‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﻣﺆﻟﻒ‪:‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻤﯿﻞ زﯾﻨﻮ‬

‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪:‬‬
‫ﻣﺤﻤ‪‬ﺪﮔﻞ ﮔﻤﺸﺎدزﻫﻰ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪:‬‬

‫ﺗﮑﺮﯾﻢ اﻟﻤﺮأة ﻓﻲ اﻹﺳﻼم‬ ‫ﻋﻨﻮان اﺻﻠﯽ‪:‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻤﯿﻞ زﯾﻨﻮ‬ ‫ﺗﺄﻟﯿﻒ‪:‬‬

‫ّ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﮔﻞ ﮔﻤﺸﺎدزﻫﯽ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪:‬‬

‫اﺳﻼم و زن )دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ و ﺣﻘﻮق(‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬

‫اول )دﯾﺠﯿﺘﺎل(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬

‫آﺑﺎن )ﻋﻘﺮب( ‪۱۳۹۴‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ۱۴۳۶ ،‬ﻫﺠﺮی‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬

‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب از ﺳﺎﯾﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﻋﻘﯿﺪه داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬

‫‪book@aqeedeh.com‬‬ ‫اﯾﻤﯿﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺎﯾﺖﻫﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻮﺣﺪﯾﻦ‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬ ‫‪www.mowahedin.com‬‬
‫‪www.islamtxt.com‬‬ ‫‪www.videofarsi.com‬‬
‫‪www.shabnam.cc‬‬ ‫‪www.zekr.tv‬‬
‫‪www.sadaislam.com‬‬ ‫‪www.mowahed.com‬‬

‫‪contact@mowahedin.com‬‬
 ‫��ﻢ اﷲ ا����ﻦ ا����ﻢ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﻮﻟﻒ ‪7 ........... ................................ ................................ ................................‬‬

‫زن از دﯾﺪﮔﺎه ﻋﺮب دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ‪9 ......... ................................ ................................‬‬
‫زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر ﮐﺮدن دﺧﺘﺮان در ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ‪11 ......................................................................‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم ‪12 ............... ................................ ................................‬‬
‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ‪13 ..................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﺮد ﺑﺮاى ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮاى اﺳﺘﺒﺪاد ‪19 ...........................................‬‬
‫ﭼﺮا ﻣﺮدان ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ زﻧﺎن ﻗﺮار داده ﺷﺪهاﻧﺪ؟ ‪20 .............................................................‬‬
‫ﺳﺮ ﺑﻪ راه ﮐﺮدن زﻧﻰ ﮐﻪ از ﺷﻮﻫﺮش ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ ‪22 .................................................‬‬
‫ﺗﺠﻠﯿﻞ اﺳﻼم از ﻣﻘﺎم ﻣﺎدر ‪24 ...........................................................................................‬‬
‫ﺣﻖ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ‪26 .............................................................................‬‬
‫از ﻓﻮاﺋﺪ ﺧﻄﺒﻪ ﺑﺰرگ )ﻧﮑﺎت ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺠﺔ اﻟﻮداع( ‪26 ..........................................‬‬
‫ﺣﮑﻤﺖ آﻓﺮﯾﻨﺶ ﻣﺮد و زن ‪28 ...................... ................................ ................................‬‬
‫ﭼﺮا وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺮد ﺑﺎ زن ﺗﻔﺎوت دارد؟ ‪29 ...........................................................................‬‬
‫ﺣﺠﺎب زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ‪32 .. ................................ ................................ ................................‬‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺠﺎب ‪33 ............................................................................................................‬‬
‫ﻟﺒﺎس ﻣﺮد و زن ‪33 ...........................................................................................................‬‬
‫ﺣﺠﺎب ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺮاﻣﺖ زن اﺳﺖ‪35 ...................................................................................‬‬
‫ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ ‪36 ............. ................................ ................................ ................................‬‬
‫زن ﯾﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ دو ﻟﺒﻪ ‪37 ............................. ................................ ................................‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪4‬‬

‫ﻓﺴﺎد ﻣﺮدان و زﻧﺎن ‪39 ......................................................................................................‬‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ‪40 ............................ ................................ ................................‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎرﻫﺎى زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ‪41 ........ ................................ ................................‬‬
‫زن ﯾﮑﻰ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﮑﺎرى در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ ‪43 ................................................................‬‬
‫ﺧﻄﺮ اﺧﺘﻼط زن و ﻣﺮد در ﻣﺪارس ‪43 .............................................................................‬‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ اﺷﺘﻐﺎل زن ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ‪44 ..............................................................‬‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ اﺷﺘﻐﺎل زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ‪45 .......................................................................... :‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻤﺴﺮ ‪45 ......... ................................ ................................ ................................‬‬
‫آزادى زن در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ ‪47 ........................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و اﮐﺮام دﺧﺘﺮان ‪49 ...................... ................................ ................................‬‬
‫ﻗﺮآن و اﮐﺮام زﻧﺎن ‪51 .. ................................ ................................ ................................‬‬
‫ﮐﺮاﻣﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن‪53 .. ................................ ................................ ................................‬‬
‫ﺣﺮﻣﺖ ﻗﺘﻞ زﻧﺎن در ﺟﻨﮓ ‪54 ..........................................................................................‬‬
‫اﺳﻼم و ﺣﻔﻆ ﻧﺎم ﻧﯿﮏ زن ‪56 ..........................................................................................‬‬
‫وﺣﻰ زن را ﮐﻤﮏ ﻣﻰﮐﻨﺪ ‪57 ...........................................................................................‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه زﻧﺎن ﻧﯿﮑﻮ ‪59 ..............................................................................................‬‬
‫اﺣﮑﺎم اﺳﻼم ﺑﺮاى ﻣﺮد و زن ‪61 .................. ................................ ................................‬‬
‫وﺻﯿﺖ ﯾﮏ زن ﺑﻪ دﺧﺘﺮش ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺮوﺳﻰ ‪62 ......................... ................................‬‬
‫ﺷﺮط وﻟﻰ ﺑﺮاى ﻧﮑﺎح‪64 ............................. ................................ ................................‬‬
‫وﻇﯿﻔﻪ وﻟﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن‪66 ..............................................................................................‬‬
‫ﺧﻨﺴﺎء اﯾﻦ ﺷﯿﺮزن ﻣﺴﻠﻤﺎن ‪68 .................. ................................ ................................‬‬
‫زن در ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎى ﮐﻔﺮ ‪69 ........................ ................................ ................................‬‬
 ‫‪5‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫دﺧﺘﺮ ﺟﻮان آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ ‪71 .......................................................‬‬

‫ﻫﺎﺟﺮ ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻣﻰدﻫﺪ ‪72 ....................................................................................‬‬
‫ﺧﻠﯿﻔﻪ زن ﻧﺎﺗﻮان را ﻧﺠﺎت ﻣﻰدﻫﺪ ‪74 ........ ................................ ................................‬‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺮﺑﯿﺖ زﻧﺎن ‪74 . ................................ ................................ ................................‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪي ﻣﻮﻟﻒ‬

‫إن اﳊﻤﺪ ﷲ ﻧﺤﻤﺪه وﻧﺴﺘﻌﻴﻨﻪ وﻧﺴﺘﻐﻔﺮه وﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲﹼ ﻣﻦ ﴍور أﻧﻔﺴﻨﺎ وﻣﻦ ﺳﻴﺌﺎت أﻋﲈﻟﻨﺎ‬
‫ﻣﻦ ﳞﺪه اﷲﹼ ﻓﻼ ﻣﻀﻞ ﻟﻪ وﻣﻦ ﻳﻀﻠﻠﻪ ﻓﻼ ﻫﺎدي ﻟﻪ‪ ،‬وأﺷﻬﺪ ﻷن ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲﹼ وﺣﺪه ﻻ ﴍﻳﻚ ﻟﻪ‬
‫وأﺷﻬﺪ أن ﳏﻤﺪ ﻋﺒﺪه ورﺳﻮﻟﻪ أﻣﺎ ﺑﻌﺪ‪:‬‬
‫از آﻧﺠﺎﯾﯿﮑﻪ زن ﮐﺎر ﺧﻄﯿﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ اوﻻد را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺑﻰ‬
‫ﻧﺴﻞﻫﺎ ﻗﺮار داده ﺷﺪه و اﺻﻼح ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺮﻫﻮن ﺻﻼح و درﺳﺘﮑﺎرى زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا‬
‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻰ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدﻫﻨﺪ ﺑﺪﺳﺖ او ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و از ﻣﯿﺎن اﻓﺮاد‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﺷﮑﻞ ﻣﻰﮔﯿﺮد اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺎﻣﻰ اﯾﻦ اﻣﻮر ﻣﻬﻢ در ﮔﺮو ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺻﺤﯿﺤﻰ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ زن در ﻣﻮرد ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد ﺑﮑﺎر ﻣﻰﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاى ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ ﺳﻮرهاى ﺑﻨﺎم »ﻧﺴﺎء« ﺗﺨﺼﯿﺺ داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮرهاى ﺑﻨﺎم ﻣﺮدان وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺎدر در‬
‫اﺳﻼم ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﻰ واﻻ دارد و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ ﺑﻌﺪ از ﻋﺒﺎدﺗﺶ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ ﻧﻤﻮدن در ﺣﻖ‬
‫ﻣﺎدر ﺗﻮﺻﯿﻪ و ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ َ َ َ ُّ َ َ َّ َ ۡ ُ ُ ٓ ْ َّ ٓ َّ ُ َ ۡ‬
‫ٱل َ� ٰ ِ َ�يۡن إ ِ ۡح َ ٰ‬
‫� ًنا ۚ﴾ ]اﻹﴎاء‪.[٢٣ :‬‬ ‫ِ‬ ‫� ر�ك �� �عبدوا إِ� إِياه و� ِ‬ ‫﴿۞وق ٰ‬
‫»)اى اﻧﺴﺎن( ﭘﺮوردﮔﺎرت ﻓﺮﻣﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ او را ﻧﭙﺮﺳﺘﯿﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻧﯿﮑﻰ‬
‫ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬
‫و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬اﻣﺎﻧﺖ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﺎدر ﻧﻬﺎده اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬
‫»واﻤﻟﺮأة راﻋﻴﺔ ﻲﻓ ﺑﻴﺖ زوﺟﻬﺎ و� مﺴﺌﻮﻟﺔ ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻬﺎ« }ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ{ »و زن در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﺷﺒﺎن اﺳﺖ و از رﻋﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ‪«.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪8‬‬

‫ﺑﺮاى آﮔﺎﻫﻰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم واﻻى زن و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ آن در اﺳﻼم ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺪﯾﻢ‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﻰﮔﺮدد‪.‬‬
‫از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻰﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﮐﺘﺎب‪ ،‬از ﻣﻄﺎﻟﺐ آن ﻧﻔﻊ ﺑﺮده و ﺧﺪاوﻧﺪ اﯾﻦ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻮﭼﮏ را ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮاى ﺧﻮد ﺑﮕﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻤﯿﻞ زﯾﻨﻮ‬
 ‫زن از دﯾﺪﮔﺎه ﻋﺮب دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ‬

‫زﻧﺎن در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم از ﺑﺴﯿﺎرى ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺧﻮد‬
‫ﻣﺤﺮوم ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬زن ﺣﻖ ارث ﺑﺮدن را ﻧﺪاﺷﺖ و اﻋﺮاب ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬از ﻣﺎ ارث ﻧﻤﻰﺑﺮد ﻣﮕﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ‬
‫ﺷﻤﺸﯿﺮ و اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮ دوش ﻣﻰﮔﯿﺮد و از ﮐﯿﺎن و ﺷﺮاﻓﺖ ﻣﺎ دﻓﺎع ﻣﻰﮐﻨﺪ‪«.‬‬
‫‪ -2‬زن ﺣﻘﻰ ﺑﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬و ﺗﻌﺪاد ﻃﻼق ﻣﻌﯿﻦ ﻧﺒﻮد و ﻧﯿﺰ ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ ﺣﺪ و ﻣﺮز‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻰ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻣﺮدى ﮐﻪ داراى ﭼﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﺑﻮد وﻓﺎت ﻣﻰﻧﻤﻮد ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺮاى ازدواج ﺑﺎ زﻧﺎن ﭘﺪرش از دﯾﮕﺮان ﻣﺴﺘﺤﻖﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬و ﻧﺎﻣﺎدرى ﺧﻮد را‬
‫ﭼﻮن ﺑﻘﯿﻪ اﻣﻮال ارث ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﭘﺪر ﻣﻰﺷﻤﺮد!‬
‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮﮔﺎه ﭘﺪر ﮐﺴﻰ ﻣﻰﻣﺮد‪ ،‬او ﺑﯿﺸﺘﺮ از‬
‫دﯾﮕﺮان ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺎدرى ﺧﻮد را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﯿﺮد‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ آن را ﺑﺮاى ﺧﻮد‬
‫ﻧﮕﻪ ﻣﻰداﺷﺖ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ او را زﻧﺪاﻧﻰ ﻣﻰﮐﺮد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ از ﻣﻬﺮﯾﻪاش ﮔﺬﺷﺖ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ آﻧﻘﺪر او‬
‫را ﻧﮕﻪ ﻣﻰداﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﻣﺮد و ﻣﺎﻟﺶ ﺑﺮاى او ﺑﺎﻗﻰ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻋﺪت زن در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﯾﮏ ﺳﺎل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻮد‪ ،‬و زﻧﺎن ﺑﻪ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ و زﺷﺖﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﻮگ ﺷﻮﻫﺮان از دﺳﺖ داده ﺧﻮد ﻣﻰﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬زن در ﻣﺪت ﻋﺪت‬
‫ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﻟﺒﺎسﻫﺎ را ﻣﻰﭘﻮﺷﯿﺪ و در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﮑﻨﻰ ﻣﻰﮔﺰﯾﺪ و آراﯾﺶ و‬
‫ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﻰ و اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺧﻮﺷﺒﻮﯾﻰ را ﺗﺮك ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬آب ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺶ ﻧﻤﻰزد و ﻧﺎﺧﻨﻬﺎﯾﺶ‬
‫را ﮐﻮﺗﺎه ﻧﻤﻰﮐﺮد و ﻣﻮﻫﺎى اﺿﺎﻓﻰ ﺑﺪﻧﺶ را ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺖ و در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم و اﺟﺘﻤﺎع‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻰﺷﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﻮگ ﻣﻰﻧﺸﺴﺖ و ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﯾﮑﺴﺎل از ﻣﺮگ ﺷﻮﻫﺮش ﺗﻤﺎم ﻣﻰﺷﺪ ﺑﺎ زﺷﺖﺗﺮﯾﻦ ﻗﯿﺎﻓﻪ و ﺑﻮﯾﻰ زﻧﻨﺪه از ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﻮگ ﺑﯿﺮون ﻣﻰآﻣﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺮدم ﻣﻰرﻓﺖ‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪10‬‬

‫‪ -4‬اﻋﺮاب در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﮐﻨﯿﺰان ﺧﻮد را ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﻰ ﮐﻨﻨﺪ و‬
‫ﭘﻮل در ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺮآن اﻋﺮاب ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن را اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار داد‪:‬‬
‫ۡ َ َ ٰ ُّ ۡ‬ ‫َ‬ ‫ّ ُ ْ‬ ‫ََ ُ ۡ ُ ْ َََ ُ ََ ۡ َٓ ۡ َ ۡ َ َ‬
‫ٱ�� َيا ۚ﴾‬ ‫� ۡم � ٱ�ِغاءِ إِن أ َردن �َ ُّص ٗنا ِ�َ ۡب َتغوا َع َرض ٱ�يوة ِ‬‫﴿و� ت� ِرهوا �ت�ٰت ِ‬
‫]اﻟﻨﻮر‪.[٣٣ :‬‬
‫»ﮐﻨﯿﺰان ﺧﻮد را ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﻋﻔﺖ و ﭘﺎﮐﺪاﻣﻨﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ زﻧﺎ وادار ﻧﮑﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﻪ‬
‫ﻣﺎل و داراﺋﻰ دﻧﯿﺎ را ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ«‪.‬‬
‫‪ -5‬در ﻣﯿﺎن اﻋﺮاب دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ اﻧﻮاﻋﻰ از ازدواج ﻓﺎﺳﺪ رواج داﺷﺖ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﺑﺴﯿﺎرى از ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺷﺎﯾﻊ ﺑﻮد و ﺗﺎ ﮐﻨﻮن در ﺑﻌﻀﻰ ﺟﺎهﻫﺎ رواج دارد از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﮔﺮوﻫﻰ از ﻣﺮدان ﺑﺎ ﯾﮏ ﻫﻤﺴﺮ ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ و آن زن ﺣﻖ داﺷﺖ ﻓﺮزﻧﺪى را‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﻰآورد ﺑﻪ ﻫﺮﯾﮑﻰ از آن ﻣﺮدان ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ب( ﻣﺮد از ﻫﻤﺴﺮش ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻓﺮد ﻣﺸﺨﺼﻰ از ﺳﺮان ﻗﻮم و اﻓﺮادى ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﺮزﻧﺪى ﭼﻮن آن ﻣﺮد در ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎورد‪.‬‬
‫ج( ﻧﮑﺎح ﻣﻮﻗﺖ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﻰ از اﻧﻮاع ازدواجﻫﺎﯾﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ آن زﻣﺎن رواج داﺷﺖ‪.‬‬
‫د( ﻧﮑﺎح ﺷﻐﺎر‪ ،‬ﯾﻌﻨﻰ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮدى دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮش را ﺑﻪ ازدواج ﻣﺮدى دﯾﮕﺮ در‬
‫ﻣﻰآورد ﺑﺸﺮط اﯾﻨﮑﻪ او دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮش را ﺑﻪ ازدواج او در ﺑﯿﺎورد ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ‬
‫از دو ﻣﻬﺮﯾﻪاى ﺑﺮاى زن ﻣﻘﺮر ﮐﻨﻨﺪ زﯾﺮا آنﻫﺎ زن را ﻣﻠﮏ ﻣﺮد ﻣﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺮد ﻣﺨﺘﺎر ﺑﻮد‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻫﺮ ﺗﺼﺮﻓﻰ در دﯾﮕﺮ اﻣﻮاﻟﺶ اﻧﺠﺎم ﻣﻰداد ﺑﺎ زن ﮐﻪ ﺟﺰو اﻣﻮال ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻰرﻓﺖ‬
‫ﻫﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﻣﯿﺎن ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻠﺖﻫﺎ ﭼﻮن ﻗﺎﺟﺎر اﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﺟﺎﻫﻠﻰ رواج دارد!!‬
‫اﻣﺎ اﻋﺮاب ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮﯾﺶ در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻮال ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ‬
‫ازدواج ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ازدواج ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ اﺑﺘﺪا از زن ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻬﺮﯾﻪاش ﻣﻘﺮر‬
‫ﻣﻰﺷﺪ و ﻋﻘﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬اﺳﻼم ﻓﻘﻂ اﯾﻦ ﻧﻮع ازدواج را ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺖ اﻣﺎ ﺑﻌﻀﻰ از‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎى ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺒﺎر زن ﺑﻪ ازدواج ﺑﺎ اﻓﺮادى ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﯾﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى از‬
 ‫‪11‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ازدواج و ﺗﺼﺮف ﯾﺎ ﻧﺪادن ﻣﻬﺮﯾﻪ زن و ﻏﯿﺮه را ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﯿﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ‬
‫اﻟﺨﻄﺎب‪ ‬ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»ﻣﺎ در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم‪ ،‬زﻧﺎن را ﭼﯿﺰى ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻰﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬اﻣﺎ وﻗﺘﻰ اﺳﻼم‬
‫آﻣﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن را در ﻗﺮآن ﯾﺎد آورى ﻧﻤﻮد ﻣﺎ ﭘﻰ ﺑﺮدﯾﻢ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺑﺮ ﮔﺮدن ﻣﺎ‬
‫ﺣﻖ دارﻧﺪ«‬
‫}ﺑﺨﺎرى؛ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﺘﺎب اﳌﺮأة ﺑﲔ ﺗﻜﺮﻳﻢ اﻹﺳﻼم وإﻫﺎﻧﺔ اﳉﺎﻫﻠﻴﺔ{‬

‫زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر ﮐﺮدن دﺧﺘﺮان در ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ‬

‫اﻋﺮاب در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ دﺧﺘﺮان را ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ و ﺑﺪﺷﮕﻮن ﻣﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﻓﺮزﻧﺪان دﺧﺘﺮ‬
‫ﺧﻮد را از ﺗﺮس ﻋﯿﺐ و ﻋﺎر زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﻼم اﯾﻦ ﻋﺎدت ﺑﺪ را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺖ و‬
‫ﻗﺮآن ﺑﻪ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺻﻮرت اﯾﻦ ﻋﻤﻞ آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺸﯿﺪه و در ﻣﻮرد اﻋﺮاب دوران‬
‫ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﻣﻮه اﺳﺖ‪:‬‬
‫َۡ‬ ‫ن� َظ َّل َو ۡج ُه ُهۥ ُم ۡس َو ّٗدا َو ُه َو َك ِظ ‪ٞ‬‬
‫يم ‪َ �َ ٥٨‬ت َ� ٰ َر ٰ‬
‫ى م َِن ٱلق ۡو ِم مِن ُس ٓوءِ‬
‫ُۡ‬ ‫� أَ َ‬
‫ح ُد ُهم بِٱ� َ ٰ‬ ‫َ‬
‫�ذا � ُ ّ ِ َ‬‫﴿‬
‫َۡ ُ َ‬ ‫َ ٓ‬ ‫َ‬ ‫ُّ َ‬ ‫ۡ َ ُ ُّ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ ُّ َ ٓ ُۡ ُ ُ َ ٰ ُ‬
‫اب �� َسا َء َما �ك ُمون ‪﴾٥٩‬‬ ‫ون أم يدسهۥ ِ� ٱل� ِ �‬ ‫�ه ٍ‬ ‫ما � ِ� بِهِۚۦ ��مسِكهۥ‬
‫]اﻟﻨﺤﻞ‪.[٥٩ - ٥٨ :‬‬
‫»و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﻰ از آنﻫﺎ ﻣﮋده ﺗﻮﻟﺪ دﺧﺘﺮى داده ﻣﻰﺷﺪ ﺻﻮرﺗﺶ ﺳﯿﺎه ﻣﻰﮔﺮدﯾﺪ‬
‫و ﻣﻤﻠﻮ از ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ و ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﻣﻰﺷﺪ‪.‬از ﻗﻮم و ﻗﺒﯿﻠﻪ )ﺧﻮد( ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﻣﮋده‬
‫ﺑﺪى ﮐﻪ ﺑﻪ او داده ﻣﻰﺷﺪ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ را ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻰﮐﺮد آﯾﺎ اﯾﻦ ﻧﻨﮓ را ﺑﺮ ﺧﻮد ﺑﭙﺬﯾﺮد و دﺧﺘﺮ‬
‫را ﻧﮕﺎه دارد و ﯾﺎ او را در زﯾﺮ ﺧﺎك زﻧﺪه ﺑﻪ ﮔﻮر ﺳﺎزد؟ ﭼﻪ ﻗﻀﺎوت ﺑﺪى ﮐﻪ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ!«‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ زﺷﺖ اﻋﺮاب را ﺗﻘﺒﯿﺢ ﻧﻤﻮده و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ت ‪ ٨‬بأ َ ّي َذ�ب قُتلَ ۡ‬
‫ت ‪] ﴾٩‬اﻟﺘﻜﻮﻳﺮ‪.[٩ - ٨ :‬‬
‫َ َُۡۡ َ‬
‫ۥدةُ ُس�لَ ۡ‬ ‫﴿�ذا ٱلموء‬
‫ٖ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫»و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ از دﺧﺘﺮ زﻧﺪه ﺑﮕﻮر ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﺪاﻣﯿﻦ ﮔﻨﺎه ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ؟«‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪12‬‬

‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم‬

‫اﺳﻼم‪ ،‬زن را ﻧﻪ ﻫﻤﭽﻮن دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮدى زﺷﺖ و ﺑﻰارزش ﻣﻰداﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﮔﺎﻣﻬﺎى ﻣﻮﺛﺮى ﺑﺮاى رﻓﻊ ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻣﻘﺎم زن ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﻼم ﻫﻤﻪ آن ﺣﻘﻮق‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ را ﮐﻪ ﻣﺮد از آن ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﺮاى زن ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺮر ﮐﺮده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻓﻄﺮت و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ و روﺣﻰ و آﻧﭽﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل اوﺳﺖ وﻇﺎﯾﻔﻰ را ﺑﺮاى‬
‫زن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﻣﺮد داراى ﻧﯿﺮوى ﺟﺴﻤﺎﻧﻰ و ﻋﻘﻠﻰ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﻨﺘﺮل اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﺎﻃﻔﻰ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﻰ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼت و ﺻﺒﺮ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺨﺘﯽﻫﺎ اﺳﻼم ﻣﺮد را ﻣﺴﺌﻮل اﻣﻮر زن ﻗﺮار داده ﺗﺎ از زن دﻓﺎع ﮐﻨﺪ و از دﺳﺘﺮﻧﺞ ﺧﻮد ﺑﺮ‬
‫او اﻧﻔﺎق و ﺧﺮج ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮى و اﻧﺠﺎم ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ زن‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ و از دﯾﺪﮔﺎه اﺳﻼم‬
‫زن ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش و ﺣﻖ ﺗﻤﻠﮏ و اﻧﺠﺎم دﯾﮕﺮ ﻣﻌﺎﻣﻼت را‬
‫داﺷﺘﻪ و در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺧﻮد ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﻰ از ﻣﻈﺎﻫﺮ‬
‫ﺗﺠﻠﯿﻞ زن در اﺳﻼم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را از زن و ﻣﺮد آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ و ﻣﻌﯿﺎر ﺑﺮﺗﺮى ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ و ﺗﻘﻮا اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ ٰٓ َ ُّ َ َّ ُ َّ َ َ ۡ َ ٰ ُ ّ َ َ َ ُ َ ٰ َ َ َ ۡ َ ٰ ُ ۡ ُ ُ ٗ َ َ َ ٓ َ َ َ َ ُ ْ َّ‬
‫ارف ۚ ٓوا إِن‬‫﴿���ها ٱ�اس إِنا خلق��م مِن ذك ٖر وأن� وجعل��م شعو�ا و�با�ِل �ِ ع‬
‫‪ٞ‬‬ ‫َ ۡ َ َ ُ ۡ َ َّ َ ۡ َ ٰ ُ ۡ َّ َّ َ َ ٌ َ‬
‫أ�رم�م عِند ٱ�ِ ��قٮ� ۚم إِن ٱ� عل ِيم خبِ� ‪] ﴾١٣‬اﳊﺠﺮات‪.[١٣ :‬‬
‫»اى ﻣﺮدﻣﺎن! ﻣﺎ ﺷﻤﺎ را از ﻣﺮد و زﻧﻰ آﻓﺮﯾﺪهاﯾﻢ و ﺷﻤﺎ را ﺗﯿﺮه ﺗﯿﺮه و ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻗﺒﯿﻠﻪ‬
‫ﻧﻤﻮدهاﯾﻢ ﺗﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﺪ ﺑﯿﮕﻤﺎن ﮔﺮاﻣﻰﺗﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻘﻰﺗﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎ داﻧﺎ و ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫و ﻧﯿﺰ از دﯾﮕﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻋﻠﻢ و‬
‫داﻧﺶ را ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﺎ اﻫﻤﯿﺖ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از اﺑﻰ ﺳﻌﯿﺪ ﺧﺪرى رواﯾﺖ ﺷﺪه‪ :‬ﮐﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﮐﻪ ﻣﺮدان از ﻣﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﺤﻀﺮ ﻣﺒﺎرك ﺷﻤﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮏ روز را‬
 ‫‪13‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﺑﺮاى ﻣﺎ ﻣﻌﯿﻦ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ در آن روز ﺑﻪ ﻣﺎ آﻣﻮزش دﻫﯿﺪ«‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ رﺳﻮل اﮐﺮم‪ ‬روزى را‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد زﻧﺎن در آن روز ﺟﻤﻊ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺮاى آﻧﺎن ﺳﺨﻨﺮاﻧﻰ ﻣﻰﮐﺮد و ﺑﻪ‬
‫آنﻫﺎ دﺳﺘﻮرات ﻻزم را ﻣﻰداد ﯾﮑﻰ از ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻰﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻫﺮ زﻧﻰ از ﺷﻤﺎ ﺳﻪ ﮐﻮدك ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﺮاى او ﺣﺠﺎﺑﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫او را از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﻧﺠﺎت ﻣﻰدﻫﻨﺪ« زﻧﻰ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﮔﺮ ﮐﺴﻰ دو ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ« ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬اﮔﺮ دو ﺗﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ« ﺧﺪاوﻧﺪ در }ﺑﺨﺎري )‪ (١٠١‬ﺑﺎب‬
‫ﻫﻞ ﳚﻌﻞ ﻟﻠﻨﺴﺎء ﻳﻮم ﻋﲆ ﺣﺪة ﰲ اﻟﻌﻠﻢ{ ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ از زﻧﺎن در ﮐﻨﺎر ﻣﺮدان اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ٱل� ٰ ِد� َ‬ ‫َ َّ‬ ‫َۡ َ َۡ َ‬ ‫ۡ ۡ َ ۡ ۡ َ‬ ‫َ ۡ ۡ َ‬ ‫َّ ۡ ۡ‬
‫ِ�‬ ‫ت و‬ ‫ت َوٱل�ٰنِتِ� َوٱل�ٰن ِ�ٰ ِ‬ ‫ت َوٱل ُمؤ ِمن ِ� َوٱل ُمؤمِ�ٰ ِ‬ ‫﴿إِن ٱل ُمسل ِ ِم� َوٱل ُمسل ِ� ٰ ِ‬
‫ۡ َ َ ّ َ ۡ َ َ ّ َ‬ ‫َ ۡ َ َ‬ ‫ۡ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ َّ ٰ َ ٰ َ َّ‬
‫ت‬ ‫ت َوٱل ُمتص ِد�ِ� َوٱل ُمتصدِ� ٰ ِ‬ ‫ت َوٱل�ٰشِ عِ� َوٱل�ٰشِ � ٰ ِ‬ ‫�ن َوٱل�ٰب ِ َ� ٰ ِ‬ ‫ٱل�ٰ� َ‬
‫ِِ‬ ‫ت و‬ ‫وٱل�دِ� ِ‬
‫َّ‬ ‫ٱ� َكث ِ ٗ‬‫�ن َّ َ‬ ‫ۡ‬
‫َ َّ ٰٓ َ َ َّ ٰٓ َ ٰ َ َ ٰ َ ُ ُ َ ُ ۡ َ َ ٰ َ ٰ َ َّ‬ ‫ۡ‬
‫ت‬‫�� َوٱل�ٰك َِ� ٰ ِ‬ ‫ٱل�ٰكِر َ‬
‫ِ‬ ‫تو‬ ‫ت وٱل�فِ ِظ� فروجهم وٱل�فِ� ِ‬ ‫وٱل�� ِ ِم� وٱل��ِ� ِ‬
‫يما ‪] ﴾٣٥‬اﻷﺣﺰاب‪.[٣٥ :‬‬ ‫ٱ� ل َ ُهم َّم ۡغفِ َر ٗة َوأ َ ۡج ًرا َع ِظ ٗ‬
‫أَ َع َّد َّ ُ‬

‫»ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن و زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺮدان ﺑﺎ اﯾﻤﺎن و زﻧﺎن ﺑﺎ اﯾﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺮدان ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺧﺪا و زﻧﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﺧﺪا‪ ،‬ﻣﺮدان راﺳﺘﮕﻮ و زﻧﺎن راﺳﺘﮕﻮ‪ ،‬ﻣﺮدان ﺷﮑﯿﺒﺎ و زﻧﺎن ﺷﮑﯿﺒﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺮدان ﻓﺮوﺗﻦ و زﻧﺎن ﻓﺮوﺗﻦ‪ ،‬ﻣﺮدان ﺑﺨﺸﺎﯾﺸﮕﺮ و زﻧﺎن ﺑﺨﺸﺎﯾﺸﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺮدان روزه دار و زﻧﺎن‬
‫روزه دار‪ ،‬ﻣﺮدان ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ و زﻧﺎن ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ و ﻣﺮداﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و زﻧﺎﻧﻰ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺪا را ﯾﺎد ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاى ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ آﻣﺮزش و ﭘﺎداش ﺑﺰرﮔﻰ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ«‪.‬‬

‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﺳﻮرهاى ﺑﻨﺎم ﺳﻮره »ﻧﺴﺎء« ﯾﻌﻨﻰ ﺳﻮره زﻧﺎن ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‬
‫در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﺳﻮرهاى را ﺑﻨﺎم ﻣﺮدان )رﺟﺎل( ﻧﺎﻣﮕﺬارى ﻧﮑﺮده اﺳﺖ و اﯾﻦ دﻟﯿﻞ روﺷﻦ‬
‫اﯾﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ زن در اﺳﻼم از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاى ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪14‬‬

‫ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﻣﻮر ﻣﻬﻤﻰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ زن و ﺧﺎﻧﻮاده و ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ و‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺳﻮره ﻧﺴﺎء درﺑﺎره ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻨﺠﻬﺖ اﯾﻦ ﺳﻮره ﺑﻨﺎم‬
‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ در ﻣﻔﻬﻮم اﯾﻦ ﺳﻮره ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ زن‬
‫را ﺑﺴﯿﺎر اﮐﺮام ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ زن را از ﭘﻬﻠﻮى ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﺮد آﻓﺮﯾﺪ و از آﻣﯿﺰش زن و ﻣﺮد‪،‬‬
‫زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﺴﯿﺎرى آﻓﺮﯾﺪ و در دﻧﯿﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد‪:‬‬
‫َّ‬ ‫َ َ ۡ‬ ‫َّ ۡ‬ ‫َ ََ ُ‬ ‫ُ َّ‬ ‫َ َ ُّ َ َّ ُ َّ ُ ْ‬
‫اس ٱ�قوا َر َّ�� ُم ٱ�ِي خلق�م ّمِن �ف ٖس َ�ٰح َِدة ٖ َوخل َق مِن َها َز ۡو َج َها َو َ�ث‬ ‫���ها ٱ�‬ ‫﴿ ٰٓ‬
‫ٓ‬ ‫م ِۡن ُه َما ر َجا ٗ� َكث ِ ٗ‬
‫�� َو� َِسا ٗء ۚ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[١ :‬‬ ‫ِ‬
‫»اى ﻣﺮدﻣﺎن از )ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ( ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﺪ ﭘﺮوردﮔﺎرى ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را از اﯾﮏ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﯿﺎﻓﺮﯾﺪ و ﻫﻤﺴﺮش را از ﻧﻮع او آﻓﺮﯾﺪ و از آن دو ﻧﻔﺮ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻓﺮاواﻧﻰ ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ«‪.‬‬
‫اﯾﻦ آﯾﻪ ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل اﮐﺮم‪ ‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽﻫﺎى ﺧﻮد را ﺑﺎ آن‬
‫آﻏﺎز ﻣﻰﻧﻤﻮد و ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺮاى دﻋﻮت ﮔﺮان دﯾﻨﻰ و‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن )ﮐﻪ در آن ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺧﻠﻖ اﻧﺴﺎن از ﻓﺮد واﺣﺪ را ﺑﯿﺎن ﻣﻰﮐﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺣﻘﻮق دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ در اﺳﻼم‪:‬‬
‫ُ ْ َ َ َ َ ُ ّ َ ّ َ ٓ ََٰۡ َُ َ‬ ‫ََٰۡ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ‬
‫� َوث�ٰث‬‫�حوا ما طاب ل�م مِن ٱلنِساءِ مث‬
‫� فٱن ِ‬‫�ن خ ِۡف ُت ۡم �� ُ� ۡقس ُِطوا ِ� ٱ�� ٰ‬
‫ۡ‬
‫﴿‬
‫َ‬
‫َ ۡ ۡ َّ َ ُ ْ‬
‫َو ُر َ� ٰ َعۖ فإِن خِفتُ ۡم �� � ۡعدِلوا﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[٣ :‬‬
‫و اﮔﺮ ﺗﺮﺳﯿﺪﯾﺪ ﮐﻪ درﺑﺎره ﯾﺘﯿﻤﺎن ﻧﺘﻮاﻧﯿﺪ دادﮔﺮى ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﺎ زﻧﺎن دﯾﮕﺮى ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ‬
‫ﺣﻼﻟﻨﺪ و دوﺳﺖ دارﯾﺪ ﺑﺎ دو ﯾﺎ ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ازدواج ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﻣﻰﺗﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﯿﺪ‬
‫ﻣﯿﺎن زﻧﺎن دادﮔﺮى را ﻣﺮاﻋﺎت دارﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ زن اﮐﺘﻔﺎء ﮐﻨﯿﺪ ﯾﺎ ﺑﺎ ﮐﻨﯿﺰان ﺧﻮد ازدواج ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‬
‫اﯾﻦ ﺳﺒﺐ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ دﭼﺎر ﮐﺠﺮوى و ﺳﺘﻢ ﺷﻮﯾﺪ‪.‬‬
 ‫‪15‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﻋﺮوة ﺑﻦ زﺑﯿﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ از ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪل در ﻣﻮرد »و�ن ﺧﻔﺘﻢ إﻻ ﺗﻘﺴﻄﻮا‬
‫ﻲﻓ اﻴﻟﺘﺎ�« ﺳﻮال ﻧﻤﻮدم ﻋﺎﯾﺸﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﻫﺮ زادهام اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻤﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺤﺖ ﭘﺮورش و ﺗﮑﻔﻞ وﻟﻰ )ﻧﺎﻣﺤﺮم( ﺧﻮد اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺎل و زﯾﺒﺎﯾﻰ دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻢ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ‬
‫وﻟﻰاش واﻗﻊ ﻣﻰﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ او ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ او ازدواج ﮐﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ در دادن‬
‫ﻣﻬﺮﯾﻪ اﻧﺼﺎف را ﭘﯿﺸﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ او را ﺑﺎ ﻣﻬﺮﯾﻪاى ارزان ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﺧﻮد در‬
‫ﺑﯿﺎورد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻦ آﯾﻪ اوﻟﯿﺎى ﯾﺘﯿﻤﺎن را ﻧﻬﻰ ﻧﻤﻮده از اﯾﻨﮑﻪ آنﻫﺎ را اﺟﺒﺎرا‬
‫ﻧﮑﺎح ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻇﻠﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و دﺳﺘﻮر داده ﮐﻪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻣﻬﺮﯾﻪ دﺧﺘﺮان‬
‫ﯾﺘﯿﻢ‪ ،‬اﻧﺼﺎف را ﭘﯿﺸﻪ ﮐﻨﻨﺪ و ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ آﯾﻪ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪه ﮐﻪ آنﻫﺎ ﻏﯿﺮ از دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ‬
‫ﻫﺮ زﻧﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﻣﻰﭘﺴﻨﺪﻧﺪ ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﮑﺎح ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺮوة ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻋﺎﯾﺸﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺮدم ﺑﻌﺪ از ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﻪ‪ ،‬در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ از‬
‫ّ ٓ‬ ‫ۡ َ َ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ اﯾﻦ آﯾﻪ را ﻧﺎزل ﮐﺮد‪َ ﴿ :‬و� َ ۡس َتف ُتونك ِ� ٱلن ِ َساءِ�﴾‪.‬‬
‫ََۡ َ ُ َ َ َ ُ ُ‬
‫ِحوه َّن﴾ را ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻋﺎﯾﺸﻪ آﯾﻪ‪﴿ :‬وتر�بون أن تنك‬
‫»ﮐﻪ ﺷﻤﺎ وﻗﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻤﻰ ﮐﻪ ﺛﺮوت و زﯾﺒﺎﺋﻰ ﻧﺪارد ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ازدواج ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﺧﺘﺮ ﯾﺘﯿﻤﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎل و زﯾﺒﺎﯾﻰاش ازدواج ﮐﻨﯿﺪ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬
‫اﻧﺼﺎف را رﻋﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮده و ﻇﻠﻤﻰ ﺑﺮ ﯾﺘﯿﻢ روا ﻧﺪارﯾﺪ‪«.‬‬
‫}ﺑﺨﺎرى{ ﻣﻄﻠﺐ دﯾﮕﺮى را ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‬
‫ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﯿﺪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﯿﺎن دو ﻫﻤﺴﺮ ﺑﺮاﺑﺮى و ﻣﺴﺎوات و‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﮏ زن ازدواج ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ُ‬ ‫َ ۡ ۡ ُ ۡ َ َّ َ ۡ ُ ْ َ َ َ ً َ ۡ َ َ َ َ ۡ َ‬
‫ت �يۡ َ� ٰ ُن� ۡمۚ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[٣ :‬‬ ‫﴿فإِن خِفتم �� �عدِلوا ف�ٰحِدة أو ما ملك‬
‫ﯾﻌﻨﻰ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﺮس از آن داﺷﺘﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﯿﺎن ﭼﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺴﺎوات ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻫﻤﺴﺮ اﮐﺘﻔﺎ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬زﻧﺎن در اﺳﻼم از ارث ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪16‬‬

‫يب ّم َِّما تَ َر َك ٱلۡ َ� ٰ ِ َ‬ ‫َ ۡ َۡ َ ُ َ َ ّ‬

‫ِلن َسآءِ نَص ‪ٞ‬‬ ‫‪َ َ ۡ َ َ َ َّ ّ ٞ‬‬ ‫َ‬ ‫﴿ ّل ِ ّ َ‬
‫ان‬
‫ِ‬ ‫�‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ان وٱ�قر�ون ول‬ ‫لرجا ِل ن ِصيب مِما ترك ٱل� ٰ ِ� ِ‬ ‫ِ‬
‫ٗ‬ ‫ۡ‬ ‫� نَ ِص ٗ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ ۡ َۡ َ ُ َ‬
‫ون م َِّما قل م ِۡن ُه أ ۡو ك َ‬
‫يبا َّمف ُروضا ‪] ﴾٧‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[٧ :‬‬ ‫ۚ‬ ‫وٱ�قر�‬
‫ﺑﺮاى ﻣﺮدان و ﺑﺮاى زﻧﺎن از آﻧﭽﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر و ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان از ﺧﻮد ﺑﺠﺎى ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ‬
‫ﺳﻬﻤﻰ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاه آن ﺗﺮﮐﻪ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮاه زﯾﺎد‪ .‬ﺳﻬﻢ ﻫﺮ ﯾﮏ را ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺸﺨﺺ و‬
‫واﺟﺐ ﮔﺮداﻧﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﯾﺎم ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﻓﻘﻂ ﻣﺮدان ارث ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ و زﻧﺎن از ارث ﻣﺤﺮوم ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺎﻫﻠﻰ ﺧﺎﺗﻤﻪ داده و ﺑﺮاى زن ﻧﯿﺰ ﺳﻬﻤﻰ در ارث ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫}ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻣﺮوز ﻧﯿﺰ در ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺎﻫﻠﻰ ﻗﺮﯾﺶ در ﻣﻮرد ارث زﻧﺎن‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﻰ ﻓﻘﻂ ﻣﺮدان و ﻓﺮزﻧﺪان ﭘﺴﺮ از ﻣﯿﺮاث ﭘﺪر ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ و زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان‬
‫ﻣﺤﺮوم ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪) .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ({ ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎن ﺳﻬﻢ ﻣﯿﺮاث ﻣﺮد و ﺳﻬﻢ ﻣﯿﺮاث زن‪:‬‬
‫ُ ُ َّ ُ ٓ َ ۡ َ ٰ ُ ۡ َّ َ ۡ ُ َ ّ ۡ ُ َ َ ۡ‬
‫��﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[١١ :‬‬
‫وصي�م ٱ� ِ� أو�دِ�مۖ ل ِ�ك ِر مِثل ح ِظ ٱ�نثي ِ‬ ‫﴿ي ُ ِ‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺎره ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻰدﻫﺪ و ﺑﺮ ﺷﻤﺎ واﺟﺐ ﻣﻰﮔﺮداﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺮه‬
‫ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﻬﺮه دو زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﻣﺮد ﻋﻬﺪه دار ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﻔﻘﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و ﻧﯿﺰ در ﻫﻨﮕﺎم ازدواج ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﻬﺮﯾﻪ زن را ﺑﭙﺮدازد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻬﻢ ﻣﺮد از ﻣﯿﺮاث را دوﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻬﻤﯿﻪ زن ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪)» :‬در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﯾﺎ ﻗﺒﻞ از ﻧﺰول ﺳﻮره ﻧﺴﺎء(‬
‫ﻣﺎل از آن ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻮد و وﺻﯿﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ از اﯾﻦ اﺣﮑﺎم ﭼﯿﺰى‬
‫را ﻧﺴﺦ ﻧﻤﻮده و ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﺮد را دو ﺑﺮاﺑﺮ زن ﻗﺮار داده و ﺑﺮاى ﻫﺮ ﯾﮏ از ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﯾﮏ‬
‫ﺷﺸﻢ و ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻮده و ﺳﻬﻤﯿﻪ زن را از ﻣﺎل ﻫﻤﺴﺮش ﯾﮏ ﻫﺸﺘﻢ و ﯾﮏ ﭼﻬﺎرم‬
‫ﻗﺮار داد و ﺑﺮاى ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺼﻒ ﯾﮏ ﭼﻬﺎرم را ﻣﻌﯿﻦ ﮐﺮد‪) «.‬ﺑﺨﺎرى(‬
‫‪ -4‬ﺗﻌﻬﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻬﺮﯾﻪ زن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮد‪:‬‬
‫ﻣﻬﺮﯾﻪ را ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ زن ﺑﭙﺮدازد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬
 ‫‪17‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ٓٗ‬ ‫َۡ َ ُ ۡ َ َ ۡ ۡ َۡ َُُ َ ٓٗ‬ ‫َۡٗ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ ّ ٓ‬

‫�ءٖ ّمِن ُه �ف ٗسا ف�وهُ هن ِ�ٔا َّم ِر�ٔا‬ ‫﴿ َو َءاتوا ٱلن ِ َسا َء َص ُد�ٰت ِ ِه َّن ِ�لة ۚ فإِن طِ� ل�م عن‬
‫‪] ﴾٤‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[٤ :‬‬
‫و ﻣﻬﺮﯾﻪ زﻧﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪﯾﻪاى ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ و ﻓﺮﯾﻀﻪاى ﺧﺪاﯾﺎﻧﻪ ﺑﭙﺮدازﯾﺪ‪ ،‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﺑﺎ‬
‫رﺿﺎﯾﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﭼﯿﺰى از ﻣﻬﺮﯾﻪ ﺧﻮد ﺑﺸﻤﺎ ﺑﺨﺸﯿﺪﻧﺪ آن را ﺣﻼل و ﮔﻮارا ﻣﺼﺮف ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻧﺤﻠﻪ ﯾﻌﻨﻰ ﻣﻬﺮﯾﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮان دﺳﺘﻮر داده ﺗﺎ ﺑﺎ زنﻫﺎى ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ زﻧﺪﮔﻰ ﮐﻨﻨﺪ و ﻓﺮﻣﻮده‬
‫ۡ ۡ‬ ‫َ َ ُ ُ‬
‫�وه َّن بِٱل َمع ُر ِ �‬
‫وف﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[١٩ :‬‬ ‫اﺳﺖ ﴿و� ِ‬
‫ﯾﻌﻨﻰ ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدارﺗﺎن را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻮان ﺧﻮد ﺑﺎ زﻧﺎن ﺗﺎن ﻧﯿﮑﻮ ﮐﻨﯿﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر دارﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺘﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻨﺪ آﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ۡ ۡ‬ ‫َ َۡ‬ ‫ۡ ُ َّ‬ ‫َ‬
‫﴿ َول ُه َّن مِثل ٱ�ِي علي ِه َّن بِٱل َمع ُر ِ �‬
‫وف﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[٢٢٨ :‬‬
‫و ﺑﺮاى ﻫﻤﺴﺮان )ﺣﻘﻮق و واﺟﺒﺎﺗﻰ( اﺳﺖ )ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻮﻫﺮان ادا ﺑﮑﻨﻨﺪ( ﺑﮕﻮﻧﻪاى‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺷﻮﻫﺮان ﺑﺮ آﻧﺎن واﺟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦﺗﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮش اﺳﺖ و ﻣﻦ از ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﺴﺮاﻧﻢ ﺑﻬﺘﺮ رﻓﺘﺎر ﻣﻰﮐﻨﻢ« ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺻﺤﯿﺢ }ﺗﺮﻣﺬى{ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ زﻧﺶ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ ﮔﺮﭼﻪ او ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪش واﻗﻊ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫�� َكث ِ ٗ‬ ‫�ا َو َ� ۡج َع َل ٱ َّ ُ‬
‫� �ِيهِ َخ ۡ ٗ‬ ‫َ َ ۡ ُ ُ ُ َّ َ َ َ ٰٓ َ َ ۡ ُ ْ َ ۡ ٗ‬
‫�� ‪] ﴾١٩‬اﻟﻨﺴﺎء‪:‬‬ ‫� أن ت� َرهوا ش ٔ‬ ‫﴿فإِن ك ِرهتموهن �ع‬
‫‪.[١٩‬‬
‫و اﮔﺮ ﻫﻢ از آنﻫﺎ ﮐﺮاﻫﺖ داﺷﺘﯿﺪ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﮐﻪ از ﭼﯿﺰى ﺑﺪﺗﺎن ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ در آن‬
‫ﺧﯿﺮ و ﺧﻮﺑﻰ ﻓﺮاواﻧﻰ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﻰ اﻣﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻧﭙﺴﻨﺪﯾﺪن ﻫﻤﺴﺮاﻧﺘﺎن ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻧﯿﮑﻰ ﮐﻨﯿﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫آن زن را ﻣﺎﯾﻪ ﺧﯿﺮ و ﺑﺮﮐﺖ زﯾﺎدى ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ در دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻻ ﻳﻔﺮك مﺆﻣﻦ مﻮﻣﻨﺔ ان ﻛﺮه ﻣﻨﻬﺎ ﺧﻠﻘﺎ رﻲﺿ ﻣﻨﻬﺎ آﺧﺮ«‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪18‬‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻬﺮﯾﻪ از زن ﺑﻌﺪ از ﺟﺪاﯾﻰ ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ‪:‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬
‫ۡ‬
‫ۡ َ َ ُّ ُ ۡ ۡ َ َ َ ۡ َّ َ َ َ ۡ َ َ َ ۡ ُ ۡ ۡ َ ٰ ُ َّ َ ٗ َ َ َ ُ ُ ْ ۡ َ ۡ‬
‫ار� ف� تأخذوا مِن ُه ش ً ٔ‬
‫�ا ۚ‬ ‫﴿�ن أرد�م ٱستِبدال زو ٖج م�ن زو ٖج وءاتيتم إِحدٮهن ق ِنط‬
‫َ�تَأۡ ُخ ُذونَ ُهۥ ُ� ۡه َ�ٰ ٗنا �ثۡ ٗما ُّمب ٗ‬
‫ينا ‪] ﴾٢٠‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[٢٠ :‬‬‫ِ‬
‫و اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﯿﺪ ﻫﻤﺴﺮى را ﺑﺠﺎى ﻫﻤﺴﺮى ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﯿﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﺎل ﻓﺮاوﻧﻰ ﻫﻢ ﻣﻬﺮ ﯾﮑﻰ‬
‫از آﻧﺎن ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯿﺪ ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﯿﺰى از آن ﻣﺎل را درﯾﺎﻓﺖ دارﯾﺪ آﯾﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻬﺘﺎن و ﮔﻨﺎه آﺷﮑﺎر‪ ،‬آن را ﭘﺲ ﻣﻰﮔﯿﺮﯾﺪ؟‬
‫ﯾﻌﻨﻰ اﮔﺮ ﮐﺴﻰ از ﺷﻤﺎ ﻗﺼﺪ ﺟﺪاﯾﻰ از ﻫﻤﺴﺮش را داﺷﺖ و ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻤﺴﺮش را‬
‫ﻃﻼق ﺑﺪﻫﺪو ﺑﺎ زﻧﻰ دﯾﮕﺮ ازدواج ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻬﺮﯾﻪاى را ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺶ داده از او ﭘﺲ ﺑﮕﯿﺮد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺎل ﻫﻨﮕﻔﺘﻰ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫َ ً َ ٗ‬ ‫ُ‬ ‫َ ۡ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫ََ َۡ َۡ ُ‬
‫خ ُذونَ ُهۥ َوقَ ۡد أفۡ َ ٰ‬
‫� َ� ۡعض� ۡم إ ِ ٰ� َ� ۡع ٖض َوأخذن مِن�م ّمِي�ٰقا غل ِيظا ‪﴾٢١‬‬ ‫﴿و�يف تأ‬
‫]اﻟﻨﺴﺎء‪.[٢١ :‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را ﺑﺎزﭘﺲ ﻣﻰﮔﯿﺮﯾﺪ و ﺣﺎل آﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ آﻣﯿﺰش داﺷﺘﻪاﯾﺪ و ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﺮ‬
‫ﻋﻮرت دﯾﮕﺮى اﻃﻼع ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ و زﻧﺎن از ﺷﻤﺎ ﭘﯿﻤﺎن ﻣﺤﮑﻤﻰ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻣﻨﻈﻮر از اﯾﻦ‪ ،‬ﻋﻘﺪ ﻣﯿﺎن زن و ﺷﻮﻫﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ زﻧﻰ را ﻣﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪ و ﻣﻰﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺑﺎ او اداﻣﻪ زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺪﻫﯿﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻗﺮآن ﺑﺎ »أﻣﺴﺎك‬
‫ﺑﻤﻌﺮوف« او را ﻧﮕﻬﺪارﯾﺪ و اﮔﺮ او را ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﭘﺲ »ﺗﺼﺮﯾﺢ ﺑﻪ اﺣﺴﺎن ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﻰ ﺑﺎ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ و ﺣﻘﻮﻗﻰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ او را از ﺧﻮد ﺟﺪا ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬در ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺠﺔ اﻟﻮداع ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬اﺳﺘﻮﺻﻮا ﺑﺎﻟنﺴﺎء ﺧ�ا‪ ،‬ﻓﺈﻧ�ﻢ أﺧﺬﺗﻤﻮﻫﻦ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ﺑﺄﻣﺎﻧﺔ ا� وأﺳﺘﺤﻠﻠﺘﻢ ﻓﺮوﺟﻬﻦ لﻠﻜﻤﺔ ا�« }رواه ﻣﺴﻠﻢ{ و ﻧﯿﺰ از ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ و‬
‫ﺗﺠﻠﯿﻞ ﻣﻘﺎم زن در اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﺮام ﺑﻮدن ﻧﮑﺎح ﻣﺤﺎرم ﻧﺴﺒﻰ و رﺿﺎﻋﻰ اﺳﺖ‪:‬‬
 ‫‪19‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬
‫ُ َ ۡ َ َ ۡ ُ ۡ ُ َّ َ ُ ُ ۡ َ َ َ ُ ُ ۡ َ َ َ َ ُ ُ ۡ َ َ َّ ُ ُ ۡ َ َ َ ُ ُ ۡ َ َ َ ُ ۡ َ‬
‫ات ٱ� ِخ‬ ‫﴿ح ّ ِرمت علي�م أم�ٰت�م و�نات�م وأخ�ٰت�م وع�ٰت�م و�ٰ�ٰت�م و�ن‬
‫ٓ ُ‬ ‫ٱلر َ� ٰ َعةِ َوأُ َّم َ� ٰ ُ‬ ‫َ ُ َّ َ ٰ ُ ُ ُ َّ ٰ ٓ َ َ ۡ َ ُ ۡ َ َ َ َ ٰ ُ ُ‬
‫�م ّم َِن َّ‬ ‫َََ ُ ُۡ ۡ‬
‫ت � َِسا�ِ� ۡم‬ ‫ت وأم�ت�م ٱ� ِ� أ�ضعن�م وأخ�ت‬ ‫و�نات ٱ� ِ‬
‫خ‬
‫َ َّ َ ُ ُ ْ َ َ ۡ‬ ‫ّ ٓ ُ َّ َ َ ۡ‬ ‫ُ ُ ُ‬ ‫ُ َّ‬
‫جورِ�م ّمِن � َِسا�ِ� ُم ٱ� ٰ ِ� دخل ُتم ب ِ ِه َّن فإِن ل ۡم ت�ونوا دخل ُتم ب ِ ِه َّن‬ ‫�� ِ ُب� ُم ٱ� ٰ ِ� ِ� ح‬ ‫َو َر َ ٰٓ‬
‫َ َ ُ َ َ َ َ ۡ ُ ۡ َ َ َ ُ َ ۡ َ ٓ ُ ُ َّ َ ۡ َ ۡ َ ُ ۡ َ َ َ ۡ َ ُ ْ َ ۡ َ ۡ ُ ۡ َ ۡ َّ‬
‫� إِ� َما‬ ‫��ِل ��نا�ِ�م ٱ�ِين مِن أص�ٰبِ�م وأن �معوا �� ٱ�خت ِ‬ ‫ف� جناح علي�م وح ٰٓ‬
‫ِيما ‪] ﴾٢٣‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[٢٣ :‬‬ ‫ٱ� َ� َن َ� ُف ٗ‬
‫ور� َّرح ٗ‬ ‫قَ ۡد َسلَ َف إ َّن َّ َ‬
‫ۗ ِ‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺣﺮام ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ازدواج ﺑﺎ ﻣﺎدراﻧﺘﺎن‪ ،‬دﺧﺘﺮاﻧﺘﺎن‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮاﻧﺘﺎن‪ ،‬ﻋﻤﻪ‬
‫ﻫﺎﯾﺘﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻟﻪ ﻫﺎﯾﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺮادرزادﮔﺎﻧﺘﺎن‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮزادﮔﺎﻧﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺎدراﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺷﯿﺮ دادهاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺮان رﺿﺎﻋﯿﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺎدران ﻫﻤﺴﺮاﻧﺘﺎن‪ ،‬دﺧﺘﺮان ﻫﻤﺴﺮاﻧﺘﺎن )از ﻣﺮدان دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫ﮐﻔﺎﻟﺖ و رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻤﺎ ﭘﺮورش ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﻣﺎدراﻧﺸﺎن ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﺷﺪهاﯾﺪ‪ ،‬وﻟﻰ اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﺎدراﻧﺸﺎن‬
‫ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﻧﺸﺪهاﯾﺪ ﮔﻨﺎﻫﻰ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺴﺖ(‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮان ﭘﺴﺮان ﺻﻠﺒﻰ ﺷﻤﺎ‪ ،‬و اﯾﻨﮑﻪ دو ﺧﻮاﻫﺮ را‬
‫ﺟﻤﻊ آورﯾﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﮕﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺴﻰ ﺑﺨﺸﻨﺪه و آﻣﺮزﻧﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺣﺮام ﻗﺮار دادن ﻧﮑﺎح اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺣﮑﻤﺖﻫﺎى ﺑﺰرگ و اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪى ﮐﻪ ﻓﻄﺮت ﺳﺎﻟﻢ آن‬
‫را اﻗﺘﻀﺎء ﻣﻰﮐﻨﺪ در ﺑﺮ دارد‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﮑﺎح دو ﺧﻮاﻫﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ آﻧﺪو‬
‫ﻫﻤﺴﺮ ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻣﯿﺎن ﺧﻮد دﺷﻤﻨﻰ و رﻗﺎﺑﺖ ﻣﻰورزﻧﺪ و ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﮐﯿﻨﻪ ﻣﻰورزﻧﺪ‬
‫و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﻪ ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﻟﻄﻤﻪ وارد ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﺮد ﺑﺮاى ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮاى اﺳﺘﺒﺪاد‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺗﻤﺎم ﻓﺮزﻧﺪان آدم ﻧﮕﻬﺒﺎن و ﺳﺮور ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮد آﻗﺎ و ﺳﺮور ﺧﺎﻧﻮادهاش‬
‫ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و زن ﺑﺎﻧﻮ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻪاش اﺳﺖ‪] «.‬آﻟﺒﺎﻧﻰ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را در ﺻﺤﯿﺢ ﺟﺎﻣﻊ‬
‫آورده اﺳﺖ[‪.‬‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﺮد ﺑﺮ زن ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻨﻈﻤﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ آن را اﻗﺘﻀﺎ ﻣﻰﮐﻨﺪ و‬
‫ﻧﯿﺰ ﺑﺮاى اﺳﺘﻘﺮار و آراﻣﺶ در اوﺿﺎع ﺧﺎﻧﻮادﮔﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺿﺮورى ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ‬
‫ﻣﺮد ﺑﺮ زن ﭼﻮن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ رؤﺳﺎى ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﺣﮑﺎم از‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪20‬‬

‫اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺿﺮورى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻰ و ﺑﺸﺮى آن را ﻻزم داﻧﺴﺘﻪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در‬
‫ﺻﻮرت ﺧﺮوج و ﺷﻮرش ﻋﻠﯿﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ در ﻣﯿﺎن آنﻫﺎ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻢ و دﯾﺎﻧﺖ از ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﺮد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاى ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ و ﻗﯿﻢ ﺑﻮدن ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺮد از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﻰ و روﺣﻰ ﺑﺮاى وارد‬
‫ﺷﺪن در ﻣﻌﺮﮐﻪ زﻧﺪﮔﻰ و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ از زن ﻗﻮىﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺒﺐ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى‬
‫ﺑﺰرگ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ را ﻣﺮدان اداره ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﮓﻫﺎ را ﻣﺮدان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﻧﯿﺰ رﯾﺎﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﻣﺮد ﺑﺮ دوش ﻣﻰﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫و ﻧﯿﺰ ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﮐﺎرﻫﺎى ﻣﻬﻢ و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ اﻏﻠﺐ ﻣﺮدان ﻣﻮﻓﻖﺗﺮ از زﻧﺎﻧﻨﺪ و ﺑﻨﺪرت‬
‫زﻧﻰ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ در ﮐﺎرﻫﺎى دﺷﻮار ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ از ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﻰ ﻣﺮدى‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻣﺮد در اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ آﺳﯿﺒﻰ ﺑﻪ ﺣﯿﺜﯿﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه و‬
‫وﺟﻮد زن وارد ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ‪ ،‬و اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﻗﯿﻘﻰ ﺑﺮاى ﺑﯿﺎن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ‬
‫َ ََ ّ ٓ‬ ‫ّ َ ُ َ‬
‫جال ق َّ� ٰ ُمون � ٱلن ِ َساءِ﴾ و ﻧﻔﺮﻣﻮده ﮐﻪ »الﺮﺟﺎل ﺳﺎدة اﻟنﺴﺎء«‬ ‫ٱلر‬
‫ﻣﺮد اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮده ﮐﻪ‪ِ ﴿ :‬‬
‫ﻣﺮدان ﺳﺮدار زﻧﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻓﻬﻤﯿﺪه ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺮد ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻔﻘﻪ و ﺧﺮج زﻧﺎن و دﻓﺎع از‬
‫ﮐﯿﺎن زن اﺳﺖ ﻧﻪ اﺳﺘﺒﺪاد و ﺳﻠﻄﻪ ﮔﺮى‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﮐﺘﺎب »اﳌﺮأة ﺑﲔ ﺗﻜﺮﻳﻢ اﻹﺳﻼم وإﻫﺎﻧﺔ اﳉﺎﻫﻠﻴﺔ« )ﺻﻔﺤﻪ ‪ (3‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭼﺮا ﻣﺮدان ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ زﻧﺎن ﻗﺮار داده ﺷﺪهاﻧﺪ؟‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ٓ َ َُ ْ‬
‫� َ� ۡع ٖض َو� ِ َما أنفقوا م ِۡن أ ۡم َ�ٰل ِ ِه ۡ ۚم‬ ‫ٱ� َ� ۡع َض ُه ۡم َ َ ٰ‬
‫� ٱلنّ ِ َسآءِ ب َما فَ َّض َل َّ ُ‬ ‫ّ َ ُ َ َّ ُ َ َ َ‬
‫ٱلرجال ق�ٰمون‬
‫ِ‬ ‫﴿ ِ‬
‫َ ُ َ ُُ َُ َ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫حفِ َظ َّ ُ‬ ‫ۡ‬
‫ت ل ِل َغ ۡيب ب َما َ‬ ‫ّ‬ ‫�ٰف َ�ٰ ‪ٞ‬‬‫ت َ‬ ‫ت َ�ٰن ِ َ�ٰ ٌ‬ ‫َ َّ‬
‫ٱل�ٰل َِ�ٰ ُ‬
‫وزه َّن فعِظوه َّن‬ ‫ٱ�ۚ َوٱ� ٰ ِ� �افون �ش‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ف‬
‫َ ۡ ُ ُ َّ َ ۡ َ ۡ َ ُ ۡ َ َ َ ۡ ُ ْ َ َ ۡ َّ َ ً َّ َّ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ۡ‬ ‫َ ۡ ُ ُ ُ َّ‬
‫ٱ� �ن‬ ‫ٱ��وهنۖ فإِن أطعن�م ف� �بغوا علي ِهن سبِي� ۗ إِن‬ ‫جعِ و ِ‬ ‫وٱهجروهن ِ� ٱلمضا ِ‬
‫�� ‪] ﴾٣٤‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[٣٤ :‬‬ ‫َعل ِّٗيا َكب ٗ‬
‫ِ‬
‫ﻣﺮدان ﺑﺮ زﻧﺎن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻨﺪ ﺑﺪان ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻌﻀﻰ را ﺑﺮ ﺑﻌﻀﻰ ﻓﻀﯿﻠﺖ داده اﺳﺖ‪،‬‬
 ‫‪21‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫و ﻧﯿﺰ ﺑﺪان ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻪ از اﻣﻮال ﺧﻮد ﺧﺮج ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﭘﺲ زﻧﺎن ﺻﺎﻟﺤﻪ آﻧﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار ﺑﻮده و اﺳﺮار را ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ؛ ﭼﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ )آنﻫﺎ( دﺳﺘﻮر داده اﺳﺖ و‬
‫زﻧﺎﻧﻰ را ﮐﻪ از ﺳﺮﮐﺸﻰ و ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ اﯾﺸﺎن ﺑﯿﻢ دارﯾﺪ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرزﺷﺎن دﻫﯿﺪ و از ﻫﻤﺒﺴﺘﺮى‬
‫ﺑﺎ آﻧﺎن ﺧﻮددارى ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮﯾﺶ را ﺟﺪا ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬آﻧﺎن را ﺑﺰﻧﯿﺪ ﭘﺲ اﮔﺮ از ﺷﻤﺎ اﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ راﻫﻰ ﺑﺮاى اﯾﺸﺎن ﺑﺠﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﮕﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ در ﺗﻔﺴﯿﺮ اﯾﻦ آﯾﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺮد رﺋﯿﺲ‪ ،‬ﺑﺰرگ و ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ و در ﺻﻮرت‬
‫اﻧﺤﺮاف زن‪ ،‬ﻣﺮد وى را ادب ﻣﻰﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﻣﺮدان در ﺑﺴﯿﺎرى زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ از زﻧﺎن ﺑﺮﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺒﻮت و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮى را وﯾﮋه ﻣﺮدان ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ّ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻰ ﻧﯿﺰ وﯾﮋه ﻣﺮدان اﺳﺖ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻟﻦ ﻳﻔﻠﺢ ﻗﻮم ولﻮا أمﺮﻫﻢ‬
‫امﺮأة« ﻗﻮﻣﻰ ﮐﻪ ﮐﺎرﺷﺎن را ﺑﻪ زﻧﻰ ﺳﭙﺮدﻧﺪ ﮐﻪ رﻫﺒﺮ آنﻫﺎ ﺷﻮد }ﺑﺨﺎرى{ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻮﻓﻖ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺴﺖ ﻗﻀﺎوت و ﻏﯿﺮه وﯾﮋه ﻣﺮدان اﺳﺖ‪.‬‬
‫}زﯾﺮا اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﻄﺮت زن و ﮐﺎر اﺳﺎﺳﻰاى ﮐﻪ او ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد ﯾﻌﻨﻰ زاد و‬
‫وﻟﺪ و ﺧﺎﻧﻪ دارى و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﺴﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﮐﻪ از دﯾﻦ و وﻃﻨﺶ دﻓﺎع ﮐﻨﺪ‬
‫َ‬ ‫َٓ َُ ْ‬
‫ﻣﺘﻀﺎد ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪ {.‬و ﻧﯿﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪َ ﴿ :‬و� ِ َما أنفقوا م ِۡن أ ۡم َ�ٰل ِ ِه ۡ ۚم﴾‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﻰ از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺮدان ﻣﻬﺮﯾﻪ و ﻣﺨﺎرج زﻧﺎن را ﻣﻰﭘﺮدازﻧﺪ و دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎى ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ﺑﺮاى ﻣﺮدان ﻣﻌﯿﻦ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺑﺮاى زﻧﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‬
‫ﻣﻰﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﺑﺎ آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬و ﭼﻮن ﻣﺮدان در ﺑﺴﯿﺎرى از زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﻗﯿﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬آن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ ‪ٞ‬‬ ‫ََ‬
‫ِلر َجا ِل عل ۡي ِه َّن د َر َجة﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪» .[٢٢٨ :‬ﻣﺮدان را ﺑﺮ زﻧﺎن )در ﺑﺮﺧﻰ از ﻣﻮارد( ﺑﺮﺗﺮى‬
‫َ ّ‬
‫﴿ول ِ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪22‬‬

‫ﺳﺮ ﺑﻪ راه ﮐﺮدن زﻧﻰ ﮐﻪ از ﺷﻮﻫﺮش ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ‬

‫َ َّ ٰ َ َ ُ َ ُ ُ َ ُ َ ُ ُ‬
‫وزه َّن فعِظوه َّن﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪ .[٣٤ :‬ﯾﻌﻨﻰ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪﴿ :‬وٱ� ِ� �افون �ش‬
‫زﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻰﺗﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ از ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺷﺰه و ﺳﺮﮐﺶ زﻧﻰ اﺳﺖ‪ :‬ﮐﻪ ﺧﻮد را از ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻰداﻧﺪ‪ ،‬ﯾﺎ دﺳﺘﻮرش را‬
‫ﻧﻤﻰﭘﺬﯾﺮد و از ﺷﻮﻫﺮ روى ﮔﺮدان و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﮔﺎه ﯾﮑﻰ از اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﺸﻮز و ﺳﺮﮐﺸﻰ زن ﻫﺴﺘﻨﺪ از او ﺳﺮزﻧﺪ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮد و‬
‫او را از ﻋﺬاب اﻟﻬﻰ ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻖ ﺷﻮﻫﺮ و اﻃﺎﻋﺖ از ﺷﻮﻫﺮ را ﺑﺮاى زن‬
‫واﺟﺐ ﮔﺮداﻧﯿﺪه و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ از ﺷﻮﻫﺮ را ﺣﺮام ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬لﻮ‬
‫ﻛﻨﺖ أمﺮا أن �ﺴﺠﺪوا ﻷﺣﺪ ﻷمﺮت اﻤﻟﺮأة أن �ﺴﺠﺪ لﺰوﺟﻬﺎ« اﮔﺮ ﮐﺴﻰ را دﺳﺘﻮر ﻣﻰدادم ﺗﺎ‬
‫ﺑﺮاى دﯾﮕﺮى }ﺑﺮواﯾﺖ ﺗﺮﻣﺬى{ﺳﺠﺪه ﮐﻨﺪ زن را دﺳﺘﻮر ﻣﻰدادم ﺗﺎ ﺷﻮﻫﺮش را ﺳﺠﺪه‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﻧﯿﺰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬إذا دﺎﻋ الﺮﺟﻞ امﺮأﺗﻪ إﻰﻟ ﻓﺮاﺷﺔ ﻓﺄﺑﺖ ﻋﻠﻴﻪ‪ ،‬ﻟﻌﻨﺘﻬﺎ‬
‫اﻤﻟﻼﺋ�ﺔ ﺣﻰﺘ ﺗﺼﺒﺢ« }ﺑﺨﺎرى{ و در ﺣﺪﯾﺜﻰ دﯾﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬إذا ﺑﺎﺗﺖ اﻤﻟﺮأة ﻫﺎﺟﺮة ﻓﺮاش‬
‫زوﺟﻬﺎ« ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ زن از ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻮﯾﮋه ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮ از زن ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ زﻧﺶ ﻧﺰدﯾﮑﻰ‬
‫ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ او ﻫﻤﺨﻮاﺑﻰ ﮐﻨﺪ اﯾﻦ ﺧﻄﺮ را در ﭘﻰ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ زﻧﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﺷﻮد ﯾﺎ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮد ﮐﻪ زن را ﻃﻼق دﻫﺪ و ﺑﺎ زﻧﻰ دﯾﮕﺮ ازدواج ﮐﻨﺪ‪» .‬ﻟﻌﻨﺘﻬﺎ‬
‫اﻤﻟﻼﺋ�ﺔ ﺣﻰﺘ ﺗﺼﺒﺢ« ﻫﺮﮔﺎه زﻧﻰ ﺷﺐ را ﺟﺪا از ﺑﺴﺘﺮ ﺷﻮﻫﺮش ﺳﭙﺮى }ﻣﺴﻠﻢ{ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺗﺎ ﺻﺒﺢ او را ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫َ َ‬ ‫ۡ‬ ‫َ ۡ ُ ُ ُ َّ‬
‫جعِ ﴾‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪى ﺗﺄدﯾﺐ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬وٱهجروهن ِ� ٱلمضا ِ‬
‫)ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﺄدﯾﺐ آنﻫﺎ را در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎى ﺧﻮاب ﺗﻨﻬﺎ ﺑﮕﺬارﯾﺪ‪(.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻣﻨﻈﻮر از ﻫﺠﺮت و ﺗﺮك اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ زﻧﺶ ﻧﺰدﯾﮑﻰ ﻧﮑﻨﺪ اﻣﺎ در‬
‫ﺑﺴﺘﺮش ﺑﺎ او ﺑﺨﻮاﺑﺪ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ او ﮐﺮده و در ﻣﻮرد آﻣﯿﺰش‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮش ﭼﯿﺰى ﻧﮕﻮﯾﺪ‪.‬‬
 ‫‪23‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫َ ۡ ُ‬
‫ٱ� ُ�وه َّنۖ﴾ ﯾﻌﻨﻰ‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺗﺄدﯾﺐ زن ﻧﺎﺷﺰه ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪﴿ :‬و ِ‬
‫اﮔﺮ زﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ و ﺗﺮك ﻫﻤﺨﻮاﺑﻰ اﺻﻼح ﻧﺸﺪﻧﺪ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدان ﻣﻰﺗﻮاﻧﯿﺪ آنﻫﺎ را ﺗﻨﺒﯿﻪ‬
‫ﺑﺪﻧﻰ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻨﺒﯿﻬﻰ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﻣﻮﺛﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻘﺾ ﻋﻀﻮى ﺑﺸﻮد و از زدن ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮ و ﺻﻮرﺗﺶ ﻧﯿﺰ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰد‪ .‬زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬و�ذا ﺮﺿب أﺣﺪ�ﻢ ﻓﻠﻴﺠﺘﻨﺐ‬
‫ّ‬
‫الﻮﺟﻪ‪ ،‬ﻓﺈن ا� ﺧﻠﻖ آدم ﻰﻠﻋ ﺻﻮرﺗﻪ« »ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ؛ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺻﺤﯿﺢ داﻧﺴﺘﻪ و در‬
‫»اﻟﺼﺤﻴﺤﺔ« آن را ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‪«.‬‬
‫»إذا ﻗﺎﺗﻞ أﺣﺪ�ﻢ أﺧﺎه ﻓﻠﻴﺠﺘﻨﺐ الﻮﺟﻪ« ﻫﺮﮔﺎه ﮐﺴﻰ از ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺑﺮادر}ﻣﺴﻠﻢ{‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺶ درﮔﯿﺮ ﺷﺪ از زدن ﺑﻪ ﭼﻬﺮهاش ﭘﺮﻫﯿﺰ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ّ‬
‫»إذا ﺮﺿب أﺣﺪ�ﻢ ﻓﻠﻴﺠﺘﻨﺐ الﻮﺟﻪ‪ ،‬وﻻ ﺗﻘﻞ ﻓﻠﺞ ا� وﺟﻬﻚ‪ ،‬ووﺟﻬﻪ ﻣﻦ أﺷﺒﻪ وﺟﻬﻚ‬
‫ّ‬
‫ﻓﺈن ا� ﺧﻠﻖ آدم ﻰﻠﻋ ﺻﻮرﺗﻪ« ﻫﺮﮔﺎه ﮐﺴﻰ از ﺷﻤﺎ ﮐﺴﻰ}ﺣﺴﻦ رواه اﺣﻤﺪ{ را زد‪ ،‬از زدن‬
‫ﺑﺮ ﭼﻬﺮهاش ﺑﭙﺮﻫﯿﺰد و ﻧﮕﻮﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻬﺮه ات را زﺷﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﭼﻬﺮه ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﭼﻮن‬
‫ﺗﻮﺳﺖ زﺷﺖ ﮐﻨﺪ زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را ﺑﺮ ﺻﻮرﺗﺶ آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ً‬ ‫ُ ََ َ ُ ْ ََ‬ ‫َ ۡ َ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪﴿ :‬فإِن أ َط ۡع َن� ۡم ف� � ۡبغوا عل ۡي ِه َّن َسبِي� ۗ﴾‬
‫ﯾﻌﻨﻰ اﮔﺮ زن از ﺷﻮﻫﺮش اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﺪ ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻖ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺑﺪﻧﻰ ﯾﺎ ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻦ زن را‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫َ‬
‫ٱ� َ� َن َعل ِّٗيا كب ٗ‬
‫﴿إ َّن َّ َ‬
‫�� ‪» ﴾٣٤‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ«‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫}اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﯿﺰ دﻟﯿﻠﻰ دﯾﮕﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻى ﻋﺮش ﺧﻮدش اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫آﯾﺎت و اﺣﺎدﯾﺚ ﺻﺤﯿﺢ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ دﻻﻟﺖ دارد‪ {.‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪى اﺳﺖ ﺑﺮاى‬
‫ﻣﺮدان ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺪون دﻟﯿﻞ ﺑﺮ زﻧﺎن ﺗﻌﺪى و ﻇﻠﻢ ﮐﻨﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻻ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ و اﻧﺘﻘﺎم‬
‫آنﻫﺎ را از ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﺮ آنﻫﺎ ﻇﻠﻢ ﮐﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪24‬‬
‫ۡ ۡ ُ ۡ َ َ َۡ َ َ ۡ َُ ْ‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻢ آﺷﺘﻰ ﯾﺎ ﺟﺪاﯾﻰ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪�﴿ :‬ن خِفتم شِقاق بين ِ ِهما فٱ�عثوا‬
‫ٱ� َ� َن َعل ً‬
‫ِيما‬ ‫� بَ ۡي َن ُه َما ٓۗ إ َّن َّ َ‬ ‫ك ٗما ّم ِۡن أَ ۡهل َِها ٓ إن يُر َ‬
‫�دا ٓ إ ۡص َ� ٰ ٗحا يُ َو ّ�ِق ٱ َّ ُ‬ ‫َ َ َ‬
‫ح‬ ‫و‬ ‫ِۦ‬ ‫ه‬‫ِ‬ ‫ل‬‫ه‬
‫َ َٗ ّ ۡ َۡ‬
‫حكما مِن أ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫�� ‪] ﴾٣٥‬اﻟﻨﺴﺎء‪.[٣٥ :‬‬ ‫َخب ٗ‬
‫ِ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در آﯾﺎت ﻓﻮق ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪى اﺻﻼح زن را ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ زن و ﺷﻮﻫﺮ‬
‫از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﻨﻔﺮ و ﺑﯿﺰارى ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ در آﻧﺼﻮرت اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﻤﺪ از ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان زن و از‬
‫ﻣﻌﺘﻤﺪان ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺮاى داورى ﺟﻤﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ و در ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف زن و ﺷﻮﻫﺮ‬
‫ﭼﺎرهاى ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎ آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ آﺷﺘﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﯾﺎ آنﻫﺎ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ را ﮐﻪ آنﻫﺎ‬
‫ُ َٓ‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﻰدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻃﻼق ﯾﺎ ﺗﻮاﻓﻖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ ﴿إِن ي ِر�دا‬
‫ٓ‬ ‫إ ۡص َ� ٰ ٗحا يُ َو ّ�ِق ٱ َّ ُ‬
‫� بَ ۡي َن ُه َما ۗ﴾‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﻫﺮ دو داور ﻧﮕﺎه ﮐﻨﻨﺪ اﮔﺮ ﻣﻘﺼﺮ ﺷﻮﻫﺮ اﺳﺖ زﻧﺶ را از او ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﻧﻔﻘﻪ زن را ﺑﺮ‬
‫ﮔﺮدﻧﺶ ﻻزم ﮐﻨﻨﺪ و اﮔﺮ ﺑﺪى و ﮐﻮﺗﺎﻫﻰ از ﻃﺮف زن اﺳﺖ او را ﻧﺰد ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎز‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﻨﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺗﻔﺴﯿﺮ اﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ(‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﯿﺎن ﮔﺮدﯾﺪ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى ﺗﺠﻠﯿﻞ ﻣﻘﺎم زن ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺠﻠﯿﻞ اﺳﻼم از ﻣﻘﺎم ﻣﺎدر‬

‫ۡ‬ ‫َ ۡٗ‬ ‫َ ۡ ُ ُ ْ َّ َ َ َ ُ ۡ ُ ْ‬
‫�اۖ َو�ِٱل َ� ٰ ِ َ�يۡ ِن‬
‫��وا بِهِۦ ش ٔ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪۞﴿ :‬وٱ�بدوا ٱ� و� � ِ‬
‫� ٗنا﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪ .[٣٦ :‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪا را ﻋﺒﺎدت ﮐﻨﯿﺪ و ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰى را ﺷﺮﯾﮏ او ﻣﮑﻨﯿﺪ و ﺑﺎ ﭘﺪر‬‫إ ِ ۡح َ ٰ‬
‫و ﻣﺎدر ﺧﻮد ﻧﯿﮑﻰ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ و ﻧﺮﻣﻰ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎر ﮐﺮد‪ ،‬و در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫درﺷﺘﻰ ﻧﻤﻮد ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻧﮕﺎه را ﺑﻪ ﺳﻮى آنﻫﺎ ﺗﯿﺰ ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺮ آنﻫﺎ داد ﮐﺸﯿﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﭼﻨﺎن در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ آنﻫﺎ ﺧﻮد را ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﻏﻼم و ﻧﻮﮐﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻮﻻﯾﺶ ﺧﻮد را ﺿﻌﯿﻒ و‬
‫ﻧﺎﺗﻮان ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ‪.‬‬
 ‫‪25‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬

‫َ‬
‫َ َ ۡ ََ َ ُ ُ َٓ‬ ‫َُ‬ ‫َ َ َ َ ُّ َ َ َّ َ ۡ ُ ُ ٓ ْ َّ ٓ َّ ُ َ ۡ‬
‫ٱل َ� ٰ ِ َ�يۡن إ ِ ۡح َ ٰ‬
‫� ًنا ۚ إ ِ َّما َ� ۡبلغ َّن عِندك ٱلكِ� أحدهما‬ ‫� ر�ك �� �عبدوا إِ� إِياه و� ِ‬ ‫﴿۞وق ٰ‬
‫ِ‬
‫َ ۡ ۡ َ ُ َ َ َ َ ُّ ّ‬ ‫َۡ َ‬
‫� ُه َما فَ َ� َ� ُقل ل َّ ُه َما ٓ أُ ّف َو َ� َ� ۡن َه ۡر ُه َما َوقُل ل َّ ُه َما قَ ۡو ٗ� َكر ٗ‬
‫اح ٱ� ِل‬ ‫�ما ‪ ٢٣‬وٱخفِض لهما جن‬ ‫ِ‬ ‫ٖ‬ ‫أو ِ‬
‫�� ‪] ﴾٢٤‬اﻹﴎاء‪.[٢٤ - ٢٣ :‬‬ ‫� ُه َما َك َما َر َّ� َيا� َصغِ ٗ‬
‫َ َّ ۡ َ َ ُ َّ ّ ۡ َ ۡ‬
‫ب ٱر‬
‫ِ‬ ‫مِن ٱلر� ِة وقل ر ِ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرت ﻓﺮﻣﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ او را ﻧﭙﺮﺳﺘﯿﺪ و ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻧﯿﮑﻰ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﯾﮑﻰ از آن دو و ﯾﺎ ﻫﺮ دوى اﯾﺸﺎن ﻧﺰد ﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﻦ ﭘﯿﺮى ﺑﺮﺳﻨﺪ اُف ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﮕﻮ و ﺑﺮ اﯾﺸﺎن‬
‫داد ﻣﺰن و ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎ آن دو ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮ و ﺑﺎل ﺗﻮاﺿﻊ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻰ را ﺑﺮ اﯾﺸﺎن‬
‫ﻓﺮود آور و ﺑﮕﻮ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا اﯾﺸﺎن را ﻣﺮﺣﻤﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ آﻧﺎن در ﮐﻮﭼﮑﻰ ﻣﺮا‬
‫ﺑﺰرگ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻦ دو آﯾﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت و ﯾﮕﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﺘﻰ ﺧﻮد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﺧﻮد ﻧﯿﮑﻰ ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر را ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ اﮐﺮام ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺖ ﺳﺨﻦ زﺟﺮآورى ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮐﻠﻤﻪ »اف« ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺮاﺗﺐ ﺳﺨﻦ زﺷﺖ را دارد ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد ﺑﮕﻮﯾﺪ و ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮﯾﺶ ﭘﺮﺧﺎش ﮐﻨﻨﺪ و ﺳﺨﻦ زﺷﺘﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎد ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ واﻟﺪﯾﻦ و ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺎدر ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻰ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻰ و ﺳﺨﻦﻫﺎى ﻧﯿﮑﻮ‬
‫ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ّ‬
‫ﻣﺮدى ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﺎ رﺳﻮل ا�! ﻣﻦ أﺣﻖ ﺤﺑﺴﻦ ﺻﺤﺎﺑﻲﺘ؟ ﻗﺎل أمﻚ‪:‬‬
‫ﻗﺎل‪ :‬ﺛﻢ ﻣﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬أمﻚ ﻗﺎل‪ :‬ﺛﻢ ﻣﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬أمﻚ ﻗﺎل‪ :‬ﺛﻢ ﻣﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬أﺑﻮك«‪ .‬ﭼﻪ ﮐﺴﻰ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎرى ﻣﻦ ﺳﺰاوار اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺎدرت‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪} :‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ{ ﭘﺲ از او ﭼﻪ ﮐﺴﻰ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرت‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎز ﮐﺪام؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرت‪ ،‬و ﭘﺲ از آن ﻓﺮﻣﻮد ﭘﺪرت‪.‬‬
‫ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺳﻪ ﺑﺎر ﺳﻔﺎرش ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺎدر ﻧﯿﮑﻰ ﮐﻨﯿﺪ و اﯾﻦ ﺗﺠﻠﯿﻞ و اﺣﺘﺮاﻣﻰ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎدر‪ ،‬در اﺳﻼم ﻣﺴﺘﺤﻖ آن ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪26‬‬

‫ﺣﻖ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬

‫اﺳﻼم ﺣﻘﻮﻗﻰ را ﺑﺮاى زن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺷﻮﻫﺮ ﻧﯿﺰ ﺣﻘﻮﻗﻰ ﺑﺮ ﮔﺮدن زن دارد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬در ﻣﯿﺪان ﻋﺮﻓﺎت در ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺣﺠﺔ اﻟﻮداع ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاى ﻣﺮدم ﺳﺨﻨﺮاﻧﻰ ﻣﻰﮐﺮد ﺣﻘﻮق زن و ﺷﻮﻫﺮ را ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮد و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻓﺎﺗﻘﻮا ا� ﻲﻓ اﻟنﺴﺎء ﻓﺈﻧ�ﻢ أﺧﺬﺗﻤﻮﻫﻦ ﺑﺄﻣﺎن ا�‪ ،‬وأﺳﺘﺤﻠﻠﺘﻢ ﻓﺮوﺟﻬﻦ ﺑ�ﻠﻤﺔ ا�‬
‫وﻟ�ﻢ ﻋﻠﻴﻬﻦ إﻻ ﻳﻮﻃﻦﺌ ﻓﺮﺷ�ﻢ أﺣﺪا ﺗ�ﺮﻫﻮﻧﻪ ﻓﺈن ﻇﻦ ذلﻚ ﻓﺄﺮﺿ�ﻮﻫﻦ ﻏ� ﻣﺮﺒج‬
‫)ﺷﺪﻳﺪ( وﻋﻠﻴ�ﻢ رزﻗﻬﻦ و�ﺴﻮﺗﻬﻦ ﺑﺎﻤﻟﻌﺮوف‪.‬‬
‫ّ‬
‫ا� وأﻧﺘﻢ �ﺴﺄلﻮن ّ‬
‫ﻋ�‬ ‫وﻗﺪ ﺗﺮ�ﺖ ﻓﻴ�ﻢ ﻣﺎ ‪-‬ﻟﻦ ﺗﻀﻠﻮا ﺑﻌﺪه‪ -‬إن أﻋﺘﺼﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب‬
‫ﻓﻘﺎل ﺑﺄﺻﺒﻌﻪ الﺴﺒﺎﺑﺔ ﻳﺮﻓﻌﻬﺎ ﻲﻓ الﺴﻤﺎء و�ﻨﻜﺘﻬﺎ )ﻳﻤﻴﻠﻬﺎ( إﻰﻟ اﻨﻟﺎس‪ :‬ا� أﺷﻬﺪ )ﺛﻼث‬
‫ﻣﺮات(‪.‬‬
‫}ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺮواﯾﺖ از ﺟﺎﺑﺮ{ »در ﻣﻮرد زﻧﺎن از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ ﺷﻤﺎ آﻧﺎن را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﯾﺪ و ﺷﺮﻣﮕﺎه اﯾﺸﺎن ﺑﺎ ﮐﻠﻤﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺣﻼل ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺣﻖ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ آنﻫﺎ اﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﮔﻠﯿﻢ ﺷﻤﺎ ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ از او ﺑﺪﺗﺎن ﻣﻰآﯾﺪ ﻧﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ آنﻫﺎ را‬
‫ﺑﺰﻧﯿﺪ اﻣﺎ ﻧﻪ زدن ﺳﺨﺘﻰ‪ .‬وﺣﻖ آنﻫﺎ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس و ﺧﻮراﮐﺸﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬
‫و در ﻣﯿﺎﻧﺘﺎن ﭼﯿﺰى ﮔﺬاردهام ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺪان ﭼﻨﮓ ﺑﺰﻧﯿﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﮔﻤﺮاه ﻧﺨﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ و آن‬
‫ﮐﺘﺎب ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ از ﻣﻦ ﻣﻰﭘﺮﺳﯿﺪ ﺳﭙﺲ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ را ﺑﻄﺮف آﺳﻤﺎن‬
‫ﺑﺎﻻ و ﺳﭙﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﻰآورد ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺎر ﺧﺪاﯾﺎ ﮔﻮاه ﺑﺎش )ﺗﺎ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ(‪«.‬‬

‫از ﻓﻮاﺋﺪ ﺧﻄﺒﻪ ﺑﺰرگ )ﻧﮑﺎت ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺧﻄﺒﻪ ﺣﺠﺔ اﻟﻮداع(‬

‫‪ -1‬در اﯾﻦ ﺧﻄﺒﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻣﺮدم را ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﻮد و در ﻣﻮرد زﻧﺎن‬
‫و ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺎ آنﻫﺎ در زﻧﺪﮔﻰ ﺳﻔﺎرش ﮐﺮد‪ ،‬از آﻧﺤﻀﺮت اﺣﺎدﯾﺚ زﯾﺎدى ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬و ﻣﺮد را از ﮐﻮﺗﺎﻫﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق زن ﺑﺮﺣﺬر داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪27‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫‪ -2‬زن ﺑﺎ ازدواج ﺷﺮﻋﻰ ﺣﻼل ﻣﻰﺷﻮد ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬

‫ُ ْ َ َ َ َ ُ ّ َ ّ َ ٓ ََٰۡ َُ َ‬ ‫َ‬
‫� َوث�ٰث َو ُر َ� ٰ َعۖ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[١٣ :‬‬‫�حوا ما طاب ل�م مِن ٱلنِساءِ مث‬
‫﴿فٱن ِ‬
‫»دو ﯾﺎ ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر زن از آنﻫﺎﺋﻰ ﮐﻪ ﻣﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﻧﮑﺎح ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺮاى زن ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﺴﻰ را در ﺧﺎﻧﻪ راه ﺑﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮش از آﻣﺪن او ﻧﺎراﺣﺖ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻪ آن ﺷﺨﺺ ﻣﺮد ﻧﺎﻣﺤﺮﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ زﻧﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﯾﮑﻰ از اﻓﺮاد ﻣﺤﺮم زن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ )ﻧﻮوى(‬
‫‪ -4‬ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄدﯾﺒﺎ زﻧﺶ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ وﻟﻰ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﺪت و از زدن ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و ﯾﺎ‬
‫زﺷﺖ ﮐﺮدن ﭼﻬﺮه ﭘﺮﻫﯿﺰ ﻧﻤﺎﯾﺪ زﯾﺮا ﭼﻬﺮه ﺑﺪﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش آﺳﯿﺐ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از اﯾﻦ ﺧﻄﺒﻪ )ﭼﻨﯿﻦ( ﻣﺴﺘﻔﺎد ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺣﺎﺿﺮان ﺑﻪ رﺳﺎﻟﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و‬
‫اﺗﻤﺎم ﺗﺒﻠﯿﻎ آن ﮔﻮاﻫﻰ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬و اﺷﺎره ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺶ ﺑﻄﺮف آﺳﻤﺎن ﺟﻬﺖ ﮔﻮاه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺗﺒﻠﯿﻎ‬
‫رﺳﺎﻟﺖ‪ ،‬دﻟﯿﻞ روﺷﻨﻰ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻋﻠﻮ و ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﻋﺮش‪.‬‬
‫آﯾﺎت و اﺣﺎدﯾﺚ زﯾﺎدى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺑﺎﻻى‬
‫ﻋﺮش ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن اﺋﻤﻪ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ )اﺑﻮﺣﻨﯿﻔﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻓﻌﻰ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ‪ ،‬ﻣﺎﻟﮏ(‬
‫و دﯾﮕﺮ ﻋﻠﻤﺎى ﺳﻠﻒ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻈﺮ و ﻋﻘﯿﺪهاى دارﻧﺪ‪ .‬اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از‬
‫ﻣﺮدم ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ اﺳﺖ ﭼﻮن ﺑﻌﻀﻰ ﺟﺎﻫﺎ آﻟﻮده و ﮐﺜﯿﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﮑﺎن‬
‫ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺣﻀﻮر ذاﺗﻰ ﺧﺪاوﻧﺪ را در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺧﻮدش در ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﺳﺖ و در ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﺎ را ﻣﻰﺑﯿﻨﺪ‬
‫َّ‬
‫و ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺎ را ﻣﻰﺷﻨﻮد‪ ،‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﭼﻮن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻰ و ﻫﺎرون ﻓﺮﻣﻮد‪﴿ :‬إِن ِ�‬
‫َ‬ ‫ََ ُ َ‬
‫ك َما ٓ أ ۡس َم ُع َوأ َر ٰ‬
‫ى ‪] ﴾٤٦‬ﻃﻪ‪» .[٤٦ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ ﻣﻰﺑﯿﻨﻢ و ﻣﻰﺷﻨﻮم«‪.‬‬ ‫مع‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪28‬‬

‫ﺣﮑﻤﺖ آﻓﺮﯾﻨﺶ ﻣﺮد و زن‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻼﺋﻖ را )اﻧﺴﺎنﻫﺎ و ﺟﻦﻫﺎ( را ﺑﺮاى ﻫﺪف ﺑﺰرگ ﻋﺒﺎدت آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ او را ﯾﮕﺎﻧﻪ داﻧﺴﺘﻪ و ﻓﻘﻂ او را ﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ََ َ َۡ ُ ۡ‬
‫ٱ� َّن َو ۡٱ� َ‬
‫�س إ َّ� ِ�َ ۡع ُب ُ‬
‫ون ‪] ﴾٥٦‬اﻟﺬارﻳﺎت‪.[٥٦ :‬‬
‫ِ‬ ‫د‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫﴿وما خلقت ِ‬
‫»ﻣﻦ ﭘﺮيﻫﺎ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺟﺰ ﺑﺮاى ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﻮد ﻧﯿﺎﻓﺮﯾﺪهام«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ و ﻫﺮ ﯾﮑﻰ را ﺑﺎ وﯾﮋﮔﻰﻫﺎى ﺧﺎﺻﻰ از دﯾﮕﺮى ﺟﺪا‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮان و ﺗﺤﻤﻞ و ﻧﯿﺮوى ﻣﺮد ﺑﺎ زن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﻄﺮت و ﻃﺒﯿﻌﺖ اوﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﻠﻢ و دراﯾﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻫﺮ ﯾﮏ از‬
‫َ َ َ ۡ َ ُ َ ۡ َ َ َ َ ُ َ َّ ُ‬
‫يف ۡ َ‬
‫ٱ�ب ُ‬
‫�‬ ‫ِ‬ ‫زن و ﻣﺮد را وﻇﯿﻔﻪاى ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل او داده اﺳﺖ‪� ��﴿ :‬علم من خلق وهو ٱلل ِط‬
‫‪] ﴾١٤‬اﳌﻠﻚ‪» .[١٤ :‬ﻣﮕﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻣﻰآﻓﺮﯾﻨﺪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ‪ ،‬و ﺣﺎل اﯾﻨﮑﻪ او دﻗﯿﻖ و ﺑﺎرﯾﮏ ﺑﯿﻦ و‬
‫ﺑﺲ آﮔﺎه اﺳﺖ؟!«‪.‬‬
‫وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺮد ﺑﺪﺳﺖ آوردن روزى و ﺗﻼش ﺑﺮاى اﻣﺮار ﻣﻌﺎش و ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫ﻫﻤﺴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و اﯾﻦ ﮐﺎرى اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﺑﺨﻮﺑﻰ از ﻋﻬﺪه آن ﺑﺮ ﻧﻤﻰآﯾﺪ و وﻇﯿﻔﻪ زن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖ و رﻓﺘﺎر ﺧﻮﯾﺶ اﺳﺒﺎب ﺑﺎ آراﻣﺶ را ﺑﺮاى ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ از ﮐﺎر و‬
‫زﺣﻤﺖ‪ ،‬ﺧﻮﯾﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َّ ٗ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َۡ َ َ َ ُ‬ ‫َ‬
‫﴿ َوم ِۡن َءا�ٰتِهِۦٓ أن خل َق ل�م ّم ِۡن أنفسِ� ۡم أ ۡز َ� ٰ ٗجا ل ِت ۡسكنُ ٓوا إ ِ ۡ� َها َو َج َعل بَ ۡي َن�م َّم َودة‬
‫َ َّ َ‬ ‫َٰ َ َ ٰ ّ َ‬ ‫َ َ ۡ َ ً َّ‬
‫ت ل ِق ۡو ٖ� َ� َتفك ُرون ‪] ﴾٢١‬اﻟﺮوم‪.[٢١ :‬‬ ‫ور�ة ۚ إِن ِ� �ل ِك �� ٖ‬
‫و ﯾﮑﻰ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى ﻗﺪرت ﺧﺪا اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺟﻨﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﻫﻤﺴﺮاﻧﻰ ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ‬
‫آﻓﺮﯾﺪ ﺗﺎ در ﮐﻨﺎر آﻧﺎن ﺑﯿﺎراﻣﯿﺪ و در ﻣﯿﺎن ﺷﻤﺎ و اﯾﺸﺎن ﻣﻬﺮ و ﻣﺤﺒﺖ اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ در‬
‫اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ دﻻﺋﻠﻰ اﺳﺖ ﺑﺮاى اﻓﺮادى ﮐﻪ ﻣﻰاﻧﺪﯾﺸﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪29‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﯾﮑﻰ از وﻇﺎﯾﻒ زن ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آوردن ﻓﺮزﻧﺪ اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﺪ‬
‫زﯾﺮا ﻣﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻰﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻰ از ﮐﺎرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ از ﻋﻬﺪه آنﻫﺎ ﺑﺮآﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺴﺘﺸﻮ و‬
‫آﺷﭙﺰى و ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم دادن آن ﺑﺮاى ﻣﺮد اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﭽﻪ دار ﺷﺪن و‬
‫ﺷﯿﺮ دادن ﺑﻪ ﺑﭽﻪ‪ .‬در ﯾﮏ ﻣﺜﺎل ﺳﺎده زن و ﺷﻮﻫﺮ را ﻣﻰﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺐ و روز ﺗﺸﺒﯿﻪ داد اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺟﺎى ﺧﻮد را دارد و ﻫﺮ ﮐﺪام ﻧﻘﺶ و وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮدش را اﻧﺠﺎم ﻣﻰدﻫﺪ‪ ،‬روز‬
‫ﺑﺮاى ﮐﺎر و ﺗﻼش و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و روﺷﻨﺎﯾﻰ و ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج زﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺐ ﺑﺮاى آراﻣﺶ‬
‫و ﺧﻮاب و اﺳﺘﺮاﺣﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ روز ﺗﺸﺒﯿﻪ داده ﺷﺪ و زن ﺑﻪ ﺷﺐ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺮد‬
‫و زن ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﻘﺸﻰ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در زﻧﺪﮔﻰ دارد و ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎى‬
‫دﯾﮕﺮى ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و اﮔﺮ زن ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﺮد را در زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎزى ﮐﻨﺪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﻋﮑﺲ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎى ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺮاى ﻓﺮزﻧﺪان و ﺧﻮدﺷﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻣﺮد ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺸﺎﻏﻞ زن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫زﯾﺮا در آﻧﺼﻮرت ﻣﺮد و زن ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻓﻄﺮت ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ و }ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ‬
‫ﮐﺘﺎب اﳌﺮأة ﰲ اﻻﺳﻼم از ﺷﯿﺦ ﻓﯿﺼﻞ ﻣﻮﻟﻮى{ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َّ َ ٰ َ ّ ُ ۡ َ‬ ‫ۡ َ َ َّ َّ َ َ َ َّ َ َ َ ۡ َ َ َ ۡ َ َ ۡ‬
‫ِين ٱلق ّي ِ ُم َو� ٰ ِ‬
‫� َّن‬ ‫�ل ِق ٱ�ِۚ �ل ِك ٱ�‬ ‫﴿ف ِطرت ٱ�ِ ٱل ِ� �طر ٱ�اس عليها ۚ � �بدِيل ِ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ۡ‬
‫�ََ‬
‫اس � َ� ۡعل ُمون ‪] ﴾٣٠‬اﻟﺮوم‪.[٣٠ :‬‬
‫� ٱ�َّ ِ‬ ‫أ‬
‫»اﯾﻦ ﺳﺮﺷﺘﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮدﻣﺎن را ﺑﺮ آن ﺳﺮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺮﺷﺖ ﺧﺪا را‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ داد‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ دﯾﻦ و آﺋﯿﻦ ﻣﺤﮑﻢ و اﺳﺘﻮار‪ ،‬وﻟﯿﮑﻦ اﮐﺜﺮ ﻣﺮدم ﻧﻤﻰداﻧﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﭼﺮا وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺮد ﺑﺎ زن ﺗﻔﺎوت دارد؟‬

‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺧﺘﻼف ﺑﻮدن وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺮد و زن‪ ،‬در ﺑﺮﺧﻰ از اﺣﮑﺎم ﺷﺮع ﻧﯿﺰ ﻫﺮ ﯾﮏ از آنﻫﺎ‬
‫ﺣﮑﻤﺠﺪاﮔﺎﻧﻪاى دارد‪.‬‬
‫‪ (1‬ﮔﻮاﻫﻰ دادن‪ :‬اﺳﻼم ﺑﺮاى ﮔﻮاﻫﻰ دادن وﺟﻮد دو ﻣﺮد را ﺷﺮط ﻗﺮار داده اﺳﺖ اﮔﺮ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪30‬‬

‫دو ﻣﺮد ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ آﻧﮕﺎه ﮔﻮاﻫﻰ ﯾﮏ ﻣﺮد و دو زن ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫در ﻗﺮآن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ُّ ٓ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ََ ُ ‪َََ ۡ َ ٞ‬‬
‫ان م َِّمن ت ۡرض ۡون م َِن ٱلش َه َداءِ﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪» .[٢٨٢ :‬و اﮔﺮ دو ﻣﺮد ﻧﺒﻮد ﯾﮏ‬
‫﴿فرجل وٱمر�ت ِ‬
‫ﻣﺮد و دو زن از ﻣﯿﺎن ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮔﻮاه ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد رﺿﺎﯾﺖ و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﮔﻮاﻫﻰ زن را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻄﺮت زن ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬
‫زن ﺑﻪ اﻣﻮر و ﺟﺮاﺋﻢ و ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش و دﯾﻮن و ﻏﯿﺮه ﮐﻤﺘﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻰدﻫﺪ‪ .‬زﯾﺮا زن ﺑﻪ‬
‫ﺳﺒﺐ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان و اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻪ دارى و ﻧﯿﺰ ﺷﯿﺮ دادن ﺑﭽﻪ و ﯾﺎ ﻣﺮﯾﻀﻰ‬
‫ﻗﺎﻋﺪﮔﻰ و ﯾﺎ ﻧﻔﺎس ﺳﺨﺖ ﻓﺮاﻣﻮشﮐﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ دو زن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را‬
‫ﯾﺎدآورى ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﻖ ﺑﻬﺘﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﺮ ﮐﺴﻰ ﻇﻠﻤﻰ ﻧﻤﻰﺷﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫َ َ َّ ۡ َ ُ َ َ ُ َ ّ ۡ َ ُ َ ۡ ُ ۡ‬
‫ضل إِحدٮٰهما �تذك َِر إِحدٮٰهما ٱ�خ َر ٰ ۚ‬
‫ى﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪» .[٢٨٢ :‬ﺗﺎ اﮔﺮ ﯾﮑﻰ‬ ‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪﴿ :‬أن ت ِ‬
‫)در اﻣﺮ ﮔﻮاﻫﻰ دادن( اﻧﺤﺮاﻓﻰ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد دﯾﮕﺮ ﺑﺪو ﯾﺎدآورى ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد«‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﮔﻮاﻫﻰ زن را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و آن را ﮐﺎﻣﻼ رد ﻧﮑﺮده ﺑﻠﮑﻪ ﻻزم ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫در ﺷﻬﺎدت دو ﺗﺎ زن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺬﮐﺮ دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا‬
‫ﺣﻘﻰ ﺿﺎﯾﻊ ﺷﻮد و ﯾﺎ ﺑﺮ ﮐﺴﻰ ﻇﻠﻤﻰ ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫َّ َ ۡ ُ َ ّ ۡ ُ َ َ ۡ‬
‫��﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪» .[١١ :‬ﺑﻬﺮه ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺑﻬﺮه دو‬
‫‪ (2‬ﻣﯿﺮاث‪﴿ :‬ل ِ�ك ِر مِثل ح ِظ ٱ�نثي ِ‬
‫زن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﺮد را از ارث دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻬﻤﯿﻪ زن ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﻖ‬
‫زن را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق زن ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮده اﺳﺖ زﯾﺮا ﻣﺮد ﻣﺆﻇﻒ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺨﺎرج زن را ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻣﻬﺮﯾﻪاش را ﺑﭙﺮدازد و در ﺻﻮرت ﻋﺪت‪ ،‬ﻧﻔﻘﻪ زن ﺑﺮ ﺷﻮﻫﺮ‬
‫ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻬﻤﯿﻪ ﻣﺮد را دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬و در اﯾﻦ ﺣﮑﻢ‬
‫ﻫﯿﭻ ﻧﻮع ﺗﻮﻫﯿﻨﻰ ﺑﻪ زن و ﯾﺎ ﺗﻀﯿﯿﻊ ﺣﻘﻰ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪31‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫‪ (3‬ﺗﻔﺎوت دﯾﻪ‪ :‬اﺳﻼم دﯾﻪ ﻣﺮد را دو ﺑﺮاﺑﺮ دﯾﻪ زن ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻮده ﭼﻮن اﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮل ﻣﺮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻣﺮدى را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺨﺎرج آنﻫﺎ راﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻰﮐﺮده اﺳﺖ‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﻘﺘﻮل زن ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻓﺮدى را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ‬
‫ﻣﺨﺎرج ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﺧﺘﻼف دﯾﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺧﺘﻼف وﻇﯿﻔﻪ زن و ﻣﺮد‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (4‬رﯾﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ و اﻣﺎرت‪ :‬از وﯾﮋﮔﻰﻫﺎى رﺋﯿﺲ ﺣﮑﻮﻣﺖ در اﺳﻼم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻧﻤﺎز اﻣﺎﻣﺖ ﮐﻨﺪ و در ﺟﻨﮓ ﻟﺸﮑﺮ را ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﻧﻤﺎﯾﺪ و زن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫ﻓﻄﺮﺗﺶ ﮐﻪ ﻋﺎﻃﻔﻪ و دﻟﺴﻮزى ﺑﺮ او ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺿﻌﻒ ﺟﺴﻤﻰ ﺗﻮان‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎرى را ﻧﺪارد‪ .‬زﯾﺮا ﻣﺪتﻫﺎ ﺣﺎﻣﻠﻪ ﻣﻰﺷﻮد و دﯾﮕﺮ ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺼﻮص دارد‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﻤﺎرى ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ و ﻏﯿﺮه ﮐﻪ از اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ ﻓﻮق ﻋﺎﺟﺰ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (5‬ﻃﻼق‪ :‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ زن ﻣﻬﺮﯾﻪ ﻣﻰدﻫﺪ و در ﻣﺪت ﻋﺪت ﻧﻔﻘﻪاش را ﻣﻰﭘﺮدازد‬
‫و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻋﻘﻠﺶ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ و ﺗﺤﻤﻠﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ و در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻞ و‬
‫ﻧﺎراﺣﺘﻰ‪ ،‬ﺻﺒﻮرﺗﺮ اﺳﺖ ﻫﯿﭽﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎراﺣﺘﻰ ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ اﻗﺪام ﺑﻪ ﻃﻼق زﻧﺶ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻃﻼق در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮد اﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ زن ﻫﻢ ﻣﻰﺑﻮد آﻣﺎر‬
‫ﻃﻼق ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻰﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎى ﻏﺮﺑﻰ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ ﻃﻼق را ﺑﻪ اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫}ﮐﺘﺎب ﻓﻘﻪ اﻟﺴﻨﺔ ﺳﯿﺪ ﺳﺎﺑﻖ{ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻃﻼق در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﻌﻤﺘﻰ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ارزاﻧﻰ ﺷﺪه زﯾﺮا ﻃﻼق زن را از زﻧﺪﮔﻰ رﻧﺠﺒﺎر و از دﺳﺖ ﺷﻮﻫﺮ ﻇﺎﻟﻢ‬
‫ﮐﻪ اﻧﺼﺎف ﻧﺪارد ﯾﺎ اﺣﮑﺎم اﺳﻼم را ﺑﺠﺎى ﻧﻤﻰآورد ﻧﺠﺎت ﻣﻰدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﮔﺮ زن و‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮى ﺑﺮ ﺳﺮ راه زﻧﺪﮔﻰ آنﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬راﻫﻰ ﺟﺰ ﺟﺪاﯾﻰ ﻧﺪارﻧﺪ ﻃﻼق در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاﻗﻌﻰ ﻣﺸﮑﻞ را ﺣﻞ ﻣﻰﮐﻨﺪ و اﺳﻼم‬
‫ﻃﻼق را ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل آن را ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ ۡ َ ۡ ُۢ ۡ َ‬ ‫ٱلط َ� ٰ ُق َم َّرتَ َ ۡ َ ُ َ ۡ‬
‫﴿ َّ‬
‫ن﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[٢٢٩ :‬‬ ‫ٰ‬
‫��ح �ِإِح ٖ �‬
‫�‬ ‫ان� فإِمساكۢ بِمع ُر ٍ‬
‫وف أو � ِ‬ ‫ِ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪32‬‬

‫»ﻃﻼق )رﺟﻌﻰ( دو ﺑﺎر اﺳﺖ )و ﺑﻌﺪ از آن( ﯾﺎ ﻧﮕﻬﺪارى ﺑﮕﻮﻧﻪاى ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و ﯾﺎ رﻫﺎ‬
‫ﮐﺮدن«‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻃﻼق اول‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻖ دارد ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺶ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮى او ﺑﺮﮔﺮدد و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻌﺪ از ﻃﻼق دوم اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻃﻼق ﺳﻮم زن ﺑﺮاى آن ﻣﺮد ﺣﺮام ﻣﻰﺷﻮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮ دﯾﮕﺮى ازدواج ﮐﻨﺪ و آن ﺷﻮﻫﺮ او را ﻃﻼق دﻫﺪ آن وﻗﺖ ﺷﻮﻫﺮ اوﻟﻰ‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎر دوم ﺑﺎ ﻋﻘﺪ ﺟﺪﯾﺪ آن زن را ﻧﮑﺎح ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺠﺎب زن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬

‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ ٰٓ َ ُّ َ َّ ُّ ُ ّ َ ۡ َ َ َ َ َ َ َ َ ٓ ۡ ُ ۡ َ ُ ۡ َ َ َ‬
‫ج�ٰبِيب ِ ِه َّنۚ � ٰل ِك‬ ‫ِ� عل ۡي ِه َّن مِن‬ ‫جك و�نات ِك و� ِساءِ ٱلمؤ ِمن ِ� يد�‬ ‫﴿���ها ٱ� ِ� قل ِ�ز� ٰ ِ‬
‫ِيما ‪] ﴾٥٩‬اﻷﺣﺰاب‪.[٥٩ :‬‬ ‫� أَن ُ� ۡع َر ۡ� َن فَ َ� يُ ۡؤذَ ۡ� َن َو َ� َن َّ ُ‬
‫ٱ� َ� ُف ٗ‬
‫ور� َّرح ٗ‬ ‫َ‬
‫أ ۡد َ ٰٓ‬
‫ۗ‬
‫»اى ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ! ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮان و دﺧﺘﺮان ﺧﻮد و ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﭼﺎدرﻫﺎى ﺧﻮد را‬
‫ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﺑﺮ ﺧﻮﯾﺶ اﻓﮑﻨﻨﺪ ﺗﺎاﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎز ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻮرد اذﯾﺖ ﻗﺮار‬
‫ﻧﮕﯿﺮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻗﺮآن دﺳﺘﻮر داده ﮐﻪ زن ﺳﺮش را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ۡ َ َ ُۡ‬
‫�ف َ‬ ‫ََ َ ۡ ۡ َ‬
‫� مِن زِ�نت ِ ِه َّنۚ﴾ ]اﻟﻨﻮر‪.[٣١ :‬‬ ‫�� َن بِأ ۡر ُجل ِ ِه َّن ِ�ُعل َم ما ِ‬
‫﴿و� ي ِ‬
‫»ﭼﺎرﻗﺪ و روﺳﺮىﻫﺎى ﺧﻮد را ﺑﺮ ﯾﻘﻪﻫﺎ و ﮔﺮﯾﺒﺎﻧﺸﺎن آوﯾﺰان ﮐﻨﻨﺪ و زﯾﻨﺖ ﺧﻮد را‬
‫ﻧﻤﻮدار ﻧﺴﺎزﻧﺪ«‪.‬‬
‫زﻧﺎن در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ روﺳﺮى ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻰاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﮔﺮدن و ﺳﯿﻨﻪ و‬
‫ﮔﻮﺷﻬﺎﯾﺸﺎن ﺑﺎ ﮔﻮﺷﻮارهﻫﺎ ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ از اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﻧﻬﻰ ﮐﺮد و ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﻣﻦ‬
‫دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪33‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺠﺎب‬
‫‪ -1‬ﺣﺠﺎب ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن زن ﺣﺘﻰ ﺻﻮرﺗﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻟﺒﺎس و ﺣﺠﺎب ﻧﺒﺎﯾﺪ ﭼﻨﺪان ﺗﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺘﺎنﻫﺎ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎى ﺑﺪن‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻟﺒﺎس زن ﻧﺒﺎﯾﺪ آﻧﻘﺪر ﻧﺎزك و ﺷﻔﺎف ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺪن ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻟﺒﺎس زن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس زنﻫﺎى ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ‬
‫�ﺸﺒﻪ ﺑﻘﻮم ﻓﻬﻮ ﻣﻨﻬﻢ«‬
‫}ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺑﻮ داود ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ{‪ .‬زن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻟﺒﺎس‬
‫ﻣﺮداﻧﻪ ﺑﭙﻮﺷﺪ زﯾﺮا در اﺣﺎدﯾﺚ‪ ،‬زﻧﺎن از ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻟﺒﺎس ﻣﺮداﻧﻪ ﻧﻬﻰ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻟﺒﺎس زن ﻧﺒﺎﯾﺪ درﺧﺸﻨﺪه و رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدان را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس ﺳﯿﺎه ﻣﺘﯿﻦ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻟﺒﺎس ﻣﺮد و زن‬

‫ّ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﺟﺮ ﺛﻮ�ﺔ ﺧﻴﻼء لﻢ ﻳﻨﻈﺮ ا� إﻴﻟﻪ ﻳﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣﺔ‪ .‬ﻓﻘﺎﻟﺖ أم‬
‫ﺳﻠﻤﺔ‪ :‬ﻓﻜﻴﻒ ﻳﺼﻨﻊ اﻟنﺴﺎء ﺑﺬﻳﻮﻬﻟﻦ؟ ﻗﺎل ﻳﺮﺧ� ﺷﺮﺒا‪ .‬ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬أذن ﺗﻨﻜﺸﻒ أﻗﺪاﻣﻬﻦ‪ ،‬ﻗﺎل‪:‬‬
‫) ‪(1‬‬
‫»ﻫﺮﮐﺴﻰ از روى ﺗﮑﺒﺮ ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬ ‫ﻳﺮﺧ� ذراﺎﻋ‪ ،‬ﺛﻢ ﻻ ﻳﺰدن«‬
‫ﺑﺨﻮرد ﺧﺪاوﻧﺪ در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ام ﺳﻠﻤﻪ ﮔﻔﺖ زﻧﺎن داﻣﻦﻫﺎى ﺧﻮد را‬
‫ﭼﮑﺎر ﮐﻨﻨﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﯾﮏ وﺟﺐ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ام ﺳﻠﻤﻪ ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ ﻗﺪمﻫﺎﯾﺸﺎن ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﯾﮏ ﮔﺰ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﯿﺸﺘﺮ از آن ﻧﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ از ﺣﺪﯾﺚ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻰﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻟﺒﺎس زن ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺸﺎد و دراز ﺑﺎﺷﺪ ﻃﻮرى ﮐﻪ ﻗﺪمﻫﺎﯾﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﻣﺮدان‬
‫ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﻪ آنﻫﺎ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﺷﻠﻮارﺷﺎن را ﺗﺎ ﻧﺼﻒ ﺳﺎق ﭘﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﯿﺎورﻧﺪ و‬

‫‪} -1‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬى وﻗﺎل ﺣﺴﻦ ﺻﺤﯿﺢ{‬

 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪34‬‬

‫ﺷﻠﻮارﺷﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﭘﺎﺋﯿﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﺎ أﺳﻔﻞ ﻣﻦ‬
‫) ‪(1‬‬
‫»ﻫﺮ ﮐﺴﯿﮑﻪ ﺷﻠﻮارش از ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫الﻜﻌﺒ� ﻣﻦ اﻷزار ﻓﻲﻔ اﻨﻟﺎر«‬
‫ﻫﻤﺎن ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﺶ را آﺗﺶ دوزخ ﻓﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ«‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﺣﺎﺿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻣﺮد و زن ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺮدان ﭘﺎﭼﻪﻫﺎى ﺷﻠﻮار‬
‫ﺧﻮد را زﯾﺮ ﭘﺎ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ و ﺧﻮد را ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﺴﺘﺤﻖ آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و زﻧﺎن‬
‫ﭘﺎﭼﻪﻫﺎى ﺷﻠﻮار را ﺑﺎﻻى ﺷﺘﺎﻟﻨﮓ ﻗﺮار ﻣﻰدﻫﻨﺪ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺧﻮد را از ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺤﺮوم‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬و�ﺴﺎء ﺎﻛﺳﻴﺎت ﺎﻋر�ﺎت‪ ،‬مﻠﻴﺎت ﻣﺎﺋﻼت‪،‬‬
‫رؤﺳﻬﻦ ﺎﻛﺳﻨﻤﺔ اﺒﻟﺨﺖ اﻤﻟﺎﺋﻠﺔ ﻻ ﻳﺪﺧﻠﻦ اﺠﻟﻨﺔ وﻻ �ﺪن ر�ﻬﺎ و�ن ر�ﻬﺎ ﻴﻟﻮﺟﺪ ﻣﻦ‬
‫مﺴﺎﻓﺔ ﻛﺬا و�ﺬا«) ‪ (2‬و زﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﯿﺪهاﻧﺪ اﻣﺎ ﻋﺮﯾﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎم راه رﻓﺘﻦ ﺧﻮد را‬
‫ﮐﺞ و راﺳﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺳﺮﻫﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﮐﻮﻫﺎن ﺷﺘﺮ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ اﯾﺸﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ وارد‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻮى ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺸﺎن ﻧﻤﻰرﺳﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﻮى ﺑﻬﺸﺖ از ﻣﺴﺎﻓﺖﻫﺎى‬
‫آﻧﭽﻨﺎﻧﻰ اﺣﺴﺎس ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﻰ زﻧﻰ ﮐﻪ ﺳﺎق ﭘﺎى ﺧﻮد را ﻋﺮﯾﺎن ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺑﺪﻧﺶ ﻋﺮﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎى ﻧﺎزك و ﺷﻔﺎف ﺑﭙﻮﺷﺪ و ﯾﺎ در راه رﻓﺘﻦ‪ ،‬ﺧﻮد را ﮐﺞ ﮐﻨﺪ و ﻣﻮﻫﺎﯾﺶ ﭼﻮن‬
‫ﮐﻮﻫﺎن ﺷﺘﺮ ﭘﺸﺖ ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ وارد ﻧﻤﻰﺷﻮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺳﺰاى اﯾﻦ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺧﻮد را در ﺟﻬﻨﻢ ﻧﺒﯿﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬وﻗﺘﻰ ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺮدن ﻗﺪم زن ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺮدن ﭼﻬﺮه ﺑﻄﺮﯾﻖ اوﻟﻰ ﺟﺎﯾﺰ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا زن ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﻣﻰﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﻰﺣﺠﺎﺑﻰ زن‪ ،‬ﺗﻘﻠﯿﺪ از ﮐﻔﺎر و ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن و ﺗﺸﺒﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎﺳﺖ و در ﺣﺪﯾﺚ آﻣﺪه‪:‬‬
‫»ﻣﻦ �ﺸﺒﻪ ﺑﻘﻮم ﻓﻬﻮ ﻣﻨﻬﻢ« }اﺑﻮداود{ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ از ﮐﻔﺎر در اﺧﺘﺮاﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﺎﻧﮏ و ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ و دﯾﮕﺮ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫‪35‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﺑﻮد ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻧﻤﻰﮐﻨﻨﺪ و ﻓﻘﻂ در ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﻰ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺿﺮرﺷﺎن اﺳﺖ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫وﻋــــــﻦ اﻟﻠــــــﺐ اﺳــــــﺘﻌﺎروا ﺑﺎﻟﻘﺸــــــﻮر‬ ‫ﻗﻠـــــــﺪو اﻟﻐـــــــﺮﰊ ﻟﻜـــــــﻦ ﺑـــــــﺎﻟﻔﺠﻮر‬
‫ﻣﻐــﺰ را ﮔﺬاﺷــﺘﻪ و ﭘﻮﺳــﺖ را ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ‬ ‫از ﻏﺮﺑﯽﻫﺎ ﻓﻘـﻂ در ﻓﺴـﺎد ﺗﻘﻠﯿـﺪ ﮐﺮدﻧـﺪ‬
‫‪ -3‬و ﻧﯿﺰ از اﺣﺎدﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﭼﻬﺮه زن ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻻ ﺗنﺘﻘﺐ‬
‫اﻤﻟﺮأة اﻤﻟﺤﺮﻣﺔ وﻻ ﺗﻠبﺲ اﻟﻘﻔﺎز�ﻦ«) ‪» (1‬زن ﻣﺤﺮم ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ اﺣﺮام اﺳﺖ روﭘﻮش‬
‫و دﺳﺘﮑﺶ ﻧﭙﻮﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﻰ زﻧﻰ ﮐﻪ در اﺣﺮام ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ روﭘﻮش ﭼﻬﺮهاش را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و ﺑﺎ دﺳﺘﮑﺶ‬
‫دﺳﺖﻫﺎﯾﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺠﺎب ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺮاﻣﺖ زن اﺳﺖ‬

‫‪ -1‬اﺳﻼم ﺑﺮاى ﺣﻔﺎﻇﺖ زن از اﻧﺴﺎنﻫﺎى ﺷﺮور و از ﻧﮕﺎه اﻓﺮاد ﻧﺎﻣﺤﺮم و در اﻣﺎن ﺑﻮدن‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ از آﻓﺎت ﺑﻰﺣﺠﺎﺑﻰ‪ ،‬ﺣﺠﺎب را ﺑﺮاى زن ﻓﺮض ﮔﺮداﻧﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺣﺠﺎب دوﺳﺘﻰ و ﻫﻤﺪﻟﻰ زن و ﺷﻮﻫﺮ را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اﮔﺮ ﺣﺠﺎب ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺮد زﻧﻰ را ﺑﺒﯿﻨﺪ ﮐﻪ از زﻧﺶ زﯾﺒﺎﺗﺮ اﺳﺖ رواﺑﻂ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺧﺮاب ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﺴﺎ اوﻗﺎت ﺑﻪ ﺟﺪاﯾﻰ و ﻃﻼق ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻰﺷﻮد و ﺳﺒﺐ‬
‫ﺟﺪاﯾﻰ ﻫﻤﺎن زن ﺑﻰﺣﺠﺎﺑﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮ آن زن را ﺷﯿﻔﺘﻪ ﺧﻮد ﮐﺮده و ﺷﻮﻫﺮ آن‬
‫زن ﻫﻤﻮاره ﻋﺸﻖ آن زن ﺑﻰﺣﺠﺎب را در ﺳﺮ ﻣﻰﭘﺮوراﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬از دﯾﺪﮔﺎه اﺳﻼم زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻮن ﮔﻮﻫﺮ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﯾﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ آن ﻫﻤﻮاره‬
‫ﺗﻼش ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ آن را از ﻣﻌﺮض دﯾﺪ ﻣﺮدم ﻣﺨﻔﻰ ﻧﮕﺎه دارد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﯾﮑﻰ از ﺧﺎور ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻨﺎم ﺧﺎﻧﻢ »ﻓﺮاﻧﺴﻮا زاﮔﺎﺟﺎن« ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪» :‬اى زن ﺷﺮﻗﻰ!‬
‫ﻫﻮﺷﯿﺎر ﺑﺎش‪ ،‬ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﺻﺪا ﻣﻰزﻧﻨﺪ و از ﺗﻮ ﻣﻰﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﻮﺷﺶ و‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪36‬‬

‫ﺣﺠﺎﺑﺖ را ﺑﯿﺮون ﺑﯿﺎورى و ﻣﻨﺎدى ﺑﺮاﺑﺮى ﺑﺎ ﻣﺮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻰﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻮ را ﻣﺴﺨﺮه‬

‫ﮐﻨﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﻮ ﻣﺎ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدﻧﺪ‪«.‬‬
‫‪» -5‬ﻓﻮن ﻫﺮﻣﺮ« ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺣﺠﺎب وﺳﯿﻠﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺮاﻣﺖ و ﺷﺮاﻓﺖ زن ﺣﻔﻆ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد و از ﭼﻨﺎن اﺣﺘﺮام و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺑﺰرﮔﻰ ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد رﺷﮏ‬
‫ﻫﻤﮕﺎن ﻗﺮار ﻣﻰﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ‬

‫‪ -1‬اﺳﻼم ﮐﻪ ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ و زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ زن را ﻣﺒﺎح داﻧﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ‬
‫ﻣﺮدان را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد ﻣﺼﻠﺤﺖ زﻧﺎن را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﺎ ﺗﻌﺪد ﻫﻤﺴﺮ‬
‫ﺑﺴﯿﺎرى از دﺧﺘﺮان و ﺑﯿﻮهﻫﺎى در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮد ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﮐﺮد و اﮔﺮ ازدواج ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ﺟﺎﯾﺰ ﻧﻤﻰﺑﻮد اﯾﻦ زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﻓﻘﯿﺮ و‬
‫ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮادر و ﯾﺎ ﻓﺮزﻧﺪ و ﻏﯿﺮه زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺴﺮ ﮐﺮده وروى دﺳﺖ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﺗﻼش ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ دﻋﻮت ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ازدواج‬
‫ﻧﻤﻮد ﺗﻌﺪاد ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﭼﯿﺮه‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬و ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎرى از زﻧﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ ازدواج ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد و زﻧﺎ ﻣﺒﺘﻼ‬
‫ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﻃﺒﻖ ﺳﺮﺷﻤﺎرﯾﻰ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن زﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از‬
‫ﻣﺮدان ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ وﯾﮋه وﻗﺘﻰ ﻣﺮدان ﺑﺮ اﺛﺮ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻰ اول‪ ،‬زﻧﺎن در آﻟﻤﺎن ﺗﻈﺎﻫﺮات ﮐﺮدﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ازدواج‬
‫ﯾﮏ ﻣﺮد ﺑﺎ ﭼﻨﺪ زن ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻌﺪد ازدواج و ﻧﮑﺎح ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﻦ زﻣﺎن اﺳﺖ زﯾﺮا ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﻣﻠﺘﻰ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن در ﺟﻬﺎن ﻣﻰاﻓﺰاﯾﺪ و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮادش ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺪرﺗﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻰﮔﺮدد و ﻧﯿﺰ ﺟﻨﮓﻫﺎى ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ و ﻋﺮاق و ﺑﻮﺳﻨﻰ و‬
‫ﻫﺮزﮔﻮﯾﻦ و ﮐﺸﻤﯿﺮ و اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮدان ﮐﻢ ﺷﻮد زﯾﺮا‬
 ‫‪37‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﺮدان در اﯾﻦ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺮ اﺛﺮ اﯾﻦ ﺟﻨﮓﻫﺎ زﻧﺎن ﺑﺴﯿﺎرى‬
‫ﺑﯿﻮه ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﻼم‪ ،‬از ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ‬
‫ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦﻫﺎ را ﻧﮕﺬارﻧﺪ ﮐﻪ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد ﻣﺒﺘﻼ روى ﺑﯿﺎورﻧﺪ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ زن ازدواج ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﮑﻞ رﻓﻊ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫زن ﯾﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ دو ﻟﺒﻪ‬

‫‪ -1‬دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم در ﻫﺮ زﻣﺎن ﺗﻼش ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ را ﺑﺎ‬

‫اﺣﮑﺎم دﯾﻦ اﺳﻼم ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮑﻰ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺮاى ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ از دﯾﻨﺸﺎن ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده اﺑﺰارى از زن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا ﻧﯿﻤﻰ‬
‫از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ را زﻧﺎن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدﻫﻨﺪ و از ﻃﺮﻓﻰ زﻧﺎن‪ ،‬ﻣﺎدر ﻓﺮزﻧﺪان و‬
‫ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ آنﻫﺎ را ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ زن ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮑﻮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ درﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﮔﺮ زن ﻧﺎدرﺳﺖ و ﻓﺎﺳﺪ ﮔﺮدد ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻧﯿﺰ‬
‫ﻓﺴﺎد در ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮو ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﺎﺷﯿﺪ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﺗﻤﺎم ﺗﻼشﻫﺎى ﺧﻮد را ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎى ﺟﻤﻌﻰ؛ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن‪،‬‬
‫وﯾﺪﯾﻮ‪ ،‬آﻧﺘﻦﻫﺎى ﻣﺎﻫﻮارهاى‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﯿﻠﻢﻫﺎى ﻏﯿﺮ اﺧﻼﻗﻰ ﺑﺮاى ﺑﻪ ﻓﺴﺎد‬
‫ﮐﺸﺎﻧﺪن زن ﺻﺮف ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﻏﺮﺑﻰ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪه ﺷﺮﻗﻰ ﺧﻮد ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺮﺧﻰ از زﻧﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف ﺑﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬و آنﻫﺎ را از رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﺣﺠﺎب و ﻋﻔﺖ و ﺷﺮاﻓﺖ ﻋﺎرى ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﯿﺪانﻫﺎى ﮐﺎر ﮐﺸﺎﻧﯿﺪﻧﺪ و از او‬
‫وﺳﯿﻠﻪاى ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﻰ ﺑﺮاى روﻧﻖ ﺑﺎزارﻫﺎﯾﺸﺎن ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪن زن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺰ دﭼﺎر اﻧﺤﺮاف اﺧﻼﻗﻰ ﮔﺮدﯾﺪ و ﻧﺼﺮت و اﻣﺪاد اﻟﻬﻰ‬
‫از اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﺧﺸﻢ و ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﻰ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ آنﻫﺎ وارد ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬و‬
‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎنﻫﺎ ﺳﺮ اﻓﺮازﺗﺮﯾﻦ ﻣﻠﺖﻫﺎ ﺑﻮدﯾﻢ‪ ،‬اﮐﻨﻮن ذﻟﯿﻞﺗﺮﯾﻦ ﻣﻠﺖ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪38‬‬

‫ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﭼﻪ زﯾﺒﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب‪» :‬ﻣﺎ ﻣﻠﺘﻰ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ اﺳﻼم ﻋﺰت ﺑﺨﺸﯿﺪ و اﮔﺮ ﻣﺎ ﻋﺰت و ﺳﺮ اﻓﺮازى را در دﯾﮕﺮ‬
‫ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﻨﯿﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را ذﻟﯿﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪«.‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﯿﺰ )و ﺗﺎرﯾﺦ و ﺗﻤﺪنﻫﺎ و ﻣﻠﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ(‬
‫اﻧﺤﺮاف زن ﯾﺎ ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪن ﺑﻮﯾﺴﯿﻠﻪ زﻧﺎن ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﺳﺒﺎب ﻓﺮوﭘﺎﺷﻰ و ﺗﮑﻪ ﭘﺎره‬
‫ﺷﺪن ﺗﻤﺪنﻫﺎى ﻗﺪﯾﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﺴﺎد زن در ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻋﺬابﻫﺎى اﻟﻬﻰ و‬
‫اﻣﺮاض ﻣﻬﻠﮏ ﺑﻪ ﺳﺮاغ آن ﻣﻠﺖﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﯾﻮﻧﺎن و روم و ﻓﺎرس و‬
‫ﻫﻨﺪو و ﺑﺎﺑﻞ و ﻏﯿﺮه در ﻗﺪﯾﻢ ﺑﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪهاﻧﺪ) ‪.(1‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ و ﻣﻰﺷﻨﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره ﺳﯿﻞﻫﺎى ﺧﺮوﺷﺎن ﻏﻀﺐ اﻟﻬﻰ ﯾﮑﻰ از‬
‫ﺷﻬﺮﻫﺎى اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد و روﺳﭙﯿﮕﺮى ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﺗﻬﺪﯾﺪ }ﺷﻬﺮ وﻧﯿﺰ در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ{‬
‫ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﺸﻢ و ﻏﺼﺐ اﻟﻬﻰ ﺑﺼﻮرت زﻟﺰﻟﻪ و ﻋﺬابﻫﺎى دﯾﮕﺮ و ﺟﻨﮓﻫﺎى‬
‫ﻓﻼﮐﺖﺑﺎر و ﺧﻮﻧﯿﻦ داﻣﻨﮕﯿﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﻧﯿﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺪا روى ﻧﯿﺎورﯾﻢ‬
‫و زﻧﺎن اﻣﺖ ﺗﻮﺑﻪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻧﻨﻤﺎﯾﻨﺪ اﯾﻦ ﻋﺬابﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -4‬زن داراى اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮﺑﻰ اﺳﺖ و اﮔﺮ وﻇﯿﻔﻪاش را ﮐﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﻰ را دارد ﮐﻪ اﻣﺘﻰ را ﺑﺴﺎزد‪.‬‬
‫و ﺑﺮﻋﮑﺲ اﮔﺮ اﺧﻼﻗﺶ ﻓﺎﺳﺪ ﮔﺮدد و وﻇﯿﻔﻪﻫﺎﯾﻰ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد رﻫﺎ ﮐﻨﺪ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ّ‬
‫اﻣﺘﻰ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬إن اﺪﻟﻧﻴﺎ ﺣﻠﻮة ﺧﺮﻀة‪ ،‬و�ن ا� مﺴﺘﺨﻠﻔ�ﻢ‬
‫ﻓﻴﻬﺎ‪ ،‬ﻓﻴﻨﻈﺮ ﻛﻴﻒ ﺗﻌﻤﻠﻮن‪ ،‬ﻓﺎﺗﻘﻮا اﺪﻟﻧﻴﺎ واﺗﻘﻮا اﻟنﺴﺎء ﻓﺈن أول ﻓﺘﻨﺔ ﺑ� إﺮﺳاﺋﻴﻞ ﺎﻛﻧﺖ ﻲﻓ‬
‫) ‪(2‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﺎ دﻧﯿﺎ ﺳﺮﺳﺒﺰ و ﺷﯿﺮﯾﻦ اﺳﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻤﺎ را ﺑﺮ آن ﺧﻠﯿﻔﻪ ﮔﺮداﻧﺪه ﺗﺎ‬ ‫اﻟنﺴﺎء«‬
‫ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻰﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﺪ از دﻧﯿﺎ و ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﺪ از زﻧﺎن زﯾﺮا اوﻟﯿﻦ ﻓﺘﻨﻬﺎى‬
‫ﮐﻪ ﺑﻨﻰ اﺳﺮاﺋﯿﻞ ﺑﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪﻧﺪ زﻧﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﺣﺠﺎب ﺳﯿﺪ اﺑﻮاﻻﻋﻠﻰ ﻣﻮدودى ﺻﻔﺤﻪ ‪ 8 - 36‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫‪39‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬ﻣﺎ ﺗﺮ�ﺖ ﻣﻦ ﻓﺘﻨﺔ ﺑﻌﺪي ﻲﻓ اﻨﻟﺎس اﺮﺿ ﻰﻠﻋ الﺮﺟﺎل ﻣﻦ اﻟنﺴﺎء«) ‪ (1‬ﺑﻌﺪ از‬
‫درﮔﺬﺷﺖ ﻣﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﯾﻦ ﻓﺘﻨﻪاى ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻣﺮدان از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻀﺮﺗﺮ اﺳﺖ زﻧﺎن‬
‫ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻣﻰﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ زن ﺧﻮب‪ ،‬ﯾﮏ اﻣﺖ اﺳﺖ زﯾﺮا ﻧﯿﻤﻰ از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﺮدم را زن‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدﻫﺪ و ﻧﯿﻤﻰ دﯾﮕﺮ را ﻧﯿﺰ او ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﻰآورد و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺴﺎد ﻣﺮدان و زﻧﺎن‬

‫دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﺑﺮاى ﺑﻪ ﻓﺴﺎد ﮐﺸﺎﻧﺪن زن از روشﻫﺎ و راهﻫﺎى ﻣﺘﻌﺪد و ﺑﻰﺷﻤﺎرى‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدهاﻧﺪ و ﻫﺪف ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪﻫﺎ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎى از ﭘﯿﺶ ﻃﺮاﺣﻰ ﺷﺪه ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف‬
‫ﮐﺸﺎﻧﺪن زن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺟﺪا ﮐﺮدن وى از دﯾﻦ و اﺧﻼق و ﻋﻔﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺒﺎسﻫﺎ و ﻣﺪﻫﺎى ﻧﯿﻤﻪ ﻋﺮﯾﺎن ﯾﮑﻰ از اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪﻫﺎى ﻣﻬﻠﮏ اﺳﺖ‪ ،‬دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮب‬
‫ﻣﻰداﻧﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ ﭘﻮﺷﯿﺪن ﭘﯿﺮاﻫﻦ ﮐﻮﺗﺎه ﮐﻪ ﺑﺪن در آن ﻧﯿﻤﻪ ﻋﺮﯾﺎن ﺷﻮد ﻋﻼﻗﻪ دارﻧﺪ‪...‬‬
‫و ﻧﯿﺰ آنﻫﺎ ﻣﻰداﻧﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ اﻧﻮاع وﺳﺎﯾﻞ آراﯾﺶ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن در‬
‫ﮐﺎرﮔﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺠﺎرى ﺑﻪ راﺣﺘﻰ ﻣﺮدان را ﺑﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫زن ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺳﺮ ﮐﺎرش ﻣﻰرود ﻃﺒﻖ ﻋﺮف روز اﻧﻮاع ﻟﺒﺎسﻫﺎى ﺟﺬاب و ﻣﺪلﻫﺎى‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﻰﭘﻮﺷﺪ و ﻧﯿﺰ ﻣﻮﻫﺎﯾﺶ را ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ در آورده و ﺷﺎﻧﻪ ﻣﻰزﻧﺪ و‬
‫دﯾﮕﺮ آراﯾﺶﻫﺎ را ﺑﺮاى زﯾﺒﺎ ﺟﻠﻮه دادن ﺧﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﻰدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪاش ﺻﺮف ﻣﻰﺷﻮد ﺗﺎ او ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﯿﺎﻓﻪاى زﯾﺒﺎ و ﺟﺬاب‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد‪ .‬در ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻟﺒﺎسﻫﺎ و وﺳﺎﯾﻞ آراﯾﺸﻰ از ﮐﺸﻮرﻫﺎى ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ و‬
‫دوﺳﺘﺪاران ﺻﻬﯿﻮﻧﯿﺰم وارد ﮐﺸﻮرﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ را از‬
‫دﺳﺘﺸﺎن ﺧﺎرج ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در اﺛﺮ آن ﻫﻢ ﺿﺮر ﻣﺎﻟﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﻫﻢ دﭼﺎر ﺧﺴﺎرتﻫﺎى‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪40‬‬

‫اﺧﻼﻗﻰ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺴﯿﺎرى از زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﺒﺎسﻫﺎى ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﺧﻮد را ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮐﻔﺎر و ﺷﺒﯿﻪ آﻧﺎن در ﻣﻰآورﻧﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺬراع ﺣﻰﺘ لﻮ أن أﺣﺪﻫﻢ دﺧﻞ ﺟﺤﺮ ﺿﺐ‬ ‫ٍ‬ ‫�ﺸﺮﺒ وذراﺎﻋ‬ ‫ّ‬
‫ﻟﺮﺘ�ﻦﺒ ﺳن ﻣﻦ ﻗﺒﻠ�ﻢ ﺷﺮﺒا‬ ‫»‬
‫ٍ‬
‫ﺪﻟﺧﻠﺘﻢ وﺣﻰﺘ لﻮ أن أﺣﺪﻫﻢ ﺟﺎﻣﻊ أمﺮأﺗﻪ ﺑﺎﻟﻄﺮ�ﻖ ﻟﻔﻌﻠﺘﻤﻮه«) ‪ (1‬ﺷﻤﺎ از ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﻰ‬
‫اﻣﺖﻫﺎى ﮔﺬﺷﺘﻪ وﺟﺐ ﺑﻪ وﺟﺐ و ﮔﺰ ﺑﻪ ﮔﺰ ﭘﯿﺮوى ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﮐﺮد ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﯾﮑﻰ از آنﻫﺎ‬
‫در ﺳﻮراخ ﺳﻮﺳﻤﺎرى داﺧﻞ ﺷﺪه ﺷﻤﺎ ﻫﻢ داﺧﻞ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ و ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﮐﺴﻰ از آنﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫زﻧﺶ ﺳﺮ راه آﻣﯿﺰش ﮐﺮده ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﻰ ﮐﺮد‪.‬‬
‫و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﺎ ﺗﺮ�ﺖ ﻓﺘﻨﺔ ﺑﻌﺪي اﺮﺿ ﻰﻠﻋ الﺮﺟﺎل ﻣﻦ اﻟنﺴﺎء«) ‪ (2‬ﺑﻌﺪ از درﮔﺬﺷﺖ ﻣﻦ‬
‫زﻧﺎن ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﯾﻦ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﺮاى ﻣﺮدان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫‪ -1‬اﺳﻼم ﺑﻪ زن ﮐﺮاﻣﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﻰ را در ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﻪ ﻋﻬﺪه زن‬

‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬آن ﮐﺎر ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻰداﻧﻰ؟ ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻮدﮐﻰ را‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎدر ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ آﯾﻨﺪه درﺧﺸﺎن و ﺑﺰرﮔﻰ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﮐﻮدك در‬
‫آﯾﻨﺪه رﯾﺎﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﯾﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ارﺗﺶ را ﺑﺪﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮد ﯾﺎ ﻫﺮ ﮐﺎر ﺑﺰرﮔﻰ ﮐﻪ‬
‫ﻗﻮام ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ ،‬اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﻰ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ :‬زﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﺎﻧﺶ ﮔﻬﻮاره ﮐﻮدﮐﻰ را ﺗﮑﺎن ﻣﻰدﻫﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ ﮐﺮه زﻣﯿﻦ را‬
‫ﻣﻰﺟﻨﺒﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻪ زﯾﺒﺎ ﺳﺮوده اﺳﺖ‪:‬‬
‫أﻋـــــــﺪدت ﺷـــــــﻌﺒﺎ ﻃﻴـــــــﺐ اﻷﻋـــــــﺮاق‬ ‫اﻷم ﻣﺪرﺳـــــــــــــــــﺔ إذا أﻋـــــــــــــــــﺪدﲥﺎ‬

‫‪ -1‬ﺻﺤﯿﺢ اﻟﺠﺎﻣﻊ آﻟﺒﺎﻧﻰ‪ /‬اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺖ را ﺻﺤﯿﺢ داﻧﺴﺘﻪ و درﺳﻠﺴﻠﻪ اﺣﺎدﯾﺚ ﺻﺤﯿﺤﻪ ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬
‫‪ -2‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‬
 ‫‪41‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﯾﻌﻨﻰ‪ :‬ﻣﺎدر ﻣﺪرﺳﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ آن ﻣﻰﺗﻮاﻧﻰ ﻧﺴﻞ داراى رﯾﺸﻪ ﭘﺎﮐﻰ را ﺗﺮﺑﯿﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻰ‪.‬‬
‫زن اﮔﺮ در ﺧﺎﻧﻪاش ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را ﺧﻮب ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرﮔﻰ اﻧﺠﺎم داده‬
‫اﺳﺖ ﮐﺎرى ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ و ﺷﻐﻞ ﻓﻄﺮى زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و او ﺑﻪ آن ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ اﺳﺖ و آن را‬
‫دوﺳﺖ دارد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺧﺎﻧﻪ دارى‪ :‬ﯾﮑﻰ از ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎى ﻣﻬﻢ زن ﺧﺎﻧﻪ دارى اﺳﺖ او ﻓﻀﺎى داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫را ﺑﺮاى ﺧﻮد‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان و ﺷﻮﻫﺮش ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﻣﻰﺳﺎزد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ در آن‬
‫اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج و دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزﻫﺎى ﻣﻨﺰل و ﻫﻤﺴﺮش‬
‫ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺮد ﻣﺴﺌﻮل زﻧﺶ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و زن ﻣﺴﺌﻮل ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﯾﮏ از آنﻫﺎ ﻃﺒﻖ‬
‫وﯾﮋﮔﻰﻫﺎى ﻓﻄﺮى ﺧﻮد از وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺤﻮل ﺷﺪه ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬ﻠﻛ�ﻢ راع و��ﻢ مﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ ﻓﺎﻻم راع و� مﺴﺌﻮﻟﺔ ﻋﻦ‬
‫رﻋﻴﺘﻪ والﺮﺟﻞ راع ﻲﻓ أﻫﻠﻪ وﻫﻮ مﺴﺌﻮل ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻪ واﻤﻟﺮأة راﻋﻴﺔ ﻲﻓ ﺑﻴﺖ زوﺟﻬﺎ و�‬
‫مﺴﺌﻮﻟﺔ ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻬﺎ«) ‪ (1‬ﻫﻤﻪ ﺗﺎن ﺷﺒﺎﻧﯿﺪ و ﻫﻢ از زﯾﺮ دﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺴﺘﯿﺪ ﻣﺎدر ﺷﺒﺎن‬
‫اﺳﺖ و از زﯾﺮ دﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ و ﻣﺮد در ﺧﺎﻧﻪاش ﺷﺒﺎن اﺳﺖ و از زﯾﺮ دﺳﺖ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و زن در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ و از آن ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎرﻫﺎى زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﮐﺎر ﮐﺮدن زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪﻫﺎى ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺮاى زن و ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﺗﻮان آن را ﺑﺪﯾﻨﺼﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬اﯾﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاى ﻣﺮدان در اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎ و در ﮐﺎر‪ :‬و ﮔﺎﻫﻰ زن ﺧﺴﺘﻪ از ﭘﺎى‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪42‬‬

‫در ﻣﻰآﯾﺪ‪ ،‬و ﻧﯿﺰ ﮔﺎﻫﻰ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﻠﻮﻏﻰ و ﮐﺎر زﯾﺎد در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﻣﻰﮔﯿﺮد و‬
‫ﺑﻌﻀﻰ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖﻫﺎى زﻧﺎﻧﻪ در زﯾﺒﺎﯾﻰ اش را از دﺳﺖ ﻣﻰدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬زﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﻨﺪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎرﻫﺎى ﺧﺎﻧﻪاش را ﺑﺨﻮﺑﻰ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬
‫و ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺳﯿﺪﮔﻰ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ رﻓﺘﻪرﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮﻫﺮ از ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻪ دارى و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪان دﻟﺴﺮد‬
‫ﻣﻰﺷﻮد و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ ﻣﻰﮔﺮدد و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ زﻧﻰ دﯾﮕﺮ ازدواج‬
‫ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﮔﺎﻫﻰ اﺷﺘﻐﺎل زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺒﺐ ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ و ﻓﺮو ﭘﺎﺷﯿﺪن ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺷﺪن ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﻰﺷﻮد زﯾﺮا ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ زن در ﻣﺤﻞ ﮐﺎرش ﺑﻪ ﻣﺮدى دﯾﮕﺮ‬
‫ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺷﻮد ﭼﻮن ﺷﯿﻄﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮن در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﮐﺎر ﮐﺮدن زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻰﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎدر از ﺑﭽﻪ ﻫﺎﯾﺶ ﺟﺪا ﺷﻮد در‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮزﻧﺪان از ﻣﻬﺮ ﻣﺎدرى و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺎدر ﻣﺤﺮوم ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺤﺮف‬
‫ﮔﺸﺘﻪ و دﺳﺖ ﺑﻪ ارﺗﮑﺎب ﺟﺮاﯾﻢ ﻣﻰزﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬
‫زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪﻫﺎﯾﻰ ﻣﻨﻔﻰ ﺑﺮ ﺟﺎى ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -5‬از آﺛﺎر ﺑﺪ ﮐﺎر ﮐﺮدن زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬از دﺳﺖ دادن ﮐﻮدك اﺳﺖ ﻣﺎدر وﻗﺖ‬
‫ﮐﺎرش ﻓﺮا رﺳﯿﺪه و ﮐﻮدك ﻣﺮﯾﺾ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎدرش را ﺻﺪا ﻣﻰزﻧﺪ و ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻣﺮا در‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاى ﭼﻪ ﮐﺴﻰ ﻣﻰﮔﺬارى؟ اﻣﺎ‪ ،‬ﻣﺎدر ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮ ﮐﺎرش ﺑﺮود و‬
‫ﮐﻮدك ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻓﺮﯾﺎد ﻣﻰزﻧﺪ ﻣﺎدر ﻣﺎدر؟‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺎدر از ﺳﺮ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﻰﮔﺮدد ﺑﺎ ﺟﺴﺪ ﺑﻰروح ﮐﻮدﮐﺶ روﺑﺮو‬
‫ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ زﻧﺪﮔﻰ را ﺑﺪرود ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎدر ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﺮاى از دﺳﺖ دادن‬
‫ﮐﻮدﮐﺶ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ و از ﮐﺎرش ﭘﺸﯿﻤﺎن ﻣﻰﮔﺮدد و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻓﺎﯾﺪه اﯾﻦ ﮐﺎر و‬
‫ﺣﻘﻮق ﭼﯿﺴﺖ؟ ﭘﻮﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ﮐﻮدﮐﻢ و از دﺳﺖ دادن ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪام ﻣﻰﺷﻮد‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮدى دارد؟‬
 ‫‪43‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫زن ﯾﮑﻰ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﮑﺎرى در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ‬

‫‪ -1‬در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ‪ ،‬زﻧﺎن ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﯿﺪانﻫﺎى ﮐﺎر وارد ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ آﻣﺎر ﺑﯿﮑﺎرى در‬
‫اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل رﺷﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪه ﺑﯿﮑﺎرى ﺑﺮاى اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺎن‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻰ رﺷﺪ ﺑﯿﮑﺎرى در اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﻫﺠﻮم زﻧﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﯿﺪانﻫﺎى ﮐﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاى ﻣﺮدان در ادارهﻫﺎى دوﻟﺘﻰ و‬
‫ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و دﯾﮕﺮ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺤﺮانﻫﺎى اﻗﺘﺼﺎدى ﮐﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ دﭼﺎر آن ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬آنﻫﺎ را ﺑﺮ آن داﺷﺘﻪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺴﯿﺎرى از ﮐﺎرﻣﻨﺪان و ﮐﺎرﮔﺮان ﺧﻮد را اﺧﺮاج ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و آنﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮدان را‬
‫از ﮐﺎر اﺧﺮاج ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺪﯾﺮان ﺷﺮﮐﺖ و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺠﺎرى زﻧﺎن را‬
‫ﺑﺮ ﻣﺮدان ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﻰدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﮐﺎرﻣﻨﺪ زن ﺑﺎ ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﺧﺎص زﻧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‬
‫زﯾﺎدى را ﺟﻠﺐ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎى ﻋﺮﺑﻰ و اﺳﻼﻣﻰ ﻧﯿﺰ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم از ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‬
‫و زﻧﺎن را ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎى ﮐﺎر و اﺷﺘﻐﺎل در ادارهﻫﺎى ﺣﮑﻮﻣﺘﻰ وارد ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻰ‬
‫ﺑﺴﯿﺎرى از وﮐﻼء و ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎى ﺧﺼﻮﺻﻰ و‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻰ و ﮐﺎرﮔﺎﻫﻬﺎ را زﻧﺎن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدﻫﻨﺪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ ﻣﺮدان ﮐﻪ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺨﺎرج ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺷﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﮑﺎر ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و در ﭼﻨﯿﻦ اﻣﺎﮐﻨﻰ‬
‫ﮐﻪ زن و ﻣﺮد ﺑﺎ ﻫﻢ ﯾﮑﺠﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﺧﺘﻼط آنﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺴﺎد اﺧﻼﻗﻰ اﻧﺘﺸﺎر ﭘﯿﺪا‬
‫ﻧﻤﻮده و رواﺑﻂ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺮ اﺛﺮ اﯾﻦ اﺧﺘﻼط ﺗﯿﺮه ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻄﺮ اﺧﺘﻼط زن و ﻣﺮد در ﻣﺪارس‬

‫اﺧﺘﻼط زن و ﻣﺮد و دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻣﺪارس‪:‬‬
‫‪ -1‬داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزى ﯾﮑﻰ از ﮐﺸﻮرﻫﺎى ﻋﺮﺑﻰ و اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ‬
‫را ﺑﺮاى آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻣﺰرﻋﻪاى ﻣﻰﺑﺮد‪ ،‬ﯾﮑﻰ از داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﭘﺴﺮ ﻫﻤﺮاه داﻧﺸﺠﻮى‬
‫دﺧﺘﺮ ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻄﯿﻞ ﺷﺪن ﮐﻼس‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ دﺳﺘﺸﻮﯾﻰﻫﺎ ﻣﻰروﻧﺪ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﺑﺎ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪44‬‬

‫ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ آن داﻧﺸﺠﻮ ﻫﻤﺮاه دوﺳﺖ‬
‫دﺧﺘﺮش وارد دﺳﺘﺸﻮﯾﻰ ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﯿﺮى آنﻫﺎ دﺧﺘﺮ رﺳﻮا ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺴﺎ اوﻗﺎت ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ )آﻗﺎﯾﺎن و ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ( در ﯾﮏ اﺗﺎق ﺟﻤﻊ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫ﺷﻮﺧﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻰﺧﻨﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻓﺴﺎد ﺑﺮوز ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻰ‬
‫ﺷﻮﻫﺮان از زﻧﺎن ﺧﻮد ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد از‬
‫دﺳﺖ ﻣﻰدﻫﻨﺪ زﯾﺮا ﺑﺎ زﻧﺎن زﯾﺒﺎﺗﺮى در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر و ﺟﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬آﺷﻨﺎ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ ﻣﻰﺷﻮد و ﺳﺒﺐ ﺟﺪاﯾﻰ‬
‫اﯾﻦ زن و ﺷﻮﻫﺮ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﻤﺎن ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻌﻠﻤﻰ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺣﺠﺎب را رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﺮده و ﺑﺎ آﻗﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ و دوﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺣﺘﻰ ﮐﻮدﮐﺎن ﮐﻪ در ﮐﻼسﻫﺎى اﺑﺘﺪاﯾﻰ درس ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ و ﻣﻌﻠﻤﺸﺎن ﺧﺎﻧﻢ اﺳﺖ‬
‫وﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﮐﻼسﻫﺎى ﺑﺎﻻﺗﺮى ﻣﻰروﻧﺪ و در ﮐﻼس ﺟﺪﯾﺪ آن ﺧﺎﻧﻢ دﯾﮕﺮ ﻣﻌﻠﻢ آنﻫﺎ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر و ﺣﺮﮐﺎت ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻌﻠﻢ ﻗﺪﯾﻢ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮدش را ﮐﺞ ﻣﻰﮐﺮد و ﻣﺎ راﻧﻬﺎ و ﺳﺎق ﭘﺎﻫﺎى او را ﻧﮕﺎه ﻣﻰﮐﺮدﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺣﺠﺎز را ﺗﺎﮐﻨﻮن از اﯾﻦ اﺧﺘﻼط ﻣﻀﺮ در ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺼﯿﻠﻰ در‬
‫اﻣﺎن ﻗﺮار داده اﺳﺖ و ﺑﺤﻤﺪاﻟﻠّﻪ دﺧﺘﺮان داﻧﺸﺠﻮى ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎىﺑﻨﺪ اﺧﻼق و‬
‫ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ اﺷﺘﻐﺎل زن ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ‬

‫اﺳﻼم زن را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻮرد اﮐﺮام ﻗﺮار داده اﺳﺖ و اﺟﺎزه داده ﺗﺎ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻨﺼﺮى ﻣﻄﻠﻮب و اﺳﺎﺳﻰ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫و ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫دﯾﻦ ﻣﺒﯿﻦ اﺳﻼم اﺷﺘﻐﺎل زن را ﻗﻄﻌﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﻧﮑﺮده اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ اﺳﻼم روش و ﻧﻮع ﮐﺎر‬
‫زن را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﻓﻄﺮت ﺧﺪادادى زن ﺑﺎﺷﺪ اﺳﻼم‬
‫ﺷﺮاﯾﻄﻰ ﺑﺮاى ﮐﺎر ﮐﺮدن زن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺮاﻣﺖ و ﺷﺮاﻓﺖ زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪45‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ اﺷﺘﻐﺎل زن در ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ‪:‬‬

‫‪ -1‬در ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﻧﺒﺎﯾﺪ زن و ﻣﺮد ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎﺷﻨﺪ زﯾﺮا اﺧﺘﻼط زن و ﻣﺮد ﺑﺮاى اﺧﻼق و‬
‫دﯾﻦ ﻣﻀﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﮐﺎر ﮐﺮدن زن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺟﺎزه و ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺷﻮﻫﺮ ﯾﺎ ﭘﺪر و ﯾﺎ ﺑﺮادر و ﯾﺎ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل آن زن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﮐﺎر زن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻃﺒﯿﻌﺖ زن و در اﻧﺪازه ﺗﻮاﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ و ﮐﺎرﻫﺎى ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ‬
‫و ﺳﺨﺖ و ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﻪ در ﺗﻮان زن ﻧﯿﺴﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن اﻗﺪام ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬زن ﺑﺎﯾﺪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﯾﻰ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﮐﺎر او ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮد ﻣﺜﻼ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬در ﻗﺴﻤﺖ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش دﺧﺘﺮان ﺗﺎ ﺑﺠﺎى ﻣﺮدان‪ ،‬زﻧﺎن آنﻫﺎ را آﻣﻮزش‬
‫ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ب( در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺰﺷﮑﻰ و ﭘﺮﺳﺘﺎرى زﻧﺎﻧﻪ ﺗﺎ زﻧﺎن را ﭘﺰﺷﮑﺎن زن ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﻪ‬
‫ﭘﺰﺷﮑﺎن ﻣﺮد‪.‬‬
‫ج( ﺧﯿﺎﻃﻰ زﻧﺎﻧﻪ‪ :‬ﺗﺎ زﻧﺎن ﻣﺠﺒﻮر ﻧﺸﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﻃﻬﺎى ﻣﺮد ﺑﺮاى دوﺧﺘﻦ ﻟﺒﺎﺳﺸﺎن‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫د( ﮐﺎرش ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ وﻗﺘﺶ را در ﺑﺮ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ از اوﻗﺎت ﺧﻮد را‬
‫ﺻﺮف ﺧﺎﻧﻪ دارى و رﺳﯿﺪﮔﻰ از ﺷﻮﻫﺮ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻫـ( ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺳﺮﮐﺎر‪ ،‬ﺧﻮدش را آراﯾﺶ ﻧﮑﻨﺪ و ﻋﻄﺮ و ﺧﻮﺷﺒﻮﯾﻰ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻟﺒﺎس ﺳﯿﺎه و ﺑﻠﻨﺪ و ﮔﺸﺎد ﺑﭙﻮﺷﺪ و در ﻫﻨﮕﺎم دﯾﺪن ﻣﺮدﻫﺎ ﭼﻬﺮهاش را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻤﺴﺮ‬

‫‪ -1‬در ازدواج ﻧﺒﺎﯾﺪ زن ﻣﺎل و ﻣﻘﺎم و زﯾﺒﺎﯾﻰ را ﻣﻌﯿﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺴﻰ را ﺑﻪ‬
‫ﺷﻮﻫﺮى اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬إذا أﺗﺎ�ﻢ ﻣﻦ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪46‬‬
‫) ‪(1‬‬
‫ﺗﺮﺿﻮن ﺧﻠﻘﻪ ودﻳﻨﻪ ﻓﺰوﺟﻮه‪ ،‬إﻻ ﺗﻔﻌﻠﻮا ﺗ�ﻦ ﻓﺘﻨﺔ ﻲﻓ اﻷرض وﻓﺴﺎد ﻛﺒ�«‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﮐﺴﻰ ﺑﺮاى ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى دﺧﺘﺮﺗﺎن آﻣﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ او را از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﻰ و دﯾﻨﻰ‬
‫ﻣﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪﯾﺪ دﺧﺘﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ازدواج او در ﺑﯿﺎورﯾﺪ و اﮔﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﮑﻨﯿﺪ ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد‬
‫ﺑﺰرﮔﻰ زﻣﯿﻦ را ﻓﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﻮﻫﺮ دﯾﻨﺪار اﮔﺮ زن را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ او را در اﻣﻮر دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﮐﻤﮏ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺷﻮﻫﺮ اﮔﺮ دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ زﻧﺶ را دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻻاﻗﻞ‬
‫او را ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ و ﺑﺮ او ﻇﻠﻢ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ و او را ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻧﻤﻰﻧﻤﺎﯾﺪ زﯾﺮا ﺷﻮﻫﺮ‬
‫دﯾﻨﺪار ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻋﻤﻞ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻻ ﻳﻔﺮك مﺆﻣﻦ مﺆﻣﻨﺔ‪،‬‬
‫) ‪(2‬‬
‫ﻫﯿﭻ ﻣﺮد ﻣﺆﻣﻨﻰ از زن ﻣﺆﻣﻨﺶ ﻣﺘﻨﻔﺮ‬ ‫أن ﻛﺮه ﻣﻨﻬﺎ ﺧﻠﻘﺎ رﻲﺿ ﻣﻨﻬﺎ آﺧﺮ«‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا اﮔﺮ در ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻮارد اﺧﻼﻗﺶ را ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪد در ﺟﺎﯾﻰ دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد‬
‫ﭘﺴﻨﺪش ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺷﻮﻫﺮ دﯾﻨﺪار زن را در اﻣﻮر ﺗﺮﺑﯿﺖ درﺳﺖ و اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﮐﻤﮏ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺧﻮاﻫﺮم! اﮔﺮ ﺷﻮﻫﺮت دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ اﺳﻼم ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز زﻧﺪﮔﻰ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و‬
‫ﺳﻌﺎدت دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت را ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺧﻮاﻫﺮم! اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﻰ از ﺗﻮ ﺳﺮ زﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ ﻣﺘﺪﯾﻦ ﺗﻮ را ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد و‬
‫راه درﺳﺖ را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺮاى ازدواج ﻣﺮدى را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻦ ﮐﻪ‬
‫دﯾﻨﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ زن ﻧﯿﮑﻮ و ﻣﺘﺪﯾﻦ و ﺑﺎ ﺣﺠﺎب را ﺑﺮاى ﻫﻤﺴﺮى اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫زﯾﺮا ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮادهاش را از ﻓﺴﺎد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ ﺣﻖ‬
‫ﺷﻮﻫﺮ را ﺑﺠﺎى ﻣﻰآورد‪ ،‬زﯾﺮا او از ﮔﻔﺘﻪﻫﺎى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬را ﺑﯿﺎد آور ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺣﺴﻦ‪ ،‬رواه اﻟﺘﺮﻣﺬى و ﻏﯿﺮه‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫‪47‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫»ﺗﻨﻜﺢ اﻤﻟﺮأة ﻷر�ﻊ‪ :‬ﻤﻟﺎﻬﻟﺎ وﺤﻟﺴﺒﻬﺎ وﺠﻟﻤﺎﻬﻟﺎ وﺪﻟﻳﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺎﻇﻔﺮ ﺑﺬات اﺪﻟﻳﻦ ﺗﺮ�ﺖ‬
‫ﻳﺪاك«) ‪ (1‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﭼﻬﺎر وﯾﮋﮔﻰ ﻣﺮدم ﺑﺎ زن ازدواج ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ :‬ﯾﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺎﻟﺶ و ﯾﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺴﺐ و ﻧﮋاد و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﯾﺒﺎﯾﻰ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﯾﻨﺪارى‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب زن‬
‫دﯾﻨﺪار ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺖ و اﺧﻼق و درون ارزش دارد ﻧﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ و ﺻﻮرت ﻇﺎﻫﺮى‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت‪‬‬
‫ّ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪» :‬إن ا� ﻻ ﻳﻨﻈﺮ إﻰﻟ ﺻﻮر�ﻢ وأﺟﺴﺎﻣ�ﻢ وﻟ�ﻦ ﻳﻨﻈﺮ إﻰﻟ ﻗﻠﻮ��ﻢ‬
‫) ‪(2‬‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ و ﭼﺸﻢ و ﺷﻤﺎ ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ دلﻫﺎ و اﻋﻤﺎﻟﺘﺎن‬ ‫وأﻋﻤﺎﻟ�ﻢ«‬
‫ﻧﻈﺮ دارد«‪.‬‬

‫آزادى زن در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ‬

‫اﺳﻼم زن را ﻣﻮرد اﮐﺮام ﻗﺮار داده اﺳﺖ و ﺣﻖ زن در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ را ﻣﺤﻔﻮظ داﺷﺘﻪ‬
‫و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ و ﺧﻮاﺳﺖ زن در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ ﮐﻪ ﺣﺴﺎسﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در زﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ اﺣﺘﺮام‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا آﯾﻨﺪه زن ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺴﺘﮕﻰ دارد و اﺳﻼم اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ زن در‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ آزادى داده اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻦ از دوﺷﯿﺰه در ازدواج‪ :‬دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻫﺮ و اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ در‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ازدواج را دارد‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪل ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻣﻦ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮى ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهاش او را در ﻧﮑﺎح ﮐﺴﻰ در ﻣﻰآورﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺪم ﮐﻪ آﯾﺎ از او اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﯾﺎ ﻧﻪ؟‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪل ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ از دﺧﺘﺮﻫﺎ اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﺎﯾﺸﻪل ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﮔﻔﺘﻢ دﺧﺘﺮ از ﺷﺮم و ﺣﯿﺎ ﭼﯿﺰى ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد اﮔﺮ ﺳﺎﮐﺖ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺿﺎﯾﺖ دارد) ‪ .(3‬دﺧﺘﺮ ﮐﻢ ﺳﻦ و‬

‫‪ -1‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺨﺎرى – اﻟﻨﮑﺎح‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪48‬‬

‫ﺳﺎل‪ :‬ﭘﺪر ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ دﺧﺘﺮ ﮐﻢ ﺳﻦ ﺧﻮد را ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد‪ ،‬ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ‬
‫ﺣﺠﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬زﯾﺮا اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﮐﻢ ﺳﻦ و ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ‬
‫اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﯾﻌﻨﻰ ﭼﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺪارد و ﺳﮑﻮت و ﻧﺎراﺿﻰ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮدى ﯾﮑﺴﺎن و ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ُ ْ َۡ‬ ‫َ‬
‫ُ‬ ‫حوا ٱ� َ� ٰ َ ٰ‬
‫� مِن� ۡم﴾ ]اﻟﻨﻮر‪ .[٣٢ :‬اﯾﻢ در زﺑﺎن‬ ‫اﺳﺖ ‪ .‬و ﻧﯿﺰ در ﻗﺮآن آﻣﺪه اﺳﺖ‪َ ﴿ :‬وأن ِ‬
‫�‬ ‫) ‪(1‬‬

‫ﻋﺮﺑﻰ ﯾﻌﻨﻰ زﻧﻰ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪارد ﻓﺮﻗﻰ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﺰرگ‪ .‬ﭘﺲ اﯾﻦ آﯾﻪ دﻟﯿﻠﻰ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺪر ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ دﺧﺘﺮ ﮐﻮﭼﮑﺶ را ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد‪ ،‬در‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻧﯿﺰ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﮐﻪ اﺑﻮﺑﮑﺮ‪ ‬ﻋﺎﯾﺸﻪل را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬در آورد در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ‬
‫ﻋﺎﯾﺸﻪ دﺧﺘﺮى ﺷﺶ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد و در ﺳﻦ ﻧﻪ ﺳﺎﻟﮕﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺮده ﺷﺪ) ‪.(2‬‬
‫زن ﺑﺎﻟﻎ و ﺑﯿﻮه‪ :‬زﻧﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر ازدواج ﮐﺮده اﻣﺎ از ﺷﻮﻫﺮش ﺟﺪا ﺷﺪه و ﻃﻼق‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ را ﺑﺪون اﺟﺎزه و رﺿﺎﯾﺘﺶ ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در آورد‪.‬‬
‫و ﺑﺎﯾﺪ رﺿﺎﯾﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ زﺑﺎﻧﺶ ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻻ ﺗﻨﻜﺢ اﻷﻳّﻢ؛‬
‫) ‪(3‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﻇﺎﻫﺮ ﺣﺪﯾﺚ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم را ﻣﻰرﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ »اﯾﻢ«‬ ‫ﺣﻰﺘ �ﺴﺘﺄمﺮ«‬
‫زن ﺑﯿﻮهاى اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﻓﻮت ﮐﺮده و ﯾﺎ از ﺷﻮﻫﺮش ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬و ﻧﮑﺎح‬
‫ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ از او اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد) ‪.(4‬‬
‫اﮔﺮ وﻟﻰ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ زﻧﻰ او را ﺑﺪون اﺟﺎزهاش ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد ﻧﮑﺎح‬
‫ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬از ﺧﻨﺴﺎء ﺑﻦ ﺧﺪام اﻧﺼﺎرى رﺿﻰاﻟﻠّﻪﻋﻨﻬﺎ رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪» :‬إن أﺑﺎﻫﺎ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫زوﺟﻬﺎ و� ﺛﻴﺐ‪ ،‬ﻓﻜﺮﻫﺖ ذلﻚ‪ ،‬ﻓﺄﺗﺖ رﺳﻮل ا� ﻓﺮد ﻧ�ﺎﺣﻬﺎ«) ‪ (5‬ﭘﺪرش او را ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ‬

‫‪ -1‬ﻓﺘﺢ اﻟﺒﺎرى ‪.193/9‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻓﺘﺢ اﻟﺒﺎرى ‪.192/9‬‬
‫‪ -5‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
 ‫‪49‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﺑﯿﻮه ﺑﻮد ﺑﻪ ازدواج ﮐﺴﻰ در آورد و او ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ آﻣﺪ و آﻧﺤﻀﺮت‬
‫ﻧﮑﺎﺣﺶ را ﻓﺴﺦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -3‬دﺧﺘﺮ دوﺷﯿﺰهاى ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﺑﺮاى وﻟﻰ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ او ﺟﺎﯾﺰ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ او را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ راى و ﻧﻈﺮ دﺧﺘﺮ را ﻧﭙﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻻ ﺗﻨﻜﺢ الﻜﺮﺒ ﺣﻰﺘ �ﺴﺘﺄذن واﺜﻟﻴﺐ ﺣﻰﺘ �ﺴﺘﺄمﺮ ﻓﻘﻴﻞ ﻪﻟ؛ إن‬
‫اﺒﻟﻜﺮ �ﺴﺘﻲﺤ ﻓﻘﺎل أذﻧﻬﺎ ﺻﻤﺎﺗﻬﺎ و� رواﻳﺔ اﺒﻟﻜﺮ �ﺴﺘﺄذﻧﻬﺎ أﺑﻮﻫﺎ«) ‪ (1‬دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ‬
‫از او اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و زن ﺑﯿﻮه ﺗﺎ وﻗﺘﻰ از او ﻣﺸﻮره ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﮐﺴﻰ در‬
‫آورده ﻧﺸﻮد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺳﮑﻮت‬
‫دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ اﺟﺎزه اﺳﺖ و در رواﯾﺘﻰ اﻣﺪه از دﺧﺘﺮ ﺑﺎﮐﺮه ﭘﺪرش اﺟﺎزه ﻣﻰﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬و اﮐﺮام دﺧﺘﺮان‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﭘﺪران و ﻣﺮﺑﯿﺎن را دﺳﺘﻮر داده ﺗﺎ ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﺎﻋل ﺟﺎرﺗ� ﺣﻰﺘ ﺗﺒﻠﻐﺎ ﺟﺎء ﻳﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣﺔ إﻧﺎ وﻫﻮ وﺿﻢ أﺻﺎﺑﻌﻪ ‪-‬‬
‫أي ﻣﻌﺎ«) ‪ .(2‬ﻫﺮ ﮐﺴﻰ دو دﺧﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻔﻞ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ و آنﻫﺎ را ﭘﺮورش دﻫﺪ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻦ رﺷﺪ ﺑﺮﺳﻨﺪ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ در ﺣﺎﻟﻰ ﻣﻰآﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ و او ﭼﻨﯿﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ و اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ را ﺑﻪ‬
‫ﻫﻢ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪ‪) .‬ﯾﻌﻨﻰ در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻫﺴﺘﯿﻢ(‬
‫و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﺎﻋل ﺟﺎرﺗ� ﺣﻰﺘ ﻳﺪر�‪ ،‬دﺧﻠﺖ إﻧﺎ وﻫﻮ اﺠﻟﻨﺔ ﻛﻬﺎﺗ�« ﻫﺮ‬
‫ﮐﺴﻰ دو دﺧﺘﺮ را ﭘﺮورش دﻫﺪ ﺗﺎ وﻗﺘﻰ ﺑﺰرگ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻦ و او ﭼﻨﯿﻦ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻰﺷﻮﯾﻢ‬
‫)ﺑﺎ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن دو اﻧﮕﺸﺖ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد(‬

‫‪ -1‬ﺑﺨﺎري‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪50‬‬

‫و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ ﺎﻛن ﻪﻟ ﺛﻼث ﺑﻨﺎت ﻓﺼﺮﺒ ﻋﻠﻴﻬﻦ واﻃﻤﻌﻬﻦ وﺳﻘﺎﻫﻦ و�ﺴﺎﻫﻦ‬
‫ﻣﻦ ﺟﺪﺗﻪ ‪) -‬ﻳﻌ� ﻣﺎﻪﻟ( ‪� -‬ﻦ ﻪﻟ ﺣﺠﺎﺑﺎ ﻣﻦ اﻨﻟﺎر«) ‪ (1‬ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﺳﻪ دﺧﺘﺮ داﺷﺖ و ﺑﺮ آنﻫﺎ‬
‫ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ آنﻫﺎ از دﺳﺘﺮﻧﺞ ﺧﻮﯾﺶ ﻏﺬا داد و آب ﻧﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬آن دﺧﺘﺮان ﻣﺎﻧﻌﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﻮد از ورود آن ﻣﺮد ﺑﻪ آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ‪.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬ﻣﻦ اﺑﺘ� ﻣﻦ ﻫﺬه اﺒﻟﻨﺎت �ﻲﺸء ﻓﺄﺣﺴﻦ إﻴﻟﻬﻦ‪� ،‬ﻦ ﻪﻟ ﺳﺮﺘا ﻣﻦ اﻨﻟﺎر« ﻫﺮ‬
‫ﮐﺴﻰ ﺑﺎ اﯾﻦ دﺧﺘﺮان ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﻰ رﻓﺘﺎر ﮐﺮد آنﻫﺎ ﻣﺎﻧﻌﻰ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺮاى او از ﻋﺬاب ﺟﻬﻨﻢ‪.‬‬
‫و ﻋﺎﯾﺸﻪ رﺿﻰاﻟﻠّﻪﻋﻨﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪» :‬ﺟﺎءت مﺴﻜﻴﻨﺔ ﺤﺗﻤﻞ اﺑنﺘ� ﻬﻟﺎ‪ ،‬ﻓﺄﻃﻌﻤﺘﻬﺎ ﺛﻼث‬
‫ﺗﻤﺮات‪ ،‬ﻓﺄﻋﻄﺖ ﻞﻛ واﺣﺪ ﺗﻤﺮة ورﻓﻌﺖ إﻰﻟ ﻓﻴﻬﺎ ﺗﻤﺮة ﺘﻟﺄ�ﻠﻬﺎ ﻓﺎﺳﺘﻄﻌﻤﺘﻬﺎ اﺑنﺘﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺸﻘﻘﺖ‬
‫ّ‬
‫اﺘﻟﻤﺮة اﻟﻲﺘ ﺎﻛﻧﺖ ﺗﺮ�ﺪان ﺗﺎﻠﻛﻬﺎ ﺑيﻨﻬﻤﺎ‪ ،‬ﻓﺄﻋﺠﺒ� ﺷﺄﻧﻬﺎ ﻓﺬﻛﺮت اﺬﻟي ﺻﻨﻌﺖ لﺮﺳﻮل ا�‪‬‬
‫ّ‬
‫ﻓﻘﺎل‪ :‬إن ا� ﻗﺪ وﺟﺐ ﻬﻟﺎ اﺠﻟﻨﺔ وأﻋﺘﻘﻬﺎ ﻣﻦ اﻨﻟﺎر« زﻧﻰ ﻓﻘﯿﺮ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ دو دﺧﺘﺮ ﻫﻤﺮاه‬
‫داﺷﺖ آﻣﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ او ﺳﻪ داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ دادم‪ ،‬آن زن ﺑﻪ ﯾﮑﻰ از دﺧﺘﺮاﻧﺶ ﯾﮏ داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ داد و‬
‫ﯾﮏ داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎ را ﺑﻪ دﻫﺎن ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﺨﻮرد دﺧﺘﺮاﻧﺶ آن ﺧﺮﻣﺎ را ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬آن‬
‫زن داﻧﻪ ﺧﺮﻣﺎﯾﻰ را ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﻮرد ﻣﯿﺎن دو دﺧﺘﺮش دو ﻧﯿﻢ ﮐﺮد و ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﺼﻔﻰ‬
‫داد‪ ،‬اﯾﻦ ﻋﻤﻠﺶ ﻣﺮا ﭘﺴﻨﺪ آﻣﺪ و آن را ﺑﺮاى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ذﮐﺮ ﻧﻤﻮدم‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﻋﻤﻠﺶ ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺮاى او واﺟﺐ و ﺟﻬﻨﻢ را از او دور ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﭘﺴﺮان ﻧﻌﻤﺖ اﻧﺪ و دﺧﺘﺮان ﻧﯿﮑﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻌﻤﺖ از اﻧﺴﺎن ﺣﺴﺎب ﻣﻰﮔﯿﺮد و ﻧﯿﮑﻰ را ﭘﺎداش ﻣﻰدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺻﺤﯿﺢ اﻟﺠﺎﻣﻊ اﻟﺸﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ‪/‬‬

 ‫‪51‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﻗﺮآن و اﮐﺮام زﻧﺎن‬

‫اﺳﻼم زﻧﺎن را ﻣﺤﺘﺮم ﻗﺮار داده و از ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺘﻦ دﺧﺘﺮان و ﻏﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎم‬
‫وﻻدت دﺧﺘﺮان ﻧﻬﻰ ﮐﺮده و اﯾﻦ ﺑﺪﺷﮕﻮﻧﻰ از ﺳﻨﺖﻫﺎى دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫ن� َظ َّل َو ۡج ُه ُهۥ ُم ۡس َو ّٗدا َو ُه َو َك ِظ ‪ٞ‬‬
‫يم ‪َ �َ ٥٨‬ت َ� ٰ َر ٰ‬
‫ى م َِن ٱلق ۡو ِم مِن ُس ٓوءِ‬
‫ُ‬ ‫ۡ‬ ‫� أَ َ‬
‫ح ُد ُهم بِٱ� َ ٰ‬ ‫َ‬
‫�ذا � ُ ّ ِ َ‬‫﴿‬
‫َۡ ُ َ‬ ‫َ ٓ‬ ‫َ‬ ‫ُّ َ‬ ‫ۡ َ ُ ُّ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ ُّ َ ٓ ُۡ ُ ُ َ ٰ ُ‬
‫اب �� َسا َء َما �ك ُمون ‪﴾٥٩‬‬ ‫ون أم يدسهۥ ِ� ٱل� ِ �‬ ‫�ه ٍ‬ ‫ما � ِ� بِهِۚۦ ��مسِكهۥ‬
‫]اﻟﻨﺤﻞ‪.[٥٩-٥٨ :‬‬
‫و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﮋده ﺗﻮﻟﺪ دﺧﺘﺮ داده ﻣﻰﺷﺪ ﺻﻮرﺗﺶ ﺳﯿﺎه رﻧﮓ ﻣﻰﮔﺮدﯾﺪ و‬
‫ﻣﻤﻠﻮ از ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ و اﻧﺪوه ﻣﻰﺷﺪ از ﻗﻮم و ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﻣﮋده ﺑﺪى ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫اوم داده ﻣﻰﺷﺪ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ را ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻰﮐﺮد آﯾﺎ اﯾﻦ ﻧﻨﮓ را ﺑﺮ ﺧﻮد ﺑﭙﺬﯾﺮد و دﺧﺘﺮ را ﻧﮕﺎه‬
‫دارد و ﯾﺎ او را در زﯾﺮ ﺧﺎك زﻧﺪه ﺑﮕﻮر ﺳﺎزد؟ ﻫﺎن ﭼﻪ ﻗﻀﺎوت ﺑﺪى ﮐﻪ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ!‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﻌﻒ اﯾﻤﺎن و ﺳﺴﺘﻰ ﯾﻘﯿﻦ ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬زﯾﺮا آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻬﺮه آن را دﺧﺘﺮ ﻗﺮار داده راﺿﻰ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺠﺐ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﻧﯿﺰ ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﺮدان و‬
‫زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪن دﺧﺘﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﭘﺴﺮ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮔﻮﯾﺎ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻧﺸﻨﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ ٓ‬ ‫ب ل َِمن � َ َشا ٓ ُء إ َ�ٰ ٗثا َو َ� َه ُ‬ ‫�لُ ُق َما � َ َشا ٓ ُء َ� َه ُ‬
‫َۡ‬ ‫َۡ‬ ‫ك َّ َ َ‬ ‫ّ َّ ُ ۡ ُ‬
‫ب ل َِمن �َشا ُء‬ ‫ِ‬ ‫ۚ‬ ‫ت َوٱ� ِ �‬
‫�ض‬ ‫ٱلس�ٰ� ٰ ِ‬ ‫﴿ ِ�ِ مل‬
‫ِيم قَد ‪ٞ‬‬
‫يما ۚ إنَّ ُهۥ َعل ‪ٞ‬‬ ‫��ٰ ٗثاۖ َو َ� ۡج َع ُل َمن � َ َشا ٓ ُء َعقِ ً‬ ‫َ‬ ‫ُ ٗ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫ٱ� ُك َ‬
‫ُّ‬
‫ِير ‪﴾٥٠‬‬ ‫ِ‬ ‫ور ‪ ٤٩‬أ ۡو يُ َز ّوِ ُج ُه ۡم ذك َرانا‬
‫]اﻟﺸﻮر￯‪.[٥٠ - ٤٩ :‬‬
‫»ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ و ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﯿﻦ از آن ﺧﺪا اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻰدﻫﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﺧﺘﺮاﻧﻰ ﻣﻰﺑﺨﺸﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﭘﺴﺮاﻧﻰ ﻋﻄﺎ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ آﻧﮑﻪ ﻫﻢ‬
‫ﭘﺴﺮان ﻣﻰدﻫﺪ و ﻫﻢ دﺧﺘﺮان و ﺧﺪا ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻧﺎزا ﻣﻰﮐﻨﺪ او ﺑﺲ آﮔﺎه و ﺗﻮاﻧﺎ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪52‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺘﺮان راﻫﺒﻪ و ﺑﺨﺸﺶ ﻧﺎﻣﯿﺪه اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺷﮑﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺠﺎ آورد‬
‫وﻫﺒﻪ اﻟﻬﻰ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫واﺛﻠﺔ ﺑﻦ اﺳﻘﻊ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬دﺧﺘﺮان ﺑﺎﯾﺪ اﻓﺘﺨﺎر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﻢ آنﻫﺎ را ﻗﺒﻞ از اﺳﻢ‬
‫) ‪(1‬‬
‫ﻣﺎدر از‬ ‫ﭘﺴﺮان ذﮐﺮ ﮐﺮده و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻳﻬﺐ ﻤﻟﻦ �ﺸﺎء اﻧﺜﺎ و�ﻬﺐ ﻤﻟﻦ �ﺸﺎء اﺬﻟﻛﻮر«‬
‫ﻫﻤﮑﺎرى و ﻣﺴﺎﻋﺪت دﺧﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺗﺎ از ﻫﻤﮑﺎرى ﭘﺴﺮ‪ ،‬زﯾﺮا دﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺎدرش‬
‫ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ اﺳﺖ و در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﻤﮏ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫از اﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺮدى ﮐﻪ داراى ﭼﻨﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﻮد ﻧﺰد وى زﻧﺪﮔﻰ‬
‫ﻣﻰﮐﺮد آن ﻣﺮد ﮔﻔﺖ ﮐﺎش ﮐﻪ دﺧﺘﺮاﻧﻢ ﻣﻰﻣﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺑﻦ ﻋﻤﺮب ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﯾﺎ‬
‫ﻣﮕﺮ ﺗﻮ روزى آنﻫﺎ را ﻣﻰدﻫﻰ؟ اﻣﺎم اﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﺟﻮزى؛ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻫﯿﭻ زن و ﺷﻮﻫﺮ از اﯾﻦ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎرج ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﻓﺮزﻧﺪﺷﺎن دﺧﺘﺮ اﺳﺖ و ﯾﺎ ﭘﺴﺮ‪ ،‬ﯾﺎ ﭘﺴﺮ و دﺧﺘﺮ و ﯾﺎ ﻋﻘﯿﻢ و‬
‫ﻧﺎزا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و در ﻫﺮ ﺣﺎل ﻓﺮزﻧﺪ ﭼﻪ ﭘﺴﺮ و ﭼﻪ دﺧﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺨﺸﺸﻰ اﺳﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺎﯾﺪ اﻧﺴﺎن از ﺑﺨﺸﺶ ﺧﺪا اﺑﺮاز ﻧﺎﺧﺸﻨﻮدى ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ذﮐﺮ دﺧﺘﺮ را ﻣﻘﺪم ﺑﺮ‬
‫ذﮐﺮ ﭘﺴﺮ آورده اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ زﻧﺎن ارزﺷﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و دﺧﺘﺮان را زﻧﺪه ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮر ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل اﻋﻼم داﺷﺖ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان از دﯾﺪﮔﺎه ﺷﻤﺎ ﻣﻮﺟﻮدى‬
‫ﺑﻰارزش ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ وﻟﻰ از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺧﯿﻠﻰ ﺑﺎارزشاﻧﺪ‪ .‬و زﻧﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﮑﺮه‬
‫ذﮐﺮ ﮐﺮده‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻘﺺ زن ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺗﻘﺪم ﻧﺎم ﺟﺒﺮان ﺷﻮد و ﻣﺮدان را ﺑﺎ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﻌﺮﻓﻪ ذﮐﺮﻧﻤﻮد ﺗﺎ‬
‫ﻋﺪم ذﮐﺮﺷﺎن در اول ﺟﺒﺮان ﮔﺮدد‪.‬‬
‫}ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ ﺑﻪ ﲢﻔﺔ اﻟﻤﻮدود ﺑﺎﺣﮑﺎم اﻟﻤﻮﻟﻮد ص ‪ {20-21‬اﺑﻦ ﻗﯿﻢ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ در‬
‫ﻣﻮرد زﻧﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫�� َكث ِ ٗ‬ ‫َ ۡ َُ ْ َ ۡٗ‬
‫�ٔا َو َ� ۡج َع َل ٱ َّ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُُۡ ُ‬
‫�� ‪] ﴾١٩‬اﻟﻨﺴﺎء‪:‬‬ ‫� �ِيهِ َخ ۡ ٗ‬ ‫� أن ت�رهوا ش‬‫وه َّن َ� َع َ ٰٓ‬‫﴿فإِن ك ِرهتم‬
‫‪.[١٩‬‬

‫‪ -1‬اﻟﺠﺎﻣﻊ ﻷﺣﮑﺎم اﻟﻘﺮآن‬

 ‫‪53‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫و اﮔﺮ ﻫﻢ از آنﻫﺎ ﮐﺮاﻫﺖ داﺷﺘﯿﺪ ﭼﻪ ﺑﺴﺎ از ﭼﯿﺰى ﺑﺪﺗﺎن ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ در آن ﺧﯿﺮ و‬
‫ﺧﻮﺑﻰ ﻓﺮاواﻧﻰ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫و ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﺣﺎل ﻓﺮزﻧﺪ دﺧﺘﺮ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﯿﺮ دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت را‬
‫ﺑﺮاى ﺑﻨﺪهاش در وﺟﻮد ﻓﺮزﻧﺪان دﺧﺘﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﯿﺰى ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه و ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﺪهاش ﺑﺨﺸﯿﺪه اﺳﺖ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺘﻦآن ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫}ﲢﻔﺔ اﻟﻤﻮدود ص ‪ {26‬و ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬از ﺗﺒﺮﯾﮏ ﮔﻔﺘﻦ‬
‫ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺗﺎزه ازدواج ﮐﺮده ﺑﺎ ﻋﺒﺎرت‪» :‬ﺑﺎلﺮﻓﺎه واﺒﻟن�« )ﻣﺒﺎرك ﺑﺎد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺴﺮان‬
‫ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺪﻫﺪ(‪ ،‬ﻧﻬﻰ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا در اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻘﻂ دﻋﺎ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺴﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﻧﻪ‬
‫دﺧﺘﺮ‪ ،‬از ﺣﻀﺮت ﺣﺴﻦ‪ ‬رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻋﻘﯿﻞ‪ ‬ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺎ زﻧﻰ از ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺟﺸﻢ‬
‫ازدواج ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺮدم ﻧﺰد او آﻣﺪه و او را ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺒﺮﯾﮏ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﺑﺎلﺮﻓﺎء واﺒﻟن�« )ﻣﺒﺎرك‬
‫ﺑﺎد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺴﺮان ﺧﻮﺑﻰ ﺑﺪﻫﺪ(‪ ،‬ﻋﻘﯿﻞ‪ ‬ﮔﻔﺖ اﯾﻨﻄﻮر ﻧﮕﻮﯾﯿﺪ زﯾﺮا ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا‪‬‬
‫اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﻧﻬﻰ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ اى اﺑﻮزﯾﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺑﺮﮐﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺎ در زﻣﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﭼﻨﯿﻦ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪﯾﻢ‪ .‬ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺣﻤﺪ و ﻏﯿﺮه‬

‫ﮐﺮاﻣﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺻﺪر اﺳﻼم اﻓﺮادى را ﮐﻪ در ﺧﻄﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﻨﺎه ﻣﻰدادﻧﺪ و اﺳﯿﺮان را آزاد‬
‫ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﯾﻦﻫﺎ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن از ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺣﺘﺮام و ﻋﺰت‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪ ،‬ام ﻫﺎﻧﻰ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ دو ﺗﻦ از ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان ﺷﻮﻫﺮش را ﮐﻪ ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮگ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﻨﺎه داد‪ ،‬او ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬در ﺳﺎل ﻓﺘﺢ ﻣﮑﻪ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬رﻓﺘﻢ دﯾﺪم ﮐﻪ آﻧﺤﻀﺮت‪‬‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﻏﺴﻞ ﮐﺮدن اﺳﺖ و ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﺎ ﻟﺒﺎﺳﺶ او را ﻣﻰﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ﺳﻼم ﮐﺮدم‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ» ﮔﻔﺖ ﭼﻪ‬
‫ﮐﺴﻰ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ام ﻫﺎﻧﻰ دﺧﺘﺮ اﺑﻮ ﻃﺎﻟﺐ ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﻮش آﻣﺪى اى ام‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪54‬‬

‫ﻫﺎﻧﻰ! ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﭘﺎرﭼﻪاى ﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﯿﭽﯿﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﺸﺖ رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﻤﺎزش را ﺗﻤﺎم ﮐﺮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا! ﺑﺮادرم‬
‫ﻋﻠﻰ‪ ‬ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮدى را ﮐﻪ ﻣﻦ ﭘﻨﺎه دادهام ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻦ ﻫﺒﯿﺮه را ﭘﻨﺎه دادهام‪،‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه دادهاى ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﻫﻢ ﭘﻨﺎه دادﯾﻢ‪.‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻌﺎص ﺑﻦ رﺑﯿﻊ ﺷﻮﻫﺮ ﻗﺒﻠﻰ دﺧﺘﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ زﯾﻨﺐ را ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و‬
‫زﯾﻨﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ از او ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺎرت در آﻣﺪه ﺑﻮد اﺑﻮاﻟﻌﺎص از زﯾﻨﺐ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ او را ﭘﻨﺎه ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬زﯾﻨﺐ ﺑﻪ او وﻋﺪه داد ﮐﻪ ﮐﺎرى ﺑﺮاﯾﺶ ﺑﮑﻨﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه از در ﺧﺎﻧﻪاش ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎز ﻣﻰﺷﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺻﺪاى ﺑﻠﻨﺪ آواز داد ﮐﻪ ﻣﻦ اﺑﻮاﻟﻌﺎص ﺑﻦ رﺑﯿﻊ را ﭘﻨﺎه دادهام‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اى ﻣﺮدم! ﺷﻤﺎ‬
‫ﺷﻨﯿﺪﯾﺪ زﯾﻨﺐ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ؟ ﻣﺮدم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ذاﺗﻰ ﮐﻪ ﺟﺎﻧﻢ در‬
‫دﺳﺖ اوﺳﺖ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺗﺎ آﻻن ﮐﻪ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﻨﯿﺪﯾﻢ‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ اداﻣﻪ داد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﻠﯿﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد دﺳﺖ واﺣﺪى ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ادﻧﻰﺗﺮﯾﻦ آنﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫دﯾﮕﺮان ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﻪ زﯾﻨﺐ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﯿﻢ ﭘﻨﺎه ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻨﺎه‬
‫دادهاى«‬
‫ﺳﭙﺲ وﻗﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش وارد ﺷﺪ زﯾﻨﺐ ﭘﯿﺶ او رﻓﺖ و از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ اﻣﻮال اﺑﻮ اﻟﻌﺎص را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ وى ﺑﺮ ﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ اﺑﻮ اﻟﻌﺎص ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺣﻘﻮق و دﯾﻮﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺶ ﺑﻮد ﻫﺮ ﯾﮏ را ﺑﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺶ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺮ ﮔﺸﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻫﻤﺴﺮش زﯾﻨﺐ‬
‫را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻋﻘﺪ او در آورد) ‪.(1‬‬

‫ﺣﺮﻣﺖ ﻗﺘﻞ زﻧﺎن در ﺟﻨﮓ‬

‫دﯾﻦ اﺳﻼم‪ ،‬زن را ﭼﻨﺎن ﻣﻮرد اﮐﺮام ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻦ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن و‬

‫‪ -1‬ﺳﯿﺮ اﻋﻼم اﻟﻨﺒﻼء ج ‪ 1‬ص ‪ 332/‬اﻻﺻﺎﺑﺔ‪48/7‬‬

 ‫‪55‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﭘﯿﺮﻣﺮدان را در ﺟﻨﮓ ﺣﺮام ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن و ﭘﯿﺮﻣﺮدان‬
‫ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮ ﺧﯿﺰﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺟﻨﮕﯿﺪ‪.‬‬
‫از اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﮏ‪ ‬رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬وﻗﺘﻰ ﻟﺸﮑﺮى را ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﺎد ﺑﻪ آنﻫﺎ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﻰﮐﺮد‪:‬‬
‫ّ‬
‫»اﻧﻄﻠﻘﻮا ﺑﺈﺳﻢ ا�‪ ،‬ﻻ ﺗﻘﺘﻠﻮا ﺷﻴﺨﺎ ﺧﺎﻓﻴﺎ‪ ،‬وﻻ ﻃﻔﻼ ﺻﻐ�ا وﻻ امﺮأة‪ ،‬وﻻ ﺗﻐﻠﻮا‪،‬‬
‫ّ‬
‫وﺿﺤﻮا ﻏﻨﺎﺋﻤ�ﻢ وأﺻﻠﺤﻮا وأﺣﺴﻨﻮا إن ا� �ﺐ اﻤﻟﺤﺴن�« »ﺑﺮوﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‪ ،‬ﭘﯿﺮﻣﺮد‬
‫ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﮐﻮدك و زﻧﺎن را ﻗﺘﻞ ﻧﮑﻨﯿﺪ و ﺧﯿﺎﻧﺖ ﻧﮑﻨﯿﺪ و ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ آورى ﮐﻨﯿﺪ و‬
‫اﺻﻼح و ﻧﯿﮑﻰ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﻧﯿﮑﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ دوﺳﺖ دارد‪.‬‬
‫و از ﻋﺒﺪاﻟﻠّﻪ ﺑﻦ ﻋﻤﺮب رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫»وﺟﺪت امﺮأة ﻣﻘﺘﻮﻟﺔ ﻲﻓ ﺑﻌﺾ ﻣﻐﺎزي رﺳﻮل ا�‪ ‬ﻓﻨ� رﺳﻮل ا�‪ ‬ﻋﻦ ﻗﺘﻞ اﻟنﺴﺎء‬
‫والﺼﺒﻴﺎن و ﻲﻓ رواﻳﺔ )ﻓﺄﻧ�ﺮ(«‪.‬‬
‫}ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﯿﻪ{ »در ﯾﮑﻰ از ﺟﻨﮓﻫﺎى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺟﺴﺪ زﻧﻰ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه آن‬
‫از ﮐﺸﺘﻦ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﻧﻬﻰ ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬و در رواﯾﺘﻰ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن آن زن را‬
‫ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺖ‪«.‬‬
‫ّ‬
‫وﻋﻦ ر�ﺎح ﺑﻦ الﺮ�ﻴﻊ‪ ‬ﻗﺎل‪ :‬ﻛﻨﺎ ﻣﻊ رﺳﻮل ا�‪ ‬ﻲﻓ ﻏﺰوة ﻓﺮأي اﻨﻟﺎس �ﺘﻤﻌ� ﻰﻠﻋ‬
‫ﻲﺷء ﻓﺒﻌﺚ رﺟﻼ ﻓﻘﺎل‪ :‬اﻧﻈﺮ ﻋﻼم اﺟﺘﻤﻊ ﻫﺆﻻء؟ ﻓﺠﺎء ﻓﻘﺎل‪ :‬امﺮأة ﻗﺘﻴﻞ‪ ،‬ﻓﻘﺎل‪» :‬ﻣﺎ ﺎﻛﻧﺖ‬
‫ﻫﺬه ﺘﻟﻘﺘﻞ ﻗﺎل‪ :‬وﻰﻠﻋ اﻤﻟﻘﺪﻣﺔ ﺧﺎﺪﻟ ﺑﻦ الﻮﻴﻟﺪ‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﻓﺒﻌﺚ رﺟﻼ ﻓﻘﺎل‪ :‬ﻗﻞ ﺨﻟﺎﺪﻟ ﻻ ﺗﻘﺘﻠﻦ‬
‫امﺮأة وﻻ ﻋﺴﻴﻔﺎ«) ‪» .(1‬از رﺑﺎح ﺑﻦ اﻟﺮﺑﯿﻊ‪ ‬رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ‪ ،‬در ﺟﻨﮕﻰ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﻮدﯾﻢ آﻧﺤﻀﺮت ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮ ﭼﯿﺰى ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﺴﻰ را ﻓﺮﺳﺘﺎد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﮕﺎه ﮐﻦ آنﻫﺎ ﭼﺮا ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ؟ آن ﻣﺮد ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬زﻧﻰ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ» ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﺒﺎﯾﺪ اﯾﻦ زن ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻰﺷﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ دﺳﺘﻪ ﻣﻘﺪم ﺟﻨﮓ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‬
‫داﺷﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮐﺴﻰ را ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻟﺪ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻣﺒﺎدا زن ﯾﺎ ﺑﺮدهاى را ﻗﺘﻞ ﮐﻨﻰ‪«.‬‬

‫‪ -1‬ﺷﯿﺦ آﻟﺒﺎﻧﻰ ‪ /‬در اﻻرواء اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺣﺴﻦ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪56‬‬

‫ﺑﺪﯾﻨﺠﻬﺖ ﺧﺎورﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮى ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﮐﺸﻮرﮔﺸﺎ و ﻓﺎﺗﺤﻰ ﻣﻬﺮﺑﺎنﺗﺮ‬
‫از ﮐﺸﻮرﮔﺸﺎﯾﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﻼم و ﺣﻔﻆ ﻧﺎم ﻧﯿﮏ زن‬

‫ﺣﻔﻆ آﺑﺮو و ﻧﯿﮏ ﻧﺎﻣﻰ زن ﭼﻨﺎن ﭘﯿﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻗﺮآن‬
‫آﯾﻪﻫﺎﯾﻰ ﻧﺎزل ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﺗﺎ ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺗﻼوت ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و در اﯾﻦ آﯾﺎت ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮدم را از‬
‫ﺗﻬﻤﺖ زدن و ﭘﺨﺶ ﮐﺮدن ﺷﺎﯾﻊ ﺑﺪ در ﻣﻮرد زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ ﺣﺬر داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ۡ‬
‫ُ َّ َ ۡ َ ُ ْ َ ۡ َ َ ُ َ َ ٓ َ َ ۡ ُ ُ ۡ َ َ َ َ ۡ َ ٗ َ‬
‫�ة َو�‬ ‫ت �م لم ي�توا بِأر�عةِ شهداء فٱج ِ�وهم ث�ٰن ِ� ج‬ ‫َ ۡ ۡ َ َ‬
‫ِين يَ ۡر ُمون ٱل ُمحص�ٰ ِ‬ ‫﴿ َو َّٱ� َ‬
‫َۡ ُ ْ َ َ ً َ ٗ ُ َ َ ُ َۡ ُ َ‬
‫�ق َبلوا ل ُه ۡم ش َ� ٰ َدة �بَد�ۚ َوأ ْو ٰٓ��ِك ه ُم ٱل�ٰسِقون ‪] ﴾٤‬اﻟﻨﻮر‪.[٤ :‬‬
‫»ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ ﻧﺴﺒﺖ زﻧﺎ ﻣﻰدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﭼﻬﺎر ﮔﻮاه ﻧﻤﻰآورﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﯾﺸﺎن‬
‫ﻫﺸﺘﺎد ﺗﺎزﯾﺎﻧﻪ ﺑﺰﻧﯿﺪ و ﻫﺮﮔﺰ ﮔﻮاﻫﻰ دادن آﻧﺎن را ﻧﭙﺬﯾﺮﯾﺪ و ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﻓﺎﺳﻖ ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻦ آﯾﻪ ﺳﺰاى ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﺑﻪ زن ﻣﺆﻣﻦ ﺗﻬﻤﺖ ﻣﻰزﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺸﺘﺎد ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق‬
‫ﻗﺮار داده‪ ،‬و ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﺷﻬﺎدت ﺗﻬﻤﺖ زﻧﻨﺪه ﺑﺮاى ﻫﻤﯿﺸﻪ و ﺗﻮﺻﯿﻒ او ﺑﻪ ﻓﺴﻖ‪،‬‬
‫ﺳﺰاﯾﺶ را ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺰا ﺑﺴﻨﺪه ﻧﮑﺮده‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‪ :‬ﭼﻨﯿﻦ اﻓﺮادى‬
‫را ﮐﻪ زﻧﺎن ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ را ﺗﻬﻤﺖ ﻣﻰزﻧﻨﺪ ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎى ﺷﺪﯾﺪﺗﺮى ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ت لُعِ ُنوا ْ � ُّ‬
‫ٱ� ۡ� َيا َوٱ�خ َِرة ِ َول َ ُه ۡم َع َذ ٌ‬ ‫ون ٱل ۡ ُم ۡح َص َ�ٰت ۡٱل َ�ٰف َ� ٰ ۡ ۡ َ‬ ‫َّ َّ َ َ ۡ ُ َ‬
‫اب‬ ‫ِ‬ ‫ت ٱل ُمؤمِ�ٰ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫﴿إِن ٱ�ِين يرم‬
‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َۡ‬ ‫َع ِظ ‪ٞ‬‬
‫يم ‪ ٢٣‬يَ ۡو َم �ش َه ُد عل ۡي ِه ۡم �لسِن ُت ُه ۡم َو�يۡدِي ِه ۡم َوأ ۡر ُجل ُهم ب ِ َما �نوا َ� ۡع َملون ‪ ٢٤‬يَ ۡو َم� ِ ٖذ يُ َوف ِي ِه ُم‬
‫� ‪] ﴾٢٥‬اﻟﻨﻮر‪.[٢٥ - ٢٣ :‬‬ ‫ٱ� ُه َو ۡ َ‬
‫ٱ� ُّق ٱل ۡ ُمب ُ‬ ‫ون أَ َّن َّ َ‬
‫َّ ُ َ ُ ُ ۡ َ َّ َ َ ۡ َ ُ َ‬
‫ٱ� دِينهم ٱ�ق و�علم‬
‫ِ‬
‫»ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ زﻧﺎن ﭘﺎﮐﺪاﻣﻦ و ﺑﯿﺨﺒﺮ از ﮔﻨﺎه ﻣﺆﻣﻦ را ﺑﻪ زﻧﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻰﺳﺎزﻧﺪ در دﻧﯿﺎ و‬
‫آﺧﺮت از رﺣﻤﺖ ﺧﺪا دور و ﻋﺬاب ﻋﻈﯿﻤﻰ دارﻧﺪ‪ .‬در آن روزى ﮐﻪ ﻋﻠﯿﻪ آﻧﺎن زﺑﺎن ودﺳﺖ‬
‫وﭘﺎى اﯾﺸﺎن ﺑﺮ ﮐﺎرﻫﺎﺋﻰ ﮐﻪ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮔﻮاﻫﻰ ﻣﻰدﻫﻨﺪ در آن روز ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﺰاى واﻗﻌﻰ آﻧﺎن‬
‫را ﺑﻰﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺖ ﺑﺪﯾﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ و آﮐﺎه ﻣﻰﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻖ آﺷﮑﺎر اﺳﺖ«‪.‬‬
 ‫‪57‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫و در ﻗﻀﯿﻪ اﻓﮏ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺎك داﻣﻨﻰ ﻋﺎﯾﺸﻪ را ﻧﺎزل ﮐﺮد و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬

‫َّ َّ َ َ ٓ ُ ۡ ۡ ُ ۡ َ ‪ّ ُ ۡ ُ َّ ٞ ۡ َ َ ُ ۡ َ ُ َّ ّٗ َ ُ ُ َ ۡ َ َ ۡ ُ ّ ٞ‬‬
‫ِ�‬
‫ك عصبة مِن�مۚ � �سبوه �� ل�م� بل هو خ� ل� ۚم ل ِ‬ ‫ٱ�ف ِ‬
‫﴿إِن ٱ�ِين جاءو ب ِ ِ‬
‫يم ‪﴾١١‬‬ ‫اب َع ِظ ‪ٞ‬‬ ‫ب م َِن ۡٱ�ثۡ ِم َو َّٱ�ِي تَ َو َّ ٰ� ك ۡ َ‬
‫ِ�هُۥ ِم ۡن ُه ۡم َ ُ�ۥ َع َذ ٌ‬ ‫ٱ�تَ َس َ‬
‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬
‫ٱم ِر ٖٕي ّمِن ُهم َّما‬
‫ِ �‬
‫]اﻟﻨﻮر‪.[١١:‬‬
‫»ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻬﻤﺖ ﺑﺰرگ را ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺳﺮ ﻫﻢ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻰ از ﺧﻮد ﺷﻤﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺑﺪ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺮاﯾﺘﺎن ﺧﻮب اﺳﺖ‬
‫و ﻫﺮ ﮐﺪام از آﻧﺎن ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﮐﺎرى ﮐﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﻰآﯾﺪ و ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﻰ از‬
‫آن را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺬاب ﺑﺰرگ و ﻣﺠﺎزات ﺳﻨﮕﯿﻨﻰ دارد«‪.‬‬

‫وﺣﻰ زن را ﮐﻤﮏ ﻣﻰﮐﻨﺪ‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ وﺣﻰ‪ ،‬ﺳﺘﻤﻰ را ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﻰﺷﺪه از آﻧﺎن دور ﮐﺮده‬
‫و ﺣﻘﺶ را ﺑﻪ او ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﺣﻀﺮت ﻋﺎﯾﺸﻪل رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻠﻨﺪ‬
‫وﺑﺎﻋﻈﻤﺖ اﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﮐﺎﻣﻞ ﺷﻨﯿﺪ‪ ،‬ﮔﻮﯾﺎ اﮐﻨﻮن ﻣﻦ ﺳﺨﻦ ﺧﻮﻟﻪ دﺧﺘﺮ‬
‫ﺛﻌﻠﺒﻪ را ﻣﻰﺷﻨﻮم و ﺑﻌﻀﻰ از ﮐﻠﻤﺎﺗﺶ را ﻧﻤﻰﺷﻨﻮم ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬از ﻫﻤﺴﺮش ﺷﮑﺎﯾﺖ‬
‫ﻣﻰﮐﺮد ﻣﻰﮔﻔﺖ‪» :‬اى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا‪ ‬ﺷﻮﻫﺮم ﻣﺎﻟﻢ را ﺧﻮرد‪ ،‬و ﺟﻮاﻧﻰ ام را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮد‪،‬‬
‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﺮزﻧﺪ از ﺷﮑﻢ ﻣﻦ ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﻦ ﻣﻦ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ و ﭘﯿﺮ ﺷﺪم و دﯾﮕﺮ‬
‫ﺑﭽﻪ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻧﻤﻰآورم‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺷﻮﻫﺮم ﻣﺮا ﺑﺮ ﺧﻮد ﺣﺮام ﮐﺮد!!! ﺑﺎر ﺧﺪاﯾﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺷﮑﺎﯾﺖ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻢ«‪ .‬ﻋﺎﯾﺸﻪ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ دﯾﺮى ﻧﮕﺬﺷﺖ ﮐﻪ ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ اﯾﻦ آﯾﻪ را آورد‪:‬‬
‫َ ۡ َ َ َ ۡ َ ٓ َ َّ َ َّ ُ َ ۡ َ ُ َ َ ُ ُ ٓ َّ‬ ‫َ ۡ َ َ َّ ُ َ ۡ َ َّ ُ َ ُ َ‬
‫او َر� َما ۚ إِن‬‫جها و�شت ِ� إ ِ� ٱ�ِ وٱ� �سمع �‬ ‫﴿قد س ِمع ٱ� قول ٱل ِ� ت�ٰدِلك ِ� زو ِ‬
‫ٱ� َسم ُ َ‬ ‫َّ‬
‫� ‪] ﴾١‬اﳌﺠﺎدﻟﺔ‪.[١ :‬‬‫ص ٌ‬
‫يع ۢ ب ِ‬ ‫َ ِ‬
‫»ﺧﺪاوﻧﺪ ﮔﻔﺘﺎر آن زﻧﻰ را ﺷﻨﯿﺪ و ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ درﺑﺎره ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺤﺚ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺪا ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻣﻰﺑﺮد«‪.‬‬
‫در ﺗﺎﯾﯿﺪ اﯾﻦ زن ﻧﯿﮏ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد و در ﻣﻮرد آﻧﭽﻪ ﻣﯿﺎن او و‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪58‬‬

‫ﺷﻮﻫﺮش اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻧﻤﻮد وﺣﻰ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻼ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﺷﮑﺎﯾﺖ او را ﺟﻮاب داد؛ آرى زن ﻣﻮﻣﻦ و ﻣﺴﻠﻤﺎن اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ و ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺸﮑﻠﻰ ﺑﺮاﯾﺶ‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺑﺮد و ﻓﻘﻂ ﺧﺪاى ﯾﮕﺎﻧﻪ را ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ و از ﮐﺴﻰ دﯾﮕﺮ ﻏﯿﺮ‬
‫از او ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻰﺟﻮﯾﺪ و ﻧﺰد ﺳﺎﺣﺮان و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮﻫﺎ ﻧﻤﻰرود‪ ،‬آﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از زﻧﺎن در اﯾﻦ‬
‫زﻣﺎﻧﻪ وﻗﺘﻰ ﻣﺸﮑﻠﻰ ﭘﯿﺶ ﻣﻰآﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﺒﻮر اوﻟﯿﺎء ﭘﻨﺎه ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ اوﻟﯿﺎء ﻣﺮدهاﻧﺪ و‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻨﻮﻧﺪ و ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮐﺎرى را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮد آنﻫﺎ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ دﻋﺎى ﺧﯿﺮ ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫َّ َ َ ۡ ُ ُ َ َ ۡ ٗ ُ ُ ۡ َ ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َّ َ َ ۡ ُ َ‬
‫ون ٱ�ِ � �لقون ش�ٔا َوه ۡم �لقون‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪﴿ :‬وٱ�ِين يدعون مِن د ِ‬
‫ُ َ‬ ‫َ َ َ‬ ‫ۡ‬ ‫ََۡ ٌ َُۡ َ ٓ‬
‫� أ ۡح َياءٖ� َو َما �َش ُع ُرون �يَّان ُ� ۡب َعثون ‪] ﴾٢١‬اﻟﻨﺤﻞ‪.[٢١ - ٢٠ :‬‬ ‫‪ ٢٠‬أم�ٰت �‬
‫»آن ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﺪا ﺑﻪ ﻓﺮﯾﺎد ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ و ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻨﺪ آﻧﺎن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﭼﯿﺰى را ﺑﯿﺎﻓﺮﯾﻨﻨﺪ و ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮده و ﺑﻰﺟﺎناﻧﺪ و ﻧﻤﻰداﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ‬
‫وﻗﺖ زﻧﺪه و ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺧﻮاﺳﺘﻦ از ﻏﯿﺮ اﻟﻠّﻪ و ﻣﺮدﮔﺎن ﯾﺎ اﻓﺮاد ﻏﺎﯾﺐ ﺷﺮك اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ آن‬
‫اﻋﻤﺎل ﻧﯿﮏ اﻧﺴﺎن را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫َ ٗ‬ ‫ُ ۡ َّ َ ٓ َ ۡ ُ ْ َ ّ َ َ ٓ ُ ۡ‬
‫� ُك بِهِۦٓ أ َحدا ‪] ﴾٢٠‬اﳉﻦ‪.[٢٠ :‬‬
‫﴿قل إِ�ما أدعوا ر ِ� و� أ ِ‬
‫»ﺑﮕﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮوردﮔﺎرم را ﻣﻰﭘﺮﺳﺘﻢ و ﮐﺴﻰ را اﻧﺒﺎز او ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ«‪.‬‬
‫َ ۡ َ ۡ َ ۡ َ َ َ ۡ َ َ َّ َ َ ُ َ َ َ َ ُ َ َّ َ ۡ َ‬
‫�ٰ ِ� َ‬
‫�ن ‪] ﴾٦٥‬اﻟﺰﻣﺮ‪.[٦٥ :‬‬ ‫ِ‬ ‫﴿ل�ِن أ��ت �حبطن �ملك و�كو�ن مِن ٱل‬
‫»اﮔﺮ ﺷﺮك ورزى‪ ،‬ﮐﺮدارت ﻫﯿﭻ و ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻰﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻰ از زﻧﺎن ﻧﺰد ﺳﺎﺣﺮان و ﮐﺎﻫﻨﺎن و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮﻫﺎ ﻣﯿﺮوﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬در ﻣﻮرد آنﻫﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ أﻰﺗ ﺎﻛﻫﻨﺎ أو ﺎﻋرﻓﺎ ﻓﺼﺪﻗﻪ ﺑﻤﺎ ﻳﻘﻮل ﻓﻘﺪ �ﻔﺮ ﺑﻤﺎ أﻧﺰل ﻰﻠﻋ �ﻤﺪ« »ﻫﺮ‬
‫ﮐﺲ ﻧﺰد ﮐﺎﻫﻦ و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮى ﺑﺮود و او را از ﭼﯿﺰى ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻧﻤﺎز ﭼﻬﻞ روز او ﻗﺒﻮل ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ «.‬ﺑﻪ رواﯾﺖ اﺣﻤﺪ‪ .‬آﻟﺒﺎﻧﻰ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ راﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪59‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫و ﻧﯿﺰ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻣﻦ أﻰﺗ ﻋﺮاﻓﺎ‪ ،‬ﻓﺴﺄﻪﻟ ﻋﻦ ﻲﺷء لﻢ ﺗﻘﺒﻞ ﻪﻟ ﺻﻠﻮة أر�ﻌ� ﻴﻟﻠﺔ« »ﻫﺮ‬
‫ﮐﺲ ﭘﯿﺶ ﮐﺎﻫﻦ و ﻓﺎﻟﮕﯿﺮى ﺑﯿﺎﯾﺪ و او را از ﭼﯿﺰى ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻧﻤﺎز ﭼﻬﻞ روز او ﻗﺒﻮل ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪«.‬‬

‫ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه زﻧﺎن ﻧﯿﮑﻮ‬

‫َ َ‬ ‫َ َّ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ‬
‫ٱس ِم َر ّ�ِك ٱ�ِي خل َق ‪﴾١‬‬
‫ٱق َرأ ب ۡ‬
‫ِ‬ ‫ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ‪ ‬در ﻏﺎر ﺣﺮاء ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪﴿ :‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا‪ ‬ﻧﺰد ﺧﺪﯾﺠﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺶ ﻣﻰﻟﺮزﯾﺪ و او را از ﻣﺎﺟﺮا ﺧﺒﺮ ﮐﺮد‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺗﺮﺳﯿﺪم ﮐﻪ ﻣﺮا ﻃﻮرى ﻧﺸﻮد ﺧﺪﯾﺠﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﮐﻪ او ﺗﻮ را ﻫﺮﮔﺰ‬
‫رﺳﻮا ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد زﯾﺮا ﺗﻮ ﺻﻠﻪ رﺣﻢ را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻰﮐﻨﻰ و ﺑﻪ ﺑﯿﻨﻮاﯾﺎن ﮐﻤﮏ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﻰ و‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن را ﮔﺮاﻣﻰ ﻣﻰدارى و ﺑﻪ ﯾﺎرى ﺳﺘﻤﺪﯾﺪﮔﺎن ﻣﻰﺷﺘﺎﺑﻰ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﻧﺰد ورﻗﻪ ﺑﻦ‬
‫ﻧﻮﻓﻞ ﺑﺮد‪ ،‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮ ﺑﻪ ﺳﺨﻦﻫﺎى ﺑﺮادر زادهات ﮔﻮش ﺑﺪه‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬آﻧﭽﻪ را‬
‫دﯾﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ اﻃﻼع ورﻗﻪ ﺑﻦ ﻧﻮﻓﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ورﻗﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﻫﻤﺎن رازدار ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﺑﻮده‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻮﺳﻰ ﻧﺎزل ﻣﻰﺷﺪ ﮐﺎش ﻣﻦ در زﻣﺎن رﺳﺎﻟﺖ ﺗﻮ زﻧﺪه و ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﻣﻰﺑﻮدم‪ ،‬ﮐﺎش‬
‫زﻧﺪه ﻣﻰﻣﺎﻧﺪم وﻗﺘﻰ ﺗﻮ را ﻗﻮﻣﺖ از ﺷﻬﺮ ﺑﯿﺮون ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﻣﮕﺮ آنﻫﺎ ﻣﺮا‬
‫ﺑﯿﺮون ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد؟ ورﻗﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻣﺮدى ﺑﻪ اﯾﻦ رﺳﺎﻟﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪهاى‬
‫ﻧﯿﺎﻣﺪه‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻗﻮﻣﺶ ﺑﺎ او دﺷﻤﻨﻰ ﮐﺮدهاﻧﺪ و اﮔﺮ ﻣﻦ در آن روز زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻢ ﺗﻮ را ﺑﻪ‬
‫ﺣﻖ ﯾﺎرى ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻨﺼﻮرت ﺧﺪﯾﺠﻪل ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮد ﮐﻪ دﻋﻮت را‬
‫اداﻣﻪ دﻫﺪ و ﺑﻪ او دﻟﺪارى داد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺻﻔﺎت ﻧﯿﮑﻮﯾﻰ از ﻗﺒﯿﻞ ﮐﻤﮏ‬
‫ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺑﯿﻨﻮاﯾﺎن و ﯾﺎرى ﻓﻘﺮا و اﮐﺮام ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺼﯿﺒﺖ زدﮔﺎن‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ رﻫﺎ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ در اﯾﻦ ﻗﺼﻪ ﻓﻮاﯾﺪى ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫)اﻟﻒ( ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﺴﻰ را ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﮐﺎر ﻣﻬﻤﻰ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه دﻟﺪارى داده و ﻣﺸﮑﻞ را‬
‫ﺑﺮاى او آﺳﺎن ﺟﻠﻮه داد‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪60‬‬

‫)ب( ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﺴﯿﮑﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﮐﺎر ﻣﻬﻤﻰ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه ﻓﺮدى را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﯿﺮ ﺧﻮاﻫﻰ‬
‫او و ﺻﺤﺖ ﻧﻈﺮش اﻋﺘﻤﺎد دارد در ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﻓﺮد ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد زن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﺎ ﺧﺪﯾﺠﻪ ﻣﺸﻮره ﮐﺮد واﯾﻦ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﻫﻤﯿﺖ زن در اﺳﻼم اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬در ﺻﻠﺢ ﺣﺪﯾﺒﯿﻪ وﻗﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬از ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻋﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﺑﺮﺧﯿﺰﯾﺪ و ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﻫﺎﯾﺘﺎن را ذﺑﺢ ﮐﻨﯿﺪ و ﺳﭙﺲ ﺳﺮﻫﺎﯾﺘﺎن را ﺑﺘﺮاﺷﯿﺪ‪ ،‬ﮐﺴﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺸﺪ ﺗﺎ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﮐﺮد وﻗﺘﻰ دﯾﺪ ﮐﺴﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻰﺷﻮد ﻧﺰد ﻫﻤﺴﺮش ام ﺳﻠﻤﻪل‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺖ و آﻧﭽﻪ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاى ام ﺳﻠﻤﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪ ،‬ام ﺳﻠﻤﻪ ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﺑﯿﺮون ﺑﺮود ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ را ذﺑﺢ ﻧﻤﻮده و ﺳﺮ ﺧﻮﯾﺶ را‬
‫ﺑﺘﺮاﺷﯿﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻧﯿﺰ از ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮد ﺑﯿﺮون رﻓﺖ و ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺣﺮف ﻧﺰد و ﻗﺮﺑﺎﻧﻰاش را ﺳﺮ‬
‫ﺑﺮﯾﺪ و ﻓﺮدى را ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﺮش را ﺗﯿﻎ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻰ اﺻﺤﺎب دﯾﺪﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ و‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻰﻫﺎى ﺧﻮد را ﺳﺮ ﺑﺮﯾﺪﻧﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺮاﺷﯿﺪن ﺳﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻃﻮرى ﮐﻪ ﺑﯿﻨﻨﺪه‬
‫ﺧﯿﺎل ﻣﻰﮐﺮد ﺑﺎ ﻫﻢ درﮔﯿﺮ ﺷﺪن و ﺧﻮﻧﺮﯾﺰى ﺑﺮاه اﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫}ﺑﺨﺎرى{ اﯾﻦ داﺳﺘﺎن دﻟﯿﻞ روﺷﻨﻰ اﺳﺖ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﻪ از زن ﻧﯿﮑﻮ و ﺻﺎﻟﺢ در‬
‫اﻣﻮر اﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﻣﺸﻮره ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد و در ﻣﻮرد ﻗﻀﺎﯾﺎى ﻣﻬﻢ ﺑﻪ رأى و ﻧﻈﺮش ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد و ﻧﯿﺰ رواﯾﺖ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻋﻘﻞ ﮐﺎﻣﻞ و ﻧﻈﺮ درﺳﺖ اماﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ امﺳﻠﻤﻪ اﺳﺖ زﯾﺮا‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺸﻮره او ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد و ﻣﺸﮑﻞ ﺣﻞ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫از داﺳﺘﺎن ﺧﺪﯾﺠﻪ و امﺳﻠﻤﻪ و ﻣﺸﻮره ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬از آنﻫﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻰﮔﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ اﺳﻼم‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ زن اﺣﺘﺮام ﻗﺎﯾﻞ اﺳﺖ و ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ رواﯾﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده‬
‫اﺳﺖ‪» :‬از زﻧﺎن ﻣﺸﻮره ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ اﻣﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﺸﻮره آنﻫﺎ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﯿﺪ« واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺪارد‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻋﻤﺮ‪ ‬ﺑﺎ روش ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬و آﯾﻪ ﻗﺮآن ﮐﻪ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ى بَ ۡي َن ُه ۡم﴾ ]اﻟﺸﻮر￯‪ [٣٨ :‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻤﻰورزد‪.‬‬ ‫﴿ َوأَ ۡم ُر ُه ۡم ُش َ‬
‫ور ٰ‬
 ‫‪61‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫اﺣﮑﺎم اﺳﻼم ﺑﺮاى ﻣﺮد و زن‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻪ ﻣﺮد ﯾﺎ زن‪ ،‬وﻗﺘﻰ ادﻋﺎى ﭘﺮﺳﺘﺶ و ﻣﺤﺒﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ را دارد و از اﻇﻬﺎر اﯾﻤﺎن‬
‫ﺑﻪ ﯾﮕﺎﻧﮕﻰ ﭘﺮوردﮔﺎر و ﺗﺸﺮف ﺑﻪ دﯾﻦ اﺳﻼم و رﺳﺎﻟﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬اﺣﺴﺎس ﺧﺸﻨﻮدى ﻣﻰﮐﻨﺪ‬
‫و ﺑﻪ ﺧﺪا و اﺳﻼم و ﻣﺤﻤﺪ‪ ‬اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼﻣﻰ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼم از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاى ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻰ و ﺳﻌﺎدت اﻧﺴﺎنﻫﺎ )زﻧﺎن و‬
‫ﻣﺮدان( در دﻧﯿﺎ و آﺧﺮت آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ُ ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ َ َ َ ۡ َ ۡ ُ ۡ ِ َ َ ُ ُ ٓ ْ َ َّ َ َ ُ ِ َ ۡ ُ‬
‫ح� َم بَ ۡي َن ُه ۡم أن َ�قولوا َس ِم ۡع َنا‬ ‫﴿إِ�ما �ن قول ٱلمؤمن ِ� إِذا دعوا إِ� ٱ�ِ ورسو�ِۦ ِ�‬
‫َ‬ ‫َ َ َ ۡ َ َ ُ ْ َ ٰٓ َ ُ ۡ ۡ‬
‫��ِك ه ُم ٱل ُمفل ُِحون ‪] ﴾٥١‬اﻟﻨﻮر‪.[٥١ :‬‬‫وأطعنا ۚ وأو‬
‫»ﻣﺆﻣﻨﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻮى ﺧﺪا و ﭘﯿﻐﻤﺒﺮش ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﯿﺎن آﻧﺎن داورى‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺸﺎن ﺗﻨﻬﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﺷﻨﯿﺪﯾﻢ و اﻃﺎﻋﺖ ﮐﺮدﯾﻢ و رﺳﺘﮕﺎران واﻗﻌﻰ‬
‫اﯾﺸﺎﻧﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼم ﮐﻪ ﻋﺰت و ﮐﺮاﻣﺖ را ﺑﺮاى او ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد و ﯾﻘﯿﻦ ﮐﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼﻣﻰ در ﺗﻤﺎم‬
‫زﻣﯿﻨﻪﻫﺎى ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‪ ،‬ﻣﯿﺎن زن و ﻣﺮد ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ و اﻧﺼﺎف ﺣﮑﻢ ﻧﻤﻮده و‬
‫ﻃﺒﻖ ﻓﻄﺮت و ﻃﺒﯿﻌﺖ زن ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آن را ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰداﻧﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺴﯿﺮ او را در زﻧﺪﮔﻰ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ۡ‬ ‫َ َ َ ۡ َ ُ َ ۡ َ َ َ َ ُ َ َّ ُ‬
‫يف َ‬
‫ٱ�ب ُ‬
‫� ‪] ﴾١٤‬اﳌﻠﻚ‪.[١٤ :‬‬ ‫ِ‬ ‫﴿�� �علم من خلق وهو ٱلل ِط‬
‫»ﻣﮕﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻣﻰآﻓﺮﯾﻨﺪ ﻧﻤﻰداﻧﺪ و ﺣﺎل اﯾﻦ ﮐﻪ او دﻗﯿﻖ و ﺑﺎرﯾﮏ ﺑﯿﻦ ﺑﺲ آﮔﺎﻫﻰ‬
‫اﺳﺖ؟!«‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ در آﯾﻪ ‪ 36‬ﺳﻮره اﺣﺰاب ﻣﻮﺿﻊ و ﺟﺎﯾﮕﺎه زن ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﻦ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪62‬‬
‫َّ ُ َ َ ُ ُ ُ ٓ َ ۡ ً َ َ ُ َ َ ُ ُ ۡ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ ۡ‬ ‫َ َ ۡ‬
‫ِ�ةُ م ِۡن‬
‫ٱ� َ َ‬ ‫﴿ َو َما �ن ل ُِمؤم ِٖن َو� ُمؤم َِن ٍة إِذا ق� ٱ� ورسو�ۥ أمرا أن ي�ون لهم‬
‫ينا ‪] ﴾٣٦‬اﻷﺣﺰاب‪.[٣٦ :‬‬‫و�ۥ َ� َق ۡد َض َّل َض َ� ٰ ٗ� ُّمب ٗ‬ ‫أَ ۡمره ِۡم َو َمن َ� ۡع ِص َّ َ‬
‫ٱ� َو َر ُس َ ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ ۗ‬
‫»ﻫﯿﭻ ﻣﺮد و زن ﻣﺆﻣﻨﻰ‪ ،‬در ﮐﺎرى ﮐﻪ ﺧﺪا و ﭘﯿﻐﻤﺒﺮش داورى ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺧﺘﯿﺎرى از‬
‫ﺧﻮد در آن ﻧﺪارﻧﺪ و ﻫﺮ ﮐﺲ ﻫﻢ از دﺳﺘﻮر ﺧﺪا ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ ﮐﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮔﻤﺮاﻫﻰ ﮐﺎﻣﻼ‬
‫آﺷﮑﺎرى ﻣﻰﮔﺮدد«‪.‬‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﺧﺪا و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش‪ ‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ از ﻋﺬاب ﺧﻮد‬
‫ﺗﺮﺳﺎﻧﺪه و ﺑﻪ آن ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫َ ُ َُ ۡ ٌَۡ َۡ ُ َُ ۡ َ َ ٌ َ‬ ‫ُ َ ُ َ َ ۡ َۡ‬
‫﴿فَ ۡل َي ۡح َذر َّٱ� َ‬
‫ِين �ال ِفون �ن أمرِه ِۦٓ أن ت ِصيبهم ف ِتنة أو ي ِصيبهم عذاب أ ِ� ٌم ‪﴾٦٣‬‬ ‫ِ‬
‫]اﻟﻨﻮر‪.[٦٣ :‬‬
‫»آﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن او ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻼﺋﻰ ﮔﺮﯾﺒﺎﻧﮕﯿﺮﺷﺎن ﮔﺮدد‬
‫ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻋﺬاب دردﻧﺎﮐﻰ دﭼﺎرﺷﺎن ﺷﻮد«‪.‬‬

‫وﺻﯿﺖ ﯾﮏ زن ﺑﻪ دﺧﺘﺮش ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺮوﺳﻰ‬

‫زﻧﻰ دﺧﺘﺮش را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح ﭘﺎدﺷﺎه ﺣﺎرث ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﮐﻨﺪى در آورده ﺑﻮد و اﮐﻨﻮن ﺑﻪ‬
‫دﺧﺘﺮش ﮐﻪ راﻫﻰ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﺖ ﺑﻮد ﭼﻨﯿﻦ وﺻﯿﺖ ﮐﺮد‪:‬‬
‫»دﺧﺘﺮم! اﮔﺮ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ادب ﯾﺎ ﻧﺴﺐ ﺗﺮك داده ﻣﻰﺷﺪ ﻣﻦ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﭼﯿﺰى‬
‫ﺳﻔﺎرش ﻧﻤﻰﮐﺮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻨﺪ و ﺳﻔﺎرش ﺑﺮاى اﻧﺴﺎن ﻋﺎﻗﻞ ﺗﺬﮐﺮى و ﺑﺮاى ﻧﺎدان ﺑﯿﺪارى اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮم! اﮔﺮ دﺧﺘﺮى ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺛﺮوت ﭘﺪرش از ازدواج و اﺧﺘﯿﺎر ﻧﻤﻮدن ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻰﻧﯿﺎز‬
‫ﻣﻰﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ از ﻫﻤﻪ ﺑﻰﻧﯿﺎزﺗﺮ ﺑﻮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ زنﻫﺎ ﺑﺮاى ﻣﺮدان آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﯾﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺮدان‬
‫ﺑﺮاى ﻣﺎ آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪63‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫دﺧﺘﺮم! ﺗﻮ از وﻃﻦ و ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺧﻮد ﺟﺪا ﻣﻰﺷﻮى و از ﺧﺎﻧﻪ و ﮐﺎﺷﺎﻧﻪاى ﮐﻪ در آن‬

‫ﻣﻰزﯾﺴﺘﻪاى ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻪ و وارد ﻻﻧﻪاى ﻣﻰﺷﻮى ﮐﻪ ﺑﺎ آن آﺷﻨﺎﯾﻰ ﻧﺪارى و ﺑﺎ ﻫﻤﻨﺸﯿﻨﻰ‬
‫زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮاﻫﻰ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ آن اﻧﺲ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاى‪ ،‬او )ﺷﻮﻫﺮت( وﻗﺘﻰ ﻫﻤﺴﺮ ﺗﻮ ﺷﺪه ﮔﻮﯾﺎ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﺗﻮﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﻮ ﮐﻨﯿﺰ او ﻫﺴﺘﻰ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻰ آﻧﮕﺎه او ﺑﺮده و ﻏﻼﻣﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و‬
‫ﻫﻤﻮاره اﯾﻦ ده ﺧﺼﻠﺖ را ﺑﯿﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎش ﮐﻪ ذﺧﯿﺮه ﺑﺰرﮔﻰ ﺑﺮاﯾﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ (1‬ﻗﻨﺎﻋﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش ﮐﻪ راﺣﺘﻰ ﻗﻠﺐ و آراﻣﺶ ﺧﯿﺎل در ﻗﻨﺎﻋﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺣﺮفﻫﺎى ﺷﻮﻫﺮت را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﮔﻮش ﮐﻦ و از او اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻦ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﺸﻨﻮدى‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر در ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﻫﻤﻮاره ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش او ﺗﻮ را در زﺷﺘﻰ ﻧﺒﯿﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻮ را ﻫﻤﻮاره زﯾﺒﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﻣﺒﺎدا‬
‫ﺑﻮى ﺑﺪى از ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﺷﻮﻫﺮت ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺳﺮﻣﻪ و آب از ﯾﺎدت ﻧﺮود ﮐﻪ ﺳﺮﻣﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ و آب ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ و ﭘﺎﮐﯿﺰهﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮﯾﻰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (5‬ﻏﺬاى ﺷﻮﻫﺮت را ﺳﺮ وﻗﺖ ﺑﺪه ﭼﻮن آﺗﺶ ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ زود ﺷﻌﻠﻪ ﻣﻰﮐﺸﺪ‪.‬‬
‫‪ (6‬در ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮت ﺧﻮاب اﺳﺖ ﺳﻌﻰ ﮐﻦ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻪ آراﻣﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫ﻣﺰاﺣﻤﺖ در ﺧﻮاب ﮐﺴﻰ ﺧﺸﻢ او را ﺑﺮ ﻣﻰاﻧﮕﯿﺰد‪.‬‬
‫‪ (7‬ﺧﺎﻧﻪ و اﻣﻮال ﺷﻮﻫﺮت را ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﻦ‪ ،‬زﯾﺮا ﺣﻔﻆ ﻣﺎل ﻧﻮﻋﻰ ﺧﻮش ﺑﺨﺘﻰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (8‬ﺑﻪ دامﻫﺎ و ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﻮﻫﺮت رﺳﯿﺪﮔﻰ ﮐﻦ‪ ،‬زﯾﺮا رﺳﯿﺪﮔﻰ ﺑﻪ اﯾﻦﻫﺎ ﻧﻮﻋﻰ ﻫﻮﺷﯿﺎرى‬
‫و زرﻧﮕﻰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (9‬راز ﺷﻮﻫﺮت را ﻓﺎش ﻣﮑﻦ زﯾﺮا اﮔﺮ رازش را ﻓﺎش ﮐﻨﻰ از ﺧﯿﺎﻧﺘﺶ در اﻣﺎن‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻰ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ (10‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺷﻮﻫﺮت را ﻣﮑﻦ‪ ،‬زﯾﺮا اﮔﺮ از دﺳﺘﻮرش ﺳﺮﭘﯿﭽﻰ ﮐﻨﻰ از ﺗﻮ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬
‫و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺘﺮام ﮐﻨﻰ او ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ اﺣﺘﺮام ﻗﺎﯾﻞ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬و ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮاﻓﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻰ او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻬﺮﺑﺎنﺗﺮ ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪64‬‬

‫ﺑﺪان ﮐﻪ ﻫﯿﭽﮕﺎه ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﻰﺷﻮى ﺗﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮﻫﺮت را ﺑﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻧﺪﻫﻰ‬
‫و ﺧﺸﻨﻮدى او را ﺑﺮ ﺧﺸﻨﻮدى ﺧﻮد ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻧﺪﻫﻰ‪«.‬‬

‫ﺷﺮط وﻟﻰ ﺑﺮاى ﻧﮑﺎح‬

‫اﺳﻼم ﺑﺮاى اﮐﺮام زن و ﺑﺮاى آﻧﮑﻪ آﯾﻨﺪهاش ﺧﻮب ﺷﻮد ﻣﻮاﻓﻘﺖ وﻟﻰ زن را در اﻣﺮ‬
‫ازدواج ﺷﺮط ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا وﻟﻰ ﻣﺼﻠﺤﺖ زن را ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰداﻧﺪ‪.‬‬
‫ُ ْ َۡ‬ ‫ََ‬
‫ُ‬
‫� مِن� ۡم﴾ ]اﻟﻨﻮر‪» .[٣٣ :‬ﻣﺮدان و زﻧﺎن‬‫حوا ٱ� َ� ٰ َ ٰ‬ ‫�‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪﴿ :‬وأ ِ‬
‫ن‬
‫ﻣﺠﺮد ﺧﻮد را ﺑﻪ ازدواج ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در آورﯾﺪ«‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻗﻮل ﭘﺪر آن دو دﺧﺘﺮ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻰ ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﺎه دﯾﺪه ﺑﻮد ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪﴿ :‬إ ِ ِّ ٓ‬
‫�‬
‫َ َ ۡ َ ۡ َ َ َّ َ ٰ َ ۡ‬ ‫ُ ُ َۡ ُ‬
‫�﴾ ]اﻟﻘﺼﺺ‪.[٢٧ :‬‬ ‫ِ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ٱب‬ ‫ى‬ ‫د‬‫ح‬‫ِ‬ ‫إ‬ ‫ك‬‫ح‬ ‫�‬
‫ِ‬ ‫ن‬ ‫أرِ�د أن أ‬
‫»ﻣﻦ ﻣﻰﺧﻮاﻫﻢ ﯾﮑﻰ از اﯾﻦ دو دﺧﺘﺮم را ﺑﻪ ازدواج ﺗﻮ در آورم«‪.‬‬
‫در اﯾﻦ دو آﯾﻪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮدان را ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار داده اﺳﺖ واﮔﺮ ﺧﻄﺎب اﻟﻬﻰ ﺑﻄﺮف‬
‫َ ََ‬ ‫ّ ُ َ‬
‫ٱلر َجال ق َّ� ٰ ُمون �‬
‫زﻧﺎن ﻣﻰﺑﻮد ﺣﺘﻤﺎ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻣﻰﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ِ ﴿ :‬‬
‫ّ ٓ‬
‫ٱلن ِ َساءِ﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪» .[٣٤ :‬ﻣﺮدان ﺑﺮ زﻧﺎن ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻻ ﻧ�ﺎح إﻻ ﺑﻮ� والﺴﻠﻄﺎن و� ﻣﻦ ﻻ و� ﻪﻟ« »ﻧﮑﺎح ﺑﺪون‬
‫اﺟﺎزه و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ و ﻫﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ }ﺻﺤﯿﺢ رواه اﺣﻤﺪ{ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎدﺷﺎه و ﺣﺎﮐﻢ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ او ﺷﻤﺮده ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪«.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬ﻻ ﻧ�ﺎح إﻻ ﺑﻮ� وﺷﺎﻫﺪي ﻋﺪل« »ﻧﮑﺎح ﺑﺪون اﺟﺎزه وﻟﻰ و ﺣﻀﻮر دو‬
‫ﮔﻮاه ﻋﺎدل درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ«) ‪.(1‬‬
‫ﺻﻨﻌﺎﻧﻰ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺣﺪﯾﺚ ﻓﻮق دﻻﻟﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﮑﺎح ﺑﺪون اﺟﺎزه وﻟﻰ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫زﯾﺮا اﺻﻞ در ﻧﻔﻰ‪ ،‬ﻧﻔﻰ ﺻﺤﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻧﻔﻰ ﮐﻤﺎل‪.‬‬

‫‪ -1‬آﻟﺒﺎﻧﻰ در اﻻرواء اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ را ﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪65‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬أﻳﻤﺎ امﺮأة ﻧ�ﺤﺖ ﺑﻐ�ن أذن وﻴﻟﻬﺎ‪ ،‬ﻓﻨﺎﻜﺣﻬﺎ ﺑﺎﻃﻞ‪ ،‬ﻓﻨﺎﻜﺣﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﻃﻞ‪ ،‬ﻓﺈذا دﺧﻞ ﺑﻬﺎ وﺟﺐ اﻤﻟﻬﺮ ﺑﻤﺎ أﺳﺘﺤﻞ ﻣﻦ ﻓﺮﺟﻬﺎ‪ ،‬وأن أﺷﺘﺠﺮوا ﻓﺎلﺴﻠﻄﺎن و� ﻣﻦ ﻻ‬
‫و� ﻬﻟﺎ« »ﻫﺮ زﻧﻰ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و وﻟﻰ ﺧﻮد ازدواج ﮐﻨﺪ ﻧﮑﺎﺣﺶ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻧﮑﺎﺣﺶ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎ او ﻫﻤﺒﺴﺘﺮى ﮐﺮد ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻬﺮﯾﻪاش ﺑﺮ او واﺟﺐ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬و اﮔﺮ در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﮐﺮدﻧﺪ ﭘﺎدﺷﺎه وﻟﻰ ﮐﺴﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻟﻰ ﻧﺪارد‪«.‬‬
‫و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬ﻻ ﺗﺰوج اﻤﻟﺮأة اﻤﻟﺮأة وﻻ ﺗﺰوج اﻤﻟﺮأة ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻓﺈن الﺰاﻧﻴﺔ � الﻠﻲﺘ ﺗﺰوج‬
‫ﻧﻔﺴﻬﺎ«) ‪» (1‬زن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ زﻧﻰ را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در آورد و ﻧﯿﺰ زن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون اﺟﺎزه وﻟﻰ‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﮐﺴﻰ در ﺑﯿﺎورد زﯾﺮا زن زﻧﺎﮐﺎر ﮐﺴﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ‬
‫ﮐﺴﻰ در ﻣﻰآورد‪«.‬‬
‫وﻗﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻣﻮاﻓﻘﺖ وﻟﻰ زن را ﺑﺮاى ازدواج زن ﺷﺮط ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬اﻫﺪاف ﺑﺰرگ‬
‫و ﻓﻮاﯾﺪ زﯾﺎدى را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ زن ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺷﺎه وﻟﻰ اﻟﻠّﻪ دﻫﻠﻮى؛ در ﺣﺠﺔ اﷲ اﻟﺒﺎﻟﻐﺔ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫»ﺷﺮط ﻗﺮار دادن وﻟﻰ در ﻧﮑﺎح زﻧﺎن اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و ازدواج ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ زﻧﺎن‬
‫ﮐﺎر ﺑﺪى اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺎء ﮐﻤﺒﻮد ﺣﯿﺎء و ﻧﯿﺰ ﺗﻌﺪى ﺑﺮ اوﻟﯿﺎء و ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ و اﻫﻤﯿﺖ دادن ﺑﻪ‬
‫آﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﮑﺎح ﺑﺎ زﻧﺎ ﻓﺮق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺮق آن ﺑﺎ آﺷﮑﺎر ﻧﻤﻮدن و اﻋﻼن ﮐﺮدن‬
‫آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اوﻟﯿﺎء زن اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ‪«.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪» :‬ﻓﺼﻞ ﻣﺎ ﺑ� اﺤﻟﺮام‬
‫ﺮﺿب اﺪﻟف‪ ،‬والﺼﻮت ﻲﻓ اﻨﻟﺎﻜح« »ﻓﺮق زﻧﺎﺷﻮﯾﻰ ﻧﺎﻣﺸﺮوع و زﻧﺎﺷﻮﯾﻰ ﺣﻼل اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫در ازدواج اﺳﻼﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪن و زدن دف اﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪ -1‬ﺣﺎﻓﻆ در ﺑﻠﻮغ اﻟﻤﺮام ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬راوﯾﺎن آن ﺛﻘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و آﻟﺒﺎﻧﻰ ﺟﻤﻠﻪ اول را ﺻﺤﯿﺢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ و‬
‫ﺟﻤﻠﻪ دوم را ﻣﻮﻗﻮﻗﻒ ﺑﺮ اﺑﻮﻫﺮﯾﺮه داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪66‬‬

‫اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻓﺮق ﺣﻼل ﮐﻪ ازدواج ﺷﺮﻋﻰ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺮام ﮐﻪ زﻧﺎ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‬
‫زدن دف ﺗﻮﺳﻂ دﺧﺘﺮان ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮاى اﻋﻼم ﻧﮑﺎح اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺮود ﺳﺎﻟﻢ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان‬
‫ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ زن در ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻤﺘﺮى ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺣﺎﻻت ﻣﺮدان و‬
‫اﻣﻮر ﭘﻮﺷﯿﺪه آﻧﺎن را ﻧﻤﻰداﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ازدواج ﮐﻨﺪ از ﺧﻄﺮ ﻓﺮﯾﺐ ﺧﻮردن‬
‫در اﻣﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا زن ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮﻫﺎى ﻓﺮﯾﺒﻨﺪه و ﺑﺮاق ﻓﺮﯾﺐ ﻣﻰﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اﺟﺎزه وﻟﻰ ﺑﺮاى ﻧﮑﺎح ﺷﺮط ﻗﺮار داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﭼﻮن ﻣﺮدان داراى ﻧﻈﺮى وﺳﯿﻊﺗﺮ و آﮔﺎﻫﻰ ﺑﯿﺸﺘﺮى ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﺼﻤﯿﻢ آنﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰﺗﻮان ﮔﻔﺖ وﻟﻰ در ازدواج ﻧﻘﺸﻰ ﻧﺒﺎﯾﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺟﺎزه او ﺷﺮط ﻧﯿﺴﺖ‬
‫در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ زن ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ و ﭼﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ در ﺻﻮرت اﺧﺘﻼف ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﭘﺎدر‬
‫ﻣﯿﺎﻧﻰ وﻟﻰ دارد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺻﻮرت از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻰ زﻧﺪﮔﻰ زﻧﺎﺷﻮﯾﻰ آﺛﺎر آن ﻧﯿﺰ ﺑﺮ وﻟﻰ ﻣﺘﺮﺗﺐ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫وﻇﯿﻔﻪ وﻟﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪» :‬إذا أﺗﺎ�ﻢ ﻣﻦ ﺗﺮﺿﻮن ﺧﻠﻘﻪ ودﻳﻨﻪ ﻓﺰوﺟﻮه‪ ،‬إﻻ ﺗﻔﻌﻠﻮه ﺗ�ﻦ‬
‫ﻓﺘﻨﺔ ﻲﻓ اﻷرض وﻓﺴﺎد ﻛﺒ�« »ﻫﺮ ﮔﺎه ﮐﺴﻰ ﭘﯿﺶ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاى ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى دﺧﺘﺮﺗﺎن آﻣﺪ ﮐﻪ‬
‫اﺧﻼق و دﯾﻨﺪارى او ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪﺗﺎن ﺑﻮد‪ ،‬دﺧﺘﺮﺗﺎن را ﺑﻪ ازدواج او در ﺑﯿﺎورﯾﺪ و اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﻧﮑﻨﯿﺪ زﻣﯿﻦ را ﻓﺘﻨﻪ و ﻓﺴﺎد ﺑﺰرﮔﻰ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪«.‬‬
‫‪ -1‬وﻟﻰ زن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺘﺮﺳﺪ و او را ﺑﻪ ازدواج ﺷﻮﻫﺮى ﺻﺎﻟﺢ در ﺑﯿﺎورد و ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫زن را ﺑﻪ ازدواج ﻓﺮدى ﺑﺪ اﺧﻼق و ﮐﺴﻰ ﮐﻪ در دﯾﻨﺶ ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ در ﺑﯿﺎورد‬
 ‫‪67‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﯾﮑﻰ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﮐﺴﻰ دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮ ﯾﺎ ﺑﺮادرزادهاش را ﺑﻪ ﻋﻘﺪ و‬
‫ازدواج ﻓﺮدى ﻓﺎﺳﻖ در ﺑﯿﺎورد ﮔﻮﯾﺎ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪى او را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﻣﺮدى ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻦ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻓﺮاد زﯾﺎدى ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى دﺧﺘﺮم آﻣﺪهاﻧﺪ‪،‬‬
‫دﺧﺘﺮم را ﺑﻪ ازدواج ﮐﺪام ﯾﮏ از آنﻫﺎ در ﺑﯿﺎوردم؟‬
‫ﺣﺴﻦ‪ ‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮدى اﮔﺮ دﺧﺘﺮت را‬
‫ﺑﭙﺴﻨﺪد او را ﻣﻮرد ﻧﻮازش ﻗﺮار ﻣﻰدﻫﺪ و اﮔﺮ دﺧﺘﺮت ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪش ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺮ او ﻇﻠﻢ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﯿﺦ اﻻﺳﻼم اﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ‪ /‬ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬اﮔﺮ دﺧﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺮدى را ﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ او‬
‫ﺑﻮد ﺑﺮ وﻟﯿﺶ ﮐﻪ ﭘﺪر ﯾﺎ ﺑﺮادر ﯾﺎ ﻋﻤﻮﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ دﺧﺘﺮ را ﺑﻪ ﻧﮑﺎح‬
‫ﻫﻤﺎن ﻣﺮد در ﺑﯿﺎورد‪ ،‬اﮔﺮ وﻟﻰ از ازدواج دادن او ﺳﺮ ﺑﺎز ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ دﯾﮕﺮى ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﺐ دورﺗﺮى ﺑﺎ زن دارد اﻗﺪام ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‪ .‬و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺎﮐﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﺪ و‬
‫ﻫﻤﻪ ﻋﻠﻤﺎء ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ وﻟﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ زن را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ‬
‫ازدواج ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ زن ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻋﻠﻤﺎء وﻟﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﻊ ازدواج زن ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ زن و ﻫﻢﮐﻔﻮ اوﺳﺖ‪.‬‬
‫زﯾﺮا ﻓﻘﻂ اﻫﻞ ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ و ﻇﺎﻟﻤﺎن‪ ،‬زﻧﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻔﻞ ﺧﻮد را ﻃﺒﻖ اﻏﺮاض و اﻫﺪاف‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ زن را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﺑﻪ ازدواج ﺑﺎ اﻓﺮادى ﮐﻪ زﻧﺎن‬
‫ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪﯾﺪﻧﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و آنﻫﺎ را از ازدواج ﺑﺎ اﻓﺮادى ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﯿﺘﻰ ﺑﺎ زن‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ و ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ او ﺑﻮد ﺑﺎز ﻣﻰداﺷﺘﻨﺪ و اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﺧﺪا و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮش ﺣﺮام ﻗﺮار داده و‬
‫ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺑﻮدن اﯾﻦ ﮐﺎر اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اوﻟﯿﺎى زﻧﺎن واﺟﺐ ﮔﺮداﻧﯿﺪه ﺗﺎ در اﻣﺮ ازدواج ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ زﻧﺎن ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ‬
‫ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻮد؛ زﯾﺮا زن اﻣﺎﻧﺘﻰ اﺳﺖ در دﺳﺖ وﻟﻰ ﺧﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد اﻣﺎﻧﺖ‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪68‬‬
‫َ َۡ ُ ُ ْ‬ ‫َ َ َ‬
‫ك ۡم ُتم َ� ۡ َ‬ ‫َ ٰٓ َ ۡ‬ ‫ُ َ ُ َ ُّ ْ ۡ َ َ َ‬ ‫َّ َّ َ ۡ‬
‫� ٱ�َّ ِ‬
‫اس أن �كموا‬ ‫� أهل َِها �ذا ح‬ ‫ٱ� يَأ ُم ُر� ۡم أن تؤدوا ٱ��ٰ�ٰ ِ‬
‫ت ِإ‬ ‫﴿۞إِن‬
‫ۡ‬
‫بِٱل َع ۡد ِل �﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[٥٨ :‬‬
‫»ﺑﻰﮔﻤﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻰدﻫﺪ ﮐﻪ اﻣﺎﻧﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن آن ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﺪ‪ ،‬و‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ داورى ﻧﺸﺴﺘﯿﺪ دادﮔﺮاﻧﻪ داورى ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬
‫ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﻓﺮدى از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮑﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻰﺗﻮان ﺑﻪ او ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ دﺧﺘﺮش ﯾﺎ ﺧﻮاﻫﺮش ازدواج ﮐﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب‪ ‬ﺑﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﺜﻤﺎن‪ ‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺎ دﺧﺘﺮش ﺣﻔﺼﻪل ازدواج ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫اﺑﻮﺑﮑﺮ‪ ‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﺣﻔﺼﻪ را ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ او ازدواج ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﺑﻪ ﻣﺮد ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮑﻮ ﮐﺎر ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ازدواج ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ وﯾﮋه‬
‫اﮔﺮ زن وﻟﻰ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺪﯾﺠﻪ ﺑﻨﺖ ﺧﻮﯾﻠﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻌﺜﺖ ﺑﻪ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ازدواج داد و او ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﻤﺴﺮى ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ‬را ﭘﻨﺎه داد و ﺑﺎ‬
‫ﺟﺎن و ﻣﺎﻟﺶ ﺑﻪ او ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻮد و ﻫﯿﭻ ﮐﺲ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺧﺪﯾﺠﻪ را ﻋﯿﺐ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺎن و اﺷﺮاف ﻗﺮﯾﺶ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎرى او آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و او ﻫﻤﻪ را‬
‫رد ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺧﻨﺴﺎء اﯾﻦ ﺷﯿﺮزن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫ﺧﻨﺴﺎء ﺑﺮادرش ﺻﺨﺮ را در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ از دﺳﺖ داد‪ ،‬او ﺑﻪ ﻋﻠﺖ از دﺳﺖ دادن‬
‫ﺑﺮادرش ﺑﺸﺪت ﻏﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪ و در ﻣﻮرد ﻓﻘﺪان ﺑﺮادرش ﺷﻌﺮ ﻣﻰﺳﺮاﯾﯿﺪ اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﺳﭙﺮى‬
‫ﺷﺪن ﻋﺼﺮ ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ و ﻇﻬﻮر اﺳﻼم‪ ،‬ﺧﻨﺴﺎء‪ ،‬اﺳﻼم را ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﭼﻬﺎر ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫داد‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ وﻗﺘﻰ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮاى ﺟﻬﺎد ﻗﺎدﺳﯿﻪ ﺑﯿﺮون ﺑﺮوﻧﺪ آن زن ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را‬
‫ﭼﻨﯿﻦ وﺻﯿﺖ ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﻞ ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪهاﯾﺪ و ﺑﺎ اﺧﺘﯿﺎر ﺧﻮد ﻫﺠﺮت‬
 ‫‪69‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﮐﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪى ﮐﻪ ﻣﻌﺒﻮدى ﺟﺰ او ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻓﺮزﻧﺪان ﯾﮏ ﻣﺮد ﻫﺴﺘﯿﺪ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﯾﮏ ﻣﺎدر ﻫﺴﺘﯿﺪ‪ ،‬ﻣﻦ داﻣﺎن ﺷﺮاﻓﺖ ﺷﻤﺎ را ﻟﮑﻪ دار ﻧﻨﻤﻮده و ﻧﺴﺒﺘﺎن را‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪادهام و ﺑﺪاﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﺳﺮاى آﺧﺮت از دﻧﯿﺎى ﻓﺎﻧﻰ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ‪ :‬ﺻﺒﺮ ﮐﻨﯿﺪ و ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را‬
‫ﺑﻪ ﺻﺒﺮ ﺳﻔﺎرش ﮐﻨﯿﺪ‪ ،،‬و از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺮوز ﺷﻮﯾﺪ وﻗﺘﻰ دﯾﺪﯾﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺷﺪت‬
‫ﺷﺮوع ﺷﺪ و آﺗﺶ آن ﻣﺸﺘﻌﻞ ﮔﺮدﯾﺪ وارد ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺷﻮﯾﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺟﻨﮓ و ﻣﺒﺎرزه ﺣﻀﻮر‬
‫ﺑﻬﻢ رﺳﺎﻧﯿﺪ ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻏﻨﯿﻤﺖ و ﮐﺮاﻣﺖ در ﺳﺮاى ﻫﻤﯿﺸﮕﻰ و ﻧﻌﻤﺖ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ‬
‫ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﭼﻮن ﺷﯿﺮ ﻏﺮاﻧﻰ دﻧﺪانﻫﺎﯾﺶ را ﻧﻤﺎﯾﺎن ﮐﺮد ﺑﺮ آن‬
‫ﺣﻤﻠﻪور ﺷﻮﯾﺪ و ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﺑﺠﻨﮕﯿﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ آنﻫﺎ ﻃﺒﻖ وﺻﯿﺖ ﻣﺎدر وارد ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺷﺪه ﯾﮑﻰ‬
‫ﭘﺲ از دﯾﮕﺮى ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎدرﺷﺎن‪) ،‬ﺧﻨﺴﺎء( ﺧﺒﺮ ﺷﻬﺎدت ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ را‬
‫رﺳﺎﻧﯿﺪﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﭙﺎس ﺧﺪاوﻧﺪى را ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺎدت ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﻣﺮا ﺷﺮاﻓﺖ و اﻓﺘﺨﺎر داد و از‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ اﻣﯿﺪوارم ﮐﻪ ﻣﻦ و آنﻫﺎ را در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻬﻢ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬و ﭼﯿﺰى ﺑﯿﺶ از اﯾﻦ ﻧﮕﻔﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ رﻓﺘﺎر ﺧﻨﺴﺎء ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم و ﺑﻌﺪ از اﺳﻼم ﭼﻘﺪر ﻓﺮق ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬و اﺳﻼم زن را‬
‫ﭼﻘﺪر ﻣﻮرد ﺗﮑﺮﯾﻢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫زن در ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎى ﮐﻔﺮ‬

‫اﮔﺮ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺑﻪ وﺿﻊ زن در ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺧﻮد ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺘﻤﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﯿﺎﻓﮑﻨﯿﻢ ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ زﻧﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﻒ ﺑﺎر و ﺑﺤﺮاﻧﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﻫﯿﻦ و ذﻟﺖ‪ ،‬ﻓﺴﺎد و‬
‫ﺑﻰﺑﻨﺪ و ﺑﺎرى‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪﻟﻰ و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺮﺣﻤﺎﻧﻪ از زﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺠﯿﻊﺗﺮﯾﻦ وﺿﻊ از وﺟﻮد آنﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاى ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻫﺪاف ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻦ اﻣﺮ را ﻓﻘﻂ اﻓﺮادى ﻣﻰﭘﺬﯾﺮﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ از‬
‫ﺳﻼﻣﺖ ﻓﻄﺮت ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺳﺮﺷﺖ و ﺧﻮى آنﻫﺎ ﻓﺎﺳﺪ و زﺷﺖ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1805‬م ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ در اﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﻪ ﻣﺮد اﺟﺎزه ﻣﻰداد ﺗﺎ زﻧﺶ را ﺑﻪ ﻓﺮوش ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ!!!‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪70‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﺣﻀﺎرة اﻻﺳﻼم ﺳﺎل دوم ص ‪ 1078‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪» :‬در ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮد اﯾﺘﺎﻟﯿﺎﯾﻰ‬
‫زﻧﺶ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺴﻄﻰ ﻓﺮوﺧﺖ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮى از ﭘﺮداﺧﺖ اﻗﺴﺎط ﺳﺮ ﺑﺎز زد‬
‫ﻓﺮوﺷﻨﺪه و ﺷﻮﻫﺮ اوﻟﻰ زن‪ ،‬ﺧﺮﯾﺪار را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﺤﻤﺪ رﺷﯿﺪ رﺿﺎ؛ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻋﺠﯿﺐﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰى ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎى‬
‫اﻧﮕﻠﯿﺴﻰ آن را ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻌﻀﻰ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻫﻨﻮز در ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫روﺳﺘﺎﯾﻰ اﻧﮕﻠﯿﺲ اﻓﺮادى ﯾﺎﻓﺖ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ زﻧﺎﻧﺸﺎن را ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺧﯿﻠﻰ ارزان ﻣﺜﻼ ‪30‬‬
‫ﺷﻠﯿﻨﮓ ﻣﻰﻓﺮوﺷﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻰ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ اﺳﺎﻣﻰ اﯾﻦ اﻓﺮاد را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﻣﺎ در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﮐﻪ ﺧﻮد را در رأس ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن ﻏﺮب ﻣﻰداﻧﺪ زﻧﺎن ﺑﻪ ﺑﺤﺮان و‬
‫اﻧﺤﻄﺎط اﺧﻼﻗﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﮔﺮﻓﺘﺎرﻧﺪ و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺧﯿﻠﻰ زود از ﻫﻢ ﻓﺮو ﻣﻰﭘﺎﺷﻨﺪ‪ .‬دﮐﺘﺮ‬
‫ﻣﺼﻄﻔﻰ ﺳﺒﺎﻋﻰ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬وﺿﻊ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻃﻮرى ﺷﺪه ﮐﻪ وﻗﺘﻰ دﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻦ ﻫﯿﺠﺪه‬
‫ﺳﺎﻟﮕﻰ ﻣﻰرﺳﺪ ﺑﯿﺮﺣﻤﺎﻧﻪ او را از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاى ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻟﻘﻤﻪاى ﻧﺎن‬
‫ﺗﻼش ﮐﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﻘﺮرات ﻃﻮرى ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ دﺧﺘﺮ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻦ ﻫﯿﺠﺪه ﺳﺎﻟﮕﻰ‬
‫در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎدر و ﭘﺪرش ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮاﯾﻪ اﺗﺎق و ﭘﻮل ﻏﺬا و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺷﺴﺘﻦ ﻟﺒﺎس ﺧﻮد‬
‫را ﺑﭙﺮدازد ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﻣﺸﺨﺼﻰ را ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺎسﻫﺎى ﺗﻠﻔﻨﻰ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺎدر و ﭘﺪرش ﻣﻰﭘﺮدازد‪.‬‬
‫}ن ك اﻟﻤﺮأة ﺑﯿﻦ اﻟﻔﻘﻪ اﻟﻘﺎﻧﻮن ص ‪ {300‬و ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻧﯿﺰ در ﺗﻤﺎم ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎى ﮐﻔﺮ اﯾﻦ‬
‫رﺳﻢ وﺟﻮد دارد ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﻦ ﮐﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﻘﯿﻢ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﭼﻨﯿﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺷﯿﻮع روﺳﭙﯿﮕﺮى و اﻧﺘﺸﺎر زﻧﺎ و ﻟﻮاﻃﺖ و ﮐﺜﺮت ﺑﭽﻪﻫﺎى ﺑﻰﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ‬
‫آﻣﺎرﻫﺎى ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﻰ‪ ،‬ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﺑﯿﻤﺎرىﻫﺎى ﺗﻨﺎﺳﻠﻰ و ﻫﻼﮐﺖﺑﺎر ﺑﻮﯾﮋه‬
‫ﺑﯿﻤﺎرى اﯾﺪز ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻋﻼﺟﻰ ﺑﺮاى آن ﭘﯿﺪا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ارﻣﻐﺎنﻫﺎى‬
‫ﺗﻤﺪن ﻏﺮب ﺑﺤﺴﺎب ﻣﻰآﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ زن ﻏﺮﺑﻰ ﺑﻪ ﺣﺪى از ﺑﻰﺑﻨﺪ و ﺑﺎرى و ﻓﺴﺎد اﺧﻼﻗﻰ و ذﻟﺖ رﺳﯿﺪه ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻋﺎﻗﻠﻰ‬
‫ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪71‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫دﮐﺘﺮ ﻧﻮر اﻟﺪﯾﻦ ﻋﺘﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﯾﮑﻰ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﮐﻪ درس ﺗﺨﺼﺺ ﺧﻮد را در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﯿﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰﻫﺎ‪ ،‬اﻗﻮاﻣﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻋﻮض ﮐﻨﻨﺪ و زن ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﺰد ﻣﺮد دﯾﮕﺮ ﺗﺎ ﻣﺪت ﻣﻌﯿﻨﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺪت ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎﻧﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻣﻰﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻓﺮدى ﮐﻪ از ﻓﺮاﻧﺴﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد از ﻋﺎرﯾﻪ دادن زﻧﺎن در آﻧﺠﺎ ﻧﯿﺰ ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫از اﯾﻨﺮو زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ او از اﺣﺘﺮام زﯾﺎدى ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﺗﻤﺪن ﻣﻨﺤﺮف و ﺷﻌﺎرﻫﺎى ﺑﺮاﺑﺮى زن و ﻣﺮد را ﺑﺨﻮرد‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﻤﺪﻧﻰ ﮐﻪ دم از ﺑﺮاﺑﺮى زن و‬
‫ﻣﺮد ﻣﻰزﻧﺪ در واﻗﻊ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺴﺎن از زن ﻋﺮوﺳﮑﻰ ﻣﺘﺤﺮك ﯾﺎ ﺣﯿﻮاﻧﻰ ﻋﺮﯾﺎن ﺑﺴﺎزد‪.‬‬

‫دﺧﺘﺮ ﺟﻮان آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰ ﮐﻪ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ راه ﻧﺠﺎت و رﻫﺎﯾﻰ ﺑﺸﺮﯾﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫»ﻟﯿﺎﻣﯿﻼ« دﺧﺘﺮ ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎﺋﻰ و داﻧﺸﺠﻮى ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻰ در داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻧﯿﻮورى ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه و اﺳﻤﺶ را از ﻟﯿﺎﻣﯿﻼ ﺑﻪ ﻫﺎﺟﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫»دو ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺟﺪﯾﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻰ دﻗﯿﻖ و ﻋﻤﯿﻖ اﺳﻼم ﭘﺮداﺧﺘﻢ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﺣﻘﯿﻘﺘﻰ ﻣﻰﮔﺸﺘﻢ ﮐﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎدى ﮔﺮاى آﻣﺮﯾﮑﺎ آن را ﻧﻤﻰﯾﺎﻓﺘﻢ‪ «.‬ﺑﻌﺪ از دو ﺳﺎل‬
‫ﺑﺮرﺳﻰ و ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻟﯿﺎﻣﯿﻼ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه و اﺳﻤﺶ را ﺑﻪ ﻫﺎﺟﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ داده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﮐﻠﻤﻪ »ﻫﺎﺟﺮ« ﺑﻪ اﺳﻼم ارﺗﺒﺎط دارد ﻣﻦ ﻫﺎﺟﺮ را دوﺳﺖ دارم‪.‬‬
‫ﻫﺎﺟﺮ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬از دﯾﺮﺑﺎز ﺳﺆاﻻﺗﻰ در ﻣﻮرد ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻰ و زﻧﺪﮔﻰ در ذﻫﻨﻢ دور ﻣﻰزد‬
‫و ﭘﮋوﻫﺶ و ﺗﻔﮑﺮ ﺑﺮاى ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎى ﻓﻠﺴﻔﻰ ﻣﺮا ﺧﺴﺘﻪ ﮐﺮده ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎدى ﮔﺮاى آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ واﺿﺢ و ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪهاى ﺑﺮاى اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻧﻤﻰﯾﺎﻓﺘﻢ‪ ،‬از‬
‫اﺳﻼم ﻣﻰﺷﻨﯿﺪم اﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻦ از اﺳﻼم ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻨﯿﺪم ﮐﻪ اﺳﻼم ﻣﯿﺎن ﻣﺮد و‬
‫زن ﻓﺮق ﻣﻰﮔﺬارد‪ ،‬اﺳﻼم دﯾﻦ ﺳﺨﺘﻰ و ﺳﻨﮕﺪﻟﻰ اﺳﺖ و از ﺣﻘﯿﻘﺖ آن ﭼﯿﺰى ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪72‬‬

‫ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺻﻔﺎى اﺳﻼم و ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ دﯾﻦ اﺳﻼم را ﺣﺲ ﻧﻤﻮده و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻰ و ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫در اﺳﻼم ﻧﻤﻮدم‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﺑﺘﺪا ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺑﻮد ﭼﻮن ﮐﺘﺎبﻫﺎى ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎدى در ﻣﻮرد‬
‫اﺳﻼم ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﻰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮدم ﮐﻪ اﺳﻼم را دوﺳﺖ دارم زﯾﺮا‬
‫دﯾﻦ ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻓﺮد‪ ،‬آزادى ﻣﻰدﻫﺪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎى او را ﺑﺪو ﻣﺤﻮل‬
‫ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻓﻬﻢ و درك ﻣﻦ از اﺳﻼم ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻰﺷﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺮا ﺑﻪ دﯾﻦ اﺳﻼم ﻫﺪاﯾﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻫﺎﺟﺮ ﺑﻪ اﺳﻼم دﻋﻮت ﻣﻰدﻫﺪ‬

‫از زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻫﺎﺟﺮ اﺳﻼم آورده ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺟﺪﯾﺖ و ﻧﺸﺎط ﺑﺮاى ﻧﺸﺮ اﺳﻼم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﺪ او ﻣﻰداﻧﺪ ﮐﻪ رﺳﺎﻟﺘﺶ ﻗﺪم ﺑﺮداﺷﺘﻦ در راه ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻰ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻣﻠﺘﺶ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﻼم ﻧﺎآﮔﺎه ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا دﺷﻤﻨﺎن ﮐﯿﻨﻪﺗﻮز اﺳﻼم ﭼﻬﺮهاى ﻏﯿﺮ واﻗﻌﻰ از‬
‫اﺳﻼم ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰ از درك ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﻼم ﻧﺎآﮔﺎه ﻣﺎﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻼم در زﻧﺪﮔﻰ ﻫﺎﺟﺮ را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﺸﻢﮔﯿﺮى ﭘﺪﯾﺪ آورد‪ ،‬او ﻗﺒﻼ ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎﺋﺮ دﺧﺘﺮان‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰ زﻧﺪﮔﻰ را ﺑﺎ ﺑﻰﺑﻨﺪ و ﺑﺎرى و ﺑﺪون ﻫﺪف ﺳﭙﺮى ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬اﮐﻨﻮن دﯾﮕﺮ او ﺑﻪ ﻣﺒﺎدى‬
‫و اﺻﻮل اﺳﻼم ﭘﺎﯾﺒﻨﺪ و ﻣﻠﺘﺰم اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻫﺪف ﻣﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫راه اﺳﻼم ﺟﻬﺎد ﮐﻨﻢ‪ ،‬و ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دارى و ﻃﻐﯿﺎن و ﺷﺮ ﻣﺒﺎرزه ﻧﻤﺎﯾﻢ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪهام ﮐﻪ اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ راه ﻧﺠﺎت اﻧﺴﺎﻧﯿﺖ از ﺧﻄﺮ ﺟﻨﮓﻫﺎ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻰﻫﺎ و ﻧﺎﺑﻮدى‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ از ﻫﺎﺟﺮ ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ راه ﻧﺠﺎت اﻧﺴﺎﻧﯿﺖ اﺳﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ دﯾﻨﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ راه ﺣﻞﻫﺎى ﻣﻨﺎﺳﺒﻰ ﺑﺮاى ﻣﺸﮑﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﺳﯿﺎﺳﻰ‬
‫ﻣﻌﺎﺻﺮ اراﯾﻪ ﻣﻰدﻫﺪ‪ ،‬اﺳﻼم ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻓﺮاﮔﯿﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت روح و ﻧﯿﺎزﻫﺎى ﺟﺴﺪ را ﺑﺪون‬
‫اﯾﻨﮑﻪ در ﻫﯿﭻ ﮐﺪام ﺧﻠﻠﻰ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮآورده ﻣﻰﮐﻨﺪ ﻣﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪهاى ﺑﺮاى‬
‫ﺳﻮاﻻت ذﻫﻨﻰ و ﻓﻠﺴﻔﻰ ﺧﻮد ﮐﻪ ﺧﻮاب را از ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ رﺑﻮده ﺑﻮد دﯾﻦ اﺳﻼم را ﯾﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
 ‫‪73‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫ﻫﺎﺟﺮ وﻗﺘﻰ ﮐﻪ از اﺳﻼم ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺳﺨﻨﺶ را درك ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ و اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ و ﮔﺎﻫﻰ ﻋﺒﺎرات اﺳﻼم را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻰ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﻰآورد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎل او ﺧﻮب ﻣﻰداﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﻼم ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ دﯾﻦ‬
‫ﻋﺒﺎدت ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻘﯿﻪ اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﻰ ﮐﺎرى ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺎد از دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎﺟﺮ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﺻﻞ اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ و ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰى اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺪان ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻫﺎﺟﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه روش‬
‫زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ داده اﺳﺖ‪ ،‬اﮐﻨﻮن ﻟﺒﺎس اﺳﻼﻣﻰ ﻣﻰﭘﻮﺷﺪ و ﻧﻤﺎزﻫﺎى ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ را ﺳﺮ‬
‫وﻗﺖ ﺑﺠﺎ ﻣﻰآورد او ﺗﻼشﻫﺎى ﻓﺮاواﻧﻰ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ آﯾﺎت ﻗﺮآﻧﻰ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻧﻤﺎزش را ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻃﺒﯿﻌﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ او ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮاواﻧﻰ از ﻃﺮف دوﺳﺘﺎن و‬
‫ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺎﺟﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺸﮑﻼت در راه ﻋﻘﯿﺪهام‬
‫ﺑﺮاﯾﻢ ﻟﺬت ﺑﺨﺶ اﺳﺖ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﻼم ﻣﺮدان و زﻧﺎن زﯾﺎدى در راه اﺳﻼم ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ آنﻫﺎ از دﯾﻨﺸﺎن‬
‫ﺑﺮﻧﮕﺸﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺮاى ﻣﻦ‪ ،‬اﺳﻼم از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻢﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎى ﻫﺎﺟﺮ ﻓﻘﻂ در اﻣﻮر دﯾﻨﻰ ﺧﻼﺻﻪ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ او ﯾﮏ ﻓﻌﺎل‬
‫ﺳﯿﺎﺳﻰ ﻫﻢ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﻠﺴﻄﯿﻨﻰ ﺑﺎور دارد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ او در ﻣﻮرد ﻇﻠﻤﻰ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺳﺨﻨﺮاﻧﻰ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﻘﯿﻘﺖ‪ ،‬ﻫﺎﺟﺮ ﭘﺪﯾﺪهاى ﺑﻰﻧﻈﯿﺮ اﺳﺖ‪ :‬دﺧﺘﺮ ﺟﻮان آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻰ ﺳﻔﯿﺪ ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫دﻋﻮﺗﮕﺮى ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻗﻀﺎﯾﺎى ﻣﻠﺖ اﺳﻼم در ﺟﺎﻣﻌﻪاى دﻓﺎع ﻣﻰﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪن اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺎﺟﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﻰﺷﻮد و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻣﻰدﻫﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎم او ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻮﯾﮋه ﻣﻠﺖ ﻋﺮب اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﺷﻤﺎ‬
‫روزى ﻣﺸﻌﻞ راه ﺑﺸﺮﯾﺖ ﺑﻮدﯾﺪ ﭘﺲ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺮاﺋﯿﻞ و ﻫﻢ ﭘﯿﻤﺎﻧﺎﻧﺶ ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﻘﺪﺳﺘﺎن‬
‫را ﻏﺼﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻰﺟﻨﮕﻨﺪ ﺿﻌﯿﻒ و ﻧﺎﺗﻮان ﻧﺒﺎﺷﯿﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪74‬‬

‫ﺧﻠﯿﻔﻪ زن ﻧﺎﺗﻮان را ﻧﺠﺎت ﻣﻰدﻫﺪ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﺎدﺷﺎه روم وارد ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدان را ﺷﻬﯿﺪ و زﻧﺎن و‬
‫ﮐﻮدﮐﺎن را اﺳﯿﺮ ﮐﺮد‪ ،‬و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ زﻧﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ او ﻣﻰاﻓﺘﺎدﻧﺪ ﭼﺸﻢﻫﺎﯾﺸﺎن را در‬
‫ﻣﻰآورد و ﮔﻮش و ﺑﯿﻨﻰ آنﻫﺎ را ﻣﻰﺑﺮﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﺘﺼﻢ ﺧﻠﯿﻔﻪ وﻗﺖ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺧﺒﺮ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ‪ ،‬زﻧﻰ ﻫﺎﺷﻤﻰ ﺑﻪ دﺳﺖ روﻣﻰﻫﺎ اﺳﯿﺮ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﻓﺮﯾﺎد زده اﺳﺖ‪» :‬واﻣﻌﺘﺼﲈه«‪ ،‬ﻣﻌﺘﺼﻢ ﺑﻪ دادم ﺑﺮس‪ .‬وﻗﺘﻰ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﺮاى‬
‫ﻣﻌﺘﺼﻢ ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺗﺨﺘﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﻓﺮﯾﺎد زن را ﺟﻮاب داد ﮐﻪ »ﻟﺒﯿﮏ‪،‬‬
‫ﻟﺒﯿﮏ« و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و در ﻗﺼﺮش ﻓﺮﯾﺎد زد‪ :‬ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﻣﺮﮐﺐ ﺧﻮد‬
‫ﺳﻮار ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺒﺪى ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ ﮐﻪ در آن ﺗﻮﺷﻪ راه ﺧﻮد را ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ‬
‫اﺳﺤﺎق ﻗﺎﺿﻰ ﺑﻐﺪاد و ﺷﻌﺒﻪ ﺑﻦ ﺳﻬﻞ را ﺑﺎ ‪ 328‬ﻧﻔﺮ ﻣﺮد ﻋﺎدل ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﮔﻮاه‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ او ﺗﻤﺎم داراﯾﻰ ﺧﻮد را ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﺳﻮم‪ ،‬ﻣﺎل ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد و ﯾﮏ ﺳﻮم در راه ﺧﺪا وﻗﻒ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ و ﯾﮏ ﺳﻮم از ﻏﻼﻣﺎﻧﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﮔﺮوﻫﻰ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺟﻨﮕﻰ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد و در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻐﺮﺑﻰ رود دﺟﻠﻪ اردو زد‪،‬‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻰ ﺟﻨﮓ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ روﻣﯿﺎن‪ ،‬ﺑﺮ آنﻫﺎ ﭘﯿﺮوز ﮔﺸﺖ و روم را ﺷﮑﺴﺖ داد‪.‬‬
‫از اﯾﻦ داﺳﺘﺎن ﻣﻰﺗﻮان ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻘﺎم زن و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ آن در اﺳﻼم ﭘﻰ ﺑﺮد ﻣﻰﺑﯿﻨﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻠﯿﻔﻪ ﻣﻌﺘﺼﻢ ﻫﻤﺮاه ارﺗﺶ ﺧﻮد ﺑﺮاى ﻧﺠﺎت زﻧﻰ ﮐﻪ دﺳﺖ روﻣﻰﻫﺎ اﺳﯿﺮ ﺷﺪه و ﻓﺮﯾﺎد‬
‫ﺑﺮآورده ﮐﻪ او را ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﻧﺪاى آن زن را ﻟﺒﯿﮏ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ و ﺑﺮاى‬
‫رﻫﺎىاش ﺧﻮدش و ﻟﺸﮑﺮﯾﺎﻧﺶ ﺑﺮاى ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﮐﻔﺎر آﻣﺎده ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻰﺟﻨﮕﺪ و زن‬
‫ﻣﻈﻠﻮم را ﮐﻤﮏ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻏﯿﺮت ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ و دﻓﺎع آنﻫﺎ از زﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺮﺑﯿﺖ زﻧﺎن‬

‫ﰲ اﻟﴩــــــق ﻋﻠـــــــﺔ ذﻟــــــﻚ اﻷﺧﻔـــــــﺎق‬ ‫ﻣــــــــﻦ ﱄ ﺑﱰﺑﻴــــــــﺔ اﻟﻨﺴــــــــﺎء ﻓﺈﳖــــــــﺎ‬

 ‫‪75‬‬ ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬

‫آﯾﺎ ﮐﺴﻰ ﭘﯿﺪا ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ زﻧﺎن را ﺑﺨﻮﺑﻰ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ زﻧﺎن‪ ،‬ﻋﻠﺖ‬
‫ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﺷﺮق اﺳﺖ‪.‬‬
‫أﻋـــــــﺪدت ﺷـــــــﻌﺒﺎ ﻃﻴـــــــﺐ اﻷﻋـــــــﺮاق‬ ‫اﻹم ﻣﺪرﺳـــــــــــــــــﺔ إذا أﻋـــــــــــــــــﺪدﲥﺎ‬
‫ﻣﺎدر ﻣﺪرﺳﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ آن را آﻣﺎده ﮐﺮدى ﮔﻮﯾﺎ ﻧﺴﻞ ﭘﺎك ﻧﻬﺎدى ﺳﺎﺧﺘﻪ و آﻣﺎده‬
‫ﻧﻤﻮدى‪.‬‬
‫ﺑــــــــــــﺎﻟﺮ￯ أوراق أﻳــــــــــــﲈ أﻳــــــــــــﺮاق‬ ‫اﻷم روض أن ﺗﻌﻬــــــــــــــﺪه اﳊﻴــــــــــــــﺎ‬
‫ﻣﺎدر ﺑﺎﻏﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ او را ﺑﺎران ﺣﯿﺎء ﺳﯿﺮاب ﮐﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺷﮑﻮﻓﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺷـــــــﻐﻠﺖ ﻣـــــــﺄﺛﺮﻫﻢ ﻣـــــــﺮ￯ اﻷﻓـــــــﺎق‬ ‫اﻷم أﺳــــــــــــــﺘﺎ ﹸد اﻷﺳــــــــــــــﺘﺎذة اﻷوﱃ‬
‫ﻣﺎدر اوﻟﯿﻦ اﺳﺘﺎدى اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎى ﻧﯿﮑﻮﯾﺸﺎن ﺟﻬﺎن را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑــــــﲔ اﻟﺮﺟــــــﺎل ﳚﻠــــــﺲ ﰲ اﻷﺳــــــﻮاق‬ ‫أﻧـــــﺎ ﻻ أﻗـــــﻮل دﻋـــــﻮا اﻟﻨﺴـــــﺎء ﻣـــــﻮاﻓﺮا‬
‫ﻣﻦ ﻧﻤﻰﮔﻮﯾﻢ زﻧﺎن را ﺑﻰﺣﺠﺎب رﻫﺎ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدان در ﺑﺎزارﻫﺎ ﺑﻨﺸﯿﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﳛــــــــﺬرن رﻗﺒﺘــــــــﻪ وﻻﻣــــــــﻦ واﻗــــــــﻲ‬ ‫ﻳـــــــﺪرﺟﻦ ﺣﻴـــــــﺚ اردن ﻻﻣـــــــﻦ وازع‬
‫ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ دﻟﺸﺎن ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﯾﺎ از‬
‫ﮐﺴﻰ ﻫﺮاﺳﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋــــــﻦ واﺟﺒــــــﺎت ﻧــــــﻮاﻋﺲ اﻷﺣــــــﺪاة‬ ‫ﻳﻔﻌﻠـــــــﻦ أﻓﻌـــــــﺎل اﻟﺮﺟـــــــﺎل ﻟﻮاﻫﻴـــــــﺎ‬
‫و ﺑﺎ ﻏﻔﻠﺖ ﮐﺎرﻫﺎى ﻣﺮدان را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻨﺪ و از وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺸــــــــﺌﻮن رب اﻟﺴــــــــﻴﻒ واﳌــــــــﺰارق‬ ‫ﰲ دورﻫـــــــــــﻦ ﺷـــــــــــﺌﻮﳖﻦ ﻛﺜـــــــــــﲑة‬
‫زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﮐﺎرﻫﺎى زﯾﺎدى دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎرﻫﺎى ﺻﺎﺣﺐ ﺷﻤﺸﯿﺮ و‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺟﻨﮕﻰ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﰲ اﳊﺠـــــــﺐ واﻟﺘﻀـــــــﻴﻴﻖ واﻷرﻫـــــــﺎق‬ ‫ﻛـــــــــﻼ وﻻ أدﻋـــــــــﻮﻛﻢ إن ﺗﴪـــــــــﻓﻮا‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮﮔﺰ از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ در ﺣﺠﺎب زﯾﺎده روى ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺑﺮ زﻧﺎن ﻇﻠﻢ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺳﺨﺖﮔﯿﺮى ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﻼم و ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ زن‬ ‫‪76‬‬

‫دوﻻ وﻫــــــﻦ ﻋــــــﲆ اﳉﻤــــــﻮد ﺑــــــﻮاﻗﻲ‬ ‫ﺗﺘﺸـــــــــﻜﻞ اﻷزﻣـــــــــﺎن ﰲ أدوارﻫـــــــــﺎ‬

‫ادوار زﻣﺎﻧﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻰﮔﺬرد اﻣﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ آنﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ ﺟﻤﻮد ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺎﻟﴩــــــــــ ﰲ اﻟﺘﻘﻴﻴــــــــــﺪ واﻷﻃــــــــــﻼق‬
‫ﹼ‬ ‫ﻓﺘﻮﺳــــــــﻄﻮا ﰲ اﳊــــــــﺎﻟﺘﲔ واﻧﺼــــــــﻔﻮا‬
‫از ﻣﯿﺎن دو راه‪ ،‬راه ﻣﯿﺎﻧﻪ را ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﯿﺪ و اﻧﺼﺎف ﮐﻨﯿﺪ زﯾﺮا ﺷﺮ‪ ،‬در ﺳﺨﺖﮔﯿﺮى ﺑﯿﺶ از‬
‫ﺣﺪ و رﻫﺎ ﮐﺮدن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﰲ اﳌــــــــﻮﻗﻔﲔ ﳍــــــــﻦ ﺧــــــــﲑ وﺛــــــــﺎق‬ ‫رﺑـــــﻮا اﻟﺒﻨـــــﺎت ﻋـــــﲆ اﻟﻔﻀـــــﻴﻠﺔ إﳖـــــﺎ‬
‫دﺧﺘﺮان را ﺑﺮ ﺧﻮﺑﻰ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧــــــﻮر اﳍــــــﺪ￯ وﻋــــــﲆ اﳊﻴــــــﺎ اﻟﺒــــــﺎﻗﻲ‬ ‫وﻋﻠــــــــــﻴﻜﻢ إن ﺗﺴــــــــــﺘﺒﲔ ﺑﻨــــــــــﺎﺗﻜﻢ‬
‫و ﺑﺎﯾﺪ دﺧﺘﺮاﻧﺘﺎن از ﻧﻮر ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮ ﺣﯿﺎى ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎﻗﻰ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬