Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 12

‫زانكؤي سلَيماني ‪ //‬بةشي مَيذوو‬

‫تورکیای هاچەرخ لەبارەی‬

‫(دۆخی پێکهاتەکان بەشداری و سیاسی خەباتی‬


‫شوناسپارێزیان)‬
‫ئامادةكردني‪:‬رؤشنا علي نةعمان‬
‫سةرثةرشتيار‪:‬د‪.‬هةردي مةهدي ميكة‬
‫قؤناغي‪ :‬ضوارةم – طروث‪A :‬‬
‫‪26/12/2023‬‬

‫ثَيشةكي‬
‫سةدويةك ساَل بةر ل‪II‬ة ئَيس‪II‬تا دةوَل ةتي توركياي ئَيس‪II‬تا لةس‪II‬ةر دادث‪II‬ةروةري‬
‫خةالف‪II‬ةتي عوس‪II‬ماني ئيس‪II‬الميي ف‪II‬رة ِر ةط‪II‬ةز و ف‪II‬رة زم‪II‬ان ب‪II‬وو‪ ,‬ث‪II‬اش‬
‫سةركةوتني جوَالنةوةي سةربةخؤ خوازي نةتةوةي بةسةر هاوثةيمانةكان و‬
‫‪1‬‬
‫اليةنطراني لة نَيوخؤدا‪ ,‬دام‪I‬ةزرَينرا‪ ,‬ل‪I‬ةو كات‪I‬ةوة ت‪I‬ا ئَيس‪I‬تا دةوَل ةتي توركيا‬
‫بةضةندين قؤناغي جياوازي زؤر ئاَلؤز و ثِر لة هةورازي و سةختي و ئاذاوة‬
‫طَي ِر ي تَيث‪II‬ةِر يوة‪ ,‬ب‪II‬ةهؤي ئ‪II‬ةوةي ض‪II‬ةند كَيش‪II‬ةيةكي قؤن‪II‬اغي بنياتييةوة ك‪II‬ة‬
‫ضارةس‪II‬ةري راس‪II‬ت و ذيران‪II‬ةي ب‪II‬ؤ رةض‪II‬او ن‪II‬ةكراوة ك‪II‬ة ت‪II‬ا ئ‪II‬ةم كات‪II‬ةش‬
‫ماوةتةوة‪.‬‬
‫ماوةي نَي وان دامةزران‪II‬دني توركياي هاوض‪II‬ةرخ ت‪II‬اكو ناوةِر اس‪II‬تي س‪II‬ةدةي‬
‫بيستةم قؤناغَيكة كة تَييدا ئ‪II‬ةو دةوَلةت‪II‬ة لةس‪II‬ايةي ب‪II‬يري كةمالييزم‪II‬دا بناغ‪II‬ةو‬
‫ضوارض ‪َI‬يوةي ذيان ب‪II‬ةرةوثَيش ض‪II‬ووني خ‪II‬ؤي لةكؤمةَلط‪II‬ةدا ِر ةن‪II‬ط ِر َي ذ‬
‫كردوة‪ ,‬كة دابِر ان لة ِر اب‪I‬ردوي ئيس‪I‬المي و رؤذه‪I‬ةَالت خؤيان دورخس‪I‬تةوة‬
‫لةو دوانة و هةَليان كوتا بةرةو ئ‪II‬ةوروثاو ِر ؤذئ‪II‬اوا‪ ,‬ه‪II‬ةروةها طرتن‪II‬ة ب‪II‬ةري‬
‫سياسةتَيكي نةتةوةي سيكؤالريستي توند و تيذ ل‪II‬ة ِر َيط‪II‬ةي حوكم‪II‬ةتَيكي تاك‪II‬ة‬
‫ثارتيي خؤسةثَين كة بة هَيز و سةثاندن سةرجةم دةوَل ةت و كؤمةَلط‪II‬ةي ورد‬
‫وخ‪II‬اش دةك‪II‬رد بَيئ‪II‬ةوةي دةرف‪II‬ةتَيكي ئ‪II‬ةوتؤ ب‪II‬ؤ ثارت‪II‬ةكاني ديك‪II‬ةو تَيِر وانيني‬
‫سياسي جياواز هةبَيت كة بتوانَيت لةوماوةيةدا نةك هةر دةسةَالت ل‪II‬ة ث‪II‬ارتي‬
‫كؤماري طةل بوو‪ ,‬بةَلكو تةواوي ئةم قؤناغة تاكة ثارتي دةس‪II‬ةَالت دارب‪II‬وو‪,‬‬
‫تةنان‪II‬ةت وةك بةش‪II‬داررو هاوبةش‪َII‬يكيش ئ‪II‬ةو دةرفةت‪II‬ة ه‪II‬ةر ط‪II‬يز ثةيدا‬
‫نةبووضونكة كةماليستةكان بةياسا ه‪II‬ةموو ه‪II‬زر و بيروبؤض‪II‬ونَيكي جياواز‬
‫لةخؤيان قةدةغةكردبوو بةبيانووي ئةوةي كة جياوازي نةتةوةي مةزهةبي و‬
‫ضينايةتي ثةيدا دةبيت‪.‬‬

‫ميتؤدي توَيذينةوةكةم‪:‬‬
‫هؤكار هةَلبذاردني ئةم توَيذينةوة‪:‬‬
‫‪.1‬خولياي خؤم بوة بؤ ناسيني حيزبةناودارةكاني توركيا‬
‫‪.2‬ناساندني حيزبةكان وةكو خؤي و سةرهةلدانيان‬
‫‪.3‬ويستومة كةلَينَيكي بضوكيش بَيت لة كتيبخانةي كوردي ثِري‬
‫بكةمةوة‬

‫‪2‬‬
‫كَيشةي توَيذينةوةكةم‬
‫‪.1‬نةبووني سةرضاوةي كتَيبي كوردي ثَيويست‬
‫‪.2‬هةندَيك جار بةروار بةكاملي ديارنية يان كةسةكة وةك‪II‬و ثًيويس‪II‬ت‬
‫نةناسَينراوة‪.‬‬
‫هةوَلةكاني ثَيشوو تر‪:‬‬
‫هةوَلم داوة باس‪II‬ي حيزب‪II‬ةكان ئةوان‪II‬ةي ك‪II‬ة خ‪II‬اوةن ثَيط‪II‬ةو كورس‪II‬ين‬
‫بةش ‪َI‬يوةيةكي ث‪II‬وخت باس‪II‬بكةم ب‪II‬ةَالم ن‪II‬ةمتواني سةرض‪II‬اوةي كتيبي‬
‫كورديم دةست بكةوَيت لةسةريان ناضار ثشتم بةس بة سةرض‪II‬اوةي‬
‫عةرةبي‪ ,‬لةوانةش‪:‬‬

‫مةنهجي توَيذينةوة‪:‬‬
‫م‪III‬ةنهجَيكي مَي ذويم ب‪III‬ةكارهَيناوة ن‪III‬اوي ح‪III‬يزب و دامةزرَين‪III‬ةرو‬
‫بةرواري دروست بوون‪.‬‬
‫ثالني توَيذينةوةكةم‪ :‬ثَيكهاتووة لة دووبةش و ثَيشةكي و دةرئةنجام‬
‫بةشي يةكةم‪:‬ئةو حيزبانةي خاوةن كورسين و دةس‪II‬ةَالتيان طرتوةت‪II‬ة‬
‫دةست‬
‫باسي يةكةم‪ :‬حيزبي داد و طةشة ثَيدان‬
‫باسي دوةم ‪ :‬ثارتي طةلي كؤماري‬
‫بةشي دوةم‪ :‬ئةو حزبانةي خاوةن كورسين و دةسةَالتيان نةطرتوةت‪II‬ة‬
‫دةست‬
‫باسي يةكةم‪ :‬ثارتي ديموكراتي طةالن(هةدةثة) ‪HDP‬‬
‫دوةم ‪ :‬ثارتي بزوتنةوةي ناسيؤناليست(مةهةثة) ‪MHP‬‬ ‫باسي‬

‫‪3‬‬
‫باسي سَييةم‪ :‬ثارتي ‪iyi PARTI‬‬
‫دةرئةنـجام‪:‬‬

‫بةشي يةكةم‪:‬‬
‫ئةو حيزبانةي خاوةن كورسين و دةسةَالتيان‬
‫طرتوةتة دةست‬
‫ثَيكهاتةي حيزبةكان و دؤخيان‬
‫ذمارةي حيزبة سياسيةكاني توركيا دةطاتة ‪122‬حيزب بة شَيوةيةكي‬
‫فةرمي‪ ,‬بةوشَيوةي كة داواكاري طشتي سةربة(دادطاي باَالية)‬
‫ِر ووني كردوةتةوة لة مانطي يةكي ساَلي ‪2023‬‬
‫بةَالم لة ثةِر لةماندا(‪)5‬ثَينج حيزبي طةورة خاوةني كورسين و‬
‫ضاكسازي دةستوري توركيا دةكةن ئةوانيش‪:‬‬

‫يةكةم‪ :‬حيزبي داد و طةشة ثَيدان(ئاكةثة)‪AK PARTI :‬‬

‫لةدواي بةشبةشبوني حيزبي(فةزيلة) حيزبي داد و طةشةثَيداني لَي‬


‫دروست بوو لة ‪14‬مانطي دوو‪ ,2001‬لةناو ‪193‬حيزبي سياسي‬
‫‪4‬‬
‫ضوةتة ناو سياسةتي توركياوة‪ ,‬هةميشة ئةم سَي دروشمة‬
‫‪1‬‬
‫دةلَينةوة(ديموكراسي‪ ,‬يةكِر يزي‪ ,‬ثَيشكةوتن)‪.‬‬
‫لة ساَلي ‪ 2002‬عبدهللا غل كرا بةسةرؤكي ئةم حيزبة (‪-2002‬‬
‫‪)2003‬‬
‫ِر ةجةب تةيب ئةردؤغان هةَلبذَيردرا بة سةرؤكي ئةم حيزبة لة‬
‫ساَلي ‪2003‬بؤ ساَلي ‪2014‬‬
‫احمد داود ئؤغَلؤ هةَلبذَيردرا بة سةرؤكي حيزبي دادو طةشةثَيداني‬
‫لة ساَلي ‪2014‬بؤساَلي ‪2016‬‬
‫بن علي يةَلدرم هةلبذَيردرا بة سةرؤك حيزب لة ساَلي ‪2016‬تا‬
‫ساَلي ‪2018‬‬
‫لةثاشان لة سالي ‪ 2018‬بؤ جارَيكي ديكة رةجةب تةيب ئةردؤغان‬
‫‪2‬‬
‫هةلبذَيردرايةوة بةسةرؤكي ئةم حيزبة تاوةكو ئَيستا سةرؤك حيزبة‬
‫دؤخي سياسي و ثَيكهاتةيان‪:‬‬
‫حيزبي دادثةروةري و طةشة ثَيدان تا ئَيستا بةهَيزترين حيزبن لة ناو‬
‫ثةِرلةمان‪II‬دا ك‪II‬ة خ‪II‬اوةني ‪285‬كورس‪II‬ين ل‪II‬ةكؤي ‪600‬كورس‪II‬ي‪ ,‬ل‪II‬ةو‬
‫ِرؤذةيةوة دروس‪II‬ت ب‪II‬وون ت‪II‬ا ئَيس‪II‬تا تووش‪II‬ي شكس‪II‬ت ن‪II‬ةبوون ل‪II‬ة‬
‫هةَلبذاردندا‪.‬‬
‫ئةم حيزبة ناسراوة ب‪I‬ةوةي ح‪I‬يزبَيكي ديموكراس‪I‬ية شوناس‪I‬ي خ‪I‬ؤي ثاراس‪I‬توة‬
‫وةك‪III‬و ح‪III‬يزبي‪ِ:‬ر اس‪III‬ت ِر ةويش‪ :‬دةردةك‪III‬ةوَيت وةك‪III‬و ض‪III‬ؤن ل‪III‬ة س‪III‬اَلي‬
‫‪2018‬لةط‪II‬ةَل ح‪II‬يزبي‪:‬جوَل ةي نةت‪II‬ةوةي‪ :‬ب‪II‬وة ه‪II‬ةروةها خ‪II‬ؤي هاوش ‪َI‬يوةي‬
‫ح‪II‬يزبي‪ :‬ب‪II‬اَلي ئيس‪II‬المي‪ :‬نوان‪II‬دوة وة خ‪II‬ؤي ثاراس‪II‬توة ل‪II‬ة ب‪II‬ةكارهَيناني ئ‪II‬اين‬
‫بؤخزم‪II‬ةتكردني خ‪II‬ؤي ثَييان واية ثَيويس‪II‬ت ناك‪II‬ات خؤيان ب‪II‬ةوة بناس ‪َI‬ينن‬
‫حيزبَيكي ئيسالميين‪ ,‬ئةم حيزبة ِر َي زي ئ‪II‬ازاد ئ‪II‬ايني و بؤض‪II‬ونة جياوازةك‪II‬ان‬

‫‪ -1‬جتربة حزب العدالة والتنمية يف احلكم‪ ,‬برهان الدين ضوران‪ ,‬علي أصالن‪-‬رمضان يلدرم‪ ,‬مركز‬
‫الدراسات السياسية واالقتصادية واالجتماعية‪ ,2018 ,‬ص‪8‬‬
‫‪-2‬تركيا اليت عرفت‪ ,‬مصطفى حممد طحان‪ ,2006 ,‬ص‪356‬‬
‫‪5‬‬
‫دةطرَيت وةكراوةية بةِر وي جيهاندا هةروةها سياسةتةكةي خؤي بنيات ن‪II‬اوة‬
‫لةس‪II‬ةر لَيب‪II‬وردةي و طفتوطؤئ‪II‬ةم حيزب‪II‬ة دذنية ب‪II‬ة حيزب‪II‬ة ئؤثؤزيس‪II‬ؤنة‬
‫س‪II‬يكؤالرةكان وة دذيش نية ب‪II‬ةو مةبدةئان‪II‬ةي سياس‪II‬ةتي توركياي لةس‪II‬ةر‬
‫دةِر وات‪ ,‬جةخت لةيةكطرتوي توركيا دةكاتةوة لةطةَل ئةوروثا‬

‫باسي دوةم ‪ :‬ثارتي طةلي كؤماري‬


‫ثارتي طةلي كؤماري(جةهةثة) ‪CHP‬‬

‫طةورةترين حيزبي معارةزةية و حيزبي دوةمة لةثةِر لةماندا كةخاوةني‬


‫‪134‬كورسية سةرؤكةكةي (كمال كلضدار ئؤغلؤ)ية‪.‬‬
‫ئةم حيزبة دروستكراوة لةالية(كةمال ئةتا تورك)يةكةم سةرؤكي جمهوري‬
‫توركيا‪ ,‬بةروارةكةي دةطةرَيتةوة بؤ ‪9‬ئةيلولي‪ ,1923‬ثَيش ئةوةي‬
‫جمهوريةتي توركيا ِر ابطةيةنن‪ ,‬وة جمهوريةتي توركيا راطةيةنرا لة‬
‫‪3‬‬
‫‪9‬ئةيلولي ‪.1923‬‬

‫زؤر هةوَليان داوة وتاري سياسيان بطؤِرن بةتايبةت دواي ئةوةي‬


‫لةساَلي ‪ 2016‬ئينقالبيكي سةربازي سوثا رويدا بةَالم فةشةلي هَينا و‬
‫سةركةوتوو نةبوو هةروةها (كَلضدار ئوغلو)داواي لَيبوردنَيكي‬
‫‪4‬‬
‫بةئاشكرا ِر اطةياند بةناوي حيزبةكةيةوة‪.‬‬
‫بيروبؤضونةكانيان بة بيروبؤضووني(كةماليةكان)ناسراوة ضونكة‬
‫دراوةتة ثاَل كةسي يةكةمي حيزب ‪,‬ثَييان واية خؤيان ميراتطري‬
‫دةسةَالتن‪ ,‬لةبةرئةوةي جمهوري توركيان دامةزراندوةو سيكؤالرن‬
‫ئَيستا بة خؤيان دةلَين‪(:‬حيزبي ديموكراسي وكؤمةَاليةتي نوَي )‪.‬‬

‫‪ -3‬الصحوة االسالمیة منطلق االصالة واعادة بناء على طریق اهلل‪ ,‬أنور اجلندي‪ ,‬دار االعتصام‪ ,‬ص‪28‬‬
‫‪ -4‬جتربة حزب العدالة والتنمية يف احلكم‪ ,‬برهان الدين ضوران‪ ,‬ص‪10‬‬
‫‪6‬‬
‫بةشي دوةم‪:‬‬
‫ئةو حزبانةي خاوةن كورسين و دةسةَالتيان نةطرتوةتة دةست‬
‫باسي يةكةم‪ :‬ثارتي ديموكراتي طةالن(هةدةثة) ‪HDP‬‬

‫دوةم ‪ :‬ثارتي بزوتنةوةي ناسيؤناليست(مةهةثة) ‪MHP‬‬ ‫باسي‬

‫باسي سَييةم‪ :‬ثارتي ‪iyi PARTI‬‬

‫‪7‬‬
‫بةشي دوةم‪:‬‬
‫باسي يةكةم‪ :‬ثارتي ديموكراتي طةالن(هةدةثة) ‪HDP‬‬
‫سُييةم‪:‬ثارتي ديموكراتي طةالن(هةدةثة) ‪HDP‬‬
‫ئةم حيزب‪II‬ة دام‪II‬ةزراوة ل‪II‬ة ‪15‬تش‪II‬ريني يةك‪II‬ةم ‪ ,2012‬جوَلةيةكي باش‪II‬ي‬
‫هةية لة رؤذهةَالت توركياو خؤرئاواي ئةم حيزبة رويةكي سياسي هةية‬
‫هةية كةسةر بة ثارتي كرَيكاراني كوردستان ئ‪II‬ةويش دامةزرَينةرةك‪II‬ةي‬
‫عبدهللا ئؤجةالنة لة ئَيستادا طيراوة لةتوركيا كة كؤم‪II‬ةلَيك ت‪II‬اواني ت‪II‬يرؤر‬
‫َل ‪5‬‬
‫دراوةتة ثا ي‪.‬‬
‫لة ئَيستادا ئةم حيزبة خاوةني دوو سةرؤكة لةيةك كاتدا ئةوانيش‪:‬‬
‫‪.1‬مدحن سنجار‬
‫‪.2‬برفين بولدان‬
‫ب‪III‬ةهَيزي دوةمي مع‪III‬ارةزة دادةن‪III‬رَيت‪ ,‬ه‪III‬ةروةها ب‪III‬ة س‪َIII‬ييةم ح‪III‬يزبي‬
‫‪6‬‬
‫ثةِر لةماني دادةنرَيت كة خاوةني ‪56‬كورسي ثةِر لةمانية‪.‬‬

‫باسي دوةم‪:‬‬
‫ثارتي بزوتنةوةي ناسيؤناليست(مةهةثة) ‪MHP‬‬

‫‪ - 5‬صعود وهبوط مبادرات السالم الكردية‪ ,‬جامعة ابن خلدن‪-‬تركيا‪ ,‬طلح‪UU‬ة كوس‪UU‬ا‪ ,‬ش‪UU‬تاء‪ ,2017-‬ص‬
‫‪131‬‬
‫‪ - 6‬جملة تركيا‪ ,‬سياسة حزب الشعوب الدميقراطي(‪)HDP‬جتاه الشرق األوسط‪ ,‬إبراهيم آيدن‪ ,‬اجمللد‪,3:‬‬
‫العدد‪-10:‬فرايرب‪ ,2023-‬ص‪46‬‬
‫‪8‬‬
‫ضوارةم‪ :‬ثارتي بزوتنةوةي ناسيؤناليست(مةهةثة) ‪MHP‬‬

‫ح‪II‬يزبَيكي ِراس‪II‬ت رةوي نةت‪II‬ةوةي ل‪II‬ة ‪9‬ش‪II‬وبات ‪1969‬دام‪II‬ةزراوة‬


‫لةاليةن ألب أرس‪II‬الن ت‪II‬وركش ك‪II‬ة ئةفس‪II‬ةرَيكي ثَيش‪II‬وي س‪II‬وثاي‬
‫توركياية ‪ ,‬لة ئَيستادا كةسي يةكةمي حيزب دولت بهشتلي‪.‬‬
‫ئ‪II‬ةم حيزب‪II‬ة ل‪II‬ة ئَيس‪II‬تادا ل‪II‬ة ثةِرلةمان‪II‬دا ض‪II‬وارةم ح‪II‬يزبي ب‪II‬ةهَيزة‬
‫كاخاوةني ‪48‬كورسية‬
‫ئةم حيزبة دذة بة ثَي داني م‪II‬افي ك‪II‬ورد ل‪II‬ة سؤش‪II‬يال ميديا و خوَين‪II‬دن‬
‫هةروةها دذة بةيةك طرتن لةطةَل ئةوروثايا‪.‬‬
‫ه‪II‬ةروةها ئ‪II‬ةم حيزب‪II‬ة زياتر م‪II‬ةيلي ب‪II‬ةرةو س‪II‬وثاية‪ ,‬ئ‪II‬ةم حيزب‪II‬ة‬
‫‪7‬‬
‫بةوةناسراو"نةتةوةثةرةستَيكي زؤر توندن)‪.‬‬
‫تا ئَيستا سَي جار بةشداري حوكمةتيان كردوة‪.‬‬

‫باسي سَييةم‪ :‬ثارتي ‪iyi PARTI‬‬


‫ثَينجةم‪iyi PARTI:‬حزب اجليد (وسط – ميني)‬

‫ئةم حيزبة بةناو حزبي(خَيريشةوة)نــاســراوة‪ ,‬كة حيزبَيكي ليبراَلي‬


‫مام ناوةندي نةتةوةي توركية‪ ,‬بة سَييةم حيزبي معارةزة دادةنرَيت‪.‬‬
‫دامةزرَين‪II‬ةري ئ‪II‬ةم حيزب‪II‬ة(مـيرال أكش‪II‬ينار) دواي دابةش‪II‬بووني‬
‫حيزبي‪ ...‬لة ساَلي ‪2017‬دروست بووة‬

‫‪ -7‬مواقف األحزاب الرتكية من السوريني القميمني يف تركيا وقضاياهم‪ ,‬مركز حرمون للدراسات‬
‫الـمعاصرة‪ ,‬مسري العبداهلل‪-‬حممد طاهر أوغلو‪ -‬متوز‪/‬يوليو‪ ,2022-‬ص‪25‬‬
‫‪9‬‬
‫ئةم حيزبة خاوةني ‪ 37‬كورسية لة ثةِر لةماني توركيا‪ ,‬لةو حيزبانةية‬
‫‪8‬‬
‫بةدةوام هةوَلي لةوةية كة توركيا بِرواتة يةكَيتي ئةوروثا‪.‬‬

‫دةرئةنجام‪:‬‬
‫لةثاش باسكردني دروست بوني حيزبةكان و بارودؤخ و ثَيطةيان‬
‫دةطةين بة كؤمةَلَيك دةرئةنجام لةوانةش‪:‬‬
‫حيزبي دادو طةشةثَيدان‪ :‬يةكةم حيزبي دةسةَالت و خاوةني( ‪)285‬‬
‫كورسية‪ ,‬لةئَيستادا كةسي يةكةمي حيزب رةجةب تةيب ئةردؤغان‪.‬‬
‫جةهةثة‪ :‬حيزبي دوةمي ثةرِلةمانة خاوةني ‪134‬كورسين سةرؤكةكةي‬
‫كمال كلضدار اوغلو‬
‫سييةمي ثةرِلةمانة خاوةني ‪56‬كورسية‪ ,‬دوسةرؤكي‬
‫هةدةثة‪ :‬حيزبي َ‬
‫هةية مدحن سنجار‪,‬برفين بولدان‬
‫مةهةثة‪:‬حزبي ضوارةمي ثةرِلةمانة خاوةني ‪48‬كورسية‪ ,‬كةسي يةكةمي‬
‫حيزب دولت بهشتي‬

‫‪ -8‬مواقف األحزاب الرتكية من السوريني القميمني يف تركيا وقضاياهم‪ ,‬مركز حرمون للدراسات‬
‫الـمعاصرة‪ ,‬مسري العبداهلل‪-‬حممد طاهر أوغلو‪ -‬متوز‪/‬يوليو‪ ,2022-‬ص‪29‬‬
‫‪10‬‬
‫ثةرلةمانة خاوةني ‪37‬كورسية‪,‬‬
‫‪ :iyi PARTI‬حيزبي ثيَنجةم ِ‬
‫دامةزرينةرةكةي ميرال أكشينار‬
‫َ‬

‫سةرضاوة‬
‫جترب‪UU‬ة ح‪UU‬زب العدال‪UU‬ة والتنمي‪UU‬ة يف احلكم‪ ,‬بره‪UU‬ان ال‪UU‬دين ض‪UU‬وران‪ ,‬علي‬ ‫‪.1‬‬
‫أص ‪UU‬الن‪-‬رمض ‪UU‬ان يل ‪UU‬درم‪ ,‬مرك ‪UU‬ز الدراس ‪UU‬ات السياس ‪UU‬ية واالقتص ‪UU‬ادية‬
‫واالجتماعية‪.2018 ,‬‬
‫تركيا اليت عرفت‪ ,‬مصطفى حممد طحان‪.2006 ,‬‬ ‫‪.2‬‬
‫الصحوة االسالمیة منطلق االصالة واعادة بن‪UU‬اء على طریق اهلل‪ ,‬أن‪UU‬ور‬ ‫‪.3‬‬
‫اجلندي‪ ,‬دار االعتصام‬
‫صعود وهبوط مبادرات السالم الكردية‪ ,‬جامع‪UU‬ة ابن خل‪U‬دن‪-‬تركي‪UU‬ا‪,‬‬ ‫‪.4‬‬
‫طلحة كوسا‪ ,‬شتاء‪.2017-‬‬
‫جمل ‪UU U‬ة تركي ‪UU U‬ا‪ ,‬سياس ‪UU U‬ة ح ‪UU U‬زب الش ‪UU U‬عوب ال ‪UU U‬دميقراطي(‪)HDP‬جتاه‬ ‫‪.5‬‬
‫الشرق األوسط‪ ,‬إبراهيم آيدن‪ ,‬اجمللد‪ ,3:‬العدد‪-10:‬فرايرب‪.‬‬
‫مواق‪UU U U U U‬ف األح‪UU U U U U‬زاب الرتكي‪UU U U U U‬ة من الس‪UU U U U U‬وريني القميمني يف تركي‪UU U U U U‬ا‬ ‫‪.6‬‬
‫وقض ‪UU‬اياهم‪ ,‬مرك ‪UU‬ز حرم ‪UU‬ون للدراس ‪UU‬ات الـمعاصرة‪ ,‬مسري العبداهلل‪-‬‬
‫حممد طاهر أوغلو‪ -‬متوز‪/‬يوليو‪.2022-‬‬

‫‪11‬‬
‫ثَيِر ست‬
‫ثَيشةكي‪2................................................................................‬‬
‫بةشي يةكةم‪:‬ئةو حيزبانةي خاوةن كورسين و دةسةَالتيان طرتوةتة‬
‫دةست‪4................‬‬
‫باسي يةكةم‪ :‬حيزبي داد و طةشة ثَيدان‪5..................................................‬‬
‫باسي دوةم ‪ :‬ثارتي طةلي كؤماري‪7.......................................................‬‬
‫بةشي دوةم‪ :‬ئةو حزبانةي خاوةن كورسين و دةسةَالتيان نةطرتوةتة‬
‫دةست‪8...............‬‬
‫باسي يةكةم‪ :‬ثارتي ديموكراتي طةالن(هةدةثة) ‪HDP..................................‬‬
‫‪.9‬‬
‫باسي دوةم ‪ :‬ثارتي بزوتنةوةي ناسيؤناليست(مةهةثة)‬
‫‪MHP.........................10‬‬
‫باسي سَييةم‪ :‬ثارتي ‪iyi PARTI....................................................11‬‬
‫دةرئةنـجام‪12...........................................................................:‬‬
‫سةرضاوةكان‪13..........................................................................‬‬

‫‪12‬‬

You might also like