BİZANS SANATINA GİRİŞ

APSİS(APSİD): Kiliselerde
bazilikalarda ibadetin yapılacağı
yönü belirleyen ibadet yapan
kişilerin bulunduğu kısım. Yarım
yuvarlak ve çokgenlerden oluşan
çıkıntılı kısım.

ACUADİKT: Su taşımasına yarayan

taş ya da çeşitli malzemelerle inşa
edilen su kemeri.

AGORA: Antik Yunan da şehir

merkezlerinde halkın dinlendiği
gezdiği alışveriş yaptığı yerlerdir.

ALTAR(SUNAK): Kutsal olan varlığa

bağış yapılan yer.
 AMBON(ANBON): Vaaz kürsüsü. Din
adamlarının din görevlilerinin vaaz
verdiği bölümdür.

ANASTASİAS(YENİDEN
DİRİLİŞ)SAHNESİ: Yüce
varlığın(İsa’nın) dirilişinin resim
edildiği sahne. Hz. İsa’nın yer altına
inip Âdem ile Havayı kurtarıp hadesi
öldürdüğü sahne.

ATRİUM(DIŞ AVLU): Kilisenin dış

avlusu.

AYAZMA(KUTSAL SU): Daha çok dini

mabetlerde bulunan kutsal su. Daha
çok kiliselerdeki kuyulara denir. Dini
anlam yüklenmiş su.
 BABTİSTERİUM(VAFTİZHANE):
Hıristiyanlarda vaftiz ayini yapılan
yer.

BAZİLİKA: Hıristiyanlığın ilk yıllarında

yapılan ibadet yeridir. Üç temel
birimden oluşur. İki sıra sütun
dizisiyle üç bölüme(nefe) ayrılan
apsisi olan yer. Orta sahın
diğerlerinden geniş ve yüksek
tutuluyor.

BEMA: Apsisin içindeki bölüm.

CATHEDRA: Kardinalin papa’nın o

bölgenin din adamlarının oturduğu
taht.
 CATHEDRAL: İçinde en büyük
cathedra’nın olduğu yer. En büyük
yapı.

CHOİR(KORO): Kiliselerdeki koro

yeridir.

DEİSİS(YAKARIŞ SAHNESİ): Hz. İsa

kıyamet gününde ortaya oturarak
bütün insanları yargılayacağı
sahnedir.

CONFESSİON CHAMBER(Günah
Çıkarma Odası):
 FORUM: Eski çağlarda insanların
gezip eğlendiği alışveriş yaptığı
sosyal aktivitelerin olduğu yerdir.

HODİGETRİA MERYEMİ(Yol Gösterici

Meryem): Bir elinde Hz. İsa’yı tutarak
yol gösterici rehber Meryem
sahnesidir.

İKONA: Benzetilen benzeyen

anlamına gelir. Resim yolu ile tanrı
ile bağ kurma.

İKONASTASİS: İkonaların bulunduğu

duvar ikona duvarı. Genelde
ahşaptan yapılır. Süslemelerinde
genelde gümüş veya altın kullanılır.
KATAKOMPT: Bir mezar sistemidir.
Yer altında duvar
sistemiyle(oyularak)oluşturulan ya
da ahşap raf sistemi ile oluşturulan
insanların gömüldüğü mezar
sistemidir.

KOİMESİS(Meryem’in Ölümü):
Meryem’in tanrı anası olarak diğer
tarafa geçiş sahnesidir.

KRİPTA(Naaş Odası): Kiliselerde

şapellerde türbelerde yer alan mezar
odasıdır.

METAMORPHOSİS(Başkalaşım-
Değişim Sahnesi): Hz. İsa’nın değişim
yani başkalaşım geçirerek tanrı
formuna geçmesi.
 MANASTIR: Din eğitiminin verildiği
din adamlarının ve kadınlarının
yetiştirildiği yerdir. Her zaman şehir
dışlarında yer alırlar.

NARTEKS: Mabetlerin giriş kısmıdır.

İç ve dış narteks olmak üzere ikiye
ayrılır.

NAOS: Kiliselerdeki orta sahındır.

Diğerlerinden geniş ve yüksek
tutulur.

ORANS PRAYER(Dua): Dua eder

pozisyonda çizilmiş kişi betimidir.

PANTOKRATOR(Egemen İsa):
Egemen Hz. İsa motifidir.
 PAREKKLİSİON: Kilisenin etrafını
çevreleyen ek binalardır.

PENTACOST(Kutsal Ruhun İnişi):

Kutsal ruhun yukarıdan iniş
sahnesidir.

PİETA: Hz. Meryem’in çarmıhtan

indirilmiş Hz. İsa’yı kucağında tuttuğu
sahnedir.

ROLİK(RÖLİKLER): Hz. İsa’nın gerildiği çarmıhın parçalarından itibaren önemli kişilerin kıymetli
eşyalarının korunduğu kaplara veya mekânlara verilen isimdir.

TEMPLON DUVARI: İkonların dizildiği asıldığı duvar.

HAGİA-HAGİOUS(AZİZE-AZİZ): Din büyükleridir.

İKONA KLAST(İKONA KIRICILIK)

İKONADÜL(İKONA KORUYUCULUK)

MARTYR VE MARTYRİON: Din uğruna şehit olmuş şehit ve şehidelerdir.

 SARNIÇ: Bir su mimarisi örneğidir. Su
deposudur.

SYNTHRONON: Vaftiz olayından

sonra dua edilen yerdir.

ŞAPEL: En küçül kilise ibadethane

yapısıdır. İçinde bir ya da birkaç tane
mezar bulunur.