Professional Documents
Culture Documents
اسلام و بزرگداشت زن
اسلام و بزرگداشت زن
اسلام و بزرگداشت زن
ﻣﺆﻟﻒ:
ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻤﯿﻞ زﯾﻨﻮ
ﻣﺘﺮﺟﻢ:
ﻣﺤﻤﺪﮔﻞ ﮔﻤﺸﺎدزﻫﻰ
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب:
ﻣﻨﺒﻊ:
book@aqeedeh.com اﯾﻤﯿﻞ:
contact@mowahedin.com
��ﻢ اﷲ ا����ﻦ ا����ﻢ
ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ
إن اﳊﻤﺪ ﷲ ﻧﺤﻤﺪه وﻧﺴﺘﻌﻴﻨﻪ وﻧﺴﺘﻐﻔﺮه وﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲﹼ ﻣﻦ ﴍور أﻧﻔﺴﻨﺎ وﻣﻦ ﺳﻴﺌﺎت أﻋﲈﻟﻨﺎ
ﻣﻦ ﳞﺪه اﷲﹼ ﻓﻼ ﻣﻀﻞ ﻟﻪ وﻣﻦ ﻳﻀﻠﻠﻪ ﻓﻼ ﻫﺎدي ﻟﻪ ،وأﺷﻬﺪ ﻷن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲﹼ وﺣﺪه ﻻ ﴍﻳﻚ ﻟﻪ
وأﺷﻬﺪ أن ﳏﻤﺪ ﻋﺒﺪه ورﺳﻮﻟﻪ أﻣﺎ ﺑﻌﺪ:
از آﻧﺠﺎﯾﯿﮑﻪ زن ﮐﺎر ﺧﻄﯿﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ اوﻻد را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد ،از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺑﻰ
ﻧﺴﻞﻫﺎ ﻗﺮار داده ﺷﺪه و اﺻﻼح ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺮﻫﻮن ﺻﻼح و درﺳﺘﮑﺎرى زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا
ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻰ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدﻫﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ او ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و از ﻣﯿﺎن اﻓﺮاد
ﺟﺎﻣﻌﻪ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﺷﮑﻞ ﻣﻰﮔﯿﺮد اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺎﻣﻰ اﯾﻦ اﻣﻮر ﻣﻬﻢ در ﮔﺮو ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺻﺤﯿﺤﻰ
اﺳﺖ ﮐﻪ زن در ﻣﻮرد ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد ﺑﮑﺎر ﻣﻰﺑﺮد.
ﺑﺮاى ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ ﺳﻮرهاى ﺑﻨﺎم »ﻧﺴﺎء« ﺗﺨﺼﯿﺺ داده
ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮرهاى ﺑﻨﺎم ﻣﺮدان وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺎدر در
اﺳﻼم ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﻰ واﻻ دارد و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺒﺎدﺗﺶ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ ﻧﻤﻮدن در ﺣﻖ
ﻣﺎدر ﺗﻮﺻﯿﻪ و ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮده اﺳﺖ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ:
َ َ َ َ ُّ َ َ َّ َ ۡ ُ ُ ٓ ْ َّ ٓ َّ ُ َ ۡ
ٱل َ� ٰ ِ َ�يۡن إ ِ ۡح َ ٰ
� ًنا ۚ﴾ ]اﻹﴎاء.[٢٣ : ِ � ر�ك �� �عبدوا إِ� إِياه و� ِ ﴿۞وق ٰ
»)اى اﻧﺴﺎن( ﭘﺮوردﮔﺎرت ﻓﺮﻣﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ او را ﻧﭙﺮﺳﺘﯿﺪ ،و ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻧﯿﮑﻰ
ﮐﻨﯿﺪ«.
و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﻣﺎﻧﺖ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﺎدر ﻧﻬﺎده اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮده:
»واﻤﻟﺮأة راﻋﻴﺔ ﻲﻓ ﺑﻴﺖ زوﺟﻬﺎ و� مﺴﺌﻮﻟﺔ ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻬﺎ« }ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ{ »و زن در ﺧﺎﻧﻪ
ﺷﻮﻫﺮش ﺷﺒﺎن اﺳﺖ و از رﻋﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ«.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 8
ﺑﺮاى آﮔﺎﻫﻰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم واﻻى زن و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ آن در اﺳﻼم ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺪﯾﻢ
ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﻰﮔﺮدد.
از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻰﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ،از ﻣﻄﺎﻟﺐ آن ﻧﻔﻊ ﺑﺮده و ﺧﺪاوﻧﺪ اﯾﻦ
ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻮﭼﮏ را ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮاى ﺧﻮد ﺑﮕﺮداﻧﺪ.
ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻤﯿﻞ زﯾﻨﻮ
زن از دﯾﺪﮔﺎه ﻋﺮب دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ
زﻧﺎن در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم از ﺑﺴﯿﺎرى ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺧﻮد
ﻣﺤﺮوم ﺑﻮدﻧﺪ:
-1زن ﺣﻖ ارث ﺑﺮدن را ﻧﺪاﺷﺖ و اﻋﺮاب ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ» :از ﻣﺎ ارث ﻧﻤﻰﺑﺮد ﻣﮕﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ
ﺷﻤﺸﯿﺮ و اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮ دوش ﻣﻰﮔﯿﺮد و از ﮐﯿﺎن و ﺷﺮاﻓﺖ ﻣﺎ دﻓﺎع ﻣﻰﮐﻨﺪ«.
-2زن ﺣﻘﻰ ﺑﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪاﺷﺖ ،و ﺗﻌﺪاد ﻃﻼق ﻣﻌﯿﻦ ﻧﺒﻮد و ﻧﯿﺰ ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ ﺣﺪ و ﻣﺮز
ﻣﺸﺨﺼﻰ ﻧﺪاﺷﺖ ،و اﮔﺮ ﻣﺮدى ﮐﻪ داراى ﭼﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﺑﻮد وﻓﺎت ﻣﻰﻧﻤﻮد ﻓﺮزﻧﺪ
ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺮاى ازدواج ﺑﺎ زﻧﺎن ﭘﺪرش از دﯾﮕﺮان ﻣﺴﺘﺤﻖﺗﺮ ﺑﻮد ،و ﻧﺎﻣﺎدرى ﺧﻮد را
ﭼﻮن ﺑﻘﯿﻪ اﻣﻮال ارث ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﭘﺪر ﻣﻰﺷﻤﺮد!
از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد» :ﻫﺮﮔﺎه ﭘﺪر ﮐﺴﻰ ﻣﻰﻣﺮد ،او ﺑﯿﺸﺘﺮ از
دﯾﮕﺮان ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺎدرى ﺧﻮد را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﯿﺮد ،اﮔﺮ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ آن را ﺑﺮاى ﺧﻮد
ﻧﮕﻪ ﻣﻰداﺷﺖ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ او را زﻧﺪاﻧﻰ ﻣﻰﮐﺮد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ از ﻣﻬﺮﯾﻪاش ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ آﻧﻘﺪر او
را ﻧﮕﻪ ﻣﻰداﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﻣﺮد و ﻣﺎﻟﺶ ﺑﺮاى او ﺑﺎﻗﻰ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ.
-3ﻋﺪت زن در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﯾﮏ ﺳﺎل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮد ،و زﻧﺎن ﺑﻪ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ و زﺷﺖﺗﺮﯾﻦ
ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﻮگ ﺷﻮﻫﺮان از دﺳﺖ داده ﺧﻮد ﻣﻰﻧﺸﺴﺘﻨﺪ ،زن در ﻣﺪت ﻋﺪت
ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﻟﺒﺎسﻫﺎ را ﻣﻰﭘﻮﺷﯿﺪ و در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﮑﻨﻰ ﻣﻰﮔﺰﯾﺪ و آراﯾﺶ و
ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﻰ و اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺧﻮﺷﺒﻮﯾﻰ را ﺗﺮك ﻣﻰﮐﺮد ،آب ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺶ ﻧﻤﻰزد و ﻧﺎﺧﻨﻬﺎﯾﺶ
را ﮐﻮﺗﺎه ﻧﻤﻰﮐﺮد و ﻣﻮﻫﺎى اﺿﺎﻓﻰ ﺑﺪﻧﺶ را ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺖ و در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم و اﺟﺘﻤﺎع
ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻰﺷﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﻮگ ﻣﻰﻧﺸﺴﺖ و ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ
ﯾﮑﺴﺎل از ﻣﺮگ ﺷﻮﻫﺮش ﺗﻤﺎم ﻣﻰﺷﺪ ﺑﺎ زﺷﺖﺗﺮﯾﻦ ﻗﯿﺎﻓﻪ و ﺑﻮﯾﻰ زﻧﻨﺪه از ﺧﺎﻧﻪ
ﺳﻮگ ﺑﯿﺮون ﻣﻰآﻣﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺮدم ﻣﻰرﻓﺖ.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 10
-4اﻋﺮاب در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﮐﻨﯿﺰان ﺧﻮد را ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﻰ ﮐﻨﻨﺪ و
ﭘﻮل در ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺮآن اﻋﺮاب ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن را اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار داد:
ۡ َ َ ٰ ُّ ۡ َ ّ ُ ْ ََ ُ ۡ ُ ْ َََ ُ ََ ۡ َٓ ۡ َ ۡ َ َ
ٱ�� َيا ۚ﴾ � ۡم � ٱ�ِغاءِ إِن أ َردن �َ ُّص ٗنا ِ�َ ۡب َتغوا َع َرض ٱ�يوة ِ﴿و� ت� ِرهوا �ت�ٰت ِ
]اﻟﻨﻮر.[٣٣ :
»ﮐﻨﯿﺰان ﺧﻮد را ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﻋﻔﺖ و ﭘﺎﮐﺪاﻣﻨﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ زﻧﺎ وادار ﻧﮑﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﻪ
ﻣﺎل و داراﺋﻰ دﻧﯿﺎ را ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ«.
-5در ﻣﯿﺎن اﻋﺮاب دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ اﻧﻮاﻋﻰ از ازدواج ﻓﺎﺳﺪ رواج داﺷﺖ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن
ﺑﺴﯿﺎرى از ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺷﺎﯾﻊ ﺑﻮد و ﺗﺎ ﮐﻨﻮن در ﺑﻌﻀﻰ ﺟﺎهﻫﺎ رواج دارد از ﺟﻤﻠﻪ:
اﻟﻒ( ﮔﺮوﻫﻰ از ﻣﺮدان ﺑﺎ ﯾﮏ ﻫﻤﺴﺮ ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ و آن زن ﺣﻖ داﺷﺖ ﻓﺮزﻧﺪى را
ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﻰآورد ﺑﻪ ﻫﺮﯾﮑﻰ از آن ﻣﺮدان ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ دﻫﺪ.
ب( ﻣﺮد از ﻫﻤﺴﺮش ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻓﺮد ﻣﺸﺨﺼﻰ از ﺳﺮان ﻗﻮم و اﻓﺮادى ﮐﻪ ﺑﻪ
ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﺮزﻧﺪى ﭼﻮن آن ﻣﺮد در ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎورد.
ج( ﻧﮑﺎح ﻣﻮﻗﺖ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﻰ از اﻧﻮاع ازدواجﻫﺎﯾﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ آن زﻣﺎن رواج داﺷﺖ.
د( ﻧﮑﺎح ﺷﻐﺎر ،ﯾﻌﻨﻰ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮدى دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮش را ﺑﻪ ازدواج ﻣﺮدى دﯾﮕﺮ در
ﻣﻰآورد ﺑﺸﺮط اﯾﻨﮑﻪ او دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮش را ﺑﻪ ازدواج او در ﺑﯿﺎورد ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ
از دو ﻣﻬﺮﯾﻪاى ﺑﺮاى زن ﻣﻘﺮر ﮐﻨﻨﺪ زﯾﺮا آنﻫﺎ زن را ﻣﻠﮏ ﻣﺮد ﻣﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺮد ﻣﺨﺘﺎر ﺑﻮد
ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻫﺮ ﺗﺼﺮﻓﻰ در دﯾﮕﺮ اﻣﻮاﻟﺶ اﻧﺠﺎم ﻣﻰداد ﺑﺎ زن ﮐﻪ ﺟﺰو اﻣﻮال ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻰرﻓﺖ
ﻫﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ.
ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﻣﯿﺎن ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻠﺖﻫﺎ ﭼﻮن ﻗﺎﺟﺎر اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﺟﺎﻫﻠﻰ رواج دارد!!
اﻣﺎ اﻋﺮاب ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮﯾﺶ در آن زﻣﺎن ،ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻮال ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ
ازدواج ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ازدواج ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ .آنﻫﺎ اﺑﺘﺪا از زن ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻬﺮﯾﻪاش ﻣﻘﺮر
ﻣﻰﺷﺪ و ﻋﻘﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ ،اﺳﻼم ﻓﻘﻂ اﯾﻦ ﻧﻮع ازدواج را ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺖ اﻣﺎ ﺑﻌﻀﻰ از
ﺳﻨﺖﻫﺎى ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺒﺎر زن ﺑﻪ ازدواج ﺑﺎ اﻓﺮادى ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﯾﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى از
11 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ازدواج و ﺗﺼﺮف ﯾﺎ ﻧﺪادن ﻣﻬﺮﯾﻪ زن و ﻏﯿﺮه را ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻮد .اﻣﯿﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ
اﻟﺨﻄﺎب ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ:
»ﻣﺎ در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ،زﻧﺎن را ﭼﯿﺰى ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻰﮐﺮدﯾﻢ ،اﻣﺎ وﻗﺘﻰ اﺳﻼم
آﻣﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن را در ﻗﺮآن ﯾﺎد آورى ﻧﻤﻮد ﻣﺎ ﭘﻰ ﺑﺮدﯾﻢ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺑﺮ ﮔﺮدن ﻣﺎ
ﺣﻖ دارﻧﺪ«
}ﺑﺨﺎرى؛ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﺘﺎب اﳌﺮأة ﺑﲔ ﺗﻜﺮﻳﻢ اﻹﺳﻼم وإﻫﺎﻧﺔ اﳉﺎﻫﻠﻴﺔ{
اﺳﻼم ،زن را ﻧﻪ ﻫﻤﭽﻮن دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮدى زﺷﺖ و ﺑﻰارزش ﻣﻰداﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ
ﮔﺎﻣﻬﺎى ﻣﻮﺛﺮى ﺑﺮاى رﻓﻊ ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻣﻘﺎم زن ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ ،اﺳﻼم ﻫﻤﻪ آن ﺣﻘﻮق
اﻧﺴﺎﻧﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ را ﮐﻪ ﻣﺮد از آن ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﺮاى زن ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺮر ﮐﺮده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ
اﺳﺎس ﻓﻄﺮت و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ و روﺣﻰ و آﻧﭽﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل اوﺳﺖ وﻇﺎﯾﻔﻰ را ﺑﺮاى
زن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .از آﻧﺠﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﻣﺮد داراى ﻧﯿﺮوى ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ و ﻋﻘﻠﻰ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ اﺳﺖ و
ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﻨﺘﺮل اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﺎﻃﻔﻰ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﻰ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼت و ﺻﺒﺮ ﺑﺮ
ﺳﺨﺘﯽﻫﺎ اﺳﻼم ﻣﺮد را ﻣﺴﺌﻮل اﻣﻮر زن ﻗﺮار داده ﺗﺎ از زن دﻓﺎع ﮐﻨﺪ و از دﺳﺘﺮﻧﺞ ﺧﻮد ﺑﺮ
او اﻧﻔﺎق و ﺧﺮج ﻧﻤﺎﯾﺪ.
در ﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮى و اﻧﺠﺎم ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ زن ،ﺑﺎ ﻣﺮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ و از دﯾﺪﮔﺎه اﺳﻼم
زن ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش و ﺣﻖ ﺗﻤﻠﮏ و اﻧﺠﺎم دﯾﮕﺮ ﻣﻌﺎﻣﻼت را
داﺷﺘﻪ و در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺧﻮد ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﻰ از ﻣﻈﺎﻫﺮ
ﺗﺠﻠﯿﻞ زن در اﺳﻼم اﺳﺖ.
ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را از زن و ﻣﺮد آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ
ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ و ﻣﻌﯿﺎر ﺑﺮﺗﺮى ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ،ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ و ﺗﻘﻮا اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
َ ٰٓ َ ُّ َ َّ ُ َّ َ َ ۡ َ ٰ ُ ّ َ َ َ ُ َ ٰ َ َ َ ۡ َ ٰ ُ ۡ ُ ُ ٗ َ َ َ ٓ َ َ َ َ ُ ْ َّ
ارف ۚ ٓوا إِن﴿���ها ٱ�اس إِنا خلق��م مِن ذك ٖر وأن� وجعل��م شعو�ا و�با�ِل �ِ ع
ٞ َ ۡ َ َ ُ ۡ َ َّ َ ۡ َ ٰ ُ ۡ َّ َّ َ َ ٌ َ
أ�رم�م عِند ٱ�ِ ��قٮ� ۚم إِن ٱ� عل ِيم خبِ� ] ﴾١٣اﳊﺠﺮات.[١٣ :
»اى ﻣﺮدﻣﺎن! ﻣﺎ ﺷﻤﺎ را از ﻣﺮد و زﻧﻰ آﻓﺮﯾﺪهاﯾﻢ و ﺷﻤﺎ را ﺗﯿﺮه ﺗﯿﺮه و ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻗﺒﯿﻠﻪ
ﻧﻤﻮدهاﯾﻢ ﺗﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﺪ ﺑﯿﮕﻤﺎن ﮔﺮاﻣﻰﺗﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻘﻰﺗﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎ
اﺳﺖ .ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎ داﻧﺎ و ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ«.
و ﻧﯿﺰ از دﯾﮕﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻋﻠﻢ و
داﻧﺶ را ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﺎ اﻫﻤﯿﺖ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ .از اﺑﻰ ﺳﻌﯿﺪ ﺧﺪرى رواﯾﺖ ﺷﺪه :ﮐﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ» :ﮐﻪ ﻣﺮدان از ﻣﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﺤﻀﺮ ﻣﺒﺎرك ﺷﻤﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ،ﯾﮏ روز را
13 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﺑﺮاى ﻣﺎ ﻣﻌﯿﻦ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ در آن روز ﺑﻪ ﻣﺎ آﻣﻮزش دﻫﯿﺪ« .ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ رﺳﻮل اﮐﺮم روزى را
ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد زﻧﺎن در آن روز ﺟﻤﻊ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮاى آﻧﺎن ﺳﺨﻨﺮاﻧﻰ ﻣﻰﮐﺮد و ﺑﻪ
آنﻫﺎ دﺳﺘﻮرات ﻻزم را ﻣﻰداد ﯾﮑﻰ از ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻰﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ
ﻓﺮﻣﻮد» :ﻫﺮ زﻧﻰ از ﺷﻤﺎ ﺳﻪ ﮐﻮدك ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﺮاى او ﺣﺠﺎﺑﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ
او را از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﻧﺠﺎت ﻣﻰدﻫﻨﺪ« زﻧﻰ ﮔﻔﺖ» :اﮔﺮ ﮐﺴﻰ دو ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده
ﺑﺎﺷﺪ« ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد» :اﮔﺮ دو ﺗﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ« ﺧﺪاوﻧﺪ در }ﺑﺨﺎري ) (١٠١ﺑﺎب
ﻫﻞ ﳚﻌﻞ ﻟﻠﻨﺴﺎء ﻳﻮم ﻋﲆ ﺣﺪة ﰲ اﻟﻌﻠﻢ{ ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ از زﻧﺎن در ﮐﻨﺎر ﻣﺮدان اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ
ﻧﻤﻮده اﺳﺖ:
ٱل� ٰ ِد� َ َ َّ َۡ َ َۡ َ ۡ ۡ َ ۡ ۡ َ َ ۡ ۡ َ َّ ۡ ۡ
ِ� ت و ت َوٱل�ٰنِتِ� َوٱل�ٰن ِ�ٰ ِ ت َوٱل ُمؤ ِمن ِ� َوٱل ُمؤمِ�ٰ ِ ﴿إِن ٱل ُمسل ِ ِم� َوٱل ُمسل ِ� ٰ ِ
ۡ َ َ ّ َ ۡ َ َ ّ َ َ ۡ َ َ ۡ َ َّ َ َّ ٰ َ ٰ َ َّ
ت ت َوٱل ُمتص ِد�ِ� َوٱل ُمتصدِ� ٰ ِ ت َوٱل�ٰشِ عِ� َوٱل�ٰشِ � ٰ ِ �ن َوٱل�ٰب ِ َ� ٰ ِ ٱل�ٰ� َ
ِِ ت و وٱل�دِ� ِ
َّ ٱ� َكث ِ ٗ�ن َّ َ ۡ
َ َّ ٰٓ َ َ َّ ٰٓ َ ٰ َ َ ٰ َ ُ ُ َ ُ ۡ َ َ ٰ َ ٰ َ َّ ۡ
ت�� َوٱل�ٰك َِ� ٰ ِ ٱل�ٰكِر َ
ِ تو ت وٱل�فِ ِظ� فروجهم وٱل�فِ� ِ وٱل�� ِ ِم� وٱل��ِ� ِ
يما ] ﴾٣٥اﻷﺣﺰاب.[٣٥ : ٱ� ل َ ُهم َّم ۡغفِ َر ٗة َوأ َ ۡج ًرا َع ِظ ٗ
أَ َع َّد َّ ُ
»ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن و زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ،ﻣﺮدان ﺑﺎ اﯾﻤﺎن و زﻧﺎن ﺑﺎ اﯾﻤﺎن ،ﻣﺮدان ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﻓﺮﻣﺎن
ﺧﺪا و زﻧﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﺧﺪا ،ﻣﺮدان راﺳﺘﮕﻮ و زﻧﺎن راﺳﺘﮕﻮ ،ﻣﺮدان ﺷﮑﯿﺒﺎ و زﻧﺎن ﺷﮑﯿﺒﺎ،
ﻣﺮدان ﻓﺮوﺗﻦ و زﻧﺎن ﻓﺮوﺗﻦ ،ﻣﺮدان ﺑﺨﺸﺎﯾﺸﮕﺮ و زﻧﺎن ﺑﺨﺸﺎﯾﺸﮕﺮ ،ﻣﺮدان روزه دار و زﻧﺎن
روزه دار ،ﻣﺮدان ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ و زﻧﺎن ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ و ﻣﺮداﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و زﻧﺎﻧﻰ
ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاى ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ آﻣﺮزش و ﭘﺎداش ﺑﺰرﮔﻰ ﻓﺮاﻫﻢ
ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ«.
ﺳﻮره ﻧﺴﺎء
ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﺳﻮرهاى ﺑﻨﺎم ﺳﻮره »ﻧﺴﺎء« ﯾﻌﻨﻰ ﺳﻮره زﻧﺎن ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ
در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﺳﻮرهاى را ﺑﻨﺎم ﻣﺮدان )رﺟﺎل( ﻧﺎﻣﮕﺬارى ﻧﮑﺮده اﺳﺖ و اﯾﻦ دﻟﯿﻞ روﺷﻦ
اﯾﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ زن در اﺳﻼم از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاى ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 14
ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﻣﻮر ﻣﻬﻤﻰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ زن و ﺧﺎﻧﻮاده و ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ و
ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺳﻮره ﻧﺴﺎء درﺑﺎره ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ،ﺑﺪﯾﻨﺠﻬﺖ اﯾﻦ ﺳﻮره ﺑﻨﺎم
ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ،اﮔﺮ در ﻣﻔﻬﻮم اﯾﻦ ﺳﻮره ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ ،ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ زن
را ﺑﺴﯿﺎر اﮐﺮام ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.
-1ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ زن را از ﭘﻬﻠﻮى ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﺮد آﻓﺮﯾﺪ و از آﻣﯿﺰش زن و ﻣﺮد،
زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﺴﯿﺎرى آﻓﺮﯾﺪ و در دﻧﯿﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد:
َّ َ َ ۡ َّ ۡ َ ََ ُ ُ َّ َ َ ُّ َ َّ ُ َّ ُ ْ
اس ٱ�قوا َر َّ�� ُم ٱ�ِي خلق�م ّمِن �ف ٖس َ�ٰح َِدة ٖ َوخل َق مِن َها َز ۡو َج َها َو َ�ث ���ها ٱ� ﴿ ٰٓ
ٓ م ِۡن ُه َما ر َجا ٗ� َكث ِ ٗ
�� َو� َِسا ٗء ۚ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء.[١ : ِ
»اى ﻣﺮدﻣﺎن از )ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ( ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﺪ ﭘﺮوردﮔﺎرى ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را از اﯾﮏ اﻧﺴﺎن
ﺑﯿﺎﻓﺮﯾﺪ و ﻫﻤﺴﺮش را از ﻧﻮع او آﻓﺮﯾﺪ و از آن دو ﻧﻔﺮ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻓﺮاواﻧﻰ ﻣﻨﺘﺸﺮ
ﺳﺎﺧﺖ«.
اﯾﻦ آﯾﻪ ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﮐﺮم ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽﻫﺎى ﺧﻮد را ﺑﺎ آن
آﻏﺎز ﻣﻰﻧﻤﻮد و ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺮاى دﻋﻮت ﮔﺮان دﯾﻨﻰ و
ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن )ﮐﻪ در آن ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺧﻠﻖ اﻧﺴﺎن از ﻓﺮد واﺣﺪ را ﺑﯿﺎن ﻣﻰﮐﻨﺪ(.
-2ﺣﻘﻮق دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ در اﺳﻼم:
ُ ْ َ َ َ َ ُ ّ َ ّ َ ٓ ََٰۡ َُ َ ََٰۡ َ َ ْ َ َّ
� َوث�ٰث�حوا ما طاب ل�م مِن ٱلنِساءِ مث
� فٱن ِ�ن خ ِۡف ُت ۡم �� ُ� ۡقس ُِطوا ِ� ٱ�� ٰ
ۡ
﴿
َ
َ ۡ ۡ َّ َ ُ ْ
َو ُر َ� ٰ َعۖ فإِن خِفتُ ۡم �� � ۡعدِلوا﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء.[٣ :
و اﮔﺮ ﺗﺮﺳﯿﺪﯾﺪ ﮐﻪ درﺑﺎره ﯾﺘﯿﻤﺎن ﻧﺘﻮاﻧﯿﺪ دادﮔﺮى ﮐﻨﯿﺪ ،ﺑﺎ زﻧﺎن دﯾﮕﺮى ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ
ﺣﻼﻟﻨﺪ و دوﺳﺖ دارﯾﺪ ﺑﺎ دو ﯾﺎ ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ازدواج ﮐﻨﯿﺪ .اﮔﺮ ﻫﻢ ﻣﻰﺗﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﯿﺪ
ﻣﯿﺎن زﻧﺎن دادﮔﺮى را ﻣﺮاﻋﺎت دارﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ زن اﮐﺘﻔﺎء ﮐﻨﯿﺪ ﯾﺎ ﺑﺎ ﮐﻨﯿﺰان ﺧﻮد ازدواج ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ
اﯾﻦ ﺳﺒﺐ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ دﭼﺎر ﮐﺠﺮوى و ﺳﺘﻢ ﺷﻮﯾﺪ.
15 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﻋﺮوة ﺑﻦ زﺑﯿﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ از ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪل در ﻣﻮرد »و�ن ﺧﻔﺘﻢ إﻻ ﺗﻘﺴﻄﻮا
ﻲﻓ اﻴﻟﺘﺎ�« ﺳﻮال ﻧﻤﻮدم ﻋﺎﯾﺸﻪ ﮔﻔﺖ :ﺧﻮاﻫﺮ زادهام اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻤﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ
ﺗﺤﺖ ﭘﺮورش و ﺗﮑﻔﻞ وﻟﻰ )ﻧﺎﻣﺤﺮم( ﺧﻮد اﺳﺖ ،و ﻣﺎل و زﯾﺒﺎﯾﻰ دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻢ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ
وﻟﻰاش واﻗﻊ ﻣﻰﮔﺮدد ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ او ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ او ازدواج ﮐﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ در دادن
ﻣﻬﺮﯾﻪ اﻧﺼﺎف را ﭘﯿﺸﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ او را ﺑﺎ ﻣﻬﺮﯾﻪاى ارزان ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﺧﻮد در
ﺑﯿﺎورد ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻦ آﯾﻪ اوﻟﯿﺎى ﯾﺘﯿﻤﺎن را ﻧﻬﻰ ﻧﻤﻮده از اﯾﻨﮑﻪ آنﻫﺎ را اﺟﺒﺎرا
ﻧﮑﺎح ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻇﻠﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و دﺳﺘﻮر داده ﮐﻪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻣﻬﺮﯾﻪ دﺧﺘﺮان
ﯾﺘﯿﻢ ،اﻧﺼﺎف را ﭘﯿﺸﻪ ﮐﻨﻨﺪ و ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ آﯾﻪ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪه ﮐﻪ آنﻫﺎ ﻏﯿﺮ از دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ
ﻫﺮ زﻧﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﻣﻰﭘﺴﻨﺪﻧﺪ ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﮑﺎح ﮐﻨﻨﺪ.
ﻋﺮوة ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻋﺎﯾﺸﻪ ﻓﺮﻣﻮد :ﻣﺮدم ﺑﻌﺪ از ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﻪ ،در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ از
ّ ٓ ۡ َ َ
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ ،آﻧﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ اﯾﻦ آﯾﻪ را ﻧﺎزل ﮐﺮدَ ﴿ :و� َ ۡس َتف ُتونك ِ� ٱلن ِ َساءِ�﴾.
ََۡ َ ُ َ َ َ ُ ُ
ِحوه َّن﴾ را ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ: ﻋﺎﯾﺸﻪ آﯾﻪ﴿ :وتر�بون أن تنك
»ﮐﻪ ﺷﻤﺎ وﻗﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻤﻰ ﮐﻪ ﺛﺮوت و زﯾﺒﺎﺋﻰ ﻧﺪارد ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ازدواج ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ،
ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻤﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎل و زﯾﺒﺎﯾﻰاش ازدواج ﮐﻨﯿﺪ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ
اﻧﺼﺎف را رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮده و ﻇﻠﻤﻰ ﺑﺮ ﯾﺘﯿﻢ روا ﻧﺪارﯾﺪ«.
}ﺑﺨﺎرى{ ﻣﻄﻠﺐ دﯾﮕﺮى را ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن
ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﯿﺪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﯿﺎن دو ﻫﻤﺴﺮ ﺑﺮاﺑﺮى و ﻣﺴﺎوات و
ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﮏ زن ازدواج ﻧﮑﻨﯿﺪ .ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
ُ َ ۡ ۡ ُ ۡ َ َّ َ ۡ ُ ْ َ َ َ ً َ ۡ َ َ َ َ ۡ َ
ت �يۡ َ� ٰ ُن� ۡمۚ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء.[٣ : ﴿فإِن خِفتم �� �عدِلوا ف�ٰحِدة أو ما ملك
ﯾﻌﻨﻰ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﺮس از آن داﺷﺘﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﯿﺎن ﭼﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺴﺎوات ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﯿﺪ
ﭘﺲ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻫﻤﺴﺮ اﮐﺘﻔﺎ ﮐﻨﯿﺪ.
-3زﻧﺎن در اﺳﻼم از ارث ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ:
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 16
اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺿﺮورى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻰ و ﺑﺸﺮى آن را ﻻزم داﻧﺴﺘﻪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در
ﺻﻮرت ﺧﺮوج و ﺷﻮرش ﻋﻠﯿﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ .ﮔﺮﭼﻪ در ﻣﯿﺎن آنﻫﺎ
ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻢ و دﯾﺎﻧﺖ از ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﺮد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ
ﺑﺮاى ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ و ﻗﯿﻢ ﺑﻮدن ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺗﺮ اﺳﺖ ،زﯾﺮا ﻣﺮد از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﻰ و روﺣﻰ ﺑﺮاى وارد
ﺷﺪن در ﻣﻌﺮﮐﻪ زﻧﺪﮔﻰ و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ از زن ﻗﻮىﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺒﺐ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى
ﺑﺰرگ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ را ﻣﺮدان اداره ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ.
ﺟﻨﮓﻫﺎ را ﻣﺮدان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﻧﯿﺰ رﯾﺎﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﻣﺮد ﺑﺮ دوش ﻣﻰﮔﯿﺮد.
و ﻧﯿﺰ ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﮐﺎرﻫﺎى ﻣﻬﻢ و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ اﻏﻠﺐ ﻣﺮدان ﻣﻮﻓﻖﺗﺮ از زﻧﺎﻧﻨﺪ و ﺑﻨﺪرت
زﻧﻰ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ در ﮐﺎرﻫﺎى دﺷﻮار ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ از ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﻰ ﻣﺮدى
ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ .ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﺮد در اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ آﺳﯿﺒﻰ ﺑﻪ ﺣﯿﺜﯿﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه و
وﺟﻮد زن وارد ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ ،و اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﻗﯿﻘﻰ ﺑﺮاى ﺑﯿﺎن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ
َ ََ ّ ٓ ّ َ ُ َ
جال ق َّ� ٰ ُمون � ٱلن ِ َساءِ﴾ و ﻧﻔﺮﻣﻮده ﮐﻪ »الﺮﺟﺎل ﺳﺎدة اﻟنﺴﺎء« ٱلر
ﻣﺮد اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮده ﮐﻪِ ﴿ :
ﻣﺮدان ﺳﺮدار زﻧﺎﻧﻨﺪ ،ﺗﺎ ﻓﻬﻤﯿﺪه ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺮد ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻔﻘﻪ و ﺧﺮج زﻧﺎن و دﻓﺎع از
ﮐﯿﺎن زن اﺳﺖ ﻧﻪ اﺳﺘﺒﺪاد و ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮى.
ﺑﻪ ﮐﺘﺎب »اﳌﺮأة ﺑﲔ ﺗﻜﺮﻳﻢ اﻹﺳﻼم وإﻫﺎﻧﺔ اﳉﺎﻫﻠﻴﺔ« )ﺻﻔﺤﻪ (3ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد.
و ﻧﯿﺰ ﺑﺪان ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻪ از اﻣﻮال ﺧﻮد ﺧﺮج ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﭘﺲ زﻧﺎن ﺻﺎﻟﺤﻪ آﻧﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ
ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﺑﻮده و اﺳﺮار را ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ؛ ﭼﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ )آنﻫﺎ( دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ و
زﻧﺎﻧﻰ را ﮐﻪ از ﺳﺮﮐﺸﻰ و ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ اﯾﺸﺎن ﺑﯿﻢ دارﯾﺪ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرزﺷﺎن دﻫﯿﺪ و از ﻫﻤﺒﺴﺘﺮى
ﺑﺎ آﻧﺎن ﺧﻮددارى ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮﯾﺶ را ﺟﺪا ﮐﻨﯿﺪ ،آﻧﺎن را ﺑﺰﻧﯿﺪ ﭘﺲ اﮔﺮ از ﺷﻤﺎ اﻃﺎﻋﺖ
ﮐﺮدﻧﺪ راﻫﻰ ﺑﺮاى اﯾﺸﺎن ﺑﺠﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﮕﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ.
اﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ در ﺗﻔﺴﯿﺮ اﯾﻦ آﯾﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ :ﻣﺮد رﺋﯿﺲ ،ﺑﺰرگ و ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ و در ﺻﻮرت
اﻧﺤﺮاف زن ،ﻣﺮد وى را ادب ﻣﻰﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﻣﺮدان در ﺑﺴﯿﺎرى زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ از زﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺒﻮت و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮى را وﯾﮋه ﻣﺮدان ﻗﺮار داده اﺳﺖ:
ّ
ﭘﺎدﺷﺎﻫﻰ ﻧﯿﺰ وﯾﮋه ﻣﺮدان اﺳﺖ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻟﻦ ﻳﻔﻠﺢ ﻗﻮم ولﻮا أمﺮﻫﻢ
امﺮأة« ﻗﻮﻣﻰ ﮐﻪ ﮐﺎرﺷﺎن را ﺑﻪ زﻧﻰ ﺳﭙﺮدﻧﺪ ﮐﻪ رﻫﺒﺮ آنﻫﺎ ﺷﻮد }ﺑﺨﺎرى{ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻮﻓﻖ
ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺴﺖ ﻗﻀﺎوت و ﻏﯿﺮه وﯾﮋه ﻣﺮدان اﺳﺖ.
}زﯾﺮا اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﻄﺮت زن و ﮐﺎر اﺳﺎﺳﻰاى ﮐﻪ او ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد ﯾﻌﻨﻰ زاد و
وﻟﺪ و ﺧﺎﻧﻪ دارى و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﺴﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﮐﻪ از دﯾﻦ و وﻃﻨﺶ دﻓﺎع ﮐﻨﺪ
َ َٓ َُ ْ
ﻣﺘﻀﺎد ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ {.و ﻧﯿﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖَ ﴿ :و� ِ َما أنفقوا م ِۡن أ ۡم َ�ٰل ِ ِه ۡ ۚم﴾.
ﯾﻌﻨﻰ از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺮدان ﻣﻬﺮﯾﻪ و ﻣﺨﺎرج زﻧﺎن را ﻣﻰﭘﺮدازﻧﺪ و دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎى ﮐﻪ
ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ﺑﺮاى ﻣﺮدان ﻣﻌﯿﻦ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺑﺮاى زﻧﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ
ﻣﻰﭘﺮدازﻧﺪ ،ﺣﻖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﺑﺎ آنﻫﺎﺳﺖ .و ﭼﻮن ﻣﺮدان در ﺑﺴﯿﺎرى از زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ،
ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﻗﯿﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،آن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
َ ٞ ََ
ِلر َجا ِل عل ۡي ِه َّن د َر َجة﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة» .[٢٢٨ :ﻣﺮدان را ﺑﺮ زﻧﺎن )در ﺑﺮﺧﻰ از ﻣﻮارد( ﺑﺮﺗﺮى
َ ّ
﴿ول ِ
اﺳﺖ«.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 22
َ ۡ ُ
ٱ� ُ�وه َّنۖ﴾ ﯾﻌﻨﻰ
در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺗﺄدﯾﺐ زن ﻧﺎﺷﺰه ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ﴿ :و ِ
اﮔﺮ زﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ و ﺗﺮك ﻫﻤﺨﻮاﺑﻰ اﺻﻼح ﻧﺸﺪﻧﺪ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدان ﻣﻰﺗﻮاﻧﯿﺪ آنﻫﺎ را ﺗﻨﺒﯿﻪ
ﺑﺪﻧﻰ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻨﺒﯿﻬﻰ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﻣﻮﺛﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻘﺾ ﻋﻀﻮى ﺑﺸﻮد و از زدن ﺑﻪ
ﺳﺮ و ﺻﻮرﺗﺶ ﻧﯿﺰ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰد .زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :و�ذا ﺮﺿب أﺣﺪ�ﻢ ﻓﻠﻴﺠﺘﻨﺐ
ّ
الﻮﺟﻪ ،ﻓﺈن ا� ﺧﻠﻖ آدم ﻰﻠﻋ ﺻﻮرﺗﻪ« »ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ؛ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺻﺤﯿﺢ داﻧﺴﺘﻪ و در
»اﻟﺼﺤﻴﺤﺔ« آن را ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ«.
»إذا ﻗﺎﺗﻞ أﺣﺪ�ﻢ أﺧﺎه ﻓﻠﻴﺠﺘﻨﺐ الﻮﺟﻪ« ﻫﺮﮔﺎه ﮐﺴﻰ از ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﺮادر}ﻣﺴﻠﻢ{
ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺶ درﮔﯿﺮ ﺷﺪ از زدن ﺑﻪ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺮﻫﯿﺰ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ّ
»إذا ﺮﺿب أﺣﺪ�ﻢ ﻓﻠﻴﺠﺘﻨﺐ الﻮﺟﻪ ،وﻻ ﺗﻘﻞ ﻓﻠﺞ ا� وﺟﻬﻚ ،ووﺟﻬﻪ ﻣﻦ أﺷﺒﻪ وﺟﻬﻚ
ّ
ﻓﺈن ا� ﺧﻠﻖ آدم ﻰﻠﻋ ﺻﻮرﺗﻪ« ﻫﺮﮔﺎه ﮐﺴﻰ از ﺷﻤﺎ ﮐﺴﻰ}ﺣﺴﻦ رواه اﺣﻤﺪ{ را زد ،از زدن
ﺑﺮ ﭼﻬﺮهاش ﺑﭙﺮﻫﯿﺰد و ﻧﮕﻮﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻬﺮه ات را زﺷﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﭼﻬﺮه ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﭼﻮن
ﺗﻮﺳﺖ زﺷﺖ ﮐﻨﺪ زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را ﺑﺮ ﺻﻮرﺗﺶ آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ.
ً ُ ََ َ ُ ْ ََ َ ۡ َ
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ﴿ :فإِن أ َط ۡع َن� ۡم ف� � ۡبغوا عل ۡي ِه َّن َسبِي� ۗ﴾
ﯾﻌﻨﻰ اﮔﺮ زن از ﺷﻮﻫﺮش اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﺪ ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻖ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺑﺪﻧﻰ ﯾﺎ ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻦ زن را
ﻧﺪارد.
َ
ٱ� َ� َن َعل ِّٗيا كب ٗ
﴿إ َّن َّ َ
�� » ﴾٣٤ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ«. ِ ِ
}اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﯿﺰ دﻟﯿﻠﻰ دﯾﮕﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻى ﻋﺮش ﺧﻮدش اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن
آﯾﺎت و اﺣﺎدﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ دﻻﻟﺖ دارد {.اﯾﻦ آﯾﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪى اﺳﺖ ﺑﺮاى
ﻣﺮدان ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺪون دﻟﯿﻞ ﺑﺮ زﻧﺎن ﺗﻌﺪى و ﻇﻠﻢ ﮐﻨﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ و اﻧﺘﻘﺎم
آنﻫﺎ را از ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻇﻠﻢ ﮐﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 24
ۡ ۡ ُ ۡ َ َ َۡ َ َ ۡ َُ ْ
ﺗﺤﮑﯿﻢ آﺷﺘﻰ ﯾﺎ ﺟﺪاﯾﻰ :ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ�﴿ :ن خِفتم شِقاق بين ِ ِهما فٱ�عثوا
ٱ� َ� َن َعل ً
ِيما � بَ ۡي َن ُه َما ٓۗ إ َّن َّ َ ك ٗما ّم ِۡن أَ ۡهل َِها ٓ إن يُر َ
�دا ٓ إ ۡص َ� ٰ ٗحا يُ َو ّ�ِق ٱ َّ ُ َ َ َ
ح و ِۦ هِ له
َ َٗ ّ ۡ َۡ
حكما مِن أ
ِ ِ ِ ِ ِ
�� ] ﴾٣٥اﻟﻨﺴﺎء.[٣٥ : َخب ٗ
ِ
ﺧﺪاوﻧﺪ در آﯾﺎت ﻓﻮق ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪى اﺻﻼح زن را ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ زن و ﺷﻮﻫﺮ
از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﻨﻔﺮ و ﺑﯿﺰارى ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ در آﻧﺼﻮرت اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﻤﺪ از ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان زن و از
ﻣﻌﺘﻤﺪان ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺮاى داورى ﺟﻤﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ و در ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف زن و ﺷﻮﻫﺮ
ﭼﺎرهاى ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ.
ﯾﺎ آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ آﺷﺘﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﯾﺎ آنﻫﺎ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪ ،ﻫﺮ ﭼﻪ را ﮐﻪ آنﻫﺎ
ُ َٓ
ﻣﺼﻠﺤﺖ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﻰدﻫﻨﺪ ،ﻃﻼق ﯾﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ،ﻫﻤﺎن ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ ﴿إِن ي ِر�دا
ٓ إ ۡص َ� ٰ ٗحا يُ َو ّ�ِق ٱ َّ ُ
� بَ ۡي َن ُه َما ۗ﴾ ِ ِ
ﻫﺮ دو داور ﻧﮕﺎه ﮐﻨﻨﺪ اﮔﺮ ﻣﻘﺼﺮ ﺷﻮﻫﺮ اﺳﺖ زﻧﺶ را از او ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﻧﻔﻘﻪ زن را ﺑﺮ
ﮔﺮدﻧﺶ ﻻزم ﮐﻨﻨﺪ و اﮔﺮ ﺑﺪى و ﮐﻮﺗﺎﻫﻰ از ﻃﺮف زن اﺳﺖ او را ﻧﺰد ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎز
ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ) .ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺗﻔﺴﯿﺮ اﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ(
آﻧﭽﻪ ﺑﯿﺎن ﮔﺮدﯾﺪ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى ﺗﺠﻠﯿﻞ ﻣﻘﺎم زن ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻼﺋﻖ را )اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺟﻦﻫﺎ( را ﺑﺮاى ﻫﺪف ﺑﺰرگ ﻋﺒﺎدت آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ
اﯾﻨﮑﻪ او را ﯾﮕﺎﻧﻪ داﻧﺴﺘﻪ و ﻓﻘﻂ او را ﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ.
ََ َ َۡ ُ ۡ
ٱ� َّن َو ۡٱ� َ
�س إ َّ� ِ�َ ۡع ُب ُ
ون ] ﴾٥٦اﻟﺬارﻳﺎت.[٥٦ :
ِ د ِ ِ ﴿وما خلقت ِ
»ﻣﻦ ﭘﺮيﻫﺎ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺟﺰ ﺑﺮاى ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﻮد ﻧﯿﺎﻓﺮﯾﺪهام«.
ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ و ﻫﺮ ﯾﮑﻰ را ﺑﺎ وﯾﮋﮔﻰﻫﺎى ﺧﺎﺻﻰ از دﯾﮕﺮى ﺟﺪا
ﮐﺮده اﺳﺖ ،ﺗﻮان و ﺗﺤﻤﻞ و ﻧﯿﺮوى ﻣﺮد ﺑﺎ زن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ
ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﻄﺮت و ﻃﺒﯿﻌﺖ اوﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﻠﻢ و دراﯾﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻫﺮ ﯾﮏ از
َ َ َ ۡ َ ُ َ ۡ َ َ َ َ ُ َ َّ ُ
يف ۡ َ
ٱ�ب ُ
� ِ زن و ﻣﺮد را وﻇﯿﻔﻪاى ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل او داده اﺳﺖ� ��﴿ :علم من خلق وهو ٱلل ِط
] ﴾١٤اﳌﻠﻚ» .[١٤ :ﻣﮕﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻣﻰآﻓﺮﯾﻨﺪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ ،و ﺣﺎل اﯾﻨﮑﻪ او دﻗﯿﻖ و ﺑﺎرﯾﮏ ﺑﯿﻦ و
ﺑﺲ آﮔﺎه اﺳﺖ؟!«.
وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺮد ﺑﺪﺳﺖ آوردن روزى و ﺗﻼش ﺑﺮاى اﻣﺮار ﻣﻌﺎش و ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج ﺧﺎﻧﻮاده و
ﻫﻤﺴﺮ اﺳﺖ.
و اﯾﻦ ﮐﺎرى اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﺑﺨﻮﺑﻰ از ﻋﻬﺪه آن ﺑﺮ ﻧﻤﻰآﯾﺪ و وﻇﯿﻔﻪ زن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در
داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖ و رﻓﺘﺎر ﺧﻮﯾﺶ اﺳﺒﺎب ﺑﺎ آراﻣﺶ را ﺑﺮاى ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ از ﮐﺎر و
زﺣﻤﺖ ،ﺧﻮﯾﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
َّ ٗ ُ َ َّ ُ ْ َ َ ُ ُ َ َۡ َ َ َ ُ َ
﴿ َوم ِۡن َءا�ٰتِهِۦٓ أن خل َق ل�م ّم ِۡن أنفسِ� ۡم أ ۡز َ� ٰ ٗجا ل ِت ۡسكنُ ٓوا إ ِ ۡ� َها َو َج َعل بَ ۡي َن�م َّم َودة
َ َّ َ َٰ َ َ ٰ ّ َ َ َ ۡ َ ً َّ
ت ل ِق ۡو ٖ� َ� َتفك ُرون ] ﴾٢١اﻟﺮوم.[٢١ : ور�ة ۚ إِن ِ� �ل ِك �� ٖ
و ﯾﮑﻰ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى ﻗﺪرت ﺧﺪا اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺟﻨﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﻫﻤﺴﺮاﻧﻰ ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ
آﻓﺮﯾﺪ ﺗﺎ در ﮐﻨﺎر آﻧﺎن ﺑﯿﺎراﻣﯿﺪ و در ﻣﯿﺎن ﺷﻤﺎ و اﯾﺸﺎن ﻣﻬﺮ و ﻣﺤﺒﺖ اﻧﺪاﺧﺖ ،ﻣﺴﻠﻤﺎ در
اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ دﻻﺋﻠﻰ اﺳﺖ ﺑﺮاى اﻓﺮادى ﮐﻪ ﻣﻰاﻧﺪﯾﺸﻨﺪ.
29 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﯾﮑﻰ از وﻇﺎﯾﻒ زن ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آوردن ﻓﺮزﻧﺪ اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﺪ
زﯾﺮا ﻣﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻰﺑﺮد.
ﺑﻌﻀﻰ از ﮐﺎرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ از ﻋﻬﺪه آنﻫﺎ ﺑﺮآﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺴﺘﺸﻮ و
آﺷﭙﺰى و ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم دادن آن ﺑﺮاى ﻣﺮد اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ .ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﭽﻪ دار ﺷﺪن و
ﺷﯿﺮ دادن ﺑﻪ ﺑﭽﻪ .در ﯾﮏ ﻣﺜﺎل ﺳﺎده زن و ﺷﻮﻫﺮ را ﻣﻰﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺐ و روز ﺗﺸﺒﯿﻪ داد اﺳﺖ
ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺟﺎى ﺧﻮد را دارد و ﻫﺮ ﮐﺪام ﻧﻘﺶ و وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮدش را اﻧﺠﺎم ﻣﻰدﻫﺪ ،روز
ﺑﺮاى ﮐﺎر و ﺗﻼش و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و روﺷﻨﺎﯾﻰ و ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج زﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ ،اﻣﺎ ﺷﺐ ﺑﺮاى آراﻣﺶ
و ﺧﻮاب و اﺳﺘﺮاﺣﺖ اﺳﺖ .ﭘﺲ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ روز ﺗﺸﺒﯿﻪ داده ﺷﺪ و زن ﺑﻪ ﺷﺐ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺮد
و زن ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﻘﺸﻰ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در زﻧﺪﮔﻰ دارد و ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎى
دﯾﮕﺮى ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و اﮔﺮ زن ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﺮد را در زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎزى ﮐﻨﺪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﻋﮑﺲ
ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎى ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺮاى ﻓﺮزﻧﺪان و ﺧﻮدﺷﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ .ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر
ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻣﺮد ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺸﺎﻏﻞ زن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﯿﺮد.
زﯾﺮا در آﻧﺼﻮرت ﻣﺮد و زن ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻓﻄﺮت ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ و }ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ
ﮐﺘﺎب اﳌﺮأة ﰲ اﻻﺳﻼم از ﺷﯿﺦ ﻓﯿﺼﻞ ﻣﻮﻟﻮى{ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
َ َّ َ ٰ َ ّ ُ ۡ َ ۡ َ َ َّ َّ َ َ َ َّ َ َ َ ۡ َ َ َ ۡ َ َ ۡ
ِين ٱلق ّي ِ ُم َو� ٰ ِ
� َّن �ل ِق ٱ�ِۚ �ل ِك ٱ� ﴿ف ِطرت ٱ�ِ ٱل ِ� �طر ٱ�اس عليها ۚ � �بدِيل ِ
َ َ َ َ ۡ
�ََ
اس � َ� ۡعل ُمون ] ﴾٣٠اﻟﺮوم.[٣٠ :
� ٱ�َّ ِ أ
»اﯾﻦ ﺳﺮﺷﺘﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮدﻣﺎن را ﺑﺮ آن ﺳﺮﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺮﺷﺖ ﺧﺪا را
ﺗﻐﯿﯿﺮ داد ،اﯾﻦ اﺳﺖ دﯾﻦ و آﺋﯿﻦ ﻣﺤﮑﻢ و اﺳﺘﻮار ،وﻟﯿﮑﻦ اﮐﺜﺮ ﻣﺮدم ﻧﻤﻰداﻧﻨﺪ«.
دو ﻣﺮد ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ آﻧﮕﺎه ﮔﻮاﻫﻰ ﯾﮏ ﻣﺮد و دو زن ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ،ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ
در ﻗﺮآن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
ُّ ٓ َ َ َ ََ ُ َََ ۡ َ ٞ
ان م َِّمن ت ۡرض ۡون م َِن ٱلش َه َداءِ﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة» .[٢٨٢ :و اﮔﺮ دو ﻣﺮد ﻧﺒﻮد ﯾﮏ
﴿فرجل وٱمر�ت ِ
ﻣﺮد و دو زن از ﻣﯿﺎن ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮔﻮاه ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد رﺿﺎﯾﺖ و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ«.
اﺳﻼم ﮔﻮاﻫﻰ زن را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻄﺮت زن ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ
زن ﺑﻪ اﻣﻮر و ﺟﺮاﺋﻢ و ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش و دﯾﻮن و ﻏﯿﺮه ﮐﻤﺘﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻰدﻫﺪ .زﯾﺮا زن ﺑﻪ
ﺳﺒﺐ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان و اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻪ دارى و ﻧﯿﺰ ﺷﯿﺮ دادن ﺑﭽﻪ و ﯾﺎ ﻣﺮﯾﻀﻰ
ﻗﺎﻋﺪﮔﻰ و ﯾﺎ ﻧﻔﺎس ﺳﺨﺖ ﻓﺮاﻣﻮشﮐﺎر اﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ دو زن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را
ﯾﺎدآورى ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﻖ ﺑﻬﺘﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﺮ ﮐﺴﻰ ﻇﻠﻤﻰ ﻧﻤﻰﺷﻮد .ﺧﺪاوﻧﺪ
َ َ َّ ۡ َ ُ َ َ ُ َ ّ ۡ َ ُ َ ۡ ُ ۡ
ضل إِحدٮٰهما �تذك َِر إِحدٮٰهما ٱ�خ َر ٰ ۚ
ى﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة» .[٢٨٢ :ﺗﺎ اﮔﺮ ﯾﮑﻰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ﴿ :أن ت ِ
)در اﻣﺮ ﮔﻮاﻫﻰ دادن( اﻧﺤﺮاﻓﻰ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد دﯾﮕﺮ ﺑﺪو ﯾﺎدآورى ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد«.
اﺳﻼم ﮔﻮاﻫﻰ زن را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و آن را ﮐﺎﻣﻼ رد ﻧﮑﺮده ﺑﻠﮑﻪ ﻻزم ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ
در ﺷﻬﺎدت دو ﺗﺎ زن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺬﮐﺮ دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا
ﺣﻘﻰ ﺿﺎﯾﻊ ﺷﻮد و ﯾﺎ ﺑﺮ ﮐﺴﻰ ﻇﻠﻤﻰ ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد.
َّ َ ۡ ُ َ ّ ۡ ُ َ َ ۡ
��﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء» .[١١ :ﺑﻬﺮه ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﻬﺮه دو
(2ﻣﯿﺮاث﴿ :ل ِ�ك ِر مِثل ح ِظ ٱ�نثي ِ
زن اﺳﺖ«.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﺮد را از ارث دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻬﻤﯿﻪ زن ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﻖ
زن را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق زن ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮده اﺳﺖ زﯾﺮا ﻣﺮد ﻣﺆﻇﻒ اﺳﺖ
ﻣﺨﺎرج زن را ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻣﻬﺮﯾﻪاش را ﺑﭙﺮدازد و در ﺻﻮرت ﻋﺪت ،ﻧﻔﻘﻪ زن ﺑﺮ ﺷﻮﻫﺮ
ﻻزم اﺳﺖ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﺮد را دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ ،و در اﯾﻦ ﺣﮑﻢ
ﻫﯿﭻ ﻧﻮع ﺗﻮﻫﯿﻨﻰ ﺑﻪ زن و ﯾﺎ ﺗﻀﯿﯿﻊ ﺣﻘﻰ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.
31 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
(3ﺗﻔﺎوت دﯾﻪ :اﺳﻼم دﯾﻪ ﻣﺮد را دو ﺑﺮاﺑﺮ دﯾﻪ زن ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻮده ﭼﻮن اﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮل ﻣﺮد
ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻣﺮدى را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺨﺎرج آنﻫﺎ راﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻰﮐﺮده اﺳﺖ
اﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮل زن ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻓﺮدى را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ
ﻣﺨﺎرج ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﺧﺘﻼف دﯾﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺧﺘﻼف وﻇﯿﻔﻪ زن و ﻣﺮد
اﺳﺖ.
(4رﯾﺎﺳﺖ ،ﺣﮑﻮﻣﺖ و اﻣﺎرت :از وﯾﮋﮔﻰﻫﺎى رﺋﯿﺲ ﺣﮑﻮﻣﺖ در اﺳﻼم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ
ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻧﻤﺎز اﻣﺎﻣﺖ ﮐﻨﺪ و در ﺟﻨﮓ ﻟﺸﮑﺮ را ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻧﻤﺎﯾﺪ و زن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ
ﻓﻄﺮﺗﺶ ﮐﻪ ﻋﺎﻃﻔﻪ و دﻟﺴﻮزى ﺑﺮ او ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺿﻌﻒ ﺟﺴﻤﻰ ﺗﻮان
ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎرى را ﻧﺪارد .زﯾﺮا ﻣﺪتﻫﺎ ﺣﺎﻣﻠﻪ ﻣﻰﺷﻮد و دﯾﮕﺮ ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺼﻮص دارد
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﻤﺎرى ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ و ﻏﯿﺮه ﮐﻪ از اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ ﻓﻮق ﻋﺎﺟﺰ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ.
(5ﻃﻼق :از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ زن ﻣﻬﺮﯾﻪ ﻣﻰدﻫﺪ و در ﻣﺪت ﻋﺪت ﻧﻔﻘﻪاش را ﻣﻰﭘﺮدازد
و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻋﻘﻠﺶ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ و ﺗﺤﻤﻠﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ و در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻞ و
ﻧﺎراﺣﺘﻰ ،ﺻﺒﻮرﺗﺮ اﺳﺖ ﻫﯿﭽﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎراﺣﺘﻰ ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ اﻗﺪام ﺑﻪ ﻃﻼق زﻧﺶ
ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ .و اﮔﺮ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻃﻼق در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮد اﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ زن ﻫﻢ ﻣﻰﺑﻮد آﻣﺎر
ﻃﻼق ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻰﯾﺎﻓﺖ .ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎى ﻏﺮﺑﻰ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ
اﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ ﻃﻼق را ﺑﻪ اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
}ﮐﺘﺎب ﻓﻘﻪ اﻟﺴﻨﺔ ﺳﯿﺪ ﺳﺎﺑﻖ{ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻃﻼق در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﻌﻤﺘﻰ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا اﺳﺖ
ﮐﻪ ﺑﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ارزاﻧﻰ ﺷﺪه زﯾﺮا ﻃﻼق زن را از زﻧﺪﮔﻰ رﻧﺠﺒﺎر و از دﺳﺖ ﺷﻮﻫﺮ ﻇﺎﻟﻢ
ﮐﻪ اﻧﺼﺎف ﻧﺪارد ﯾﺎ اﺣﮑﺎم اﺳﻼم را ﺑﺠﺎى ﻧﻤﻰآورد ﻧﺠﺎت ﻣﻰدﻫﺪ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﮔﺮ زن و
ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮى ﺑﺮ ﺳﺮ راه زﻧﺪﮔﻰ آنﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ
ﺑﺎﺷﺪ ،راﻫﻰ ﺟﺰ ﺟﺪاﯾﻰ ﻧﺪارﻧﺪ ﻃﻼق در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاﻗﻌﻰ ﻣﺸﮑﻞ را ﺣﻞ ﻣﻰﮐﻨﺪ و اﺳﻼم
ﻃﻼق را ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل آن را ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ:
َ ۡ َ ۡ ُۢ ۡ َ ٱلط َ� ٰ ُق َم َّرتَ َ ۡ َ ُ َ ۡ
﴿ َّ
ن﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة.[٢٢٩ : ٰ
��ح �ِإِح ٖ �
� ان� فإِمساكۢ بِمع ُر ٍ
وف أو � ِ ِ
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 32
»ﻃﻼق )رﺟﻌﻰ( دو ﺑﺎر اﺳﺖ )و ﺑﻌﺪ از آن( ﯾﺎ ﻧﮕﻬﺪارى ﺑﮕﻮﻧﻪاى ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و ﯾﺎ رﻫﺎ
ﮐﺮدن«.
ﺑﻌﺪ از ﻃﻼق اول ،ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻖ دارد ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺶ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮى او ﺑﺮﮔﺮدد و
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻌﺪ از ﻃﻼق دوم اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻃﻼق ﺳﻮم زن ﺑﺮاى آن ﻣﺮد ﺣﺮام ﻣﻰﺷﻮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ
ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮ دﯾﮕﺮى ازدواج ﮐﻨﺪ و آن ﺷﻮﻫﺮ او را ﻃﻼق دﻫﺪ آن وﻗﺖ ﺷﻮﻫﺮ اوﻟﻰ
ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎر دوم ﺑﺎ ﻋﻘﺪ ﺟﺪﯾﺪ آن زن را ﻧﮑﺎح ﮐﻨﺪ.
ﺣﺠﺎب زن ﻣﺴﻠﻤﺎن
ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺠﺎب
-1ﺣﺠﺎب ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن زن ﺣﺘﻰ ﺻﻮرﺗﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ.
-2ﻟﺒﺎس و ﺣﺠﺎب ﻧﺒﺎﯾﺪ ﭼﻨﺪان ﺗﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺘﺎنﻫﺎ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎى ﺑﺪن
ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺷﻮﻧﺪ.
-3ﻟﺒﺎس زن ﻧﺒﺎﯾﺪ آﻧﻘﺪر ﻧﺎزك و ﺷﻔﺎف ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺪن ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺷﻮد.
-4ﻟﺒﺎس زن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس زنﻫﺎى ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﻦ
�ﺸﺒﻪ ﺑﻘﻮم ﻓﻬﻮ ﻣﻨﻬﻢ«
}ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺑﻮ داود ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ{ .زن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻟﺒﺎس
ﻣﺮداﻧﻪ ﺑﭙﻮﺷﺪ زﯾﺮا در اﺣﺎدﯾﺚ ،زﻧﺎن از ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻟﺒﺎس ﻣﺮداﻧﻪ ﻧﻬﻰ ﺷﺪهاﻧﺪ.
-5ﻟﺒﺎس زن ﻧﺒﺎﯾﺪ درﺧﺸﻨﺪه و رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدان را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ
ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس ﺳﯿﺎه ﻣﺘﯿﻦ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ.
ﺷﻠﻮارﺷﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﭘﺎﺋﯿﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﺎ أﺳﻔﻞ ﻣﻦ
) (1
»ﻫﺮ ﮐﺴﯿﮑﻪ ﺷﻠﻮارش از ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ، الﻜﻌﺒ� ﻣﻦ اﻷزار ﻓﻲﻔ اﻨﻟﺎر«
ﻫﻤﺎن ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﺶ را آﺗﺶ دوزخ ﻓﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ«.
در زﻣﺎن ﺣﺎﺿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻣﺮد و زن ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺷﺪه ،ﻣﺮدان ﭘﺎﭼﻪﻫﺎى ﺷﻠﻮار
ﺧﻮد را زﯾﺮ ﭘﺎ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ و ﺧﻮد را ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﺴﺘﺤﻖ آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و زﻧﺎن
ﭘﺎﭼﻪﻫﺎى ﺷﻠﻮار را ﺑﺎﻻى ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﻗﺮار ﻣﻰدﻫﻨﺪ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ،ﺧﻮد را از ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺤﺮوم
ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :و�ﺴﺎء ﺎﻛﺳﻴﺎت ﺎﻋر�ﺎت ،مﻠﻴﺎت ﻣﺎﺋﻼت،
رؤﺳﻬﻦ ﺎﻛﺳﻨﻤﺔ اﺒﻟﺨﺖ اﻤﻟﺎﺋﻠﺔ ﻻ ﻳﺪﺧﻠﻦ اﺠﻟﻨﺔ وﻻ �ﺪن ر�ﻬﺎ و�ن ر�ﻬﺎ ﻴﻟﻮﺟﺪ ﻣﻦ
مﺴﺎﻓﺔ ﻛﺬا و�ﺬا«) (2و زﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﯿﺪهاﻧﺪ اﻣﺎ ﻋﺮﯾﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎم راه رﻓﺘﻦ ﺧﻮد را
ﮐﺞ و راﺳﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺳﺮﻫﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﮐﻮﻫﺎن ﺷﺘﺮ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ اﯾﺸﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ وارد
ﻧﻤﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻮى ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺸﺎن ﻧﻤﻰرﺳﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﻮى ﺑﻬﺸﺖ از ﻣﺴﺎﻓﺖﻫﺎى
آﻧﭽﻨﺎﻧﻰ اﺣﺴﺎس ﻣﻰﺷﻮد.
ﯾﻌﻨﻰ زﻧﻰ ﮐﻪ ﺳﺎق ﭘﺎى ﺧﻮد را ﻋﺮﯾﺎن ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺑﺪﻧﺶ ﻋﺮﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ
ﻟﺒﺎسﻫﺎى ﻧﺎزك و ﺷﻔﺎف ﺑﭙﻮﺷﺪ و ﯾﺎ در راه رﻓﺘﻦ ،ﺧﻮد را ﮐﺞ ﮐﻨﺪ و ﻣﻮﻫﺎﯾﺶ ﭼﻮن
ﮐﻮﻫﺎن ﺷﺘﺮ ﭘﺸﺖ ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ وارد ﻧﻤﻰﺷﻮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺳﺰاى اﯾﻦ
اﻋﻤﺎل ﺧﻮد را در ﺟﻬﻨﻢ ﻧﺒﯿﻨﺪ.
-2وﻗﺘﻰ ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺮدن ﻗﺪم زن ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺮدن ﭼﻬﺮه ﺑﻄﺮﯾﻖ اوﻟﻰ ﺟﺎﯾﺰ
ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ،زﯾﺮا زن ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﻣﻰﮐﻨﺪ
ﺑﻰﺣﺠﺎﺑﻰ زن ،ﺗﻘﻠﯿﺪ از ﮐﻔﺎر و ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن و ﺗﺸﺒﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎﺳﺖ و در ﺣﺪﯾﺚ آﻣﺪه:
»ﻣﻦ �ﺸﺒﻪ ﺑﻘﻮم ﻓﻬﻮ ﻣﻨﻬﻢ« }اﺑﻮداود{ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ از ﮐﻔﺎر در اﺧﺘﺮاﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﺎﻧﮏ و ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ و دﯾﮕﺮ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ
-1ﺑﺨﺎري.
-2ﻣﺴﻠﻢ.
35 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
-1ﺑﺨﺎري
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 36
ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ
-1اﺳﻼم ﮐﻪ ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ و زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ زن را ﻣﺒﺎح داﻧﺴﺘﻪ ،ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ
ﻣﺮدان را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد ﻣﺼﻠﺤﺖ زﻧﺎن را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ،زﯾﺮا ﺑﺎ ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ
ﺑﺴﯿﺎرى از دﺧﺘﺮان و ﺑﯿﻮهﻫﺎى در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮد ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ
ﮐﺮد و اﮔﺮ ازدواج ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ﺟﺎﯾﺰ ﻧﻤﻰﺑﻮد اﯾﻦ زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﻓﻘﯿﺮ و
ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮادر و ﯾﺎ ﻓﺮزﻧﺪ و ﻏﯿﺮه زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺴﺮ ﮐﺮده وروى دﺳﺖ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪﻧﺪ.
-2دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﺗﻼش ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ دﻋﻮت ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ازدواج
ﻧﻤﻮد ﺗﻌﺪاد ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﭼﯿﺮه
ﺷﻮﻧﺪ .و ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎرى از زﻧﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ ازدواج ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد و زﻧﺎ ﻣﺒﺘﻼ
ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ .زﯾﺮا ﻃﺒﻖ ﺳﺮﺷﻤﺎرﯾﻰ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن زﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از
ﻣﺮدان ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ وﯾﮋه وﻗﺘﻰ ﻣﺮدان ﺑﺮ اﺛﺮ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ .ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﻮد
ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻰ اول ،زﻧﺎن در آﻟﻤﺎن ﺗﻈﺎﻫﺮات ﮐﺮدﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ازدواج
ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﺎ ﭼﻨﺪ زن ﺷﺪﻧﺪ.
-3ﺗﻌﺪد ازدواج و ﻧﮑﺎح ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﻦ زﻣﺎن اﺳﺖ زﯾﺮا ﺗﻌﺪاد
ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﻣﻠﺘﻰ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن در ﺟﻬﺎن ﻣﻰاﻓﺰاﯾﺪ و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮادش ﺑﯿﺸﺘﺮ
ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺪرﺗﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻰﮔﺮدد و ﻧﯿﺰ ﺟﻨﮓﻫﺎى ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ و ﻋﺮاق و ﺑﻮﺳﻨﻰ و
ﻫﺮزﮔﻮﯾﻦ و ﮐﺸﻤﯿﺮ و اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮدان ﮐﻢ ﺷﻮد زﯾﺮا
37 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﺮدان در اﯾﻦ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺮ اﺛﺮ اﯾﻦ ﺟﻨﮓﻫﺎ زﻧﺎن ﺑﺴﯿﺎرى
ﺑﯿﻮه ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﻼم ،از ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ
ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦﻫﺎ را ﻧﮕﺬارﻧﺪ ﮐﻪ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد ﻣﺒﺘﻼ روى ﺑﯿﺎورﻧﺪ
ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ازدواج ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﮑﻞ رﻓﻊ ﮔﺮدد.
ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﭼﻪ زﯾﺒﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب» :ﻣﺎ ﻣﻠﺘﻰ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ اﺳﻼم ﻋﺰت ﺑﺨﺸﯿﺪ و اﮔﺮ ﻣﺎ ﻋﺰت و ﺳﺮ اﻓﺮازى را در دﯾﮕﺮ
ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﻨﯿﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را ذﻟﯿﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد«.
-3ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﯿﺰ )و ﺗﺎرﯾﺦ و ﺗﻤﺪنﻫﺎ و ﻣﻠﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ(
اﻧﺤﺮاف زن ﯾﺎ ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪن ﺑﻮﯾﺴﯿﻠﻪ زﻧﺎن ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﺳﺒﺎب ﻓﺮوﭘﺎﺷﻰ و ﺗﮑﻪ ﭘﺎره
ﺷﺪن ﺗﻤﺪنﻫﺎى ﻗﺪﯾﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ ،و ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﺴﺎد زن در ﺟﺎﻣﻌﻪ ،ﻋﺬابﻫﺎى اﻟﻬﻰ و
اﻣﺮاض ﻣﻬﻠﮏ ﺑﻪ ﺳﺮاغ آن ﻣﻠﺖﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ،ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﯾﻮﻧﺎن و روم و ﻓﺎرس و
ﻫﻨﺪو و ﺑﺎﺑﻞ و ﻏﯿﺮه در ﻗﺪﯾﻢ ﺑﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪهاﻧﺪ) .(1
ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ و ﻣﻰﺷﻨﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره ﺳﯿﻞﻫﺎى ﺧﺮوﺷﺎن ﻏﻀﺐ اﻟﻬﻰ ﯾﮑﻰ از
ﺷﻬﺮﻫﺎى اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد و روﺳﭙﯿﮕﺮى ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﺗﻬﺪﯾﺪ }ﺷﻬﺮ وﻧﯿﺰ در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ{
ﻣﻰﮐﻨﺪ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﺸﻢ و ﻏﺼﺐ اﻟﻬﻰ ﺑﺼﻮرت زﻟﺰﻟﻪ و ﻋﺬابﻫﺎى دﯾﮕﺮ و ﺟﻨﮓﻫﺎى
ﻓﻼﮐﺖﺑﺎر و ﺧﻮﻧﯿﻦ داﻣﻨﮕﯿﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﻧﯿﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺪا روى ﻧﯿﺎورﯾﻢ
و زﻧﺎن اﻣﺖ ﺗﻮﺑﻪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻧﻨﻤﺎﯾﻨﺪ اﯾﻦ ﻋﺬابﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ.
-4زن داراى اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮﺑﻰ اﺳﺖ و اﮔﺮ وﻇﯿﻔﻪاش را ﮐﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ
ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ،اﯾﻦ ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﻰ را دارد ﮐﻪ اﻣﺘﻰ را ﺑﺴﺎزد.
و ﺑﺮﻋﮑﺲ اﮔﺮ اﺧﻼﻗﺶ ﻓﺎﺳﺪ ﮔﺮدد و وﻇﯿﻔﻪﻫﺎﯾﻰ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد رﻫﺎ ﮐﻨﺪ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ
ّ
اﻣﺘﻰ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد .ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :إن اﺪﻟﻧﻴﺎ ﺣﻠﻮة ﺧﺮﻀة ،و�ن ا� مﺴﺘﺨﻠﻔ�ﻢ
ﻓﻴﻬﺎ ،ﻓﻴﻨﻈﺮ ﻛﻴﻒ ﺗﻌﻤﻠﻮن ،ﻓﺎﺗﻘﻮا اﺪﻟﻧﻴﺎ واﺗﻘﻮا اﻟنﺴﺎء ﻓﺈن أول ﻓﺘﻨﺔ ﺑ� إﺮﺳاﺋﻴﻞ ﺎﻛﻧﺖ ﻲﻓ
) (2
ﻫﻤﺎﻧﺎ دﻧﯿﺎ ﺳﺮﺳﺒﺰ و ﺷﯿﺮﯾﻦ اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﺮ آن ﺧﻠﯿﻔﻪ ﮔﺮداﻧﺪه ﺗﺎ اﻟنﺴﺎء«
ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻰﮐﻨﯿﺪ ،ﭘﺲ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﺪ از دﻧﯿﺎ و ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﺪ از زﻧﺎن زﯾﺮا اوﻟﯿﻦ ﻓﺘﻨﻬﺎى
ﮐﻪ ﺑﻨﻰ اﺳﺮاﺋﯿﻞ ﺑﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪﻧﺪ زﻧﺎن ﺑﻮدﻧﺪ.
و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده» :ﻣﺎ ﺗﺮ�ﺖ ﻣﻦ ﻓﺘﻨﺔ ﺑﻌﺪي ﻲﻓ اﻨﻟﺎس اﺮﺿ ﻰﻠﻋ الﺮﺟﺎل ﻣﻦ اﻟنﺴﺎء«) (1ﺑﻌﺪ از
درﮔﺬﺷﺖ ﻣﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﯾﻦ ﻓﺘﻨﻪاى ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻣﺮدان از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻀﺮﺗﺮ اﺳﺖ زﻧﺎن
ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ.
-6ﻣﻰﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ زن ﺧﻮب ،ﯾﮏ اﻣﺖ اﺳﺖ زﯾﺮا ﻧﯿﻤﻰ از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﺮدم را زن
ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدﻫﺪ و ﻧﯿﻤﻰ دﯾﮕﺮ را ﻧﯿﺰ او ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﻰآورد و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ.
-1ﺑﺨﺎري.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 40
اﺧﻼﻗﻰ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺴﯿﺎرى از زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﺒﺎسﻫﺎى ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﺧﻮد را ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﮐﻔﺎر و ﺷﺒﯿﻪ آﻧﺎن در ﻣﻰآورﻧﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
ﺑﺬراع ﺣﻰﺘ لﻮ أن أﺣﺪﻫﻢ دﺧﻞ ﺟﺤﺮ ﺿﺐ ٍ �ﺸﺮﺒ وذراﺎﻋ ّ
ﻟﺮﺘ�ﻦﺒ ﺳن ﻣﻦ ﻗﺒﻠ�ﻢ ﺷﺮﺒا »
ٍ
ﺪﻟﺧﻠﺘﻢ وﺣﻰﺘ لﻮ أن أﺣﺪﻫﻢ ﺟﺎﻣﻊ أمﺮأﺗﻪ ﺑﺎﻟﻄﺮ�ﻖ ﻟﻔﻌﻠﺘﻤﻮه«) (1ﺷﻤﺎ از ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﻰ
اﻣﺖﻫﺎى ﮔﺬﺷﺘﻪ وﺟﺐ ﺑﻪ وﺟﺐ و ﮔﺰ ﺑﻪ ﮔﺰ ﭘﯿﺮوى ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﮐﺮد ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﯾﮑﻰ از آنﻫﺎ
در ﺳﻮراخ ﺳﻮﺳﻤﺎرى داﺧﻞ ﺷﺪه ﺷﻤﺎ ﻫﻢ داﺧﻞ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ و ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﮐﺴﻰ از آنﻫﺎ ﺑﺎ
زﻧﺶ ﺳﺮ راه آﻣﯿﺰش ﮐﺮده ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﻰ ﮐﺮد.
و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮد» :ﻣﺎ ﺗﺮ�ﺖ ﻓﺘﻨﺔ ﺑﻌﺪي اﺮﺿ ﻰﻠﻋ الﺮﺟﺎل ﻣﻦ اﻟنﺴﺎء«) (2ﺑﻌﺪ از درﮔﺬﺷﺖ ﻣﻦ
زﻧﺎن ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﯾﻦ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﺮاى ﻣﺮدان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.
ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن
-1ﺻﺤﯿﺢ اﻟﺠﺎﻣﻊ آﻟﺒﺎﻧﻰ /اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺖ را ﺻﺤﯿﺢ داﻧﺴﺘﻪ و درﺳﻠﺴﻠﻪ اﺣﺎدﯾﺚ ﺻﺤﯿﺤﻪ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ
-2ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ
41 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﯾﻌﻨﻰ :ﻣﺎدر ﻣﺪرﺳﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ آن ﻣﻰﺗﻮاﻧﻰ ﻧﺴﻞ داراى رﯾﺸﻪ ﭘﺎﮐﻰ را ﺗﺮﺑﯿﺖ
ﻧﻤﺎﯾﻰ.
زن اﮔﺮ در ﺧﺎﻧﻪاش ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را ﺧﻮب ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرﮔﻰ اﻧﺠﺎم داده
اﺳﺖ ﮐﺎرى ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ و ﺷﻐﻞ ﻓﻄﺮى زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و او ﺑﻪ آن ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ اﺳﺖ و آن را
دوﺳﺖ دارد.
-2ﺧﺎﻧﻪ دارى :ﯾﮑﻰ از ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎى ﻣﻬﻢ زن ﺧﺎﻧﻪ دارى اﺳﺖ او ﻓﻀﺎى داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ
را ﺑﺮاى ﺧﻮد ،ﻓﺮزﻧﺪان و ﺷﻮﻫﺮش ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﻣﻰﺳﺎزد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ در آن
اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﮐﻨﻨﺪ ،ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج و دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزﻫﺎى ﻣﻨﺰل و ﻫﻤﺴﺮش
ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ.
ﭘﺲ ﻣﺮد ﻣﺴﺌﻮل زﻧﺶ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و زن ﻣﺴﺌﻮل ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﯾﮏ از آنﻫﺎ ﻃﺒﻖ
وﯾﮋﮔﻰﻫﺎى ﻓﻄﺮى ﺧﻮد از وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺤﻮل ﺷﺪه ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ.
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده» :ﻠﻛ�ﻢ راع و��ﻢ مﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ ﻓﺎﻻم راع و� مﺴﺌﻮﻟﺔ ﻋﻦ
رﻋﻴﺘﻪ والﺮﺟﻞ راع ﻲﻓ أﻫﻠﻪ وﻫﻮ مﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ واﻤﻟﺮأة راﻋﻴﺔ ﻲﻓ ﺑﻴﺖ زوﺟﻬﺎ و�
مﺴﺌﻮﻟﺔ ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻬﺎ«) (1ﻫﻤﻪ ﺗﺎن ﺷﺒﺎﻧﯿﺪ و ﻫﻢ از زﯾﺮ دﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺴﺘﯿﺪ ﻣﺎدر ﺷﺒﺎن
اﺳﺖ و از زﯾﺮ دﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ و ﻣﺮد در ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺒﺎن اﺳﺖ و از زﯾﺮ دﺳﺖ
ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و زن در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ و از آن ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﮐﺎر ﮐﺮدن زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪﻫﺎى ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺮاى زن و ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ
داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﺗﻮان آن را ﺑﺪﯾﻨﺼﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮد:
-1اﯾﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاى ﻣﺮدان در اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎ و در ﮐﺎر :و ﮔﺎﻫﻰ زن ﺧﺴﺘﻪ از ﭘﺎى
-1ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 42
در ﻣﻰآﯾﺪ ،و ﻧﯿﺰ ﮔﺎﻫﻰ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﻠﻮﻏﻰ و ﮐﺎر زﯾﺎد در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﻣﻰﮔﯿﺮد و
ﺑﻌﻀﻰ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖﻫﺎى زﻧﺎﻧﻪ در زﯾﺒﺎﯾﻰ اش را از دﺳﺖ ﻣﻰدﻫﺪ.
-2زﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﻨﺪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎرﻫﺎى ﺧﺎﻧﻪاش را ﺑﺨﻮﺑﻰ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ
و ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺳﯿﺪﮔﻰ ﮐﻨﺪ ،ﮐﻪ رﻓﺘﻪرﻓﺘﻪ
ﺷﻮﻫﺮ از ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻪ دارى و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان دﻟﺴﺮد
ﻣﻰﺷﻮد و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ ﻣﻰﮔﺮدد و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ زﻧﻰ دﯾﮕﺮ ازدواج
ﻣﻰﮐﻨﺪ.
-3ﮔﺎﻫﻰ اﺷﺘﻐﺎل زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺒﺐ ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ و ﻓﺮو ﭘﺎﺷﯿﺪن ﺧﺎﻧﻮاده و
ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺷﺪن ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﻰﺷﻮد زﯾﺮا ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ زن در ﻣﺤﻞ ﮐﺎرش ﺑﻪ ﻣﺮدى دﯾﮕﺮ
ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺷﻮد ﭼﻮن ﺷﯿﻄﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮن در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ.
-4ﮐﺎر ﮐﺮدن زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻰﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎدر از ﺑﭽﻪ ﻫﺎﯾﺶ ﺟﺪا ﺷﻮد در
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮزﻧﺪان از ﻣﻬﺮ ﻣﺎدرى و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺎدر ﻣﺤﺮوم ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺤﺮف
ﮔﺸﺘﻪ و دﺳﺖ ﺑﻪ ارﺗﮑﺎب ﺟﺮاﯾﻢ ﻣﻰزﻧﻨﺪ ،ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ ﮐﺎر ﮐﺮدن
زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪﻫﺎﯾﻰ ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺮ ﺟﺎى ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
-5از آﺛﺎر ﺑﺪ ﮐﺎر ﮐﺮدن زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ،از دﺳﺖ دادن ﮐﻮدك اﺳﺖ ﻣﺎدر وﻗﺖ
ﮐﺎرش ﻓﺮا رﺳﯿﺪه و ﮐﻮدك ﻣﺮﯾﺾ اﺳﺖ ،ﻣﺎدرش را ﺻﺪا ﻣﻰزﻧﺪ و ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻣﺮا در
ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاى ﭼﻪ ﮐﺴﻰ ﻣﻰﮔﺬارى؟ اﻣﺎ ،ﻣﺎدر ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮ ﮐﺎرش ﺑﺮود و
ﮐﻮدك ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻓﺮﯾﺎد ﻣﻰزﻧﺪ ﻣﺎدر ﻣﺎدر؟
ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺎدر از ﺳﺮ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﻰﮔﺮدد ﺑﺎ ﺟﺴﺪ ﺑﻰروح ﮐﻮدﮐﺶ روﺑﺮو
ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ زﻧﺪﮔﻰ را ﺑﺪرود ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ،ﻣﺎدر ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﺮاى از دﺳﺖ دادن
ﮐﻮدﮐﺶ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ و از ﮐﺎرش ﭘﺸﯿﻤﺎن ﻣﻰﮔﺮدد و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻓﺎﯾﺪه اﯾﻦ ﮐﺎر و
ﺣﻘﻮق ﭼﯿﺴﺖ؟ ﭘﻮﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ﮐﻮدﮐﻢ و از دﺳﺖ دادن ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪام ﻣﻰﺷﻮد
ﭼﻪ ﺳﻮدى دارد؟
43 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ،ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ آن داﻧﺸﺠﻮ ﻫﻤﺮاه دوﺳﺖ
دﺧﺘﺮش وارد دﺳﺘﺸﻮﯾﻰ ﺷﺪ ،ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﯿﺮى آنﻫﺎ دﺧﺘﺮ رﺳﻮا ﻣﻰﺷﻮد.
-2ﺑﺴﺎ اوﻗﺎت ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ )آﻗﺎﯾﺎن و ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ( در ﯾﮏ اﺗﺎق ﺟﻤﻊ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ
ﺷﻮﺧﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻰﺧﻨﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ،ﻓﺴﺎد ﺑﺮوز ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻰ
ﺷﻮﻫﺮان از زﻧﺎن ﺧﻮد ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد از
دﺳﺖ ﻣﻰدﻫﻨﺪ زﯾﺮا ﺑﺎ زﻧﺎن زﯾﺒﺎﺗﺮى در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر و ﺟﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﺻﺤﺒﺖ
ﺷﺪه ،آﺷﻨﺎ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ ﻣﻰﺷﻮد و ﺳﺒﺐ ﺟﺪاﯾﻰ
اﯾﻦ زن و ﺷﻮﻫﺮ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﻤﺎن ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻌﻠﻤﻰ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺣﺠﺎب را رﻋﺎﯾﺖ
ﻧﻤﻰﮐﺮده و ﺑﺎ آﻗﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ و دوﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ.
-3ﺣﺘﻰ ﮐﻮدﮐﺎن ﮐﻪ در ﮐﻼسﻫﺎى اﺑﺘﺪاﯾﻰ درس ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ و ﻣﻌﻠﻤﺸﺎن ﺧﺎﻧﻢ اﺳﺖ
وﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﮐﻼسﻫﺎى ﺑﺎﻻﺗﺮى ﻣﻰروﻧﺪ و در ﮐﻼس ﺟﺪﯾﺪ آن ﺧﺎﻧﻢ دﯾﮕﺮ ﻣﻌﻠﻢ آنﻫﺎ
ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر و ﺣﺮﮐﺎت ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻌﻠﻢ ﻗﺪﯾﻢ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ
ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮدش را ﮐﺞ ﻣﻰﮐﺮد و ﻣﺎ راﻧﻬﺎ و ﺳﺎق ﭘﺎﻫﺎى او را ﻧﮕﺎه ﻣﻰﮐﺮدﯾﻢ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺣﺠﺎز را ﺗﺎﮐﻨﻮن از اﯾﻦ اﺧﺘﻼط ﻣﻀﺮ در ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺼﯿﻠﻰ در
اﻣﺎن ﻗﺮار داده اﺳﺖ و ﺑﺤﻤﺪاﻟﻠّﻪ دﺧﺘﺮان داﻧﺸﺠﻮى ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎىﺑﻨﺪ اﺧﻼق و
ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻤﺴﺮ
-1در ازدواج ﻧﺒﺎﯾﺪ زن ﻣﺎل و ﻣﻘﺎم و زﯾﺒﺎﯾﻰ را ﻣﻌﯿﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺴﻰ را ﺑﻪ
ﺷﻮﻫﺮى اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ ،زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :إذا أﺗﺎ�ﻢ ﻣﻦ
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 46
) (1
ﺗﺮﺿﻮن ﺧﻠﻘﻪ ودﻳﻨﻪ ﻓﺰوﺟﻮه ،إﻻ ﺗﻔﻌﻠﻮا ﺗ�ﻦ ﻓﺘﻨﺔ ﻲﻓ اﻷرض وﻓﺴﺎد ﻛﺒ�«
ﻫﺮﮔﺎه ﮐﺴﻰ ﺑﺮاى ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى دﺧﺘﺮﺗﺎن آﻣﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ او را از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﻰ و دﯾﻨﻰ
ﻣﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪﯾﺪ دﺧﺘﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ازدواج او در ﺑﯿﺎورﯾﺪ و اﮔﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﮑﻨﯿﺪ ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد
ﺑﺰرﮔﻰ زﻣﯿﻦ را ﻓﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ.
-2ﺷﻮﻫﺮ دﯾﻨﺪار اﮔﺮ زن را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ او را در اﻣﻮر دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﮐﻤﮏ
ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد.
-3ﺷﻮﻫﺮ اﮔﺮ دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ زﻧﺶ را دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻻاﻗﻞ
او را ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ و ﺑﺮ او ﻇﻠﻢ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ و او را ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻧﻤﻰﻧﻤﺎﯾﺪ زﯾﺮا ﺷﻮﻫﺮ
دﯾﻨﺪار ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻻ ﻳﻔﺮك مﺆﻣﻦ مﺆﻣﻨﺔ،
) (2
ﻫﯿﭻ ﻣﺮد ﻣﺆﻣﻨﻰ از زن ﻣﺆﻣﻨﺶ ﻣﺘﻨﻔﺮ أن ﻛﺮه ﻣﻨﻬﺎ ﺧﻠﻘﺎ رﻲﺿ ﻣﻨﻬﺎ آﺧﺮ«
ﻧﻤﻰﺷﻮد ،زﯾﺮا اﮔﺮ در ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻮارد اﺧﻼﻗﺶ را ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪد در ﺟﺎﯾﻰ دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد
ﭘﺴﻨﺪش ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ.
-4ﺷﻮﻫﺮ دﯾﻨﺪار زن را در اﻣﻮر ﺗﺮﺑﯿﺖ درﺳﺖ و اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﮐﻤﮏ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ.
-5ﺧﻮاﻫﺮم! اﮔﺮ ﺷﻮﻫﺮت دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ اﺳﻼم ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز زﻧﺪﮔﻰ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و
ﺳﻌﺎدت دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت را ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد.
-6ﺧﻮاﻫﺮم! اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﻰ از ﺗﻮ ﺳﺮ زﻧﺪ ،ﺷﻮﻫﺮ ﻣﺘﺪﯾﻦ ﺗﻮ را ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد و
راه درﺳﺖ را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ ،ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺮاى ازدواج ﻣﺮدى را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻦ ﮐﻪ
دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ.
-7ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ زن ﻧﯿﮑﻮ و ﻣﺘﺪﯾﻦ و ﺑﺎ ﺣﺠﺎب را ﺑﺮاى ﻫﻤﺴﺮى اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﺪ
زﯾﺮا ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮادهاش را از ﻓﺴﺎد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ ،و ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ ﺣﻖ
ﺷﻮﻫﺮ را ﺑﺠﺎى ﻣﻰآورد ،زﯾﺮا او از ﮔﻔﺘﻪﻫﺎى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﺑﯿﺎد آور ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
»ﺗﻨﻜﺢ اﻤﻟﺮأة ﻷر�ﻊ :ﻤﻟﺎﻬﻟﺎ وﺤﻟﺴﺒﻬﺎ وﺠﻟﻤﺎﻬﻟﺎ وﺪﻟﻳﻨﻬﺎ ،ﻓﺎﻇﻔﺮ ﺑﺬات اﺪﻟﻳﻦ ﺗﺮ�ﺖ
ﻳﺪاك«) (1ﺑﺮ اﺳﺎس ﭼﻬﺎر وﯾﮋﮔﻰ ﻣﺮدم ﺑﺎ زن ازدواج ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ :ﯾﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺎﻟﺶ و ﯾﺎ
ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺴﺐ و ﻧﮋاد و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﯾﺒﺎﯾﻰ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﯾﻨﺪارى ،ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب زن
دﯾﻨﺪار ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯿﺪ.
ﺷﺨﺼﯿﺖ و اﺧﻼق و درون ارزش دارد ﻧﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ و ﺻﻮرت ﻇﺎﻫﺮى ،آﻧﺤﻀﺮت
ّ
ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ» :إن ا� ﻻ ﻳﻨﻈﺮ إﻰﻟ ﺻﻮر�ﻢ وأﺟﺴﺎﻣ�ﻢ وﻟ�ﻦ ﻳﻨﻈﺮ إﻰﻟ ﻗﻠﻮ��ﻢ
) (2
»ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ و ﭼﺸﻢ و ﺷﻤﺎ ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ دلﻫﺎ و اﻋﻤﺎﻟﺘﺎن وأﻋﻤﺎﻟ�ﻢ«
ﻧﻈﺮ دارد«.
-1ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ.
-2ﻣﺴﻠﻢ.
-3ﺑﺨﺎرى – اﻟﻨﮑﺎح.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 48
ﺳﺎل :ﭘﺪر ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ دﺧﺘﺮ ﮐﻢ ﺳﻦ ﺧﻮد را ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد ،ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ
ﺣﺠﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :زﯾﺮا اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﮐﻢ ﺳﻦ و ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ
اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﯾﻌﻨﻰ ﭼﻪ ،ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺪارد و ﺳﮑﻮت و ﻧﺎراﺿﻰ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮدى ﯾﮑﺴﺎن و ﺑﺮاﺑﺮ
ُ ْ َۡ َ
ُ حوا ٱ� َ� ٰ َ ٰ
� مِن� ۡم﴾ ]اﻟﻨﻮر .[٣٢ :اﯾﻢ در زﺑﺎن اﺳﺖ .و ﻧﯿﺰ در ﻗﺮآن آﻣﺪه اﺳﺖَ ﴿ :وأن ِ
� ) (1
ﻋﺮﺑﻰ ﯾﻌﻨﻰ زﻧﻰ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪارد ﻓﺮﻗﻰ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ ،ﯾﺎ ﺑﺰرگ .ﭘﺲ اﯾﻦ آﯾﻪ دﻟﯿﻠﻰ
اﺳﺖ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺪر ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ دﺧﺘﺮ ﮐﻮﭼﮑﺶ را ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد ،در
ﺣﺪﯾﺚ ﻧﯿﺰ آﻣﺪه اﺳﺖ :ﮐﻪ اﺑﻮﺑﮑﺮ ﻋﺎﯾﺸﻪل را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در آورد در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ
ﻋﺎﯾﺸﻪ دﺧﺘﺮى ﺷﺶ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد و در ﺳﻦ ﻧﻪ ﺳﺎﻟﮕﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮده ﺷﺪ) .(2
زن ﺑﺎﻟﻎ و ﺑﯿﻮه :زﻧﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر ازدواج ﮐﺮده اﻣﺎ از ﺷﻮﻫﺮش ﺟﺪا ﺷﺪه و ﻃﻼق
ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ،ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ را ﺑﺪون اﺟﺎزه و رﺿﺎﯾﺘﺶ ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در آورد.
و ﺑﺎﯾﺪ رﺿﺎﯾﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ زﺑﺎﻧﺶ ﺑﮕﻮﯾﺪ ،زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻻ ﺗﻨﻜﺢ اﻷﻳّﻢ؛
) (3
ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻇﺎﻫﺮ ﺣﺪﯾﺚ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم را ﻣﻰرﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ »اﯾﻢ« ﺣﻰﺘ �ﺴﺘﺄمﺮ«
زن ﺑﯿﻮهاى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻓﻮت ﮐﺮده و ﯾﺎ از ﺷﻮﻫﺮش ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .و ﻧﮑﺎح
ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ از او اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد) .(4
اﮔﺮ وﻟﻰ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ او را ﺑﺪون اﺟﺎزهاش ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد ﻧﮑﺎح
ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ .از ﺧﻨﺴﺎء ﺑﻦ ﺧﺪام اﻧﺼﺎرى رﺿﻰاﻟﻠّﻪﻋﻨﻬﺎ رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ» :إن أﺑﺎﻫﺎ
ّ ّ
زوﺟﻬﺎ و� ﺛﻴﺐ ،ﻓﻜﺮﻫﺖ ذلﻚ ،ﻓﺄﺗﺖ رﺳﻮل ا� ﻓﺮد ﻧ�ﺎﺣﻬﺎ«) (5ﭘﺪرش او را ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ
ﺑﯿﻮه ﺑﻮد ﺑﻪ ازدواج ﮐﺴﻰ در آورد و او ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ آﻣﺪ و آﻧﺤﻀﺮت
ﻧﮑﺎﺣﺶ را ﻓﺴﺦ ﮐﺮد.
-3دﺧﺘﺮ دوﺷﯿﺰهاى ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ :ﺑﺮاى وﻟﻰ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ او ﺟﺎﯾﺰ
ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ او را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ راى و ﻧﻈﺮ دﺧﺘﺮ را ﻧﭙﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ،
زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻻ ﺗﻨﻜﺢ الﻜﺮﺒ ﺣﻰﺘ �ﺴﺘﺄذن واﺜﻟﻴﺐ ﺣﻰﺘ �ﺴﺘﺄمﺮ ﻓﻘﻴﻞ ﻪﻟ؛ إن
اﺒﻟﻜﺮ �ﺴﺘﻲﺤ ﻓﻘﺎل أذﻧﻬﺎ ﺻﻤﺎﺗﻬﺎ و� رواﻳﺔ اﺒﻟﻜﺮ �ﺴﺘﺄذﻧﻬﺎ أﺑﻮﻫﺎ«) (1دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ
از او اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و زن ﺑﯿﻮه ﺗﺎ وﻗﺘﻰ از او ﻣﺸﻮره ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﮐﺴﻰ در
آورده ﻧﺸﻮد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﮐﻨﺪ .ﻓﺮﻣﻮد :ﺳﮑﻮت
دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ اﺟﺎزه اﺳﺖ و در رواﯾﺘﻰ اﻣﺪه از دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﭘﺪرش اﺟﺎزه ﻣﻰﮔﯿﺮد.
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﭘﺪران و ﻣﺮﺑﯿﺎن را دﺳﺘﻮر داده ﺗﺎ ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ
ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﻦ ﺎﻋل ﺟﺎرﺗ� ﺣﻰﺘ ﺗﺒﻠﻐﺎ ﺟﺎء ﻳﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣﺔ إﻧﺎ وﻫﻮ وﺿﻢ أﺻﺎﺑﻌﻪ -
أي ﻣﻌﺎ«) .(2ﻫﺮ ﮐﺴﻰ دو دﺧﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻔﻞ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ و آنﻫﺎ را ﭘﺮورش دﻫﺪ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ
ﺳﻦ رﺷﺪ ﺑﺮﺳﻨﺪ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ در ﺣﺎﻟﻰ ﻣﻰآﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ و او ﭼﻨﯿﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ و اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ را ﺑﻪ
ﻫﻢ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪ) .ﯾﻌﻨﻰ در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻫﺴﺘﯿﻢ(
و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﻦ ﺎﻋل ﺟﺎرﺗ� ﺣﻰﺘ ﻳﺪر� ،دﺧﻠﺖ إﻧﺎ وﻫﻮ اﺠﻟﻨﺔ ﻛﻬﺎﺗ�« ﻫﺮ
ﮐﺴﻰ دو دﺧﺘﺮ را ﭘﺮورش دﻫﺪ ﺗﺎ وﻗﺘﻰ ﺑﺰرگ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻦ و او ﭼﻨﯿﻦ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻰﺷﻮﯾﻢ
)ﺑﺎ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن دو اﻧﮕﺸﺖ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد(
-1ﺑﺨﺎري.
-2ﻣﺴﻠﻢ.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 50
و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﻦ ﺎﻛن ﻪﻟ ﺛﻼث ﺑﻨﺎت ﻓﺼﺮﺒ ﻋﻠﻴﻬﻦ واﻃﻤﻌﻬﻦ وﺳﻘﺎﻫﻦ و�ﺴﺎﻫﻦ
ﻣﻦ ﺟﺪﺗﻪ ) -ﻳﻌ� ﻣﺎﻪﻟ( � -ﻦ ﻪﻟ ﺣﺠﺎﺑﺎ ﻣﻦ اﻨﻟﺎر«) (1ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﺳﻪ دﺧﺘﺮ داﺷﺖ و ﺑﺮ آنﻫﺎ
ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ آنﻫﺎ از دﺳﺘﺮﻧﺞ ﺧﻮﯾﺶ ﻏﺬا داد و آب ﻧﻮﺷﺎﻧﺪ ،آن دﺧﺘﺮان ﻣﺎﻧﻌﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ
ﺑﻮد از ورود آن ﻣﺮد ﺑﻪ آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ.
و ﻓﺮﻣﻮده» :ﻣﻦ اﺑﺘ� ﻣﻦ ﻫﺬه اﺒﻟﻨﺎت �ﻲﺸء ﻓﺄﺣﺴﻦ إﻴﻟﻬﻦ� ،ﻦ ﻪﻟ ﺳﺮﺘا ﻣﻦ اﻨﻟﺎر« ﻫﺮ
ﮐﺴﻰ ﺑﺎ اﯾﻦ دﺧﺘﺮان ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ رﻓﺘﺎر ﮐﺮد آنﻫﺎ ﻣﺎﻧﻌﻰ
ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺮاى او از ﻋﺬاب ﺟﻬﻨﻢ.
و ﻋﺎﯾﺸﻪ رﺿﻰاﻟﻠّﻪﻋﻨﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ» :ﺟﺎءت مﺴﻜﻴﻨﺔ ﺤﺗﻤﻞ اﺑنﺘ� ﻬﻟﺎ ،ﻓﺄﻃﻌﻤﺘﻬﺎ ﺛﻼث
ﺗﻤﺮات ،ﻓﺄﻋﻄﺖ ﻞﻛ واﺣﺪ ﺗﻤﺮة ورﻓﻌﺖ إﻰﻟ ﻓﻴﻬﺎ ﺗﻤﺮة ﺘﻟﺄ�ﻠﻬﺎ ﻓﺎﺳﺘﻄﻌﻤﺘﻬﺎ اﺑنﺘﺎﻫﺎ ،ﻓﺸﻘﻘﺖ
ّ
اﺘﻟﻤﺮة اﻟﻲﺘ ﺎﻛﻧﺖ ﺗﺮ�ﺪان ﺗﺎﻠﻛﻬﺎ ﺑيﻨﻬﻤﺎ ،ﻓﺄﻋﺠﺒ� ﺷﺄﻧﻬﺎ ﻓﺬﻛﺮت اﺬﻟي ﺻﻨﻌﺖ لﺮﺳﻮل ا�
ّ
ﻓﻘﺎل :إن ا� ﻗﺪ وﺟﺐ ﻬﻟﺎ اﺠﻟﻨﺔ وأﻋﺘﻘﻬﺎ ﻣﻦ اﻨﻟﺎر« زﻧﻰ ﻓﻘﯿﺮ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ دو دﺧﺘﺮ ﻫﻤﺮاه
داﺷﺖ آﻣﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ او ﺳﻪ داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ دادم ،آن زن ﺑﻪ ﯾﮑﻰ از دﺧﺘﺮاﻧﺶ ﯾﮏ داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ داد و
ﯾﮏ داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ را ﺑﻪ دﻫﺎن ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﺨﻮرد دﺧﺘﺮاﻧﺶ آن ﺧﺮﻣﺎ را ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ،آن
زن داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎﯾﻰ را ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﻮرد ﻣﯿﺎن دو دﺧﺘﺮش دو ﻧﯿﻢ ﮐﺮد و ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﺼﻔﻰ
داد ،اﯾﻦ ﻋﻤﻠﺶ ﻣﺮا ﭘﺴﻨﺪ آﻣﺪ و آن را ﺑﺮاى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ذﮐﺮ ﻧﻤﻮدم ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد :ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ
ﻋﻤﻠﺶ ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺮاى او واﺟﺐ و ﺟﻬﻨﻢ را از او دور ﺳﺎﺧﺖ.
ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ :ﭘﺴﺮان ﻧﻌﻤﺖ اﻧﺪ و دﺧﺘﺮان ﻧﯿﮑﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در
ﻣﻮرد ﻧﻌﻤﺖ از اﻧﺴﺎن ﺣﺴﺎب ﻣﻰﮔﯿﺮد و ﻧﯿﮑﻰ را ﭘﺎداش ﻣﻰدﻫﺪ.
اﺳﻼم زﻧﺎن را ﻣﺤﺘﺮم ﻗﺮار داده و از ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺘﻦ دﺧﺘﺮان و ﻏﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎم
وﻻدت دﺧﺘﺮان ﻧﻬﻰ ﮐﺮده و اﯾﻦ ﺑﺪﺷﮕﻮﻧﻰ از ﺳﻨﺖﻫﺎى دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ:
َ ۡ ن� َظ َّل َو ۡج ُه ُهۥ ُم ۡس َو ّٗدا َو ُه َو َك ِظ ٞ
يم َ �َ ٥٨ت َ� ٰ َر ٰ
ى م َِن ٱلق ۡو ِم مِن ُس ٓوءِ
ُ ۡ � أَ َ
ح ُد ُهم بِٱ� َ ٰ َ
�ذا � ُ ّ ِ َ﴿
َۡ ُ َ َ ٓ َ ُّ َ ۡ َ ُ ُّ ُ َ َ َ
َ ُّ َ ٓ ُۡ ُ ُ َ ٰ ُ
اب �� َسا َء َما �ك ُمون ﴾٥٩ ون أم يدسهۥ ِ� ٱل� ِ � �ه ٍ ما � ِ� بِهِۚۦ ��مسِكهۥ
]اﻟﻨﺤﻞ.[٥٩-٥٨ :
و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﮋده ﺗﻮﻟﺪ دﺧﺘﺮ داده ﻣﻰﺷﺪ ﺻﻮرﺗﺶ ﺳﯿﺎه رﻧﮓ ﻣﻰﮔﺮدﯾﺪ و
ﻣﻤﻠﻮ از ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ و اﻧﺪوه ﻣﻰﺷﺪ از ﻗﻮم و ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﻣﮋده ﺑﺪى ﮐﻪ ﺑﻪ
اوم داده ﻣﻰﺷﺪ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ را ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻰﮐﺮد آﯾﺎ اﯾﻦ ﻧﻨﮓ را ﺑﺮ ﺧﻮد ﺑﭙﺬﯾﺮد و دﺧﺘﺮ را ﻧﮕﺎه
دارد و ﯾﺎ او را در زﯾﺮ ﺧﺎك زﻧﺪه ﺑﮕﻮر ﺳﺎزد؟ ﻫﺎن ﭼﻪ ﻗﻀﺎوت ﺑﺪى ﮐﻪ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ!
اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﻌﻒ اﯾﻤﺎن و ﺳﺴﺘﻰ ﯾﻘﯿﻦ ﻣﻰﺷﻮد ،زﯾﺮا آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ
ﺑﻬﺮه آن را دﺧﺘﺮ ﻗﺮار داده راﺿﻰ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ،ﻋﺠﺐ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﻧﯿﺰ ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﺮدان و
زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪن دﺧﺘﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺴﺮ داﺷﺘﻪ
ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮔﻮﯾﺎ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻧﺸﻨﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
َ ٓ ب ل َِمن � َ َشا ٓ ُء إ َ�ٰ ٗثا َو َ� َه ُ �لُ ُق َما � َ َشا ٓ ُء َ� َه ُ
َۡ َۡ ك َّ َ َ ّ َّ ُ ۡ ُ
ب ل َِمن �َشا ُء ِ ۚ ت َوٱ� ِ �
�ض ٱلس�ٰ� ٰ ِ ﴿ ِ�ِ مل
ِيم قَد ٞ
يما ۚ إنَّ ُهۥ َعل ٞ ��ٰ ٗثاۖ َو َ� ۡج َع ُل َمن � َ َشا ٓ ُء َعقِ ً َ ُ ٗ ۡ َ ٱ� ُك َ
ُّ
ِير ﴾٥٠ ِ ور ٤٩أ ۡو يُ َز ّوِ ُج ُه ۡم ذك َرانا
]اﻟﺸﻮر.[٥٠ - ٤٩ :
»ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ و ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﯿﻦ از آن ﺧﺪا اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻰدﻫﺪ و ﺑﻪ
ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﺧﺘﺮاﻧﻰ ﻣﻰﺑﺨﺸﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﭘﺴﺮاﻧﻰ ﻋﻄﺎ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ آﻧﮑﻪ ﻫﻢ
ﭘﺴﺮان ﻣﻰدﻫﺪ و ﻫﻢ دﺧﺘﺮان و ﺧﺪا ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻧﺎزا ﻣﻰﮐﻨﺪ او ﺑﺲ آﮔﺎه و ﺗﻮاﻧﺎ
اﺳﺖ«.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 52
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺘﺮان راﻫﺒﻪ و ﺑﺨﺸﺶ ﻧﺎﻣﯿﺪه اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺷﮑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺠﺎ آورد
وﻫﺒﻪ اﻟﻬﻰ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ.
واﺛﻠﺔ ﺑﻦ اﺳﻘﻊ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :دﺧﺘﺮان ﺑﺎﯾﺪ اﻓﺘﺨﺎر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﻢ آنﻫﺎ را ﻗﺒﻞ از اﺳﻢ
) (1
ﻣﺎدر از ﭘﺴﺮان ذﮐﺮ ﮐﺮده و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻳﻬﺐ ﻤﻟﻦ �ﺸﺎء اﻧﺜﺎ و�ﻬﺐ ﻤﻟﻦ �ﺸﺎء اﺬﻟﻛﻮر«
ﻫﻤﮑﺎرى و ﻣﺴﺎﻋﺪت دﺧﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺗﺎ از ﻫﻤﮑﺎرى ﭘﺴﺮ ،زﯾﺮا دﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺎدرش
ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ اﺳﺖ و در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﻤﮏ ﻣﻰﮐﻨﺪ.
از اﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ :ﻣﺮدى ﮐﻪ داراى ﭼﻨﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﻮد ﻧﺰد وى زﻧﺪﮔﻰ
ﻣﻰﮐﺮد آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ ﮐﺎش ﮐﻪ دﺧﺘﺮاﻧﻢ ﻣﻰﻣﺮدﻧﺪ ،اﺑﻦ ﻋﻤﺮب ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ :آﯾﺎ
ﻣﮕﺮ ﺗﻮ روزى آنﻫﺎ را ﻣﻰدﻫﻰ؟ اﻣﺎم اﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺟﻮزى؛ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :ﻫﯿﭻ زن و ﺷﻮﻫﺮ از اﯾﻦ
ﭼﻬﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎرج ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ،ﯾﺎ ﻓﺮزﻧﺪﺷﺎن دﺧﺘﺮ اﺳﺖ و ﯾﺎ ﭘﺴﺮ ،ﯾﺎ ﭘﺴﺮ و دﺧﺘﺮ و ﯾﺎ ﻋﻘﯿﻢ و
ﻧﺎزا ﻫﺴﺘﻨﺪ ،و در ﻫﺮ ﺣﺎل ﻓﺮزﻧﺪ ﭼﻪ ﭘﺴﺮ و ﭼﻪ دﺧﺘﺮ ،ﺑﺨﺸﺸﻰ اﺳﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ
ﺷﺎﯾﺪ اﻧﺴﺎن از ﺑﺨﺸﺶ ﺧﺪا اﺑﺮاز ﻧﺎﺧﺸﻨﻮدى ﮐﻨﺪ .ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ذﮐﺮ دﺧﺘﺮ را ﻣﻘﺪم ﺑﺮ
ذﮐﺮ ﭘﺴﺮ آورده اﺳﺖ ،ﭼﻮن در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ زﻧﺎن ارزﺷﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و دﺧﺘﺮان را زﻧﺪه ﺑﻪ
ﮔﻮر ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل اﻋﻼم داﺷﺖ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان از دﯾﺪﮔﺎه ﺷﻤﺎ ﻣﻮﺟﻮدى
ﺑﻰارزش ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ وﻟﻰ از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺧﯿﻠﻰ ﺑﺎارزشاﻧﺪ .و زﻧﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﮑﺮه
ذﮐﺮ ﮐﺮده ،ﺗﺎ ﻧﻘﺺ زن ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺗﻘﺪم ﻧﺎم ﺟﺒﺮان ﺷﻮد و ﻣﺮدان را ﺑﺎ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﻌﺮﻓﻪ ذﮐﺮﻧﻤﻮد ﺗﺎ
ﻋﺪم ذﮐﺮﺷﺎن در اول ﺟﺒﺮان ﮔﺮدد.
}ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﲢﻔﺔ اﻟﻤﻮدود ﺑﺎﺣﮑﺎم اﻟﻤﻮﻟﻮد ص {20-21اﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در
ﻣﻮرد زﻧﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
�� َكث ِ ٗ َ ۡ َُ ْ َ ۡٗ
�ٔا َو َ� ۡج َع َل ٱ َّ ُ َ َ َ ُُۡ ُ
�� ] ﴾١٩اﻟﻨﺴﺎء: � �ِيهِ َخ ۡ ٗ � أن ت�رهوا شوه َّن َ� َع َ ٰٓ﴿فإِن ك ِرهتم
.[١٩
و اﮔﺮ ﻫﻢ از آنﻫﺎ ﮐﺮاﻫﺖ داﺷﺘﯿﺪ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ از ﭼﯿﺰى ﺑﺪﺗﺎن ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ در آن ﺧﯿﺮ و
ﺧﻮﺑﻰ ﻓﺮاواﻧﻰ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﺪ.
و ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﺣﺎل ﻓﺮزﻧﺪ دﺧﺘﺮ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﺷﺎﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﯿﺮ دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت را
ﺑﺮاى ﺑﻨﺪهاش در وﺟﻮد ﻓﺮزﻧﺪان دﺧﺘﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ ،و ﭼﯿﺰى ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه و ﺑﻪ
ﺑﻨﺪهاش ﺑﺨﺸﯿﺪه اﺳﺖ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺘﻦآن ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ.
}ﲢﻔﺔ اﻟﻤﻮدود ص {26و ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از ﺗﺒﺮﯾﮏ ﮔﻔﺘﻦ
ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺗﺎزه ازدواج ﮐﺮده ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت» :ﺑﺎلﺮﻓﺎه واﺒﻟن�« )ﻣﺒﺎرك ﺑﺎد ،ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺴﺮان
ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺪﻫﺪ( ،ﻧﻬﻰ ﮐﺮده اﺳﺖ ،زﯾﺮا در اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻘﻂ دﻋﺎ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺴﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﻧﻪ
دﺧﺘﺮ ،از ﺣﻀﺮت ﺣﺴﻦ رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻋﻘﯿﻞ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ ،ﺑﺎ زﻧﻰ از ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺟﺸﻢ
ازدواج ﮐﺮد ،ﻣﺮدم ﻧﺰد او آﻣﺪه و او را ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺒﺮﯾﮏ ﮔﻔﺘﻨﺪ» :ﺑﺎلﺮﻓﺎء واﺒﻟن�« )ﻣﺒﺎرك
ﺑﺎد ،ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺴﺮان ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺪﻫﺪ( ،ﻋﻘﯿﻞ ﮔﻔﺖ اﯾﻨﻄﻮر ﻧﮕﻮﯾﯿﺪ زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا
اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﻧﻬﻰ ﮐﺮده اﺳﺖ ،ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ اى اﺑﻮزﯾﺪ؟ ﮔﻔﺖ :ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ
ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺑﺮﮐﺖ ﺑﺪﻫﺪ ،ﻣﺎ در زﻣﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﭼﻨﯿﻦ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪﯾﻢ .ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺣﻤﺪ و ﻏﯿﺮه
ﮐﺮاﻣﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن
زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺻﺪر اﺳﻼم اﻓﺮادى را ﮐﻪ در ﺧﻄﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﻨﺎه ﻣﻰدادﻧﺪ و اﺳﯿﺮان را آزاد
ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﯾﻦﻫﺎ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺣﺘﺮام و ﻋﺰت
ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد ،ام ﻫﺎﻧﻰ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ دو ﺗﻦ از ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان ﺷﻮﻫﺮش را ﮐﻪ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ
ﻣﺮگ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﻨﺎه داد ،او ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :در ﺳﺎل ﻓﺘﺢ ﻣﮑﻪ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ رﻓﺘﻢ دﯾﺪم ﮐﻪ آﻧﺤﻀﺮت
ﻣﺸﻐﻮل ﻏﺴﻞ ﮐﺮدن اﺳﺖ و ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎﺳﺶ او را ﻣﻰﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ﺳﻼم ﮐﺮدم ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ» ﮔﻔﺖ ﭼﻪ
ﮐﺴﻰ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ام ﻫﺎﻧﻰ دﺧﺘﺮ اﺑﻮ ﻃﺎﻟﺐ ﻫﺴﺘﻢ ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد :ﺧﻮش آﻣﺪى اى ام
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 54
ﻫﺎﻧﻰ! ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﭘﺎرﭼﻪاى ﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﯿﭽﯿﺪه
ﺑﻮد ،ﻫﺸﺖ رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪ ،ﭼﻮن ﻧﻤﺎزش را ﺗﻤﺎم ﮐﺮد ﮔﻔﺘﻢ :اى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا! ﺑﺮادرم
ﻋﻠﻰ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮدى را ﮐﻪ ﻣﻦ ﭘﻨﺎه دادهام ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ،ﻣﻦ ﺑﻦ ﻫﺒﯿﺮه را ﭘﻨﺎه دادهام،
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد :ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه دادهاى ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﻫﻢ ﭘﻨﺎه دادﯾﻢ.
اﺑﻮاﻟﻌﺎص ﺑﻦ رﺑﯿﻊ ﺷﻮﻫﺮ ﻗﺒﻠﻰ دﺧﺘﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ زﯾﻨﺐ را ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و
زﯾﻨﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ از او ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد ،ﺑﻪ اﺳﺎرت در آﻣﺪه ﺑﻮد اﺑﻮاﻟﻌﺎص از زﯾﻨﺐ
ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ او را ﭘﻨﺎه ﺑﺪﻫﺪ ،زﯾﻨﺐ ﺑﻪ او وﻋﺪه داد ﮐﻪ ﮐﺎرى ﺑﺮاﯾﺶ ﺑﮑﻨﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ ،آﻧﮕﺎه از در ﺧﺎﻧﻪاش ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎز ﻣﻰﺷﺪ ﺑﺎ
ﺻﺪاى ﺑﻠﻨﺪ آواز داد ﮐﻪ ﻣﻦ اﺑﻮاﻟﻌﺎص ﺑﻦ رﺑﯿﻊ را ﭘﻨﺎه دادهام ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد :اى ﻣﺮدم! ﺷﻤﺎ
ﺷﻨﯿﺪﯾﺪ زﯾﻨﺐ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟ ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻠﻪ ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد :ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻰ ﮐﻪ ﺟﺎﻧﻢ در
دﺳﺖ اوﺳﺖ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺗﺎ آﻻن ﮐﻪ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﻨﯿﺪﯾﻢ،
ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﻠﯿﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد دﺳﺖ واﺣﺪى ﻫﺴﺘﻨﺪ ،و ادﻧﻰﺗﺮﯾﻦ آنﻫﺎ ﺑﺎ
دﯾﮕﺮان ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ،آﻧﮕﺎه ﺑﻪ زﯾﻨﺐ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﻣﻮد :ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﯿﻢ ﭘﻨﺎه ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه
دادهاى«
ﺳﭙﺲ وﻗﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش وارد ﺷﺪ زﯾﻨﺐ ﭘﯿﺶ او رﻓﺖ و از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮاﺳﺖ
ﺗﺎ اﻣﻮال اﺑﻮ اﻟﻌﺎص را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ وى ﺑﺮ ﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ
ﮐﺮد ،ﺑﻌﺪ اﺑﻮ اﻟﻌﺎص ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺣﻘﻮق و دﯾﻮﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﻮد ﻫﺮ ﯾﮏ را ﺑﻪ
ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺶ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺮ ﮔﺸﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻫﻤﺴﺮش زﯾﻨﺐ
را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻋﻘﺪ او در آورد) .(1
ﭘﯿﺮﻣﺮدان را در ﺟﻨﮓ ﺣﺮام ﻗﺮار داده اﺳﺖ ،ﻣﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن و ﭘﯿﺮﻣﺮدان
ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮ ﺧﯿﺰﻧﺪ ،آﻧﮕﺎه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺟﻨﮕﯿﺪ.
از اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﮏ رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ وﻗﺘﻰ ﻟﺸﮑﺮى را ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﺎد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﭼﻨﯿﻦ
ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﻰﮐﺮد:
ّ
»اﻧﻄﻠﻘﻮا ﺑﺈﺳﻢ ا� ،ﻻ ﺗﻘﺘﻠﻮا ﺷﻴﺨﺎ ﺧﺎﻓﻴﺎ ،وﻻ ﻃﻔﻼ ﺻﻐ�ا وﻻ امﺮأة ،وﻻ ﺗﻐﻠﻮا،
ّ
وﺿﺤﻮا ﻏﻨﺎﺋﻤ�ﻢ وأﺻﻠﺤﻮا وأﺣﺴﻨﻮا إن ا� �ﺐ اﻤﻟﺤﺴن�« »ﺑﺮوﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا ،ﭘﯿﺮﻣﺮد
ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﮐﻮدك و زﻧﺎن را ﻗﺘﻞ ﻧﮑﻨﯿﺪ و ﺧﯿﺎﻧﺖ ﻧﮑﻨﯿﺪ و ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ آورى ﮐﻨﯿﺪ و
اﺻﻼح و ﻧﯿﮑﻰ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﻧﯿﮑﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ دوﺳﺖ دارد.
و از ﻋﺒﺪاﻟﻠّﻪ ﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ:
ّ ّ
»وﺟﺪت امﺮأة ﻣﻘﺘﻮﻟﺔ ﻲﻓ ﺑﻌﺾ ﻣﻐﺎزي رﺳﻮل ا� ﻓﻨ� رﺳﻮل ا� ﻋﻦ ﻗﺘﻞ اﻟنﺴﺎء
والﺼﺒﻴﺎن و ﻲﻓ رواﻳﺔ )ﻓﺄﻧ�ﺮ(«.
}ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ{ »در ﯾﮑﻰ از ﺟﻨﮓﻫﺎى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺟﺴﺪ زﻧﻰ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪ ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه آن
از ﮐﺸﺘﻦ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﻧﻬﻰ ﻓﺮﻣﻮد .و در رواﯾﺘﻰ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن آن زن را
ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺖ«.
ّ
وﻋﻦ ر�ﺎح ﺑﻦ الﺮ�ﻴﻊ ﻗﺎل :ﻛﻨﺎ ﻣﻊ رﺳﻮل ا� ﻲﻓ ﻏﺰوة ﻓﺮأي اﻨﻟﺎس �ﺘﻤﻌ� ﻰﻠﻋ
ﻲﺷء ﻓﺒﻌﺚ رﺟﻼ ﻓﻘﺎل :اﻧﻈﺮ ﻋﻼم اﺟﺘﻤﻊ ﻫﺆﻻء؟ ﻓﺠﺎء ﻓﻘﺎل :امﺮأة ﻗﺘﻴﻞ ،ﻓﻘﺎل» :ﻣﺎ ﺎﻛﻧﺖ
ﻫﺬه ﺘﻟﻘﺘﻞ ﻗﺎل :وﻰﻠﻋ اﻤﻟﻘﺪﻣﺔ ﺧﺎﺪﻟ ﺑﻦ الﻮﻴﻟﺪ ،ﻗﺎل :ﻓﺒﻌﺚ رﺟﻼ ﻓﻘﺎل :ﻗﻞ ﺨﻟﺎﺪﻟ ﻻ ﺗﻘﺘﻠﻦ
امﺮأة وﻻ ﻋﺴﻴﻔﺎ«) » .(1از رﺑﺎح ﺑﻦ اﻟﺮﺑﯿﻊ رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮔﻔﺖ :ﻣﺎ ،در ﺟﻨﮕﻰ ﻫﻤﺮاه
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻮدﯾﻢ آﻧﺤﻀﺮت ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮ ﭼﯿﺰى ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﺴﻰ را ﻓﺮﺳﺘﺎد و
ﮔﻔﺖ :ﻧﮕﺎه ﮐﻦ آنﻫﺎ ﭼﺮا ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ؟ آن ﻣﺮد ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ :زﻧﻰ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ،
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ» ﻓﺮﻣﻮد :ﻧﺒﺎﯾﺪ اﯾﻦ زن ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻰﺷﺪ .ﺧﺎﻟﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ دﺳﺘﻪ ﻣﻘﺪم ﺟﻨﮓ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه
داﺷﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮐﺴﻰ را ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﮔﻔﺖ :ﺑﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺑﮕﻮ :ﻣﺒﺎدا زن ﯾﺎ ﺑﺮدهاى را ﻗﺘﻞ ﮐﻨﻰ«.
-1ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ /در اﻻرواء اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺣﺴﻦ ﻗﺮار داده اﺳﺖ
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 56
ﺑﺪﯾﻨﺠﻬﺖ ﺧﺎورﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮى ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ :ﺗﺎرﯾﺦ ،ﻫﯿﭻ ﮐﺸﻮرﮔﺸﺎ و ﻓﺎﺗﺤﻰ ﻣﻬﺮﺑﺎنﺗﺮ
از ﮐﺸﻮرﮔﺸﺎﯾﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺷﻮﻫﺮش اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﻤﻮد وﺣﻰ ﻧﺎزل ﺷﺪ ،ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻼ ﻓﺎﺻﻠﻪ
ﺷﮑﺎﯾﺖ او را ﺟﻮاب داد؛ آرى زن ﻣﻮﻣﻦ و ﻣﺴﻠﻤﺎن اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ و ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺸﮑﻠﻰ ﺑﺮاﯾﺶ
ﭘﯿﺶ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺑﺮد و ﻓﻘﻂ ﺧﺪاى ﯾﮕﺎﻧﻪ را ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ و از ﮐﺴﻰ دﯾﮕﺮ ﻏﯿﺮ
از او ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻰﺟﻮﯾﺪ و ﻧﺰد ﺳﺎﺣﺮان و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮﻫﺎ ﻧﻤﻰرود ،آﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از زﻧﺎن در اﯾﻦ
زﻣﺎﻧﻪ وﻗﺘﻰ ﻣﺸﮑﻠﻰ ﭘﯿﺶ ﻣﻰآﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﺒﻮر اوﻟﯿﺎء ﭘﻨﺎه ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ اوﻟﯿﺎء ﻣﺮدهاﻧﺪ و
ﻧﻤﻰﺷﻨﻮﻧﺪ و ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮐﺎرى را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮد آنﻫﺎ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ دﻋﺎى ﺧﯿﺮ ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ،
َّ َ َ ۡ ُ ُ َ َ ۡ ٗ ُ ُ ۡ َ ُ َ ُ َ َّ َ َ ۡ ُ َ
ون ٱ�ِ � �لقون ش�ٔا َوه ۡم �لقون ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ﴿ :وٱ�ِين يدعون مِن د ِ
ُ َ َ َ َ ۡ ََۡ ٌ َُۡ َ ٓ
� أ ۡح َياءٖ� َو َما �َش ُع ُرون �يَّان ُ� ۡب َعثون ] ﴾٢١اﻟﻨﺤﻞ.[٢١ - ٢٠ : ٢٠أم�ٰت �
»آن ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻓﺮﯾﺎد ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ و ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ آﻧﺎن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ
ﭼﯿﺰى را ﺑﯿﺎﻓﺮﯾﻨﻨﺪ و ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ ،ﻣﺮده و ﺑﻰﺟﺎناﻧﺪ و ﻧﻤﻰداﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ
وﻗﺖ زﻧﺪه و ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ«.
ﮐﻤﮏ ﺧﻮاﺳﺘﻦ از ﻏﯿﺮ اﻟﻠّﻪ و ﻣﺮدﮔﺎن ﯾﺎ اﻓﺮاد ﻏﺎﯾﺐ ﺷﺮك اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ آن
اﻋﻤﺎل ﻧﯿﮏ اﻧﺴﺎن را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻰﮐﻨﺪ.
َ ٗ ُ ۡ َّ َ ٓ َ ۡ ُ ْ َ ّ َ َ ٓ ُ ۡ
� ُك بِهِۦٓ أ َحدا ] ﴾٢٠اﳉﻦ.[٢٠ :
﴿قل إِ�ما أدعوا ر ِ� و� أ ِ
»ﺑﮕﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرم را ﻣﻰﭘﺮﺳﺘﻢ و ﮐﺴﻰ را اﻧﺒﺎز او ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ«.
َ ۡ َ ۡ َ ۡ َ َ َ ۡ َ َ َّ َ َ ُ َ َ َ َ ُ َ َّ َ ۡ َ
�ٰ ِ� َ
�ن ] ﴾٦٥اﻟﺰﻣﺮ.[٦٥ : ِ ﴿ل�ِن أ��ت �حبطن �ملك و�كو�ن مِن ٱل
»اﮔﺮ ﺷﺮك ورزى ،ﮐﺮدارت ﻫﯿﭻ و ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻰﺷﻮد«.
ﺑﻌﻀﻰ از زﻧﺎن ﻧﺰد ﺳﺎﺣﺮان و ﮐﺎﻫﻨﺎن و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮﻫﺎ ﻣﯿﺮوﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در ﻣﻮرد آنﻫﺎ
ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﻦ أﻰﺗ ﺎﻛﻫﻨﺎ أو ﺎﻋرﻓﺎ ﻓﺼﺪﻗﻪ ﺑﻤﺎ ﻳﻘﻮل ﻓﻘﺪ �ﻔﺮ ﺑﻤﺎ أﻧﺰل ﻰﻠﻋ �ﻤﺪ« »ﻫﺮ
ﮐﺲ ﻧﺰد ﮐﺎﻫﻦ و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮى ﺑﺮود و او را از ﭼﯿﺰى ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻧﻤﺎز ﭼﻬﻞ روز او ﻗﺒﻮل ﻧﺨﻮاﻫﺪ
ﺷﺪ «.ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺣﻤﺪ .آﻟﺒﺎﻧﻰ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ راﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ.
59 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻣﻦ أﻰﺗ ﻋﺮاﻓﺎ ،ﻓﺴﺄﻪﻟ ﻋﻦ ﻲﺷء لﻢ ﺗﻘﺒﻞ ﻪﻟ ﺻﻠﻮة أر�ﻌ� ﻴﻟﻠﺔ« »ﻫﺮ
ﮐﺲ ﭘﯿﺶ ﮐﺎﻫﻦ و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮى ﺑﯿﺎﯾﺪ و او را از ﭼﯿﺰى ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻧﻤﺎز ﭼﻬﻞ روز او ﻗﺒﻮل ﻧﺨﻮاﻫﺪ
ﺷﺪ«.
)ب( ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﺴﯿﮑﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﮐﺎر ﻣﻬﻤﻰ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه ﻓﺮدى را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﯿﺮ ﺧﻮاﻫﻰ
او و ﺻﺤﺖ ﻧﻈﺮش اﻋﺘﻤﺎد دارد در ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ.
ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﻓﺮد ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد زن ﺑﺎﺷﺪ ،ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﺧﺪﯾﺠﻪ ﻣﺸﻮره ﮐﺮد واﯾﻦ
ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﻫﻤﯿﺖ زن در اﺳﻼم اﺳﺖ.
-2در ﺻﻠﺢ ﺣﺪﯾﺒﯿﻪ وﻗﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻋﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻓﺮﻣﻮد
ﺑﺮﺧﯿﺰﯾﺪ و ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﻫﺎﯾﺘﺎن را ذﺑﺢ ﮐﻨﯿﺪ و ﺳﭙﺲ ﺳﺮﻫﺎﯾﺘﺎن را ﺑﺘﺮاﺷﯿﺪ ،ﮐﺴﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺸﺪ ﺗﺎ
اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﮐﺮد وﻗﺘﻰ دﯾﺪ ﮐﺴﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻰﺷﻮد ﻧﺰد ﻫﻤﺴﺮش ام ﺳﻠﻤﻪل
ﺑﺮﮔﺸﺖ و آﻧﭽﻪ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاى ام ﺳﻠﻤﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﺮد ،ام ﺳﻠﻤﻪ ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد:
ﺑﯿﺮون ﺑﺮود ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ را ذﺑﺢ ﻧﻤﻮده و ﺳﺮ ﺧﻮﯾﺶ را
ﺑﺘﺮاﺷﯿﺪ ،ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺰ از ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮد ﺑﯿﺮون رﻓﺖ و ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺣﺮف ﻧﺰد و ﻗﺮﺑﺎﻧﻰاش را ﺳﺮ
ﺑﺮﯾﺪ و ﻓﺮدى را ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﺮش را ﺗﯿﻎ ﺑﺰﻧﺪ ،وﻗﺘﻰ اﺻﺤﺎب دﯾﺪﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ و
ﻗﺮﺑﺎﻧﻰﻫﺎى ﺧﻮد را ﺳﺮ ﺑﺮﯾﺪﻧﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺮاﺷﯿﺪن ﺳﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻃﻮرى ﮐﻪ ﺑﯿﻨﻨﺪه
ﺧﯿﺎل ﻣﻰﮐﺮد ﺑﺎ ﻫﻢ درﮔﯿﺮ ﺷﺪن و ﺧﻮﻧﺮﯾﺰى ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ.
}ﺑﺨﺎرى{ اﯾﻦ داﺳﺘﺎن دﻟﯿﻞ روﺷﻨﻰ اﺳﺖ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﻪ از زن ﻧﯿﮑﻮ و ﺻﺎﻟﺢ در
اﻣﻮر اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﻣﺸﻮره ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد و در ﻣﻮرد ﻗﻀﺎﯾﺎى ﻣﻬﻢ ﺑﻪ رأى و ﻧﻈﺮش ﻋﻤﻞ
ﻣﻰﺷﻮد و ﻧﯿﺰ رواﯾﺖ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻋﻘﻞ ﮐﺎﻣﻞ و ﻧﻈﺮ درﺳﺖ اماﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ امﺳﻠﻤﻪ اﺳﺖ زﯾﺮا
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﻮره او ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد و ﻣﺸﮑﻞ ﺣﻞ ﮔﺮدﯾﺪ.
از داﺳﺘﺎن ﺧﺪﯾﺠﻪ و امﺳﻠﻤﻪ و ﻣﺸﻮره ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از آنﻫﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻰﮔﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ اﺳﻼم
ﺑﻪ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ زن اﺣﺘﺮام ﻗﺎﯾﻞ اﺳﺖ و ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ رواﯾﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﻓﺮﻣﻮده
اﺳﺖ» :از زﻧﺎن ﻣﺸﻮره ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ اﻣﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﺸﻮره آنﻫﺎ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﯿﺪ« واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺪارد ،زﯾﺮا
ﻫﺮﮔﺰ ﻋﻤﺮ ﺑﺎ روش ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و آﯾﻪ ﻗﺮآن ﮐﻪ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ:
ى بَ ۡي َن ُه ۡم﴾ ]اﻟﺸﻮر [٣٨ :ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻤﻰورزد. ﴿ َوأَ ۡم ُر ُه ۡم ُش َ
ور ٰ
61 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻪ ﻣﺮد ﯾﺎ زن ،وﻗﺘﻰ ادﻋﺎى ﭘﺮﺳﺘﺶ و ﻣﺤﺒﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ را دارد و از اﻇﻬﺎر اﯾﻤﺎن
ﺑﻪ ﯾﮕﺎﻧﮕﻰ ﭘﺮوردﮔﺎر و ﺗﺸﺮف ﺑﻪ دﯾﻦ اﺳﻼم و رﺳﺎﻟﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺣﺴﺎس ﺧﺸﻨﻮدى ﻣﻰﮐﻨﺪ
و ﺑﻪ ﺧﺪا و اﺳﻼم و ﻣﺤﻤﺪ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ ،ﺑﺎﯾﺪ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼﻣﻰ داﺷﺘﻪ
ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼم از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاى ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻰ و ﺳﻌﺎدت اﻧﺴﺎنﻫﺎ )زﻧﺎن و
ﻣﺮدان( در دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت آﻣﺪهاﻧﺪ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
ُ ُ ْ َ َّ َ َ َ َ ۡ َ ۡ ُ ۡ ِ َ َ ُ ُ ٓ ْ َ َّ َ َ ُ ِ َ ۡ ُ
ح� َم بَ ۡي َن ُه ۡم أن َ�قولوا َس ِم ۡع َنا ﴿إِ�ما �ن قول ٱلمؤمن ِ� إِذا دعوا إِ� ٱ�ِ ورسو�ِۦ ِ�
َ َ َ َ ۡ َ َ ُ ْ َ ٰٓ َ ُ ۡ ۡ
��ِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون ] ﴾٥١اﻟﻨﻮر.[٥١ :وأطعنا ۚ وأو
»ﻣﺆﻣﻨﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻮى ﺧﺪا و ﭘﯿﻐﻤﺒﺮش ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﯿﺎن آﻧﺎن داورى
ﮐﻨﺪ ،ﺳﺨﻨﺸﺎن ﺗﻨﻬﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ :ﺷﻨﯿﺪﯾﻢ و اﻃﺎﻋﺖ ﮐﺮدﯾﻢ و رﺳﺘﮕﺎران واﻗﻌﻰ
اﯾﺸﺎﻧﻨﺪ«.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼم ﮐﻪ ﻋﺰت و ﮐﺮاﻣﺖ را ﺑﺮاى او ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورده
اﺳﺖ ،اﻋﺘﻤﺎد و ﯾﻘﯿﻦ ﮐﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼﻣﻰ در ﺗﻤﺎم
زﻣﯿﻨﻪﻫﺎى ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ،ﻣﯿﺎن زن و ﻣﺮد ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ و اﻧﺼﺎف ﺣﮑﻢ ﻧﻤﻮده و
ﻃﺒﻖ ﻓﻄﺮت و ﻃﺒﯿﻌﺖ زن ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آن را ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰداﻧﺴﺘﻪ ،ﻣﺴﯿﺮ او را در زﻧﺪﮔﻰ ﻣﺸﺨﺺ
ﮐﺮده اﺳﺖ:
ۡ َ َ َ ۡ َ ُ َ ۡ َ َ َ َ ُ َ َّ ُ
يف َ
ٱ�ب ُ
� ] ﴾١٤اﳌﻠﻚ.[١٤ : ِ ﴿�� �علم من خلق وهو ٱلل ِط
»ﻣﮕﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻣﻰآﻓﺮﯾﻨﺪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ و ﺣﺎل اﯾﻦ ﮐﻪ او دﻗﯿﻖ و ﺑﺎرﯾﮏ ﺑﯿﻦ ﺑﺲ آﮔﺎﻫﻰ
اﺳﺖ؟!«
و ﺧﺪاوﻧﺪ در آﯾﻪ 36ﺳﻮره اﺣﺰاب ﻣﻮﺿﻊ و ﺟﺎﯾﮕﺎه زن ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﻦ
ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ:
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 62
َّ ُ َ َ ُ ُ ُ ٓ َ ۡ ً َ َ ُ َ َ ُ ُ ۡ َ َ َ َ ۡ َ َ ۡ
ِ�ةُ م ِۡن
ٱ� َ َ ﴿ َو َما �ن ل ُِمؤم ِٖن َو� ُمؤم َِن ٍة إِذا ق� ٱ� ورسو�ۥ أمرا أن ي�ون لهم
ينا ] ﴾٣٦اﻷﺣﺰاب.[٣٦ :و�ۥ َ� َق ۡد َض َّل َض َ� ٰ ٗ� ُّمب ٗ أَ ۡمره ِۡم َو َمن َ� ۡع ِص َّ َ
ٱ� َو َر ُس َ ُ
ِ ِ ۗ
»ﻫﯿﭻ ﻣﺮد و زن ﻣﺆﻣﻨﻰ ،در ﮐﺎرى ﮐﻪ ﺧﺪا و ﭘﯿﻐﻤﺒﺮش داورى ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺧﺘﯿﺎرى از
ﺧﻮد در آن ﻧﺪارﻧﺪ و ﻫﺮ ﮐﺲ ﻫﻢ از دﺳﺘﻮر ﺧﺪا ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ ﮐﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮔﻤﺮاﻫﻰ ﮐﺎﻣﻼ
آﺷﮑﺎرى ﻣﻰﮔﺮدد«.
و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﺧﺪا و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ از ﻋﺬاب ﺧﻮد
ﺗﺮﺳﺎﻧﺪه و ﺑﻪ آن ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ:
َ ُ َُ ۡ ٌَۡ َۡ ُ َُ ۡ َ َ ٌ َ ُ َ ُ َ َ ۡ َۡ
﴿فَ ۡل َي ۡح َذر َّٱ� َ
ِين �ال ِفون �ن أمرِه ِۦٓ أن ت ِصيبهم ف ِتنة أو ي ِصيبهم عذاب أ ِ� ٌم ﴾٦٣ ِ
]اﻟﻨﻮر.[٦٣ :
»آﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن او ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻼﺋﻰ ﮔﺮﯾﺒﺎﻧﮕﯿﺮﺷﺎن ﮔﺮدد
ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻋﺬاب دردﻧﺎﮐﻰ دﭼﺎرﺷﺎن ﺷﻮد«.
زﻧﻰ دﺧﺘﺮش را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﭘﺎدﺷﺎه ﺣﺎرث ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﮐﻨﺪى در آورده ﺑﻮد و اﮐﻨﻮن ﺑﻪ
دﺧﺘﺮش ﮐﻪ راﻫﻰ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﺖ ﺑﻮد ﭼﻨﯿﻦ وﺻﯿﺖ ﮐﺮد:
»دﺧﺘﺮم! اﮔﺮ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ادب ﯾﺎ ﻧﺴﺐ ﺗﺮك داده ﻣﻰﺷﺪ ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﭼﯿﺰى
ﺳﻔﺎرش ﻧﻤﻰﮐﺮدم ،اﻣﺎ ﭘﻨﺪ و ﺳﻔﺎرش ﺑﺮاى اﻧﺴﺎن ﻋﺎﻗﻞ ﺗﺬﮐﺮى و ﺑﺮاى ﻧﺎدان ﺑﯿﺪارى اﺳﺖ.
دﺧﺘﺮم! اﮔﺮ دﺧﺘﺮى ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺛﺮوت ﭘﺪرش از ازدواج و اﺧﺘﯿﺎر ﻧﻤﻮدن ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻰﻧﯿﺎز
ﻣﻰﺑﻮد ،ﻣﻦ از ﻫﻤﻪ ﺑﻰﻧﯿﺎزﺗﺮ ﺑﻮدم ،اﻣﺎ ﻣﺎ زنﻫﺎ ﺑﺮاى ﻣﺮدان آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﯾﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺮدان
ﺑﺮاى ﻣﺎ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ.
63 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﺑﺪان ﮐﻪ ﻫﯿﭽﮕﺎه ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﻰﺷﻮى ﺗﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮﻫﺮت را ﺑﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻧﺪﻫﻰ
و ﺧﺸﻨﻮدى او را ﺑﺮ ﺧﺸﻨﻮدى ﺧﻮد ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻧﺪﻫﻰ«.
اﺳﻼم ﺑﺮاى اﮐﺮام زن و ﺑﺮاى آﻧﮑﻪ آﯾﻨﺪهاش ﺧﻮب ﺷﻮد ﻣﻮاﻓﻘﺖ وﻟﻰ زن را در اﻣﺮ
ازدواج ﺷﺮط ﻗﺮار داده اﺳﺖ ،زﯾﺮا وﻟﻰ ﻣﺼﻠﺤﺖ زن را ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰداﻧﺪ.
ُ ْ َۡ ََ
ُ
� مِن� ۡم﴾ ]اﻟﻨﻮر» .[٣٣ :ﻣﺮدان و زﻧﺎنحوا ٱ� َ� ٰ َ ٰ �
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ﴿ :وأ ِ
ن
ﻣﺠﺮد ﺧﻮد را ﺑﻪ ازدواج ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در آورﯾﺪ«.
-2ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻗﻮل ﭘﺪر آن دو دﺧﺘﺮ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻰ ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﺎه دﯾﺪه ﺑﻮد ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ﴿ :إ ِ ِّ ٓ
�
َ َ ۡ َ ۡ َ َ َّ َ ٰ َ ۡ ُ ُ َۡ ُ
�﴾ ]اﻟﻘﺼﺺ.[٢٧ : ِ ت � � ن ٱب ى دحِ إ كح �
ِ ن أرِ�د أن أ
»ﻣﻦ ﻣﻰﺧﻮاﻫﻢ ﯾﮑﻰ از اﯾﻦ دو دﺧﺘﺮم را ﺑﻪ ازدواج ﺗﻮ در آورم«.
در اﯾﻦ دو آﯾﻪ ،ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮدان را ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار داده اﺳﺖ واﮔﺮ ﺧﻄﺎب اﻟﻬﻰ ﺑﻄﺮف
َ ََ ّ ُ َ
ٱلر َجال ق َّ� ٰ ُمون �
زﻧﺎن ﻣﻰﺑﻮد ﺣﺘﻤﺎ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻣﻰﺷﺪ ،زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖِ ﴿ :
ّ ٓ
ٱلن ِ َساءِ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء» .[٣٤ :ﻣﺮدان ﺑﺮ زﻧﺎن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻨﺪ«.
و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻻ ﻧ�ﺎح إﻻ ﺑﻮ� والﺴﻠﻄﺎن و� ﻣﻦ ﻻ و� ﻪﻟ« »ﻧﮑﺎح ﺑﺪون
اﺟﺎزه و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ و ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ }ﺻﺤﯿﺢ رواه اﺣﻤﺪ{ ﻧﺪاﺷﺘﻪ
ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎدﺷﺎه و ﺣﺎﮐﻢ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ او ﺷﻤﺮده ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ«.
و ﻓﺮﻣﻮده» :ﻻ ﻧ�ﺎح إﻻ ﺑﻮ� وﺷﺎﻫﺪي ﻋﺪل« »ﻧﮑﺎح ﺑﺪون اﺟﺎزه وﻟﻰ و ﺣﻀﻮر دو
ﮔﻮاه ﻋﺎدل درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ«) .(1
ﺻﻨﻌﺎﻧﻰ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :ﺣﺪﯾﺚ ﻓﻮق دﻻﻟﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﮑﺎح ﺑﺪون اﺟﺎزه وﻟﻰ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ
زﯾﺮا اﺻﻞ در ﻧﻔﻰ ،ﻧﻔﻰ ﺻﺤﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻧﻔﻰ ﮐﻤﺎل.
و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :أﻳﻤﺎ امﺮأة ﻧ�ﺤﺖ ﺑﻐ�ن أذن وﻴﻟﻬﺎ ،ﻓﻨﺎﻜﺣﻬﺎ ﺑﺎﻃﻞ ،ﻓﻨﺎﻜﺣﻬﺎ
ﺑﺎﻃﻞ ،ﻓﺈذا دﺧﻞ ﺑﻬﺎ وﺟﺐ اﻤﻟﻬﺮ ﺑﻤﺎ أﺳﺘﺤﻞ ﻣﻦ ﻓﺮﺟﻬﺎ ،وأن أﺷﺘﺠﺮوا ﻓﺎلﺴﻠﻄﺎن و� ﻣﻦ ﻻ
و� ﻬﻟﺎ« »ﻫﺮ زﻧﻰ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و وﻟﻰ ﺧﻮد ازدواج ﮐﻨﺪ ﻧﮑﺎﺣﺶ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ،
ﻧﮑﺎﺣﺶ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ ،و اﮔﺮ ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎ او ﻫﻤﺒﺴﺘﺮى ﮐﺮد ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻬﺮﯾﻪاش ﺑﺮ او واﺟﺐ
ﻣﻰﺷﻮد .و اﮔﺮ در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﮐﺮدﻧﺪ ﭘﺎدﺷﺎه وﻟﻰ ﮐﺴﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻟﻰ ﻧﺪارد«.
و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ» :ﻻ ﺗﺰوج اﻤﻟﺮأة اﻤﻟﺮأة وﻻ ﺗﺰوج اﻤﻟﺮأة ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻓﺈن الﺰاﻧﻴﺔ � الﻠﻲﺘ ﺗﺰوج
ﻧﻔﺴﻬﺎ«) » (1زن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ زﻧﻰ را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در آورد و ﻧﯿﺰ زن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون اﺟﺎزه وﻟﻰ
ﺧﻮد ،ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد زﯾﺮا زن زﻧﺎﮐﺎر ﮐﺴﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ
ﮐﺴﻰ در ﻣﻰآورد«.
وﻗﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ وﻟﻰ زن را ﺑﺮاى ازدواج زن ﺷﺮط ﻗﺮار داده اﺳﺖ ،اﻫﺪاف ﺑﺰرگ
و ﻓﻮاﯾﺪ زﯾﺎدى را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ زن ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ:
ﺷﺎه وﻟﻰ اﻟﻠّﻪ دﻫﻠﻮى؛ در ﺣﺠﺔ اﷲ اﻟﺒﺎﻟﻐﺔ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ:
»ﺷﺮط ﻗﺮار دادن وﻟﻰ در ﻧﮑﺎح زﻧﺎن اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن اﺳﺖ ،و ازدواج ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ زﻧﺎن
ﮐﺎر ﺑﺪى اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺎء ﮐﻤﺒﻮد ﺣﯿﺎء و ﻧﯿﺰ ﺗﻌﺪى ﺑﺮ اوﻟﯿﺎء و ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ و اﻫﻤﯿﺖ دادن ﺑﻪ
آﻧﺎن اﺳﺖ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﮑﺎح ﺑﺎ زﻧﺎ ﻓﺮق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺮق آن ﺑﺎ آﺷﮑﺎر ﻧﻤﻮدن و اﻋﻼن ﮐﺮدن
آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اوﻟﯿﺎء زن اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ«.
ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ» :ﻓﺼﻞ ﻣﺎ ﺑ� اﺤﻟﺮام
ﺮﺿب اﺪﻟف ،والﺼﻮت ﻲﻓ اﻨﻟﺎﻜح« »ﻓﺮق زﻧﺎﺷﻮﯾﻰ ﻧﺎﻣﺸﺮوع و زﻧﺎﺷﻮﯾﻰ ﺣﻼل اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ
در ازدواج اﺳﻼﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪن و زدن دف اﺳﺖ«.
-1ﺣﺎﻓﻆ در ﺑﻠﻮغ اﻟﻤﺮام ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ :راوﯾﺎن آن ﺛﻘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و آﻟﺒﺎﻧﻰ ﺟﻤﻠﻪ اول را ﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ و
ﺟﻤﻠﻪ دوم را ﻣﻮﻗﻮﻗﻒ ﺑﺮ اﺑﻮﻫﺮﯾﺮه داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 66
اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻓﺮق ﺣﻼل ﮐﻪ ازدواج ﺷﺮﻋﻰ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺮام ﮐﻪ زﻧﺎ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ
زدن دف ﺗﻮﺳﻂ دﺧﺘﺮان ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮاى اﻋﻼم ﻧﮑﺎح اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺮود ﺳﺎﻟﻢ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان
ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ .و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ زن در ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻤﺘﺮى ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺣﺎﻻت ﻣﺮدان و
اﻣﻮر ﭘﻮﺷﯿﺪه آﻧﺎن را ﻧﻤﻰداﻧﺪ ،اﮔﺮ ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ازدواج ﮐﻨﺪ از ﺧﻄﺮ ﻓﺮﯾﺐ ﺧﻮردن
در اﻣﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ،زﯾﺮا زن ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮﻫﺎى ﻓﺮﯾﺒﻨﺪه و ﺑﺮاق ﻓﺮﯾﺐ ﻣﻰﺧﻮرد ،ﺑﺪون
اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ ،ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ،اﺟﺎزه وﻟﻰ ﺑﺮاى ﻧﮑﺎح ﺷﺮط ﻗﺮار داده ﺷﺪه
اﺳﺖ ﭼﻮن ﻣﺮدان داراى ﻧﻈﺮى وﺳﯿﻊﺗﺮ و آﮔﺎﻫﻰ ﺑﯿﺸﺘﺮى ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﺼﻤﯿﻢ آنﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس
واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ.
ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰﺗﻮان ﮔﻔﺖ وﻟﻰ در ازدواج ﻧﻘﺸﻰ ﻧﺒﺎﯾﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺟﺎزه او ﺷﺮط ﻧﯿﺴﺖ
در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ زن ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ و ﭼﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ در ﺻﻮرت اﺧﺘﻼف ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﭘﺎدر
ﻣﯿﺎﻧﻰ وﻟﻰ دارد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺻﻮرت از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻰ زﻧﺪﮔﻰ زﻧﺎﺷﻮﯾﻰ آﺛﺎر آن ﻧﯿﺰ ﺑﺮ وﻟﻰ ﻣﺘﺮﺗﺐ
ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﯾﮑﻰ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ :ﻫﺮ ﮐﺴﻰ دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮ ﯾﺎ ﺑﺮادرزادهاش را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ و
ازدواج ﻓﺮدى ﻓﺎﺳﻖ در ﺑﯿﺎورد ﮔﻮﯾﺎ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪى او را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.
و ﻣﺮدى ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻦ ﮔﻔﺖ :اﻓﺮاد زﯾﺎدى ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى دﺧﺘﺮم آﻣﺪهاﻧﺪ،
دﺧﺘﺮم را ﺑﻪ ازدواج ﮐﺪام ﯾﮏ از آنﻫﺎ در ﺑﯿﺎوردم؟
ﺣﺴﻦ ﻓﺮﻣﻮد :ﺑﻪ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﺪ ،زﯾﺮا ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮدى اﮔﺮ دﺧﺘﺮت را
ﺑﭙﺴﻨﺪد او را ﻣﻮرد ﻧﻮازش ﻗﺮار ﻣﻰدﻫﺪ و اﮔﺮ دﺧﺘﺮت ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪش ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺮ او ﻇﻠﻢ
ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد.
-2ﺷﯿﺦ اﻻﺳﻼم اﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ /ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ :اﮔﺮ دﺧﺘﺮ ،ﻣﺮدى را ﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ او
ﺑﻮد ﺑﺮ وﻟﯿﺶ ﮐﻪ ﭘﺪر ﯾﺎ ﺑﺮادر ﯾﺎ ﻋﻤﻮﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ دﺧﺘﺮ را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح
ﻫﻤﺎن ﻣﺮد در ﺑﯿﺎورد ،اﮔﺮ وﻟﻰ از ازدواج دادن او ﺳﺮ ﺑﺎز ﺑﺰﻧﺪ ،وﻟﻰ دﯾﮕﺮى ﮐﻪ
ﻧﺴﺐ دورﺗﺮى ﺑﺎ زن دارد اﻗﺪام ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ .و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺎﮐﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﺪ و
ﻫﻤﻪ ﻋﻠﻤﺎء ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ وﻟﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ زن را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ
ازدواج ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ زن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻋﻠﻤﺎء وﻟﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ
ﻣﺎﻧﻊ ازدواج زن ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ زن و ﻫﻢﮐﻔﻮ اوﺳﺖ.
زﯾﺮا ﻓﻘﻂ اﻫﻞ ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ و ﻇﺎﻟﻤﺎن ،زﻧﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻔﻞ ﺧﻮد را ﻃﺒﻖ اﻏﺮاض و اﻫﺪاف
ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮد ،ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ زن را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﺑﻪ ازدواج ﺑﺎ اﻓﺮادى ﮐﻪ زﻧﺎن
ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪﻧﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و آنﻫﺎ را از ازدواج ﺑﺎ اﻓﺮادى ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﯿﺘﻰ ﺑﺎ زن
ﺑﺮاﺑﺮ و ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ او ﺑﻮد ﺑﺎز ﻣﻰداﺷﺘﻨﺪ و اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﺧﺪا و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ﺣﺮام ﻗﺮار داده و
ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺑﻮدن اﯾﻦ ﮐﺎر اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ.
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اوﻟﯿﺎى زﻧﺎن واﺟﺐ ﮔﺮداﻧﯿﺪه ﺗﺎ در اﻣﺮ ازدواج ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ زﻧﺎن ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ
ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻮد؛ زﯾﺮا زن اﻣﺎﻧﺘﻰ اﺳﺖ در دﺳﺖ وﻟﻰ ﺧﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد اﻣﺎﻧﺖ
ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ:
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 68
َ َۡ ُ ُ ْ َ َ َ
ك ۡم ُتم َ� ۡ َ َ ٰٓ َ ۡ ُ َ ُ َ ُّ ْ ۡ َ َ َ َّ َّ َ ۡ
� ٱ�َّ ِ
اس أن �كموا � أهل َِها �ذا ح ٱ� يَأ ُم ُر� ۡم أن تؤدوا ٱ��ٰ�ٰ ِ
ت ِإ ﴿۞إِن
ۡ
بِٱل َع ۡد ِل �﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء.[٥٨ :
»ﺑﻰﮔﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻰدﻫﺪ ﮐﻪ اﻣﺎﻧﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن آن ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﺪ ،و
ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ داورى ﻧﺸﺴﺘﯿﺪ دادﮔﺮاﻧﻪ داورى ﮐﻨﯿﺪ«.
ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﻓﺮدى از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ،ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮑﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻰﺗﻮان ﺑﻪ او ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ
ﺑﺎ دﺧﺘﺮش ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮش ازدواج ﮐﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب ﺑﻪ ﺣﻀﺮت
ﻋﺜﻤﺎن ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺎ دﺧﺘﺮش ﺣﻔﺼﻪل ازدواج ﻧﻤﺎﯾﺪ ،ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت
اﺑﻮﺑﮑﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺣﻔﺼﻪ را ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ او ازدواج ﮐﺮد.
-3ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﺑﻪ ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮑﻮ ﮐﺎر ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ازدواج ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ وﯾﮋه
اﮔﺮ زن وﻟﻰ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺧﺪﯾﺠﻪ ﺑﻨﺖ ﺧﻮﯾﻠﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻌﺜﺖ ﺑﻪ
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ازدواج داد و او ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﻤﺴﺮى ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﭘﻨﺎه داد و ﺑﺎ
ﺟﺎن و ﻣﺎﻟﺶ ﺑﻪ او ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻮد و ﻫﯿﭻ ﮐﺲ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺧﺪﯾﺠﻪ را ﻋﯿﺐ ﻧﮕﺮﻓﺖ ،در
ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺎن و اﺷﺮاف ﻗﺮﯾﺶ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى او آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و او ﻫﻤﻪ را
رد ﻧﻤﻮده ﺑﻮد.
ﺧﻨﺴﺎء ﺑﺮادرش ﺻﺨﺮ را در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ از دﺳﺖ داد ،او ﺑﻪ ﻋﻠﺖ از دﺳﺖ دادن
ﺑﺮادرش ﺑﺸﺪت ﻏﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪ و در ﻣﻮرد ﻓﻘﺪان ﺑﺮادرش ﺷﻌﺮ ﻣﻰﺳﺮاﯾﯿﺪ اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﺳﭙﺮى
ﺷﺪن ﻋﺼﺮ ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ و ﻇﻬﻮر اﺳﻼم ،ﺧﻨﺴﺎء ،اﺳﻼم را ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﭼﻬﺎر ﻓﺮزﻧﺪ
داد ،ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ وﻗﺘﻰ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮاى ﺟﻬﺎد ﻗﺎدﺳﯿﻪ ﺑﯿﺮون ﺑﺮوﻧﺪ آن زن ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را
ﭼﻨﯿﻦ وﺻﯿﺖ ﻧﻤﻮد :ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﻞ ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪهاﯾﺪ و ﺑﺎ اﺧﺘﯿﺎر ﺧﻮد ﻫﺠﺮت
69 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
ﻣﺠﻠﻪ ﺣﻀﺎرة اﻻﺳﻼم ﺳﺎل دوم ص 1078ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ» :در ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮد اﯾﺘﺎﻟﯿﺎﯾﻰ
زﻧﺶ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺴﻄﻰ ﻓﺮوﺧﺖ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮى از ﭘﺮداﺧﺖ اﻗﺴﺎط ﺳﺮ ﺑﺎز زد
ﻓﺮوﺷﻨﺪه و ﺷﻮﻫﺮ اوﻟﻰ زن ،ﺧﺮﯾﺪار را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪ.
اﺳﺘﺎد ﻣﺤﻤﺪ رﺷﯿﺪ رﺿﺎ؛ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :ﻋﺠﯿﺐﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰى ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎى
اﻧﮕﻠﯿﺴﻰ آن را ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻌﻀﻰ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻫﻨﻮز در ﻣﻨﺎﻃﻖ
روﺳﺘﺎﯾﻰ اﻧﮕﻠﯿﺲ اﻓﺮادى ﯾﺎﻓﺖ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ زﻧﺎﻧﺸﺎن را ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺧﯿﻠﻰ ارزان ﻣﺜﻼ 30
ﺷﻠﯿﻨﮓ ﻣﻰﻓﺮوﺷﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻰ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ اﺳﺎﻣﻰ اﯾﻦ اﻓﺮاد را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ.
-4اﻣﺎ در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﮐﻪ ﺧﻮد را در رأس ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن ﻏﺮب ﻣﻰداﻧﺪ زﻧﺎن ﺑﻪ ﺑﺤﺮان و
اﻧﺤﻄﺎط اﺧﻼﻗﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﮔﺮﻓﺘﺎرﻧﺪ و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺧﯿﻠﻰ زود از ﻫﻢ ﻓﺮو ﻣﻰﭘﺎﺷﻨﺪ .دﮐﺘﺮ
ﻣﺼﻄﻔﻰ ﺳﺒﺎﻋﻰ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :وﺿﻊ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻃﻮرى ﺷﺪه ﮐﻪ وﻗﺘﻰ دﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻦ ﻫﯿﺠﺪه
ﺳﺎﻟﮕﻰ ﻣﻰرﺳﺪ ﺑﯿﺮﺣﻤﺎﻧﻪ او را از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاى ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻟﻘﻤﻪاى ﻧﺎن
ﺗﻼش ﮐﻨﺪ .و اﮔﺮ ﻣﻘﺮرات ﻃﻮرى ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ دﺧﺘﺮ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻦ ﻫﯿﺠﺪه ﺳﺎﻟﮕﻰ
در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎدر و ﭘﺪرش ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮاﯾﻪ اﺗﺎق و ﭘﻮل ﻏﺬا و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﺴﺘﻦ ﻟﺒﺎس ﺧﻮد
را ﺑﭙﺮدازد ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﻣﺸﺨﺼﻰ را ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺎسﻫﺎى ﺗﻠﻔﻨﻰ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺎدر و ﭘﺪرش ﻣﻰﭘﺮدازد.
}ن ك اﻟﻤﺮأة ﺑﯿﻦ اﻟﻔﻘﻪ اﻟﻘﺎﻧﻮن ص {300و ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻧﯿﺰ در ﺗﻤﺎم ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎى ﮐﻔﺮ اﯾﻦ
رﺳﻢ وﺟﻮد دارد ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﻦ ﮐﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻘﯿﻢ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﭼﻨﯿﻦ
اﺳﺖ.
-4ﺷﯿﻮع روﺳﭙﯿﮕﺮى و اﻧﺘﺸﺎر زﻧﺎ و ﻟﻮاﻃﺖ و ﮐﺜﺮت ﺑﭽﻪﻫﺎى ﺑﻰﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ
آﻣﺎرﻫﺎى ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ ،ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﺑﯿﻤﺎرىﻫﺎى ﺗﻨﺎﺳﻠﻰ و ﻫﻼﮐﺖﺑﺎر ﺑﻮﯾﮋه
ﺑﯿﻤﺎرى اﯾﺪز ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻋﻼﺟﻰ ﺑﺮاى آن ﭘﯿﺪا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ،از ﺟﻤﻠﻪ ارﻣﻐﺎنﻫﺎى
ﺗﻤﺪن ﻏﺮب ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻰآﯾﻨﺪ.
ﺑﻠﮑﻪ زن ﻏﺮﺑﻰ ﺑﻪ ﺣﺪى از ﺑﻰﺑﻨﺪ و ﺑﺎرى و ﻓﺴﺎد اﺧﻼﻗﻰ و ذﻟﺖ رﺳﯿﺪه ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻋﺎﻗﻠﻰ
ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﺑﮑﻨﺪ.
71 اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن
دﮐﺘﺮ ﻧﻮر اﻟﺪﯾﻦ ﻋﺘﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :ﯾﮑﻰ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﮐﻪ درس ﺗﺨﺼﺺ ﺧﻮد را در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ
ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ :در ﻣﯿﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰﻫﺎ ،اﻗﻮاﻣﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ
ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻋﻮض ﮐﻨﻨﺪ و زن ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﺰد ﻣﺮد دﯾﮕﺮ ﺗﺎ ﻣﺪت ﻣﻌﯿﻨﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ
ﻣﺪت ﺗﻤﺎم ﺷﻮد ،اﻣﺎﻧﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻣﻰﮔﯿﺮد.
ﻓﺮدى ﮐﻪ از ﻓﺮاﻧﺴﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد از ﻋﺎرﯾﻪ دادن زﻧﺎن در آﻧﺠﺎ ﻧﯿﺰ ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻔﺖ.
از اﯾﻨﺮو زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ او از اﺣﺘﺮام زﯾﺎدى ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮﯾﺐ
ﺗﻤﺪن ﻣﻨﺤﺮف و ﺷﻌﺎرﻫﺎى ﺑﺮاﺑﺮى زن و ﻣﺮد را ﺑﺨﻮرد ،زﯾﺮا ﺗﻤﺪﻧﻰ ﮐﻪ دم از ﺑﺮاﺑﺮى زن و
ﻣﺮد ﻣﻰزﻧﺪ در واﻗﻊ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺴﺎن از زن ﻋﺮوﺳﮑﻰ ﻣﺘﺤﺮك ﯾﺎ ﺣﯿﻮاﻧﻰ ﻋﺮﯾﺎن ﺑﺴﺎزد.
ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺻﻔﺎى اﺳﻼم و ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ دﯾﻦ اﺳﻼم را ﺣﺲ ﻧﻤﻮده و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻰ و ﭘﮋوﻫﺶ
در اﺳﻼم ﻧﻤﻮدم.
ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﺑﺘﺪا ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺑﻮد ﭼﻮن ﮐﺘﺎبﻫﺎى ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎدى در ﻣﻮرد
اﺳﻼم ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﻰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ،اﻣﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮدم ﮐﻪ اﺳﻼم را دوﺳﺖ دارم زﯾﺮا
دﯾﻦ ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻓﺮد ،آزادى ﻣﻰدﻫﺪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎى او را ﺑﺪو ﻣﺤﻮل
ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻓﻬﻢ و درك ﻣﻦ از اﺳﻼم ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻰﺷﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ
ﻣﺮا ﺑﻪ دﯾﻦ اﺳﻼم ﻫﺪاﯾﺖ ﻧﻤﻮد.
ﻫﺎﺟﺮ وﻗﺘﻰ ﮐﻪ از اﺳﻼم ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺳﺨﻨﺶ را درك ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ و اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﻨﺪ
ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ و ﮔﺎﻫﻰ ﻋﺒﺎرات اﺳﻼم را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻰ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻰآورد ،اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ
ﺣﺎل او ﺧﻮب ﻣﻰداﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﻼم ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ دﯾﻦ
ﻋﺒﺎدت ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻘﯿﻪ اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﻰ ﮐﺎرى ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺟﻬﺎد از دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎﺟﺮ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﺻﻞ اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ و ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰى اﺳﺖ ﮐﻪ
ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺪان ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻫﺎﺟﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه روش
زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ داده اﺳﺖ ،اﮐﻨﻮن ﻟﺒﺎس اﺳﻼﻣﻰ ﻣﻰﭘﻮﺷﺪ و ﻧﻤﺎزﻫﺎى ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ را ﺳﺮ
وﻗﺖ ﺑﺠﺎ ﻣﻰآورد او ﺗﻼشﻫﺎى ﻓﺮاواﻧﻰ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ آﯾﺎت ﻗﺮآﻧﻰ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ
ﻧﻤﺎزش را ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻃﺒﯿﻌﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ او ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮاواﻧﻰ از ﻃﺮف دوﺳﺘﺎن و
ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ،اﻣﺎ ﻫﺎﺟﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ :ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺸﮑﻼت در راه ﻋﻘﯿﺪهام
ﺑﺮاﯾﻢ ﻟﺬت ﺑﺨﺶ اﺳﺖ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در
ﺗﺎرﯾﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﻼم ﻣﺮدان و زﻧﺎن زﯾﺎدى در راه اﺳﻼم ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ،اﻣﺎ آنﻫﺎ از دﯾﻨﺸﺎن
ﺑﺮﻧﮕﺸﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺮاى ﻣﻦ ،اﺳﻼم از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻢﺗﺮ اﺳﺖ.
ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎى ﻫﺎﺟﺮ ﻓﻘﻂ در اﻣﻮر دﯾﻨﻰ ﺧﻼﺻﻪ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﯿﺴﺖ ،ﺑﻠﮑﻪ او ﯾﮏ ﻓﻌﺎل
ﺳﯿﺎﺳﻰ ﻫﻢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﻠﺴﻄﯿﻨﻰ ﺑﺎور دارد ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ او در ﻣﻮرد ﻇﻠﻤﻰ
ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺳﺨﻨﺮاﻧﻰ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ.
در ﺣﻘﯿﻘﺖ ،ﻫﺎﺟﺮ ﭘﺪﯾﺪهاى ﺑﻰﻧﻈﯿﺮ اﺳﺖ :دﺧﺘﺮ ﺟﻮان آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰ ﺳﻔﯿﺪ ﭘﻮﺳﺖ ،ﺑﻪ
دﻋﻮﺗﮕﺮى ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻗﻀﺎﯾﺎى ﻣﻠﺖ اﺳﻼم در ﺟﺎﻣﻌﻪاى دﻓﺎع ﻣﻰﮐﻨﺪ
ﮐﻪ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪن اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﻧﯿﺴﺖ ،اﻣﺎ ﻫﺎﺟﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﻰﺷﻮد و
ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻣﻰدﻫﺪ .ﭘﯿﺎم او ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻮﯾﮋه ﻣﻠﺖ ﻋﺮب اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ :ﺷﻤﺎ
روزى ﻣﺸﻌﻞ راه ﺑﺸﺮﯾﺖ ﺑﻮدﯾﺪ ﭘﺲ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺮاﺋﯿﻞ و ﻫﻢ ﭘﯿﻤﺎﻧﺎﻧﺶ ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﻘﺪﺳﺘﺎن
را ﻏﺼﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻰﺟﻨﮕﻨﺪ ﺿﻌﯿﻒ و ﻧﺎﺗﻮان ﻧﺒﺎﺷﯿﺪ.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 74
ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎه روم وارد ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﺷﺪ ،ﻣﺮدان را ﺷﻬﯿﺪ و زﻧﺎن و
ﮐﻮدﮐﺎن را اﺳﯿﺮ ﮐﺮد ،و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ زﻧﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ او ﻣﻰاﻓﺘﺎدﻧﺪ ﭼﺸﻢﻫﺎﯾﺸﺎن را در
ﻣﻰآورد و ﮔﻮش و ﺑﯿﻨﻰ آنﻫﺎ را ﻣﻰﺑﺮﯾﺪ.
ﺑﻪ ﻣﻌﺘﺼﻢ ﺧﻠﯿﻔﻪ وﻗﺖ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺧﺒﺮ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ،زﻧﻰ ﻫﺎﺷﻤﻰ ﺑﻪ دﺳﺖ روﻣﻰﻫﺎ اﺳﯿﺮ
ﺷﺪه ،ﻓﺮﯾﺎد زده اﺳﺖ» :واﻣﻌﺘﺼﲈه« ،ﻣﻌﺘﺼﻢ ﺑﻪ دادم ﺑﺮس .وﻗﺘﻰ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﺮاى
ﻣﻌﺘﺼﻢ ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺗﺨﺘﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻓﺮﯾﺎد زن را ﺟﻮاب داد ﮐﻪ »ﻟﺒﯿﮏ،
ﻟﺒﯿﮏ« و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و در ﻗﺼﺮش ﻓﺮﯾﺎد زد :ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﺪ ،ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﻣﺮﮐﺐ ﺧﻮد
ﺳﻮار ﺷﺪ ،ﺳﺒﺪى ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ ﮐﻪ در آن ﺗﻮﺷﻪ راه ﺧﻮد را ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد ،ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ
اﺳﺤﺎق ﻗﺎﺿﻰ ﺑﻐﺪاد و ﺷﻌﺒﻪ ﺑﻦ ﺳﻬﻞ را ﺑﺎ 328ﻧﻔﺮ ﻣﺮد ﻋﺎدل ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﮔﻮاه
ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ او ﺗﻤﺎم داراﯾﻰ ﺧﻮد را ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﺳﻮم ،ﻣﺎل ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺧﻮاﻫﺪ
ﺑﻮد و ﯾﮏ ﺳﻮم در راه ﺧﺪا وﻗﻒ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و ﯾﮏ ﺳﻮم از ﻏﻼﻣﺎﻧﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ،ﺳﭙﺲ
ﻫﻤﺮاه ﮔﺮوﻫﻰ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺟﻨﮕﻰ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد و در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻐﺮﺑﻰ رود دﺟﻠﻪ اردو زد،
ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻰ ﺟﻨﮓ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ روﻣﯿﺎن ،ﺑﺮ آنﻫﺎ ﭘﯿﺮوز ﮔﺸﺖ و روم را ﺷﮑﺴﺖ داد.
از اﯾﻦ داﺳﺘﺎن ﻣﻰﺗﻮان ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻘﺎم زن و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ آن در اﺳﻼم ﭘﻰ ﺑﺮد ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ
ﮐﻪ ﺧﻠﯿﻔﻪ ﻣﻌﺘﺼﻢ ﻫﻤﺮاه ارﺗﺶ ﺧﻮد ﺑﺮاى ﻧﺠﺎت زﻧﻰ ﮐﻪ دﺳﺖ روﻣﻰﻫﺎ اﺳﯿﺮ ﺷﺪه و ﻓﺮﯾﺎد
ﺑﺮآورده ﮐﻪ او را ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﻧﺪاى آن زن را ﻟﺒﯿﮏ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ و ﺑﺮاى
رﻫﺎىاش ﺧﻮدش و ﻟﺸﮑﺮﯾﺎﻧﺶ ﺑﺮاى ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﮐﻔﺎر آﻣﺎده ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻰﺟﻨﮕﺪ و زن
ﻣﻈﻠﻮم را ﮐﻤﮏ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ ،ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻏﯿﺮت ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ و دﻓﺎع آنﻫﺎ از زﻧﺎن اﺳﺖ.
آﯾﺎ ﮐﺴﻰ ﭘﯿﺪا ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ زﻧﺎن را ﺑﺨﻮﺑﻰ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ،زﯾﺮا ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ زﻧﺎن ،ﻋﻠﺖ
ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﺷﺮق اﺳﺖ.
أﻋـــــــﺪدت ﺷـــــــﻌﺒﺎ ﻃﻴـــــــﺐ اﻷﻋـــــــﺮاق اﻹم ﻣﺪرﺳـــــــــــــــــﺔ إذا أﻋـــــــــــــــــﺪدﲥﺎ
ﻣﺎدر ﻣﺪرﺳﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ آن را آﻣﺎده ﮐﺮدى ﮔﻮﯾﺎ ﻧﺴﻞ ﭘﺎك ﻧﻬﺎدى ﺳﺎﺧﺘﻪ و آﻣﺎده
ﻧﻤﻮدى.
ﺑــــــــــــﺎﻟﺮ أوراق أﻳــــــــــــﲈ أﻳــــــــــــﺮاق اﻷم روض أن ﺗﻌﻬــــــــــــــﺪه اﳊﻴــــــــــــــﺎ
ﻣﺎدر ﺑﺎﻏﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ او را ﺑﺎران ﺣﯿﺎء ﺳﯿﺮاب ﮐﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺷﮑﻮﻓﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد.
ﺷـــــــﻐﻠﺖ ﻣـــــــﺄﺛﺮﻫﻢ ﻣـــــــﺮ اﻷﻓـــــــﺎق اﻷم أﺳــــــــــــــﺘﺎ ﹸد اﻷﺳــــــــــــــﺘﺎذة اﻷوﱃ
ﻣﺎدر اوﻟﯿﻦ اﺳﺘﺎدى اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎى ﻧﯿﮑﻮﯾﺸﺎن ﺟﻬﺎن را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺑــــــﲔ اﻟﺮﺟــــــﺎل ﳚﻠــــــﺲ ﰲ اﻷﺳــــــﻮاق أﻧـــــﺎ ﻻ أﻗـــــﻮل دﻋـــــﻮا اﻟﻨﺴـــــﺎء ﻣـــــﻮاﻓﺮا
ﻣﻦ ﻧﻤﻰﮔﻮﯾﻢ زﻧﺎن را ﺑﻰﺣﺠﺎب رﻫﺎ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدان در ﺑﺎزارﻫﺎ ﺑﻨﺸﯿﻨﻨﺪ.
ﳛــــــــﺬرن رﻗﺒﺘــــــــﻪ وﻻﻣــــــــﻦ واﻗــــــــﻲ ﻳـــــــﺪرﺟﻦ ﺣﻴـــــــﺚ اردن ﻻﻣـــــــﻦ وازع
ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ دﻟﺸﺎن ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮوﻧﺪ ،ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﯾﺎ از
ﮐﺴﻰ ﻫﺮاﺳﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻋــــــﻦ واﺟﺒــــــﺎت ﻧــــــﻮاﻋﺲ اﻷﺣــــــﺪاة ﻳﻔﻌﻠـــــــﻦ أﻓﻌـــــــﺎل اﻟﺮﺟـــــــﺎل ﻟﻮاﻫﻴـــــــﺎ
و ﺑﺎ ﻏﻔﻠﺖ ﮐﺎرﻫﺎى ﻣﺮدان را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻨﺪ و از وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ.
ﻛﺸــــــــﺌﻮن رب اﻟﺴــــــــﻴﻒ واﳌــــــــﺰارق ﰲ دورﻫـــــــــــﻦ ﺷـــــــــــﺌﻮﳖﻦ ﻛﺜـــــــــــﲑة
زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﮐﺎرﻫﺎى زﯾﺎدى دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎرﻫﺎى ﺻﺎﺣﺐ ﺷﻤﺸﯿﺮ و
ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺟﻨﮕﻰ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ.
ﰲ اﳊﺠـــــــﺐ واﻟﺘﻀـــــــﻴﻴﻖ واﻷرﻫـــــــﺎق ﻛـــــــــﻼ وﻻ أدﻋـــــــــﻮﻛﻢ إن ﺗﴪـــــــــﻓﻮا
ﻧﻪ ﻫﺮﮔﺰ از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ در ﺣﺠﺎب زﯾﺎده روى ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺑﺮ زﻧﺎن ﻇﻠﻢ
ﻧﻤﻮده و ﺳﺨﺖﮔﯿﺮى ﮐﻨﯿﺪ.
اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن 76