COĞRAFYA 1.

YAZILISINA ÇALIŞMA SORULARI

1. Aşağıdaki toprakların hangi iklim bölgesinde yaygın olduğunu belirtiniz.

Laterit: Ekvatoral Podzol: Sert karasal iklim Kahverengi orman: Iliman okyanus
iklimi Tundra: Tundra iklimi Terra rossa: Akdeniz iklim Kahverengi
step: Karasal step Iklim

2. Aşağıdaki haritada, terra rossa topraklarının yaygın olarak görüldüğü beş ilimizi kurşun kalemle tarayınız.

3. Çöl topraklarının özelliklerini en az iki cümle olacak şekilde açıklayınız.

Bitki ortusu neredeyse olmadigindan humus olusumu gorulmez. Yagmur az olan kurak bir iklim soz konusu
oldugundan topraklar yikanmaz, bundan dolayi da kirec ve tuz birikimi fazladir. Tarimsal verimi dusuktur.

4. Azonal toprak türlerine dört örnek veriniz. Bu toprakların verimli olmasının temel nedenini açıklayınız.

aluvyal, los, moren ve koluvyal topraklari 4 ornektir. Bu topralar mineral icerigi fazla oldugundan verimlidirler.
Ayrica gecirimli olup suyu sizdirirlar.

5. Sıcak ve nemli iklim bölgelerindeki bitki topluluklarının genel özelliklerini en az üç cümle olacak şekilde açıklayınız.

Gur ve sık bitki örüsü gorulur. Ormanlar genis yer kaplar. Agaclarin yapraklari genistir.

6. Türkiye’de erozyon şiddetinin fazla olmasının nedenlerini en az beş cümle olacak şekilde açıklayınız.

● Arazinin engebeli olmasi.

● Bitki ortusunun tahrip edilmesi.
● Arazinin yanlis kullanimi.
● Kurak bolgelerde asiri sulama yapilmasi.
● Meralarin asiri ve erken otlatilmasi.

7. Dağ yamacı boyunca yükseldikçe bitki örtüsünün değişmesinin nedenlerini en az üç cümle olacak şekilde açıklayınız.

● Yukseldikce sicakligin dusmesi,

● yukseldikce nem miktarinin azalmasi,
● yukseldikce arazinin egim ve engebe kosullarinin degisimi
● yagis miktarinin belirli bir mesafeye kadar artmasi

8. Bir bölgede ot formasyonunun gelişmesinde hangi koşullar etkili olur. Açıklayınız?

● Yillik yagis miktarinni az olmasi

● iklimin yari kurak ve yagis duzeninin bozuk olmasi ornegin karasal step ikliminde nem ve yagisin az
olmasi bozkir bitkilerinin gelismesine olanak sagmalistir.

9. Türkiye’nin iç bölgelerinde orman arazilerinin az yer kaplamasının nedenlerini açıklayınız?

● Karadeniz ve akdeniz bolgelerinde siradaglarin kiyiya paralel uzanmasi, ic kisimlarin daha az yagis
alamsini saglamaktadir, dolayisizla ormanlar yetersizdir
 ● ic kisimlarda nem ve yagis miktari az olunca orman ortusu yetersiz kalir.

10.

Harita üzerinde “Savan, Maki, Tundra, Tayga ve Bozkır” görülen bölgelerden birini küçük x işaretiyle belirtip, yanına ne
olduğunu yazınız.

11. Endemik bitki nedir. Türkiye’deki endemik bitkilere üç örnek veriniz.

Sadece bulundugu bolgedeki ekolojik sartlarda hayatta kalabilen bitkilere endemik bitki denir. Bu bitkiler,
yasadiklari bolgeye ozgudur. Kasnak mesesi, Datca hurmasi ve Sigla agaci Turkiye endemik bitkilerine ornektir.

12. Türkiye’de 1985 yılından sonra nüfus artış hızının azalmasına neden olan sosyal ve ekonomik etkenleri açıklayınız?

● Nufusun egitim seviyesinin artmasi

● calisan kadin nufusun artmasi,
● sehirlesme oraninin artmasi,
● aile planlamasinin yayginlasmasi,

13. Nüfus sayımları hangi amaçlarla yapılır. Nüfus sayımları sonucunda elde edilen demografik verilere en az beş örnek
veriniz.

Bir ulkede yasayan insanlarin toplumsal ve ekonomik dagilimlarini belirlemek amaciyla nifus sayimlari
gerceklestirilir. Nifus sayimlari sonucunda

● nifusun artis hizi,

● toplumun cinsiyet orani,
● yas dagilimi,
● calisan nufusun sektorel dagilimi ve
● bir yerde oturan insan sayisi belirlenebilir.

14. Doğal nüfus artışı ile gerçek nüfus artışı arasındaki farkı açıklayınız.

Dogal nifus artisi, bir bolgedeki dogum oranlarinin olum oranlarindan yuksek olmasi ile ortaya cikar. Gercek nifus
artisi ise bunlara ek olarak bolgenin goc almasiyla olur.

15. Dünya nüfusunun en önemli üç sıçrama dönemi hangi olaylarla gerçekleşmiştir. Açıklayınız.

Birinci nifus sicramasi, insanlarin cesitli isleri yapabilmek icin alet icat etmeleriyle olmustur. Sonrasinda yerlesik
hayata gecilmesiyle 2. Nifus sicramasi gorulmustur. 3. Sicrama doneminin sebebi de sanayi devrimidir.

16. Nüfus piramitlerinden yararlanarak ülkelerin hangi özellikleri belirlenebilir. Açıklayınız?

Nifus piramitlerinden, bir bolgenin kadin erkek nifus dagilimi, ulkenin gelismislik durumu, yas ortalamasi, dogum
ve olum oranlari cikarilabilir.

17. Aşağıda iki ülkenin güncel nüfus piramidi verilmiştir.

 X Ülkesi:

Y Ulkesi:

Grafiklerden yararlanarak, X ve Y ülkelerinin ayrı ayrı üçer özelliğini

X ulkesinin ozellikleri

● Gelismemistir
● Halk genel olarak kirsal bolgelerde yasar.
● Dogum oranlari yuksektir
● yasli nifus azdir
● aktif nifus azdir.
● Ekonomisi tarima dayalidir
● egitim orani azdir

Y ulkesi

● Gelismistir
● halk sehirlerde yasar
● dogum oranlari azdir
● yasli nifus daha fazladir
● aktif nifus coktur
● ekonomisi sanayi ve hizmet sektorune dayalidir
● egitim orani coktur

18. Nüfus artış hızı en az ve en fazla olan kıtaları belirtiniz.

NIfus artis hizi en cok olan kita: Afrika

En az: avrupa

19. Nüfus artış hızını artırmak için devletler tarafından uygulanan güncel politikalara üç örnek veriniz. Hangi ülkeler nüfus
artış hızını artırmak istemektedir?

Nufus artis hizini arttirmak icin yapilan bazi politikalar, cocuk basina ucret odenmesi, saglik ve egitim benzeri
masraflarin devletce karsilanmasi, calisan kadinlara ucretli dogum izinlerinin verilmesi, medya araclariyla evliliklerin ve
aile yapisinin ozendirilmesi, belli vergilerden muafliktir. Almanya, Ingiltere ve Fransa gibi gelismis ulkelerde nufus artis
hizi dusuk oldugundan bu gibi politiklar uygulanir.

20. Aşağıdaki grafiklerde, Türkiye’nin 2007 ve 2023 yılı nüfusunun yaş gruplarına göre dağılımı verilmiştir. Verilen soruları bu
grafiklere göre yanıtlayınız.
a) Türkiye’de yaşlı nüfus oranının artmasının nedenlerini açıklayınız.

Turkiye’de zamanla gelisime saglanmistir. Egitim oranlarinin artmasiyla tipta ve hizmet sektorunde gelismeler
oldugundan, yasli nifus orani artmistir. Ayrica gelisme dolayisiyla dogum oranlari azalmistir. Turkiye’de ortalama insan
omrunun uzamasi, dogum oranlarinin dusmesi de yasli nufus oranini artirmaktadir. Sonuc olarak, genc nufus sayisinin
armasi sonucu yasli nufusun orani artmistir.

b) 2007 – 2023 yılları arasında, Türkiye’nin nüfus piramidinde nasıl bir değişim yaşanmış olabilir? Açıklayınız.

Turkiye’nin nufus piramidinde verilen tarihler arasinda, dogum oranlari azaldigindan genc nufus azalmistir.
Tabandaki cocuk sayisi verileri azalmistir. Nufus yogunlugu, piramidin ortalarinda toplanmistir. Piramidin tabani, daralma
surecine girmistir.

21. Türkiye’nin en kalabalık bölgesinin Marmara olmasının nedenlerini açıklayınız.

Marmara bolgesinde sanayi faaliyetleri cogunluktadir. Buradaki sehirlere insanlar is bulmak icin goc
etmektedirler. Ayrica, Marmara Bolgesi’nde egitim olanaklari daha ustun oldugundan dogudan Marmara’ya goc
gorulmustur.

22. Tuz Gölü çevresi engebesiz arazilerle kaplı olmasına rağmen neden seyrek nüfuslanmıştır. Açıklayınız.

Tuz Golu cevresindeki iklim sartlari elverissizdir, yillik yagis miktari azdir ve de toprak tuzludur. Bundan dolayi
tarim faaliyetleri yapilamaz.

23. Eğer Hindistan devlet başkanı olsaydınız, ülkenizin nüfus artış hızını azaltmak için neler yapardınız. En az üç örnekle
açıklayınız.

● Her aile basina dusen cocuk sayisini sinirlandirmak

● Evlilik yasinin Yukseltilmesi
● cocuk sayisina gore vergilendirme
● aile planlamasi

24. Aşağıda Katar’ın nüfus piramidi verilmiştir.

Katar’da yetişkin erkek nüfusun, kadın nüfusuna göre çok fazla olmasının nedenlerini belirtiniz.

Katar disaridan cok fazla isci gocu almaktadir, ulkede insaat sektorunun aktif olmasi yabanci erkek iscilerin bu
ulkeye goc etmesinden dolayi nufus piramidi bu sekli almistir.

25. Türkiye’de tarımda çalışan nüfus oranının son yıllarda belirgin olarak azalmasının nedenlerini açıklayınız.

● Toprak dagilimlarinin parcali olmasi

● kirsal bolgede yasayan insanlarin sehirlere goc etmesi
● kirsal kesimde gecim kaynaklarinin azalmasi
● erozyonla toprak veriminin dusmesi
● tarim girdilerinin artmasi
● miras yoluyla topraklarin bolunmesi
26. Kutba yakın bölgelerde doğal koşullar yaşamaya pek elverişli olmadığı halde bazı şehirler kurulmuştur. Örneğin; Rusya’daki
Dikson ve Ust Nera, Kanada’daki İnuvik, İsveç’teki Kiruna, Alaska’daki Fairbanks şehirleri gibi.

Kutba yakın yerlerde önemli yerleşim alanlarının bulunmasının nedenlerini açıklayınız.

Zengin maden yataklarinin isletilmesi veya onemli askeri tesislerin kurulmasi kutba yakin yerlerde sinirli da olsa
bu sehirlerin kurulmasinda etkili olmustur.

27.

Aşağıdaki soruları yanıtlarken haritada numaralandırılan bölgeleri kullanınız.

a) Nüfus yoğunluğu fazla olan dört bölge yazınız?

1, 7, 2, 3

b) 5. ve 9. bölgelerin seyrek nüfuslanmasının nedenlerini tek tek açıklayınız.

5. Bolgede nufus sayisinin azliginin sebebi, iklimin sicak ve nemli olmasi ve yagmur ormanlarinin genis yer
kaplamasidir.

9. Bolgede az olmasinin sebebi col ikliminin etkili olmasi ve su kaynaklarinin yetersiz olmasidir.

UYARI: Lütfen coğrafya yazılısına doğru ve etkin bir şekilde çalışınız.