, xã hội. Điều nhận được khi con người biết tuân theo kỉ luật là khả năng sắp xếp, tổ chức cuộc
sống một cách khoa học. Tuân theo ki luật đồng nghĩa với việc mỗi người chúng ta đang tự uốn nắn
mình vào những đường ray đi đúng hướng, không bị sa lầy trong vũng bùn của tệ nạn. Tuân theo kỉ luật
là cách để ta rèn luyện bản thân, rèn luyện khả năng làm chủ chính mình, tạo ra được sự thống nhất cao
về nhận thức, ý chí và hành động. “Phiên bản tốt hơn” mà ta nhận được sau những lần tuân theo kỉ luật là
một con người có khuôn phép, có bản lĩnh, có thể kiểm chế được những ham muốn tầm thường để
hướng đến lí tưởng cao đẹp. Những người luôn tuân theo kỉ luật dù ở bất kì địa vị, chức vụ nào cũng luôn
nhận được sự yêu mến, tín nhiệm của mọi người xung quanh. Tuân theo kỉ luật giúp chúng ta có thể rèn
luyện bản thân về cả thể xác lẫn tinh thần. Ví như “người lính” được rèn từ môi trường quân ngũ với tính
kỉ luật cao và có phần khắc nghiệt, họ đều mang trong mình sự cường tráng, dũng mãnh và ý chí sắt đá,
không dễ dàng gục ngã trước những khó khăn, thử thách. Tuân theo kỉ luật không chỉ có ý nghĩa đối với
mỗi cá nhân mà còn là yếu tố then chốt để xây dựng một cộng đồng xã hội văn minh, giàu đẹp. Bác Hồ là
một tấm gương sáng về tinh thần kỉ luật. Một hôm Bác đến thăm một ngôi chùa lịch sử. Đúng dịp lễ nên
khách nước ngoài và nhân dân đến chùa rất đông. Bác vừa vào chùa, vị sư cả liền ra đón Bác và khẩn
khoản xin Bác đừng cởi dép. Bác không đồng ý. Đến thềm chùa, Bác dừng lại để dép ở ngoài rồi mới
bước vào, và giữ đúng mọi nghi thức như người dân đến lễ. Kỉ luật là nguyên tắc tổn tại của một cơ quan,
tổ chức hay lớn hơn là của cộng đồng, xã hội. Việc tuân theo kỉ luật tạo nên sự công bằng, bình đẳng cho
tất cả mọi người, bảo vệ được lợi ích của mỗi cá nhân, tạo nên sự thống nhất trong nề nếp, nguyên tắc
tập thể và sự hiệu quả cao trong công việc. Giá trị lớn nhất khi mỗi chúng ta biết tuân theo kỉ luật là khả

TRẦN THANH MINH
năng trở thành một con người có kỉ luật, có nguyên tắc sống đúng đắn, mô rộng cánh cửa tiến đến thành
công và hạnh phúc.
NÊU HẬU QUẢ TỪ THÓI ĐUA

09
ĐÒI CỦA THANH NIÊN
Trẻ em là chủ nhân tương lai của đất nước, là hạnh phúc
của mỗi gia đình, là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Trên thực tế, phần lớn các em đáp ứng được sự mong mỏi
của gia đình và xã hội, sống có lý tưởng, không ngừng tu dưỡng về
đạo đức, nỗ lực học tập, tiếp thu kiến thức nhằm cống hiến sức lực,
trí tuệ của mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy
nhiên, do đặc điểm phát triển về tâm, sinh lý của lứa tuổi này là
nhân cách chưa hoàn chỉnh, nông nổi, dễ bị kích động, khó kiềm chế và đặc biệt là hiểu biết về pháp luật
chưa sâu sắc, chưa toàn diện nên một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên ở độ tuổi chưa thành niên sống
buông thả, đua đòi hoặc vì những lý do khác mà dẫn đến thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, thậm chí có
nhiều trường hợp đã có hành vi phạm các tội phạm hình sự - đã và đang là vấn đề gây nhức nhối trong xã
hội.
Trong thời gian qua, xu hướng phạm tội ngày càng được trẻ hoá với các vi phạm pháp luật mang
tính tập thể, quy mô ngày càng lớn, tội phạm vị thành niên ngày càng gia tăng, điều đáng lo ngại hơn là trẻ vị
thành niên trong thời gian gần đây lại phạm các tội đặc biệt nghiêm trọng, kể cả các tội phạm giết người,
hiếp dâm, buôn bán ma tuý, cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cưỡng đoạt tài
sản… ngày càng có xu hướng tăng lên, theo số liệu thống kê của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã
hội thì tình hình tội phạm giết người ngày càng tăng lên, nguy hiểm và đáng báo động là trong thời gian gần
đây nhiều đối tượng thực hiện tội phạm giết người lại rơi vào một số bị can, bị cáo có tuổi đời còn rất trẻ và
số lượng này không ngừng tăng lên trong thời gian gần đây, phải chăng đó chính là những dấu hiệu đã đến
lúc phải báo động về việc giá trị đạo đức của một bộ phận trẻ vị thành niên đã bị xuống cấp nghiêm trọng.
Theo báo cáo của Bộ Công an, năm 2001 có 11.376 người chưa thành niên vi phạm pháp luật, trong đó
48,99% là trộm cắp, 4,29% là tội cướp, 0,76% giết người, 11,4% là cố ý gây thương tích, … nhưng đến năm
2008, số người chưa thành niên vi phạm pháp luật đã tăng lên thành 17.138 em, trong đó chiếm đa số vẫn là
tội trộm cắp (chiếm 41,37%), 1,52% là giết người, cướp và cướp giật chiếm 9,58%, … (Chỉ tiêu trẻ em Việt
Nam, 2008-2009). Tại Hà Nội, theo thống kê của cơ quan chức năng, từ năm 2008 - 2011 đã xử lý 968 đối
tượng trong lứa tuổi còn ngồi trên ghế nhà trường vi phạm pháp luật hình sự.

TRẦN THANH MINH
- Ý 1: Phung phí về thời gian, tiền bạc, của cải, hại hơn là làm tổn thương, đứt gãy sợi dây kết nối
giữa cha mẹ và con cái.
- Ý 2: Làm xấu đi tính cách, nhân phẩm và nhận thức của con người; sâu hơn có thể là nguyên nhân
dẫn đến những lầm lỗi không đáng có.
- Ý 3: Làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc học tập và cuộc sống thường nhật, không định hình tương
lai phía trước mà chỉ biết chạy đua với những thứ “thời thượng”.
- Ý 4: Đi sai đường, lệch hướng, luôn cảm thấy mọi thứ đều không đủ với nhu cầu, không có mục
tiêu và lí tưởng phấn đấu.
- Ý 5: Làm ảnh hưởng đến gia đình, xã hội, làm xấu đi “thuần phong mĩ tục”.
Chúng ta nói gì về hậu quả của thói đua đòi ở giới trẻ ngày nay? Đua đòi về lời ăn tiếng nói, đua đòi
về những món đồ xa xỉ, về phong cách sống, ... và thậm chí là đua đòi về cả những trò chơi nguy hiểm đến
tính mạng. Tất cả những thói đua đòi ấy đều đang dần tác động tiêu cực và gây ra nhiều hậu quả
nghiêm trọng không chỉ cho bản thân mỗi người trẻ mà còn ảnh hưởng đến cả gia đình và xã hội. Thói
đua đòi, chạy theo những thứ không hợp với lứa tuổi, hoàn cảnh dẫn đến sự phung phí về thời gian, tiền
bạc, của cải. Nhiều gia đình đã rơi vào tình trạng “tán gia bại sản” vì thói đua đòi của con em mình,
chúng đem cả tính mạng ra để đe dọa những người làm cha, làm mẹ phải đáp ứng tất cả những nhu cầu
của chúng. Những người trẻ chạy theo thói đua đòi thường thích bị chê bai, dè bỉu mọi người xung
quanh. Đồng ý rằng, ai cũng có quyền có một phong cách nhưng đó phải là những thứ phù hợp với thuần
phong mỹ tục, văn hóa và đạo đức dân tộc. Chúng ta không thể cậy vào cá tính để sống bừa, đó chỉ là lối
sống thỏa mãn những ham muốn nhất thời và nó hoàn toàn có thể kéo con người ta sa lầy vào vũng bùn
của tệ nạn, của những cái xấu, cái ác. Thói đua đòi ảnh hưởng không nhỏ đến việc học tập và cuộc sống
thường nhật của giới trẻ. Ta không thể tập trung học hành tốt được khi cứ mải chạy theo những mốt thời
trang đang thịnh hành, mải chen chân vào “cuộc đua” chứng tỏ sự thời thượng của bản thân. Thói đua đòi
“ép” ta đi sai đường, lệch hướng, luôn cảm thấy hoang mang, vô định, không có ý chí, không có mục
tiêu và lí tưởng sống đúng đắn. Thói đua đòi ở giới trẻ càng phổ biến thì cộng đồng, xã hội lại càng xuất
hiện nhiều tệ nạn, và đáng buồn thay, độ tuổi của những tên tội phạm nguy hiểm càng ngày càng được trẻ
hóa. Theo kết quả nghiên cứu của Viện Tâm lí học - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà
Nội từ năm 1986 đến nay, số trẻ vị thành niên phạm tội trung bình hàng năm đã tăng từ 4,1% đến 10%
tổng số tội phạm. Nguyên nhân phạm tội chính một phần xuất phát từ thói ăn chơi đua đòi của giới trẻ.
Lớp trẻ chúng ta là mắm non tương lai của đất nước, lẽ nào chúng ta lại dễ dàng bị thói đua đòi lấn át như
vậy?
MẶT TÍCH CỰC CỦA NHỮNG

10
NGHỊCH CẢNH

TRẦN THANH MINH
Những dòng nhật ký của Liệt sĩ, Bác sĩ Đặng Thùy Trâm đã trở về nhà
như một huyền thoại sau 35 năm lưu lạc trên đất Mỹ. Nhờ vậy mà hôm nay chúng ta
được đọc những dòng tâm tình sâu lắng, đầy nước mắt của chị. Những ghi chép của
chị về những ca phẫu thuật ổ bụng, đoạn chi, những ca thương vong, những tình huống
cấp cứu, những giờ giảng dạy chuyên môn, những nghẹn ngào trước nỗi đau, những
xót thương trước mất mát hi sinh quá lớn của đồng đội, đồng bào trong chiến tranh,
những tâm sự đau buồn thầm kín của người con gái xa gia đình người thân, ... nhiều nhiều nữa được chị viết
ra chân thực và sống động giúp cho ta hình dung phần nào công việc và hoàn cảnh chị gánh vác, chịu đựng,
đầy gian lao nguy hiểm.
Tràn đầy trong hai cuốn nhật ký của Đặng Thùy Trâm là tình yêu thương chị dành cho mọi người,
cho đất nước, cho miền Nam khói lửa, cho miền Bắc gian khó, cho người thân, cho mẹ cha, cho bạn bè đồng
nghiệp, cho thương bệnh binh, cho anh em đồng đội, … một tình yêu thương chân thành da diết hiếm có.
Chính tình yêu ấy đã giúp chị vượt qua nỗi buồn đau còn u uất trong lòng, vượt qua những ngày tháng khốc
liệt dữ dội, khó khăn ghê gớm, chồng chất, ở một vùng đất khói lửa chết chóc diễn ra hàng ngày, để làm tròn,
làm hết chức phận, làm đến tận cùng của sự hy sinh mà hai chữ “tận tụy” không đủ lột tả được. Những đồng
đội cũ còn sống đến hôm nay có thể không nhớ hết các sự kiện mà bụi thời gian đã che phủ, nhưng không
thể nào quên được tình yêu thương chị để lại trong lòng bao người. Là người thầy thuốc đấu tranh với
thương tật giành lấy sự sống hiểm nghèo trong thời bình đã là khó nhọc, huống hồ giữa một vùng đất kẹp
giữa hai trận tuyến ác liệt nhất của chiến tranh, ngày ngày đạn bom cày xới, nơi mà như chị viết “cái chết
đến còn dễ hơn cả bữa ăn”, chị đã sống, làm việc không kể ngày tháng, từ sáng sớm cho đến tối khuya, thùy
mị, dịu dàng, dễ xúc động mà gan góc đến lạ lùng như thế suốt mấy năm ròng, từ lúc rời giảng đường Đại
học Y khoa Hà nội tình nguyện vào Đức Phổ Quảng Ngãi cho đến lúc hy sinh, tạo nên một số phận quá đỗi
đặc biệt: thu phục được cả sự kính trọng của những người lính khác biệt cả về dòng máu, đối nghịch cả về
chiến tuyến. Cuộc đời ngắn ngủi, vẻ vang, thấm đẫm yêu thương, rực sáng như một giải sao băng của nữ
Liệt sĩ - Bác sĩ Đặng Thùy Trâm là tấm gương sáng, rất sáng về lẽ sống, về tình yêu con người, về “bầu bí
thương nhau”, về đạo đức nghề nghiệp, về lòng tự trọng cho tất cả chúng ta, đặc biệt cho các thầy thuốc trẻ
hôm nay và mai sau nữa.

- Ý 1: Nghịch cảnh chính là “lực phản” thể hiện quyết tâm của con người, là môi trường rèn luyện
cho chúng ta một tinh thần bền bỉ, một ý chí sắt đá, can trường.
- Ý 2: Nghịch cảnh là tình thế khiến ta phải giật mình nhận ra, để không bị nhấn chìm, ta cần phải
học bơi, để không bị tụt xuống dốc ta phải gắng sức leo thật nhanh.
- Ý 3: Nghịch cảnh giúp ta phát huy tối đa được sức mạnh về cả thể chất lẫn tinh thần, mới có thể
nhìn nhận được những yếu thế của bản thân để cải thiện, khắc phục.
- Ý 4: Chỉ khi vượt qua nghịch cảnh, đối diện với nghịch cảnh ta mới có thể trưởng thành.
- Ý 5: Nghịch cảnh giúp chúng ta biết quý trọng những gì mình đang có, tô đậm và tôn vinh vẻ đẹp,
ngợi ca những giá trị nhân văn cao đẹp.

TRẦN THANH MINH
Chúng ta thường nói về nghịch cảnh với những suy nghĩ tiêu cực, rằng đó là khởi đầu của thất bại,
của những đau thương, mất mát. Thế nhưng, ở một khía cạnh khác, đôi khi ta sẽ nhìn thấy được những
mặt tích cực sáng lên giữa màn đêm u tối của nghịch cảnh. Nghịch cảnh chính là môi trường rèn luyện
cho chúng ta một tinh thần bền bỉ, một ý chí sắt đá, can trường. Thực chất của nghịch cảnh không phải là
dòng sông nhấn chìm cuộc đời mà nó là tình thế khiến ta phải giật mình nhận ra, để không bị nhấn chìm,
ta cần phải học bơi. Đôi khi con người ta vì luôn ở trong vùng an toàn mà cảm thấy thỏa mãn với chút năng
lực nhỏ bé của mình, trở nên kiêu căng, ngạo mạn. Chỉ có ở trong nghịch cảnh, ta mới có thể phát huy tối
đa được sức mạnh về cả thể chất lẫn tinh thần, mới có thể nhìn nhận được những yếu thế của bản thân
để cải thiện, khắc phục. Như con bướm non phải thoát khỏi cái kén một cách rất đau đớn mới có thể hình
thành đôi cánh để bay cao, con người chúng ta chỉ khi vượt qua được nghịch cảnh mới có thể trưởng
thành, mới có thể vững bước trên những chặng đường đời phía trước. Chính nghịch cảnh đã làm nên
một bác sĩ Đặng Thùy Trâm kiên cường, bất khuất, một nữ anh hùng dân tộc dù phải sống trong bom
đạn khắc nghiệt của chiến tranh vẫn luôn nuôi dưỡng trong mình một tình yêu văn chương, yêu cuộc
sống tha thiết, mãnh liệt. Đối với chị, nghịch cảnh không bao giờ là vật cân kéo lùi bước chân mà ngược
lại, nó thôi thúc, giục giã chị phải chiến đấu hết mình vì Tổ quốc, vì nhân dân. Nghịch cảnh giúp chúng
ta biết quý trọng những gì mình đang có. Vượt qua nghịch cảnh, ta sẽ sống một cuộc đời trọn vẹn hơn, ý
nghĩa hơn. Nghịch cảnh cũng là nơi những tình cảm chân thành của con người được bộc lộ sâu sắc
nhất. Từ những con người xa lạ, trong nghịch cảnh của đại dịch Covid-19, họ tìm đến nhau, giúp đỡ,
san sẻ, động viên nhau vượt qua khó khăn, gian khổ. Chính nghịch cảnh đã tô đậm và tôn vinh tỉnh
người, ngợi ca những giá trị nhân văn cao đẹp. Mỗi chúng ta, phải luôn biết nhìn vào mặt tích cực của
nghịch cảnh để không ngừng rèn luyện, phấn đấu, không ngừng dấn thân để phát triển, hãy như những chú
cá lội ngược dòng để bơi.
VAI TRÒ CỦA NHỮNG KHÓ

11
KHĂN TRONG CUỘC SỐNG
Trang báo The Athletic bày tỏ sự ấn tượng với hành trình giành vé
dự World Cup 2023 của đội tuyển nữ Việt Nam. Đội tuyển nữ Việt Nam
sẽ là 1 trong 8 tân binh góp mặt ở giải đấu gồm 32 đội tại World Cup
2023 diễn ra ở Australia và New Zealand. Trận đầu tiên của tuyển nữ
Việt Nam sẽ chạm trán đội tuyển Mỹ, một cường quốc ở môn bóng đá
nữ và là nhà vô địch trong 2 kì World Cup gần nhất. “Những cầu thủ
nữ của Việt Nam, họ là những huyền thoại. Họ đã tạo ra lịch sử này”, tiền vệ Lee Nguyễn chia sẻ. Trước

TRẦN THANH MINH
trận ra quân của tuyển Việt Nam, truyền thông quốc tế đã tìm hiểu và bày tỏ sự ngưỡng mộ khi biết các cầu
thủ nữ Việt Nam đều phải đối mặt nhiều khó khăn trước khi tạo nên chiến tích lịch sử này.
Kể từ khi được thành lập từ năm 1997, đội tuyển nữ Việt Nam có nhiều cầu thủ phải làm nhiều công
việc khác nhau để duy trì cuộc sống. Khi đó, bóng đá nữ không được đãi ngộ cao và bây giờ vẫn thế. Như
chi tiết được đăng tải trên tờ New York Times tuần này, các thành viên tuyển nữ Việt Nam chỉ nhận 850
USD (20 triệu đồng) trong thời gian tập trung dự World Cup. Một số câu lạc bộ ở Việt Nam trả từ 200 đến
300 USD (khoảng 5-7 triệu đồng) mỗi tháng cho cầu thủ. Các thành viên của câu lạc bộ nữ TPHCM sống
trong trung tâm bóng đá của câu lạc bộ trông như một kí túc xá. Tiền vệ Tuyết Dung ở quán ăn ở Hà Nam,
tiền đạo Hải Yến và Bích Thuỳ kinh doanh quần áo, mĩ phẩm qua mạng. Ngay cả siêu sao kiêm đội trưởng
Huỳnh Như, cầu thủ duy nhất đang chơi ở nước ngoài (giải hạng 2 Bồ Đào Nha) cũng đang buôn bán dừa tại
quê nhà ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, trích dẫn bài viết của The Athletic. 25 năm sau trận đầu tiên của
FIFA, Việt Nam đã vượt qua vòng loại World Cup 2023. Chiến thắng trước Đài Loan (Trung Quốc) hồi
tháng 2.2022 đã giúp tuyển nữ Việt Nam giành tấm vé lịch sử ngay cả khi đại dịch COVID-19 ập đến với
đội. Đối đầu cường quốc của môn bóng đá nữ: Tuy nhiên, giải đấu đã khởi tranh và các học trò của huấn
luyện viên Mai Đức Chung cần phải chấp nhận thực tế rằng trước mắt họ vẫn còn nhiều gian nan. Ở vòng
bảng World Cup 2019, tuyển Mỹ đã đánh bại Thái Lan với tỉ số 13-0, đây là chiến thắng có cách biệt đậm
nhất trong lịch sử World Cup nữ. Hầu hết cổ động viên cũng như giới chuyên môn đều không nghĩ tuyển nữ
Việt Nam có thể tạo bất ngờ trước Mỹ. Tuy nhiên, một bàn thắng vào lưới tuyển Mỹ cũng đủ để người hâm
mộ bóng đá Việt Nam có thể tự hào.

- Ý 1: Khó khăn thách thức tạo động lực để vươn lên, để nỗ lực hết mình vì những mục tiêu lớn lao
phía trước.
- Ý 2: Khó khăn, thử thách chính là môi trường thích hợp để ta có thể phát huy tối đa điểm mạnh,
đồng thời nhìn nhận được những điểm yếu để khắc phục, cải thiện.
- Ý 3: Khó khăn là rào cản nhưng đồng thời cũng là bệ phóng mà vượt qua được nó, ta sẽ thấy một
bản thân trưởng thành hơn, chững chạc hơn, biết suy nghĩ.
- Ý 4: Khi đứng trước khó khăn, thử thách, ta mới biết trân trọng những gì mình đang có, biết ơn
những khoảnh khắc bình yên, hạnh phúc luôn hiện hữu thường nhật.
- Ý 5: Khó khăn, thử thách như chất kết dính kéo gần khoảng cách giữa những con người xa lạ cùng
san sẻ, động viên, dìu dắt nhau đi qua những ngày giông bão.
Chúng ta thường cảm thấy sợ hãi và né tránh những khó khăn, thử thách mà không biết rằng, thực
chất của những khó khăn, thử thách chính là thứ gia vị giúp con người trải nghiệm thêm nhiều vị trong
cuộc sống một cách trọn vẹn, sâu sắc hơn. Những khó khăn, thử thách là yếu tố không thể thiếu trên hành
trình khám phá và chinh phục những giá trị quý báu của cuộc sống con người. Có khó khăn, thử thách, ta
mới có động lực để vươn lên, để nỗ lực hết mình vì những mục tiêu lớn lao phía trước. Nếu cuộc sống
luôn là mặt biển phẳng lặng, yên bình, con người ta sẽ dễ ngủ quên trong vùng an toàn, ta sẽ trở nên mụ mị,

TRẦN THANH MINH
chân tay cứng nhắc, không có khả năng ứng phó với những tình huống bất ngờ xảy đến, và thậm chí còn trở
nên kiêu căng, ngạo mạn trong thế giới nhỏ bé của chính mình. Khó khăn, thử thách chính là môi trường
thích hợp để ta có thể phát huy tối đa điểm mạnh, đồng thời nhìn nhận được những điểm yếu để khắc
phục, cải thiện. Ở trong khó khăn, thử thách con người được mài dũa một cách sắc bén, nhanh nhạy
nhất. Khó khăn là rào cản nhưng đồng thời cũng là bệ phóng mà vượt qua được nó, ta sẽ thấy một bản
thân trưởng thành hơn, chững chạc hơn, biết suy nghĩ, hành động một cách có kế hoạch, khoa học hơn.
Chính những khó khăn, thách thức, và chính sự khắc nghiệt trên “đấu trường” mồ hôi đã làm nên Đội
tuyển đá bóng nữ Quốc gia với ý chí sắt đá, mạnh mẽ, và kiên cường, không cúi đầu trước mọi rào cản
của đất nước nhỏ bé. Khi khó khăn, thử thách kể cận, ta mới biết trân trọng những gì mình đang có, biết
ơn những khoảnh khắc bình yên, hạnh phúc luôn hiện hữu thường nhật quanh ta. Khó khăn, thử thách
như chất kết dính kéo gần khoảng cách giữa những con người xa lạ cùng san sẻ, động viên, dìu dắt nhau
đi qua những ngày giông bão. Ta không thể phủ nhận những mệt mỏi, chán nản mà khó khăn, thử thách đã
ràng buộc, kéo chùng động lực của ta xuống, nhưng thay vì sống mãi với những suy nghĩ bi quan ấy, sao ta
không nhìn vào mặt tích cực và vai trò to lớn của khó khăn, thử thách mang đến để tự hoàn thiện và phát
triển bản thân trên hành trình chinh phục những giá trị cao đẹp của cuộc sống?
Ý NGHĨA HI SINH THẦM LẶNG

12
TRONG ĐẠI DỊCH
Cam go suốt 2 năm đại dịch và những hy sinh không thể nào
đong đếm... Trong cuộc chiến chống dịch COVID-19 nói riêng, trong
công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân nói chung, những chiến sĩ áo trắng
đã âm thầm, lặng lẽ dấn thân, cống hiến, hy sinh tình cảm và lợi ích cá
nhân để mang lại cuộc sống bình an cho người dân. Họ đã không “chọn
việc nhẹ nhàng”... Những năm qua, cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân, ngành Y tế đã trải qua nhiều khó khăn, thử thách do diễn biến của đại dịch COVID-19. Bốn đợt bùng
phát dịch bệnh đã xảy ra với quy mô, tính chất khác nhau, đặt ra những thách thức vô cùng to lớn đối với hệ
thống y tế, nhưng toàn ngành Y tế đã quyết tâm, chung sức một lòng cùng toàn dân, toàn quân tham gia ngăn
chặn, phòng chống và kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, góp phần thực hiện phục hồi, phát triển kinh tế
đất nước, bảo đảm an toàn xã hội.
Hình ảnh những chiến sĩ áo trắng trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt của mùa hè oi bức, dù đã kiệt
sức nhưng vẫn quyết bám trụ, chiến đấu với dịch bệnh, tất cả vì sức khỏe của người dân, của cộng đồng,
trong đó có cả sự hy sinh tính mạng, sức khỏe của hàng nghìn cán bộ y tế là hình ảnh tiêu biểu và phẩm chất
tốt đẹp nhất “thầy thuốc như mẹ hiền”. Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, chỉ tính đợt dịch thứ 4

TRẦN THANH MINH
(tháng 4/2021 đến nay), ngành y tế đã huy động một lực lượng lớn nhất từ trước đến nay với hơn 25 nghìn
giáo sư, y bác sĩ, các cán bộ, nhân viên y tế và sinh viên các trường y dược hỗ trợ các địa phương phòng,
chống dịch. Hàng trăm nghìn cán bộ y tế thường xuyên, ngày đêm quả cảm nơi tuyến đầu, đối diện hiểm
nguy tính mạng, sức khỏe, đã có khoảng 3.000 cán bộ y tế bị nhiễm COVID-19 và hơn 10 trường hợp đã hy
sinh, thực sự là những “chiến sĩ áo trắng” dấn thân thực hiện sứ mệnh cao cả của mình. “Nhiều người đã
gửi lại người thân yêu của mình để xung phong vào tâm dịch... Có người không thể về chịu tang cha mẹ
mình, gác lại ngày đám cưới. Nhiều người bị nhiễm bệnh, sau khi qua khỏi không nỡ rời bỏ bệnh nhân đã
xin ở lại cùng anh em tiếp tục chiến đấu. Họ đã làm việc rất tận tụy hết lòng. Lịch sử TP HCM sẽ mãi khắc
ghi...” (Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên). Các thế hệ thầy thuốc âm thầm, lặng lẽ trên từng vị trí,
tùy theo điều kiện, mỗi người đều có cách đóng góp riêng nhưng chung tấm lòng yêu thương bệnh nhân tha
thiết. Nhiều người gửi lại thân nhân xung phong vào nơi tâm dịch, bất chấp nguy hiểm, nhiều người không
về kịp lễ tang cha, mẹ, hoãn ngày cưới...

- Ý 1: Sự hi sinh thầm lặng thể hiện phẩm chất đạo đức cao đẹp của mỗi cá nhân.
- Ý 2: Sự hi sinh thầm lặng trong đại dịch Covid-19 là thứ ánh sáng giúp xoa dịu tâm thế.
- Ý 3: Thể hiện truyền thống, phát huy tinh thần dân tộc trước đại dịch.
- Ý 4: Giúp ta vững tin hơn về một tương lai “khởi sắc” sau Đại dịch, là nghĩa cử cao đẹp.
- Ý 5: Sự hi sinh thầm lặng mang ý nghĩa lớn lao, thiêng liêng, tạo những giá trị phi thường.
Tổ chức y tế thế giới WHO và dư luận quốc tế luôn ghi nhận và đánh giá cao Việt Nam trong công
tác phòng, chống dịch bệnh Covid–19. Có được thành quả như vậy, phần lớn nhờ công lao của những
“người anh hùng thầm lặng” sẵn sàng cống hiến, hi sinh hết mình vì Tổ quốc, vì nhân dân. Họ là những
y bác sĩ ở tuyến đầu chống dịch, những người lính biên phòng ngày đêm căng mình ngăn chặn dịch
bệnh lây lan qua biên giới, là đội ngũ cán bộ, lãnh đạo có những đêm thức trắng vì tình hình dịch
bệnh căng thẳng, hay cả những tình nguyện viên sẵn sàng hỗ trợ bà con hết mình giữa tâm dịch... Sự
hi sinh thầm lặng trong đại dịch Covid-19 như một thứ ánh sáng lóe lên trong nghịch cảnh, xoa dịu
những tâm thế hoang mang, những tinh thần hoảng loạn của người dân trước làn sóng dịch bệnh diễn
biến phức tạp. Đất nước và nhân dân ta rất cần đến những hi sinh thầm lặng như thế, họ không hô hào, phô
trương, không khoe mẽ hay chứng tỏ công lao của bản thân, họ cống hiến và hi sinh trong đêm tối lạnh lẽo
nhưng tất cả những nghĩa cử cao đẹp ấy vẫn luôn phát ra một thứ ánh sáng rực rỡ, ấm áp vô cùng. Sự hi
sinh thầm lặng thể hiện phẩm chất đạo đức cao đẹp của mỗi cá nhân và khát vọng dâng hiến hết mình
cho Tổ quốc, cho nhân dân. Sự hi sinh thầm lặng là biểu hiện của tinh thần đoàn kết, lan tỏa một năng
lượng tích cực đến tất cả mọi người, kêu gọi sự đồng chí, đồng lòng cùng chung tay đẩy lùi dịch bệnh.
Chứng kiến những hi sinh thầm lặng ấy, ta càng thấm thía hơn cái nghĩa tình đồng bào sâu đậm, ta càng biết
ơn và trân trọng những con người bình thường, giản dị nhưng lại có thể tạo nên những giá trị phi
thường như thế. Nếu không có sự hi sinh thầm lặng của đội ngũ các y bác sĩ, các chiến sĩ ở tuyến đầu
chống dịch, có lẽ không thể có một Việt Nam kiên cường, dũng cảm như bây giờ. Dù trải qua bao nhiêu

TRẦN THANH MINH
mất mát, hi sinh, dù có phải làm việc cật lực cả ngày lẫn đêm mệt nhoài, vất vả nhưng những “người
anh hùng thầm lặng” vẫn còn đó, vẫn luôn sẵn sàng cống hiến hết mình vì cuộc chiến “không ai bị bỏ
lại phía sau”. Như một tấm chắn vững chắc cho đất nước, cho nhân dân trước đại dịch, sự hi sinh thầm
lặng mang ý nghĩa lớn lao, thiêng liêng nhưng cũng không tránh khỏi những xót xa, ngậm ngùi. Khi lời
bài hát của Đại úy Vũ Văn Quốc cất lên, nó đã trở thành một lời thề sắt son ngân vang giữa đau thương tột
cùng trong bài hát “Có một nghề”: “Con xin lỗi mẹ ơi vì Covid/ Mẹ ra đi con vẫn ở tuyến đầu/ Nén nhang
này con khóc mẹ trên chốt/ Ngày bình yên con sẽ về ôm mẹ”.
Ý NGHĨA HI SINH THẦM LẶNG

13
TRONG ĐẠI DỊCH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

TRẦN THANH MINH

Sách Dẫn chứng NLXH

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sách Dẫn chứng NLXH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LỜI NÓI ĐẦU

Các em học sinh thương mến!

Sách gồm ba phần chính:

1. NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN

- Tìm hiểu về bài văn Nghị luận xã hội

- Cùng viết bài văn Nghị luận xã hội

- Các yếu tố đạt điểm cao

2. TUYỂN TẬP CÂU NÓI HAY, DANH NGÔN

- Câu nói trong văn Nghị luận xã hội

- Hình ảnh trong Nghị luận xã hội

3. NHỮNG TRÁI TIM VÀNG SON (DẪN CHỨNG)

Xin chân thành cảm ơn!

Trần Thanh Minh

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 2

PHẦN 2: TUYỂN TẬP CÂU NÓI HAY, DANH

PHẦN 3: NHỮNG TRÁI TIM VÀNG SON (DẪN

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 3

35 - Sự cần thiết của tinh thần hợp tác 121

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 4

81 - Tầm quan trọng của hành động quan tâm 213

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 5

124 - Suy nghĩ về sự ảnh hưởng của mạng xã hội 301

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 6

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 7

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 8

1.1 TÌM HIỂU VỀ BÀI VĂN

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 10

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 11

1.2 CÙNG VIẾT BÀI VĂN

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 12

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Ví dụ: Bàn về tính trung thực

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 13

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 14

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 15

hoặc trong văn học.

Ví dụ: Lắng nghe tiếng thì thầm của cuộc sống

VÍ DỤ ÁP DỤNG: PHẢI CHĂNG SỐNG LÀ TỎA SÁNG?

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 16

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 17

1.3 CÁC YẾU TỐ ĐẠT

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 18

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 19

PHẦN 2: TUYỂN TẬP CÂU

2.1 CÂU NÓI TRONG VĂN

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 20

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 21

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 22

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 23

vinh dự và lòng biết ơn

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 24

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 25

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 26

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 27

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 28

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 29

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 30

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 31

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 32

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 33

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 34

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 35

mình qua năm tháng, giúp nó tỏa hương

Sống – Viết cho đời những khúc ca | Trang 36