Professional Documents
Culture Documents
Urazy - Wykłady1
Urazy - Wykłady1
WYDUPCAĆ DO NAUKI
Białek na 100%
XD
to nie jau
A kto kurwa
nawet lepiej
to zadanie egzaminacy
• Stopy baletnicy
• Stłuczenia
• Złamania
• Skręcenia/zwichnięcia stawów
FAZA 1
Protokół RICE (Odpoczynek, Lód/Chłodzenie, Kompresja, Uniesienie)
Chłodzenie
Za Przeciw
PRICE
Ochrona
Odpoczynek
• Wskazane jest ograniczenie niepotrzebnych w tym momencie ruchów i, jeśli to możliwe, nie
używanie uszkodzonej część ciała
Chłodzenie
• Nigdy nie kładziemy lodu lub kompresów na gołą skórę, ale zabezpieczamy ją materiałem
aby nie doprowadzić do odmrożenia.
Zasady ochładzania:
1 dzień - chłodzenie 1/2h, przerwa 1 1/2h,
2 dzień - chłodzenie 1/2h, przerwa 3 1/2h,
3 dzień - chłodzenie 1/2h, przerwa 5 1/2h;
Okres trzech dni to przybliżony czas potrzebny na zejście opuchlizny i wchłonięcia się
wysięku. Dodatkowo można zastosować maści przeciwzapalne.
Ucisk
Uniesienie
• W miarę możliwości uszkodzoną część ciała powinno się trzymać jak najczęściej uniesioną
powyżej poziomu serca
MEAT
• Środki przeciwbólowe (Analgetics) –Nie zaleca się stosowania leków przeciwzapalnych, które
mogą wyhamować gojenie się urazu.
• Fizjoterapia (Treatment)
Police
• Protokół MEAT dotyczy głównie ścięgien i więzadeł, w przypadku mięśni sensowniej jest
stosować zasadę POLICE (Protect, OptimalLoading, Ice, Compress, Elevate).
• Mięśnie są lepiej ukrwione i w ich przypadku stosowanie np. lodu nie spowolni procesu
leczenia. Poza tym w przypadku mięśni istnieje ryzyko wystąpienia zespołu ciasnoty
przedziałów. Zespół ten występuje gdy dochodzi do wzrostu ciśnienia w przegrodzie
międzymięśniowej, która zawiera mięśnie, nerwy i naczynia krwionośne. Może dojść
do trwałego uszkodzenia mięśni i nerwów.
II faza-powrotu funkcji
● Ćwiczenia stabilizacyjne
● Wzmacnianie:
o izometryczne
o koncentryczne
o ekscentryczne
o izokinetyczne
● Kombinacja skurczów
Badanie palpacyjne :
• START :
• Symptomy
• Tkliwość tkanki
• Asymetria
• Ruchomość
• Jest to technika relaksacji mięśnia (z rozciąganiem lub bez) – jest to mechanizm zwiększania
tolerancji na rozciąganie.
• Napięcie izometryczne agonistów (PIR) może być bardziej korzystne raczej w stanach
przewlekłych niż w ostrym okresie dysfunkcji np. podczas rehabilitacji gdy występuje
skrócenie mięśni.
• Gdy próbuje się napiąć skrócony mięsień znajdujący się w ostrym okresie uszkodzenia,
napięcie to może powiększać już istniejące uszkodzenie włókien, zwiększać obrzęk i objawy
bólowe, w mięśniu może też wystąpić spazm (kurcz). Dlatego bardziej logiczne wydaje się
napięcie antagonistów takiego mięśnia (RI).
Metodologia PIR/IR:
4.Prosimy pacjenta o napięcie mięśnia z siłą nie przekraczającą 30% siły maksymalnej
5.Napięcie trwa 5-15 s, staw jest w bezruchu (napięcie izometryczne), pacjent swobodnie
oddycha
7.Po rozluźnieniu powoli doprowadzamy mięsień do nowej bariery tkankowej (biernie lub
czynnie)
UWAGI:
• Bariera w terapii TEM to pierwsza pojawiająca się oznaka oporu, w której obrębie pojawia się
pierwsze wrażenie napięcia. Jest to miejsce, w którym dalszy ruch będzie powodował
rozciągnięcie niektórych włókien zajętych mięśni. W TEM to właśnie w tym miejscu wykonuje
się napięcie izometryczne (agonistów czy antagonistów) w fazie ostrej lub tuż przed tym
punktem w przypadku problemów chronicznych.
• Zgrubienia wielkości ziarenek ryżu-efekt wsunięcia się aktyny z miozyną, upośledzenie filtracji
i obrzęk
MASAŻ FUNKCYJNY
• T stabilizuje tkanki jedną ręką a drugą ręką wykonuje biernie ruch w stawie
• Po wykonaniu ruchu ponownie przykłada się nacisk w tym samym lub innym miejscu.
MASAŻ POPRZECZNY
• Po 5 dniach od urazu
ROZLUŹNIANIE MIĘŚNIOWO-POWIĘZIOWE
• Formy:
• Masaż tkanek głębokich
• Pośrednie i bezpośrednie
Wykład 2
• Ostry lub przewlekły ból w dolnej części pleców, który nasila chodzenie, ruch, i wyprostne
pozycje kręgosłupa,
• Rwa kulszowa: bardzo siny, ból do nogi lub stopy, szczególnie podczas chodzenia,
• W ciężkich przypadkach osłabienie nogi (niedowład), opadanie stopy i utrata kontroli nad
zwieraczami.
Podczas chodzenia występuje ból krzyża i rwa kulszowa. Jest to chromanie neurogenne, które różni
się od chromania naczyniowego. Aby ból ustąpił, pacjent musi usiąść, pochylić się, przykucnąć. Inne
pozycje nie przynoszą ulgi. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów zwężenia kanału
kręgowego i otworów międzykręgowych.
chromanie neurogenne
cecha choroba naczyń krwionośnych
(stenoza)
podnoszenie ciężkich
nasila dolegliwości nie ma wpływu
przedmiotów
blednięcie stóp przy
nieobecne obecne
podnoszeniu nóg do góry
Kręgozmykspondylolisteza
• Wyróżnia się pięć stopni. Skala dotyczy procentowej utraty kontaktu trzonów kręgów (I°-25%,
II-50%, III-75%, IV-100%, V->100%)
Gorset Jewetta
Objawy
• Niestabilność
• Typ1-dysplastyczny, wrodzony
• Typ 3- zwyrodnieniowy
• Rzadko postępuje w wieku dorosłym, objawy nie nasilają się. Postęp może wynikać ze zmian
zwyrodnieniowych.
• Ból, brak skuteczności leczenia zachowawczego 6-12 mc-y oraz postęp zsunięcia u młodzieży
(zwłaszcza >50%)jest wskazaniem do leczenia operacyjnego.
Objawy
Korzeniowe Rzekomokorzeniowe
Badanie neurologiczne
• Badanie czucia:
⮚ Tempertura
⮚ Wibracje
⮚ Ból
⮚ Dyskryminacja dwupunktowa
⮚ Dotyk
• Badanie mm wskaźnikowych • Adiadochokineza
• Niezborność ruchu-ATAKSJA
Ból neuropatyczny
• Ból neuropatyczny opisywany jest również jako ból podobny do rażenia prądem
elektrycznym.
Wykład 3
• Przebieg:
• 0-4 tyg. Faza ostra, PRICE, fizykoterapia: krioterapia, UD, laseroterapia, pole
magnetyczne
Faza 2-sztywnienie-3-18mcy
• Zmniejszenie dolegliwości bólowych
• Ograniczenie siły
Planowanie kinezyterapii:
• Ćwiczenia izometryczne
• typ 1 SLAP – strzępienie się obrąbka stawowego górnego na skutek zmian zwyrodnieniowych,
brak uszkodzenia ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego do obrąbka (prawidłowe
zakotwiczenie mięśnia),
• typ 2 SLAP – zakotwiczenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego na panewce ulega
odciągnięciu,
• typ 3 SLAP – rozerwanie typu „rączka od wiaderka” obrąbka górnego bez uszkodzenia
przyczepu głowy długiej mięśnia dwugłowego,
• typ 4 SLAP – uszkodzenie podobne jak w typie 3, dodatkowo oderwany obrąbek i ścięgno
ulegają przemieszczeniu do stawu.
Dyskineza łopatki
• Biorąc pod uwagę położenie łopatki na klatce piersiowej w pozycji neutralnej lub podczas
ruchu unoszenia ramienia, wyróżniamy trzy typy dyskinezy:
Wykład 4
● Przebieg:
4. Gałąź głęboka wnika pomiędzy dwie części mięśnia odwracacza. Poniżej dolnej
krawędzi tego mięśnia zmienia swoją nazwę na nerw międzykostny tylny (nervus
interosseus posterior) i osiąga powierzchnię błony międzykostnej.
Unerwienie ruchowe:
● Trójgłowy ramienia
● Łokciowy
● Odwracacz
● Ramienno-promieniowy
● Prostownik placów
Unerwienie czuciowe:
● Uszkodzenie części bliższej: kule pachowe (niedowład trójgłowego ramienia), złamanie trzonu
kości ramiennej, „porażenie sobotniej nocy”
● Zespól odwracacza: brak ręki opadającej i zaburzeń czucia, porażenie niektórych mięśni
(prostowniki kciuka, odwodziciel długi kciuka, prostownik palców, prostownik wskaziciela,
prostownik łokciowy nadgarstka)
Nerw pośrodkowy
● Pęczek przyśrodkowy części podobojczykowej splotu ramiennego C6-Th1
● Przebieg:
Biegnie miedzy zginaczem powierzchownym i głębokim palców, przechodzi pod troczkiem zginaczy
w kanale nadgarstka.
Unerwienie ruchowe:
● M. nawrotny obły
● Dłoniowy długi,
● Nawrotny czworoboczny
● Przeciwstawiacz kciuka
Unerwienie czuciowe:
● 3,5 palca od strony dłoniowej
Miejsca uszkodzeń
Nerw łokciowy
● Pęczek przyśrodkowy części podobojczykowej splotu ramiennego C8-Th1
● Przebieg:
1. Między pochyłym przednim a środkowym, pod obojczykiem i m. piersiowym
mniejszym.
6. Osiągając poziom nadgarstka, przechodzi przez kanał Guyona. W kanale Guyona nerw
łokciowy dzieli się na gałąź powierzchowną i głęboką.
Unerwienie ruchowe:
● Mm. Międzykostne
● Mm. Glistowate 3 i 4
● Przywodziciel kciuka
Unerwienie czuciowe:
Miejsca uszkodzeń:
● Pacjenci z łokciem tenisisty najczęściej zgłaszają ból bocznej strony łokcia z promieniowaniem
wzdłuż przedramienia. Czasami towarzyszy temu osłabienie siły mięśniowej i siły chwytu
Uraz więzadeł
https://www.youtube.com/watch?v=6u0umafLue0
https://www.youtube.com/watch?v=e1paaLpSeR4
Powikłania:
o istotą choroby jest postępujący zanik mięśni i kości oraz zesztywnienie stawów. Aby
jednak rozróżnić zespół Sudecka od innych chorób należy rozpoznać pięć elementów:
samoistny ból, bolesność uciskową, fizykalne objawy zaburzeń w lokalnym krążeniu,
nadmierną potliwość i miejscową osteoporozę.
https://www.youtube.com/watch?v=wu-n5xaV16Q
https://www.youtube.com/watch?v=8ZnbtrOOSmc
Wykład 5
Przyczyny:
● Praca ekscentryczna
Objawy:
● Ból
● Obrzęk
● Ubytek ciągłości
Badanie:
● Palpacja
● Testy oporowe
● Ćwiczenia izometryczne
● Ćw. w wodzie
● Rozciąganie przez zwiększenie przodopochylenia miednicy
● Mechanizm: przywiedzenie lub odwiedzenie kończyny, nagła zmiana kierunku ruchu, obrót na
stopie
● Trójkąt Scarpy
● Brzeg górny trójkąta, czyli jego podstawa, jest utworzony przez więzadło pachwinowe. Brzeg
boczny tworzy kraniec przyśrodkowy mięśnia krawieckiego. Z kolei brzeg przyśrodkowy
utworzony jest przez kraniec przyśrodkowy mięśnia przywodziciela długiego.
● tętnicę udową; żyłę udową; węzły chłonne pachwinowe głębokie; nerw udowy wraz z jego
gałęziami
● Zależy od stopnia urazu tak jak w przypadku wszystkich uszkodzeń miesni-1 st, 2 st, 3 st.
Fizjoterapia
● Zależy od stopnia urazu tak jak w przypadku wszystkich uszkodzeń miesni-1 st, 2 st, 3 st.
● PRICE
● Ultradźwięki, elektroterapia
● Ustawienie kolana i biodra w zgięciu w ciągu pierwszej doby od urazu ogranicza przykurcz
wyprostny i zmniejsza krwawienie
Wykład 6
1. Uszkodzenia więzadeł ACL, MCL
Czynniki powodujące uraz ACL- więzadło krzyżowe przednie:
Przeprost kolana:
Lądowanie po skoku
Nierówność terenu, pośliźnięcie
Chód do tyłu
Uderzenie w kolano od przodu
ACL-nieszczęśliwa triada
Uderzenie-uraz bezpośredni
Nagła zmian kierunku biegu
Obrót na ustabilizowanej stopie
np. poprzez nadepnięcie przeciwnika
Piłka nożna, koszykówka, narciarstwo, hokej
Zerwane więzadło krzyżowe nie zregeneruje się samo. Jednakże operacja nie zawsze jest wymagana.
Większość osób uszkodzonym ACL nie będzie miała problemów z niestabilnością stawu w pracy i
innych podstawowych, codziennych czynnościach.
Rehabilitacja
Przedoperacyjna: zmniejszenie stanu zapalnego, edukacja pacjenta, ćwiczenia izometryczne
Pooperacyjna: faza ostra(2 tyg), powrotu funkcji (9 tyg), powrotu do sportu (6-9 m-c)
zginanie nogi poprzez przyciąganie jej do pośladka ciągnąc piętę po podłożu-do granicy bólu i
uczucia rozpierania w stawie oraz ruchy stopą przy wyprostowanym stawie kolanowym),
Szyna CPM
Orteza w wyproście 4-6 tygodni
czynnej stabilizacji stawu (izometryczne z kokontrakcja),
propriocepcji w siadzie i leżeniu (czucia głębokiego zapewniające pewny podpór)
mobilizacje rzepki i blizn pooperacyjnych,
rozciągające tylną grupę mięśni uda, łydki, pasma biodrowo-piszczelowego
wzmacniające mięśnie tylnej grupy uda w zamkniętych łańcuchach kinetycznych w różnych
pozycjach,
wzmacniające obręcz biodrową,
równoważne w staniu obunóż i jednonóż oraz nauka chodu po różnym podłożu,
jazda na rowerze stacjonarnym przy wysokim ustawieniu siodełka.
Orteza zegarowa
Wskazania:
Sposób działania:
pooperacyjne unieruchoienie,
kontrolowana mobiizacja
https://www.fizjologika.pl/orteza-zegarowa-stawu-kolanowego-jak-ja-ustawic/
Łąkotki z racji ograniczonego ukrwienia mają bardzo słaby potencjał do gojenia. Tylko wobec
niewielkich zmian można podjąć próbę leczenia zachowawczego. W większości przypadków
konieczny jest zabieg artroskopowy i chirurgiczne opracowanie uszkodzenia (szycie,
częściowa resekcja, przeszczep).
Czynniki predysponujące:
przodopochylenie miednicy, koślawość
kolana, pronacja stopy, zaburzenie równowagi mięśniowej w
obrębie stawu biodrowego (niewydolność mięśnia pośladkowego
średniego, napięcie mięśni przywodzicieli)
3. Kolano skoczka
Zlecenia:
Objawy: trzeszczenie, chrobotaniektóre nasila się podczas zginania kolana, a więc m.in.
podczas chodzenia po schodach, wykonywania przysiadów
ból kolana, który pojawia się podczas dłuższego siedzenia ze zgiętymi kolanami lub podczas
zginania kolana
Ból:
może być ostry i przeszywający lub tępy i pulsujący
pojawia się zarówno w trakcie jak i po ćwiczeniach/bieganiu
nasila się przy uciskaniu bolesnej okolicy
należy wykluczyć złamanie zmęczeniowe kości, uszkodzenia mięśni oraz
przewlekły zespół powięziowy.
https://www.youtube.com/watch?v=F2e6LmQsJps
Leczenie operacyjne
Po dwóch tygodniach, podczas wizyty kontrolnej, lekarz usuwa szwy i rozpoczyna się
rehabilitacja ścięgna Achillesa. W pierwszym okresie ukierunkowany jest on na wygojenie ran
pooperacyjnych (ograniczenie powstawania zrostów), następnie stopniowo przywracany jest
zakres ruchu w stawie skokowym.
Ostatnim elementem jest odbudowa siły mięśnia trójgłowego łydki. W każdym etapie
rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa to również kształtowanie odpowiednich wzorców
ruchowych oraz ćwiczenia kontroli nerwowo-mięśniowej i propriocepcji.
LECZENIE ZACHOWAWCZE
Unieruchomienie
masaż klasyczny,
ćwiczenia przeciwzakrzepowe
pole magnetyczne.
Po zdjęciu unieruchomienia
ćwiczenia w wodzie
Elektrostymulacja M. brzuchatego
Ćw. Z oporem
Materac, berety
fizykoterapia
Masaż wirowy
Krioterapia
Pole magnetyczne
Laser
ud+NLPZ
Jonoforeza
Protokół Alfredsona
https://www.youtube.com/watch?v=fHHbn_Odk4E
Protokół Alfredsona powstał w latach 90. XX wieku i do tej pory uznaje się go za
najskuteczniejszą metodę leczenia tendinopatii ścięgna Achillesa.
Na cały protokół Alfredsona składają się 2 odrębne ćwiczenia. Do ich wykonania niezbędny
jest niski stopień.
Zaleca się wykonanie 3 serii ćwiczeń po 15 powtórzeń dla każdej pozycji (każdego z dwóch
ćwiczeń), 2 razy dziennie.
Cała terapia powinna trwać około 12 tygodni.
Pacjent musi stanąć na stopniu w ten sposób, aby jego pięty wystawały poza jego krawędź.
Celem zachowania stabilności i równowagi warto trzymać się czegoś stabilnego. Oba stawy
kolanowe muszą być wyprostowane.
Następnie pacjent wykonuje wspięcie na palce na nodze niebolesnej i przenosi ciężar ciała na
nogę bolesną, po czym opuszcza piętę poniżej stopnia.
Drugie ćwiczenie w protokole przebiega tak samo, jednak pacjent musi mieć zgięte kończyny
dolne w stawach kolanowych do około 45 stopni.
Stopnie skręceń
▪ I˚ - naciągnięcie więzadła bez jego przerwania, występuje obrzęk oraz tkliwość uciskowa.
Nie zostaje zaburzona funkcja stawu, zostaje zachowana jego stabilność,
▪ III˚- całkowite uszkodzenie więzadeł. Występuje masywny obrzęk, tkliwość uciskowa oraz
wybroczyny. Pojawia się bolesne ograniczenie ruchów, mechaniczna niestabilność, a także
niemożność obciążania kończyny dolnej ciężarem ciała.
cukrzycę;
koślawość tyłostopia;