Professional Documents
Culture Documents
بەشی بینجەم-2023-2024
بەشی بینجەم-2023-2024
بەشی بینجەم-2023-2024
َةين
هةموومان شايةنى هةل
( ) 1 – 5ضُُد اليُكاْ
/T.Bال ُٓ :ز ثازضُيُن هُضُُد ال ثًَِ دَوتسَّ ( ال ) .
/T.Bتريَ :طُياُدُِ ثازضُ زِاضتًَُٓوِ هُضُز بؤ ضُزيَلِ تس ثًَِ دَوتسيَت ( تريَ ) .
ضُُد ال :هُضُُد ثازضُ زِاضتًَُٓوًَم ثًَم ديَت كُ بؤغايُكِ داخساوَ ثًَم دًََِّٓ .
– 1ضُُد الّ زيَم :ئُو ضُُد اليُيُ كُاليُكاُِ هُ دزيَرّ يُكطاُّ و طؤغُكاُِ ُاوَوَّ هُثًَىاُُ يُكطاُّ .
– 2ضُُد الّ ُازِيَم :كُاليُكاُِ هُ دزيَرّ يُكطاْ ُني ياْ طؤغُكاُِ هُثًَىاُُدا يُكطاْ ُني .
– 1ضُُد الّ قؤقص :ئُو ضُُد اليُيُ كُ ًُٓىو تريَكاُِ دَكُوُُ ُاوَوَّ ضُُد اليُكُ .
– 2ضُُد الّ قؤثاو :ئُو ضُُد اليُيُ كُ كُوا بُاليُُِ كًُُوَ يُكًَم هُ تريَكاُِ كُوتؤتُ دَزَوَّ ُاوضُّ داخساو.
بؤ دؤشيُِوَّ ضُزجًُِ ُاوَ طؤغُكاُِ ضُُد اليُكِ قؤقص ئَُ ياضايُ بُكازديَت)) 2 – ْ ( × 5180 ( :
ضُزجًُِ ُاوَطؤغُكاْ
/ T.Bثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن هُ ضُُدال =
ذًازَّ الكاْ
) 2 – 7 ( × 5180
5 × 5180
5
900
) 2 – 9 ( × 5180
7 × 5180
5
1260
/ T.Bهَُ ثسضًازَ دَهًََت ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن بؤيُ دَبًَت ذًازَّ دَزضىو دابُغِ ذًازَّ اليُكاْ بلُيّ.
5 01260
= 140 ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن =
9
5
/ T.Bضُزجًُِ دَزَطؤغُكاْ هُ ضُُد اليُكِ قؤقص = 360
/ T.Bبؤ دؤشيُِوَّ ثًَىاُُّ ُٓز دَزَطؤغُيُن هُ ضُُد اليُكِ زِيَم ئَُ ياضايُ بُكازديَت
360
ثًَىاُُّ ُٓز دَزَطؤغُيُن =
ْ
منىُُ /ضُُد اليُكِ زِيَم ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن يُكطاُُ بُ ثًَىاُُّ ُٓز دَزَطؤغُيُن ئُوا ذًازَّ اليُكاُِ بدؤشَوَ ؟
360 = ) 2 – ْ ( × 180
720 = ْ180
720
ْ=4 ْ=
180
/ T.Bئُطُز هُ ثسضًاز وتِ ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن يُكطاُُ بُ ثًَىاُُّ ُٓز دَزَطؤغُيُن ئُوا ضىاز اليُ .
ث /ضُُد اليُكِ قؤقص ضُزجًُِ ثًَىاُُّ ُاوَ طؤغُكاْ ( ) 1800بًَت ئُوا ضٌازَّ اليُكاُِ بدؤشَوَ .
2 – ْ = 10
–1
زِيَلِ قؤقص
5 1800
= 150 ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن =
12
– 6ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن هُ ثًَِحالّ بُزاًبُزّ بدؤشَوَ ؟
20ع = ) 2 – ْ ( × 5180
د
ب 5 5 20ع = ) 2 – 5 ( × 5180
4ع 5ع
20ع = 3 × 5180
5
3ع د
5
20ع = 540
̂ ̂
5
135 = 27 × 5 5ع ثد =ثه
̂ ̂
5
81 = 27 × 3 ث د = ث ْ = 3ع
°360
5
4ع
ع=
16
ي
5
َ 5
6ع ع = 22.5
°360
غًلاز /ثًَىاُُّ ُٓدَز دَزَطؤغُيُن =
ْ
5 °360
= 45 ث=
8
– 9وَآلَ /ثًَِداليُ
= ) 2 – 7 ( × 5180
5
= 900 = = 5 × 5180
= ) 2 – 18 ( × 5180
= 16 × 5180
5
= 2880
5 0360
= 40 ث=
9
– 18ثًَىاُُكاُِ دَزَطؤغُكاْ هُ ثًَِحاليُ يَلدا ئُكاُُْ ( ) ْ8 ، ْ3 ، ْ10 ، ْ4 ، ْ5بُٓاّ ( ْ ) بدؤشَوَ
360 = ْ30
360
ْ=
30
ْ = 12
– 22ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن يُكطاُُ بُ ضىاز ئُوَُدَّ ثًَىاُُّ ُٓز دَزَطؤغُيُن ،ذًازَّ اليُكاُِ بدؤشَوَ
360 × 4 = ) 2 – ْ ( × 180
360 × 8 = ) 2 – ْ ( × 180
3240 = ْ180
3240
ْ=
180
ْ = 12
900 = ْ180
900
ْ=
180
كُواتُ ثًَِحاليُ ْ=5
حەکیمێک دەڵێت: 5
900 - 25
حەفتا ساڵ خەریکی خىێندنەوەبىوم لەمە جىانترم نەخىێندەوە
900 = ) 2 – ْ ( × 180
تامی تاوان دەڕوات و ئازار و ناخۆشی و سساکەی دەمێنێتەوە
900 = 360 – ْ180
بەاڵم
360 + 900= ْ180
قىرسی و ناڕەحەتی عیبادەت دەڕوات و پاداشت و سەرفرازیت بۆ
1260 = ْ180
دەمێنێتەوە
1260
كُواتُ ذُفتاليُ ْ=7 ْ=
180
360
دووال و دوو ًَُىاْ دَكُيّ = 120
ْ
360 120
=
ْ 1
360 = ْ120
360
ْ=
120
ْ=3
– 29ثًَىاُُّ دَزَطؤغُكاُِ ضُُد اليُكِ زِيَم ( ) 72بًَت ئُوا ضٌازَّ اليُكاُِ ضُُدَ
360
غًلاز = 72 /
ْ
360
ْ=5 ْ=
72
– 44كاَ زِضتُ دزوضت ًُُ هُ غاُصَ اليُكِ زِيَلدا
د – ضُزجًُِ دَزَطؤغُكاْ 360 د – ضُزجًُِ ُاوَطؤغُكاْ 2880 ب – 16ضُزّ ُٓيُ أ – ضُُد الّ قؤقص
= ) 2 – 16 ( × 180
= 14 × 180
360
= 60 =
6
= ) 2 × 7 ( × 180
= 900 = 5 × 180
ث /ضُُد اليُكِ زِيَم ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُكِ يُكطاُُ بُ ضَِ غُوَُدَّ ثًَىاُُّ ُٓز دَزَطؤغُيُن ئُوا ذًازَّ اليُكاُِ
ضُُدَ ؟
360 × 3= ) 2 – ْ ( × 180
1440 = ْ180
1440
ْ=
180
ْ=8
) 2 – 6 ( × 180
4 × 180
720
720
= 120 ثًَىاُُّ ُٓز ُاوَطؤغُيُن =
6
/ T.Bضُقُ طؤغُ :هُ ضُُد الّ زِيَلدا طؤغُيُكُ ضُزَكُّ ضُقِ ضُُد الزيَلُ كُ بُو دوو اليُكُغِ بسيتني هُ دوو ًُىَتريَّ
هُدواّ يُن كُ بُ ضُقدا دَزِوات.
5 360
= 30 =
12
360
ْ=
ث
360
ْ=9
40
ْ=
ضًَىَ = ْ × ال
دزيَرّ اليُكِ
ض
ذًازَّ اليُكاْ
ض=6×7
ض = 42ضٍ
ب – زِووبُزّ غُغاليُكِ زِيَم بدؤشَوَ ،ئُطُز دزيَرّ اليُكِ ( ) 6ضٍ و دزيَرّ ئُضتىُدَكُّ ( ) 3√3ضٍ بىو وَآلًُكُ بؤ
ُصيلرتيّ دَيُن ُصيلبلُوَ
1
زِ = × ْ × ال × ب غًلاز /ياضاكُّ
2
1
زِ = × 3√3 × 6 × 6
2
3√3
زِ = 3√3 × 6 × 3
2
6ضٍ زِ = 54√3ضٍ
د – ضًَىَّ ثًَِخ اليُكِ زِيَم بدؤشَوَ كُ زِووبُزَكُّ ( ) 32.7ضٍ 2بًَت ئُضتىُدَكُّ ( ) 3ضٍ بًَت.
1
زِ = = ض × ب غًلاز /
2
1
ُٓزدوو ال جازاْ ( ) 2دَكُيّ × = 32.7ض × 3
2
ذًازَّ اليُكاُِ ئُو ضُُد اليُ زِيَلاُُ بدؤشَوَ كُ ثًَىاُُّ ضُقُطؤغُكاًُاْ ثًَدزاوَ
5
30 - 4
360 360 360
ْ = 12 ْ= ْ= غًلاز /ثًَىاُُّ ُٓز ضُقُطؤغُيُن =
30 ث ْ
5
20 - 5
360
غًلاز /ثًَىاُُّ ُٓز ضُقُطؤغُيُن =
ْ
360
ْ=
ث
360
ْ = 15 ْ=
20
ض = ْ× ال
ض=6×8
ض = 48ضٍ
ض=5×5
ض = 25ضٍ
ض = 3 × 12
ض = 36ضٍ
– 12ذُفتاليُكِ زِيَم
360
غًلاز /ثًَىاُُّ ُٓز ضُقُطؤغُيُن =
ْ
5 360
= 51.43 =
7
5 360
= 40 =
9
ذًازَّ اليُكاُِ ئُو ضُُد اليُ زِيَلاُُ بدؤشَوَ كُ ثًَىاُُّ ضُقُطؤغُكاًُاْ ثًَدزاوَ
5
10 - 14
360
غًلاز /ثًَىاُُّ ُٓز ضُقُطؤغُيُن =
ْ
360
ْ=
ث
360
ْ = 36 ْ=
10
زِووبُزّ ُٓزيُن هَُ ضُُد اليُ زِيَلاُُ بدؤشَوَ وَآلَ بؤ ُصيلرتيّ دَيُن ُصيلبلُوَ
1
زِ = × ْ × ال × ب – 18
2
3ضٍ 1
زِ = × 3.17 × 3 × 7
2
2
3.12ضٍ زِ = 32.76ضٍ
1
– 19غًلاز /زِ = × ْ × ال × ب
2
1
َ 10 زِ = × 5√3 × 10 × 6
2
5√3 2
زِ = 259.8ضٍ
/ T.Bهُبُز ئُوَّ ضىازطؤغُيُ كُواتُ دزيَرّ اليُكِ دَكاتُ دووئُوَُدَّ دزيَرّ ئُضتىُدَكُّ كُواتُ دَبًَتُ ( ) 6ضٍ
1
غًلاز /زِ = × ْ × ال × ب
2
1
زِ = ×3 × 6 × 4
2
2 1
زِ = 31ضٍ زِ = × 72
2
2
= √225ال√
ال = َ15
ضًَىَ = ال × ْ
ض = َ60 ض = 4 × 15
ُ – 23ؤ اليُكِ زِيَم زِووبُزَكُّ ( ) 22.5ضٍ 2و دزيَرّ ئُضتىُدَكُّ ( ) 8.24ضٍ بًَت.
1
غًلاز /زِووبُز = ضًَىَ × ب
2
1
ُٓزدووال جازاْ ( ) 2دَكُيّ × = 222.5ض × 8.24
2
ضًَىَ = 54ضٍ
360
دووال و دوو ًَُىاْ دَكُيّ = 40
ْ
360
ذًازَّ اليُكاْ ْ=9 ْ=
40
ض = ال × ْ
ض = 45 = 5 × 9ضٍ
2
ع √ = √6 25
ع = 2.5
ضًَىَ = ال × ْ
ض=8×5
ض = 40ضٍ
5 360
= 40 =
ْ
360
ْ=6 ْ=
60
ث /ضًَىَّ ضُُد اليُكِ زِيَم ضُُدَ كاتًَم دزيَرّ اليُكِ ( ) 4ضٍ بًَت وَ ثًَىاُُّ ُٓز ضُقُطؤغُيُكِ ( ) 540
– 1هُُٓز ضًَطؤغُيُكدا :ئُطُز دووال ُايُكطاْ بىوْ ئُوا طؤغُّ بُزاًبُز دزيَرتسيّ اليُ وَ طُوزتس دَبًَت هُو طؤغُّ كُ
د بُزاًبُز بطىوكرتيُِكُيُ.
5ضٍ 9ضٍ
-2هُُٓز ضًَطؤغُيُكدا :ئُطُز دووال ُا يُكطاْ بىوْ ئُوا الّ بُزاًبُز طُوزَتسيّ طؤغُيُ دزيَرتس دَبًَت هُو اليُّ كُ بُزاًبُز
د بطىوكرتيُِ.
70
80 30
ب د
̅̅̅̅ ̅̅̅
/ T.Bكُواتُ الّ (د د ) طُوزَتسيّ اليُ ضىُلُ بُزاًبُز طُوزَتسيّ طؤغُيُ كُ ( ،) 580بُآلَ الّ (ب د ) بطىوكرتيّ اليُ
ضىُلُ بُزاًبُز بطىوكرتيّ طؤغُيُ كُ ( ) 530
̂
ب – اليُكاْ هُ كىزتسيًِاُُوَ بؤ دزيَرتسيًِاُُوَ زِيصبلُ ث ه ُٓذًًَسبلُ
5 ̂
ث ه = 83
ع 51 ه ̂ ̂ ̂
َع َه ث ه بًُُش ه ع ثع كُواتُ ث َ
دد دب+بد
بوََِ كُ ئُطُز دزيَرّ ثًَدزاوَكاْ دَبُِ اليُكاُِ ضًَطؤغُيُن ٓؤّ وَآلًُكُت بوََِ.
أ–7:5:3
11 10.5
بؤ دؤشيُِوَّ ًُوداّ الّ ضًًََُ ئُطُز دوو الّ ضًَطؤغُ يُن دزابىو.
الّ طُوزَ +الّ بطىون ًُوداّ الّ ضًًََُ الّ طُوزَ – الّ بطىون
منىُُ ( / ) 3دووالّ ضًَطؤغُيُن دزيَريُكاًُاْ بسيتًُ هُ ( ) 6ضٍ و ( ) 11ضٍ ئُو ًُودايُ بدؤشَوَ بؤ دزيَرّ الّ ضًًََُ
الّ طُوزَ +الّ بطىون ًُوداّ الّ ضًًََُ ياضاكُّ /الّ طُوزَ – الّ بطىون
منىُُ ( / ) 4دوو الّ ضًَطؤغُيُن دزيَريُكاًُاْ بسيتًُ هُ ( ) 8ضٍ و ( ) 13ضٍ ئُو ًُودايُ بدؤشَوَ بؤ دزيَرّ الّ ضًًََُ.
زِآًَِاْ ( ) 3 – 5
– 1طؤغُكاْ هُ بطىوكرتيًِاُُوَ بؤ طُوزَتسيًِاْ زِيصبلُ
ب
̂ ̂ ̂
40.5
ب د د
45
̂
/ T.Bطؤغُّ (د) بطىوكرتيّ طؤغُيُ ضىُلُ بُزاًبُز بطىوكرتيّ اليُ،
د د ̂
(ب ) طُوزَتسيّ طؤغُيُ ضىُلُ بُزاًبُز طُوزَتسيّ اليُ.
75
̂
َ 180 = 39 + 46 +
̂
39 ي َ 180 = 75 +
̂
46 َ = 75 – 180
ت
̂
َ = 95
̅̅̅̅ ̅̅̅ ̅̅̅
يت َي َت كُواتُ اليُكاْ بَُ غًَىَيُْ
6:3:3 -5
6 6
دزيَرّ دووال ضًطؤغُيُن ثًَدزاوْ ئُو ًُودايُ بدؤشَوَ كُهُ تىاُا دايُ بؤ دزيَرّ الّ ضًًََُ
الّ طُوزَ +الّ بطىون ًُوداّ الّ ضًًََُ غًلاز /ياضاكُّ الّ طُوزَ – الّ بطىون
̂
/ T.Bطؤغُّ (َ ) بطىوكرتيّ طؤغُيُ ضىُلُ كُوتؤتُ بُزاًبُز بطىوكرتيّ ال،
َ
64.6 ي ̂
بُآلَ طؤغُّ (ح ) طُوزَتسيّ طؤغُيُ ضىُلُ كُوتؤتُ بُزاًبُز دزيَرتسيّ ال.
̂ ̂ ̂
غًلاز /زِ +ه +د = 180
ه
ز ̂
زِ 180 = 66 + 90 +
̂
زِ 180 = 156 +
̂
زِ = 156 – 180
̂
د زِ = 24
ه ي
6
– 60دزيَرّ دووالّ ضًَطؤغُيُن بسيتًُ هُ ( ) 8ضٍ و ( ) 12ضٍ ئُوًُودايُ بدؤشَوَ كُهُ تىاُادايُ بؤ دزيَرّ الّ ضًًََُ
̂
ث ( /ب د د ) ضًَطؤغُيُكِ وَضتاوَ هُ ( د ) ئُطُز ث ( ب ) = 535ئُوا زِيصبُُدّ
د
اليُكاْ هُ كستسيّ بؤ دزيَرتسيّ بسيتًُ هُ
ث /دوو الّ ضًَطؤغُيُن دزيَريُكاًُاْ ( ) 6ضٍ و ( ) 10ضٍ كاَ هًُاُُّ خىازَوَ دَكسَّ ببًَتُ دزيَرّ الّ ضًًََُ.
̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂ ̂
د-ع،ع،ص د -ع،ص،ع ب-ع،ص،ع أ-ص،ع،ع
هەواڵم پێ بدەن ئەگەر یەكێك لە ئێوە ڕووبارێك لەبەر دەرگای ماڵەكەی تێپەڕكات ڕۆژێ پێنج جار
خۆی تێدا بشوات ئایا هیچ پیسی یەك لەسەر لەشی دەمێنێت ,وتیان نەخێر هیچ پیسی یەك
لەسەر لەشی نامێنێ ,فەرمووی ئەوەش نموونەی پێنج نوێژە فەڕزەكەیە خوای گەورە بە هۆیەوە
لە گوناهەكان خۆش دەبێت
ي
َ
̂ ̂ ̂ ̂
د=ي ب=ن
د
ب
̂ ̂ ني نَ
ن=ب =
بد بد
̂ ̂ ̂ ̂
د بُثًَِ ضُملًَِساوّ طؤغُ البُالكاْ دوو طؤغُ ن ،د ئُوا د
َ
هُ ضًَطؤغُّ َ د د جىوت دَبّ هُطُيَ دوو طؤغُ هُ ضًَطؤغُّ َ ي ن
ن د كُواتُ دوو ضًَطؤغُكُ ٓاوغًَىَْ.
̂ ̂
دَي أ – ديازّ بلُ كُ دوو ضًَطؤغُكُ ٓاوغًَىَْ و زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُُكُ بِىيُ ثاغاْ ديازّ بلُ كُ د ي د
د
دد 3 4
9 غًلاز = = /
دي 2 6
4 6
2 30 3 دي
َ = = =
ي َ 2 45 4 5
د
4.5
3 يد دي دد 2 6 يد
ي = = كُواتُ = =
3 9
َد يَ دي َد
2
اليُكاُِ دوو ضًَطؤغُكُ ٓاوزِيَرَْ كُواتُ دوو ضًَطؤغُكُ ٓاوغًَىَْ زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوْ بسيتًُ هُ
2
( ) 4 – 5زِآًَِاْ
ٓ ؤّ ٓاوغًَىَبىوُِ دوو ضًَطؤغُكُ زِووُبلُوَ
̂
– 1غًلاز /ث ْ = ) 52 + 47 ( – 180
̂
ث د = 133 – 180
̂
كُواتُ دوو ضًَطؤغُكُجىوتّ ( ط ط ) ث د = 47
ع2 ع1
̂ ̂
ز – 4زِووْ بلُوَ كُ دوو ضًَطؤغُّ ( َ ْ ب ) و ( َ ز ق ) ٓاوغًَىَْ زِيَرَّ ٓاوغًَىَ بىوُِ بِىضُ ثاغاْ ديازّ بلُ كُ ْ
̂ ̂
ْ ( وادزاوَ ) ثَ2 ث َ= 1
َب 2 8
6 = =
َ ق 3 12
2
كُواتُ دوو ضًَطؤغُكُ ٓاوغًَىَْ بُ بُكازًَِٓاُِ ضُملًَِساوّ ٓاوغًَىَبىوْ هُ ( ال ،ط ،ال ) زِيَرَّ ٓاوغًىَبىوًُاْ =
3
32
74
̂ ̂
نْي ثاغاْ ديازّ بلُ كُ ن ي َ
ي ̂ ̂
غًلاز /ن = ن
̂ ̂
نْي ن ي َ ( ال ط ال ) بًُُش ن ي َ نْي كُواتُ
– 8زِووُبلُوَ دوو ضًَطؤغُّ ( ْ ي ف ) و ( ع ص َ ) ٓاوغًَىَْ زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوْ بِىضُ ،ثاغاْ ُاو هُ جىوتُ طؤغُ
ْ ع جىوتبىَكاْ بَِِ.
5
5
4 5 6 غًلاز /دوو ضًَطؤغُكُ زِيَلّ
4 5
6
ص ف ْ 24
ي
4
ف َ 5 = زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوْ =
5 ع َ 35
6
7 1
دووال و دوو ًَُىاْ =6
ص
ص = 42
ث /ئُطُز دوو ضًَطؤغُ هُ ضًَطؤغُيُكدا جىوت بىوْ هُطُيَ دوو ضًَطؤغُدا هُ ضًَطؤغُيُكِ تسدا ئُوا ئُو دوو ضًَطؤغُيُ
َه ده
َ = غًلاز /
َد بد
ث 16 ، 8 ، 4 /و ، 12 ، 6ع دزيَريُكاُِ اليُ ٓاوجًًَُكاْ هُ دوو ضًَطؤغُّ ٓاوغًَىَ بىودا ئُوا بُٓاّ ع =
2ع = 48
48
ع=
2
ع = 24
د د
̅̅̅ ‖ ̅̅̅
َْ دد
10 9
دووال و دوو ًَُىاْ دَكُيّ =4
دص
9ص د 40
= 9
9
4 40
صد= ⇐ 9صد=49
د د
بْ بَ
=
ْد َد
⃡ ‖ ⃡
بطُملًَُِ كُ د ْ د َ
ي يد
21 د 42 42
د = 2 = 21 غًلاز /
دد
30
ْ 30 يْ
= =2
15 15 َْ
َ
يْ يد
= كُواتُ
َْ دد
⃡ ⃡
وَ ُٓزوَٓا ئُوا د ْ ‖ د َ بُ ثًَِ ثًَطُواُُّ ضُملًَِساوّ ٓاوزِيَرَبىوُِ ضًَطؤغُّ
َ ي
⃡‖ ⃡‖ ⃡
بد ده يَ
زِآًَِاْ ( ) 5 – 5
دزيَرّ ُٓز ثازضُ زِاضتًَُٓوًََم بدؤشَوَ
⃡
ع أ – دزيَرّ ثازضُ زِاضتًَُٓوَِ د د بدؤشَوَ.
9 ⃡ ‖ ⃡
غًلاز /د ب د ف
د ب
ص هب ده
10 =
بف دد
21 40
دووال و دوو ًَُىاْ دَكُيّ =
24 دد
د د = 30
⃡ ‖ ⃡
وادزاوَ غًلاز /ق ز ْ ب
ْز بق
=
زَ قَ
ب
5 ْز 5
ق دووال و دوو ًَُىاْ دَكُيّ =
10 8
8
ْ 8ز = 10 × 5
َ ْ
10 ز ُٓزدووال دابُغِ ( ) 8دَكُيّ ْ 8ز = 50
ْ 8ز 50
= 8
8
1
ْز= 64
̅̅̅̅ ̅̅̅
ْ ب ْ-3ب،دد
ه د 3 15 1 5
2.5 2.5 غًلاز = = = /
د ب 5 25 2 5
د د
3 15 15 هد
= = =
1.5 1.5 5 25 25 دْ
هد هد
ه = كُواتُ
دْ دب
̅̅̅̅ ‖ ̅̅̅
دد هُبُز ئُوَّ دوو اليُكُ ٓاوزِيَرَْ كُواتُ ْ ب
̅̅̅ ‖ ̅̅̅̅
( ثًَطُواُُّ ضُملًَِساوّ ٓاوزِيَرَّ ضًَطؤغُّ ) زع هُبُز ئُوَّ دوو اليُكُ ٓاوزِيَرَْ كُواتُ ت َ
72 72
دووال و دوو ًَُىاْ = – 5وَآلَ /
75 75
̅̅̅̅
-6ني
د ت دْ تن
= غًلاز /
ْي ني
6 8 6 8
دووال و دوو ًَُىاْ =
ْ 4 ني
ن
×6ن ي = 8 × 4
4
32 6ني
ُٓزدووال دابُغِ ( ) 6دَكُيّ =
ي 6 6
1
ني=52
̅̅̅̅̅
-7عص
عص عَ
= غًلاز /
صْ َف
4ع = 24
24
⇐ع=6 ع=
4
̅̅̅̅ ̅̅̅̅ ̅
ث /هُ ويَُِّ بُزاًبُز ئُطُز ق ز ‖ ب ْ بًَت ئُوا زِيَرَّ ز ْ بدؤشَوَ
ْز بق
= غًلاز / /
ب زد قد
ْ9ز = 72
د 12 ز ْ 72
⇐ْز=8 ْز=
9
ب
/ T.Bضُملًَِساوّ زِيَرَّ دوو ضًَىَو زِيَرَّ دوو زِووبُز ئُطُز دوو ضًَطؤغُ ٓاوغًَىَبّ بُ زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُِ ئُوا زِيَرَّ دوو
د
ب2 ب
د2
ضًَىَكُ = وَ زِيَرَّ دوو زِووبُز =
د
( ( ن َ د ) بسيتًُ هُ ( ) 36ضٍ و زِووبُزَكُّ أ – ُٓزدوو ضًَطؤغُّ ( ن ، َ ،د ) و ( ْ ،ه ،د ) ٓاوغًَىَْ ضًَىَّ
َ ) 48ضٍ 2ضًَىَو زِووبُزّ ( ْ ه د ) بدؤشَوَ.
4 16
= غًلاز /زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُِ هُ ًَُىاْ دوو ضًَطؤغُكُدا بسيتًُ هُ
5 20
د ن
16ضٍ
زووبُزّ ضًَطؤغُّ ( ْ ه د ) ضًَىَّ ضًَطؤغُّ ( ْ ه د )
)2 (4 48 4 36
ه = )2 (5 ع
=
ض 5
16 48
= 4ض = 36 × 5
25 ع
د
ْ 36 5
20ضٍ 16ع = 48 × 25 ض=
4
48 25
ع= ض=9×5
16
ع = 3 × 25 ض = 45ضٍ
2
ع = 75ضٍ
زِووبُزّ ْ ه ي 2
3 = غًلاز /
زِووبُزّ َ د د 1
ْي ْي
= √2 كُواتُ ) ( : 2 = 2
َد َد
ه ي
/ T.Bئُطُز هُ ثسضًاز ٓاوغًَىَبىوُِ دابىو ،داواّ زِيَرَّ ثًَىَو زِووبُزّ كسدبىو ئُوا
غًلاز /ياضاكُّ
2
زيَرَّ زووبُزَكاًُاْ = (زيَرَّ ٓاوغًَىَ)
81 2 9
⇐ =()4
16
81
كُواتُ زيَرَّ زووبُزَكاًُاْ =
16
2
– 2ئُطُز زيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُِ دووضًَطؤغُ بلاتُ زيَرَّ ضًَىَكاًُاْ ضُُدَ
3
غًلاز /ياضاكُّ
4 16
= √ زيَرَّ زووبُزّ دوو ضًَطؤغُ√= غًلاز /زيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُِ دووضًَطؤغُكُ =
5 25
4
كُواتُ زيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُِ دووضًَطؤغُ =
5
2 4
زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوْ = = √ 9
3
زِآًَِاْ ( ) 6 – 5
( ُٓ – 2زدوو ضًَطؤغُّ ( َ ْ ق ) و ( ز ص ت ) ٓاوغًَىَْ ضًَىَّ ضًَطؤغُّ ( َ ْ ق ) بسيتًُ هُ ( ) 14ضٍ و زووبُزّ ضًَطؤغُّ
َ ْ ق ) بسيتًُ هُ ( ) 8ضٍ 2ئًُاُُّ خىازَوَ بدؤشَوَ؟
ز 6ضٍ
ت
َ 4ضٍ
ْ
ص
ق
زِووبُزّ َ ْ ق ضًَىَّ َ ْ ق
= ) 2( 2 2
=
3 زِووبُزّ ز ص ت 3 ضًَىَّ ز ص ت
– 4خىُطُ ( ) 155ضٍ دزيَرَ دَيُويَت بُزشّ ضتىًَُلِ زوُاكلسدُُوَ بصاًَُت بؤ ئًُُش خىُطُّ دزيَرّ ضًَبُزّ خؤّ و دزيَرّ
ضًَبُزّ ضتىُُكُّ ثًَىا ،بُزشّ ضتىُُكُّ زِووُاكلسدُُوَ ضُُدَ ؟
234 155
غًلاز = /
465 ع
قْ ضًَىَّ ق ْ ص
ي َ 90 ه = غًلاز /
هي ضًَىَّ ي ه ب
) 2 ( 60 زِ
) 2 ( 90 =
4500
3600 زِ
دووال و دوو ًَُىاُِ دَكُيّ =
8100 4500
× 8100زِ = 3600 × 4500
3600 4500
ز=
8100
2
ق ْ ص = َ 2000 زِووبُزّ
4 16
= √ غًلاز /زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوْ = زِيَرَّ زووبُز√ =
5 25
4
ب د د بؤ ضًَىَّ ضًَطؤغُّ ه ئايا زِيَرَّ ضًَىَّ ي ف هبسيتًُ هُ د د ب بؤ زِيَرَّ زِووبُزّ – 9زيَرَّ زِووبُزّ
81
ف ي ضًُ ؟
2 4
= √ غًلاز /زِيَرَّ ضًَىَكُ = زِيَرَّ زووبُز√ =
9 81
ص
د ب ز بدد ز ص ت زِووبُزّ بدد - 21
4 16
غًلاز = زِيَرَّ ٓاوغًَىَبىوُِ دوو ضًَطؤغُ = زِيَرَّ زووبُزَكاًُاْ√ = = √25
5
ه
̅
ب ( ه × ع ،ه × ص) ويَُِّ خاهَِ ب ( ع ،ص )
منىُُّ ( / ) 2ضُملاُدُِ ٓاوغًَىَبىوُِ دوو ضًَطؤغُ :ويَُِّ ضًَطؤغُّ ( ب د د ) بُ ٓاوزِيَرَيًُكِ ئُُداشَيٌ و بُ زِيَرَّ ( ) 2
̅̅̅
ب ) د (ب د بلًَػُ ضاغ بلُوَ كُ ُٓزدوو ضًَطؤغُّ ( ب د د ) و
6 ٓاوغًَىَْ.
5
غًلاز – 1 /بؤتاُِ ضُزَكاُِ ( ب ،د ،د ) بُ ( ) 2هًَلبدَ
4
̅
3 ب()6،4 ب()3،2
ب
2
د ̅
د()2،0 د()1،0
1
̅
0
د د() 0،6 د()0،3
د د ̅ ̅ ̅
– 2خاهَُكاْ هُضُز ًَٓوَِ ذًازَكاْ دادًََُني كُ (ب ،د ،د )
̅̅
√ 2 (2 )0 2 (0 دد=)6 √ 2 (1 )0 (2 0 دد=)3
̅ ̅ ̅̅ ̅̅
دب دد بد
بًُُش ُٓزدوو ضًَطؤغُكُ ٓاوغًَىَْ ( ال ال ال ) ، ، كُواتُ
دب دد بد
ع ع ص ص
) ياضاّ دؤشيُِوَّ بؤوتاُِ ُاوَزِاضت ، غًلاز /ب = (
2 2
9 5 4 6
) ب=( ، 2
2
14 10
ب=( ) ،
2 2
ب=()7،5
َب َد
=
َه َ د
3 2
دووال و دوو ًَُىاْ =4
َه
5
د ( )4 ، 0
َ2ه = 4 × 3
4 َ2ه = 12
3 12
د()2،0 َه= َ⇐ 2ه=6
2
خاهَِ ( ه ) دَكُويَتُ ضُز تُوَزَّ يُكَُ َ ه = 6
1
كُواتُ َ ه ( )0 ، 6ب ( ، ) 0 ، 3ه ( ) 0 ، 6
1 2 3 4 5 6 7
6
كُواتُ زِيَرَّ ٓاوزِيَرَّ 2 = 3زِيَرَّ ٓاوزِيَرَكُّ
ب()0،3 ه=؟
زِآًَِاْ ( ) 7 – 5
َب َْ
=
َه َ د
َ د = 25
ْ ( ) 0 ، 10 د
هُبُز ئُوَّ خاهَِ ( د ) دَكُويَتُ ضُز تُوَزَّ يُكَُ كُواتُ ثؤوتاُِ د ( ) 0 ، 25زِيَرَّ ٓاوزِيَرٍَ دَكاتُ = 2.5
َْ َز
=
َن َب
َْ 4
دووال و دوو ًَُىاْ = 10
20
) 20 - ( × 4 = ْ َ × 10
ز()0،4 ب ( ) 0 ، 10 80 - = ْ َ10
َ
80
=8- َْ=
10
ْ
هُبُز ئُوَّ خاهَِ ( ْ ) دَكُويَتُ ضُز تُوَزَّ دووََ كُ ( ص )
9 3
ق ( ) 8- ، 0 دووال و دوو ًَُىاْ دَكُيّ =8
َي
َ ي = 24 -
هُبُز ئُوَّ خاهَِ ي دَكُويَتُ ضُز تُوَزَّ يُكَُ كُ ع ،كُواتُ ثؤوتاُِ خاهَِ ي ( ) 24 - ، 0زِيَرَّ ٓاوزِيَرَبىوْ دَكاتُ
3 9
=
8 24
َد َد
= غًلاز /
َب َْ
ْ()4،0
6 َد
دووال ودوو ًَُىاْ =
10 4
د َ × 10-د = ) 6- ( × 4
24 َ 10د
َ ُٓزدووال دابُغِ ( ) 10- =
ب ( ) 0 ، 10- د ( ) 0 ، 6- 10 10
َ د = 2.4
هُبُز ئُوَّ خاهَِ د دَكُويَتُ ضُز تُوَزَّ دووََ كُ ص كُواتُ ثؤوتاُِ خاهَِ د ( ) 2 ، 4 ، 0
ب ي د ئُطُز ضًَىَّ ز ع ت ( ) 60بًَت ئايا ضًَىَّ ز ع ت جًَطؤزِكًَلسد بؤ ٓ – 18اوزِيَرَيُكِ ئُُداشَيٌ بُ زِيَرَّ
ب ي د ضُُدَ؟
ث /دزيَرّ ثازضُ زِاضتًَُٓوَِ ًَُىاْ دوو خاهَِ د ( ) 6 ، 5و ي ( ) 2 ، 2دَكاتُ كاَ هًُاُُ
َ ه د ٓاوغًَىَْ َ ( ، ) 0 ، 0ب ( ، ) 0 ، 3-د ( ، ) 5 ، 0د ( ) 10 ، 0ئُوا ثؤوتاُِ خاهَِ ه َبدو ث /دوو ضًَطؤغُ
كاًُيُ
َ ه = 6-
̅̅̅
√ 2( 2 )8 2( 5 دد=)5
̅̅̅
د د = 6 = √36 = √ 2 6
--------------------------------------------------------------------------------------
.سىپاش یىسفی ڕاستگۆ ،لە چیرۆکەکەت فێری ئەوە بىوم ،سکااڵم تەنها ببەمه الی خىدا
دەی بۆچی سکااڵی خۆم نەبەمە الی زاتێک کە هەمىو کارەکانم بە دەستی ئەوە
--------------------------------------------------------------------------------------
o o
150 (D )7ثًَىاٍُُ ُٓز ُاوَطؤغُكاٌُ دواشدَاليُكٌ زيَم دَكاتُ 140 (C o 720 (B o 1800 (A.
)9ضُزجًٌُ دَزَ طؤغُكاْ ضُزجًٌُ دَزَطؤغُكاْ هُ ضُُدالٍ قؤقص ذًازٍَ اليُكاٌُ ْ بًَت دَكاتُ
o o o o
360 (D 540 (C 1080 (B 1800 (A .
o
180 (D o 360 (C o
1080 (B o
)12ثًَىاٍُُ ُٓز دَزَطؤغُكاٌُ دَاليُكٌ زيَم دَكاتُ 36 (A .
o
180 (D o 360 (C o
45 (B o
)13ثًَىاٍُُ ُٓز دَزَطؤغُكاٌُ ُٓغتاليُكٌ زيَم دَكاتُ 1080 (A .
)15ضُُداليُكٌ قؤقص ضُزجًٌُ ثًَىاٍُُ ُاوَ طؤغُكاٌُ o 540بًَت ئُوا ذًازٍَ الكاٌُ
9 (D 10 (C 5 (B 6 (A
)16ضُُداليُكٌ قؤقص ضُزجًٌُ ثًَىاٍُُ ُاوَ طؤغُكاٌُ o 900بًَت ئُوا ذًازٍَ الكاٌُ
7 (D 10 (C 5 (B 6 (A
)17ضُُداليُكٌ قؤقص ضُزجًٌُ ثًَىاٍُُ ُاوَ طؤغُكاٌُ o 2520بًَت ئُوا ذًازٍَ الكاٌُ
9 (D 15 (C 16 (B 12 (A
)18ضُُداليُكٌ زيَم ثًَىاٍُُ ُٓز ُاوَطؤغُيُن يُكطاُُ بُ ثًَىاٍُُ دَزَطؤغُيُن ئُوا ذًازٍَ
اليُكاٌُ دَكاتُ
11 (D 6 (C 4 (B 8 (A
) 19ضُُداليُكٌ زيَم ثًَىاٍُُ ُٓز ُاوَطؤغُيُن يُكطاُُ بُدووئُوَُدٍَ ثًَىاٍُُ دَزَطؤغُيُن ئُوا
ذًازٍَ اليُكاٌُ دَكاتُ
11 (D 6 (C 4 (B 8 (A
) 20ضُُداليُكٌ زيَم ثًَىاٍُُ ُٓز ُاوَطؤغُيُن يُكطاُُ بُضىازئُوَُدٍَ ثًَىاٍُُ دَزَطؤغُيُن ئُوا
ذًازٍَ اليُكاٌُ دَكاتُ
11 (D 6 (C 4 (B 10 (A
)21ثًَىاٍُُ ُٓز دَزَطؤغُكاٌُ ضُُدال يُكٌ زيَم o 120ذًازٍَ الكاٌُ دَكاتُ .
6 (D 5 (C 4 (B 3 (A
)22ثًَىاٍُُ ُٓز دَزَطؤغُكاٌُ ضُُدال يُكٌ زيَم o 72ذًازٍَ الكاٌُ دَكاتُ .
6 (D 5 (C 4 (B 3 (A
)23ثًَىاٍُُ ُٓز دَزَطؤغُكاٌُ ضُُدال يُكٌ زيَم o 36ذًازٍَ الكاٌُ دَكاتُ .
6 (D 5 (C 10 (B 3 (A
o
4ع o
6ع
3ع
o o
5ع
)28ثًَىاُُكاٌُ دَزَطؤغُكاٌُ هُ ثًَِحاليُكدا oْ8 ، oْ10 ، oْ3 ، oْ4 ، oْ5بًَت بُٓاٍ ْ دَكاتُ
13 (D 12 (C 11 (B 10 (A
o
180 (D o 360 (C o 1080 (B o
)29ثًَىاٍُُ ُٓز ضُقُطؤغُكاٌُ دَاليُكٌ زيَم دَكاتُ 36 (A .
o o
180 (D )30ثًَىاٍُُ ُٓز ضُقُطؤغُكاٌُ ُٓغتاليُكٌ زيَم دَكاتُ 360 (C o 45 (B o 1080 (A .
)38زووبُزٍ دواشدَاليُكٌ زيَم كُ دزيَرٍ اليُكٌ 3ضٍ و دزيَرٍ ئُضتىوُدَكُ 2ضٍ بًَت دَكاتُ .
49 (Dضٍ 72 (Cضٍ 13 (Bضٍ 42 (Aضٍ
)39زووبُزٍ ثًَِحاليُكٌ زيَم كُ دزيَرٍ اليُكٌ 4ضٍ و دزيَرٍ ئُضتىوُدَكُ 2275ضٍ بًَت دَكاتُ .
49 (Dضٍ 72 (Cضٍ 2725 (Aضٍ 13 (Bضٍ
)40زووبُزٍ ُٓغتاليُكٌ زيَم كُ دزيَرٍ اليُكٌ 625ضٍ و دزيَرٍ ئُضتىوُدَكُ 6ضٍ بًَت دَكاتُ .
120 (Dضٍ 54 (Cضٍ 156 (Bضٍ 130 (Aضٍ
)42ضًَطؤغٍُ أ ب د ،أ ب = 8ضٍ ،ب د = 10ضٍ ،أ د = 6ضٍ زيصكسدٌُ طؤغُكاْ بُ بطىوكرتيًِاْ بؤ طُوزَتس
(Bث ب < ث د < ث أ (Aث د < ث أ < ث ب
(Dث ب < ث أ < ث د (Cث أ < ث ب < ث د
)43ضًَطؤغٍُ أ ب د ،أ ب = 21ضٍ ،ب د = 17ضٍ ،أ د = 9ضٍ زيصكسدٌُ طؤغُكاْ بُ بطىوكرتيًِاْ بؤ طُوزَتس
(Bث ب < ث د < ث أ (Aث د < ث أ < ث ب
(Dث ب < ث أ < ث د (Cث أ < ث ب < ث د
o
ئُوا زيصكسدٌُ دزيَرٍ اليُكاْ هُ )45ب د د ضًَطؤغُيُكٌ وَضتاوَ هُ د ،ئُطُز ث ب = 35
بطىوكرتيًِاْ بؤ طُوزَتس
(Dد د ،ب د ،ب د (Cب د ،ب د ،د د (Aب د ،د د ،ب د (Bب د ،ب د ،د د
) 46ئُطُز دوو طؤغُهُضًَطؤغُيُكدا جىوت بىوْ هُطُيَ دوو طؤغُ هُضًَطؤغُيُكٌ تس ئُوا ُٓز دوو ضًَطؤغُكُ
ًٓ (Dض كاَ هًُاُُ ٓ (Cاوغًَىَ ُابّ ٓ (Bاوغًَىَ دَبّ (Aجىوت دَبّ
)47ئُطُز ضٌَ ال هُضًَطؤغُيُكدا ٓاوزيَرَ بىو هُطُيَ ضٌَ ال هُضًَطؤغُيُكٌ تس ئُوا ُٓز دوو ضًَطؤغُكُ
ًٓ (Dض كاَ هًُاُُ ٓ (Cاوغًَىَ ُابّ ٓ (Bاوغًَىَ دَبّ (Aيُكطاْ دَبّ
122826 )50و ،20215ع دزيَريًُكاٌُ اليُ ٓاوجًًَُكاُُ هُ دوو ضًَطؤغٍُ ٓاوغًَىَبىودا ،بُٓاٍ ع
12 (D 24 (C 40 (B 30 (A دَكاتُ .
162824 )53و ، 1226ص دزيَريًُكاٌُ اليُ ٓاوجًًَُكاُُ هُ دوو ضًَطؤغٍُ ٓاوغًَىَبىودا ،بُٓاٍ ص دَكاتُ .
24 (D 32 (C 48 (B 42 (A .
2ئُوا زيَرٍَ ٓاوغًَىَبىوٌُ دوو ضًَطؤغُكُ = )55زيَرٍ ضًَىٍَ ضًَطؤغٍُ ب ي د بؤ ضًَىٍَ ضًَطؤغٍُ ه ف ي
3
9 (D 3 (C 4 (B 2 (A
4 2 9 3
4ئُوا زيَرٍَ ٓاوغًَىَبىوٌُ دوو ضًَطؤغُكُ = )56زيَرٍ ضًَىٍَ ضًَطؤغٍُ ب ي د بؤ ضًَىٍَ ضًَطؤغٍُ ه ف ي
9
9 (D 3 (C 4 (B 2 (A
4 2 9 3