HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG

Bài giảng môn

LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH TIỀN TỆ
Đặng Thị Việt Đức
Khoa Tài chính Kế toán
Học viện CNBCVT
dangthivietduc@yahoo.com
 HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG

Chương 1
TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH VÀ TIỀN TỆ
Đặng Thị Việt Đức
Khoa Tài chính Kế toán- Học viện CNBCVT
0914932612
dangthivietduc@yahoo.com
 I. TIỀN TỆ
• Nguồn gốc và sự phát triển của tiền tệ
• Bản chất và chức năng của tiền tệ
• Cung cầu tiền tệ

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 3

 1.1. Nguồn gốc tiền tệ
• 4 giai đoạn của các hình thái giá trị
– Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên
– Hình thái giá trị toàn bộ hay mở rộng:
– Hình thái giá trị chung
– Hình thái tiền tệ

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 4

1.2. Sự phát triển các hình thái tiền tệ
• Tiền tệ hàng hóa (hóa tệ)- commodity money
• Tiền danh nghĩa- (tiền dấu hiệu giá trị)
• Tiền tín dụng
• Tiền điện tử

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 5

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 6
 1.3. Bản chất của tiền tệ
• Hình thức
– Tiền là bất cứ cái gì được chấp nhận chung trong
thanh toán để đổi lấy hàng hóa, dịch vụ hoặc để
hoàn trả các khoản nợ
• Bản chất
– Tiền là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng
hóa, dịch vụ
– Tiền là phương tiện giúp cho quá trình trao đổi
được dễ dàng hơn

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 7

 1.4. Chức năng của tiền tệ
• Thước đo giá trị
• Phương tiện trao đổi
• Cất giữ giá trị

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 8

 1.5. Cung cầu tiền tệ
• Mức cầu về tiền Nhu cầu
giao
– Là tổng hợp số lượng dịch
tiền tệ mà các chủ
thể trong nền kinh tế
cần để thỏa mãn các Mức
nhu cầu chi tiêu và cầu tiền
tích lũy Nhu cầu Nhu cầu
tích trữ dự
tài sản phòng

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 9

 1.5. Cung cầu tiền
• Mức cung tiền tệ
– Là lượng tiền được cung ứng nhằm thỏa mãn các
nhu cầu thanh toán và dự trữ của các chủ thể
trong nền kinh tế
• Phép đo mức cung tiền tệ
– M0, M1, M2, M3, L

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 10

 1.5. Cung cầu tiền tệ
• Sự hình thành mức cung tiền tệ
– Ngân hàng trung ương đảm nhiệm
– Các kênh cung ứng tiền vào lưu thông
• Số nhân tiền tệ
m=MS/MB

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 11

 II. TÀI CHÍNH
• Sự ra đời và phát triển
của tài chính
• Khái niệm tài chính
• Chức năng của tài chính
• Hệ thống tài chính

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 12

2.1. Sự ra đời và phát triển của tài chính

Nền kinh tế hàng

hóa và sự xuất
hiện của tiền tệ

Tài
chính

Sự xuất hiện của

nhà nước

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 13

 2.2. Khái niệm tài chính
• Biểu hiện
– Là sự vận động độc lập tương đối của các luồng
giá trị dưới hình thái tiền tệ giữa các quỹ tiền tệ
nhằm đáp ứng các nhu cầu chi tiêu hoặc tích lũy
của các chủ thể kinh tế.

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 14

 2.2. Khái niệm tài chính
• Bản chất
– Là các quan hệ kinh tế trong phân phối tổng sản
phẩm xã hội dưới hình thức giá trị thông qua việc
tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng
nhu cầu tiêu dùng và tích lũy của các chủ thể

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 15

 2.2. Khái niệm tài chính
• Các hình thức quan hệ tài chính chủ yếu
– Quan hệ tài chính hoàn trả: Tín dụng
– Quan hệ tài chính hoàn trả có điều kiện và không
tương đương: Bảo hiểm
– Quan hệ tài chính không hoàn trả: Ngân sách nhà
nước
– Quan hệ tài chính nội bộ

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 16

 2.3. Chức năng của tài chính
• Chức năng phân phối
• Chức năng giám đốc

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 17

 2.4. Hệ thống tài chính
• Khái niệm
– Là tổng thể các hoạt động tài chính thuộc các lĩnh
vực hoạt động kinh tế- xã hội khác nhau, nhưng có
quan hệ hữu cơ với nhau về việc hình thành và sử
dụng các quỹ tiền tệ để đáp ứng các yêu cầu của
quá trình sản xuất xã hội

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 18

 2.4. Hệ thống tài chính
• Khâu tài chính (tụ điểm tài chính) là hội tụ các
quan hệ tài chính với những mục đích nhất
định gắn liền với việc tạo lập, sử dụng và phân
phối các quỹ tiền tệ đặc thù của các chủ thể
kinh tế

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 19

 2.4. Hệ thống tài chính
• Cơ cấu của hệ thống tài chính

Tài chính doanh

Tài chính công
nghiệp

Thị trường
tài chính

Trung gian
tài chính

Tài chính hộ gia Tài chính đối

đình ngoại

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 20

 2.4. Hệ thống tài chính
• Đặc trưng các khâu tài chính
– Tài chính doanh nghiệp
– Tài chính công
– Tài chính hộ gia đình
– Thị trường tài chính và trung gian tài chính

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 21

 Tóm tắt chương
• Tiền tệ
– Tiền là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng hóa, dịch vụ,
là phương tiện giúp cho quá trình trao đổi được dễ dàng hơn
– 3 chức năng cơ bản của tiền tệ: thước đo giá trị, trung gian trao
đổi hàng hóa, phương tiện cất trữ giá trị.
– Để đảm bảo lưu thông tiền tệ thúc đẩy lưu thông hàng hóa cần
phải đo lường và cân đối mức cung và cầu tiền tệ.
• Tài chính
– Là quá trình phân phối các nguồn tài chính nhằm đáp ứng nhu
cầu của các chủ thể kinh tế.
– 2 chức năng cơ bản của tài chính là phân phối và giám đốc.
– Hệ thống tài chính là tổng hợp các hoạt động tài chính giữa các
chủ thể trong nền kinh tế

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 22

 Câu hỏi ôn tập
• Hiện tượng đô la hóa
• Hệ thống tài chính Việt Nam
• Lịch sử tiền đồng Việt Nam

www.ptit.edu.vn Đặng Thị Việt Đức- Khoa Tài chính Kế toán 23