2.-Gaia-Ahozkoaren-didaktika-1.-...

lucia_vzqz

Didáctica de la Lengua y la Literatura

3º Grado en Educación Primaria

Facultad de Educación y Deporte - Campus Álava

Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea

Reservados todos los derechos.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
 2. Gaia - Ahozkoaren didaktika - 1.atala
» Zer da elkarrizketa?
– Elkarrizketa, ahozko testurik behinena
– Elkarrizketa, lehen mailako tresna pedagogikoa
• Ahozko adierazmena landu (= hitz egitea)
• Entzute aktiboa (= ulermena)
– “Egokitu ezazu elkarrizketan diozuna elkarrizketa horren erara eta helburura”.

» Mintzamenerako arauak
– Analogiaren printzipioa.
– Gutxieneko aldaketaren printzipioa.
– Elkarrizketarako lankidetza-printzipioak:
• Kantitatea (“ez gehiago, ez gutxiago”)
• Kalitatea (egiazkoa)
• Errelebantzia/garrantzia (egokia, harira datorrena)
• Modua (argi, ordenaz)
– Hiztuna (ekoizlea): esaldien egitura koherentea ematea > nor, zertaz, non,
noiz gertatu mintzaeraren ekintzak.
– Entzulea (hartzailea): testuinguruaren elementuetan oinarritzea > aurresan >
informazioa atera > eratu = interpretazio markoa (norberaren eskema
mentalak).

» Entzutea / Ahozko ulermena

– Entzutea = Interpretatzeko gakoak = informazio garrantzitsua identifikatu.
Nola?
• Lexiko-unitateen bidez (izenak, aditzak, adjektiboak, aditzondoak):
intentsitate +.
• Gramatika-unitateen bidez (izenordainak, atzizkiak, preposizioak,
juntagailuak): intentsitate –.
– Ulertzea = zentzua ematea = inferitzea => entzuleak birformulatu eta osatu
behar du. Zertan oinarritu?:
• Munduari buruzko ezagutza
• Marko testuala adieraztea = eskema kontzeptualak, kulturalak, etab.
Adib.: testu-genero bat identifikatzea (ipuina, deskripzioa…) zer
entzungo duen aurresateko.
– Inferentzia-prozesua: Erabakiak hartzen ditugu hiztunaren asmoei buruz =>
prozesu jarraitu, aldi bereko eta erlazionatu batean. NOLA? Ulermenak
eskatzen dituen trebetasunak dira:
• Hitz-gakoen bidez esanahia inferitzea (unitate gramatikalak, lexikoak
identifikatzea)
• Esaldiak haien artean erlazionatuz (ber)formulatzea (funtzio sintaktikoa
ezagutzea) hiztunari zentzuzko asmoak egoztea (adib.: konplimendua
ala zorion ematea?; zerbait aurpegiratu ala iritzi hutsa?).

» Hitz egitea /Ahozko adierazmena

a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-8670581

Reservados todos los derechos. No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
 – Hitz egitea = faktore kontestualak, linguistikoak eta kognitiboak konbinatzea
+ kudeatzea denbora mugatuan
• Esandakoa kontrolatzea eta aldi berean hurrengo esaldia planeatzea,
pentsatzea.
• Prozesatze sintaktikoa → hizkuntza elementuak hautatu + ordenatu
zentzua lortzeko.

Reservados todos los derechos. No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
• Kontrol kognitiboa + linguistikoa.
• LHko zailtasunak: - esaera askoren automatizaziorik eza, - ezagutza
lexiko eta morfologiko eskasa - formulazio sintaktikoarik eza.
• Konponbidea: etengabeko negoziazioa eta lankidetza.

Eragin-trukeko elkarrizketak
Elkarrizketa trantsakzionalak
(interakzionalak)
-Entzuleari begira, parte-hartze errituala
(= aurresangarria).
-Mezuari begira.
-Oinarrizko inputa.
-Konplexuagoa → Informazio gehiago (=
-Azaleko gaia.
info-transferentzia).
-Galdera itxiak.
-Galdera irekiak.
-Gizarte-harremanak; funtzio fatikoa.
-Gehiago hitz egiten da.
-Mezuaren puntu garrantzitsuenak
-Osorik ulertzeko interesa.
prozesatzen dira.
-Hiztegi jasoagoa, espezifikoagoa. -
-Abiapuntua trantsakzionaletarako.
Xehetasuna, garrantzitsu →
-Hiztegi sinplea, orokorra.
sistematikoki jardun.
-Solaskideek partekatutako informazio
-Mintzaira argiagoa, espezifikoagoa.
gehiago → arrakasta sentiarazten dute.
-Ez da xehetasunik eskatzen.

» Elkarrizketa: hitz egin eta entzun gelan

– Interakzionalak: eguneroko errutinak, aurresangarriak, oso kontestualizatuak
(oinarrizko inputa). Adib.: agurrak, hasierakoak planifikatzea, bukaerakoa
birpasatzea.
– Transakzionalak: informazio berria, ez esangarria, kontestualizazio gutxi.
• Etiketatzea: zehaztapen erreferentziala > hiztegia.
• Kontaketa egitea: esperientzia komunak kontatzea; adib.: jaiak,
txangoak, etab. Horiek konpartitzean > pertinentzia lantzea,
trebetasunak sistematizatzea. Gogoratzeko eta hausnartzeko balio dute
= metakognizioa.
• Fikziozko errelatoak kontatzea: adib.: ipuinak > hipotesiak egitea
denboraren antolaketarako (aditz denborak).
• Gertaerak kontatzea (indibidualak).
• Gertaerak aurresatea: hipotesiak egitea etorkizunera begira > gerta
daitekeena eta litekeena (modu berbalak).
• Esanahia bilatzea: umeei irakastea hitzen eta kontestuaren artekoa
zuzen eraikitzen > hausnarketa metalinguistikoa.

a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-8670581

Las descargas sin publicidad se realizan con las coins

 • Nola, zergatik azaltzea (azalpenezko testuetan erlazio lojikoak
garrantzitsuagoak dira denbora zehaztea baino: kausa-ondorioa,
baldintzak, kontrajarpenak, etab.).

» Nola garatu ahozko ulermena LHko gelan?

– Egoera dialogikoak sustatzea => sozializatzeko modua (parte hartzea) =

Reservados todos los derechos. No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
hizkuntzaren jabetza (interpretatzea + antolatzea). Adib.: hizkuntza ondo ez
dakiten ikasleekin > edukian gehiago fokatzea (entonazio exajeratua, astiroago
hitz egitea, euskarri bisualak).
– Ikasleek aurrera egiteko:
• Input sorraraztea (eraginkorrena)
• Output ugariak eta zuzenak
• Esanahien negoziaketarako jarduerak egitea (arazoak konpontzea).
– Ikasleen hizkeraren jariotasuna eta zuzentasuna ziurtatzeko: => 3 funtzio:
• “Probokatzea/aktibatzea” > norberaren hizketaren gaineko hizkuntz
arazoez ohartu => konpontzeko urratsak eman.
• Hipotesiak probatzea (egiaztatu, solaskidearen erreakzioen arabera
aldatu).
• Funtzio metalinguistikoa (ekoizpenaren gogoeta => hizkuntzaren
legeak kontrolatu, barneratu).

a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-8670581

Las descargas sin publicidad se realizan con las coins