Όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν Έλλη Αλεξίου

Αφηγητής: ετεροδιηγητικός – παντογνώστης, με μηδενική εστίαση

Ύφος: ζωηρό, παραστατικό, φυσικό Γλώσσα: απλή, καθημερινή
Εκφραστικά μέσα: μεταφορές, προσωποποιήσεις, παρομοιώσεις, επαναλήψεις, εικόνες, αντιθέσεις
Αφηγηματικοί τρόποι: διάλογος, περιγραφή, αφήγηση. Ο διάλογος κυριαρχεί και δίνει στο κείμενο θεατρικότητα,
παραστατικότητα, ζωντάνια, έντονη δράση. Επίσης, με αυτόν εκφράζονται άμεσα οι ήρωες, με αποτέλεσμα να διαγράφεται ο
εσωτερικός τους κόσμος.
Γραμμική αφήγηση με αρκετές προλήψεις (αναφορές στο μέλλον, πχ. Οι τελευταίες 3 σειρές του κειμένου).
Αντιθετικοί άξονες: παρουσία ≠ απουσία πατέρα, παιδικά όνειρα ≠ σκληρή πραγματικότητα, στο πλαίσιο της σύνδεσης της
επιστροφής του πατέρα με την πραγματοποίηση του παιδικού ονείρου.
3 θεματικές ενότητες: Η Αγγελικούλα … θα του το πω, Στην οδό Αιόλου … για τις γιορτές, Η Αγγελικούλα με τη μαμά … τα
σπίτια…
«Όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν» και παρόμοιες εκφράσεις: το βασικό αφηγηματικό μοτίβο που προωθεί τη δράση και φορτίζει με
ένταση την αφήγηση
Ψυχογράφηση παιδιών: γίνεται με ρεαλισμό, κυρίως μέσα από τους διαλόγους. Οι χαρακτήρες δεν περιγράφονται από τον
αφηγητή, αλλά παρουσιάζονται άμεσα από τα λόγια και την εξωτερίκευση των επιθυμιών τους. Έτσι, εμφανίζονται πιο αληθινοί, πιο
φυσικοί και η συγγραφέας περνά με πιο πειστικό τρόπο τα μηνύματά της για τη φτώχεια και τη δυστυχία που προκάλεσε η εξορία.
Παρόλο που αναγκάζονται να ζητιανέψουν, κάνουν όνειρα, έχουν αισιοδοξία που αντέχει και στις δύσκολες καταστάσεις. Ακόμη κι
όταν η αναμονή του πατέρα αποδεικνύεται μάταιη (άρα και η πραγματοποίηση της επιθυμίας τους) νιώθουν απογοήτευση που
μετριάζεται, όμως, από την κοινή τύχη που είχε το όνειρό τους με αυτό των άλλων παιδιών και από τα παρηγορητικά λόγια της
μητέρας. Τα παιδιά, γενικότερα, διατηρούν την αισιόδοξη και χαρούμενη διάθεσή τους ακόμη και σε δυσβάσταχτες συνθήκες για
τους μεγάλους (εδώ εκφράζεται με την επιθυμία τους να αποκτήσουν το τρενάκι). Το όνειρό τους για μια χαρούμενη ζωή ταυτίζεται
με τα εκθέματα της βιτρίνας. Οι συζητήσεις τους μπροστά στη βιτρίνα αποτυπώνουν και την παιδική αφέλεια, καθώς ελπίζουν σε
κάτι απρόσιτο, χωρίς να συνειδητοποιούν τη σκληρή πραγματικότητα. Ωστόσο, συμπεριφέρονται με ωριμότητα όταν συμβιβάζονται
με τη λύση των μεγάλων, κατανοώντας ότι υπάρχουν άλλες επείγουσες ανάγκες.
Μητέρα: εργατική, ακούραστη, δεν παραπονιέται για τη φτώχεια της ούτε ντρέπεται για το είδος της εργασίας της. Έχει κουράγιο
και θέληση να αγωνιστεί για την επιβίωση της οικογένειας. Είναι σε τραγική κατάσταση, αλλά δε λυγίζει. Δε διστάζει να ζητιανέψει
για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες. Παρά τη στεναχώρια και τη φτώχεια της έχει κουράγιο και διάθεση να συζητάει με τα παιδιά της,
να τους δίνει ελπίδες (έστω ψεύτικες) για να τα παρηγορήσει. Διαθέτει ψυχική δύναμη, αγωνιστικότητα, υπομονή.
Σιδηρόδρομος: αντιπροσωπεύει την ευτυχισμένη ζωή, χωρίς φτώχεια και στέρηση. Σημαίνει χαρά και παιχνίδι. Αντιπροσωπεύει το
όνειρο, την ελπίδα. Μ΄ αυτόν θα ξεχάσουν για λίγο τη θλιβερή πραγματικότητα, την ανέχεια, τη δυστυχία. Είναι πηγή αισιοδοξίας
και χαρούμενης διάθεσης.
Βιτρίνα: αναπαραγωγή εικόνων από το «Κοριτσάκι με τα σπίρτα» χωρίς όμως το τραγικό τέλος.
Επιχειρήματα παιδιών: το πιο ανίσχυρο είναι του Πέτρου, γιατί ακόμη κι αν ο πατέρας γυρίσει από την εξορία, δε θα είναι σε
θέση να εξασφαλίσει στην οικογένειά του ούτε τα είδη πρώτης ανάγκης. Σ΄ αυτό συμβάλλει και η φτωχική του εμφάνιση.
Στο διήγημα αναπαριστώνται οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής όπως επιδρούν στην οικογενειακή ζωή, ιδιαίτερα στην
ψυχολογία των παιδιών. Η φτώχεια, πέρα από άλλες αιτίες, οφείλεται και στην ανώμαλη πολιτική κατάσταση που οδηγούσε
ανθρώπους στην εξορία και οικογένειες να φτάνουν στα όρια της αντοχής τους, με μεγαλύτερα θύματα τα παιδιά.

Εργασίες:
1. Ερωτήσεις 1- 4, σελ.198.
2. Γιατί πιστεύετε ότι ο Πέτρος και η Αγγελικούλα δεν αντιλαμβάνονται πλήρως το μέγεθος των δυσκολιών της οικογένειάς τους;
(της φτώχειας και της απουσίας του εξόριστου πατέρα)
3. Γιατί τα παιδιά προβάλλουν με έμφαση τα αληθοφανή επιχειρήματά τους, για να πείσουν το ένα το άλλο ότι θα γίνουν κάτοχοι
του σιδηρόδρομου της βιτρίνας; Πού οφείλεται η επιμονή τους αυτή; Είναι δυνατό να μη γνωρίζουν την ανέχεια της οικογένειάς
τους;
4. Συνεχίσετε το διήγημα….