Zoekwijzer

Leerplannen basisonderwijs
Arteveldehogeschool
Mediatheek Kattenberg - Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs

Dit bestand wordt verder geactualiseerd door:

Mediatheek: Dirk Bogaerts, Karoline Anseeuw, Eveline Balllegeer
Opleiding bachelor in het onderwijs: lager onderwijs:
Laatste update: 2011-06-08

Index
ALGEMEEN VVKBaO OVSG
►Begrippen ►Begrippen ►Begrippen
►Leerplannen in de mediatheek ►Wijzigingen ►Wijzigingen
►Online ►Online
VLAAMSE ►Kleuteronderwijs ►Kleuteronderwijs
GEMEENSCHAP
►Ontwikkelingsdoelen & Leerplannen VVKBaO Leerplannen OVSG
eindtermen ►Nederlands ►Nederlands
►Publicaties ►Schrift ►Frans
►Frans ►Wiskunde
►Wiskunde ►Wereldoriëntatie
►Wereldoriëntatie ►Expressievakken
►Expressievakken ►Vormingsgebieden
►Vormingsgebieden
Gemeenschapsonderwijs
Erkende instantie RK ►Begrippen
godsdienst ►Wijzigingen
►Begrippen ►Online
►Online

Steinerscholen
►Begrippen
►Leerplannen
►Online

Algemeen
Index Begrippen
Eindtermen
Minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die leerlingen op
een bepaald ogenblik moeten bereiken. Ze worden vastgelegd door de bevoegde
onderwijsoverheid (Vlaamse Gemeenschap)
Voor het lager onderwijs zijn er enkel eindtermen voor het einde van de basisschool. Voor

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 het secundair onderwijs zijn er eindtermen voor het einde van een graad.

Ontwikkelingsdoelen
Minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de leerlingen
niet noodzakelijk moeten bereiken, maar die de school wel moet nastreven. Ze worden
vastgelegd door de bevoegde onderwijsoverheid (Vlaamse Gemeenschap)
In het kleuteronderwijs en in het buitengewoon onderwijs werkt men met
ontwikkelingsdoelen.

Eindtermen en ontwikkelingsdoelen verwijzen naar de leerinhouden van het onderwijs. De

eindtermen en ontwikkelingsdoelen moeten duidelijk verwerkt zijn in de leerplannen, de
werkplannen en de leerboeken die de scholen gebruiken.

Leerplan
Overzicht van leerstof die in de klas moet worden behandeld. Alle Vlaamse scholen zijn
verplicht een door de overheid goedgekeurd leerplan te volgen. De belangrijkste
voorwaarde voor goedkeuring van een leerplan is dat de ontwikkelingsdoelen of
eindtermen die de overheid voor het lager en secundair onderwijs heeft laten opstellen, er
herkenbaar in aanwezig zijn.
Leerplannen opmaken is in principe een bevoegdheid van het schoolbestuur of de
inrichtende macht, maar in de praktijk zijn het meestal de onderwijsnetten en
onderwijskoepels die ze opstellen.
Door een bepaald leerplan te volgen geeft de school duidelijk aan welke doelen zij nastreeft
en op welke manier zij die wil realiseren.

Bron:
Onderwijs.Vlaanderen.be. http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/basisonderwijs/index.htm
(20/10/2010)

Index Leerplannen in de mediatheek

472.4
Alle leerplannen voor de basisschool staan samen opgesteld op het nummer 472.4.
De vorige versies van de leerplannen worden bewaard in het archief.

De leerplannen van OVSG zijn ook beschikbaar op cd-rom. De zoekmodule voor de

leerplandoelen is geïnstalleerd op alle netwerkcomputers (map: Vaksoftware)
Zoekstrategieën
Zoek op
trefwoord ‘leerplannen’
+ trefwoord voor het vak: ‘wiskunde’, ‘Nederlands’ ,…
+ trefwoord voor het onderwijsniveau: ‘basisonderwijs’
Andere trefwoorden waarop je kunt zoeken:
eindtermen, leerdoelen,leerplanontwikkeling, ontwikkelingsdoelen,…

Vlaamse gemeenschap - Ministerie van onderwijs

Index O n t w i k k el i n g s d o e l e n e n e i n d t e r m e n
“De ontwikkelingsdoelen voor het gewoon kleuteronderwijs, eindtermen voor het gewoon
lager onderwijs en ontwikkelingsdoelen voor het buitengewoon basisonderwijs worden
vastgelegd door het Vlaams Parlement bij wijze van bekrachtiging van een besluit van de
Vlaamse regering, genomen op advies van de Vlaamse Onderwijsraad.“
Decreet basisonderwijs, 25 februari 1997. Art. 44
Binnen de onderwijsoverheid is de dienst Curriculum verantwoordelijk voor de

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 leerinhouden.

Website: http://www.ond.vlaanderen.be/dvo/basisonderwijs/index.htm

Hier vind je, per leergebied,

- de ontwikkelingsdoelen voor het kleuteronderwijs,
- de eindtermen voor het lager onderwijs. Er zijn eindtermen per leergebied en
daarnaast nog leergebiedoverschrijdende eindtermen voor ICT, leren leren en
sociale vaardigheden.
- ontwikkelingsdoelen voor het buitengewoon basisonderwijs.

Opgelet: in 2010 zijn wijzigingen aangebracht in de ontwikkelingsdoelen en

eindtermen van:
- Kleuteronderwijs:
Wereldoriëntatie (geldig vanaf 1-9-2010)
- Lager onderwijs
Frans (geldig vanaf 1-9-2010)
Nederlands (geldig vanaf 1-9-2010)
Wereldoriëntatie (geldig vanaf 1-9-2010)

Index Publicaties

Ontwikkelingsdoelen en eindtermen voor het gewoon basisonderwijs. Informatie voor de

onderwijspraktijk
brochure, Nederlands, 2010, 134 blz., 4,50 EUR
download publicatie als PDF-bestand (1 MB)

Op 1 september 2010 worden een aantal nieuwe ontwikkelingsdoelen voor het

kleuteronderwijs en eindtermen voor het lager onderwijs van kracht. Alle
ontwikkelingsdoelen en eindtermen waaraan elke basisschool vanaf 1 september 2010
moet werken, zijn opgenomen in deze publicatie. Daarnaast wordt informatie gegeven over
het wat en hoe van deze doelen en wordt de theorie gekoppeld aan de praktijk.

VVKBaO

Index Begrippen - VVKBaO

VSKO
Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs.
Koepelorganisatie van de rooms-katholieke scholen in Vlaanderen. Als koepelorganisatie
heeft het VSKO een ondersteunende functie voor de besturen (inrichtende machten) van
deze scholen. Het VSKO is onderverdeeld in:
 Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs (VVKBaO);
 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs (VVKSO);
 Vlaams Verbond van katholieke hogescholen (VVKHO).

VVKBaO
Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs. Maakt deel uit van de koepelorganisatie
VSKO

Index Wijzigingen - VVKBaO

Ingetrokken leerplannen basisonderwijs
De volgende leerplannen verliezen vanaf 1 september 2010 hun goedkeuring. De koepel of

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 het net heeft ze vervangen door nieuwe, goedgekeurde leerplannen.

Koepel (deel)leergebied Referentie

VVKBaO Frans 13J/IBAO/R.S./bp/98208

Wereldoriëntatie 13J/IBAO/R.S./bp/982259

Nederlands taalbeschouwing ON/RB990391/49276

Online - VVKBaO
De leerplannen van het katholiek basisonderwijs zijn niet online raadpleegbaar. Je kunt ze
via de website bestellen. In de bestellijst vind je bij elk leerplan een korte beschrijving.
http://www.vvkbao.be

Index Algemeen - VVKBaO

Op stap met de leerplannen : een leidraad voor het schoolteam / Saveyn, Jan - Brussel :
VVKBaO, [2007]. – 32 p.

In dit boekje lichten we de gemeenschappelijke uitgangspunten en structuren van de

leerplannen voor het katholiek basisonderwijs toe.
We doen aanbevelingen voor het gebruik van deze leerplannen in de praktijk.

Index Kleuteronderwijs - VVKBaO

Ontwikkelingsplan voor de katholieke kleuterschool / Vlaams Verbond van het Katholiek
Basisonderwijs – Brussel : Vlaams Verbond Katholiek Basisonderwijs, 2001. - 244p.

Het Ontwikkelingsplan biedt het team van de kleuterschool een referentiekader voor
onderwijs en opvoeding dat aansluit bij de specifieke kenmerken van de jongste leerlingen.
Het biedt zowel inspiratiebronnen voor visieontwikkeling als concrete instrumenten om de
doelstellingen van goed kleuteronderwijs in de praktijk te realiseren.
Het Ontwikkelingsplan bestaat uit drie delen.
Het eerste deel geeft wegwijzers voor goed kleuteronderwijs.
In het tweede deel wordt beschreven hoe je goed kleuteronderwijs praktisch realiseert.
Het derde deel gaat over de ontwikkelingsaspecten. Meer bepaald gaat het om de
kwaliteiten waaraan volgens bepaalde ontwikkelingslijnen wordt gewerkt.

Index Lager onderwijs - VVKBaO

Nederlands - VVKBaO

Nederlands : taalbeschouwing, strategieën en (inter)culturele gerichtheid :

leerplan : katholiek basisonderwijs / Van Bogaert, Marijke (eindredacteur) - Brussel : Doko ;
Brussel : VVKBaO, 2010. - 93p. - ISBN 978-90-8156881-4

Mensen leren een taal niet alleen door haar te gebruiken. Ze denken daar ook voortdurend
over na. Taalgebruik en taalbeschouwing zijn de twee pijlers waarop taalontwikkeling
steunt. Dit leerplan brengt de taalbeschouwelijke doelen en leerinhouden bijeen die van
leerlingen betere luisteraars, sprekers, lezers en schrijvers maken.

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 Naast doelen rond taalbeschouwing zijn in dit leerplan ook de doelen opgenomen die gaan
over de strategieën waarmee leerlingen een luister-, lees-, spreek- of schrijftaak aanpakken.
Door het nastreven van (inter)culturele gerichtheid zorgen we ervoor dat leerlingen leren
openstaan voor en omgaan met de culturele diversiteit die onze maatschappij kenmerkt.

Nederlands : krachtlijnen voor taalopvoeding in de basisschool / CRKLKO ; Callebaut, Ides

(illustrator) - Brussel : VVKBaO, cop. 2003. – 52 p.

Deze uitgave is een synthese van de verschillende leerplannen Nederlands.

Het behandelt de algemene principes en de wetenschappelijke inzichten waarop het
leerplan Nederlands gebaseerd is.

Nederlands : lezen : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, dep. 2000. – 80 p.

Dit deelleerplan gaat over verschillende vormen van lezen: ontluikend lezen, technisch
lezen, begrijpend lezen en allerlei varianten van toegepast lezen.
Er gaat zowel aandacht naar de talige als naar de niet-talige boodschappen en allerlei
communicatieve aspecten die bij lezen in het geding zijn.

Nederlands : luisteren en spreken : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, cop. 2000. –

72 p.

Luisteren en spreken vormen de twee domeinen van mondeling taalgebruik.

Omdat beide domeinen sterk met elkaar verweven zijn, worden ze ook samen behandeld.

Nederlands : schrijven : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, cop. 2000. – 80 p.

Schrijven is een onderdeel van schriftelijk taalgebruik.

De leerplandoelen gaan zowel over communicatieve, schrijfstrategische als
taalbeschouwelijke vaardigheden.
Een apart hoofdstuk is gewijd aan de doelen en de leerinhouden van spellingonderwijs.
Dit deelleerplan gaat niet in op de schrijftechnische, voornamelijk motorische vaardigheden.
Die worden behandeld in het leerplan ‘Schrift’.

Index Schrift - VVKBaO

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 Schrift : leerplan / CRKLKO - Brussel : Vlaams Verbond Katholiek Basisonderwijs (VVKBAO),
1998. – 72 p.

Kinderen een leesbaar en verzorgd handschrift helpen verwerven is één van die opdrachten
van de basisschool met een lange traditie.
De doelstellingen van dat schrijfonderwijs hebben te maken met de ontwikkeling van de
(fijne) motoriek én met het zich schriftelijk uitdrukken in taal. Dat wordt in het deelleerplan
Nederlands-Schrijven behandeld. Beide leerplannen moeten daarom aan elkaar gelinkt
worden.
In het leerplan Schrift wordt ingegaan op zowel het voorbereidend, als op het aanvankelijk
en het voortgezet schrijven.

Index Frans - VVKBaO

Frans : leerplan : katholiek basisonderwijs / Van Bogaert, Marijke (eindredacteur)

- Brussel : Doko ; Brussel : VVKBaO, 2010. - 18175p. - ISBN 978-90-8156883-8

In het leerplan Frans staat functioneel taalgebruik centraal. Het uitgangspunt is dat een taal
kunnen (via allerlei taaltaken) belangrijker is dan een taal kennen. Er is in het leerplan met
andere woorden aandacht voor die lexicale en grammaticale elementen die leerlingen
moeten kennen om in het Frans te kunnen communiceren. Het leerplan behandelt voorts
ook de strategieën die leerlingen moeten beheersen om dergelijke taaltaken aan te pakken.
Om hun taalgebruik te verbeteren, is het belangrijk dat leerlingen hierop leren reflecteren.
Aangezien Frans een vreemde taal is, wordt ook aandacht besteed aan interculturele
communicatie.

Index Wiskunde - VVKBaO

Wiskunde : leerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, 1998.

In dit leerplan zijn de doelen van wiskunde opgenomen. Ook aan de didactische aanpak van
goed wiskundeonderwijs wordt aandacht besteed.

Aanvullend materiaal:

Index Wereldoriëntatie - VVKBaO

Wereldoriëntatie : leerplan : katholiek basisonderwijs / Van Bogaert, Marijke

(eindredacteur) - Brussel : Doko ; Brussel : VVKBaO, 2010. - 181p. - ISBN 978-90-8156882

De doelen van wereldoriëntatie zijn in dit leerplan opgedeeld naar de verschillende

dimensies van waaruit de leerlingen de wereld of de werkelijkheid leren verkennen.
Gaandeweg ontdekken ze de samenhang tussen de verschillende benaderingen van een
verschijnsel. De leerinhouden dienen dan ook vooral thematisch aangeboden te worden.
Binnen dit leerplan werden de bestaansdimensies Mens en natuur en Mens en techniek
volledig herwerkt.

Aanvullend materiaal (bij het vorige leerplan)

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 Wereldoriëntatie : een blik op veranderende praktijk. - Brussel : VVKBaO, 2000. - 230p.

Index Expressievakken - VVKBaO

Bewegingsopvoeding in de basisschool : leerplan. - Brussel : Vlaams Verbond Katholiek
Basisonderwijs (VVKBAO), 1998. – 124 p.

Bewegingsopvoeding krijgt in dit leerplan een ruime invulling.

Het gaat enerzijds om het leren van de beweging of het leren bewegen.
Dat gebeurt in de lessen lichamelijke opvoeding. Anderzijds gaat het om leren door de
beweging of het bewegend leren.
Dat is het verantwoord inschakelen van (meer) beweging in de klas en in de school.
Hoewel bewegingsopvoeding vooral bijdraagt tot de psychomotorische ontwikkeling, toont
dit leerplan aan dat in de bewegingsopvoeding heel wat cognitieve en dynamisch-affectieve
of sociale componenten verweven zijn.
Muzische opvoeding : algemeen deel : leerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, 1999. - 60p.

Muzische opvoeding : algemeen deel : leerplan / CRKLKO - Brussel : Vlaams Verbond

Katholiek Basisonderwijs (VVKBAO), 1999. – 60 p.

Muzische opvoeding : beeldopvoeding : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, 1999. –

72 p.

In dit deelleerplan gaat het over muzische beleving en expressie met beelden: twee– en
driedimensionaal beeldmateriaal en textiele werkvormen.
Bijzondere aandacht gaat o.a. naar het systematisch verkennen en hanteren van
beeldaspecten als middel om de zeggingskracht van de expressie te vergroten.

Muzische opvoeding : bewegingsexpressie : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO,

1999. – 38 p.

Waar bij bewegingsopvoeding het accent ligt op handelingsmotoriek, gaat het bij
bewegingsexpressie over uitdrukkingsmotoriek, zoals die onder andere in dansexpressie en
(panto)mime aan bod komt.
Dit deelleerplan geeft aan hoe kinderen de stap kunnen zetten van expressief bewegen naar
bewustere en verfijndere bewegingsexpressie.

Muzische opvoeding : dramatisch spel : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, 1999. –

48 p.

In dramatisch spel uiten en verwerken kinderen hun ervaringen, ideeën en gevoelens in

doe-alsof-situaties, door middel van woord en gebaar, beeld en klank.
Verschillende spelmogelijkheden en de daarbij horende doelen worden in dit deelleerplan
toegelicht.

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 Muzische opvoeding : muzikale opvoeding : deelleerplan. - Brussel : Vlaams Verbond van
het Katholiek Basisonderwijs, 1999. - 94p.

Overzicht leerplandoelen per graad:

http://www.muvo.be/index.php?option=com_content&view=article&id=104:leerplan-
muzikale-opvoeding-vvkbao&catid=49:leerplannen-muziek&Itemid=86

Muzische opvoeding : muzisch taalgebruik : deelleerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO,

1999. – 56 p.

Je kan muzisch of kunstzinnig omgaan met taal, zoals bij het creëren en beschouwen van
poëzie, bij speels woordgebruik en het genieten van lectuur.
In dit deelleerplan wordt dit aspect van taalgebruik als onderdeel van het muzische speciaal
belicht.

Index Andere vormingsgebieden - VVKBaO

Mediaopvoeding : leerplan / CRKLKO - Brussel : VVKBaO, 2000. – 38 p.

Het belangrijkste doel van mediaopvoeding is kinderen de taal van de media leren doorzien
en begrijpen en hen die taal leren spreken.
Kinderen moeten met andere woorden met mediaboodschappen leren omgaan.
De doelstellingen van mediaopvoeding liggen verweven in diverse andere leergebieden,
vooral in muzische opvoeding, wereldoriëntatie en taal.
Het leerplan geeft aan waar en hoe aan dat aspect van opvoeding kan worden gewerkt.

OVSG

Index Begrippen - OVSG

OVSG
Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap vzw

OVSG is de koepelorganisatie van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs.

In december 1990 werd het Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de
Vlaamse Gemeenschap vzw opgericht om de eigenheid van het stedelijk en gemeentelijk
onderwijs te ondersteunen. OVSG biedt een uitgebreide juridische en pedagogische
dienstverlening aan de inrichtende machten die onderwijs organiseren.
Index Wijzigingen - OVSG
NIEUWE LEERPLANNEN VOOR DE BASISSCHOOL
Vanaf het schooljaar 2010-2011 gelden nieuwe (deel-)leerplannen van het OVSG voor de
basisschool. Bij elk leerplan hoort een aparte publicatie met didactische suggesties. Voor
het kleuteronderwijs schreef OVSG een ‘Doelenboek’ en een publicatie over de overgang
van de derde kleuterklas naar het eerste leerjaar.

Ingetrokken leerplannen basisonderwijs

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 De volgende leerplannen verliezen vanaf 1 september 2010 hun goedkeuring. Dit komt
omdat de koepel of het net ze vervangen heeft door nieuwe, goedgekeurde leerplannen.

Koepel (deel)leergebied Referentie

OVSG Frans D/1998/7634/027

D/1998/7634/019

Wereldoriëntatie in D/1998/7634/028 natuur en

technologie (de rest blijft geldig)

Nederlands taalbeschouwing D/1998/7634/026

Index Online - OVSG

De leerplannen van OVSG zijn niet online raadpleegbaar. Op de website vind je een
overzicht van de beschikbare leerplannen.
http://www.ovsg.be

Voor de leerplannen van OVSG is een online zoekmodule beschikbaar die je toelaat om vlug
in alle leerplandoelen te zoeken.
De databank werd dit jaar herwerkt. De nieuwe versie komt wellicht beschikbaar in de loop
van het academiejaar 2010-11. Je wordt verwittigd van zodra de module beschikbaar is.

De vorige versie kan je nog raadplegen op alle netwerkcomputers in de mediatheek. Zoek

via ‘Alle programma’s’ – ‘ Vaksoftware’ – ‘OVSG’

Database OVSG-leerplannen. - Brussel : OVSG (Onderwijssecretariaat van de Steden en

gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 2006. cd-rom

De vorige leerplannen van OVSG zijn als PDF-bestand raadpleegbaar op cd-rom.

Leerplannen basisonderwijs : OVSG. - Brussel : OVSG (Onderwijssecretariaat van de Steden

en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1999. [cd-rom]

Index Kleuteronderwijs - OVSG

Doelenboek voor de kleuterschool

In het Doelenboek worden de OVSG-leerplandoelen voor kleuters overzichtelijk

samengebracht ter ondersteuning van een doelgerichte kleuterklaspraktijk.

Index Lager onderwijs - OVSG

Nederlands - OVSG

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 Leerplan Nederlandse taal - domeinen taalbeschouwing, strategieën en
(inter-)culturele gerichtheid

Kinderen worden gestimuleerd om te reflecteren over de verschillende aspecten van taal.

Reflectie op taal vergroot hun taalvaardigheid. De nodige kenniselementen, vaardigheden
en strategieën worden hiervoor aangereikt. Bovendien draagt taalbeschouwing bij tot de
algemene culturele vorming en een respectvolle houding tegenover talen en taalgebruikers.

Aansluitend bij het leerplan

Didactische suggesties bij het leerplan Nederlandse taal : domein
taalbeschouwing, strategieën en (inter-)culturele gerichtheid : basisonderwijs /
Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
(redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 41p. - ISBN 978-2-509-00678-3

Deze publicatie en het leerplan Nederlandse taal - domein taalbeschouwing, strategieën en

(inter-)culturele gerichtheid - voor leraren basisonderwijs vormen één geheel. Hierin staan
een aantal tips en voorbeelden die de leraar kunnen helpen bij het nastreven van de
leerplandoelen. De link met het leerplan is duidelijk zichtbaar.
De suggesties werden uitgeschreven voor drie leeftijdscategorieën: de kleuters, de
lagereschoolkinderen (6, 7, en 8 jaar), en de lagereschoolkinderen (9, 10, en 11 jaar).
Daarnaast is er een opsplitsing in ‘wat doet de leraar’ en ‘wat doen de leerlingen’.
De didactische suggesties hebben geenszins de bedoeling volledigheid na te streven, ze
willen enkel een ondersteuning zijn voor de leraar.

Leerplan Nederlandse taal deel 1 : richtsnoer voor de taalopvoeding in de basisschool. -

Brussel : Onderwijssecretariaat van de steden en gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap,
1998. - 87p.

Leerplan Nederlandse taal deel 2 : lezen in de basisschool. - Brussel : OVSG

(Onderwijssecretariaat van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. -
164p.

Leerplan Nederlandse taal deel 3 : schrijven in de basisschool. - Brussel : OVSG

(Onderwijssecretariaat van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. -
162p.

Leerplan Nederlandse taal deel 4 : luisteren in de basisschool. - Brussel : OVSG

(Onderwijssecretariaat van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. -
142p.

Leerplan Nederlandse taal deel 5 : spreken in de basisschool. - Brussel : OVSG

(Onderwijssecretariaat van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. -
152p. boek

Leerplan Nederlandse taal deel 6 : taalbeschouwing in de basisschool. - Brussel : OVSG

(Onderwijssecretariaat van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. -
126p.

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
Index Wiskunde - OVSG
Leerplan wiskunde voor de basisschool. - Brussel : OVSG (Onderwijssecretariaat van de
Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. - Verschillende p.

Index Frans - OVSG

Leerplan Frans : basisonderwijs / Onderwijssecretariaat van de Steden en

Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap (redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 30p. -
ISBN 978-2-509-00668-4

Het uitgangspunt is de kinderen vaardig te maken om de Franse taal in een dagelijkse

context te gebruiken. Omdat het ontwikkelen van een stevige communicatieve vaardigheid
heel belangrijk is, werd aan de vaardigheden ‘luisteren’, ‘spreken’, ‘lezen’ en ‘schrijven’ de
specifieke vaardigheid ‘mondelinge interactie’ toegevoegd. Naast het ontwikkelen van deze
vijf vaardigheden worden de taalattitudes (wil, durf, respect) gestimuleerd en is er aandacht
voor het leren hanteren van strategieën. Ook wordt er aandacht besteed aan een positieve
ingesteldheid ten aanzien van de Franstalige socioculturele wereld.

Aansluitend bij het leerplan

Didactische suggesties bij het leerplan Frans : basisonderwijs /
Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
(redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 63p. - ISBN 978-2-509-00675-2

Deze publicatie en het leerplan Frans voor leraren basisonderwijs vormen één geheel. Hierin
staan een aantal tips en voorbeelden die de leraar kunnen helpen bij het nastreven van de
leerplandoelen. De link met het leerplan is duidelijk zichtbaar.
De suggesties werden uitgeschreven voor de derde graad van het basisonderwijs. Bij de
suggesties is er een opsplitsing in ‘wat doet de leraar’ en ‘wat doen de leerlingen’.
De didactische suggesties hebben geenszins de bedoeling volledigheid na te streven, ze
willen enkel een ondersteuning zijn voor de leraar.

Index Wereldoriëntatie - OVSG

Leerplan wereldoriëntatie : domein natuur : basisonderwijs /

Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
(redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 26p. - ISBN 978-2-509-00669-1

Kinderen verwerven zicht op de natuurlijke omgeving en leren er respectvol en zorgzaam

mee om te gaan. Ze verwerven ook fundamentele inzichten in het functioneren van het
eigen lichaam met aandacht voor de eigen gezondheid en gezonde leefgewoonten. Zowel
basiskennis en -inzichten als vaardigheden en attitudes komen aan bod.

Aansluitend bij het leerplan

Didactische suggesties bij het leerplan wereldoriëntatie : domein natuur :
basisonderwijs / Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse
Gemeenschap (redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 61p. - ISBN 978-2-509-00676-9

Deze publicatie en het leerplan wereldoriëntatie - domein natuur - voor de leraren

basisonderwijs vormen één geheel. Hierin staan een aantal tips en voorbeelden die
de leraar kunnen helpen bij het nastreven van de leerplandoelen. De link met het
leerplan is duidelijk zichtbaar.
De suggesties werden uitgeschreven voor drie leeftijdscategorieën: de kleuters, de
lagereschoolkinderen (6, 7, en 8 jaar), en de lagereschoolkinderen (9, 10, en 11 jaar).
Daarnaast is er een opsplitsing in ‘wat doet de leraar’ en ‘wat doen de leerlingen’.

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 De didactische suggesties hebben geenszins de bedoeling volledigheid na te streven,
ze willen enkel een ondersteuning zijn voor de leraar.

Leerplan wereldoriëntatie : domein techniek : basisonderwijs /

Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
(redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 20p. - ISBN 978-2-509-00670-7

Techniekonderwijs heeft als doel kennis, vaardigheden en attitudes bij te brengen die
ervoor zorgen dat kinderen 'technisch geletterd' worden. De indeling 'techniek begrijpen,
hanteren en duiden' biedt antwoorden op vragen van kinderen: hoe werkt het; hoe maak ik
het; wat is het nut?

Aansluitend bij het leerplan

Didactische suggesties bij het leerplan wereldoriëntatie : domein techniek /
Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
(redacteur) - Brussel : Politeia, dep. 2010. - 51p. - ISBN 978-2-509-00677-6

Deze publicatie en het leerplan wereldoriëntatie - domein techniek - voor de leraren

basisonderwijs vormen één geheel. Hierin staan een aantal tips en voorbeelden die de
leraar kunnen helpen bij het nastreven van de leerplandoelen. De link met het leerplan is
duidelijk zichtbaar.
De suggesties werden uitgeschreven voor drie leeftijdscategorieën: de kleuters, de
lagereschoolkinderen (6, 7, en 8 jaar), en de lagereschoolkinderen (9, 10, en 11 jaar).
Daarnaast is er een opsplitsing in ‘wat doet de leraar’ en ‘wat doen de leerlingen’.
De didactische suggesties hebben geenszins de bedoeling volledigheid na te streven, ze
willen enkel een ondersteuning zijn voor de leraar.

Leerplan OVSG : wereldoriëntatie voor de basisschool / Onderwijssecretariaten van de

Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap - Brussel : Onderwijssecretariaat van
de steden en gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap, dep. 1998. - verschillende p.

Index Expressievakken - OVSG

Leerplan lichamelijke opvoeding voor de basisschool. - Brussel : OVSG
(Onderwijssecretariaat van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. -
139p.

Leerplan muzische vorming voor de basisschool. - Brussel : OVSG (Onderwijssecretariaat

van de Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 1998. – Verschillende p.

Index Overige vormingsgebieden - OVSG

Ontwikkelingsplan ICT : basisonderwijs / Onderwijssecretariaat van de Steden en
Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap. - Brussel : OVSG (Onderwijssecretariaat van de
Steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap), 2008. - 58p.

Het Ontwikkelingsplan ICT geeft scholen de mogelijkheid om te werken aan een ICT-beleid
waarbij het leren van de leerling centraal staat en ICT-middelen op een innovatieve manier
worden gebruikt.
De visie die OVSG vooropstelt, is gebaseerd op het organiseren van krachtige
leeromgevingen ondersteund door ICT. In drie integratieniveaus kunnen de ICT-
competenties (eindtermen) gevat worden, rekening houdend met de middelen en

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 draagkracht van de school.
Voor elke ICT-competentie is een leerlijn uitgewerkt.

G E M E E N S C H A P S O N D E R W I JS
Index Begrippen - GO
GO
Gemeenschapsonderwijs

Het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap is als centrale inrichtende macht bevoegd
voor de ontwikkeling van haar leerplannen en voor de goedkeuring ervan voor ze ter
advisering/goedkeuring worden voorgelegd aan de onderwijsinspectie/de Vlaamse minister
van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel.

Index Wijzigingen - GO
Ingetrokken leerplannen basisonderwijs
De volgende leerplannen verliezen vanaf 1 september 2010 hun goedkeuring. Dit komt
omdat de koepel of het net ze vervangen heeft door nieuwe, goedgekeurde leerplannen.

Koepel (deel)leergebied Referentie

GO! Frans Leergebied Frans, pagina 1 - 44

Wereldoriëntatie Leergebied WO

Nederlands taalbeschouwing Leergebied Nederlands, pagina 81-88

Index Online - GO
Alle leerplannen van het gemeenschapsonderwijs kunnen gedownload worden via de site
van GO – Gemeenschapsonderwijs.

http://www.gemeenschapsonderwijs.be/sites/portaal_nieuw/Basisonderwijs/Leerplannen/
Pages/default.aspx

ERKENDE INSTANTIE RK GODSDIENST

Index

Begrippen - RK
Erkende Instantie rooms-katholieke godsdienst (E.I. rkg).
De Erkende Instantie rooms-katholieke godsdienst is, namens de bisschoppen,
verantwoordelijk voor het godsdienstonderricht. Volgens het Vlaams decreet betreffende
de inspectie en de begeleiding levensbeschouwelijke vakken (01/12/1993 art.6 §2) is zij
bevoegd tot het opstellen van leerplannen. De Erkende Instantie is eveneens tot deze taak
bevoegd namens de Vlaamse bisschoppen conform canon 804, § 1 van het wetboek van
canoniek recht.

De Erkende Instantie werkt ook samen met de uitgevers die nieuwe leermiddelen voor
godsdienst op de markt brengen. De leermiddelen worden vóór publicatie voorgelegd aan
de Erkende Instantie ter evaluatie. Op basis van een evaluatie naar inhouden van geloof en
naar conformiteit met de leerplannen biedt de Erkende Instantie een geschiktheidslabel
aan leermiddelen. De uitgever drukt de tekst van het geschiktheidslabel in het leermiddel af,

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 zoals de Erkende Instantie het heeft verleend. Het label biedt de schooldirecties, de
leerkrachten en de uitgevers de veiligheid dat het gebruikte leermiddel niet zal afgekeurd
worden door de bevoegde inspectie.

Interdiocesane Dienst voor het Katholiek Godsdienstonderwijs (IDKG)

Het secretariaat van de Erkende Instantie rooms-katholieke godsdienst
http://www.idkg.be/

LICAP
Uitgeverij die de publicaties van de Erkende instantie verdeelt (o.a. de leerplannen)

THOMAS
Website voor de didactische ondersteuning van het godsdienstonderwijs. Het is een
samenwerkingsverband tussen de Katholieke Universiteit Leuven, de Belgische bisschoppen,
het VSKO, IDKG en de inspectie-begeleiding.
http://www.kuleuven.be/thomas/algemeen/

Index Online - RK
Op Thomas kan u voor het kleuteronderwijs, basisonderwijs en secundair onderwijs het
volledige leerplan online doorzoeken op eender welk woord.
Voor het secundair onderwijs zijn er aparte pagina's voor de doelen, alsook een lijst met
trefwoorden.
Elk leerplan / Werkplan heeft een startpagina met daarop 1 of meerdere belangrijke
schema's uit het desbetreffende leerplan.

http://www.kuleuven.be/thomas/basisonderwijs/

Index Leerplannen - RK

Leerplan rooms-katholieke godsdienst voor het lager onderwijs in Vlaanderen. - Mechelen

: Erkende instantie R.K.godsdienst, dep. 2000. - 254p.

STEINERSCHOLEN
Index Begrippen - Steiner

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
 Federatie Steinerscholen
Koepelorganisatie voor 25 Steinerscholen over heel Vlaanderen.

Leerplannen - Steiner
Steinerscholen hanteren eigen eindtermen en ontwikkelingsdoelen, gekristalliseerd in een
eigen (door de overheid goedgekeurd) leerplan.

Leerplan basisonderwijs Rudolf Steinerpedagogie. - S.l. : Federatie van Rudolf

Steinerscholen in Vlaanderen, 1998. – 273 p.

Online - Steiner
De ontwikkelingsdoelen, eindtermen en leerplannen van de Steinerscholen kunnen
gedownload worden via:
http://www.steinerscholen.be/

Arteveldehogeschool Zoekwijzer leerplannen

Mediatheek Kattenberg: bachelor in het onderwijs: lager onderwijs